Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Wprowadzenie do tematyki Foresight

Foresight regionalny dla szkół wyższych Warszawy i Mazowsza„Akademickie Mazowsze 2030”

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Foresight

• Definicje • Proces • Projekty

www.akademickiemazowsze2030.pl

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Futures studies- Studia nad (o) przyszłością

• Zajmują się odpowiedzią na pytanie „dlaczego?”, a nie tylko co chcemy osiągnąć;

• Planowanie wstecz;• Kwestia wykonalności nie jest priorytetowym zagadnieniem;• Ich celem jest: „odkrycie lub wymyślenie, przeegzaminowanie i ewaluacja,

a także proponowanie możliwych, prawdopodobnych i preferowanych wizji przyszłości”

(Bell, 2003)• „Są sposobem myślenia, drogą konstruowania myśli, podejściem do

formułowania codziennych działań i decyzji”. (Masini, 1994)

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Tradycyjne planowanie a Studia nad PrzyszłościąPodstawowe założenia Tradycyjne podejście do planowania Futures Studies

ZmienneIlościowe

ObiektywneJakościowe

Subiektywne

Relacje w systemieStatyczne

Trwałe struktury i powiązaniaDynamiczne

Struktury dopiero powstają

WyjaśnienieSilne więzy przeszłości z obecną sytuacją-

bezpośrednie wynikanie

Przeszłość nie przechodzi płynnie w teraźniejszość.

Teraźniejszość jest podporządkowana przyszłości

Obraz przyszłości Ciągły, prosty i przewidywalny Nieciągły, złożony, niepewny

Nastawienie do przyszłości

Adaptacyjne i pasywne Kreatywne i aktywne

Metody Ilościowe, deterministyczne Jakościowe, heurystyczne

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Czym jest Foresight?

„Foresight jest procesem kreowania kultury myślenia społeczeństwa o

przyszłości, w którym zarówno naukowcy jak i przedstawiciele światagospodarki oraz administracji publicznej biorą udział w wyznaczaniu strategicznych kierunków badań i rozwoju technologicznego w celu przysporzenia jak największych korzyści społecznych i

ekonomicznych”.

Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Foresight to: • Sposób, metodyka docierania do informacji w celu

budowania średnio lub długookresowej wizji rozwojowej;• Tworzenie języka debaty społecznej;• Analiza i ocena badanego zagadnienia przeprowadzana

przy szerokim udziale aktorów społecznych, jak przedsiębiorcy, naukowcy, przedstawiciele administracji publicznej, organizacji pozarządowych;

• Wskazanie i ocena przyszłych potrzeb, szans i zagrożeń związanych z rozwojem badanego zagadnienia;

• Przygotowanie odpowiednich działań wyprzedzających na badanym obszarze.

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Podstawowymi elementami Foresight’u są:

• Myślenie o przyszłości (analiza sytuacji i trendów rozwoju),

• Dyskutowanie o przyszłości (poglądy różnych środowisk),• Określenie czynników kluczowych (np. czynniki

polityczne, ekonomiczne, społeczne, kulturowe, środowiskowe, techniczne),

• Sporządzanie wizji przyszłości (budowa scenariuszy),• Konsultacje (analiza wielu możliwych „przyszłości”),• Kształtowanie przyszłości (rekomendacje).

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Przykładowy proces- Prospective through Scenarios

• Jakie są główne trendy?• Które procesy zmian są najistotniejsze?• Które problemy są najważniejsze?• Jakie nowe czynniki dopiero pojawiają się na horyzoncie?• Jakie trendy mogą stracić swoje znaczenie i dlaczego?• Jakie są główne źródła inspiracji?

Pytanie strategiczne

Identyfikacja głównych sił powodujących zmiany

Określenie głównych trendów

Poziom niepewności i wpływu wybranych trendów

Osie scenariuszy

Scenariusze

Określenie opcji

Punkty zwrotne

Perspektywa- Prospective

Planowanie strategiczne

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Metody i techniki używane w procesie

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Czym są scenariusze?

• Historie, które zbudowane zostały wokół dokładnie skonstruowanych wątków;

• Wizje te przedstawiają skomplikowane zagadnienia nadając imznaczenie i pozwalając spojrzeć na nie z wielu różnych perspektyw;

• Scenariusze to instrumenty, które pozwalają ludziom na uporządkowanie ich percepcji na temat przyszłości w przystępny sposób, jednocześnie pomagając zrozumieć jakie konsekwencje decyzje podejmowane dzisiaj mogą mieć w ró2nych wariantach przyszłości.

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Foresight- główne ośrodki

• Stany Zjednoczone- projekty wojskowe, Herman Kahn i RandCorporation

• Japonia, Francja• Finlandia, Australia

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Rodzaje foresightówŚrodowisko naukowe i biznesowe• „Proces foresightu obejmuje intensywne, powtarzające się okresy

otwartej refleksji, tworzenia sieci, konsultacji oraz dyskusji, prowadzące do wspólnego doskonalenia wizji przyszłości oraz powszechnej własności strategii, w celu eksplorowania długoterminowych możliwości otwartych dzięki wpływowi nauki, technologii oraz innowacji na społeczeństwo. To właśnie odkrycie wspólnych przestrzeni na otwarte myślenie o przyszłości oraz inkubacja podejść strategicznych…”

(Jennifer Cassingena Harper, Maltańska Rada Nauki i Technologii).

• „Celem Foresightu ma być zapewnienie, by te dziedziny, które mogą przynosić najwięcej korzyści w przyszłości, zostały zidentyfikowane jak najwcześniej”.

(Ben R. Martin i John Irvin)

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Sponsorzy projektów Foresight

Obszar/ Zleceniodawca

RządPodmiot

pozarządowy

Jednostki badawcze

(w tym uczelnie)Biznes

Północno- zachodnia Europa (podobnie

Południowa) (375 +54)80% 5% 10% 5%

Europa Wschodnia (30)

75% 15% 10% ?

Ameryka Południowa (107)

70% 15% 10% 5%

Ameryka Północna (86)

60% 5% 5% 30%

Azja (40) 65% 25% 5% 5%

Źródło: EFMN I Self-Rule (2008)

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Projekty Foresight na świecie 1993- 2003

Holandia UK USA Niemcy Francja Finlandia Hiszpania Dania Irlandia

231 148 128 113 45 41 37 23 12

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Projekty z podziałem na sektory 1993- 2005

Produkcja 208

Surowce 169

Transport, komunikacja 127

Administracja państwowa 98

Edukacja 79

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Rezultaty projektów 1993- 2005

Rekomendacje 443

Analiza trendów 298

Scenariusze 238

Priorytety badawcze 160

Mapy działania 78

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Foresight na świecie

• Shell• Arup• King Sturge• Siemens• Philips • Johnson Controls• Finnair • General Electric

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Shell Group •Ponad 30 lat zaangażowania w projekty Futures •Cykl Globalnych Scenariuszy •Przemysł energetyczny

Scenariusz 1- Scramble (przekroczenie granicy bezpieczeństwa energetycznego, kwestia zmiany klimatu jest ignorowana)

Scenariusz 2- Blueprint (inwestowanie w „czyste” źródła energii, obniżenie poziomu CO2)

.

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Arup- Foresight & Innovation team

Drivers of change 4see SlimCity Knowledge Cards Cut n paste cities BOP - Making Sense of Space Eco-resorts of the Future Arup Foresight Network

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

King Sturge/ RICS Foundation• Global Real Estate Scenarios 2020• European Scenarios 2020• Built Environment Foresight 2030: the sustainable

development imperative

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Foresight w Polsce

• Narodowy Program Foresight Polska 2020 • Foresight kadr nowoczesnej gospodarki• Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do

roku 2020• Foresight technologiczny na rzecz zrównoważonego

rozwoju Małopolski

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Polska 2020

Główne cele Narodowego Programu Foresight to m.in.:• Określenie wizji rozwojowej Polski do 2020r.,• Zbliżenie zasad polskiej polityki naukowej do wymogów

UE;• Kształtowanie polityki naukowej i innowacyjnej w kierunku

Gospodarki Opartej na Wiedzy;• Określenie priorytetowych kierunków badań naukowych

oraz prac rozwojowych, które w perspektywie długookresowej wpłynęłyby na przyspieszenie tempa rozwoju społeczno - gospodarczego kraju.

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Zagadnienia związane z Foresight’em

• Uczelnie- University of Hawaii, Dublin Institute of Technology, Univesrity of Alicante, Univesrity of Arizona etc.

• Czasopisma- Foresight Journal, Futurist, Futures Research Quartely, Future Times etc.

• Organizacje – World Futures Studies Federation, World Future Society

“The future is not inevitable. We can influence it if we know what we want it to be”Charles

Handy

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.2010

Kontakt

Dominika P. Brodowicz

SGH, Katedra Inwestycji i Nieruchomości DIT, The Futures Academy

dominika.p.brodowicz@gmail.com

www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 09.12.201001 www.akademickiemazowsze2030.pl Warszawa, 11.11.2009

„Foresight regionalny Akademickie Mazowsze 2030”

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

2007 – 2013. Realizowany w ramach Działania 1.1, Poddziałania 1.1.1

www.akademickiemazowsze2030.pl