Grażyna Napieralska

Prezentacja do lektury

dla klasy III

szkoły podstawowej

„Anaruk, chłopiec z Grenlandii”

CZESŁAW CENTKIEWICZ

ANARUK,, CHŁOPIEC

Z GRENLANDII

Pierwsze wydanie – rok 1937

Drogi Uczniu!

Ta prezentacja przeniesie Cię w dalekie, podbiegunowe okolice, do kraju Anaruka, bohatera książki, którą przeczytałeś. Dowiesz się o trudach wypraw polarnych. Zobaczysz niesamowity krajobraz Grenlandii i jego przyrodę. Poznasz mieszkających tam ludzi. Oni, tak jak Ty, są bardzo przywiązani do swojej Ojczyzny. Mają swój język, swoją wiarę, symbole narodowe, stolicę. Chcą się uczyć i rozwijać. To, że przyszło im żyć na terenach, w których nieustannie trzeba zmagać się z przyrodą, jest ich wielką chlubą. Życzę Ci wielu miłych wrażeń!

Przez stulecia arktyczne obszary odkrywali przypadkowo żeglarze i łowcy wielorybów. Pierwszymi odkrywcami byli Wikingowie, którzy już w IX w. żeglowali po burzliwych morzach północnych. Od XVIw. organizowano wiele wypraw, których celem było znalezienie najkrótszej drogi handlowej z Europy na Daleki Wschód.

Pierwsze wyprawy kończyły się niepowodzeniem, gdyż w miarę posuwania się na północ, lód skuwający morze nie pozwolił żaglowcom płynąć dalej. Nawet doświadczeni żeglarze, jak Willem Barents czy Henry Hudson, przypłacali takie wyprawy życiem.

Czesław Centkiwicz, uczestnik wypraw polarnych i autor książek poświęconych Arktyce i Antarktydzie, miał szczęście żyć w czasach, kiedy odkrywanie tajemnic okrutnych, zimnych biegunów było dużo łatwiejsze niż kilkaset lat wcześniej. Polarnicy mogli tam dotrzeć samolotem i zamieszkać w stacji badawczej.

PODRÓŻ DO KRAJU ANARUKA

Grenlandia położona jest 700 km od bieguna północnego. Jej powierzchnia jest 6 razy większa od powierzchni Polski.Pokrywa ją lód, który pośrodku wyspy wznosi się do wysokości 3 tysięcy metrów.

MAPA SATELITARNA GRENLANDII

Grenlandia to jedna z najstarszych i największych wysp świata. Należy do Danii.

Stolicą Grenlandii jest Nuuk.

Tak obecnie wygląda Nuuk.

Symbole narodowe Grenlandii

Flaga

Biały kolor w tle flagi symbolizuje pokrywę lodową, a fiordy reprezentowane są przez czerwony kolor w wewnętrznym kole; biały kolor w wewnętrznym kole symbolizuje góry lodowe i pak lodowy, a czerwony kolor w tle flagi reprezentuje ocean.

Godło

Godło Grenlandii przedstawia niedźwiedzia polarnego w pozycji wyprostowanej na niebieskim tle. Niedźwiedź podnosi lewą łapę - niedźwiedzie polarne są w rzeczywistości leworęczne.

Zachodnie wybrzeże Grenlandii

Lodowa czapa Grenlandii

Tu zostaję!

Lód pokrywający wyspę wznosi się na dużą wysokość.

Lód, pokrywający Grenlandię, zbudowany jest z warstw dużej ilości płatków śniegu, które w ciągu wielu lat nakładały się na siebie. Między płatki śniegu wsiąkała i zamarzała niewielka ilość wody tworząc firn – formę przejściową od śniegu do lodu. Firn, pod ciężarem wielu warstw, zbił się w jedną masę. Gdy pokład firnu osiągnął grubość od 30 do 60 metrów, jego dolna, sprasowana warstwa zamieniła się w krystaliczny lód – minerał.

Jak powstał lód na Grenlandii?

LODOWIEC

Pod koniec zimy, gdy przygrzeje słońce, od lądolodu Grenlandii zaczynają odrywać się olbrzymie kawały lodu i płyną w kierunku oceanu będąc wielkim zagrożeniem dla statków.

Skąd biorą się lodowce?

Czoło lodowca

Z Grenlandii pochodzą olbrzymie góry lodowe – ajsbergi, ważące kilkadziesiąt ton, które często były przyczyną wielkich katastrof morskich.

Z górą lodową zderzył się w 1912 roku nowoczesny statek pasażerski Titanic podczas swojego pierwszego rejsu.

Na Grenlandii śniegi topnieją tylko na południowo – zachodnich brzegach i tam wyrastają trawy i mchy.

Kwiaty też się zdarzają – małe, ale bardzo kolorowe.

Poznaj mieszkańców Grenlandii

Anaruk i inni mieszkańcy Grenlandii to Eskimosi. Na całej wyspie jest ich niewielu – około 55 tysięcy. Potrafią żyć w bardzo trudnych warunkach. Są to dobrzy, sprawiedliwi i ufni ludzie. Łatwo ich skrzywdzić, gdyż nigdy nikogo nie podejrzewają o złe zamiary.Umieją cieszyć się z najprostszych rzeczy.

Oprócz dobrych cech charakteru Eskimosi posiadają też szereg umiejętności. Świetnie polują nawet na największe zwierzęta.Mają talent do rysunków. Chętnie śpiewają i opowiadają bajki.

Anaruk nie wiedział, co to jest szkoła.

U Eskimosów wiedza i umiejętności przekazywane były z ojca na syna.

Polowanie na zwierzęta morskie jest rzeczą trudną i niebezpieczną. Rodacy Anaruka wypływali na morze w kajakach zbudowanych z żeber zwierzęcych powiązanych rzemieniem i obciągniętych skórami.

Na wyprawę Eskimos ubiera się w specjalny skórzany kaftan związany wokół kostek na rękach, pod brodą i dookoła otworu kajaka. Otwór, w którym siedzi myśliwy jest ściśle dopasowany do jego wymiarów. Myśliwy wraz z kajakiem tworzą jedną wodoszczelną całość.

Dziś życie małych Eskimosów zbliżone jest do naszego.

Eskimosi to chrześcijanie wyznania luterańskiego. Mimo to Anaruk i wszyscy mieszkańcy wyspy byli bardzo przesądni.

Kościół

Cmentarz

Pies – przyjaciel Eskimosa

Prowadzenie psich zaprzęgów to wielka umiejętność.Należy popędzać psy smagając biczem nad ich głowami nie raniąc ich.Eskimos wie, jak regulować rzemienie uprzęży i szarpać nimi, by zwierzęta nie wpadły w przepaść,jak opatrywać psom rany na łapach i wyciągać z nich lodowe igły.

Psi zaprzęg na lodowcu

Psi zaprzęg w miejscowości Kulusuk

Zimowe mieszkanie Anaruka to igloo. Można je wybudować w ciągu niecałej godziny. Budowa igloo, to dla Eskimosa ważny, uroczysty obrządek. Nie każdy śnieg nadaje się na budowę takiego domku.

Do budowy igloo potrzebne są wielkie bloki stwardniałego śniegu, które mężczyźni wycinają za pomocą noży zrobionych z kości wieloryba.Eskimos bez obliczeń wie, ile śnieżnych bloków ma wyciąć i pod jakim kątem je ustawić.

Do środka igloo wpełza się na czworakach. Ten śnieżny domek jest trochę większy od człowieka, ciemny i bardzo szczelny. Otwór zasuwa się dużym blokiem śniegu, aby ustrzec się przed”nieproszonymi” gośćmi.

Dziś domy Eskimosów nie różnią się od naszych. Tak wyglądają zabudowania w Nuuk.

Miejscowość Illulisat

Zorza polarna

Ogon wieloryba

Jeżeli interesuje Cię „świat lodu” i jego tajemnice, odwiedź wirtualną Szkołę pod Biegunem. Jest to strona internetowa Marka Kamińskiego – znanego podróżnika. Znajdziesz tam ciekawe informacje o biegunach i ich przyrodzie. Możesz poznać nowych przyjaciół i kontaktować się z uczestnikami wypraw.

www.szkola.kaminski.pl

Taka wyprawa jest bardzo trudna

Marek Kamiński wraz z młodym uczestnikiem wyprawy

Sprawdź, czy dokładnie przeczytałeś książkę.

1. Anaruk miał lata) 15 b)12 c)132. Ojciec Anaruka miał na imię a) Odarpi b) Wojciech c) Tugto3. Letnie mieszkanie Anaruka toa) namiot zrobiony ze skór b) szałas c) drewniany

domek4. Ulubiony przysmak eskimoskich dzieci toa) tłuszcz foki b) jaja ptasie c) cukierki5. Sprzęt do polowania na foki toa) strzelba b) nóż c) harpun6. Podczas sprzeczki Eskimosi stają naprzeciwko siebie i układają jeden na drugiego złośliwe piosenkia) tak b) nie

7. Materiał, który u nas występuje w dużej ilości, a na Grenlandii jest prawdziwym skarbem

a) lód b) futro c) drewno

8. W języku grenlandzkim nie istnieje słowo

a) zabawa b) kraść c) pożyczyć

9. Chłopiec, z którym Anaruk wybrał się na polowanie

a) Nukun b) Omialik c) Tugto

10. Czwarty palec jednej nogi to liczba

a) cztery b) dziewiętnaście c) czternaście

11. Na białe niedźwiedzie poluje się

a) harpunem b) ciężkim oszczepem c) nożem

12. Dzień polarny trwa

a) 12 godz. b) 24 godz.

13. Zwierzę, które widnieje w herbie Grenlandii to

a) foka b) renifer c) niedźwiedź

KONIEC

Bibliografia

Pozycje książkowe:

1. Centkiewicz Cz., Anaruk, chłopiec z Grenlandii, KAW, Białystok 1993

2. Centkiewiczowie A. i Cz., Okrutny biegun, Iskry, Warszawa 1974

Adresy internetowe:

www.kontynenty.tpi.pl/greenlandia98.htm - slajdy: 10,42

www.greenland.island.com.pl/abcflaga.html#szczyt - slajdy: 11, 12

www.lonelyplanet.com/mapshells/europe/greenland/greenland.htm – slajd 9

www.arcticartsales.com/greenland-map_engl.html - slajd 8

http://4risk.net/podróże/grenlandia.php – slajdy: 7, 13, 14, 15, 17, 20, 37

http://www.grenlandia.pl/photos/Greenland2005 009.jpg slajdy: 36, 44

http://greenland-guide.pl - slajdy: 25, 35

http://worldwindow.narod.ru - slajdy: 2, 24, 26,28, 29, 34, 38 – 40

www.turistqaanaaq.gl - slajdy: 22, 27, 30 – 33

www.nunarput.net/gallery - slajd 41

www.greenland-guide.gl – slajd 23

http://ogre.hnet.pl/titanic/main.html - slajd 21

http://iserit.greennet.gl - slajd 43

www.szkola.kaminski.pl - slajdy: 46, 47

www.zaglowce.ow.pl - slajd 4