Psychologia społeczna (semestr drugi)

Psychologia społeczna(semestr drugi)

dr Jerzy RosińskiInstytut Ekonomii i Zarządzania UJ

Spostrzeganie społeczne

W jaki sposób dochodzimy do rozumienia innych osób i jak interpretacja otoczenia społecznego

wpływa na nasze działania.

Aronson E. i in. Psychologia społeczna - serce i umysł.Rozdział: 5

Spostrzeganie społeczneKOMUNIKACJA NIEWERBALNA

Z komunikatów niewerbalnych uzyskujemy najwięcej informacji o innych osobach,

gdy spotykamy je po raz pierwszy.


Jakie elementy składają się na komunikację niewerbalną?


Do czego potrzebujemy komunikacji niewerbalnej?(M. Argyle)

wyrażanie emocji(np. złość, radość)

przenoszenie postawy (np. „Lubię Cię…”, „Nie lubię Cię…”

informowanie o cechach osobowości(np. „Jestem osób nieśmiałą”, „Jestem osób towarzyską”)

ułatwianie komunikacji werbalnej(np. sygnały zakończenia wypowiedzi: obniżenie głosu + spoglądanie na rozmówcę)


Czy mimiczne wyrazy emocji są uniwersalne?(P. Ekman i W. Friesen)

TAKdla sześciu głównych emocji:

gniew,szczęście,zaskoczenie,strach,niesmak,smutek

Badania Ekmana i Friesena na Nowej Gwinei (s. 175)


Czy mimiczne wyrazy emocji są uniwersalne?(P. Ekman i W. Friesen)

Natomiast kulturowo określone są reguły ujawniania emocji.W kulturze amerykańskiej mężczyźni nie powinni ujawniać smutku i płakać, kobiecie wolno ujawniać tego rodzaju emocje.

W Japonii kobieta nie powinna otwarcie uśmiechać się okazując radość, w kulturze europejskiej nie ma takiej reguły.


O ile mimiczne wyrazy emocji są uniwersalne, to gesty (tzw. emblematy) są niezwykle silnie związane

z kulturą społeczności, w której są używane.

Emblematy – gesty, które w danej kulturze posiadają swoje bezpośrednie słowne odpowiedniki i są dobrze zdefiniowane.


Zdolność rozumienia przekazu niewerbalnego.(Hall; Rosenthal, DePaulo)

Różnice osobowościoweEkstrawertycy lepiej rozumieją przekaz niewerbalny niż introwertycy.

Różnice związane z płciąKobiety lepiej rozumieją przekaz niewerbalny.

Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie.

Teoria ról społecznychRóżnice płciowe pojawiające się w zachowaniu społ., wynikają z przyjętego podziału

pracy pomiędzy płciami.

Podział ten powoduje, że od kobiet i mężczyzn oczekuje się odmiennych

umiejętności związanych z „pełnieniem roli” mężczyzny / kobiety w społeczeństwie.


Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie. Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie.

Teoria ról społecznych

Od kobiet oczekuje się:większej opiekuńczości, przyjacielskości, wrażliwości i ekspresyjności.

U kobiet kształtuje się umiejętności w zakresie:komunikatywności i uprzejmości (przystosowanie się do sytuacji i bycia życzliwą).


Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie. Kobiety gorzej identyfikują komunikaty niewerbalne gdy nadawca kłamie.

Spostrzeganie społeczneUKRYTE TEORIE OSOBOWOŚCI

Ukryte teorie osobowości to:Schematy poznawcze, które ludzie stosują, aby pogrupować

różne rodzaje cech osobowości.

Np. uważamy, że osoba: uprzejma jest także hojna popularna szczęśliwa precyzyjna wytrwała pomocna szczera


Ukryte teorie osobowości zmieniają się zależnie od kulturyi są określone prostym, uzgodnionym terminem kulturowym.

Np. w kulturach Zachodutyp artystyczny (bohema)osoba żyjąca intensywnie, o dużym temperamencie, niekonwencjonalna, twórcza w kulturze Chinnie ma schematu „typu artystycznego”występuje natomiast schemat shi gu nieistniejący w krajach Europy


Ukryte teorie osobowości zmieniają się zależnie od kulturyi są określone prostym, uzgodnionym terminem kulturowym.

Np. w kulturach Zachodutyp artystyczny (bohema)osoba żyjąca intensywnie, o dużym temperamencie, niekonwencjonalna, twórcza w kulturze Chinshi guosoba światowa, poświęcająca się rodzinie, potrafiąca znaleźć się w towarzystwie, zachowuje pewną powściągliwość

Spostrzeganie społeczneAtrybucja przyczyn zachowania

Teoria atrybucji zajmuje się określaniem sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają

przyczyny swojego zachowania i zachowania innych ludzi.


Atrybucje wewnętrznesposoby wyjaśniania zachowania odwołujące się do dyspozycji osoby (charakter, osobowość, postawy)

Atrybucje zewnętrznesposoby wyjaśniania zachowania odwołujące się do właściwości sytuacji, w której się znalazła osoba(założenie: większość ludzi w tej sytuacji zachowałoby się tak samo).


Atrybucje w służbie ego.

Sukces - atrybucje wewnętrzne

Porażka - atrybucje zewnętrzne



Przyczyny:- dysonans poznawczy (wsparcie samooceny)- informacje dostępne osobie wnioskującej


Podstawowy błąd atrybucji.

Tendencja do przeceniania roli czynników wewnętrznych i

niedoceniania czynników sytuacyjnych przy tłumaczeniu

zachowania innych osób i swojego.


Skąd bierze się podstawowy błąd atrybucji?

1. Wyrazistość spostrzeżeniowa

2. Rola kultury



Atrybucje obronne

- nierealistyczny optymizmprzeświadczenie, że dobre rzeczy przydarzają się mnie,a złe innym (rabunek, rozbój, gwałt)

- wiara w sprawiedliwy świat„bo to zła kobieta była” ;)założenie, że dobre rzeczy spotykają dobrych ludzi,a zło dotyka złych ludzi



Atrybucje obronne

- nierealistyczny optymizm - wiara w sprawiedliwy świat

Gdy „złe rzeczy” spotykają ludzi podobnych do nas, to tłumaczymy ten faktczynnikom losowym (to nie ofiara była odpowiedzialna).


Na ile trafne są nasze sposoby interpretacji świata?

Pierwsze wrażenie i wnioski na podstawie krótkiego przebywania z osobami wcześniej nieznajomymi są zaskakująco nietrafne.


Na ile trafne są nasze sposoby interpretacji świata?

Pierwsze wrażenie (Funder i Colvin 1988)

Osoby badane oglądały 5 – minutowe filmy przedstawiające wypowiedzi innych osób. Potem opisywały ich cechy osobowości.Opisy słabo korespondowały z wyobrażeniami „aktorów” na swój temat.

Krótkie przebywanie (De Paulo i in. 1987)

Osoby badane przebywały nieco więcej czasu z trzema osobami z grupy przy okazji realizacji zadań.Potem określały, w jakim stopniu lubią każdą z 3 osób i w jakim stopniu są lubiane przez nich.Wyobrażenia nt tego, kto spośród 3 osób lubi ich najbardziej / najmniej były podobne jak przy losowaniu monetą.


Skąd niska skuteczność?

1. Podstawowy błąd atrybucji. Czy osoba, która na imprezie jest ożywiona i rozmawia z wieloma osobamijest ekstrawertykiem?

2. Ukryte teorie osobowościEksperyment Davida Rosenhana


Jednak uważamy, że nasze wyobrażenia są trafne.

1. Podstawowy błąd atrybucji. Widzimy zwykle osoby w powtarzających się sytuacjach społecznych.Przyczyny zachowania umiejscawiamy w cechach osobowościa nie we wpływie sytuacyjnym.

Czy wykładowca jest zawsze osób stabilną emocjonalnie i zdystansowaną?

2. Samospełniająca się przepowiedniaUważamy, że nowo poznana osoba jest serdeczna (np. na bazie ukrytej teorii osobowości) i zachowujemy się wobec niej tak jak wobec osoby serdecznej.


Różnica między aktorem a obserwatorem

Jesteśmy skłonni tłumaczyć zachowanie swoje i innych czynnikami wewn.,

jednak przy tłumaczeniu powodów swoich zachowań

w większym stopniu odwołujemy się do stałych dyspozycji.


Jak poznajemy samych siebie?

Spostrzeganie społeczneJak poznajemy samych siebie

Czy samoświadomość jest dobrym źródłem informacji?

Intorspekcjaproces, w którym człowiek przygląda się swojej psychice (swojemu „ja”), bada swoje myśli uczucia i motywy postępowania



1. Teorie przyczynowości związane z kulturą w której się wychowaliśmy. Np. Schemat: rozstanie sprzyja uczuciu; poniedziałek nie jest dobrym dniem

Nisbett & Wilson (1977)Badania dot. oceny filmu w sytuacji hałasu przeszkadzającego w odbiorze.Grupa której przeszkadzano i nie- oceniały film podobnie.Grupa, która oceniała przy obecności hałasu, twierdziła,ze spowodowało to niższa ocena filmu.

2. Nie jesteśmy świadomi czynnikowa, które na nas wpływają, jesteśmy świadomi tylko rezultatowi

Nisbett & Wilson (1977)Badania dot. oceny atrakcyjności towaru eksponowanego w witrynie sklepowej.Cztery identyczne produkty (rajstopy) wyeksponowane na wystawie, osoby badane uważały zawsze, ze najbardziej atrakcyjny jest 1. towar z prawej.



3. Wyszukiwanie przyczyn powoduje zmianie postawy Np. Nie jesteśmy świadomi przyczyn odczuwania sympatii wobec danej osoby, gdy mamy spisach te przyczyny nasze pozytywne odczucia mogą ulec zmianie

Wilson & Kraft (1993)Zakładamy zgodność naszych postaw z przyczynami, które wydaja się nam wiarygodne dla otoczenia społecznego i łatwe do zwerbalizowania (dostępne)Gdy łatwo dostępne uzasadnienia różnią się od przyjmowanej postawy, jesteśmy skłonni modyfikować Postawce w kierunku zgodnym z uzasadnieniami.

4. Tłumione treści maja tendencje do ustawicznego /obsesyjnego ;)/ nawracania do naszego pola świadomości

Np. „Nie myśl o trudach kolejnej sesji egzaminacyjnej” „Nie mysio o kangurze”


Uzasadnienie zewn. / wewn. raz jeszcze, albo....Czy nagrody powodują lepsze wykonanie zadania?

Efekt nadmiernego uzasadnieniaspostrzeganie swojego działania jako wywołanego przekonującymi czynnikami zewnętrznymi i niedocenianie czynnikowa wewnętrznych.

Jeśli początkowo istnieje motywacje wewnętrzna (np. Robię to bo lubię), nagrody zewnętrzne zaburzają motywacje wewnętrzna(zmiana na „robie to dla pieniędzy”).

Jednak nagrody zewn. są dobrym sposobem zmiany zachowania, gdy motywacja wewn. nie jest początkowo duża.


Skąd wiemy jakie emocje odczuwamy?

Dwuczynnikowa teoria emocjidoznanie emocji jest rezultatem dwufazowego procesu spostrzegania siebie

Najpierw doświadczamy pobudzenia fizjologicznego, a następnie poszukujemy dla niego odpowiedniego wystąpienia.Jeśli przypiszemy przyczynę powstawania emocji obiektowi o charakterze emocjonalnym, będziemy przeżywać odpowiednią emocję.

Schachter & Singer – badania z epinefryną


Skąd wiemy jakie emocje odczuwamy?

Błędne określanie przyczyn pobudzeniadokonywanie nietrafnego wnioskowania o przyczynach swoich odczuć

Błąd wnioskowania występuje szczególnie często, gdy pobudzenie może mieć kilka źródeł. np. wypicie 2 napojów energetyzujących + widok hostessy ;)

Dutton & Aron (1974) – ankieterka w parku narodowym (na moście / w miejscu odpoczynku)


Poznanie siebie poprzez schematy „Ja”

Schematy Jaoparte na doświadczeniach z przeszłości struktury wiedzy o nas samych

Poglądy na swój temat organizujemy w spójne schematy, które wpływają na sposób wyjaśniania naszych obecnych zachowań oraz służą przewidywaniu naszego zachowania w przyszłości.



Schematy Ja powstają w wyniku społecznego uczenia się (interakcji społ.)

Jednym z mechanizmów tworzenia schematów Ja jest budowanie schematów w oparciu o cechy, które naszym zdaniem odróżniają nas od innych osób.



Pamięć autobiograficznatreści pamięciowe dotyczące naszych myśli, uczuć i zachowań z przeszłości

Lepiej zapamiętujemy i łatwiej odtwarzamy treści pamięci autobiograficznej zgodne z dotychczasowymi schematami Ja(np. 1. jestem osób otyłą, jestem osób atrakcyjną, 2. jestem przeciwko karze śmierci – od zawsze jestem przeciwko…)

Trafność naszego poznania społ. zależy w dużym stopniu od trafności naszych schematów Ja i przekonań jak się zmieniamy.


Poznanie siebie poprzez interakcję społeczną

Ja odzwierciedlone (G.H. Mead)włączanie opinii innych osób do swojego pojęcia Ja(wykorzystywanie informacji zwrotnych)

Teoria porównań społecznych (L. Festinger)do wiedzy na swój temat dochodzimy porównując się z innymi - kiedy – gdy nie jesteśmy pewni wartości swojego działania

- z kim – najczęściej z osobami podobnymi pod względem porównywanej cechy (to porównanie jest najbardziej użytaczne społęcznie) choć zdarza się także obronne porównania społeczne w dół oraz społeczne porównanie w górę aby określić poziom doskonałości w danej dziedzinie


AUTOPREZENTACJA


AUTOPREZENTACJA(manipulowanie wrażeniem wywieranym na innych)

proces, w którym staramy się sterować

odbiorem naszego wizerunku przez innych

jest zjawiskiem powszechnym w życiu społecznym

(wiąże się m.in. z doborem stroju, wyborem samochodu, decyzją jaki sport będziemy uprawiali)

Spostrzeganie społeczneAutoprezentacja

Dlaczego ludzie dokonują autoprezentacji:

- aby uzyskać od innych pożądane przez nas zasoby

- aby zbudować i utrzymać pożądany obraz Ja

- aby poinformować innych, w jaki sposób chcemy być traktowani



- aby uzyskać od innych pożądane przez nas zasoby np. zdobycie pracy, zwiększenie sympatii osoby atrakcyjnej dla nas

Ta funkcja autoprezentacji pozwala sprawować kontrolę nad swoim życiem oraz zwiększać osobiste zyski.






- aby zbudować i utrzymać pożądany obraz Ja (obraz Ja zależy także od tego, jak /naszym zdaniem/ postrzegają nas inne osoby) Zatem kontrolując wrażenie wywierane na innych, kontrolujemy nasz obraz siebie.

Autoprezentując się gramy dla innych i dla samych siebie. (np. chcemy wydać się osób dowcipną, opowiadamy kawały – z każdym wypowiedziany kawałem wydajemy się także sami sobie b. dowcipni)

Chętniej przebywamy z ludźmi, którzy potwierdzają nasz obraz Ja.






- aby poinformować innych, w jaki sposób chcemy być traktowani Umożliwia to bezkonfliktowy przebieg interakcji społecznych.

Jeśli chcemy aby traktowano nas jak ważną osobistość, powinniśmy zachowywać się (odgrywać rolę) w taki sposób, aby inni zostali poinformowani, iż należy się z nami kontaktować, jak z ważną osobistością.


Kiedy dokonujemy autoprezentacji:

- gdy wydaje się nam, że jesteśmy inni zwracają na nas uwagę

- obserwatorzy mają wpływ na to, czy osiągniemy swoje cele

- owe cele są dla nas ważne

- sądzimy, że obserwatorzy oceniają nas inaczej, niż chcielibyśmy być spostrzegani



- gdy wydaje się nam, że jesteśmy inni zwracają na nas uwagę

Samoświadomość publiczna stopień, w jakim naszym zdaniem inni zwracają na nas uwagę

Osoby o wysokim nasileniu tej cechy - w dużym stopniu koncentrują się na własnej reputacji i tworzonych pozorach,- są szczególnie wyczulone na to, jak reagują na nie inni,- bardzo źle znoszą odrzucenie społeczne.

Nie będziemy jednak dokonywać autoprezentacji, gdy jesteśmy w centrum uwagii jednocześnie nie zależy nam na opinii obserwatorów.



Szczególnie wysokie prawdopodobieństwo autoprezentacji, gdy:

- obserwatorzy mają wpływ na to, czy osiągniemy swoje cele





Szczególnie wysokie prawdopodobieństwo autoprezentacji, gdy:

- obserwatorzy mają wpływ na to, czy osiągniemy swoje celenp. autoprezentacja wobec szefa i wobec osoby nieznajomej


np. mamy przeświadczenie, że konkurujemy z małą / dużą liczbą kandydatów


np. gdy wydaje nam się, że potencjalny pracodawca nisko ocenia nasze kompetencje, będziemy autoprezentowali się silniej


Ryzyka związane z autoprezentacją:Ryzyka związane z autoprezentacją:

- lęk społecznylęk doświadczany wskutek wątpliwości, czy uda nam się wywrzeć na innych pożądane wrażenie

30 – 40% osób nieśmiałych doświadcza lęku społecznego2% populacji doznanie lękowe jest na tyle silne, że mówimy o fobii społecznej

- wrażenia wtórne

Niezamierzone wrażenia stanowiące efekt autoprezentacji.

np. otoczenie uznaje, że dana osoba gra i nie jest sobą – grupa wyciąga wniosek,iż osoba ta jest człowiekiem nieszczery, nieuczciwym i niegodnym zaufania


Strategie autoprezentacjiStrategie autoprezentacji

Autoprezentacja – zabiegi mające na celu przekonanie innych

o swojej wysokiej pozycji społecznej (statusie) i władzy



- Demonstrowanie znak statusu i władzy

- Ostentacyjna konsumpcja

- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy

- Niewerbalna demonstracja dominacji



-Demonstrowanie znak statusu i władzy

- otoczenie osobiste

(umeblowanie, umiejscowienie, wielkość gabinetu, dyplomy)

- symbole statusu

(przedmioty używane na co dzień)






-Demonstrowanie znak statusu i władzy

- Ostentacyjna konsumpcja- ilość pieniędzy, jaką jesteśmy w stanie wydać; ilość zasobów, jakie jesteśmy w stanie zużyć (dom / samochód; ceremonie; markowe ubrania, produkty codziennego użytku o uznanych markach)

- marnotrawienie lub niszczenie dóbr (a ochrona środowiska)





- Demonstrowanie znak statusu i władzy



- noszenie oznak przynależności do zwycięskiej grupy (koszulki)

- język: lśnienie blaskiem odbitym „Wygraliśmy”; odcinanie się od porażki „Przegrali”

- listy polecające




- Demonstrowanie znak statusu i władzy- Ostentacyjna konsumpcja- Przebywanie wśród ludzi o wysokim statusie i władzy

- Niewerbalna demonstracja dominacji- odprężenie + wrażenie sprawowania kontroli nad sytuacją- dominacja wizualna: patrzymy na rozmówcę częściej gdy mówimy do niego- „otwarte” pozycje ciała i zajmowanie większego terytorium- zawłaszczenie uprzywilejowanego miejsca- naruszanie przestrzeni osobistej rozmówcy (dotykanie)- w sytuacji zagrożenia pokaz dominacji (prężenie się, wyraz gniewu, stawanie twarzą w twarz, marszczenie brwi + wysunięcie podbródka + pochylenie ku przeciwnikowi)


Strategie autoprezentacji (ingracjacji)Strategie autoprezentacji (ingracjacji)

Ingracjacja – zabiegi mające na celu pozyskanie sympatii innych osób



- wyrażanie sympatii wobec innych

komplement usłyszany od osoby trzeciej (on powiedział o tobie, że....)

proszenie o radę (uznanie wiedzy i mądrości)

- tworzenie podobieństwa

- zwiększanie własnej atrakcyjności fizycznej

- udawanie skromności



- wyrażanie sympatii wobec innych

- tworzenie podobieństwa

dostosowujemy nasze opinie do poglądów osób, któryhch sympatię chcemy zdobyć

bad. Zanna& Pack (1975) s. 196

atrakcyjny / nieatrakcyjny student wyznający tradycyjne poglądy na temat kobiet

studentki wypełniały arkusze opisujące ich poglądy nt ról związanych z płcią

gdy partner był atrakcyjny – studentki modyfikowały swoją opinię

na podobną do poglądów potencjalnego partnera



- wyrażanie sympatii wobec innych- tworzenie podobieństwa

- zwiększanie własnej atrakcyjności fizycznejosoby atrakcyjne fizycznie

cieszą się większą sympatią

są oceniane pozytywnie (aureola)

zajmują częściej stanowiska kierownicze (pracodawcy zaprzeczają)

otrzymują niższe grzywny / kaucje / wyroki

zarabiają więcej (7% przeciętni; 12% „brzydcy”)

- udawanie skromności



- wyrażanie sympatii wobec innych- tworzenie podobieństwa- zwiększanie własnej atrakcyjności fizycznej- udawanie skromności

Ludzie umniejszający swoje osiągnięcia cieszą się wiekszą sympatią niż ci, którzy się nimi chlubią. (Nie chwal się, że miała(e)ś max. punktów na egzaminie)

Opłaca się, aby zyskać sympatię innych:

- dziękować innym za wkład w nasze sukcesy- wspominać o swoich słabościach w innych, mniej istotnych dziedzinach

Ryzyko: - uznanie za osób o niskiej samoocenie- uznanie za zarozumiałego aroganta („Ta nagroda to nic wielkiego”)


Strategie autoprezentacji (autopromocji)Strategie autoprezentacji (autopromocji)

Autopromocja – zabiegi mające na celu przekonanie innych o swojej kompetencji


Strategie autoprezentacji (autopromocja)Strategie autoprezentacji (autopromocja)

- Inscenizacja pokazów kompetencji

- Deklaracje kompetencji

- Rekwizyty kompetencji

- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód




- zorganizować sytuację społęczną tak by sukces został zauważony

„Tato popatrz…”, impreza by wykazać się umiejętnościami tanecznymi

- wykazywać się wobec osób o małych kompetencjach

- unikać pokazów wobec profesjonalistów- Deklaracje kompetencji- Rekwizyty kompetencji- Szukanie wymówek i podkreślanie przeszkód





- opowiedzieć innym o swoich talentach

(np. wspomnieć „mimochodem” nowo poznanej dziewczynie, że świetnie tańczymy)

- Ryzyko: sympatią cieszą się skromni, a nie ci, którzy się przechwalają

ten kto się przechwala może być uznany za niewiarygodnego








- udawanie osoby bardzo zajętej

(liczne notatki w kalendarzu, nierozstawanie się z terminarzem / palmtopem)

(„ludzie sukcesu nie mają wiele wolnego czasu”))

- strój, artykuły piśmiennicze, gadżety elektroniczne

(„za lekarza uznajemy tego, kto wygląda jak lekarz”)








- podkreślanie przeszkód zewnętrznych przed wykonaniem zadania (sukces – silna atrybucja wewn., porażka – b. prawdopodobna zewn.) - samoutrudnianie - zachowanie polegające na zaprzestaniu wysiłku lub tworzeniu przeszkód na drodze do sukcesu (częsta strategia, gdy osoba nie przypisuje sukcesu swojemu sprawstwu)

Stosunki społeczne

ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA – MIŁOŚĆ I ZWIĄZKI UCZUCIOWE

Stosunki społeczneMiłość i związki uczuciowe

Definicyjne cechy miłościDefinicyjne cechy miłości(Trójczynnikowa teoria R. Sternberga)(Trójczynnikowa teoria R. Sternberga)


Definicyjne cechy miłościDefinicyjne cechy miłości(Trójczynnikowa teoria R. Sternberga)(Trójczynnikowa teoria R. Sternberga)

-Namiętność

- pobudzenie fizjologiczne i pragnienie zjednoczenia z partnerem

(pożądanie seksualne + romantyczne przyciąganie)

- Intymność

- uczucie bliskiego przywiązania do danej osoby, obejmujące pragnienie zapewnienia ukochanej osobie dobrostanu, radość ze wspólnego przebywania, dzielenie się wszystkim

- Decyzja / zaangażowanie

- elementy związane z decyzją iż kocha się partnera (krótkoterminowo) i jest się zaangażowanym w związek z nim / utrzymanie miłości (długoterminowo)


Odmiany miłościOdmiany miłości(badania B. Fehr i J. Rusell’a /1991/)(badania B. Fehr i J. Rusell’a /1991/)

miłość rodzicielska

macierzyńska

rodzinna

braterska

miłość namiętna

romantyczna

„szczenięca”

miłość namiętna

stan intensywnego pragnienia,by się zjednoczyć się z daną osób

miłość przyjacielska

sympatia i czułość, w stosunku do osób,z którymi związane jest nasze życie



namiętnośćnamiętność

(intymność)(ew. decyzja)

miłość namiętna

stan intensywnego pragnienia,by się zjednoczyć się z daną osób

miłość przyjacielska

sympatia i czułość, w stosunku do osób,z którymi związane jest nasze życie

intymność

zaangażowanie



namiętność

(intymność)

(ew. decyzja)

miłość namiętna

miłość przyjacielskaintymność

zaangażowanie

mechanizmy podobne jak w lubieniu i sympatii

zróżnicowanie ze względu na cel związku


Uzyskanie satysfakcji seksualnej.

Stworzenie więzów rodzinnych.

Zdobycie zasobów materialnych i pozycji społęcznej.

Cele związków romantycznych:

Zachowanie w odniesieniu do każdego z celów modyfikowane jest przez:cechy osoby,

sytuacji interakcji

Cel: Uzyskanie satysfakcji seksualnej.

Czynniki związane z osób:

-poziom hormonów

poziom testosteronu (niezależnie od płci – androgeny mają w składzie testosteron) wpływa na poziom pożądania

- postawy społeczno - seksualne czy erotyka kojarzy nam się dobrze / źle, skłonność do przeżywania poczucia winy i lęku

zróżnicowane podejście co do sposobu w jaki odczucia seksualne powinny być wyrażane w związkach: orientacja społeczno – seksualna

(osoby o nieograniczonej orientacji kierują się przy wyborze partnera atrakcyjnością, osoby o ograniczonej orientacji poszukują partnerów wykazujących cechy związanez dobrym rodzicielstwem: odpowiedzialnych, czułych, stałych, wiernych)

- atrakcyjność społeczna osoby sprawniejsze społecznie (obserwacyjna samokontrola zachowania) lepiej dostosowują się do aktualnej sytuacji społ., lepiej spełniają oczekiwania innych i mają więcej partnerów



- atrakcyjność fizyczna kobiety: kanony urody zmieniają się, uniwersalnym wskaźnikiem pozostaje

proporcja talia / biodra (wąska talia, szerokie biodra) – im proporcja wyrażona mniejszym ułamkiem, tym lepiej inne wskaźniki: przeciętna waga, duże oczy, mały nos

mężczyźni: podobny obwód talii i bioder, średniej wielkości nos, wydatna szczęka symetria ciała (u kobiet ten czynnik nie wpływa na atrakcyjność)

- płeć seksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celom różne są postawy wobec przelotnego seksu



- płeć seksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celomseksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celom różne są postawy wobec przelotnego seksu



- płeć seksualne zachowanie kobiet i mężczyzn służą różnym celom różne są postawy wobec przelotnego seksuróżne są postawy wobec przelotnego seksu

Kobiety podkreślałyznaczenie miłości i intymności dla satysfakcjonującego seksu.U mężczyzn taki związek nie występował


Czynniki związane z sytuacją:

- pobudzające otoczenie

- dwuczynnikowa teoria miłości /pobudzenie pochodzi z innego źródła/stąd zaproszenie na spacer / tańce ;)))

- teoria pobudzenia – facylitacji /pobudzenie wzmaga istniejące już procesy poznawcze/ stąd pójście na kawę ;)))

- sygnały niewerbalne poprawianie fryzury / „powłóczyste” spojrzenie + uśmiech / wpatrywanie się obustronne

- normy kulturowe normy kulturowe dotyczące seksualności (także wzorzec lansowany przez media)


Czynniki związane z interakcją:

- różne sposoby spostrzegania tej samej sytuacji

zachowania interpretowane przez kobiety jako przyjacielskie, mężczyźni mogą odbierać jako seksualne

- przedmiotowa samoświadomość osoby z poczuciem winy (na tle seksualnym) negatywnie odpowiadają na bodźce erotyczne, w sytuacji, gdy są świadome obserwacji ich zachowania przez innych

- interakcja kultury i ewolucji dzieci z różnych rodzin, wychowywane pod tym samym dachem szukają partnerów poza grupą, w której się wychowywały (mechanizm biologiczny)







sytuacji interakcji

Cel: Stworzenie więzi rodzinnych.


- styl przywiązania

- temperament

- orientacja na wymianę a orientacja wspólnotowa

Cel: Stworzenie więzi rodzinnych.


- styl przywiązania

bezpieczny / lękowo – ambiwalentny / unikający

- temperament na problemy z utrzymaniem więzi mogą wpływać genetycznie uwarunkowane różnice temperamentalne

negatywnie korelują: ekstrawersja, niekonwencjonalność, zmienność emocjonalna pozytywnie koreluje: wysoka samoocena

/osoby o niskiej samoocenie częściej przeżywają gwałtowną miłość romantyczną lecz

ich związki są mniej trwałe – gwałtowne spadki emocjonalne + styl ambiwalentno – lękowy i w konsekwencji nadmierne żądanie uwagi ze strony partnera/

- orientacja na wymianę a orientacja wspólnotowa osoby o orientacji na wymianę sa niezadowolone, gdy uważają, że ich partner czerpie więcej ze związku

Cel: Stworzenie więzów rodzinnych.


- zagrożenie

sytuacja zagrożenia zwiększa potrzebę bycia blisko głównych obiektów przywiązania najsilniej w związku pobudza ta potrzebę możliwość rozdzielenia z partnerem

dysfunkcje: miłość obsesyjna (erotomania) zaburzenie polegające na niezachwianym przekonaniu, że jest się przez kogoś kochanym, mimo jednoznacznych dowodów świadczących o tym, że jest przeciwnie

- dzieci partnerzy mają mniej czasu na przyjemne spędzanie czasu i mogą nawet mniej się lubić, jednak znacznie (ponad 2x) spada prawdopodobieństwo rozwodu

- rywalizacja w obrębie tej samej płci bardziej boli zdrada / stworzenie głębokiego uczuciowego związku (swoboda vs szacunek dla więzi) nadwyżka kobiet / mężczyzn w wieku zdolnym do małżeństwa

Cel: Stworzenie więzów rodzinnych.


- sposób komunikowania się

komunikacja wprost i mówienie od siebie / docenianie / okazywanie czułości / nie interpretowanie zachowań

- wybieramy sytuacje, które lubimy wybór partnera o określonych cechach osobowości wiąże się z wyborem sytuacji życiowych, jakie ta osoba tworzy (np. osoby konwencjonalne dłużej zachowują tę samą pracę)

- zmiana stylu funkcjonowania społ. związek trwający kilka lat może zmienić wzorzec przywiązania

- zaangażowanie zmienia postrzeganie innych możliwych związków osoby nieczułe na inne alternatywy są bardziej zadowolone z tego, co mają (bad. atrakcyjności reklam w pismach typu life style)







sytuacji interakcji

Cel: Zdobycie statusu.


- płeć

kobiety: mniej atrakcyjny fiz. i w garniturze obok samochodu za 100 tys.

vs atrakcyjny fiz. i ubrany w strój roboczy

mężczyźni : mniej atrakcyjna fiz. kobieta w kostiumie biznesowym

vs atrakcyjna sprzedawczyni w barze



- płeć

kobiety: w porównaniu z mężczyznami wyższa motywacja do poszukiwania partnera o wysokiej / dominującej pozycji społecznej

lub prezentującego niewerbalne oznaki pewności siebie i siły (wybierają przeciętnej urody mężczyznę, ale o wyższym statusie)

ta tendencja występuje także u kobiet o wysokim statusie

mężczyźni: zwracają mniejszą uwagę na pozycję społ. kobiety wyrażaną przez jej ubiór

(wybierają ładniejsze kobiety niezależnie od ich domniemanego statusu)



- przewidywana długość związku

kobiety poszukują innych cech u partnera dna krótkotrwały / długotrwały związek

u mężczyzn ta zależność nie występuje

- zaangażowanie w związek gdy jesteśmy szczęśliwie (z wzajemnością) zakochani kwestie ekonomiczne schodzą na plan dalszy



- męska dominacja jest początkowo atrakcyjna lecz może szkodzić długotrwałym związkom

- dominacja jest atrakcyjna gdy łączy się z ugodowością







sytuacji interakcji

Stosunki społeczneZachowania prospołeczne

Działania podejmowane dla dobra 2. człowieka

(nawet jeśli pomagający odnosi z tego tytułu korzyści)

Zachowania prospołeczne


- dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)

- by podwyższać swoja pozycje społeczną i zdobyć aprobatę

- by zarządzać wizerunkiem własnej osoby (poprawiać go lub potwierdzać)

- by radzić sobie z własnymi nastrojami i emocjami

Dlaczego pomagamy:


- dostosowanie łączne (staramy się przetrwać i zapewnić przetrwanie swoim genom)

z punktu widzenia ewolucyjnego pomaganie ma zapewnić jednostce przetrwanie nie tyle osoby co jej genów (czyli najbardziej opłaca się pomagać krewnym stad podczas tornado 2/3 ratowników nie podjęło akcji zanim nie pomogło swoim rodzinom)

- pomoc odwzajemniona (pomaganie osobom niespokrewnionym odbywa się często na zasadach wzajemności) czyli zyskujemy dostęp do nagród i korzyści niedostępnych bez wymiany przysług

Pomaganie dla własnego dobra (korzyści materialne i genetyczne)


- przekonania wpojone (w procesie edukacji wyuczamy się,

ze zachowanie prospołeczne jest użyteczne z osobistego punktu widzenia)

studenci ekonomii częściej wykorzystują partnerów w grze tendencja ta rośnie wraz z długością studiowania

- rozszerzone pojecie My (wczesna obecność innych w naszym otoczeniu)

dzieci, których rodzice przyjmowali w domu wiele osób sa bardziej skłonne do pomagania

Pomaganie dla własnego dobra (cechy osoby)


- podobieństwo (chętniej pomagamy osobom podobnym do nas fizycznie

być może ma tu znaczenie motyw zachowania genów)

„Jesteśmy Azjatami, tak jak wy”

wyjątek: pomoc osobie tej samej rasy vs opinia rasisty

- „swojscy” (familiar) osoby z którymi blisko mieszkamy i utrzymujemy kontakty towarzyskie

Pomaganie dla własnego dobra (cechy sytuacji)






Dlaczego pomagamy:


- norma odpowiedzialności społecznej (pomagamy tym, którzy potrzebują naszej pomocy lub są od niej zależni)

- rozproszenie odpowiedzialności (skłonność każdego członka grupy do zmniejszania własnej odpowiedzialności za działanie poprzez przerzucanie odpowiedzialności na pozostałych członków grupy)

ofiara staje się mniej zależna wyłącznie / właśnie od nas

Aprobata i pozycja społeczna

Społeczna norma pomagania - Inni jako źródło potencjalnej pomocy


- przechodnie jako źródło informacji (w sytuacji krytycznej obserwatorzy tej sytuacji starają się sprawdzić, jak zachowują się inni; robią to szybko, dyskretnie i obojętnym wzrokiem, aby sprawiać wrażenie, że nie ulega się panice) jeśli nikt nie reaguje jest to informacją, że nic złego się nie dzieje



….jeśli nikt nie reaguje jest to informacją, że nic złego się nie dzieje

bad. Latane i Darley

3 osoby wypełniają kwestionariusz 2 z nich to pomocnicy eksperymentatoragdy pomocnicy zachowyją się spokojnie, to 3. osoba także wypełnia dalej kwestionariusz

po eksperymencie mówi,że pojawiający się dym, to była mgła, para z klimatyzacji lub „gaz prawdy”

Zatem najbardziej niebezpieczni są liczni i bierni świadkowie– ich zachowanie stanowi sygnał żeby ograniczyć działania ratunkowe.



- przechodnie jako źródło aprobaty / dezaprobaty dla pomagania (w sytuacji krytycznej obserwatorzy mogą zakładać, że ich interwencja byłaby niepożądana lub kłopotliwa dla wszystkich)



bad. Scotland i Straw

zaaranżowana bójka pomiędzy kobieta a mężczyzną

gdy brak wskazówek co do charakteru ich związku, to 70% badanych zakłada, że są parątylko 4% zakłada, że to osoby całkowicie sobie obce

Gdy pojawiają się sygnały co do charakteru związku:„…dlaczego za ciebie wyszłam” vs „Nie znam cię”obserwatorzy mniej chętnie pomagają „zamężnej” kobiecie

Obserwatorzy najczęściej wnioskowali, że parę łączy związek formalny / romantyczna relacjai nie należy w tej sytuacji interweniować.

Wniosek:powiedz głośno, że potrzebujesz pomocy,przypisz odpowiedzialność jednej osobie, opisz, jakie działania sa niezbędne


- potrzeba aprobaty społecznej (osoby o podwyższonej potrzebie chętniej pomagają innym gdy s obserwowane w sytuacji pomagania na osobności nie są bardziej szczodrzy)

Aprobata i pozycja społecznazmienne związane z cechami jednostkizmienne związane z cechami jednostki

- świadomość normy pomagania (dzieci w wieku 7 – 11 uświadamiają sobie, że dorośli pochwalają zachowania prospołeczne i wykazują tendencję do takich zachowań, aby zasłużyć na nagrodę)


- modele pomagania (im więcej obserwujemy wzorców zachowań prospołecznych w swoim otoczeniu /także w mediach/ tym bardziej jesteśmy skłonni pomagać)

bad. Bryana i Test – pomoc kierowcy samochodu dla niepełnosprawnych

Aprobata i pozycja społecznazmienne związane z cechami sytuacjizmienne związane z cechami sytuacji

- gęstość zaludnienia (mieszkańcy wielkich miast znacznie mniej skłonni do pomagania jednym ze sposobów wytłumaczenia może być strategia radzenia sobie z nadmiarem bodźców)


Stereotypowo uważamy, że kobiety są bardziej skłonne do pomocy, z drugiej strony medale za odwagę (cywilną) częściej otrzymują mężczyźni

Aprobata i pozycja społecznapłeć a rodzaj pomocypłeć a rodzaj pomocy

kobiety mężczyźni starają się pomagać w sposób społecznie aprobowany – przypisany do roli kobiecej / męskiej

interwencja pośrednia interwencja bezpośrednia

wezwanie pomocy

wsparcie emocjonalne, nieformalne doradztwo

osoba bliska (przyjaciel)

osobiście działania ratownicze

zdecydowane, bezpośrednie działanie

osoby obce






Dlaczego pomagamy:


- normy osobiste zinternalizowane przekonania i wartości, tworzące wewnętrzne standardy jednostki dotyczące postępowania

Zarządzanie wizerunkiem własnej osobyzmienne związane z cechami jednostkizmienne związane z cechami jednostki

- normy religijne osoby deklarujące silne przekonania religijne pomagają 2 razy częściej są bardziej hojne


- etykietkowanie „ja odzwierciedlone” dzieci, które otrzymały informację, że są dobre i pomocne mieszkańcy New Haven (Connecticut)

Zarządzanie wizerunkiem własnej osobyzmienne związane z cechami sytuacjizmienne związane z cechami sytuacji

- autokoncentracja chęć pomocy w zależności od oceny poziomu swoich problemów osobistych (s. 464)


- przyjaciele – kiedy nie pomagamy im i nie prosimy o pomoc gdy sprawa dotyczy zadań ważnych dla naszej samooceny odmawiamy pomocy

pomagamy naszym przyjaciołom tak długo, jak ich sytuacja nie niszczy naszego wyobrażenia na nasz temat

bad. Tesser i Smith gra vs zadane mierzące inteligencję

Zarządzanie wizerunkiem własnej osobyzmienne związane z cechami interakcjizmienne związane z cechami interakcji






Dlaczego pomagamy:


- smutek osoby reagujące smutkiem na czyjeś trudne położenie pomagają częściej

Radzenie sobie z nastrojami i emocjami zmienne związane z cechami jednostkizmienne związane z cechami jednostki

- wiek im osoba starsza tym bardziej chętna do pomagania (dłuższa socjalizacja)

badania dzieci 6-8; 10-12; 15-18


- koszty i zyski wynikające z pomagania

Radzenie sobie z nastrojami i emocjami zmienne związane z cechami sytuacjizmienne związane z cechami sytuacji

- możliwość zmiany nastroju poprzez pomaganie


- „smakosze i osoby o zdrowym apetycie”

Radzenie sobie z nastrojami i emocjami zmienne związane z cechami interakcjizmienne związane z cechami interakcji






Dlaczego pomagamy:

Psychologia społeczna (semestr drugi)

Documents

Transcript of Psychologia społeczna (semestr drugi)