Ewolucja, twórcze zakorzenienie i granice racjonalności

Konrad Talmont-Kaminski

Dwa pytania i dwie odpowiedzi Czy to, że ludzki rozum jest ograniczony

wynika z tego, że jest on produktem procesów ewolucyjnych raczej niż z bardziej podstawowych przesłanek? Nie, ograniczenie racjonalności wynika z problemu

Hume’a Czy ewolucyjne pochodzenie w dodatkowy

sposób ogranicza ludzki rozum? Nie, z powodu problemu Hume’a racjonalność

tylko może rozwijać się na podstawie procesów ewolucyjnych

Dotyczy to też AI

Plan Racjonalność ograniczona Hume i heurystyki

Eksaptacje i heurystyki Dwuprocesowy opis racjonalności Rozum i zwyczaje Hume’a Zwyczaje i heurystyki Indukcja i ewolucja

Otwartość i twórcze zakorzenienie Ewolucja i inżynierzy Otwartość ograniczonej racjonalności Stopniowy rozwój i twórcze zakorzenienie Ewolucja i sztuczność

Racjonalność ograniczona Herbert Simon (1916-2001)

Perfekcyjna racjonalność złym modelem Zadowalanie a nie optymalizacja

Heurystyki Uproszczone zasady działania/rozumowania

prowadzące do zadowalających rezultatów Model procedur od adaptacji do nauki

Cechy heurystyk (Wimsatt 2007) Omylne Oszczędne Systematycznie błędne Przeistaczają problemy Mają określone zastosowanie Pochodzą od innych heurystyk (Eksaptowane)

Hume i heurystyki

Eksaptacje i heurystyki Struktura oka

Ferrari z ‘Malucha’ w ciągu jazdy ‘Sklecone’ produkty ewolucji

Historia ewolucyjna Ścieżki rozwojowe

Eksaptacja Adaptacja istniejących cech do nowych

funkcji Pióra u dinozaurów i ptaków

Ludzki rozum Typowy produkt ewolucji Badania Kahnemana i Tverskiego Kolekcja heurystyk

Ograniczenia rozumu wynikiem ewolucji?

Dwuprocesowy opis racjonalności Jonathan Evans i inni Próba wytłumaczenia

Słabości ludzkiego rozumowania Siły ludzkiego rozumowania

Dwa procesy/systemy System 1 - Ewolucyjnie stary, heurystyczny System 2 - Ewolucyjnie nowy, logiczny

Relacja pomiędzy systemem 2 a racjonalnością ograniczoną?

Ludzka racjonalność pozostaje ograniczona Czy system 2 istnieje? Czym on jest?

Rozum i zwyczaje Hume’a Podobieństwo do Hume’a

Zwyczaje (system 1) Rozum (system 2)

Problem Hume’a 250 lat później brak odpowiedzi Sytuacja tylko się pogorszyła

System 2, dwie opcje: Niemożliwy z powodu problemu indukcji Tylko heurystyki użytkujące logiczne relacje

Zwyczaje i heurystyki Zmiana podejścia do uwag Hume’a

Nie problem ale fakt Podstawowe ograniczenie epistemiczne Heurystyki odpowiedzią

Heurystyki dookreśleniem zwyczajów Naturalistyczna interpretacja Hume’a Pojawiają się gdziekolwiek problem Hume’a się

pojawia

Indukcja i ewolucja Ewolucja ‘patrzy w tył’

Adaptacje przystosowane do przeszłych środowisk Niekoniecznie do przyszłych Zmiany ewolucyjne mogą prowadzić do wyginięcia

Wyścigi zbrojeniowe (gepardy i gazele)

Krótkowzroczność ewolucji wynika z problemu indukcji Adaptacje to też heurystyki

Problem Hume’a podstawowym ograniczeniem epistemicznym Ustanawia możliwe procesy ewolucyjne Ustanawia możliwe procesy myślowe

Otwartość i twórcze zakorzenienie

Ewolucja i inżynierzy Kontrast pomiędzy

Procesami ewolucyjnymi Małe zmiany Każdy krok musi ‘satysfakcjonować’

Projektami inżynierskimi Całkowicie nowe rozwiązania Tylko ostateczna wersja musi by adekwatna

Koło Metafora krajobrazu ewolucyjnego

Produkty ewolucji ‘bardziej’ ograniczone? W pewnym sensie tak Większość ograniczeń wynikiem

Indywidualnych historii ewolucyjnych Ścieżek rozwojowych

Otwartość ograniczonej racjonalności Ludzki rozum ograniczony ale otwarty (open-

ended) Rozwija i nabywa nowe zdolności

Składa się z ograniczonej ilości heurystyk ale Rozwija nowe heurystyki Eksaptuje istniejące heurystyki do nowych celów

Otwartość umożliwia przełamywanie indywidualnych ograniczeń Bez zniesienia wszelkich ograniczeń

Otwartość kluczową cechą ewolucji i rozumu Systemy ‘inżynierowane’ albo

Zamknięte i mało interesujące Albo otwarte

Stopniowy rozwój i twórcze zakorzenienie Z powodu problemu Hume’a

Tylko stopniowy i zlokalizowany rozwój systemów otwartych

Twórcze zakorzenienie (generative entrenchment) Istniejące heurystyki umożliwiają nowe heurystyki

Koło umożliwiło samochód Im wiecej powiązań tym bardziej zakorzenione

Nowy system transportu a istniejąca infrastruktura Przykład ludzkiej piramidy

Twórcze zakorzenienie wynikiem otwartości Modularność może ograniczyć ale nie znieść Historia i ścieżki rozwojowe ważne dla wszystkich

otwartych systemów Rozwój otwartych systemów ‘inżynieryjnych’

będzie raczej miał podstawowe cechy ewolucji

Ewolucja i sztuczność Systemy sztuczne (artificial systems)

Etymologia od ‘sztuki’ (artifice) Przystosowane do ich środowiska

Przez ewolucję Przez inżynierów

Można tłumaczyć niektóre cechy przy użyciu środowiska Zanik oczu u zwierząt jaskiniowych Struktura opon

Problem Hume’a Ogranicza wszelkie systemy sztuczne

Powoduje, że heurystyki konieczne Ogranicza jak otwarte systemy sztuczne mogą się

przystosowywać Powoduje, że procesy ewolucyjne są konieczne

Jeszcze jedna piramida