Unia Europejska. Fakty i liczbyNota
Niniejsza publikacja zostaa wydana przez Sekretariat Generalny Rady
wycznie do celów informacyjnych. Nie ponosz za ni odpowiedzialnoci
instytucje UE ani pastwa czonkowskie.
Mimo wszelkich stara, by hipercza w niniejszej publikacji byy
prawidowe i aktualne, instytucje UE nie ponosz odpowiedzialnoci za
te, które nie dziaaj waciwie.
Jeeli nie wskazano inaczej, zamieszczone informacje pochodz z
oficjalnych stron pastw czonkowskich, krajów kandydujcych i z
Eurostatu.
Wicej informacji o Radzie Europejskiej i Radzie mona znale na
stronach: www.european-council.europa.eu www.consilium.europa.eu
lub otrzyma, kontaktujc si z Sekcj Informacji Publicznej w
Sekretariacie Generalnym Rady: Rue de la Loi/Wetstraat 175 1048
Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË tel. +32 (0)2 281 56 50 faks +32
(0)2 281 49 77
[email protected]
www.consilium.europa.eu/infopublic
Wicej informacji o Unii Europejskiej mona znale w portalu Europa
(www.europa.eu).
Luksemburg: Urzd Publikacji Unii Europejskiej, 2014
poprzednie wydania: 2008, 2009, 2012, stycze 2014
ISBN 978-92-824-4479-5 doi:10.2860/36462
Unii Europejskiej Rada
Dzie Europy: 9 maja (dzie upamit- niajcy deklaracj Schumana –
1950)
Instytucje europejskie
Parlament Europejski reprezentuje obywateli Unii Europejskiej, a w
jego skad wchodzi 751 posów wybieranych co pi lat w bezporednich
wyborach powszechnych. Ostatnie wybory odbyy si w maju 2014 r. Wraz
z Rad Parlament
przyjmuje akty prawne proponowane przez Komisj Europejsk oraz
zatwier- dza budet Unii Europejskiej. Zadaniem Parlamentu
Europejskiego jest równie demokratyczna kontrola. Jego siedziba
mieci si w Strasburgu, ale prace odby- waj si take w Brukseli i
Luksemburgu.
uwww.europarl.europa.eu
Rada Europejska skada si z szefów pastw i rzdów pastw czonkowskich
Unii Europejskiej oraz z przewodnicz- cego Komisji Europejskiej.
Rad kieruje przewodniczcy wybierany przez Rad Europejsk na kadencj
trwajc 2 i pó roku, która moe zosta odnowio- na tylko raz. Rada
Europejska wyznacza Unii ogólne kierunki dziaa. Nie peni
UNIA EUROPEJSKA
adnej funkcji ustawodawczej. Siedziba Rady Europejskiej mieci si w
Brukseli.
uwww.european-council.europa.eu
Rada Unii Europejskiej (zwana take Rad) skada si z ministrów pastw
czonkowskich, którzy zbieraj si w rónych konfiguracjach, zalenie od
dziedzin omawianych na danym po- siedzeniu (sprawy zagraniczne,
finanse, transport, rolnictwo itd.). Rada – wraz z Parlamentem
Europejskim – przyjmuje akty prawne i budet Unii Europejskiej. Rada
moe podejmowa decyzje w drodze gosowania zwyk wikszoci gosów (co
najmniej 15 czonków gosuje za), kwalifikowan wikszoci gosów lub
jednomylnie (wszystkich 28 czon- ków gosuje za).
Podczas gosowania wikszoci kwalifi- kowan przedstawiciel kadego
pastwa czonkowskiego dysponuje pewn liczb
gosów. Waga gosów odpowiada liczbie ludnoci kadego z pastw czonkow-
skich. Kwalifikowan wikszo osiga si wtedy, gdy spenione zostaj dwa
warunki (tzw. gosowanie podwójn wikszoci):
• 55% pastw czonkowskich (czyli 16 pastw) gosuje za,
• reprezentuj one co najmniej 65% ogóu ludnoci UE.
Ponadto wikszo blokujca musi ska- da si z co najmniej czterech
czonków Rady reprezentujcych co najmniej 35% ludnoci UE.
Rozpatrujc projekty aktów ustawo- dawczych i gosujc nad nimi, Rada
robi to publicznie. Debaty mona ledzi na ywo na stronie
internetowej Rady. Radzie przewodniczy po kolei, przez sze miesicy,
kade z pastw czon- kowskich. Siedziba Rady mieci si w
Brukseli.
Komisja Europejska skada si z 28 ko- misarzy, po jednym z kadego
pastwa czonkowskiego. Komisja jest organem niezalenym – komisarze
broni ogól- nych interesów Unii Europejskiej, a nie okrelonych
interesów pastw, z których pochodz. Komisja proponuje akty prawne
Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, wykonuje ich decyzje oraz dba
o przestrzeganie prawa i traktatów przez pastwa czonkowskie i
obywateli. Siedziba Komisji mieci si w Brukseli.
uwww.ec.europa.eu
Europejska Suba Dziaa Zewntrznych (ESDZ) jest funkcjonalnie
autonomicznym organem Unii ustano- wionym w celu wspierania
Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki
Bezpieczestwa. Wysoki Przedstawiciel jest take wice- przewodniczcym
Komisji Europejskiej i przewodniczy Radzie do Spraw
Zagranicznych. Do jego zada naley wdraanie wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczestwa Unii. Dziaania Unii na arenie
midzynarodowej maj na celu promowanie demokracji, praworzdno- ci
oraz praw czowieka. Siedziba ESDZ mieci si w Brukseli.
uwww.eeas.europa.eu
W skad Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej wchodzi po jednym
sdzi z kadego pastwa czonkow- skiego. Trybuna kontroluje zgodno z
prawem aktów instytucji UE i dba o przestrzeganie postanowie
traktatów przez pastwa czonkowskie. Dokonuje równie – na wniosek
sdziów krajo- wych – wykadni prawa europejskiego oraz dba o jego
jednolite stosowanie. Siedziba Trybunau Sprawiedliwoci mieci si w
Luksemburgu.
u curia.europa.eu
uwww.ecb.europa.eu
czonkowskiego wyznaczonym przez rzd danego pastwa. Czonkowie ci s
niezaleni i nie przyjmuj adnych instrukcji od swoich krajów.
Siedziba Trybunau mieci si w Luksemburgu.
uwww.eca.europa.eu
uwww.cor.europa.eu
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bada skargi dotyczce
niewaciwego administrowania w in- stytucjach i organach Unii
Europejskiej. Na rce Rzecznika Praw Obywatelskich skargi mog skada
obywatele pastw czonkowskich Unii lub osoby zamiesz- kujce dane
pastwo czonkowskie. Rzecznik Praw Obywatelskich przyjmu- je take
skargi od firm, stowarzysze lub innych organów, których siedziba
znajduje si na terenie Unii. Siedziba
Rzecznika Praw Obywatelskich mieci si w Strasburgu.
uwww.ombudsman.europa.eu
Europejski Inspektor Ochrony Danych to organ nadzorczy, którego
zadaniem jest ochrona danych osobo- wych oraz prywatnoci, a take
promo- wanie dobrych praktyk w instytucjach i organach UE.
Inspektor wypenia swoje zadania, sprawujc kontrol nad
przetwarzaniem danych osobowych przez administracj UE, udzielajc
porad dotyczcych strategii politycznych i ustawodawstwa regulujcych
kwesti prywatnoci, a take wspópracujc z po- dobnymi organami w
Europie na rzecz zapewnienia spójnoci ochrony danych. Siedziba
Europejskiego Inspektora Ochrony Danych mieci si w Brukseli.
uwww.ec.europa.eu/anti_fraud
Europejski Bank Inwestycyjny to jedyny bank, którego wacicielem s
pastwa czonkowskie Unii Europejskiej i który reprezentuje ich
interesy.
Europejski Bank Inwestycyjny prowadzi cis wspóprac z innymi
instytucjami Unii Europejskiej majc na celu realiza- cj jej
polityki. Bank zapewnia finan- sowanie i fachow wiedz, które su
wdraaniu solidnych i zrównowaonych projektów inwestycyjnych i
przyczyniaj si do promowania celów polityki UE. Gówna dziaalno
banku skupia si na przyczynianiu si do rozwoju rynku we- wntrznego.
Bank wspiera take polityk zewntrzn UE oraz strategie polityczne
dotyczce rozwoju. Siedziba banku mie- ci si w Luksemburgu.
Publikacje UE: www.bookshop.europa.eu
* PKB (produkt krajowy brutto) to wskanik sytuacji gospodarczej
kraju. Wyraa on cakowit war- to wszystkich wytworzonych dóbr i usug
pomniejszon o warto dóbr i usug wykorzysta- nych do ich
wytworzenia.. Wyraajc PKB w SSN (standard siy nabywczej), mona
wyeliminowa rónice w poziomach cen w poszczególnych pastwach,
natomiast obliczenia z wykorzysta- niem kwoty przypadajcej na
jednego mieszkaca pozwalaj porówna gospodarki o istotnych rónicach
w zakresie wielkoci bezwzgldnej. ródo: Eurostat
Statystyki UE: www.ec.europa.eu/eurostat
Liczba ludnoci: 505 572 500 (2014)
Gsto zaludnienia: 116,3 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,9 (2013)
Wiek uprawniajcy do gosowa- nia w wyborach do Parlamentu
Europejskiego: 18 lat (w Austrii 16 lat)
PKB na mieszkaca wedug standardów siy nabywczej (SSN)*: 25 600 euro
(2012)
24 jzyki urzdowe UE*
Estonia
Irlandia
Grecja
F r a n c j a
Chor wacja
Cypr
otwa
Litwa
Luksemburg
P o l s k a
Por tugal ia
S z w e c j a
Wielka Brytania
13
* Oficjalna kolejno pastw to kolejno alfabetyczna nazw pastw w ich
wersji oryginalnej. ** Kolejno wyznaczaj daty wniosków o
przystpienie do UE zoonych przez kraje kandydujce. *** Rzd Islandii
wstrzyma negocjacje akcesyjne w maju 2013 r.
Pastwa czonkowskie*
Belgia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Bugaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Czechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Dania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Niemcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Estonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Irlandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Grecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Hiszpania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Francja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Chorwacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Wochy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Cypr . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 otwa .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Litwa .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Luksemburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 Wgry . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Malta . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Holandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Austria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Portugalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Rumunia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Sowenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Sowacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Finlandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
Szwecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Wielka Brytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Kraje kandydujce**
Turcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Bya jugosowiaska republika Macedonii . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . 74 Czarnogóra . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 76 Islandia *** . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 78 Serbia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 80 Albania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 82
14
Ustrój polityczny: monarchia
Dwuizbowy parlament skada si z Izby Reprezentantów (150
deputowanych) i Senatu (60 senatorów: 50 wybieranych przez
parlamenty regionalne i wspólno- ty oraz 10 wybieranych przez
senatorów w drodze kooptacji). Czonkowie Izby Reprezentantów s
wybierani w bezpo- rednich wyborach powszechnych na czteroletni
kadencj. Gow pastwa jest król, jednak nie dysponuje on wa- dz
polityczn. Król desygnuje premiera, którego nominacja wymaga wotum
zaufania parlamentu. Belgia to pastwo
federalne o wysokim stopniu niezale- noci jednostek federalnych,
zwaszcza regionów i wspólnot.
wito narodowe: 21 lipca (rocznica zoenia przysigi przez króla
Leopolda I – 1831)
Domena internetowa kraju: .be
Midzynarodowy numer kierunkowy: +32
Strona gowy pastwa: www.monarchie.be
PKB na mieszkaca w SSN: 30 700 euro (2012)
Inne miasta**: Antwerpia, Gandawa, Charleroi, Liège, Brugia
Przystpienie do UE: 1957 (pastwo zaoycielskie, traktat
rzymski)
Liczba eurodeputowanych: 21
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.diplomatie.be/belgoeurop
Strefa Schengen: tak (od 1995)
Informacje o kraju: www.belgium.be
Obszar: 30 528 km2
Gsto zaludnienia: 367 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,1 (2013)
Eksport ogóem: 353,5 mld euro (2013)
* Rok wymiany waluty. ** Od trzech do piciu najbardziej
zaludnio-
nych miast.
Bugaria ma ustrój parlamentar- ny. Jednoizbowy parlament –
Zgromadzenie Narodowe (Narodno sybranie) liczy 240 deputowanych
wybieranych na czteroletni kadencj. Gow pastwa jest prezydent
republiki, którego obywatele wybieraj w wy- borach bezporednich na
picioletni kadencj. Gówn wadz wykonawcz sprawuje Rada Ministrów,
czyli rzd, na czele którego stoi premier.
wito narodowe: 3 marca (rocznica uzyskania niezalenoci od imperium
osmaskiego – 1878)
Domena internetowa kraju: .bg
Midzynarodowy numer kierunkowy: +359
Strona gowy pastwa: www.president.bg
BUGARIA Stolica: Sofia
GMT+2
Strefa Schengen: nie
Gsto zaludnienia: 67,1 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,9 (2013)
Eksport ogóem: 22,2 mld euro (2013)
Import ogóem: 25,8 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 12 100 euro (2012)
Inne miasta: Powdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora
Ustrój polityczny: republika
Dwuizbowy parlament skada si z Izby Poselskiej (Poslanecká
snmovna), w której skad wchodzi 200 deputowanych wybieranych w
wyborach parlamen- tarnych na czteroletni kadencj, oraz Senatu
(Senát), który liczy 81 senatorów wybieranych w bezporednich wybo-
rach powszechnych na szecioletni kadencj (co dwa lata zmienia si
jedna trzecia skadu Senatu). Prezydent jest gow pastwa; jest
wybierany w bez- porednich wyborach powszechnych na picioletni
kadencj, która moe zosta odnowiona tylko raz. Prezydent
desygnuje premiera, który wraz z rz- dem sprawuje wadz
wykonawcz.
wito narodowe: 28 padziernika (rocznica ustanowienia niepodlegego
pastwa czechosowackiego – 1918)
Domena internetowa kraju: .cz
Midzynarodowy numer kierunkowy: +420
Strona gowy pastwa: www.hrad.cz
GMT+1
Stae Przedstawicielstwo przy UE:
www.mzv.cz/representation_brussels/en
Strefa Schengen: tak (od 2007)
Informacje o kraju: www.czech.cz
Gsto zaludnienia: 136,1 os./km2 (2012)
rednia wieku: 40,4 (2013)
Eksport ogóem: 121,6 mld euro (2013)
Import ogóem: 108,0 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 20 700 euro (2012)
Inne miasta: Brno, Ostrawa, Pilzno, Oomuniec, Liberec
Dania ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament – Zgromadzenie
Ludowe (Folketinget) liczy 179 deputowanych wybieranych w wyborach
parlamentarnych na czte- roletni kadencj. Gow pastwa jest królowa,
która desygnuje premiera, ale sama nie dysponuje wadz polityczn.
Dwa regiony autonomiczne: Grenlandia i Wyspy Owcze s czci Danii,
jednak nie wchodz w skad Unii Europejskiej.
wito narodowe: 5 czerwca (rocznica podpisania konstytucji –
1849)
Domena internetowa kraju: .dk
Midzynarodowy numer kierunkowy: +45
Strona gowy pastwa: www.kongehuset.dk
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.eu.um.dk
GMT+1
Informacje o kraju: www.denmark.dk
Gsto zaludnienia: 130,4 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,0 (2013)
Eksport ogóem: 83,6 mld euro (2013)
Import ogóem: 73,3 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 32 100 euro (2012)
Inne miasta: Aarhus, Odense, Aalborg, Esbjerg, Randers
Republika Federalna Niemiec
Ustrój polityczny: republika
Dwuizbowy parlament skada si ze Zgromadzenia Federalnego
(Bundestag: ok. 600 deputowanych wybieranych w wyborach
parlamentarnych na czte- roletni kadencj) i z Rady Federalnej
(Bundesrat: 69 czonków wybieranych przez rzdy krajów zwizkowych.
Kady kraj zwizkowy wyznacza od 3 do 6 czonków zalenie od liczby
mieszkaców). Na czele pastwa stoi prezydent federalny. Jest on
wybierany w wyborach porednich na piciolet- ni kadencj, która moe
zosta raz odnowiona. Prezydent zasadniczo peni
rol reprezentacyjn. Desygnuje on jednak kanclerza federalnego,
który stoi na czele rzdu federalnego. Niemcy s pastwem
zdecentralizowanym, zoo- nym z krajów zwizkowych, okrgów i gmin.
Wadz sprawuje rzd federalny i kraje zwizkowe.
wito narodowe: 3 padziernika (rocznica zjednoczenia Niemiec –
1990)
Domena internetowa kraju: .de
Midzynarodowy numer kierunkowy: +49
Strona gowy pastwa: www.bundespraesident.de
GMT+1
Liczba eurodeputowanych: 96
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.bruessel-eu.diplo.de
Strefa Schengen: tak (od 1995)
Informacje o kraju: www.deutschland.de
Obszar: 357 108 km2
Gsto zaludnienia: 229,4 os./km2 (2012)
rednia wieku: 45,3 (2013)
Eksport ogóem: 1093,8 mld euro (2013)
Import ogóem: 894,3 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 31 500 euro (2012)
Inne miasta: Hamburg, Monachium, Kolonia, Frankfurt nad Menem,
Stuttgart
Estonia ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Riigikogu)
liczy 101 deputowanych wybieranych w wy- borach powszechnych na
czteroletni kadencj. Co pi lat parlament wybiera prezydenta.
Prezydent jest gow pa- stwa i peni zasadniczo funkcje repre-
zentacyjne. Wyznacza jednak kandydata na premiera, którego nastpnie
zatwier- dza parlament. Wadza wykonawcza spoczywa w rkach premiera
i rzdu.
wito narodowe: 24 lutego (rocznica deklaracji niezalenoci od Rosji
– 1918)
Domena internetowa kraju: .ee
Midzynarodowy numer kierunkowy: +372
Strona gowy pastwa: www.president.ee
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.eu.estemb.be/eng
ESTONIA Stolica: Tallin
Informacje o kraju: www.estonia.eu
Obszar: 45 227 km2
Gsto zaludnienia: 30,5 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,0 (2013)
Eksport ogóem: 12,3 mld euro (2013)
Import ogóem: 13,7 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 18 200 euro (2012)
Inne miasta: Tartu, Narwa, Kohtla-Järve
Irlandia
Irlandia ma ustrój parlamentarny. Dwuizbowy parlament (Oireachtas)
skada si z Izby Deputowanych (Dáil Éireann: 166 deputowanych
wybiera- nych w wyborach parlamentarnych na picioletni kadencj) i
Senatu (Seanad Éireann: 60 senatorów mianowanych na picioletni
kadencj: 11 – przez premiera, pozostali – przez róne grupy
reprezentujce spoeczestwo obywa- telskie). Premiera,
zaproponowanego przez Dáil Éireann, mianuje prezydent. Prezydent
jest wybierany na okres sied- miu lat w bezporednich wyborach po-
wszechnych; moe on zosta wybrany
ponownie tylko raz. Prezydent nie ma konkretnych uprawnie
wykonawczych; spoczywaj one w rkach premiera i rzdu.
wito narodowe: 17 marca (Dzie w. Patryka)
Domena internetowa kraju: .ie
Midzynarodowy numer kierunkowy: +353
Strona gowy pastwa: www.president.ie
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.irelandrepbrussels.be
Strefa Schengen: nie
Obszar: 69 797 km2
Gsto zaludnienia: 67,1 os./km2 (2012)
rednia wieku: 35,5 (2013)
Eksport ogóem: 86,0 mld euro (2013)
Import ogóem: 49,2 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 32 900 euro (2012)
Inne miasta: Cork, Galway, Waterford
Ustrój polityczny: republika
Grecja ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Voulí ton
Ellínon, Rada Greków) liczy 300 depu- towanych wybieranych na
czteroletni kadencj. Co pi lat parlament wybiera prezydenta, który
moe zosta po- nownie wybrany tylko raz. Prezydent jest gow pastwa,
ale nie posiada wadzy politycznej. Mianuje jednak premiera i rzd,
który sprawuje wadz wykonawcz.
wito narodowe: 25 marca (rocznica uzyskania niezalenoci od imperium
osmaskiego – 1821)
Domena internetowa kraju: .gr
Midzynarodowy numer kierunkowy: +30
Strona gowy pastwa: www.presidency.gr
GRECJA Stolica: Ateny
GMT+2
Strefa Schengen: tak (od 2000)
Informacje o kraju: www.visitgreece.gr
Obszar: 131 957 km2
Gsto zaludnienia: 84,8 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,4 (2013)
Eksport ogóem: 27,5 mld euro (2013)
Import ogóem: 46,9 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 19 500 euro (2012)
Inne miasta: Saloniki, Pireus, Patras, Heraklion
Ustrój polityczny: monarchia
Hiszpania ma ustrój parlamentarny. Dwuizbowy parlament (Cortes
Generales) skada si z Kongresu (Congreso de los Diputados: 350
deputowanych wybiera- nych w wyborach parlamentarnych na
czteroletni kadencj) i Senatu (Senado: 208 senatorów wybieranych
przez obywateli w wyborach bezporednich i okoo 50 wyznaczanych
przez regiony autonomiczne). Gow pastwa jest król, jednak nie
dysponuje on wadz poli- tyczn. Podzia wadzy midzy organa- mi
administracji centralnej a regionami autonomicznymi sprawi, e
Hiszpania
jest jednym z najbardziej zdecentrali- zowanych pastw w Europie.
Hiszpania posiada take terytoria poza kontynen- tem europejskim:
Wyspy Kanaryjskie i dwie enklawy w pónocnej Afryce: Ceuta i
Melilla.
wito narodowe: 12 padziernika (Dzie Hiszpaskoci, rocznica odkrycia
Ameryki przez Krzysztofa Kolumba – 1492)
Domena internetowa kraju: .es
Midzynarodowy numer kierunkowy: +34
Strona gowy pastwa: www.casareal.es
GMT+1
Stae Przedstawicielstwo przy UE:
www.representacionpermanente.eu
Strefa Schengen: tak (od 1995)
Informacje o kraju: www.spain.info/pl
Obszar: 505 969 km2
Gsto zaludnienia: 93,2 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,3 (2013)
Eksport ogóem: 238,3 mld euro (2013)
Import ogóem: 255,2 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca (SSN): 24 400 euro (2012)
Inne miasta: Barcelona, Walencja, Sewilla, Saragossa, Malaga
Ustrój polityczny: republika
Francja ma ustrój parlamentarny. Dwuizbowy parlament skada si ze
Zgromadzenia Narodowego (Assemblée nationale: 577 deputowanych
wybie- ranych w wyborach parlamentarnych na picioletni kadencj) i z
Senatu (Sénat: 348 senatorów wybieranych przez kolegium elektorów
na sze lat; co trzy lata wymieniana jest poowa czonków). Co pi lat
w bezporednich wyborach powszechnych wybierany jest prezydent. Moe
on sprawowa wadz nie duej ni przez dwie kolejne kadencje. Prezydent
jest gow pastwa.
Dysponuje du wadz polityczn i wyznacza premiera sporód wik- szoci
parlamentarnej. Francja posiada departamenty i terytoria zamorskie,
które maj specjalny status w ramach republiki.
wito narodowe: 14 lipca (rocznica zdobycia Bastylii – 1789)
Domena internetowa kraju: .fr
Midzynarodowy numer kierunkowy: +33
Strona gowy pastwa: www.elysee.fr
GMT+1
Liczba eurodeputowanych: 74
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.rpfrance.eu
Strefa Schengen: tak (od 1995)
Informacje o kraju: www.france.fr
Obszar: 632 833 km2
Gsto zaludnienia: 103,4 os./km2 (2012)
rednia wieku: 40,5 (2013)
Eksport ogóem: 436,5 mld euro (2013)
Import ogóem: 512,5 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 27 700 euro (2012)
Inne miasta: Marsylia, Lyon, Tuluza, Nicea, Nantes
Chorwacja ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Sabor)
liczy 151 deputowanych wybieranych w wy- borach parlamentarnych na
czteroletni kadencj. Co pi lat w bezporednich wyborach powszechnych
wybierany jest prezydent. Peni on gównie funkcje reprezentacyjne,
wyznacza jednak kandydata na premiera, który uzyskuje wotum
zaufania wikszoci deputowa- nych parlamentu. Chorwacja skada si z
upanii i jednostek terytorialnych lub gmin posiadajcych
zdecentralizowane kompetencje.
wito narodowe: 25 czerwca (rocznica uzyskania niezalenoci od byej
Jugosawii – 1991)
Domena internetowa kraju: .hr
Midzynarodowy numer kierunkowy: +385
Strona gowy pastwa: www.predsjednik.hr
CHORWACJA Stolica: Zagrzeb
Strefa Schengen: nie
Gsto zaludnienia: 75,4 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,4 (2013)
Eksport ogóem: 8,9 mld euro (2013)
Import ogóem: 15,8 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 15 700 euro (2012)
Inne miasta: Split, Rijeka, Osijek
Ustrój polityczny: republika
Dwuizbowy parlament skada si z Izby Deputowanych (Camera dei
Deputati: 630 deputowanych wybieranych w wy- borach parlamentarnych
na piciolet- ni kadencj) i z Senatu (Senato della Repubblica: 315
senatorów wybieranych na picioletni kadencj na szczeblu prowincji;
kilku mianowanych doywot- nio przez gow pastwa lub bdcych byymi
prezydentami). Gow pastwa jest prezydent, wybierany przez parla-
ment na siedmioletni kadencj, a jego rola jest zasadniczo
reprezentacyjna. Prezydent desygnuje premiera, który
musi uzyska wotum zaufania obu izb parlamentu. Na szczeblu lokalnym
regiony Woch ciesz si rónym stop- niem autonomii.
wito narodowe: 2 czerwca (rocznica proklamowania republiki –
1946)
Domena internetowa kraju: .it
Midzynarodowy numer kierunkowy: +39
Strona gowy pastwa: www.quirinale.it
GMT+1
Liczba eurodeputowanych: 73
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.italiaue.esteri.it
Strefa Schengen: tak (od 1997)
Informacje o kraju: www.italia.it
Obszar: 301 336 km2
Gsto zaludnienia: 201,8 os./km2 (2012)
rednia wieku: 44,4 (2013)
Wiek uprawniajcy do gosowania: 18 lat (25 w wyborach do Senatu),
gosowanie nieobowizkowe
Eksport ogóem: 389,8 mld euro (2013)
Import ogóem: 359,5 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 25 600 euro (2012)
Inne miasta: Mediolan, Neapol, Turyn, Palermo, Genua
Ustrój polityczny: republika
Cypr ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament – Izba
Reprezentantów (Vouli ton Antiprosópon) liczy 80 deputowanych, w
tym 56 wy- bieranych w bezporednich wyborach powszechnych na
picioletni kadencj, 24 miejsca s zarezerwowane dla wspól- noty
tureckiej, ale od 1964 r. pozostaj nieobsadzone. W skad parlamentu
wchodzi take 3 przedstawicieli mniej- szoci religijnych
(maronickiej, rzymsko- katolickiej i armeskiej) majcych status
obserwatora. Prezydent wybierany jest w wyborach powszechnych
na
picioletni kadencj i peni funkcj za- równo gowy pastwa, jak i szefa
rzdu.
wito narodowe: 1 padziernika (rocznica proklamowania republiki –
1960)
Domena internetowa kraju: .cy
Midzynarodowy numer kierunkowy: +357
Strona gowy pastwa: www.presidency.gov.cy
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.mfa.gov.cy/permrepeu
Strefa Schengen: nie
Obszar: 9250 km2
rednia wieku: 36,2 (2013)
Eksport ogóem: 1,5 mld euro (2013)
Import ogóem: 4,7 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 23 400 euro (2012)
Inne miasta: Limassol, Larnaka, Pafos
otwa ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Saeima) liczy
100 deputowanych wybieranych w wy- borach parlamentarnych na
czteroletni kadencj. Kadencja prezydenta, którego wybiera
parlament, trwa cztery lata. Moe on sprawowa urzd nie duej ni przez
dwie kolejne kadencje. Prezydent desygnuje premiera, który tworzy
rzd. Zanim nowy rzd rozpocznie prac, musi uzyska wotum zaufania
parlamentu.
wito narodowe: 18 listopada (rocznica proklamowania Republiki
otewskiej – 1918)
Domena internetowa kraju: .lv
Midzynarodowy numer kierunkowy: +371
Strona gowy pastwa: www.president.lv
OTWA Stolica: Ryga
Informacje o kraju: www.latvia.lv
Obszar: 64 559 km2
Gsto zaludnienia: 32,7 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,1 (2013)
Eksport ogóem: 10,9 mld euro (2013)
Import ogóem: 13,3 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 16 400 euro (2012)
Inne miasta: Dyneburg, Lipawa, Jegawa, Jurmaa, Windawa
Ustrój polityczny: republika
Litwa ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Seimas) liczy
141 deputowanych wybieranych na czteroletni kadencj: 71 w bezpo-
rednich wyborach powszechnych w gosowaniu wikszociowym, a 70 w
gosowaniu proporcjonalnym. Co pi lat w bezporednich wyborach
powszechnych wybierany jest prezy- dent. Moe on sprawowa wadz nie
duej ni dwie kolejne kadencje. Po uzyskaniu zgody parlamentu
prezydent desygnuje premiera, który tworzy rzd.
wito narodowe: 16 lutego (rocznica uzyskania niezalenoci od Rosji –
1918)
Domena internetowa kraju: .lt
Midzynarodowy numer kierunkowy: +370
Strona gowy pastwa: www.president.lt
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.eurep.mfa.lt
LITWA Stolica: Wilno
Informacje o kraju: www.lietuva.lt
Waluta: litas (LTL); euro (EUR, od 1 stycznia 2015 r.)
Obszar: 65 300 km2
Gsto zaludnienia: 47,7 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,1 (2013)
Eksport ogóem: 24,6 mld euro (2013)
Import ogóem: 26,5 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 18 300 euro (2012)
Inne miasta: Kowno, Kajpeda, Szawle
Luksemburg jest ksistwem dziedzicz- nym, które ma ustrój
parlamentarny. Gow pastwa jest wielki ksi, jednak nie dysponuje on
faktyczn wadz poli- tyczn. Wielki ksi desygnuje premie- ra, który
stoi na czele rzdu. Jednizbowy parlament – Izba Deputowanych
(Chambre des Députés / Châmber vun Députéirten /
Abgeordnetenkammer) liczy 60 deputowanych wybieranych w wyborach
parlamentarnych na pi- cioletni kadencj.
wito narodowe: 23 czerwca (oficjalne urodziny wielkiego
ksicia)
Domena internetowa kraju: .lu
Midzynarodowy numer kierunkowy: +352
Strona gowy pastwa: www.monarchie.lu
Liczba eurodeputowanych: 6
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.mae.lu
Strefa Schengen: tak (od 1995)
LUKSEMBURG Stolica: Luksemburg
Obszar: 2586 km2
rednia wieku: 39,1 (2013)
Eksport ogóem: 13,9 mld euro (2013)
Import ogóem: 20,1 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 67 100 euro (2012)
Inne miasta: Esch-sur-Alzette, Dudelange, Schifflange
Wgry maj ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament – Zgroma-
dzenie Narodowe (Országgylés) liczy 199 deputowanych wybieranych w
wyborach parlamentarnych na czte- roletni kadencj. Co pi lat
parlament wybiera prezydenta, który peni funkcj gowy pastwa.
Prezydent proponuje parlamentowi kandydata na premiera, na którego
parlament musi wyrazi zgod.
wito narodowe: 20 sierpnia (Dzie w. Stefana)
Domena internetowa kraju: .hu
Midzynarodowy numer kierunkowy: +36
Strona gowy pastwa: www.keh.hu
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.mfa.gov.hu/kulkepviselet/
BRUSSELS_EU/en
WGRY Stolica: Budapeszt
GMT+1
Informacje o kraju: pl.gotohungary.com
Gsto zaludnienia: 106,6 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,1 (2013)
Eksport ogóem: 81,4 mld euro (2013)
Import ogóem: 75,3 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 17 000 euro (2012)
Inne miasta: Debreczyn, Segedyn, Miszkolc, Pecz, Gyr
Malta ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament – Izba
Reprezentantów (Kamra tar-Rappreen- tanti) liczy 69 czonków
wybieranych w wyborach parlamentarnych na pi- cioletni kadencj. Co
pi lat parlament wybiera prezydenta, który desygnuje
premiera.
wito narodowe: 21 wrzenia (Dzie Niepodlegoci – 1964)
Domena internetowa kraju: .mt
Midzynarodowy numer kierunkowy: +356
Strona gowy pastwa: www.president.gov.mt
MALTA Stolica: Valletta
5700 mieszk. (2012)
Informacje o kraju: www.visitmalta.com
Obszar: 316 km2
rednia wieku: 40,5 (2013)
Eksport ogóem: 2,6 mld euro (2013)
Import ogóem: 4,4 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 22 000 euro (2012)
Inne miasta: Birkirkara, Mosta, San Pawl il-Baar
Ustrój polityczny: monarchia
Holandia ma ustrój parlamentarny. Dwuizbowy parlament (Staten
Generaal) skada si z Izby Pierwszej (Eerste Kamer: 75 czonków
wybieranych w porednich wyborach powszechnych przez 12 pro- wincji
na czteroletni kadencj) i z Izby Drugiej (Tweede Kamer: 150
deputowa- nych wybieranych w bezporednich wyborach powszechnych na
czterolet- ni kadencj). Gow pastwa jest król. Desygnuje on
premiera, jednak sam nie dysponuje faktyczn wadz polityczn. Dwór
królewski, rzd i parlament maj siedzib w Hadze. Holandia ma
take
terytoria wyspiarskie na Karaibach, które maj specjalny status w
ramach królestwa.
wito narodowe: 27 kwietnia (Dzie Króla)
Domena internetowa kraju: .nl
Midzynarodowy numer kierunkowy: +31
Strona gowy pastwa: www.koninklijkhuis.nl
Liczba eurodeputowanych: 26
Stae Przedstawicielstwo przy UE: eu.nlmission.org
Strefa Schengen: tak (od 1995)
Informacje o kraju: www.holland.com
Obszar: 41 543 km2
Gsto zaludnienia: 496,9 os./km2 (2012)
rednia wieku: 41,6 (2013)
Eksport ogóem: 500,0 mld euro (2013)
Import ogóem: 444,8 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca (SSN): 32 600 euro (2012)
Inne miasta: Rotterdam, Haga, Utrecht, Eindhoven, Tilburg
Ustrój polityczny: republika
Austria ma ustrój parlamentarny. Dwuizbowy parlament (Bundesver-
sammlung) skada si z Rady Narodowej (Nationalrat: 183 deputowanych
wybieranych w wyborach parlamentar- nych na picioletni kadencj) i z
Rady Zwizkowej (Bundesrat: 62 czonków [wymiennych] mianowanych
przez kraje zwizkowe na kadencj odpowiadajc kadencji danego kraju;
kady kraj zwiz- kowy wyznacza od 3 do 12 czonków zalenie od liczby
mieszkaców). Co sze lat w wyborach powszechnych wybierany jest
prezydent. Zasadniczo
peni on funkcj reprezentacyjn. Na czele rzdu stoi kanclerz
federalny desygnowany przez prezydenta. Austria to pastwo federalne
skadajce si z dziewiciu autonomicznych krajów zwizkowych
(Bundesländer) dyspo- nujcych pewnymi samodzielnymi
kompetencjami.
wito narodowe: 26 padziernika (rocznica uchwalenia ustawy o
neutralnoci Austrii – 1955)
Domena internetowa kraju: .at
Midzynarodowy numer kierunkowy: +43
Strona gowy pastwa: www.bundespraesident.at
GMT+1
Stae Przedstawicielstwo przy UE:
www.aussenministerium.at/bruesselov
Strefa Schengen: tak (od 1997)
Informacje o kraju: http://www.austria. info/pl
Obywatele: Austriacy
Obszar: 83 879 km2
Gsto zaludnienia: 102,3 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,6 (2013)
Eksport ogóem: 131,5 mld euro (2013)
Import ogóem: 137,2 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca (SSN): 33 100 euro (2012)
Inne miasta: Graz, Linz, Salzburg, Innsbruck, Klagenfurt
Ustrój polityczny: republika
Polska ma ustrój parlamentarny. Dwu- izbowy parlament skada si z
Sejmu (460 posów) i Senatu (100 senatorów) – czonkowie obu izb
wybierani s w wyborach parlamentarnych na czteroletni kadencj. Co
pi lat w bezporednich wyborach powszech- nych wybierany jest
prezydent. Moe on zosta wybrany ponownie tylko raz. Prezydent
desygnuje premiera, a rzd utworzony przez niego wymaga wotum
zaufania Sejmu. Prezydent dysponuje prawem weta wobec proponowanych
ustaw.
Dwa gówne wita narodowe: 11 listopada (rocznica odzyskania
niepodlegoci – 1918) i 3 maja (rocznica uchwalenia konstytucji –
1791)
Domena internetowa kraju: .pl
Midzynarodowy numer kierunkowy: +48
Strona gowy pastwa: www.prezydent.pl
POLSKA Stolica: Warszawa
GMT+1
Informacje o kraju: www.polska.pl
Gsto zaludnienia: 123,2 os./km2 (2012)
rednia wieku: 38,7 (2013)
Eksport ogóem: 152,1 mld euro (2013)
Import ogóem: 154,4 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 17 100 euro (2012)
Inne miasta: Kraków, ód, Wrocaw, Pozna, Gdask
Portugalia ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament
(Assembleia da República) liczy 230 deputowanych wybieranych w
wyborach parlamen- tarnych na czteroletni kadencj. Co pi lat w
bezporednich wyborach powszechnych wybierany jest prezy- dent. Peni
on funkcj gowy pastwa, desygnuje premiera i wystpuje w cha-
rakterze mediatora. Do Portugalii nale dwa autonomiczne regiony
wyspiarskie: Madera i Azory.
wito narodowe: 10 czerwca (rocznica mierci poety Luisa de Camõesa –
1580)
Domena internetowa kraju: .pt
Midzynarodowy numer kierunkowy: +351
Strona gowy pastwa: www.presidencia.pt
PORTUGALIA Stolica: Lizbona
Informacje o kraju: www.portugalglobal.pt
Obszar: 92 094 km2
Gsto zaludnienia: 114 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,6 (2013)
Eksport ogóem: 47,4 mld euro (2013)
Import ogóem: 56,6 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 19 400 euro (2011)
Inne miasta: Porto, Amadora, Braga, Queluz, Setúbal
Ustrój polityczny: republika
Parlament (Parlamentul României) skada si z Izby Deputowanych
(Camera Deputatilor: 332 deputowa- nych) i z Senatu (Senat: 137
senato- rów) – czonkowie obu izb wybierani s w wyborach
parlamentarnych na czteroletni kadencj. Prezydent jest wybierany w
wyborach powszechnych na okres piciu lat. Moe on zosta wybrany
ponownie tylko raz. Prezydent peni zasadniczo funkcj reprezenta-
cyjn i mediacyjn. Premiera mianuje parlament.
wito narodowe: 1 grudnia (rocznica przyczenia Siedmiogrodu do
dawnego Królestwa Rumunii – 1918)
Domena internetowa kraju: .ro
Midzynarodowy numer kierunkowy: +40
Strona gowy pastwa: www.presidency.ro
RUMUNIA Stolica: Bukareszt
GMT+2
Strefa Schengen: nie
Gsto zaludnienia: 93 os./km2 (2011)
rednia wieku: 40,5 (2013)
Eksport ogóem: 49,6 mld euro (2013)
Import ogóem: 55,3 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 13 500 euro (2012)
Inne miasta: Klu-Napoka, Konstanca, Krajowa, Gaacz, Jassy
Ustrój polityczny: republika
Sowenia ma ustrój parlamentarny. Dwuizbowy parlament skada si ze
Zgromadzenia Pastwowego (Dravni zbor: 90 deputowanych wybieranych w
wyborach parlamentarnych na czte- roletni kadencj, w tym 2 miejsca
zare- zerwowane dla mniejszoci wgierskiej i woskiej) i z Rady
Pastwa (Dravni svet: 40 czonków wybieranych w wyborach porednich na
picioletni kadencj). Prezydent wybierany jest co pi lat i moe
sprawowa wadz maksymalnie przez dwie kolejne kadencje.
Proponuje
on parlamentowi kandydatur premiera, a parlament j
zatwierdza.
wito narodowe: 25 czerwca (rocznica uzyskania niezalenoci od byej
Jugosawii – 1991)
Domena internetowa kraju: .si
Midzynarodowy numer kierunkowy: +386
Strona gowy pastwa: www.up-rs.si
Stae Przedstawicielstwo przy UE:
www.brussels.representation.si
Strefa Schengen: tak (od 2007)
Informacje o kraju: www.slovenia.si
Obszar: 20 273 km2
Gsto zaludnienia: 102,2 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,2 (2013)
Eksport ogóem: 25,7 mld euro (2013)
Import ogóem: 25,2 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 21 400 euro (2012)
Inne miasta: Maribor, Celje, Kranj
Sowacja ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament – Rada
Narodowa Republiki Sowackiej (Národná rada Slovenskej republiky)
liczy 150 deputowanych wybieranych w wy- borach parlamentarnych na
czteroletni kadencj. Co pi lat w bezporednich wyborach powszechnych
wybierany jest prezydent. Peni on funkcj gowy pastwa, jednak jego
wadza jest ogra- niczona. Prezydent desygnuje premiera. Wadza
wykonawcza zasadniczo spo- czywa w rkach premiera i rzdu.
wito narodowe: 1 wrzenia (Dzie Konstytucji – 1992)
Domena internetowa kraju: .sk
Midzynarodowy numer kierunkowy: +421
Strona gowy pastwa: www.prezident.sk
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.eubrussels.mfa.sk
SOWACJA Stolica: Bratysawa
Informacje o kraju: slovakia.travel/pl
Obszar: 49 036 km2
Gsto zaludnienia: 110,3 os./km2 (2012)
rednia wieku: 38,2 (2013)
Eksport ogóem: 64,9 mld euro (2013)
Import ogóem: 61,6 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 19 400 euro (2012)
Inne miasta: Koszyce, Preszów, ylina, Nitra, Baska Bystrzyca
Ustrój polityczny: republika
Finlandia ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Eduskunta
/ Riksdagen) liczy 200 deputowanych wybieranych w wyborach
parlamen- tarnych na czteroletni kadencj. Co sze lat w wyborach
powszechnych wybierany jest prezydent. Moe on sprawowa wadz nie
duej ni dwie kolejne kadencje. Po wysuchaniu parla- mentu prezydent
proponuje i formalnie desygnuje premiera. Odpowiedzialno za sprawy
zagraniczne spoczywa zarówno na prezydencie, jak i na rzdzie. Wyspy
Alandzkie s autonomicznym,
szwedzkojzycznym regionem nale- cym do Republiki Finlandii.
wito narodowe: 6 grudnia (rocznica uzyskania niezalenoci od Rosji –
1917)
Domena internetowa kraju: .fi
Midzynarodowy numer kierunkowy: +358
Strona gowy pastwa: www.tpk.fi
GMT+2
Informacje o kraju: www.finland.fi
Obszar: 338 424 km2
Gsto zaludnienia: 17,8 os./km2 (2012)
rednia wieku: 42,3 (2013)
Eksport ogóem: 55,9 mld euro (2013)
Import ogóem: 58,2 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 29 400 euro (2012)
Inne miasta: Espoo, Tampere, Vantaa, Turku, Oulu
Szwecja ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Riksdagen)
liczy 349 deputowanych wybieranych w wyborach parlamentarnych na
czte- roletni kadencj. Gow pastwa jest król, jednak nie dysponuje
on wadz polityczn. Premiera mianuje parlament.
wito narodowe: 6 czerwca (rocznica wstpienia na tron króla Gustawa
Wazy – 1523)
Domena internetowa kraju: .se
Midzynarodowy numer kierunkowy: +46
Strona gowy pastwa: www.kungahuset.se
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.government.se/sb/d/2250
Strefa Schengen: tak (od 2001)
Informacje o kraju: www.sweden.se
GMT+1
Gsto zaludnienia: 23,4 os./km2 (2012)
rednia wieku: 40,9 (2013)
Eksport ogóem: 126,2 mld euro (2013)
Import ogóem: 120,2 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 32 200 euro (2012)
Inne miasta: Göteborg, Malmö, Uppsala, Västerås, Örebro
68
GMT
Ustrój polityczny: monarchia
Parlament skada si z Izby Gmin (House of Commons), która liczy 650
czonków wybieranych w wyborach parlamentar- nych na picioletni
kadencj, oraz Izby Lordów (House of Lords), która liczy ok. 830
czonków trzech kategorii: dziedzicznych parów, 26 biskupów i
arcybiskupów Kocioa Anglii oraz parów mianowanych doywotnio.
Królowa peni funkcj gowy pastwa Zjednoczonego Królestwa, a take 15
in- nych niepodlegych pastw Wspólnoty
Narodów, jednak zasadniczo jej rola jest jedynie protokolarna i
reprezenta- cyjna. Wadza wykonawcza spoczywa w rkach premiera i
rzdu. Zjednoczone Królestwo skada si z Anglii, Szkocji, Walii i
Irlandii Pónocnej, posiada take terytoria zamorskie o specjalnym
statusie.
wito narodowe: oficjalne urodziny królowej (czerwiec)
Domena internetowa kraju: .uk
Midzynarodowy numer kierunkowy: +44
Strona gowy pastwa: www.royal.gov.uk
Stae Przedstawicielstwo przy UE: www.ukeu.fco.gov.uk
Strefa Schengen: nie
Gsto zaludnienia: 261,2 os./km2 (2012)
rednia wieku: 39,8 (2013)
Eksport ogóem: 407,9 mld euro (2013)
Import ogóem: 492,6 mld euro (2013)
PKB na mieszkaca w SSN: 26 800 euro (2012)
Inne miasta: Birmingham, Glasgow, Liverpool, Edynburg, Leeds
Turcja ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Wielkie
Zgromadzenie Narodowe) liczy 550 deputowanych wybieranych w wy-
borach parlamentarnych na picioletni kadencj. Co pi lat w
bezporednich wyborach powszechnych wybierany jest prezydent, który
peni funkcj go- wy pastwa. Moe on zosta wybrany ponownie tylko raz.
Prezydent desygnu- je premiera.
wito narodowe: 29 padziernika (rocznica proklamowania republiki –
1923)
Domena internetowa kraju: .tr
Midzynarodowy numer kierunkowy: +90
Strona gowy pastwa: www.tccb.gov.tr
GMT+2
www.avrupa.info.tr
Gsto zaludnienia: 97,7 os./km2 (2012)
rednia wieku: 30,1 (2013)
Eksport ogóem: 118,6 mld euro (2012)
Import ogóem: 184,1 mld euro (2012)
PKB na mieszkaca w SSN: ok. 13 700 euro (2012, szacunki Banku
wiatowego)
Inne miasta: Stambu, Izmir, Bursa, Adana, Gaziantep
Domena internetowa kraju: .mk
Midzynarodowy numer kierunkowy: +389
Strona gowy pastwa: www.president.gov.mk
487 000 mieszk. (2012)
Strefa Schengen: nie
Jzyk urzdowy: jzyk byej jugosowiaskiej republiki Macedonii
Waluta: denar (MKD)
Gsto zaludnienia: 82,7 os./km2 (2012)
rednia wieku: 36,7 (2013)
Eksport ogóem: 3,1 mld euro (2012)
Import ogóem: 5,1 mld euro (2012)
PKB na mieszkaca w SSN: ok. 9000 euro (2012, szacunki Banku
wiatowego)
Inne miasta: Kumanowo, Bitola, Tetowo
Czarnogóra ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament liczy 81
depu- towanych wybieranych w wyborach powszechnych na czteroletni
kadencj. Co pi lat w wyborach powszechnych wybierany jest
prezydent; jego kaden- cja moe zosta odnowiona tylko raz. Prezydent
desygnuje premiera, którego kandydatura musi zosta zatwierdzona
przez parlament.
wito narodowe: 13 lipca (rocznica uzyskania niezalenoci od imperium
osmaskiego – 1878)
Domena internetowa kraju: .me
Midzynarodowy numer kierunkowy: +382
Strona gowy pastwa: www.predsjednik.me
CZARNOGÓRA Stolica: Podgorica
Strefa Schengen: nie
Jzyk urzdowy: czarnogórski
Waluta: euro (EUR); przyjte jedno- stronnie w 2002 r.; Czarnogóra
nie naley do strefy euro
Obszar: 13 812 km2
rednia wieku: 37,1 (2013)
Wiek uprawniajcy do gosowania: 18 lat i dwa lata staego pobytu,
gosowanie nieobowizkowe
Eksport ogóem: 0,4 mld euro (2012)
Import ogóem: 1,8 mld euro (2012)
PKB na mieszkaca w SSN: ok. 10 600 euro (2012, szacunki Banku
wiatowego)
Inne miasta: Nikši, Pljevlja, Bar
Islandia ma ustrój parlamentarny. Jednoizbowy parlament (Althing)
liczy 63 deputowanych wybieranych w wy- borach parlamentarnych na
czteroletni kadencj. Prezydent peni funkcj gowy pastwa i jest
wybierany w bezpo- rednich wyborach powszechnych na czteroletni
kadencj z moliwoci wielokrotnego przeduenia. Wadza wykonawcza
spoczywa w rkach premiera i rzdu. Islandia wstrzymaa negocjacje
akcesyjne w 2013 r.
wito narodowe: 17 czerwca (rocznica proklamowania niezalenoci od
Danii – 1944)
Domena internetowa kraju: .is
Midzynarodowy numer kierunkowy: +354
Strona gowy pastwa: www.forseti.is
Delegatura UE w Islandii: www.eeas.
europa.eu/delegations/iceland
Strefa Schengen: tak (od 2001)
ISLANDIA Stolica: Rejkiawik
Obywatele: Islandczycy
rednia wieku: 35,5 (2013)
Eksport ogóem: 3,9 mld euro (2012)
Import ogóem: 3,7 mld euro (2012)
PKB na mieszkaca w SSN: 29 400 euro (2012)
Inne miasta: Kópavogur, Hafnarfjörður, Akureyri
Republika Serbii ma ustrój parlamen- tarny. Jednoizbowy parlament –
Zgromadzenie Narodowe Republiki Serbii liczy 250 deputowanych
wybie- ranych w bezporednich wyborach powszechnych na czteroletni
kaden- cj. Na czele pastwa stoi prezydent wybierany na picioletni
kadencj, która moe zosta odnowiona tylko raz. Prezydent desygnuje
premiera, który wraz ze sformowanym przez siebie
rzdem musi uzyska wotum zaufania w parlamencie.
wito narodowe: 15 lutego (rocznica pierwszego serbskiego powstania
przeciw Turkom – 1804)
Domena internetowa kraju: .rs
Midzynarodowy numer kierunkowy: +381
Strona gowy pastwa: www.predsednik.rs
Strefa Schengen: nie
Liczba ludnoci: 7 181 500 (2013; bez Kosowa*)
Gsto zaludnienia: 92,7 os./km2 (2013)
rednia wieku: 42,7 (2013)
Eksport ogóem: 8,4 mld euro (2012)
Import ogóem: 13,6 mld euro (2012)
PKB na mieszkaca w SSN: 9000 euro (2012)
Inne miasta: Nowy Sad, Nisz, Kragujevac
* Uycie tej nazwy nie wpywa na stanowi- ska w sprawie statusu
Kosowa i jest zgod- ne z rezolucj Rady Bezpieczestwa ONZ 1244/99
oraz z opini Midzynarodowego Trybunau Sprawiedliwoci w sprawie
Deklaracji niepodlegoci Kosowa.
Republika Albanii ma jednoizbowy par- lament – Zgromadzenie
(Kuvendi), które liczy 140 deputowanych wybieranych na czteroletni
kadencj na zasadzie proporcjonalnej reprezentacji i na pod- stawie
zamknitych list partyjnych. Na czele pastwa stoi prezydent
wybierany przez Zgromadzenie na picioletni kadencj, która moe zosta
odnowiona tylko raz. Prezydent ma ograniczon wadz polityczn, jednak
formalnie de- sygnuje on premiera, który musi zosta
zatwierdzony przez Zgromadzenie oraz ministrów.
wito narodowe: 28 listopada (rocznica uzyskania niezalenoci od
imperium osmaskiego – 1912)
Domena internetowa kraju: .al
Midzynarodowy numer kierunkowy: +355
Strona gowy pastwa: www.president.al
Strefa Schengen: nie
Gsto zaludnienia: 97 os./km2 (2011)
rednia wieku: 35,3 (2011)
Eksport ogóem: 1,5 mld euro (2012)
Import ogóem: 3,8 mld euro (2012)
PKB na mieszkaca w SSN: ok. 6900 euro (2012, szacunki Banku
wiatowego)
Inne miasta: Durrës, Elbasan, Wlora, Szkodra
w przedstawicielstwach Unii Europejskiej
(http://ec.europa.eu/represent_pl.htm) w delegaturach Unii
Europejskiej w krajach poza UE
(http://eeas.europa.eu/delegations/index_pl.htm) kontaktujc si z
Europe Direct (http://europa.eu/europedirect/index_pl.htm) lub
dzwonic pod numer 00 800 6 7 8 9 10 11 (numer bezpatny w caej UE)
(*)
(*) Informacje s udzielane nieodpatnie, wikszo pocze równie jest
bezpatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mog
nalicza opaty).
Publikacje patne: • w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)
Patne subskrypcje: • u dystrybutorów Urzdu Publikacji Unii
Europejskiej
ISBN 978-92-824-4479-5 doi:10.2860/36462