Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Działanie 2.4 Optymalizacja polskiego

prawa zamówień publicznych

Anna-Henriette Herrmann, BerlinHenning Erbe, Monachium

 

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Serdecznie witamy

● Sprawy organizacyjne

● Prezentacja uczestników

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Zadanie

● Porównanie prawa zamówień publicznych Polski, Niemiec i innych państw członkowskich

● Ustalenie tzw. „Best Practice”

● Możliwości ulepszenia prawa polskiego

● Opracowanie propozycji ulepszenia

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Porównanie prawa polskiego, niemieckiego i UE

● istotne postanowienia w zakresie unikania korupcji

○ polska ustawa Prawo zamówień publicznych z 29.01.2004

○ niemieckie prawo zamówień publicznych po reformie zakończonej 01.11.2006

○ europejskie dyrektywy w sprawie prawa zamówień publicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

„Best Practice” – centralizacja zamówień

● elektroniczna platforma zamówień publicznych BMI - " - " – niemieckiej administracji celnej● Podobne systemy

○ Brazylia (COMPRASNET)○ Chile (CHILECOMPRA)○ Kanada (MERX)○ Korea (GePS)○ Meksyk(COMPRANET)○ Singapur (GEBIZ)○ USA (CBDnet)

● Czy potrzebne jest w Polsce 55.000 jednostek udzielających zamówienia publiczne?

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Centralny i zdecentralizowany system jednostek udzielających zamówienia w Niemczech

● Co do zasady - samodzielność poszczególnych zamawiających

● Powstawanie od lat centralnych jednostek zamówień z przyczyn praktycznych

● Problematyka strukturalnego przyporządkowania centralnej jednostki zamówień publicznych przy premierze

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Korupcja w praktyce zamówień w Niemczech- Zapobieganie i zwalczanie -

● Zasada niedyskryminowania i przejrzystości w prawiezamówień publicznych

● Wytyczne w zakresie prewencji korupcji● Ogólnoprewencyjne działanie

○ zespołu znamion czynu przestępczego○ prawa urzędniczego i dyscyplinarnego○ przepisów o wykroczeniach○ blokad zamówień, w szczególności „koordynowanych blokad zamówień“○ działań wewnątrzzakładowych (w oparciu o prawo pracy)

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Szczegóły

● Strategie i działania w zakresie prewencji korupcyjnej

● Zapobieganie korupcji przy udzielaniu zamówień publicznych

● Jak można wykryć korupcję?

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Ochrona prawna

● Porównanie ochrony prawnej w zamówieniach w Polsce i w Niemczech w oparciu o wytyczne Wspólnoty Europejskiej w tym zakresie

○ analiza polskiej ochrony prawnej w zamówieniach publicznych – streszczenie –

○ krótka prezentacja ochrony prawnej w Niemczech

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

○ PorównaniePatrz także materiał Bureau of Appeals of the PPO, Referat Remedies in the Polish Public Procurement System

○ Problem szczególny: zastąpienie sądu arbitrów przez sąd państwowy?

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

○ Sumaryczne porównanie z systemami ochrony prawnej np. Austrii i Czech

○ Perspektywy związane z przyszłą dyrektywą WE w sprawie zmian dyrektyw WE w sprawie środków ochrony prawnej

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Doświadczenia w zakresie stosowania nowych wytycznych koordynacji zamówień publicznych

● Raporty niemieckich ekspertów z Departamentu Zamówień Publicznych Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznychw szczególności o zamówieniach online

● Proces wdrażania do wewnętrznych przepisów prawnych dyrektyw UE w sprawie zamówień publicznych

● Dyrektywy UE w sprawie zamówień publicznych wdrożone do niemieckiego prawa zamówień publicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Umowy ramowe (tekst jednolity art. 99ff pzp)

● Uzgodnienie○ wielkości towaru i okresu dostawy○ odbioru towaru w partiach

● Zalety○ nabywca:

■ niższa cena■ prostszy odbiór

○ sprzedający:■ bezpieczeństwo zbytu i planowania produkcji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Wzmocnienie funkcji i wydajności UZP○ Zwiększenie liczby kontroli następczych (art. 170

pzp)o Kontrole „na miejscu" (art. 161 pzp)o Przedkładanie oryginałów dokumentów (art. 163

pzp)o Instytucja jako centrum kompetencji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Personalne wzmocnienie działu kontroli

○ 2005: 36 kontroli ex post (2004: 21)

○ fakultatywne kontrole ex ante: brak

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Rozwój personalny pracowników działu kontroli ○ wzmocnienie kompetencji technicznych, ekonomicznych i finansowych ○ trening praktyczny w jednostce zamówień publicznych ○ aktywne doradztwo i szkolenia dla personelu jednostek zamówień

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Stworzenie systemu wymiany informacji z innymi instytucjami kontrolnymi w kraju

○ wymiana informacji o rozpoznaniach z izbami obrachunkowymi w kraju

○ utworzenie prewencyjnej sieci kontrolnej

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Opracowanie i wprowadzenie oznak korupcji np.,○ włączenie agenta, doradcy, pośrednika przez wykonawcę○ podejrzenie naruszenia zasad konkurencji i preferowanie jednego lub kilku wykonawców○ podejrzenie przestępczej współpracy kilku wykonawców (tworzenie karteli)

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Wzmocnienie roli obserwatorów i arbitrów

○ skreślenie art.177 i 178 pzp (obserwator)złym posunięciem

o udostępnić arbitrom oznaki korupcji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Wprowadzenie zasady wielu par oczu i rotacji personelu

○ w jednostkach udzielających zamówienia

○ w UZP

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Przestrzeganie jasnych zasad procedur i zachowania, np.○ zawężone zakresy uznaniowości○ uregulowanie przyjmowania nagród i prezentów○ ujawnienie kapitału i dochodów ○ natychmiastowe piętnowanie naruszeń regulacji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Reagowanie na oznaki korupcji

○ wewnętrzne dochodzenia wstępne

○ przekazywanie spraw organom ścigania

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Badanie umów zawieranych z doradcami○ w fazie ustalania zapotrzebowania i przygotowywania większych inwestycji○ identyfikowanie projektów niepotrzebnych lub nieekonomicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Kontrola na etapie realizacji projektu ○ znaczące pole dla korupcji○ często niewystarczające kontrole○ właściwość UZP?○ kontrole NIKu często za późno

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Internetowa platforma zamówień na potrzeby wszystkich procedur zamówień publicznych w kraju

○ pozytywne przykłady międzynarodoweo pozwala rozpoznać oznaki korupcji○ patrz także slajd 6

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Rejestr korupcji■ wykluczenie przedsiębiorstw wręczających łapówki■ zobowiązanie do wglądu w rejestr■ przetargu nie wygrywa przedsiębiorstwo „z listy"■ wystarczy „wystarczające podejrzenie popełnienia

przestępstwa "■ okres wykluczenia

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Whistleblowing○ zachęcić informatorów○ zorganizować ochronę○ szkolić pracowników

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Poufny system dla informatorów ○ osoba pierwszego kontaktu wywodząca się z zakładu○ zewnętrzny adwokat zaufania/ombudsman○ internetowa wirtualna skrzynka pocztowa

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Rozdzielenie funkcji między○ ustaleniem zapotrzebowania i przygotowaniem projektu○ wyborem partnera i zawarciem umowy ○ nadzorowaniem wykonania umowy○ rozliczeniem końcowym

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Policentralne jednostki zamówień○ zespolenie działań w zakresie zamówień publicznych○ połączenie zleceń w ramach zamówienia○ zwiększenie wpływu ekonomicznego○ właściwość powyżej określonej wartości○ zmniejszenie ryzyka korupcji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Dokumentacja i informacja o powodach wyboru

○ sugestywny protokół z wyboru wykonawcy

○ zmiana art. 96 pzp

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Zmiany prawa i stosowanych praktyk

● art. 177, 178 pzp○ obserwatorów nie powinno się usuwać, ale raczej wzmocnić

● nieujawnianie budżetu projektu przed otwarciem ofert● niewykluczanie ofert alternatywnych● zmiana kompetencji przy przekroczeniu ceny

(np. o więcej niż 15%)● art. 24 nr 4 pzp

○ zamiast „prawomocnego skazania" powodem powinno być „wystarczające podejrzenie popełnienia

przestępstwa"

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Zmiany prawa i stosowanych praktyk

● art. 24 nr 8 pzp○ jak wyżej

● pakt o prawości○ w szczególności dla dużych projektów (np. o wartości powyżej 50 mln €)

● niezależny organ antykorupcyjny○ odpowiadający tylko przed parlamentem○ właściwy do prewencji, prowadzenia dochodzeń i ścigania

● kontrola udzielania licencji i koncesji● późniejsze ujawnienie kosztów oraz analizy nakładów i

wyników