Wprowadzenie do
własności
intelektualnejintelektualnej
Dr Justyna Ożegalska-
Trybalska
Dr Dariusz Kasprzycki
Własność intelektualna
� wytwory ludzkiego umysłu
(stany faktyczne)
� mające charakter niematerialny
� nie będące rzeczami, choć zazwyczaj ucieleśnione w
przedmiotach materialnych
WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNAWŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA
Prawo autorskiePrawo autorskie WłasnośćWłasność przemysłowaprzemysłowa KnowKnow--howhow
� utwory
� przedmioty praw
� wynalazki� wzory użytkowe
� poufne informacjetechniczne,� przedmioty praw
pokrewnych
� wzory użytkowe� wzory przemysłowe
� znaki towarowe� oznaczenia geograficzne
� topografie scalone� nowe odmiany roślin
� oznaczenia przedsiębiorstw
techniczne,gospodarcze
� receptury
� prototypy
Prawo autorskie
Przedmiot ochrony:
1) utwór Podstawa prawna: Ustawa o prawie autorskim i
prawach pokrewnych z 4 lutego
2) prawa pokrewne� artystyczne wykonania, fonogramy,
wideogramy, nadania stacji radiowych i telewizyjnych,
� pierwsze wydania, wydania naukowe i krytyczne (tzw. prawa pokrewne wydawców)
prawach pokrewnych z 4 lutego
1994 r.
Przesłanki ochrony
UTWÓR - każdy przejaw działalności twórczej:
� o indywidualnym charakterze
� ustalony w jakiejkolwiek postaci
� niezależnie od wartości, przeznaczenia sposobu wyrażeniaprzeznaczenia sposobu wyrażenia
Wyłączenia spod ochrony:
�nie są chronione odkrycia, idee, procedury, metody działania - „jako takie”
Sposób uzyskiwania ochrony
� ochrona powstaje automatycznie
� w momencie ustalenia utworu w jakiejkolwiek
postaci,
� bez spełnienia jakichkolwiek formalności� bez spełnienia jakichkolwiek formalności
� (umieszczenia adnotacji o zastrzeżeniu praw, rejestracji dzieła, wniesienia opłat)
Uzyskanie ochrony nie wymaga ponoszenia żadnych kosztów!
Kategorie utworów
Utwory:
- samoistne,
- zależne (opracowania),
utwory inspirowane- utwory inspirowane
- zbiorowe
Przykłady opracowań utworów :
- tłumaczenia, przeróbki, adaptacje
Podmiot prawa autorskiego
1. TWÓRCA - pierwotnie uprawniony z tytułu praw osobistych i majątkowych
2. WSPÓLTWORCA
3. Inny podmiot uprawniony z tytułu autorskich 3. Inny podmiot uprawniony z tytułu autorskich praw majątkowych:
- pracodawca
- wydawca
4. Uprawnienia instytucji naukowych
Podmiot prawa autorskiego
TWÓRCA� autorskie prawa majątkowe oraz autorskie prawa osobiste
przysługują twórcy tj. osobie fizycznej, która stworzyła dzieło
� domniemanie autorstwa
WSPÓŁAUTORSTWO
� domniemanie równości udziałów - z tym, że każdy ze współautorów może żądać określenia przez sąd innej wielkości udziałów na podstawie wkładu pracy twórczej
� tylko wniesienie wkładu twórczego do utworu stanowi podstawę przyznania statusu współtwórcy !
Utwory pracownicze
Autorskie prawa majątkowe do utworu
stworzonego przez pracownika w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
nabywa pracodawca (art. 12 pr.aut):
�z chwilą przyjęcia utworu
� wyjątek - programy komputerowe - art. 74 ust.3
�w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron
� jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej!
Utwory pracownicze
Wyłączenie z zakresu „utworów pracowniczych”
utworów stworzonych:
� na zamówienie
� na podstawie umowy o dzieło lub umowy � na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia
� w ramach konkursu
� Pracodawca nabywa tylko autorskie prawa majątkowe, autorskie prawa osobiste zawsze pozostają przy twórcy !
Utwory naukowe
� prawo instytucji naukowej do pierwszeństwa opublikowania
utworu naukowego pracownika, stworzonego w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
� jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej!
prawo pracownika do wynagrodzenia � prawo pracownika do wynagrodzenia
� prawo do korzystania przez instytucję naukowa bez
odrębnego wynagrodzenia z materiału naukowego zawartego
w utworze oraz udostępniania utworu osobom trzecim,
� jeżeli to wynika z uzgodnionego przeznaczenia utworu lub
zostało postanowione w umowie.
Treść praw autorskich
Treść praw autorskich:
� prawa osobiste - art. 16 pr. aut.� prawa osobiste - art. 16 pr. aut.
� prawa majątkowe - art. 17 pr. aut
Autorskie prawa osobisteTreść - prawo do:
� autorstwa utworu
� oznaczenia utworu swoim nazwiskiem, lub pseudonimem,
albo do udostępniania go anonimowo
� nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego
wykorzystania
� prawo do integralności utworu
� decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu
publiczności
� nadzoru nad sposobem korzystania z utworu
Charakterystyka� przysługują tylko i wyłącznie twórcy - os. fizycznej
� chronią więź twórcy z utworem
� nieograniczone w czasie (trwają nawet po śmierci twórcy)
� niezbywalne
Autorskie prawa majątkowe
Treść:
� prawo do korzystania z utworu na wszystkich polach
eksploatacji
� prawo do rozporządzania utworem na wszystkich
polach eksploatacjipolach eksploatacji
� prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Charakterystyka:- ograniczone w czasie
- trwają 70 lat od śmierci twórcy
- są zbywalne
- podlegają dziedziczeniu
Dozwolony użytek
1. Dozwolony użytek osobisty - art. 23
- korzystanie z utworu rozpowszechnionego
- nieodpłatne
- bez konieczności uzyskania zezwolenia twórcy- bez konieczności uzyskania zezwolenia twórcy
- korzystanie w zakresie własnego użytku osobistego lub w kręgu najbliższych osób
- wyłączony w odniesieniu do programów komputerowych i elektronicznych baz danych
2. Dozwolony użytek publiczny - art. 24 – 33
- np. tzw. prawo cytatu
Patent
Patent – prawo wyłączne udzielane
- bez względu na dziedzinę techniki
- na wynalazki, które są - na wynalazki, które są
- nowe,
- nieoczywiste,
- nadają się do przemysłowego stosowania
PATENT
Prawo podmiotowe
Prawo wyłączne do korzystania z
Na określonym terytorium
W określonym czasie
Prawo wyłączne do korzystania z
wynalazku
Patenty – nowość
Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki.
Stan techniki:
� wszystko to, co przed datą, według której oznacza się � wszystko to, co przed datą, według której oznacza się
pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione
do wiadomości powszechnej oraz
� informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów
użytkowych, korzystających z wcześniejszego
pierwszeństwa
Nowość światowa
Patenty – pierwszeństwo
�Krajowe
� Dzień złożenia wniosku przed UPRP
�Konwencyjne
� Dzień prawidłowo złożonej aplikacji w � Dzień prawidłowo złożonej aplikacji w
państwie członkowskim Konwencji
Paryskiej
� Z wystawy
� Dzień oficjalnie uznanej wystawy
Konwencja Paryska o wystawach międzynarodowych 1928
12 miesięcy
6 miesięcy
Patent – poziom wynalazczy
� Brak poziomu wynalazczego, gdy znawca
wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli nie wynika on dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki
� Brak poziomu wynalazczego, gdy znawca � może do niego dojść bez wysiłku twórczego,
� wykorzystując jedynie w sposób standardowy
posiadane umiejętności i dostępną wiedzę
� Kim jest znawca?� Przeciętny specjalista z danej dziedziny
Patent – przemysłowa stosowalność
Wynalazek uważany jest za nadający się do
przemysłowego stosowania, jeżeli według
wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub
wykorzystywany sposób, w rozumieniu
� Szeroko interpretowana przesłanka
� Przemysłowa stosowalność nie oznacza rzeczywistego wdrożenia
wykorzystywany sposób, w rozumieniu
technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa
Patent – techniczny charakter
Patenty są udzielane na wynalazki w bez względu na dziedzinę techniki
� Obowiązek określenia dziedziny techniki
� Konieczność wskazania cech technicznych
wynalazku
� W praktyce chodzi o wskazanie wkładu technicznego
Wyłączenia spod ochrony
patentowej
1) odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne
2) wytwory o charakterze jedynie estetycznym;
3) plany, zasady i metody dotyczące działalności3) plany, zasady i metody dotyczące działalności
umysłowej lub gospodarczej oraz gier;
4) wytwory, których niemożliwość wykorzystania możebyć wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;
5) programy do maszyn cyfrowych;
6) przedstawienie informacji
Ograniczenia prawa z patentu
� Przywilej komunikacyjny
� Cele państwowe� Cele państwowe
� Badania i analiza naukowe
� brak komercyjnego charakteru
� Wyjątek „Bolara”
� Przygotowanie leku w aptece
Patenty – podmiot prawa
� Prawo do uzyskania patentu na wynalazek przysługuje co do zasady twórcytwórcytwórcytwórcy
prawo twórcy do autorstwa wynalazku� prawo twórcy do autorstwa wynalazku
� Współtwórcom wynalazku uprawnienie do uzyskania patentu przysługuje wspólniewspólniewspólniewspólnie
� wkład kierowniczy?
Wynalazki pracownicze
W razie dokonania wynalazku w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków ze stosunku pracy albo realizacji innej umowy
=> prawo przysługuje pracodawcy=> prawo przysługuje pracodawcylub zamawiającemu,
chyba, że strony ustaliły inaczej!
prawo pracownika do wynagrodzenia w słusznej proporcji do korzyści pracodawcy z wynalazku
Wynalazki dokonane przy pomocy przedsiębiorcy
W razie dokonania wynalazku przy pomocy przedsiębiorcy
=> przedsiębiorca ten może korzystać z
tego wynalazku we własnym zakresie.tego wynalazku we własnym zakresie.
W umowie o udzielenie pomocy strony mogą ustalić, że przedsiębiorcy przysługuje w całości lub części
prawo do uzyskania patentu
Licencja dorozumiana
Art. 81 p.w.p. Jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac
� Umowa o wykonanie prac badawczych
� Konsekwencje
� Częsta sytuacja w przypadku jednostek
akademickich
Procedury uzyskania patentu� Krajowa regulacja patentowa – patent krajowy
� Konwencja o udzielaniu patentów europejskich -
„patent europejski” (EPC)� możliwość uzyskania ochrony patentowej w wybranych krajach
należących do EPC na podstawie jednego zgłoszenia i jednej procedury prowadzonej przez Europejski Urząd Patentowy procedury prowadzonej przez Europejski Urząd Patentowy (EPO)
� wniosek o udzielenie patentu europejskiego może być złożony bezpośrednio w EPO lub za pośrednictwem krajowego urzędu patentowego
� Traktat o współpracy patentowej (PCT)
� możliwość uzyskania ochrony w ponad 100 krajach w oparciu o jedną procedurę i na podstawie jednego wniosku „międzynarodowego” złożonego w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO)
Ochrona patentowa? – nie zawsze
Wady
� Długotrwała procedura
� Surowe przesłanki
patentowalności
Remedium
� Wzory użytkowepatentowalności
� Wysokie koszty uzyskania i
utrzymania ochrony
� Konieczność ujawnienia
� Ochrona ograniczona w
czasie
� Rozwiązania wykluczone
spod ochrony
� Wzory użytkowe
� Know-how
� Nieuczciwa
konkurencja
Czym jest wzór użytkowy
Rozwiązanie
� nowe
� użyteczne użyteczne
� rozwiązanie o charakterze technicznym
� dotyczące
�kształtu, budowy lub zestawienia
�przedmiotu o trwałej postaci
Wzory użytkowe
Zakres ochrony jest taki sam jak patentu
Czas Ochrona trwa 10 lat od zgłoszenia
Zakres
Międzynarodowa regulacja
Brak prawa materialnego i procedur
rejestracji
Regulacja wspólnotowa
Odrzucona propozycja wspólnotowego wzoru użytkowego
Know-how
Korzyści
� Brak formalności
Wady
� Ryzyko utraty � Brak formalności
� Niskie koszty
� Długotrwała ochrona
� Szeroki zakres
informacji możliwych
do objęcia ochroną
� Ryzyko utraty
ochrony
� Konieczność utrzymywania stanu
tajemnicy
� Ograniczony
charakter ochrony
Przesłanki ochrony
� która jest poufna
� nieudostępniona publicznie
Art. 11 uznk
Każda informacja
� Która posiada wartość gospodarczą
� ponieważ jest poufna
� co do której podjęto odpowiednie kroki, aby zapewnić stan poufności.
� przez dysponenta poufnych informacji
Poufne know-how
� Ochrona trwa tak długo jak stan tajemnicy
� Rodzaj informacji objęty ochroną� techniczny
� technologiczny� technologiczny
� organizacyjny
� inny
� Środki podjęte w celu zapewnienia stanu tajemnicy� faktyczne
� prawne
� Stosunek zatrudnienia
Prawa własności intelektualnej
Odróżniający
charakter
Graficzne
przedstawienie
Wyrażenie w
określonej formie
Oryginalność i
indywidualność
Nowość
Poziom wynalazczy
Przemysłowa stosowalność
Prawne wymagania
Oznaczenia
odróżniające
UtworyWynalazkiPrzedmiot ochrony
Znaki towarowePrawo autorskiePatenty
Urzędy krajowe
OHIM
WIPO
Bez rejestracjiKrajowe Urzędy Patentowe
EPO
WIPO
Odpowiedni organ
Krajowy
Unijny
„Międzynarodowy”
Krajowy (w
praktyce
światowy)
Krajowy
Europejski (nie-unijny!)
„Międzynarodowy”
Zakres ochrony
10 lat (odnawialne na
kolejne 10- letnie okresy)
Okres życia
autora + 70 lat
max. 20 lat (+5 DŚO) Okres ochrony
Tak (co do zasady)NieTakZgłoszenie
przedstawienieindywidualność
Prawa własności intelektualnej
Nowość
Oryginalność (indywidualny
charakter)
Funkcja użytkowa
Nowość
Użyteczność
Charakter techniczny
Prawne wymagania
Użyteczne rozwiązania estetyczneRozwiązania techniczne dot.
kształtu, budowy
Przedmiot ochrony
WzoryWzory użytkowe
Urząd krajowy
OHIM
Urząd krajowyOdpowiedni organ
Krajowe
Unijne
„Międzynarodowe”
Krajowa Zakres ochrony
max. 25 lat (5-letnie okresy ochronne)10 lat
(do 20 lat- inne kraje)
Okres ochrony
tak (co do zasady) takZgłoszenie
Funkcja użytkowa
Top Related