W poszukiwaniu definicji W poszukiwaniu definicji zaangażowania politycznego:zaangażowania politycznego:

przegląd koncepcji, pojęcia przegląd koncepcji, pojęcia pokrewne i dotychczasowe pokrewne i dotychczasowe

ustaleniaustaleniamgr Maciej Chabowskimgr Maciej Chabowski

„„Psychologia społeczna psychologią codzienności”Psychologia społeczna psychologią codzienności”12-13 października 200612-13 października 2006

WrocławWrocław

Część 1:Część 1:WprowadzenieWprowadzenie

Struktura wystąpienia:Struktura wystąpienia:

Na wstępie zaangażowanie omówione zostanie w Na wstępie zaangażowanie omówione zostanie w kontekście innych pojęć wykorzystywanych w kontekście innych pojęć wykorzystywanych w psychologii politycznej.psychologii politycznej.

Następnie dokonam przeglądu koncepcji Następnie dokonam przeglądu koncepcji zaangażowania pojawiających się w literaturze.zaangażowania pojawiających się w literaturze.

Na tej podstawie wyciągnę wnioski, które Na tej podstawie wyciągnę wnioski, które stanowiły przesłankę do sformułowania własnego stanowiły przesłankę do sformułowania własnego modelu zaangażowania politycznego.modelu zaangażowania politycznego.

Pod koniec odniosę się natomiast do Pod koniec odniosę się natomiast do dotychczasowych wyników uzyskanych w dotychczasowych wyników uzyskanych w badaniach własnych.badaniach własnych.

Kilka wstępnych uwag:Kilka wstępnych uwag: Pojęcie zaangażowania politycznego pojawia się w Pojęcie zaangażowania politycznego pojawia się w

literaturze przedmiotu bardzo często. Jest ono literaturze przedmiotu bardzo często. Jest ono wykorzystywane do opisywania wielu form wykorzystywane do opisywania wielu form zachowań społeczno-politycznych.zachowań społeczno-politycznych.

Brak jest jednakże jednoznacznego ujęcia tego Brak jest jednakże jednoznacznego ujęcia tego zjawiska pozwalającego na wyciąganie bardziej zjawiska pozwalającego na wyciąganie bardziej ogólnych wniosków.ogólnych wniosków.

Pojęcie to stosowane jest często Pojęcie to stosowane jest często ipliciteiplicite, bez analizy , bez analizy podstawowych wyznaczników lub też ujmowane podstawowych wyznaczników lub też ujmowane jest fragmentarycznie, tj. z podkreśleniem jedynie jest fragmentarycznie, tj. z podkreśleniem jedynie wybranych jego aspektów (przede wszystkim wybranych jego aspektów (przede wszystkim behawioralnych).behawioralnych).

Pojęcia pokrewne zaangażowania Pojęcia pokrewne zaangażowania politycznego:politycznego:

Wśród pojęć pokrewnych zaangażowania politycznegoWśród pojęć pokrewnych zaangażowania politycznegowymienić można przede wszystkim:wymienić można przede wszystkim: aktywność politycznąaktywność polityczną (political activity); (political activity); działalność politycznądziałalność polityczną – działacze, aktywiści oraz – działacze, aktywiści oraz

wolontariusze polityczni;wolontariusze polityczni; partycypację politycznąpartycypację polityczną (political partycypation); (political partycypation); uczestnictwo polityczne uczestnictwo polityczne – często utożsamiane w – często utożsamiane w

literaturze przedmiotu z partycypacją;literaturze przedmiotu z partycypacją; ……ale i kilka „wersji” zaangażowania pojawiających ale i kilka „wersji” zaangażowania pojawiających

się w literaturze światowej – się w literaturze światowej – engagementengagement, , involvementinvolvement (możliwe do interpretacji także jako (możliwe do interpretacji także jako uwikłanieuwikłanie), ), commitmentcommitment (ze zobowiązaniem, (ze zobowiązaniem, zaangażowanie wynikające niejako z deklaracji)zaangażowanie wynikające niejako z deklaracji)

Zaangażowanie polityczne w ujęciu Zaangażowanie polityczne w ujęciu K. Skarżyńskiej (2005)K. Skarżyńskiej (2005)

Wg K. Skarżyńskiej zaangażowanie (tu: Wg K. Skarżyńskiej zaangażowanie (tu: involvementinvolvement) polityczne stanowi pojęcie szersze ) polityczne stanowi pojęcie szersze niż aktywność czy uczestnictwo w polityce. Jego niż aktywność czy uczestnictwo w polityce. Jego przejawy są bowiem nie tylko behawioralne, ale przejawy są bowiem nie tylko behawioralne, ale także poznawczo-emocjonalne.także poznawczo-emocjonalne.

Osoby zaangażowane politycznie przede Osoby zaangażowane politycznie przede wszystkim interesują się polityką, wyrażają wszystkim interesują się polityką, wyrażają bardziej skrystalizowane postawy wobec różnych bardziej skrystalizowane postawy wobec różnych opcji politycznych.opcji politycznych.

Zaangażowanie polityczne w ujęciu Zaangażowanie polityczne w ujęciu K. Skarżyńskiej (2005) – c.d.K. Skarżyńskiej (2005) – c.d.

Mają zatem na ogół większą wiedzę o polityce Mają zatem na ogół większą wiedzę o polityce (aktualnym kształcie sceny politycznej, (aktualnym kształcie sceny politycznej, programach partii). programach partii).

Z drugiej zaś strony posiadają wyraźne sympatie i Z drugiej zaś strony posiadają wyraźne sympatie i antypatie partyjne oraz skrystalizowane antypatie partyjne oraz skrystalizowane preferencje wyborcze.preferencje wyborcze.

Wydaje się, że powyższą konceptualizacjęWydaje się, że powyższą konceptualizacjęda się poszerzyć odwołując się do ogólnychda się poszerzyć odwołując się do ogólnychkoncepcji zaangażowania…koncepcji zaangażowania…

Część 2:Część 2:Modele zaangażowaniaModele zaangażowania

Przy formułowaniu prezentowanego Przy formułowaniu prezentowanego modelu zaangażowania politycznego modelu zaangażowania politycznego odwołano się do kilku różnych ujęć odwołano się do kilku różnych ujęć teoretycznych.teoretycznych.

Koncepcje te zostaną kolejno Koncepcje te zostaną kolejno przedstawione, a następnie na ich przedstawione, a następnie na ich podstawie przedstawię wnioski, które podstawie przedstawię wnioski, które leżą u podstaw analizowanego leżą u podstaw analizowanego przeze mnie modelu zaangażowania przeze mnie modelu zaangażowania

2.1.Zaangażowanie jako realizacja 2.1.Zaangażowanie jako realizacja wartości w ujęciu J. Czapińskiegowartości w ujęciu J. Czapińskiego

O zaangażowaniu nie możemy mówićO zaangażowaniu nie możemy mówić

dopóty, dopóki mamy do czynieniadopóty, dopóki mamy do czynienia

wyłącznie z mechanizmem warunkowania.wyłącznie z mechanizmem warunkowania.

Funkcją zaangażowania nie jest bowiemFunkcją zaangażowania nie jest bowiem

zaspokajanie potrzeb, lecz zaspokajanie potrzeb, lecz realizacjarealizacja

wartościwartości. .

2.1.Zaangażowanie jako realizacja 2.1.Zaangażowanie jako realizacja wartości w ujęciu J. Czapińskiego – c.d.wartości w ujęciu J. Czapińskiego – c.d.

Wartość posiada znakowy sposób opisu Wartość posiada znakowy sposób opisu rzeczywistości. Znak zaś – dzięki rzeczywistości. Znak zaś – dzięki uniezależnieniu się od desygnatu uniezależnieniu się od desygnatu przedmiotowego – pozwala tworzyć przedmiotowego – pozwala tworzyć światy warunkoweświaty warunkowe w umyśle człowieka, w umyśle człowieka, a także podporządkowywać sobie i a także podporządkowywać sobie i przekształcać przebieg zdarzeńprzekształcać przebieg zdarzeń mających miejsce w otoczeniu. mających miejsce w otoczeniu.

Zaangażowanie jako Zaangażowanie jako realizacja wartości w realizacja wartości w

koncepcji J. Czapińskiegokoncepcji J. Czapińskiego(źródło: opracowanie (źródło: opracowanie

własne)własne)

WEWNĘTRZNY ZEWNĘTRZNYWYMIAR WYMIAR

KONTROLI KONTROLI

WARTOŚĆ

DZIAŁANIA (podporządkowywan

ie rzeczywistości zewnętrznej)

PROJEKT RZECZYWISTOŚCI

POŻĄDANEJ

REALIZACJA WARTOŚCI

PRZEFORMUŁOWANIE ŚWIATOPOGLĄDU

(zastąpienie wartości wyjściowej nową

wartością w wyniku doświadczeń)

2.2. Zaangażowanie jako poszukiwanie 2.2. Zaangażowanie jako poszukiwanie nieznanego u M. Lewickiejnieznanego u M. Lewickiej

Zaangażowanie traktowane jest przezZaangażowanie traktowane jest przez

autorkę przede wszystkim jakoautorkę przede wszystkim jako

trwanie w działaniutrwanie w działaniu. .

Dla M. Lewickiej najważniejsze jest tutajDla M. Lewickiej najważniejsze jest tutaj

dążenie i poszukiwanie tego, co nieznanedążenie i poszukiwanie tego, co nieznane

lub niepewne. Taka eksploracja rzeczy-lub niepewne. Taka eksploracja rzeczy-

wistości pozwala bowiem ustanawiaćwistości pozwala bowiem ustanawiać

prywatny sens życia.prywatny sens życia.

2.2. Zaangażowanie jako poszukiwanie 2.2. Zaangażowanie jako poszukiwanie nieznanego u M. Lewickiej - c.d.nieznanego u M. Lewickiej - c.d.

Czynności człowieka cechujące się zaangażowaniemCzynności człowieka cechujące się zaangażowaniemto takie, które to takie, które posiadają swój kierunekposiadają swój kierunek (dotyczą (dotycząwartości), wartości), ale nie posiadają celuale nie posiadają celu (a więc nie służą (a więc nie służąrealizacji tej wartości). Cel bowiem, nawet jeżelirealizacji tej wartości). Cel bowiem, nawet jeżelipojawia się w trakcie trwania czynności, jest raczejpojawia się w trakcie trwania czynności, jest raczejpretekstem do kontynuowania czynności aniżelipretekstem do kontynuowania czynności aniżeliostatecznym punktem dojścia czy kryterium ocenyostatecznym punktem dojścia czy kryterium ocenyjej wykonania. Zaangażowanie w tym ujęciu jestjej wykonania. Zaangażowanie w tym ujęciu jestzatem z natury zatem z natury ślepeślepe, zaś jego kierunek, nie, zaś jego kierunek, niepodlegający autoocenie ani autokorekcie, jest wpodlegający autoocenie ani autokorekcie, jest wzasadzie niemożliwy do przewidzenia zasadzie niemożliwy do przewidzenia

2.2. Zaangażowanie jako poszukiwanie 2.2. Zaangażowanie jako poszukiwanie nieznanego u M. Lewickiej - c.d.nieznanego u M. Lewickiej - c.d.

Główną funkcją procesów zaangażowaniaGłówną funkcją procesów zaangażowania

jest przetwarzanie rzeczywistości, a więcjest przetwarzanie rzeczywistości, a więc

wykreowywanie w niej nowych stanówwykreowywanie w niej nowych stanów

oraz nowych produktów, zarównooraz nowych produktów, zarówno

materialnych, jak i symbolicznych. materialnych, jak i symbolicznych.

2.3. Zaangażowanie jako uwikłanie 2.3. Zaangażowanie jako uwikłanie poznawcze w podejściu N. Eliasapoznawcze w podejściu N. Eliasa

W tym podejściu zaangażowanieW tym podejściu zaangażowanie

traktowane jest jako stan traktowane jest jako stan uwikłaniauwikłania

poznawczegopoznawczego, które powoduje u, które powoduje u

jednostki brak zdystansowania się dojednostki brak zdystansowania się do

danego problemu czy wartości, a przezdanego problemu czy wartości, a przez

to realnej oceny siebie oraz siebie wto realnej oceny siebie oraz siebie w

danej sytuacji. danej sytuacji.

2.3. Zaangażowanie jako uwikłanie 2.3. Zaangażowanie jako uwikłanie poznawcze w podejściu N. Eliasa – poznawcze w podejściu N. Eliasa –

c.d.c.d.Zaangażowanie polega również zdaniemZaangażowanie polega również zdaniemEliasa na ukierunkowaniu działań naEliasa na ukierunkowaniu działań narealizację określonych potrzeb i wartości. realizację określonych potrzeb i wartości. W tym też sensie służy ono zwiększeniuW tym też sensie służy ono zwiększeniuwiedzy o interesującym podmiot celu orazwiedzy o interesującym podmiot celu orazdostarczeniu treści potwierdzającychdostarczeniu treści potwierdzającychjego zasadność. jego zasadność.

2.4. Zaangażowanie wg M. 2.4. Zaangażowanie wg M. AdamcaAdamca

Adamiec zwraca z kolei uwagę na rolę zaangażowania wAdamiec zwraca z kolei uwagę na rolę zaangażowania wbudowaniu własnej tożsamości. Jego zdaniembudowaniu własnej tożsamości. Jego zdaniemzaangażowanie stanowi swojego rodzaju zaangażowanie stanowi swojego rodzaju mechanizmmechanizmsamopotwierdzaniasamopotwierdzania, który może zostać uruchomiony, który może zostać uruchomionyjedynie wówczas, kiedy dana wartość ma istotnejedynie wówczas, kiedy dana wartość ma istotneznaczenie dla sposobu w jaki odbieramy siebie wznaczenie dla sposobu w jaki odbieramy siebie wświecie. W tym też sensie służy ono nie tylkoświecie. W tym też sensie służy ono nie tylkoadaptacyjnemu wprowadzeniu zmian w otoczeniuadaptacyjnemu wprowadzeniu zmian w otoczeniujednostki, ale i w niej samej. jednostki, ale i w niej samej.

Struktura podmiotowości i związki jej Struktura podmiotowości i związki jej

elementówelementów (źródło: Adamiec, 1988; str. 201) (źródło: Adamiec, 1988; str. 201)

tożsamość

wartościzaangażowanie

2.5. Sformułowany model 2.5. Sformułowany model zaangażowaniazaangażowania

Zaangażowanie to Zaangażowanie to cecha (czy też zestaw pewnychcecha (czy też zestaw pewnychkomponentów?) charakteryzująca aktywność podmiotukomponentów?) charakteryzująca aktywność podmiotuukierunkowaną na realizację wyższych, niż potrzeby ukierunkowaną na realizację wyższych, niż potrzeby biologiczne, wartości. W tym też sensie zaangażowanie mabiologiczne, wartości. W tym też sensie zaangażowanie macharakter intencjonalnycharakter intencjonalny i spełnia warunki podmiotowego i spełnia warunki podmiotowegostandardu waluacyjnego (Obuchowski; 2000). Człowiekstandardu waluacyjnego (Obuchowski; 2000). Człowiekzaangażowany postrzega bowiem siebie jako źródło swojegozaangażowany postrzega bowiem siebie jako źródło swojegopostępowania, świat wokół jako szanse swoich możliwości, zaśpostępowania, świat wokół jako szanse swoich możliwości, zaścele własne jako przedmiot swoich intencji. Mechanizmcele własne jako przedmiot swoich intencji. Mechanizmzaangażowania uruchamiany jest jednakże zaangażowania uruchamiany jest jednakże tylko wtylko wspecjalnych, wymagających wysiłku sytuacjachspecjalnych, wymagających wysiłku sytuacjach, w których, w którychcelem działań jednostki staje się realizacja określonej wartościcelem działań jednostki staje się realizacja określonej wartościpodmiotowej.podmiotowej.

Brak zaangażowania…czyli co?Brak zaangażowania…czyli co?

Autorzy różnych opracowań poświęconych Autorzy różnych opracowań poświęconych strictestrictezaangażowaniu politycznemu bardzo rzadko mówią o z czymzaangażowaniu politycznemu bardzo rzadko mówią o z czym(jakim stanem i/lub zjawiskiem dotyczącym aktywności) należy(jakim stanem i/lub zjawiskiem dotyczącym aktywności) należyutożsamiać brak zaangażowania w podejmowanej przezutożsamiać brak zaangażowania w podejmowanej przezpodmiot aktywności politycznej. podmiot aktywności politycznej.

Z jakimi pojęciami można byłoby taką sytuację wiązać?Z jakimi pojęciami można byłoby taką sytuację wiązać? Bierność politycznaBierność polityczna Alienacja i/lub anomia politycznaAlienacja i/lub anomia polityczna (najbardziej dyskusyjne w (najbardziej dyskusyjne w

tym kontekście kategorie)tym kontekście kategorie) Aktywność polityczna Aktywność polityczna niezaangażowananiezaangażowana (np. partycypacja)(np. partycypacja)

Model zaangażowania politycznegoModel zaangażowania politycznego

WARTOŚĆPODMIOTOWA

Sprowadzenie wartości z abstrakcyjnego i ideowego poziomu do postaci:

warunkowych obrazów rzeczywistości (realnego i pożądanego)

Ukierunkowanie aktywności na realizację wartości czego przejawem staje się:wytrwałośćwkład energetycznyrozbudzenie poznawczeekstremizm emocjonalny(m.in. polaryzacja afektywna)

Przekształcanie rzeczywistości

Osiągnięcie celów, czyli:

ZREALIZOWANA WARTOŚĆ

Przeformułowanie światopoglądu (za J. Czapińskim)

A. Wkład energetycznyA. Wkład energetyczny wkład energetycznywkład energetyczny, związany z pomijanym , związany z pomijanym

często przez autorów aspektem wysiłkowym. często przez autorów aspektem wysiłkowym. Zaangażowanie jest procesem wymagającym Zaangażowanie jest procesem wymagającym nakładu pewnych sił psychicznych i fizycznych. nakładu pewnych sił psychicznych i fizycznych. Jest więc stanem, który z energetycznego punktu Jest więc stanem, który z energetycznego punktu widzenia, niepotrzebny jest do realizacji widzenia, niepotrzebny jest do realizacji zamierzeń łatwych do osiągnięcia. Dlatego zamierzeń łatwych do osiągnięcia. Dlatego właśnie zaangażowanie pojawia się dopiero właśnie zaangażowanie pojawia się dopiero wówczas, gdy realizacja określonej wartości wówczas, gdy realizacja określonej wartości wymaga podjęcia przez podmiot specjalnych i wymaga podjęcia przez podmiot specjalnych i odpowiednio dobranych działań odpowiednio dobranych działań

A. Wkład energetyczny – c.d.A. Wkład energetyczny – c.d.

Człowiek zaangażowany przeznacza więc Człowiek zaangażowany przeznacza więc na realizację wartości podmiotowej dużo na realizację wartości podmiotowej dużo własnej energii i uwagi jednocześnie własnej energii i uwagi jednocześnie poświęcając i odstępując od innych sfer poświęcając i odstępując od innych sfer swojego funkcjonowania. swojego funkcjonowania.

B. WytrwałośćB. Wytrwałość

wytrwałość –wytrwałość – rozumiana jako rozumiana jako konsekwencja i determinacja w konsekwencja i determinacja w podejmowanych dążeniach zmierzających podejmowanych dążeniach zmierzających do realizowania danej wartości; do realizowania danej wartości;

C. Ekstremizm emocjonalnyC. Ekstremizm emocjonalny

W zaangażowaniu pojawia się także tendencja do W zaangażowaniu pojawia się także tendencja do zidywidualizowanego zidywidualizowanego i osobistego stosunku wobec realizowanej i osobistego stosunku wobec realizowanej wartości. To zaś powoduje pojawienie się wartości. To zaś powoduje pojawienie się u osoby zaangażowanej skrystalizowanych i u osoby zaangażowanej skrystalizowanych i ugruntowanych postaw emocjonalnych ugruntowanych postaw emocjonalnych związanych z tą wartością. związanych z tą wartością.

skłonności do jednoznacznych ocen i interpretacji skłonności do jednoznacznych ocen i interpretacji rzeczywistości rzeczywistości

D. Ukierunkowane rozbudzenie D. Ukierunkowane rozbudzenie poznawczepoznawcze

Zaangażowanie uwidacznia się również w Zaangażowanie uwidacznia się również w aspekcie poznawczym funkcjonowania jednostki. aspekcie poznawczym funkcjonowania jednostki. Realizacja pożądanej wartości wymaga bowiem Realizacja pożądanej wartości wymaga bowiem zdobywania wiedzy na temat jej samej, jak i zdobywania wiedzy na temat jej samej, jak i sposobów jej osiągnięcia. W tym kontekście sposobów jej osiągnięcia. W tym kontekście integralną część zaangażowania stanowi integralną część zaangażowania stanowi ukierunkowane rozbudzenie poznawczeukierunkowane rozbudzenie poznawcze, , które określić można jako szczególnie które określić można jako szczególnie intensywne zorientowanie na uzyskiwanie intensywne zorientowanie na uzyskiwanie maksymalnie dużej ilości informacji dotyczących maksymalnie dużej ilości informacji dotyczących sfery związanej z realizowaną wartością. sfery związanej z realizowaną wartością.

D. Ukierunkowane rozbudzenie D. Ukierunkowane rozbudzenie poznawcze – c.d.poznawcze – c.d.

pozwala na poznanie metod realizacji tej pozwala na poznanie metod realizacji tej wartości (realizacji pożądanego obrazu wartości (realizacji pożądanego obrazu rzeczywistości) oraz wyjaśnienie rzeczywistości) oraz wyjaśnienie okoliczności, w których będzie się to okoliczności, w których będzie się to odbywało; odbywało;

D. Ukierunkowane rozbudzenie D. Ukierunkowane rozbudzenie poznawcze – c.d.poznawcze – c.d.

Mimo, że służy to zwiększaniu świadomości, to jednakMimo, że służy to zwiększaniu świadomości, to jednakukierunkowanie owego rozbudzenia powodować może wukierunkowanie owego rozbudzenia powodować może wpołączeniu z afektywnym ustosunkowaniem, że człowiekpołączeniu z afektywnym ustosunkowaniem, że człowiekzaangażowany będzie w swych poglądach stronniczy i zaangażowany będzie w swych poglądach stronniczy i

podatnypodatnyna różnego rodzaju błędy poznawcze, np. stereotypizację,na różnego rodzaju błędy poznawcze, np. stereotypizację,efekt pierwszeństwa, efekt torowania, czy atrybucje. efekt pierwszeństwa, efekt torowania, czy atrybucje. Przyczyną tego może być opisywana przez Normana Eliasa Przyczyną tego może być opisywana przez Normana Eliasa (2003) wybiórczość percepcyjna połączona z tendencją do(2003) wybiórczość percepcyjna połączona z tendencją doposzukiwania informacji najłatwiej dostępnych iposzukiwania informacji najłatwiej dostępnych ipotwierdzających zasadność podejmowanych działań. potwierdzających zasadność podejmowanych działań.

Model zaangażowania politycznegoModel zaangażowania politycznego

WARTOŚĆPODMIOTOWA

Sprowadzenie wartości z abstrakcyjnego i ideowego poziomu do postaci:

warunkowych obrazów rzeczywistości (realnego i pożądanego)

Ukierunkowanie aktywności na realizację wartości czego przejawem staje się:wytrwałośćwkład energetycznyrozbudzenie poznawczeekstremizm emocjonalny(m.in. polaryzacja afektywna)

Przekształcanie rzeczywistości

Osiągnięcie celów, czyli:

ZREALIZOWANA WARTOŚĆ

Przeformułowanie światopoglądu (za J. Czapińskim)

Część 3:Część 3:Dotychczasowe ustaleniaDotychczasowe ustalenia

(badania własne)(badania własne)

Metoda badańMetoda badań

Narzędzia:Narzędzia:

Kwestionariusz Zaangażowania PolitycznegoKwestionariusz Zaangażowania Politycznego – narzędzie – narzędzie analizujące poziom zaangażowania politycznego w zakresie analizujące poziom zaangażowania politycznego w zakresie wyróżnionych czynników przy jednoczesnym odwołaniu się wyróżnionych czynników przy jednoczesnym odwołaniu się do faktycznej aktywności politycznejdo faktycznej aktywności politycznej

Skala „Polityka w mojej rodzinie”Skala „Polityka w mojej rodzinie” – skala badająca przebieg – skala badająca przebieg pierwotnej socjalizacji politycznej w rodzinie w zakresie kilku pierwotnej socjalizacji politycznej w rodzinie w zakresie kilku jej aspektówjej aspektów

Skala I-E J.B.RotteraSkala I-E J.B.Rottera

Osoby badane:Osoby badane: 110 studentów II roku psychologii i politologii UKW110 studentów II roku psychologii i politologii UKW 24 działaczy bydgoskiej młodzieżówki SLD i PO (tutaj nie 24 działaczy bydgoskiej młodzieżówki SLD i PO (tutaj nie

objęci w wynikach)objęci w wynikach)

Analizowane wymiary Analizowane wymiary socjalizacji politycznej w socjalizacji politycznej w

rodzinierodzinie Formy aktywności politycznej rodzicówFormy aktywności politycznej rodziców Uświadamianie w polityceUświadamianie w polityce Odczuwalny wpływ polityki na życie Odczuwalny wpływ polityki na życie

rodzinyrodziny Zgodność poglądów politycznychZgodność poglądów politycznych Stosunek rodziny do zmian i reform Stosunek rodziny do zmian i reform

politycznych i społecznychpolitycznych i społecznych Środowisko aktywizująceŚrodowisko aktywizujące

NumerPytania

War. gdyusunięte

Odch.Stand.gdy usunięte

Poz.-Całk.Korel.

Alfa jeśliusunięte

1 183,962 13,563 ,478 ,903

2 A) 2 B) 2 C) 2 D)

183,930189,852179,201184,799

13,562 13,779 13,387 13,594

,319,132,456,249

,907,911,903,909

3 183,529 13,547 ,434 ,904

4 181,191 13,461 ,348 ,907

5 174,288 13,201 ,591 ,899

6 177,827 13,335 ,471 ,903

7 166,151 12,89 ,803 ,893

8 168,591 12,984 ,780 ,894

9 168,829 12,993 ,712 ,896

10 173,179 13,16 ,669 ,897

11 168,628 12,986 ,692 ,896

12 172,245 13,124 ,681 ,897

13 163,681 12,794 ,788 ,893

14 181,163 13,46 ,392 ,905

15 175,072 13,232 ,604 ,899

16 165,348 12,859 ,799 ,893

Alfa Cronbacha: 0,905621

Alfa standaryzowana: 0,902639

Średnia korelacja między pozycjami: 0,353

Analiza rzetelności Kwestionariusza Zaangażowania Politycznego (KZP)

Zaangażowanie polityczne Zaangażowanie polityczne a przebieg socjalizacji polityczneja przebieg socjalizacji politycznej

Część 4:Część 4:PodsumowaniePodsumowanie

Wnioski końcowe:Wnioski końcowe: Ze względu na brak szerszych opracowań należy podjąć Ze względu na brak szerszych opracowań należy podjąć

dalsze badania w zakresie istoty zaangażowania jako dalsze badania w zakresie istoty zaangażowania jako procesu towarzyszącego aktywności politycznej.procesu towarzyszącego aktywności politycznej.

Konieczne będzie określenie nie tylko elementów Konieczne będzie określenie nie tylko elementów składowych tegoż zjawiska, ale i tego, w jakim stopniu składowych tegoż zjawiska, ale i tego, w jakim stopniu uwarunkowane jest ono osobowościowo, a na ile zależne uwarunkowane jest ono osobowościowo, a na ile zależne jest od czynników środowiskowych (m.in. związanych z jest od czynników środowiskowych (m.in. związanych z socjalizacją)socjalizacją)

Dotychczasowe ustalenia wskazują, że zaangażowanie nie Dotychczasowe ustalenia wskazują, że zaangażowanie nie musi być zjawiskiem czynnikowym i zróżnicowanym musi być zjawiskiem czynnikowym i zróżnicowanym wewnętrznie. Wyróżnione w modelu aspekty są bowiem ze wewnętrznie. Wyróżnione w modelu aspekty są bowiem ze sobą silnie powiązane.sobą silnie powiązane.

Istnieje widoczna zależność między deklarowanym przez Istnieje widoczna zależność między deklarowanym przez badanych poziomem zaangażowania politycznego a badanych poziomem zaangażowania politycznego a czynnikami specyfikującymi przebieg pierwotnej socjalizacji czynnikami specyfikującymi przebieg pierwotnej socjalizacji politycznej. politycznej.

Wnioski końcowe:Wnioski końcowe: Ciekawym wynikiem okazał się także brak zależności Ciekawym wynikiem okazał się także brak zależności

pomiędzy poziomem deklarowanego zaangażowania pomiędzy poziomem deklarowanego zaangażowania politycznego a umiejscowieniem kontroli (w zakresie politycznego a umiejscowieniem kontroli (w zakresie wewnątrz- zewnątrzsterowaności w ujęciu Rottera). Wydaje wewnątrz- zewnątrzsterowaności w ujęciu Rottera). Wydaje się, że wymaga to dalszej analizy i przeprowadzenia się, że wymaga to dalszej analizy i przeprowadzenia dodatkowych badań.dodatkowych badań.

Psychologia-Psychologia- Społeczna. Społeczna.plpl

Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!W poszukiwaniu definicji W poszukiwaniu definicji

zaangażowania politycznego:zaangażowania politycznego: przegląd koncepcji, pojęcia pokrewne i przegląd koncepcji, pojęcia pokrewne i

dotychczasowe ustaleniadotychczasowe ustaleniamgr Maciej Chabowskimgr Maciej Chabowski