BARWY PRL-u

III konferencja historyczna 28 października 2014 r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

„Barwy PRL-u”

to trzecia z cyklu

konferencji historycznych

organizowanych

w IV Liceum Ogólnokształcącym

im. Stefanii Sempołowskiej

w Lublinie

BARWY PRL-u

• I konferencja historyczna odbyła się w 2009 r. i dotyczyła

konfliktów wojennych we współczesnym świecie.

Dziwny świat

III konferencja historyczna

BARWY PRL-u

• II konferencja historyczna zorganizowana w 2011 r.

była podsumowaniem 10 – letniej realizacji projektu

o tej tematyce.

Wielokulturowość to proces

III konferencja historyczna

BARWY PRL-u

Aby lepiej rozumieć teraźniejszość

– trzeba znać przeszłość

III konferencja historyczna

Dla pokolenia urodzonego w wolnej Polsce, po

1989 roku – PRL to historia. Celem naszej konferencji

jest odtworzenie „Barw PRL-u”, by lepiej docenić

rzeczywistość w jakiej żyjemy, nauczyć się

współodpowiedzialności za demokrację i państwo.

Któż lepiej niż My, Polacy wie o kruchości

tych wartości, o tym iż nie są nam dane na

zawsze, a więc trzeba je chronić.

BARWY PRL-u

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Defilada wojsk polskich w Lublinie, 1944 r.

Ogłoszenie Manifestu PKWN

• Po zakończeniu II wojny światowej Polska znalazła się w strefie

wpływów Związku Radzieckiego. Uniemożliwiło to Polakom

odbudowanie niepodległego państwa.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

• Władzę w kraju, z pomocą radzieckiej armii, tajnej

milicji i wyborczych fałszerstw przejęła partia

komunistyczna PPR (później PZPR).

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Obrady Sejmu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

• Tak powstało nowe państwo, które komuniści nazwali

Polską Rzeczpospolitą Ludową. PRL była na pozór

zwyczajnym państwem, podobnym do innych

europejskich państw: suwerenna, prowadziła własną

politykę zagraniczną. Miała konstytucję, Sejm i rząd,

organizowała wybory, pracowały w niej sądy.

W rzeczywistości wszystko było fikcją.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

„Kolor komunizmu to przez czterdzieści lat

był czerwony kolor sztandarów(…).

Ale życie przez czterdzieści lat było szare.”

Jakub Karpiński

Między komunizmem a demokracją

Chotomów, 1992 r.

• Czy zdołamy te barwy dziś odtworzyć,

zrozumieć, zapamiętać?

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Krótkie spojrzenie na historię

IV Liceum Ogólnokształcącego

im. Stefanii Sempołowskiej

w okresie PRL-u

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Wacława Arciszowa,

założycielka i dyrektor szkoły

Nasze liceum wkroczyło

w powojenną rzeczywistość

początkowo jako prywatna szkoła

żeńska Wacławy Arciszowej. Ale

już 30 marca 1949 roku

Ministerstwo Oświaty poleciło

Kuratorium Okręgu Szkolnego

Lubelskiego sfinalizować wszelkie

formalności prawne związane

z przejęciem szkoły na rzecz

państwa.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Siedziba szkoły do 1949 r.

Siedziba szkoły po 1949 r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Danuta Magierska

Trudne lata terroru

stalinowskiego odcisnęły

piętno na losach nauczycieli

liceum.

Pani Danuta Magierska,

charyzmatyczna bibliotekarka

naszej szkoły, została w 1951 r.

aresztowana przez władze

komunistyczne i skazana na

dwa lata więzienia za

tworzenie „nielegalnych’

organizacji młodzieżowych

i studenckich.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Danuta Magierska

W latach przedwojennych

i w czasie wojny druhna

Danusia, jak ją nazywano, była

komendantką Hufca Harcerek

Lublin i działaczką Wojskowej

Służby Kobiet. W 1961 r. pani

Danuta Magierska została

zrehabilitowana przez sąd

i przywrócona do pracy.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Wiec na dziedzińcu

Uniwersytetu Warszawskiego, marzec 1968 r.

Uroczystość

nadania szkole imienia

i wręczenia sztandaru,

kwiecień 1968 r.

Władze PRL-u dbały o to by na

kierowniczych stanowiskach byli ludzie, którzy

akceptowali linię partii. Rok 1968 wyraźnie

nam to ukazuje. Na uroczystości wręczenia

szkole sztandaru 20 kwietnia 1968 r. ówczesna

dyrekcja potępiła strajki studenckie na

Uniwersytecie Warszawskim.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Władza również do uczniów kierowała

hasła propagandowe –

nauka miała budować nową,

lepszą przyszłość.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Klasa IX, 1961 r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Lekcja geografii, 1977r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Klasa IV C, 1972 r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Matura 1948/49 r.

Tuż po maturze, 1955 r.

Szkoła wtedy, tak jak i dziś miała przede wszystkim

uczyć. Nauka odbywała się przez sześć dni w tygodniu. A na

maturze OBOWIĄZKOWE były takie przedmioty jak nauka

o konstytucji czy wiedza o Polsce i świecie współczesnym.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Szare mundurki – znak rozpoznawczy „Czwórki”,

lata 70.

W socjalistycznej szkole uczniowie nie mogli

się zbytnio wyróżniać. A więc wszyscy mieli

mundurki szkolne. Obowiązkowym elementem była

też tarcza, a przodujący w nauce nosili dumnie

plakietki – wzorowy uczeń.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Świat przyborów szkolnych

Teoretycznie elementem,

którym mógłby wyróżniać się

uczeń, był jego ekwipunek, ale

z tym też nie było najlepiej.

Większość przyborów szkolnych

wychodziła spod tej samej

matrycy. I tak wszyscy mieli

podobne plecaki, kredki,

zeszyty, a świat zeszytów też

wcale nie był kolorowy.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

1 maja 1973 r.

Szkoła w tamtych czasach miała oferować coś

więcej niż tylko edukację. Obowiązkowym punktem

programu wychowawczego był udział uczniów i nauczycieli

w pochodach pierwszomajowych.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Klasa IIIA przy pracy, 1978 r.

Prace społeczne, 1949 r.

Szkoła realizowała również zasadę wychowania

przez pracę. Młodzież licznie uczestniczyła w hufcach

pracy. Dwa, a później jeden dzień były wolne od nauki,

ale przeznaczone na prace społeczne w Państwowych

Gospodarstwach Rolnych.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Wpis w kronice szkolnej, 1978 r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Pijmy mleko!, 1977r.

Wprowadzono akcję - szklanka mleka dla każdego ucznia.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Oszczędzaj w SKO!

Pieniądze można było oszczędzać w –

Szkolnej Kasie Oszczędności.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

ZMP

Władza ludowa dbała o ideologiczne wychowanie

młodych obywateli.

W szkole działały organizacje:

• Związek Młodzieży Polskiej

• Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej

• Związek Harcerstwa Polskiego.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Początek lat 80 –tych był dla Polski okresem

szczególnym. Życiem społecznym i gospodarczym

naszego kraju wstrząsały zmiany. Uczniowie nie byli

na nie obojętni. W kronice szkolnej z 1981 roku

pojawił się wiersz, poświęcony dyżurom szkolnym,

ale także wydarzeniom politycznym i społecznym

tamtych lat.

Budynek szkolny - lata 80.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Gdańsk, rok 1980

Wiemy, co się w Gdańsku działo I co w sierpniu tam powstało To Solidarności związek W Polsce wprowadza porządek I choć stara się Wałęsa W sklepach nadal nie ma mięsa Ni wędliny, ani masła – Za to rosną wokół hasła Masz pracować także głową, Masz zbudować Polskę nową! Mówią wszyscy ciągle wokół, Że potrzebny nam jest spokój

Wpis z kroniki szkolnej, 28 marca 1981r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Krzysztof Gajda, To moja droga. Biografia Jacka Kaczmarskiego, 2009.

WOJCIECH STROŃ: „Generalnie lata siedemdziesiąte to nie były zabawne czasy. Ale nie dla nas –dwudziestolatków. Byliśmy w szkole podstawowej za czasów Gomułki. To był taki straszny, przaśny socjalizm. W momencie, kiedy zaczęliśmy dojrzewać, hormony buzowały, otwierała się czaszka i intelekt się wyrabiał. Wchłanialiśmy niesamowite ilości informacji, a przede wszystkim literatury, bo należymy do tego czytającego pokolenia. (…) Żyliśmy bardzo mocno dniem dzisiejszym. Dzięki temu każdy taki dzień przeżywało się bardzo intensywnie bardzo pięknie.”

Pokolenie barda „Solidarności” Jacka Kaczmarskiego,

tak wspomina swoją młodość…

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Jacek Kaczmarski

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Jacek Kaczmarski – Nasza klasa

Co się stało z naszą klasą? Pyta Adam w Tel-Avivie Ciężko sprostać takim czasom, ciężko w ogóle żyć uczciwie Co się stało z naszą klasą? Wojtek w Szwecji w porno-klubie Pisze: dobrze mi tu płacą za to, co i tak wszak lubię Za to, co i tak wszak lubię... Kaśka z Piotrkiem są w Kanadzie, bo tam mają perspektywy Staszek w Stanach sobie radzi, Paweł do Paryża przywykł Gośka z Przemkiem ledwie przędą - w maju będzie trzeci bachor Próżno skarżą się urzędom, że też chcieliby na Zachód Że też chcieliby na Zachód...

MIGAWKI z PRL-u

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Kadry z kultowego filmu „Miś” Stanisława Barei

Czy życie w PRL-u było tak zabawne jak w filmach Barei?

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Co pamiętają nasi rodzice?

Czego się bali? Co ich śmieszyło?

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Czy wydarzenia historyczne

okresu 1944 – 1989

są nam znane?

150 uczniów naszej szkoły we wrześniu 2014 r.

odpowiedziało na 10 pytań ankiety

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Jakie są wspomnienia Twoich rodziców, dziadków

związane z jakością życia Twojej rodziny

w czasach PRL-u?

74%

12%

14%

były to trudne czasy

życie wówczas było

łatwiejsze

nie mam zdania

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Skąd czerpiesz wiedzę o okresie PRL-u?

32%

31%

21%

16%

relacje bliskich

lekcje historii i wos

w szkole

literatura/prasa/film

zasoby internetu

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Jak oceniasz przestrzeganie praw człowieka

w PRL-u?

82%

6%

0% 12%

często łamane

łamane sporadycznie

respektowane

nie mam zdania

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA

ZAPEWNIA OBYWATELOM

• równe prawa

• wolność sumienia i wyznania

• wolność zgromadzeń, wieców i manifestacji

• wolność słowa i druku

• wolność zrzeszania się

• nietykalność osobistą

Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z 1952 r.

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Prawa człowieka, które Twoim zdaniem były

szczególnie często łamane w okresie PRL-u to:

prawo do posiadania prywatnej własności i jej

nienaruszalności

nietykalność osobista

wolność słowa – skrępowanie cenzurą

wolność wyznania

naruszanie prywatności

niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb – brak

towarów, puste sklepy, sklepy dla prominentów i wybranych

grup np. górników, kasyna, Peweksy

więzienie lub internowanie ludzi myślących inaczej,

pragnących zmian, opozycjonistów

brak realnego wpływu na politykę rządu

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Prawa człowieka, które Twoim zdaniem były

w zadowalającym stopniu respektowane

w okresie PRL-u to:

prawo do nauki, widoczne w awansie społecznym

i likwidacji analfabetyzmu

prawo do opieki medycznej

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Czy znasz fakty historyczne, które świadczą

o łamaniu praw człowieka

w czasach Polski Ludowej?

czasy terroru stalinowskiego

prześladowania Żołnierzy Wyklętych

wydarzenia w Poznaniu 1956 roku

strajk studentów Uniwersytetu Warszawskiego 1968 roku

strajki w stoczni gdańskiej 1970

stan wojenny 1981 – 1983

ścieżki zdrowia 1976 roku w Radomiu

prześladowania opozycji politycznej

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Czy znasz konkretnych ludzi, którzy ucierpieli na

skutek prześladowań ze strony komunistów?

11%

15%

74%

w Twojej rodzinie

w Twojej miejscowości

osoby znane Ci z lekcji

historii

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

ks. Jerzy Popiełuszko

Grzegorz Przemyk

Ryszard Siwiec

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Czy tam, gdzie mieszkasz są miejsca pamięci

związane z łamaniem praw człowieka w PRL-u?

39%

0%

26%

30% 5%

tablica upamiętniająca

muzeum

pomnik pamięci

nazwa ulicy

nie odpowiedziało

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

BARWY

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Przestrzeganie praw człowieka w czasach

III Rzeczpospolitej

91%

2%

7%

znacząco się poprawiło

pogorszyło się

nie zmieniło się

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Najwyższą wartość ma dla nas

prawo człowieka do

słowa

wyznania

odmienności

prywatności

:

BARWY PRL-u

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Pana dr hab. Dariusza Magiera

Archiwum Państwowe w Lublinie

Oddział w Radzyniu Podlaskim

Pana dr Marcina Dąbrowskiego

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie

Pana dr Marcina Kruszyńskiego

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie

Na konferencji gościliśmy:

ARCHIWUM PAŃSTWOWE

W LUBLINIE

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Zawartość republiki w republice ludowej.

Wartości republikańskie w PRL

Pan dr hab. Dariusz Magier wygłosił wykład:

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Pan dr Marcin Dąbrowski

zapoznał nas z problematyką

Stanu wojennego jako apogeum

łamania praw człowieka

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Pan dr Marcin Kruszyński

udzielił odpowiedzi na pytanie

Czy rzeczywistość PRL to

MATRIX ?

BARWY PRL-u III konferencja historyczna

Wyrwij murom zęby krat

Zerwij kajdany, połam bat

A mury runą, runą, runą

I pogrzebią stary świat!

BARWY PRL-u

III konferencja historyczna

28 października 2014r.

W prezentacji wykorzystano:

1. Materiały ze stron internetowych:

• http://www.nieznanahistoria.pl/szkola-w-prl/

• http://www.polskaprl.rejtravel.pl/szkola.htm

• http://www.polskaprl.rejtravel.pl/plakaty.htm

• http://www.polityka.pl/galerie/1529691,1,szkola-w-prl---galeria.read

• http://teatrnn.pl/leksykon/node/283/polski_komitet_wyzwolenia_narodowego_w_lublinie

• http://teatrnn.pl/leksykon/node/3400/walki_o_lublin_w_lipcu_1944_roku

• http://www.kaczmarski.art.pl/

• http://www.ceo.org.pl/pl/koss/news/flagi-wolnosci-truskawki-radosci

2. Zapisy i zdjęcia z kronik szkolnych IV Liceum Ogólnokształcącego

im. Stefanii Sempołowskiej w Lublinie.

3. Fotografię nr 12 „Starówka, zamek i wyrosłe za nim nowe miasto” Edwarda Hartwiga

z albumu „Lublin”, Warszawa 1983.

Prezentację przygotowali: Adrian Tylec, klasa 3A

Małgorzata Badurowicz