Post on 27-Feb-2019
2010 Pomoc psychologiczna
osobom o niskich
kwalifikacjach
zawodowych
Beata Kita Warszawa, 8 marca 2010 r.
Warszawa, 08.03.2010 r.
Plan prezentacji
1. Osoba o niskich kwalifikacjach zawodowych – uczestnik projektu systemowego realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy – sytuacja życiowa i psychologiczna
2. Pomoc psychologiczna jako jeden z ważnych elementów pomocy osobom o niskich kwalifikacjach zawodowych
3. Znaczenie pomocy psychologicznej dla osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych
4. Rekomendacje dotyczące udzielania pomocy psychologicznej
Warszawa, 08.03.2010 r.
Charakterystyka uczestników projektu
95%
5%
Płeć
Kobiety Mężczyźni
Warszawa, 08.03.2010 r.
Charakterystyka uczestników projektu – cd.
28%
28%
27%
5%
8%4%
Wiek
18 - 25 lat 26 - 30 lat 31 - 35 lat 36 - 40 lat 41- 45 lat 46 - 50 lat
Warszawa, 08.03.2010 r.
Charakterystyka uczestników projektu – cd.
52%
4%
44%
Wykształcenie
Podstawowe Gimnazjalne Ponadgimnazjalne
Warszawa, 08.03.2010 r.
Charakterystyka uczestników projektu – cd.
Sytuacja zawodowa
• Bezrobotni z prawem do zasiłku – 2 uczestników
• Bezrobotni bez prawa do zasiłku – 47 uczestników
• Nieaktywni zawodowo i wychowujący dziecko/dzieci do 7 roku życia – 32
uczestników
• Pracujący okresowo – 12 uczestników (w tej liczbie znajdują się osoby
nieaktywne zawodowo oraz bezrobotne bez prawa do zasiłku)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Sytuacje trudne w rodzinach uczestników projektu
• Rodziny niepełne (51), pełne zrekonstruowane (26),
• Problemy opiekuńczo-wychowawcze – 39 uczestników
• Dzieci poza rodziną (w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
w rodzinach zastępczych, u dalszej rodziny itp.) – dot. 13 uczestników
• Zaburzenia u dzieci (zachowania, w nauce, FAE, ADHD) – dot. 23 osób
• Agresja w relacjach rodzinnych (bez stwierdzonej przemocy) – 12
uczestników
• Przemoc w rodzinie, w tym krzywdzenie dzieci – 24 uczestników
Warszawa, 08.03.2010 r.
Sytuacje trudne w rodzinach uczestników projektu – cd.
• Problemy w prowadzeniu gospodarstwa domowego – 22 uczestników
• Długotrwała lub ciężka choroba – 28 uczestników
• Niepełnosprawność w rodzinie – 18 uczestników
• Alkoholizm, narkomania u członka rodziny – 27 uczestników
• Problemy w relacjach z dalszą rodziną (konflikty, brak kontaktu,
ograniczanie samodzielności, narzucanie) – 24 uczestników
• Brak samodzielnego mieszkania – 28 uczestników
• Zagrożenie utratą mieszkania (wyrok eksmisyjny, brak praw do lokalu –
nielegalne zajmowanie, zadłużenie przekraczające możliwość spłaty przez
rodzinę) – 40 uczestników
Warszawa, 08.03.2010 r.
Sytuacje trudne w rodzinach uczestników projektu – cd.
• Sytuacje kryzysowe: rozwód-rozstanie, choroba, kradzież, pożar, utrata
mieszkania itp.) – 9 uczestników
• Dochód poniżej kryterium – 67 uczestników
• Zadłużenia (za energię, czynsz, niespłacane kredyty– 49 uczestników
• Nie korzystanie z uprawnień, mimo prawa (alimentów, świadczeń
rodzinnych, dofinansowania do czynszu, rozłożenia zadłużenia na raty itp.)–
31 uczestników
ŚREDNIO: 8 POWAŻNYCH TRUDNOŚCI NA 1 UCZESTNIKA
Warszawa, 08.03.2010 r.
Oczekiwania uczestników wobec projektu
• Pomoc w otwarciu się i określeniu siebie samego, poznaniu siebie, swoich
możliwości, podjęciu dalszej decyzji o swoim życiu i dzieci, realizacji
celów
• Uwierzenie w siebie, we własne możliwości, polubienie siebie, nabranie
pewności siebie, przezwyciężenie lęku, pokonanie nieśmiałości,
odczytywanie uczuć
• Otwarcie się i wyjście do ludzi, lepsze zrozumienie siebie i innych,
pokonywanie bariery w komunikowaniu się z innymi ludźmi, poznawanie i
kontakty z ludźmi, przygotowanie się do rozmowy z pracodawcą,
• Podwyższanie kwalifikacji, znalezienie pracy.
Warszawa, 08.03.2010 r.
Psychologiczny obraz osoby o niskich kompetencjach
BADANIA TESTOWE
W RAMACH EWALUACJI PROJEKTU SYSTEMOWEGO 2009
Warszawa, 08.03.2010 r.
Obraz siebie
4,19
5,75
3,25 3,17
4,3
5,185,48
4,464,76
4,534,8
2,43 2,34
1,551,85 1,85 1,9
3,04
2,42 2,272,02
1,79
0
1
2
3
4
5
6
7
Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI
- charakterystyka osób badanych N=54
średnia
odchylenie standardowe
• Odchylenie standardowe określa przedział w którym mieści się większość respondentów.
• Dane przedstawione w stenach (wyniki niskie: 1 – 3 sten, wyniki wysokie: 8 – 10 sten).
Warszawa, 08.03.2010 r.
Obraz siebie – cd.
• Ogólna samoocena - obniżona (rzadko zadowoleni z siebie, mało pewni
siebie)
• Kompetencje - średnie (oceniają siebie jako dość kompetentnych,
potrafiących się uczyć nowych rzeczy)
• Poczucie bycia kochanym - niskie (czują się niekochani i odrzuceni przez
bliskich, raczej wątpią w swoje umiejętności wytrwania w intymnym
związku)
• Popularność – niska (czują się pomijani, lekceważeni, wykluczani,
w kontaktach z nowymi osobami boją się odtrącenia)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Obraz siebie – cd.
• Zdolności przywódcze - średnie (dostrzegają, że potrafią wpływać na innych
ludzi oraz bywają asertywni i zdarza się, że wygrywają w sporach)
• Samokontrola - średnia (oceniają siebie jako dość opanowanych,
wytrwałych i zdyscyplinowanych)
• Samoakceptacja moralna - średnie (czują się raczej w zgodzie z wyznawa-
nymi zasadami moralnymi, potrafią realizować to co dla nich ważne)
• Atrakcyjność fizyczna – obniżona (są raczej niezadowoleni ze swojego
wyglądu, czasami wątpią w swoją atrakcyjność i myślą, że ich wygląd
zniechęca do nich innych ludzi)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Obraz siebie – cd.
• Witalność - obniżona (odczuwają, że są w nieco gorszej kondycji fizycznej
niż inni ludzi w ich wieku, nie lubią być obserwowani w trakcie fizycznych
aktywności – tańca, zajęć)
• Integracja tożsamości - obniżona (nie zawsze wiedzą na czym im zależy,
czego chcą od życia, co odczuwają, doświadczają konfliktów
wewnętrznych, mają problem z podejmowaniem decyzji)
• Obronne wzmacnianie samooceny - obniżone (w dość umiarkowanym
stopniu pokazują potrzebę aprobaty społecznej)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Dbałość o siebie, własne zdrowie
3,04
2,14
3,01
2,81
2,49
1,29
0,68
0,95 0,90,78
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
Zachowania
zdrowotne
Prawidłowe nawyki
żywieniowe
Zachowania
profilaktyczne
Pozytywne
nastawienie
psychiczne
Praktyki zdrowotne
Inwentarz Zachowań Zdrowotnych IZZ
charakterystyka osób badanych N = 54
średnia
odchylenie standardowe
• Odchylenie standardowe określa przedział w którym mieści się większość respondentów.
• Dane przedstawione w stenach (wyniki niskie: 1 – 4 sten, wyniki wysokie: 7 – 10 sten).
Warszawa, 08.03.2010 r.
Dbałość o siebie, własne zdrowie – cd.
• Nawyki żywieniowe – niskie (w przeważającej mierze nieprawidłowe)
• Zachowania profilaktyczne - niskie (mała motywacja do zachowania
dobrego zdrowia, w przeważającej mierze opór przed wykonaniem badań
kontrolnych, szczepień itp.)
• Pozytywne nastawienie psychiczne - niskie (oczekują, że niewiele dobrego
ich spotka)
• Praktyki zdrowotne – niskie (podejmują bardzo niewiele działań służących
zdrowiu)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Orientacja życiowa
4,1
1,89
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
Dyspozycyjny optymizm
Test Orientacji Życiowej LOT-R
- charakterystyka osób badanych
N=54
średnia
odchylenie standardowe
• Odchylenie standardowe określa przedział w którym mieści się większość
respondentów.
• Dane przedstawione w stenach (wyniki niskie: 1 – 4 sten, wyniki wysokie: 7 – 10 sten).
Warszawa, 08.03.2010 r.
Orientacja życiowa – cd.
• W konfrontacji z sytuacją trudną (np. zagrażającą ich zdrowiu) skłonni są do
zaprzeczania, odwracania uwagi i zaprzestawania działań.
• Pesymistyczne nastawienie powoduje, że trudniej przystosowują się do
zmian sytuacji życiowej wynikającej np. z choroby, „trudniej” zdrowieją
Warszawa, 08.03.2010 r.
Kompetencje społeczne
Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS
4,13
4,78
4,1 4,15
1,952,07 2,05
1,72
0
1
2
3
4
5
6
Kompetencje społeczne Sytuacje intymne Ekspozycja społeczna Asertywność
- charakterystyka osób badanych N=54
średnia
odchylenie standardowe
• Odchylenie standardowe określa przedział w którym mieści się większość respondentów.
• Dane przedstawione w stenach (wyniki niskie: 1 – 3 sten, wyniki wysokie: 8 – 10 sten).
Warszawa, 08.03.2010 r.
Kompetencje społeczne – cd.
• Kompetencje społeczne – przeciętne i niskie
• Kompetencje intymne (umożliwiające nawiązanie i utrzymanie bliskiego
kontaktu interpersonalnego, ujawnianie swoich odczuć, pragnień,
oczekiwań) – przeciętne i niskie
• Kompetencje związane z ekspozycją społeczną (bycie obiektem uwagi,
oceny innych osób, dostosowywanie się do reguł i norm) – przeciętne
i niskie
• Asertywne (związane z realizacją własnych celów, potrzeb, wywierania
wpływu i opierania się naciskom innych) – przeciętne i niskie
Warszawa, 08.03.2010 r.
2. Pomoc psychologiczna – jeden z elementów wsparcia
Formy wsparcia w ramach projektu systemowego – realizowanegow Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
• praca socjalna prowadzona metodą kontraktu socjalnego (pomoc rzeczowa, finansowa, poradnictwo) – pracownik socjalny
• pomoc pedagogiczna prowadzona w środowisku i w instytucji (interwencja kryzysowa, towarzyszenie, modelowanie zachowań, wsparcie psychiczne) – asystent rodzinny
• indywidualna pomoc psychologiczna – psycholog
• treningi umiejętności społecznych i rozwoju osobistego (wyjazdowe – o charakterze integracyjno-edukacyjnym, stacjonarne) - trenerzy
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – jeden z elementów wsparcia cd.
Formy wsparcia w ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
• edukacja prozdrowotna (konsultacje medyczne w miejscu zamieszkania, wskazywanie specjalistów, spotkania tematyczne ) - pielęgniarka
• doradztwo zawodowe (indywidualne i grupowe) – doradca zawodowy
• kursy i szkolenia zawodowe – firmy szkoleniowe
• zajęcia opiekuńcze i rozwojowe dla dzieci (podczas trwania spotkań grupowych dla rodziców) – pedagodzy, psycholodzy, plastyk
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – w kontakcie indywidualnym
W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
• dobrowolna, ale zalecana w przypadku zaobserwowania trudności
• kontraktowana
• dostępna (różne godziny, różne dni tygodnia)
• poufna
• oparta na współpracy z pozostałymi realizatorami
• formy: indywidualne konsultacje, diagnoza psychologiczna, indywidualne plany rozwoju osobistego, poradnictwo, wsparcie psychiczne, interwencje kryzysowe, kierowanie na terapię indywidualną i rodzinną, na grupy radzenia sobie z przemocą
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – grupowa
W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
• dobrowolna, ale zalecana
• kontraktowana
• dostępna (dwa terminy, zapewniona opieka dla dzieci)
• systematyczna (raz w tygodniu, 2 godz., łącznie 48 godz. zajęć)
• poufna
• oparta na współpracy z pozostałymi realizatorami
• grupy liczące 12 - 15 uczestników
• bazująca na aktywnych metodach pracy (psychodrama, mikroedukacja, praca w małych zespołach, dyskusja, burza mózgów, realizacja zadań grupowych, zadań domowych i in.)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia stacjonarne
W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
BLOKI TEMATYCZNE
• Integracyjny
• Rozwoju osobistego (świadomość siebie i własnych granic, wgląd w znaczące doświadczenia, cele, marzenia, wartości; rozpoznawanie i wyrażanie potrzeb, emocji, radzenie sobie ze złością i lękiem, wyrażanie radości i szczęścia; obraz siebie i samoocena – mocne i słabe strony, akceptacja ograniczeń, refleksje nad zmianą; ja i rodzina – bagaż z przeszłości - rodzinne przekazy, radzenie sobie ze stresem, pokonywanie trudności –samodzielność i kreatywność, zarządzanie czasem i budże-tem, skuteczne działanie – wyznaczanie strefy osobistego wpływu)
• Rozwoju umiejętności społecznych (komunikacja werbalna i niewerbal-na, rozpoczynanie rozmowy, uważne słuchanie, autoprezentacja, asertywność, rozwiązywanie konfliktów, ludzie w moim otoczeniu –źródło wsparcia, radzenie sobie w grupie – role, sytuacje trudne w miejscu pracy)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia stacjonarne
W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
BLOKI TEMATYCZNE – cd.
• Umiejętności rodzicielskich (reagowanie na emocje dzieci, na agresję jako jedną z form zachowania, reakcje dzieci jako sygnały ich potrzeb, cele wychowawcze, wspieranie dziecka ku samodzielności, konsekwencje zamiast kar)
• Zawodowo-zadaniowy (planowanie celów w oparciu o zasoby i potrzeby, motywacja do podjęcia zmiany w życiu, godzenie obowiązków domowych z pracą, podejmowanie decyzji i odpowiedzialność za efekty,
• „Ja” w zmianie (wyzwania, korzyści i trudności związane ze zmianą, świadomość dokonujących się zmian)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia wyjazdowe
W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
• dobrowolna – dla całych rodzin
• kontraktowana
• wyjazd tygodniowy obejmujący warsztaty psychoedukacyjne i zajęcia dla rodziców z dziećmi rozwijające poznawane umiejętności (w ciągu 5 dni, łącznie 20 godz. zajęć), zajęcia rekreacyjno-integracyjne dla rodziców i dzieci (łącznie 20 godz.), opiekuńcze i rozwojowe dla dzieci
• poufna
• oparta na współpracy z pozostałymi realizatorami
• bazująca na aktywnych metodach pracy (psychodrama, mikroedukacja, praca w małych zespołach, dyskusja, burza mózgów, realizacja zadań grupowych, zadań domowych i in.)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia wyjazdowe
W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:
BLOKI TEMATYCZNE
• Integracja grupy, określenie celu pracy (jaki jestem – jako osoba, jako rodzic, co bym zmienił w kontakcie z dzieckiem)
• Komunikacja (jak mówić by nas rozumiano, jak słuchać skutecznie, bariery komunikacyjne)
• Stawianie granic sobie i innym (komunikat „Ja”)
• Współpraca i rozwiązywanie konfliktów (jak szukać porozumienia)
• Co zamiast karania – kształtowanie umiejętności wychowawczych (konsekwencje, jak motywować dzieci do zmiany)
• Pokonywanie trudności
Warszawa, 08.03.2010 r.
Znaczenie pomocy psychologicznej dla osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych
Ocena wpływu różnych form pomocy, w tym pomocy psychologicznej, na roz-
wijanie umiejętności i kompetencji – na podstawie wywiadów pogłębionych
z losowo wybranymi 16 uczestnikami projektu systemowego - 2009
(najczęściej wybierane formy pomocy)
Umiejętności osobiste: trening stacjonarny, asystent, psycholog
Umiejętności społeczne: trening stacjonarny, asystent, psycholog i trening
wyjazdowy
Samodzielność, zaradność: asystent, trening stacjonarny, zasiłki i pomoc
rzeczowa oraz praca socjalna,
Umiejętność opieki nad dzieckiem: asystent, trening stacjonarny, zajęcia
opiekuńcze dla dzieci
Warszawa, 08.03.2010 r.
Znaczenie pomocy psychologicznej dla osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych
Ocena wpływu różnych form pomocy, w tym pomocy psychologicznej, na roz-
wijanie umiejętności i kompetencji – na podstawie wywiadów pogłębionych
z losowo wybranymi 16 uczestnikami projektu systemowego - 2009
(najczęściej wybierane formy pomocy)- cd.
Poczucie wartości /samoocena: trening stacjonarny i psycholog, asystent,
trening wyjazdowy i praca socjalna
Wizerunek (higiena i zdrowie): asystent, psycholog, pielęgniarka i zasiłki
Kompetencje zawodowe: kursy zawodowe, trening stacjonarny i doradca
zawodowy, warsztaty aktywnego poszukiwania pracy
Motywacja do podjęcia pracy zawodowej: kursy zawodowe, trening
stacjonarny, asystent
Warszawa, 08.03.2010 r.
Rekomendacje dotyczące pomocy psychologicznej osobom o niskich kompetencjach zawodowych
• Dobrowolna lub zobowiązanie do udziału w konsultacji (w celu wstępnego rozpoznania potrzeb, kwalifikacji do form pomocy, w tym do grup –psychoedukacyjnych, wsparcia)
• Formy indywidualne i grupowe
• Oparta na kontrakcie (kiedy, jak, gdzie, ile spotkań itp.)
• Bazująca na współpracy z innymi realizatorami (wzajemne konsultacje), niemniej gwarantująca poufność uczestnikowi
• Wykorzystująca możliwości i ofertę lokalnej pomocy (poradnie, ośrodki)
• W relacji partnerskiej (klient – ekspert w swoich sprawach, psycholog –ekspert w swojej dziedzinie, który pobudza do refleksji, z zaciekawieniem podąża i poznaje świat klienta, wskazuje dylematy, podsumowuje, wyjaśnia jeśli klient tego potrzebuje, wspólnie z nim szuka rozwiązań i pozostawia jemu decyzje)
• Wykorzystująca dorobek Terapii Motywującej (wyzwalania i wzmacniania motywacji do wprowadzania zmian w życiu – budowania wewnętrznej motywacji do zmiany)
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej
TERAPIA MOTYWUJĄCA (TM) jest skoncentrowaną na osobie, opartą
na współpracy formą prowadzenia klienta w kierunku wydobywania
i wzmacniania motywacji do zmiany (William Miller i Stephen Rollnick,
2009). Jest skuteczną strategią diagnostyczną i terapeutyczną, która w czasie
prowadzenia rozmowy pomaga w pokonaniu ambiwalencji i oporu,
utrudniającym wielu ludziom podjęcie pożądanych i istotnych dla nich
zmian w życiu. Stanowi nowatorskie podejście, którego praktyka oparta jest
na danych naukowych (empirycznych)
/*ulotka informacyjna Polskiego Towarzystwa Terapii Motywującej/
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej -
cd.
MOTYWACJA
• Nie jest stałą cechą charakteru (trwałą i zawsze przejawiającą się właściwością, która albo istnieje, albo nie i której nie możemy zmienić)
• Jest wewnętrznym stanem gotowości do wprowadzania zmian
• Stan ten może się zmieniać na przestrzeni czasu i w zależności od sytuacji
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej –
cd.
FAZY PROCESU ZMIANY (Prochaska i Di Clemente):
• Faza przedkontemplacyjna
• Faza kontemplacyjna
• Faza decyzji
• Faza aktywnej zmiany
• Faza utrzymania
• Faza nawrotu
Warszawa, 08.03.2010 r.
Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej -
cd.
KONTAKT:
POLSKIE TOWARZYSTWO TERAPII MOTYWUJĄCEJ
www.pttm.org.pl
e-mail: sekretariat@pttm.org.pl
tel. +48 604 292 502, 666 322 319
„Jeśli traktujesz osobę zgodnie z tym, kim ona jest, pozostanie ona tym kim jest.
Ale jeśli potraktujesz ją jako taką, jaką powinna być i mogłaby być, to stanie się
tym, kim powinna być i kim może być”
Johann Wolfgang Goethe
Warszawa, 08.03.2010 r.
Dziękuję za uwagę
Beata Kita,
Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy
Dział pomocy specjalistycznej, ul. Paca 42 C, Warszawa