Katarzyna Czajkowska

1

krasnodrzew peruwiański (Erythroxylon coca), rosnący w Ameryce Południowej

może być uzyskiwana metodą syntezy

tradycyjnie: żucie lub ssanie liści koki z dodatkiem odrobiny alkalicznego popiołu

2

Żucie praktykowane w Andach od kilku tysięcy lat

„khoka” – „drzewo ekscelencji”, ceremonie, amulety

XVIw. – podboje Ameryki przez Hiszpanów,koka w Europie

3

1855 – zidentyfikowanie przez Newmannagłównego składnika – alkaloidu kokainy

Zygmunt Freud – „Uber Coca”

Koka dostępna jako papierosy, cygara, tabaka, roztwory – brak restrykcji prawnych!

4

5

6

7

Zemsta Inków na białych kolonizatorach

8

1914 – ustawa Harrisona regulująca produkcję, dystrybucję i sprzedaż

Lata 70 XXw. - nowa tania postać – crack

Obecnie:

9

biały proszek lub krystaliczne płatki –przyjmowane drogą wziewną, rzadziej iniekcje dożylne lub przyjmowanie doustne

10

2-metoksykarbonylo-3-benzoiloksytropan

11

JAK??

Hamowanie resorpcji zwrotnej dopaminy, serotoniny i noradrenaliny z odpowiednich szczelin synaptycznych

12

GDZIE??

białka błonowe (transportery), od których zależy doneuronalny wychwyt powyższych przekaźników.

13

14

EFEKT:

wzrost stężenia neuroprzekaźnika w szczelinach synaptycznych

wciąż nowe pobudzenia neuronu postsynaptycznego

15

16

kokaina i jej odmiany – znacznie krótszy T1/2 niż amfetaminy

działanie powoduje głębszą dysregulację psychofizyczną

17

Dopaminowy szlak mezolimbicznyRozpoczyna się w dopaminowych ciałach komórkowych w polu brzusznym nakrywki, kończy w jądrze półleżącym lub korze przedczołowej – tam, gdzie zakończenia neuronów dopaminowych

18

Miejscowe działanie przeciwbólowe

Kokaina hamuje powstawanie potencjału czynnościowego – blokuje kanały sodowe.

Blokada uniemożliwia działanie kanałów sodowych „bramkowanych” napięciem (różnicą potencjałów w poprzek błony)i powoduje zablokowanie nerwu.

19

20

Blokowanie kanałów sodu za pomocą dwóch mechanizmów:

Nienaładowane cząsteczki kokainy dostają się do kanałów białkowych przez błonę komórkową (droga hydrofobowa)

Naładowane dodatnio cząsteczki kokainy przenikają przez błonę do wnętrza komórki, a następnie wnikają do otwartych kanałów białkowych (droga hydrofilna)

21

Kokaina przyłącza się do receptorów GABA i potęguje naturalny uspokajający efekt, jaki wywiera na mózg, humor i zachowanie neurotransmisja GABAergiczna –

jest to bardzo uzależniający efekt działania kokainy.Rys. Główne GABA-ergiczne szlaki mózgu.

22

• Podanie dożylne

• Po 5-8 minutach kokaina w mózgu

• Silna aktywacja obszarów, gdzie ciała komórek dopaminowych i zakończenia dopaminowe

23

Wysoki poziom kokainy w mózgu krótko (T1/2 kokainy=20 minut), analogiczny z czasem wystąpienia objawów „high” (gdy blokada transportera dopaminowego w 60-80%).

24

zmęczenia łaknienia potrzeby snu lęku społecznego

dobrego samopoczucia samooceny pewności siebie toku myślenia przy zachowanej dobrej

koncentracji uwagi i kojarzenia poczucia wydolności fizycznej i psychicznej libido 25

wielogodzinne osłabienie przygnębienie niepokój bezsenność

objawy słabo nasilone

EFEKTY NIEPOŻĄDANE

26

Za efekt „high” odpowiada głównie zwiększony poziom dopaminy w prążkowiu(niska wyjściowa liczba receptorów dopaminowych w prążkowiu – czynnik predysponujący do uzależnienia).

27

U osób uzależnionych długotrwałe spadki wychwytu kokainy oraz spadki ilości receptorów dopaminowych D2

Hypofunkcja dopaminowego układu nagrody

W okresie detoksykacji krótkotrwały wzrost stężenia transportera dopaminowego

28

Przy długotrwałym stosowaniu:

drażliwość wyczerpanie depresja, psychozy impotencja i spadek libido zachowania stereotypowe – ruchy

przymusowe

29

wyostrzenie spostrzegania (iluzje, omamy) działanie psychozo i depresjogenne

zaburzenia ze strony układu: sercowonaczyniowego mięśniowego (np. wytrzeszcz gałek ocznych) oddechowego - u palaczy kokainy i cracku

przyjmowanie donosowe, martwice

30

neuroobrazowanie: nieregularności w metabolizmie mózgowym i zmniejszone natężenie przepływu mózgowego krwi

nieprawidłowości w mózgowym przepływie krwi są skorelowane z deficytami poznawczymi - neuropsychologiczne zaburzenia w obszarach odpowiedzialnych za uczenie się, pamięć i funkcje wykonawcze

31

obrazowanie i testy neuropsychologiczne: trudności z funkcjami wykonawczymi i podejmowaniem decyzji – to sugeruje, że u osób nadużywających kokainy dochodzi do zmian w korze zakrętu obręczy

badanie MRI w celu pomiaru wielkości mózgu – osoby z większym mózgiem lepiej utrzymują funkcje poznawcze mimo zażywania kokainy

32

Kokaina blokuje wychwyt zwrotny dopaminy

Kokaina działa przez krótki czas, więc trzeba przyjmować ją często

szybko i silnie uzależnia

Długotrwałe przyjmowanie kokainy powoduje głębokie negatywne zmiany w psychice i fizjologii organizmu

33

34

Filip M. (2004) Uzależniony od kokainy ludzki mózg –osiągnięcia funkcjonalnej diagnostyki obrazowej, Kraków, Wykłady monograficzne Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie

Galanter M., Kleber H.B. (1999) American Psychiatric Press Textbook of Substance Abuse Treatment, TheAmerican Psychiatric Publishing

Degenhardt L., Hall W., Teesson M. (2005) Uzależnienia, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

Niewiadomska J. (2004) Narkotyki, Lublin, Wydawnictwo Gaudium

Brick J. (2004) Handbook of the Medical Consequences of Alcohol and Drug Abuse, The Haworth Press

www.CNSforum.com35

Dziękuję za uwagę!

36