JAK DZIAŁA KOKAINA?
Transcript of JAK DZIAŁA KOKAINA?
Katarzyna Czajkowska
1
krasnodrzew peruwiański (Erythroxylon coca), rosnący w Ameryce Południowej
może być uzyskiwana metodą syntezy
tradycyjnie: żucie lub ssanie liści koki z dodatkiem odrobiny alkalicznego popiołu
2
Żucie praktykowane w Andach od kilku tysięcy lat
„khoka” – „drzewo ekscelencji”, ceremonie, amulety
XVIw. – podboje Ameryki przez Hiszpanów,koka w Europie
3
1855 – zidentyfikowanie przez Newmannagłównego składnika – alkaloidu kokainy
Zygmunt Freud – „Uber Coca”
Koka dostępna jako papierosy, cygara, tabaka, roztwory – brak restrykcji prawnych!
4
5
6
7
Zemsta Inków na białych kolonizatorach
8
1914 – ustawa Harrisona regulująca produkcję, dystrybucję i sprzedaż
Lata 70 XXw. - nowa tania postać – crack
Obecnie:
9
biały proszek lub krystaliczne płatki –przyjmowane drogą wziewną, rzadziej iniekcje dożylne lub przyjmowanie doustne
10
2-metoksykarbonylo-3-benzoiloksytropan
11
JAK??
Hamowanie resorpcji zwrotnej dopaminy, serotoniny i noradrenaliny z odpowiednich szczelin synaptycznych
12
GDZIE??
białka błonowe (transportery), od których zależy doneuronalny wychwyt powyższych przekaźników.
13
14
EFEKT:
wzrost stężenia neuroprzekaźnika w szczelinach synaptycznych
wciąż nowe pobudzenia neuronu postsynaptycznego
15
16
kokaina i jej odmiany – znacznie krótszy T1/2 niż amfetaminy
działanie powoduje głębszą dysregulację psychofizyczną
17
Dopaminowy szlak mezolimbicznyRozpoczyna się w dopaminowych ciałach komórkowych w polu brzusznym nakrywki, kończy w jądrze półleżącym lub korze przedczołowej – tam, gdzie zakończenia neuronów dopaminowych
18
Miejscowe działanie przeciwbólowe
Kokaina hamuje powstawanie potencjału czynnościowego – blokuje kanały sodowe.
Blokada uniemożliwia działanie kanałów sodowych „bramkowanych” napięciem (różnicą potencjałów w poprzek błony)i powoduje zablokowanie nerwu.
19
20
Blokowanie kanałów sodu za pomocą dwóch mechanizmów:
Nienaładowane cząsteczki kokainy dostają się do kanałów białkowych przez błonę komórkową (droga hydrofobowa)
Naładowane dodatnio cząsteczki kokainy przenikają przez błonę do wnętrza komórki, a następnie wnikają do otwartych kanałów białkowych (droga hydrofilna)
21
Kokaina przyłącza się do receptorów GABA i potęguje naturalny uspokajający efekt, jaki wywiera na mózg, humor i zachowanie neurotransmisja GABAergiczna –
jest to bardzo uzależniający efekt działania kokainy.Rys. Główne GABA-ergiczne szlaki mózgu.
22
• Podanie dożylne
• Po 5-8 minutach kokaina w mózgu
• Silna aktywacja obszarów, gdzie ciała komórek dopaminowych i zakończenia dopaminowe
23
Wysoki poziom kokainy w mózgu krótko (T1/2 kokainy=20 minut), analogiczny z czasem wystąpienia objawów „high” (gdy blokada transportera dopaminowego w 60-80%).
24
zmęczenia łaknienia potrzeby snu lęku społecznego
dobrego samopoczucia samooceny pewności siebie toku myślenia przy zachowanej dobrej
koncentracji uwagi i kojarzenia poczucia wydolności fizycznej i psychicznej libido 25
wielogodzinne osłabienie przygnębienie niepokój bezsenność
objawy słabo nasilone
EFEKTY NIEPOŻĄDANE
26
Za efekt „high” odpowiada głównie zwiększony poziom dopaminy w prążkowiu(niska wyjściowa liczba receptorów dopaminowych w prążkowiu – czynnik predysponujący do uzależnienia).
27
U osób uzależnionych długotrwałe spadki wychwytu kokainy oraz spadki ilości receptorów dopaminowych D2
Hypofunkcja dopaminowego układu nagrody
W okresie detoksykacji krótkotrwały wzrost stężenia transportera dopaminowego
28
Przy długotrwałym stosowaniu:
drażliwość wyczerpanie depresja, psychozy impotencja i spadek libido zachowania stereotypowe – ruchy
przymusowe
29
wyostrzenie spostrzegania (iluzje, omamy) działanie psychozo i depresjogenne
zaburzenia ze strony układu: sercowonaczyniowego mięśniowego (np. wytrzeszcz gałek ocznych) oddechowego - u palaczy kokainy i cracku
przyjmowanie donosowe, martwice
30
neuroobrazowanie: nieregularności w metabolizmie mózgowym i zmniejszone natężenie przepływu mózgowego krwi
nieprawidłowości w mózgowym przepływie krwi są skorelowane z deficytami poznawczymi - neuropsychologiczne zaburzenia w obszarach odpowiedzialnych za uczenie się, pamięć i funkcje wykonawcze
31
obrazowanie i testy neuropsychologiczne: trudności z funkcjami wykonawczymi i podejmowaniem decyzji – to sugeruje, że u osób nadużywających kokainy dochodzi do zmian w korze zakrętu obręczy
badanie MRI w celu pomiaru wielkości mózgu – osoby z większym mózgiem lepiej utrzymują funkcje poznawcze mimo zażywania kokainy
32
Kokaina blokuje wychwyt zwrotny dopaminy
Kokaina działa przez krótki czas, więc trzeba przyjmować ją często
szybko i silnie uzależnia
Długotrwałe przyjmowanie kokainy powoduje głębokie negatywne zmiany w psychice i fizjologii organizmu
33
34
Filip M. (2004) Uzależniony od kokainy ludzki mózg –osiągnięcia funkcjonalnej diagnostyki obrazowej, Kraków, Wykłady monograficzne Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie
Galanter M., Kleber H.B. (1999) American Psychiatric Press Textbook of Substance Abuse Treatment, TheAmerican Psychiatric Publishing
Degenhardt L., Hall W., Teesson M. (2005) Uzależnienia, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Niewiadomska J. (2004) Narkotyki, Lublin, Wydawnictwo Gaudium
Brick J. (2004) Handbook of the Medical Consequences of Alcohol and Drug Abuse, The Haworth Press
www.CNSforum.com35
Dziękuję za uwagę!
36