Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
1
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
2
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
3
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
4
Przedmiot opracowania przygotowany na podstawie umowy
z WOJEWÓDZTWEM WIELKOPOLSKIM z siedzibą
URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO
WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO W POZNANIU,
przy współudziale środków finansowych
WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA
I GOSPODARKI WODNEJ W POZNANIU
Opracowanie:
Zespół autorów pod kierownictwem dr Wojciecha Rogali
mgr inż. Magdalena Załupka (redaktor wiodący)
mgr inż. Agnieszka Bartocha
mgr Wojciech Francik
mgr Marek Kuczer
mgr inż. Aneta Lochno
dr inż. Iwona Rackiewicz
mgr Wojciech Wahlig
weryfikacja:
mgr inż. Joanna Wilczyńska
ATMOTERM® S.A.
Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
5
Spis treści
CZEŚĆ I - OPISOWA ...................................................................................................................... 11
1 Cel, metoda i zakres stosowalności dokumentu ................................................................................. 11
2 Obszar objęty Programem ochrony powietrza .................................................................................. 13
3 Przyczyna stworzenia Programu ......................................................................................................... 14
3.1 Wpływ pyłu na środowisko i zdrowie ludzi.................................................................................. 17
4 Substancje objęte Programem i źródła ich pochodzenia ................................................................... 19
4.1 Ogólna charakterystyka zanieczyszczeń powietrza w powiecie ostrowskim ............................... 20
5 Podstawowe kierunki działań niezbędnych do przywrócenia standardów jakości powietrza dla
pyłu PM10.............................................................................................................................................. 24
5.1 Warianty działań naprawczych ..................................................................................................... 24
5.2 Zakres i harmonogram rzeczowo – finansowy dla działań naprawczych ..................................... 32
5.3 Ocena możliwości realizacji działań naprawczych ....................................................................... 37
5.4 Źródła finansowania działań naprawczych ................................................................................... 38
6 Informacje i dokumenty wykorzystane do dokumentowania i kontroli realizacji Programu ....... 45
7 Podstawy prawne .................................................................................................................................. 46
CZEŚĆ II – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI ............................................................... 49
8 Organy administracji, które przekazują Marszałkowi Województwa informacje o wydanych
decyzjach, aby zrealizować cele Programu ochrony powietrza oraz organy administracji, które
kontrolują realizację Programu ochrony powietrza ......................................................................... 49
9 Monitorowanie realizacji Programu ................................................................................................... 53
CZĘŚĆ III - UZASADNIENIE ................................................................................................... 70
10 Charakterystyka obszaru objętego Programem ochrony powietrza ............................................... 70
10.1 Położenie i ogólna charakterystyka powiatu ostrowskiego .......................................................... 70
10.2 Topografia i sposób użytkowania terenu ...................................................................................... 73
10.3 Warunki klimatyczne i parametry meteorologiczne wpływające na jakość powietrza i wyniki
modelowania ............................................................................................................................................. 76
10.4 Dane demograficzne i ich wpływ na jakość powietrza ................................................................. 79
10.5 Wpływ planów zagospodarowania przestrzennego obszaru na aspekty związane z jakością
powietrza ................................................................................................................................................... 80
10.6 Obiekty i obszary chronione ......................................................................................................... 84
10.7 Inne powiązane z jakością powietrza problemy społeczno-gospodarcze w obszarze .................. 85
11 Charakterystyka techniczna i ekologiczna instalacji, urządzeń i rodzajów korzystania ze
środowiska, które mają największy wpływ na poziomy substancji w powietrzu, sposoby
zmniejszenia ich szkodliwego działania .............................................................................................. 87
11.1 Charakterystyka techniczno-ekologiczna punktowych źródeł emisji ........................................... 88
11.2 Charakterystyka techniczno-ekologiczna powierzchniowych źródeł emisji ................................ 89
11.3 Charakterystyka techniczno-ekologiczna źródeł liniowych.......................................................... 90
12 Bilanse zanieczyszczeń pochodzących od podmiotów korzystających ze środowiska, z
powszechnego korzystania ze środowiska i napływów, które mają wpływ na poziomy substancji
w powietrzu ........................................................................................................................................... 93
12.1 Inwentaryzacja emisji ze źródeł punktowych ............................................................................... 94
12.2 Inwentaryzacja emisji ze źródeł powierzchniowych..................................................................... 96
12.3 Inwentaryzacja emisji ze źródeł liniowych ................................................................................... 98
12.4 Bilanse zanieczyszczeń pochodzących z poszczególnych źródeł ............................................... 104
12.5 Emisja napływowa ...................................................................................................................... 105
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
6
12.5.1 Emisja pyłu ze źródeł w bezpośrednim sąsiedztwie strefy ................................................. 106
12.5.2 Emisja pyłu ze źródeł województwa wielkopolskiego ........................................................ 106
12.5.3 Emisja pyłu ze źródeł w województwach ościennych ........................................................ 108
13 Analizy stanu zanieczyszczenia powietrza ........................................................................................ 109
13.1 Czynniki powodujące przekroczenia, z uwzględnieniem przemian fizyko-chemicznych substancji
w powietrzu............................................................................................................................................. 109
13.2 Wyniki pomiarów jakości powietrza .......................................................................................... 110
13.3 Opis modelu obliczeniowego ...................................................................................................... 114
13.4 Weryfikacja modelu .................................................................................................................... 117
13.5 Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczenia powietrza na terenie powiatu ostrowskiego w roku
bazowym - 2006 ...................................................................................................................................... 119
13.6 Analiza udziału grup źródeł emisji - procentowy udział w zanieczyszczeniu powietrza
poszczególnych grup źródeł emisji i poszczególnych źródeł emisji ....................................................... 122
13.7 Analiza napływu zanieczyszczeń ze źródeł punktowych spoza strefy na stan jakości powietrza
w strefie................................................................................................................................................... 124
13.7.1 Emisja ze źródeł w bezpośrednim sąsiedztwie strefy .......................................................... 124
13.7.2 Emisja ze źródeł województwa wielkopolskiego ................................................................ 125
13.7.3 Emisja ze źródeł z terenu województw ościennych ............................................................ 125
13.8 Prognozy emisji zanieczyszczeń do powietrza dla 2015 roku .................................................... 125
13.8.1 Założenia dla prognozy - 2015 roku .................................................................................... 125
13.8.2 Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczeń powietrza dla roku prognozy ........................... 130
13.9 Zadania wynikające z przeprowadzonych analiz stanu zanieczyszczenia powietrza ................. 133
13.9.1 Analiza możliwych działań naprawczych ........................................................................... 133
13.9.2 Obliczenie powierzchni użytkowej lokali objętych działaniami naprawczymi .................. 141
13.10 Podsumowanie analiz stanu zanieczyszczenia powietrza w powiecie ostrowskim .................... 142
14 Czas potrzebny na realizację celów Programu ................................................................................ 143
15 Analiza materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych do opracowania Programu ..... 143
16 Załączniki graficzne ............................................................................................................................ 146
16.1 Położenie stacji pomiarowej mierzącej poziom pyłu PM10 w powietrzu na terenie Ostrowa
Wielkopolskiego ..................................................................................................................................... 146
16.2 Mapy ........................................................................................................................................... 148
17 Spis tabel .............................................................................................................................................. 165
18 Spis rysunków ..................................................................................................................................... 167
19 Spis wykresów ..................................................................................................................................... 167
20 Załącznik - Informacje o Programie ochrony powietrza dla powiatu ostrowskiego
w województwie wielkopolskim ......................................................................................................... 169
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
7
Słowniczek pojęć:
CAFE – Clean Air for Europe – program wprowadzony dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy w skrócie określanej
mianem dyrektywy CAFE, od nazwy programu CAFE
CORINAIR - CORe INventory of AIR emissions - jeden z programów realizowanych od 1995 r.
przez Europejską Agencje Ochrony Środowiska, obejmujący inwentaryzację emisji zanieczyszczeń do
atmosfery. Baza CORINAIR ma za zadanie zbierać, aktualizować, zarządzać i publikować informacje
o emisji zanieczyszczeń do powietrza. Dane dotyczą głównie emisji zanieczyszczeń ze źródeł mających
związek z problemami zmian klimatu , dziurą ozonową oraz jakością powietrza oraz
rozprzestrzenianiem substancji niebezpiecznych.
EMEP - European Monitoring Environmental Program - opracowany przez Europejską Komisję
Gospodarczą ONZ przy współpracy Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) program
monitoringu, mający na celu uzyskanie informacji o udziale poszczególnych państw
w zanieczyszczaniu środowiska innych państw, m.in. w celu kontroli wypełniania międzynarodowych
ustaleń i porozumień w sprawie strategii zmniejszania zanieczyszczeń na obszarze Europy. EMEP
posiada 70 pomiarowych stacji lądowych na terenie 21 krajów Europy, prowadzi pomiary stężeń
związków siarki, azotu oraz poziomu opadów pyłów.
emisja - rozumie się przez to wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności
człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi:
a) substancje,
b) energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne;
emisja dopuszczalna do powietrza - Dopuszczalne do wprowadzania do powietrza rodzaje i ilości
substancji zanieczyszczających. Dopuszczalną emisję ustala się dla każdego urządzenia, w którym
zachodzą procesy technologiczne lub są prowadzone operacje techniczne powodujące powstawanie
substancji zanieczyszczających (źródła substancji zanieczyszczających), emitora oraz jednostki
organizacyjnej
emisja wtórna - zanieczyszczenia pyłowe powstają w wyniku reakcji i procesów zachodzących
podczas transportu na duże odległości gazów (SO2, NOx, NH3, oraz lotnych związków organicznych)
oraz reemisja tj. unoszenie pyłu z podłoża (szczególnie na terenie miast).
emitor - nieruchome źródło emisji, w którym wydalenie zanieczyszczenia odbywa się z objętości o
wymiarach poprzecznych znacznie mniejszych od rozpatrywanych odległości ruchu zanieczyszczeń
imisja zanieczyszczeń - ilość zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych odbierana przez środowisko;
jest miarą stopnia jego zanieczyszczenia definiowaną jako stężenie zanieczyszczeń w powietrzu
(wyrażane w jednostkach masy danego zanieczyszczenia, np. dwutlenku siarki, na jednostkę objętości
powietrza lub w ppm, ppb) oraz jako depozycja zanieczyszczeń — ilość danego zanieczyszczenia
osiadającego na powierzchni ziemi.
Kataster Emisji – baza danych zawierająca informacje o emisji punktowej, powierzchniowej
i liniowej na obszarze danej strefy. Umożliwia ona elektroniczne gromadzenie i analizę informacji
o źródłach emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej dla strefy, dla której został opracowany
Program ochrony powietrza (z możliwością rozbudowy w przyszłości o kolejne strefy). Baza emisji
pozwala na wizualizację wielkości emisji dla każdej ze stref.
kotły retortowe – nowoczesne kotły wyposażone w palnik retortowy z podajnikiem. Paliwo spala się
w małym palniku z automatycznie sterowanym załadunkiem paliwa oraz regulowaną ilością powietrza
wprowadzanego do komory spalania. Zasilanie niewielkimi porcjami paliwa, podawanymi
z częstotliwością od kilku do kilkudziesięciu sekund, sprzyja maksymalnemu wykorzystaniu zalet
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
8
nowoczesnej techniki spalania. Konwencjonalne palniki retortowe wymagają węgla o uziarnieniu 8-25
mm – asortyment groszek.
„niska emisja” - jest to emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z domowych pieców
grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny
sposób. Cechą charakterystyczną niskiej emisji jest to, że powodowana jest przez liczne źródła
wprowadzające do powietrza niewielkie ilości zanieczyszczeń. Duża ilość emitorów wprowadzających
zanieczyszczenia z kominów o niewielkiej wysokości powoduje, że zjawisko to jest bardzo uciążliwe,
gdyż zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstawania, a są to najczęściej obszary o zwartej
zabudowie mieszkaniowej.
pelety - mają kształt cylindryczny o średnicy 5 - 8 mm i długości 10 - 35 mm. Wytwarzane są
z odpadów drzewnych tj. trociny, wióry o niskiej wilgotności, sprasowanych pod wysokim ciśnieniem
w specjalnych prasach bez użycia dodatkowego lepiszcza. Jednostką handlową pelety jest kilogram.
Jeden metr sześcienny waży od 650kg. Produkcję pelet regulują odpowiednie normy europejskie
Spalanie pelety odbywa się automatycznie w specjalnych palnikach. Peleta podawana jest ze zbiornika
również w sposób automatyczny, przy pomocy podajnika, w który wyposażony jest palnik. Popiół
powstały po spaleniu pelety (zawartość popiołu w pelecie ok. 1%) należy usunąć ręcznie. Czynność tę
wykonujemy dwa razy w miesiącu. Popiół można kompostować i używać jako nawóz.
PM10 - Pył (PM- ang. particulate matter) jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się
z mieszaniny cząstek stałych, ciekłych lub obu naraz, zawieszonych w powietrzu i będących
mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Cząstki te różnią się wielkością, składem
i pochodzeniem. PM10 to pyły o średnicy aerodynamicznej mniejszej niż 10 m które mogą docierać
do górnych dróg oddechowych i płuc.
poziom dopuszczalny – poziom maksymalny deponowania substancji w środowisku
Program Ochrony Powietrza – POP – program naprawczy opracowany dla danej strefy mający
na celu wskazanie diagnozy stanu jakości powietrza, oraz działań naprawczych zmierzających do
poprawy jakości powietrza w danej strefie. Podstawą sporządzenia POP jest coroczna ocena jakości
powietrza i klasyfikacja stref. Programy ochrony powietrza składa się z następujących niezbędnych
części:
1) opisowej,
2) wyszczególniającej obowiązki i ograniczenia wynikające z realizacji programu,
3) uzasadnienia zakresu określonych i ocenionych zagadnień
standardy jakości powietrza - rozumie się przez to dopuszczalne wielkości emisji; które muszą być
osiągnięte w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego poszczególne elementy
przyrodnicze
termomodernizacja - przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia
energii cieplnej w danym obiekcie budowlanym.. Termomodernizacja obejmuje zmiany zarówno
w systemach ogrzewania i wentylacji, jak i strukturze budynku oraz instalacjach doprowadzających
ciepłą wodę. Zakres termomodernizacji, podobnie jak jej parametry techniczne i ekonomiczne,
określane są poprzez przeprowadzenie audytu energetycznego. Najczęściej przeprowadzane działania
to:
docieplanie ścian zewnętrznych i stropów
wymiana okien
wymiana lub modernizacja systemów grzewczych
Zakres możliwych zmian jest ograniczony istniejącą bryłą, rozplanowaniem i konstrukcją budynków.
Za możliwe i realne uznaje się średnie obniżenie zużycia energii o 35% - 40% w stosunku do stanu
aktualnego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
marzec 2009 r.
9
unos – stosunek masy substancji powstającej w źródle i unoszonej z tego źródła przed jakimkolwiek
urządzeniem oczyszczającym w określonym przedziale czasu , strumień substancji doprowadzony do
urządzenia oczyszczającego
źródło liniowe - (zaliczone do powszechnego korzystania ze środowiska) to przede wszystkim
główne trasy komunikacyjne przebiegające przez teren wyznaczonej strefy.
źródło powierzchniowe - (zaliczone do powszechnego korzystania ze środowiska) to źródła
powodujące tzw. „niską emisję‖. Zostały tu zaliczone obszary zwartej zabudowy mieszkaniowej jedno-
i wielorodzinnej z indywidualnymi źródłami ciepła, małe zakłady rzemieślnicze bądź usługowe oraz
obiekty użyteczności publicznej.
źródło punktowe - (zaliczone do korzystania ze środowiska) to emitory jednostek organizacyjnych
o znaczącej emisji zanieczyszczeń, oddziałujące na obszar objęty analizą. Wśród nich występują
zarówno emitory zlokalizowane na tym obszarze, jak i emitory zlokalizowane poza wskazanym
obszarem, a mające istotny wpływ na wielkość i zasięg stężeń zanieczyszczeń w powietrzu
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
10
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
11
CZEŚĆ I - OPISOWA
1 Cel, metoda i zakres stosowalności dokumentu
Celem Programu ochrony powietrza jest wskazanie przyczyn powstawania przekroczeń substancji
w powietrzu w danej strefie na podstawie przedstawionych dowodów oraz wskazanie rozwiązań
eliminujących przyczyny zanieczyszczeń, a tym samym zmierzających do poprawy jakości powietrza
poprzez zastosowanie odpowiednio dobranych do danej strefy działań naprawczych.
Przygotowanie i zrealizowanie Programu ochrony powietrza wymagane jest dla stref, w których
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości choćby jednej substancji, spośród określonych
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów
substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów
tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. z 2002 r. nr 87 poz. 796).
Obowiązek sporządzenia Programu ochrony powietrza od 1 stycznia 2008 roku spoczywa na Marszałku
Województwa, który ma również zapewnić jego realizację.
Niniejszy dokument składa się z trzech części:
1. Część opisowa, zawierająca główne założenia Programu, przyczynę jego stworzenia oraz wykaz
działań naprawczych, zmierzających do poprawy jakości powietrza na terenie powiatu
ostrowskiego.
2. Część określająca ograniczenia i obowiązki w zakresie realizacji Programu ochrony powietrza dla
powiatu ostrowskiego. Część ta zawiera wykaz organów i jednostek organizacyjnych
odpowiedzialnych za realizację Programu wraz ze wskazaniem zakresu ich kompetencji
i obowiązków. Ponadto w tej części zamieszczony jest opis wskaźników monitorowania postępów
realizacji prac i związanych z nimi ograniczeń.
3. Część uzasadniająca wybrany sposób realizacji Programu ochrony powietrza. W skład tej części
dokumentu wchodzą: dowody występowania zaistniałego problemu poparte wynikami
modelowania rozkładu stężeń na terenie powiatu, wyniki pomiarów, niezbędne warianty
postępowania w celu poprawy jakości powietrza. Załącznikami tej części są mapy ilustrujące
przekroczenia poziomu zanieczyszczeń z dokładnym wskazaniem obszarów wymagających
zastosowania działań naprawczych.
Program ochrony powietrza wykonano zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku,
Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z późn. zm.1).
Ponadto opracowanie niniejszego dokumentu zostało oparte na szeregu aktów prawnych oraz materiałach
pozwalających na kompletne i zgodne z przyjętymi zasadami wykonanie opracowania. Są to następujące
dokumenty:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz
marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. z 2002 r. nr 87
poz. 796).2
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań,
jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza (Dz. U. z 2002 r. nr 115, poz. 1003).3
1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154,
poz. 958, Nr 171, poz. 1056 i Nr 199, poz. 1227 2 Ponieważ ocena jakości powietrza dotyczy roku bazowego 2006 oparto się na obowiązujących w tym czasie przepisach prawnych. 3 Ponieważ ocena jakości powietrza dotyczy roku bazowego 2006 oparto się na obowiązujących w tym czasie przepisach prawnych.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
12
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych
z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu
przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2006 r. nr 63,
poz. 445).
Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów
ochrony powietrza, Krajowe Centrum Inwentaryzacji Emisji w Instytucie Ochrony Środowiska;
ATMOTERM S.A. - Warszawa 2003.
Zasady sporządzania naprawczych programów ochrony powietrza w strefach, Ministerstwo
Środowiska - Warszawa 2003.
Wytyczne Ministerstwa Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, dotyczące
sposobów obliczania emisji pochodzących z procesu energetycznego spalania paliw w różnych
typach urządzeń (materiały informacyjno-instruktażowe p.t. „Wskaźniki emisji substancji
zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza z procesów energetycznego spalania paliw‖,
1996).
Raport o stanie środowiska Województwa Wielkopolskiego w 2006 r., Biblioteka Monitoringu
Środowiska, Poznań 2007 r.
Dane o emisji za rok 2006, z uwzględnieniem danych z Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Wielkopolskiego.
Zgodnie z przyjętą metodyką i założeniami, realizacja opracowania Programu ochrony powietrza
podzielona została na etapy, dzięki którym możliwe było prawidłowe zdiagnozowanie problemu oraz
zaproponowanie działań naprawczych:
I etap – Inwentaryzacja
Etap obejmował zebranie danych niezbędnych do opracowania Programu. Sporządzono bazę już
istniejących materiałów i opracowań. W oparciu o zgromadzoną bazę zdiagnozowano występujący w strefie
problem, którym są przekroczenia dopuszczalnego poziomu stężeń 24-godzinnych pyłu PM10 w powietrzu.
II etap – Zbudowanie modelu emisyjnego strefy
W oparciu o zebrane podczas inwentaryzacji dane i materiały opracowano przestrzenny model emisyjny
powiatu ostrowskiego, uwzględniający emisję punktową, liniową i powierzchniową. Zbilansowano także
emisję z terenu powiatu i określono udziały poszczególnych źródeł emisji w wielkości całościowej ładunku
pyłu PM10 dla powiatu ostrowskiego.
III etap – Zbudowanie modelu imisyjnego strefy.
Sporządzono model imisyjny przy wykorzystaniu modeli matematycznych. Wykonano kalibrację modelu
w oparciu o sporządzone w II etapie bilanse emisji oraz wyniki pomiarów na stacji pomiarowej
zlokalizowanej w Ostrowie Wielkopolskim. Następnie przeprowadzono modelowanie dla siatki
obliczeniowej dla powiatu i miasta Ostrowa Wielkopolskiego oraz określono znaczenie poszczególnych
rodzajów źródeł w imisji pyłu PM10. Wynikiem modelowania jest mapa występowania przekroczeń
dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 – tym samym wskazane zostały obszary, które powinny zostać objęte
działaniami naprawczymi.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
13
IV etap – Propozycje działań naprawczych dla powiatu ostrowskiego
Określono konieczny do uzyskania efekt ekologiczny oraz zaproponowano dwa warianty działań
naprawczych w celu ograniczenia wielkości stężeń na wyznaczonym obszarze. Sporządzono zgodny
z obowiązującymi przepisami harmonogram realizacji zadań, oszacowano środki finansowe niezbędne do
realizacji Programu oraz wskazano potencjalne źródła finansowania.
Przygotowany dokument nie stanowi dokumentacji projektu realizacyjnego działań naprawczych,
lecz wskazuje jedynie kierunki tych działań. Przed przystąpieniem do realizacji poszczególnych
działań konieczne jest przygotowanie dokumentacji przedsięwzięcia, określającej strukturę podziału
prac, szczegółowe zadania i odpowiedzialności, terminy realizacji działań naprawczych, analizy
możliwości realizacyjnych. Konieczne jest też zapewnienie źródeł finansowania.
2 Obszar objęty Programem ochrony powietrza
Program opracowano dla powiatu ostrowskiego, który zlokalizowany jest w centralnej Polsce,
w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego. Powiat ma charakter rolniczo-
przemysłowy. W powiecie ostrowskim zamieszkuje blisko 160 tys. mieszkańców, a powierzchnia powiatu
wynosi blisko 1161 km2.
Powiat ostrowski sąsiaduje z powiatami województwa wielkopolskiego: krotoszyńskim (od północnego-
zachodu); pleszewskim (od północy); grodzkim Kalisz (od północnego-wschodu); ziemskim kaliskim (od
wschodu); ostrzeszowskim (od południowego-wschodu) oraz powiatami województwa dolnośląskiego:
oleśnickim (od południa) i milickim (od południowego-zachodu).
W granicach administracyjnych powiatu leżą następujące gminy: jedna gmina miejska (miasto Ostrów
Wielkopolski), trzy gminy miejsko-wiejskie (Odolanów, Nowe Skalmierzyce i Raszków) oraz cztery gminy
wiejskie (Ostrów Wielkopolski, Sośnie, Przygodzice i Sieroszowice).
Grunty orne oraz kompleksy leśne zajmują około 90 % powierzchni całego powiatu. Typowo rolniczymi
gminami powiatu są Nowe Skalmierzyce (gdzie udział użytków rolnych sięga 89 % powierzchni gminy),
Raszków, Odolanów i Sieroszowice.
Obszar powiatu ostrowskiego ma charakter rolniczo-przemysłowy, natomiast w ośrodkach miejskich
tj.: Ostrów Wielkopolski i Odolanów rozwinięty jest przemysł. Gospodarczy charakter powiatu związany
jest z jego położeniem w trójkącie pomiędzy trzema dużymi aglomeracjami: Poznaniem, Wrocławiem
i Łodzią.
Najważniejszym ośrodkiem gospodarczym w powiecie jest Ostrów Wielkopolski będący też stolicą
powiatu. Miasto ma dobrze rozwiniętą infrastrukturę techniczną i w obecnej chwili dysponuje dużymi
rezerwami gazowymi i elektrycznymi. Nie ma natomiast znaczącej rezerwy mocy cieplnej, która
umożliwiłaby istotną rozbudowę sieci cieplnej. Działalność gospodarcza na terenie miasta Ostrowa
Wielkopolskiego charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem branżowym; funkcjonujące tutaj podmioty
gospodarcze należą w większości do średnich i małych przedsiębiorstw.
Odolanów stanowi węzłowy punkt zaopatrzenia w gaz części województwa wielkopolskiego
i dolnośląskiego.
Przez powiat ostrowski przebiega szereg ważnych szlaków komunikacyjnych Wielkopolski, wśród nich:
droga krajowa nr 11 (relacji: Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Ostrów Wielkopolski –
Kluczbork – Bytom),
droga krajowa nr 25 (relacji: Bobolice – Bydgoszcz – Inowrocław – Konin – Ostrów Wielkopolski -
Antonin),
droga krajowa nr 36 (relacji: Prochowice – Lubin – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski).
Poza tym przez powiat przebiegają następujące drogi wojewódzkie:
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
14
droga nr 444 (Krotoszyn - Ostrzeszów),
droga nr 445 (Odolanów – Ostrów Wielkopolski),
droga nr 450 (Kalisz - Opatów).
Rysunek 1. Lokalizacja powiatu ostrowskiego na tle podziału administracyjnego województwa wielkopolskiego
(źródło: www.gminy.pl)
3 Przyczyna stworzenia Programu
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z późn.
zm.) nakazuje Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska dokonanie corocznej oceny poziomu
substancji w powietrzu w danej strefie w oparciu o prowadzony monitoring stanu jakości powietrza. Na tej
podstawie dokonywana jest klasyfikacja stref na:
strefy, w których poziom choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony
o margines tolerancji (strefa C),
strefy, w których poziom choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym,
a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji (strefa B),
strefy, w których poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego (strefa A).
Ocena istniejącego status quo ma na celu wyodrębnienie stref, które wymagają podjęcia działań
zmierzających do poprawy jakości powietrza. Dodatkowym celem oceny jest uzyskanie informacji
o przestrzennym rozkładzie stężeń zanieczyszczeń, na podstawie którego można wskazać obszary
występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
15
W wyniku rocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim dokonanej w 2006 roku, powiat
ostrowski został zakwalifikowany jako strefa C, a tym samym został zobligowany do opracowania
Programu ochrony powietrza (POP). Przyczyną obligującą do stworzenia Programu było wystąpienie
w strefie ponadnormatywnych stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10.
W tabeli 1 przedstawiono charakterystykę strefy, a w tabeli 2 przedstawiono klasyfikację strefy dla
kryterium ochrony zdrowia, uwzględniającą zanieczyszczenia, dla których został przekroczony poziom
dopuszczalny.
Tabela 1. Charakterystyka strefy (źródło: „Ocena jakości powietrza za rok 2006”, WIOŚ)
Nazwa strefy Powiat ostrowski
Kod strefy 4.30.40.17
Na terenie lub części strefy
obowiązują dopuszczalne poziomy
substancji określone
ze względu na ochronę zdrowia
[tak/nie] Tak
ze względu na ochronę roślin
[tak/nie] Tak
dla obszarów ochrony
uzdrowiskowej [tak/nie] Nie
dla obszarów parków narodowych
[tak/nie] Nie
Aglomeracja [tak/nie] Nie
Powierzchnia strefy [km2] (2006 r.) 1160,7
Ludność [tys.] (2006 r.) 160
Tabela 2. Wynikowe klasy strefy - powiat ostrowski - dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla strefy
z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia (źródło: „Ocena jakości powietrza za rok 2006”, WIOŚ)
Nazwa strefy Powiat ostrowski
Kod strefy 4.30.40.17
Symbol klasy wynikowej
dla poszczególnych
zanieczyszczeń dla
obszaru całej strefy
SO2 A
NO2 A
PM10 C
Pb A
C6H6 A
CO A
O3 C
Klasa ogólna strefy
2007 r. C
2006 r. C
2005 r. A
2004 r. A
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
16
Działania wynikające z klasyfikacji
Dz. 3: określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych
stężeń oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines
tolerancji oraz podjęcie działań na rzecz poprawy jakości powietrza
– opracowanie POP
Poniżej przedstawiono podsumowanie wyników pomiarów stężeń pyłu PM10 na stacji pomiarowej
zlokalizowanej przy ul. Wysockiej 57 w Ostrowie Wielkopolskim.
Tabela 3. Podsumowanie wyników pomiarów stężeń pyłu PM10 w 2006 r. na stacji pomiarowej zlokalizowanej w Ostrowie
Wielkopolskim.
Miasto
Lokalizacja
stanowiska
pomiarowego
Instytucja
wykonująca
pomiary
Stężenie
24-godz. pyłu
PM10
[μg/m3]
Częstość
przekraczania
dopuszczalnych
stężeń 24-godz.
w roku
Średnie wartości stężeń
[μg/m3]
1 max 36
max ROK
Sezon
chłodny
Sezon
ciepły
IV - IX
Ostrów
Wielkopolski ul. Wysocka 57 WSSE 297,0 106,8 53 35,5 47,3 25,2
Wzrost stężeń następuje w sezonie chłodnym, pokrywającym się z sezonem grzewczym i w tym okresie
odnotowywane są przekroczenia dopuszczalnego poziomu substancji. Przekroczenia stężeń 24-godzinnych
pyłu PM 10 występowały w 2006 roku na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim w miesiącach
zimowych oraz wczesną wiosną. Obserwowane przekroczenia dopuszczalnej wartości 24-godz. stężeń
PM10 pokrywają się ze specyficznym, bardzo intensywnym sezonem grzewczym szczególnie w pierwszych
miesiącach 2006 roku. Największa liczba przekroczeń wystąpiła w styczniu i marcu. Przekroczenia nie
pojawiają się w miesiącach letnich (czerwiec, lipiec, sierpień) oraz w grudniu.
Nie odnotowano również przekroczenia dopuszczalnego stężenia średniorocznego.
Pomiary stężeń pyłu zawieszonego PM10 w poprzednich latach nie wykazywały występowania przekroczeń
wielkości dopuszczalnych na stacji pomiarowej przy ul. Wysockiej. W 2007 roku odnotowano ponownie
przekroczenia dopuszczalnej ilości przekroczeń stężeń 24-godzinnych pyłu PM10. Informacje o pomiarach
stężeń pyłu na stacjach pomiarowych w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2004 – 2007 przedstawiono
w poniższej tabeli.
Tabela 4. Pomiary stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2004-2007.
rok pomiarów 2004 2005 2006 2007
punkt pomiarowy ul. Wysocka 57
średnie roczne
[g/m3]
20,37 31,38 35,49 30,13
stężenie minimalne 24-godz. 6 4 1 3
stężenie maksymalne 24-godz. 53 123 297 143
ilość przekroczeń stężeń 24-godz. 1 27 53 38
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
17
Wykres 1. Wielkość stężeń średniorocznych pyłu PM10 w punkcie pomiarowym w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2004-2007.
Wykres 2. Ilość przekroczeń dopuszczalnej wartości stężeń 24-godzinnych pyłu PM10 w punkcie pomiarowym w Ostrowie
Wielkopolskim w latach 2004-2007.
3.1 Wpływ pyłu na środowisko i zdrowie ludzi
Cząsteczki pyłu są mieszaniną stałych i płynnych cząstek zawieszonych w powietrzu. Mogą być bardzo
zróżnicowane zarówno pod względem składu chemicznego jak i wielkości. W pyle znajdują się związki
siarki i azotu. Mogą także występować substancje toksyczne, jak metale ciężkie czy wielopierścieniowe
węglowodory aromatyczne (np. benzo()piren). Źródła pyłu zawieszonego w powietrzu można podzielić na
antropogenne i naturalne. Wśród antropogennych wymienić należy: produkty spalania paliw, produkty
przetwarzania substratów stosowanych w przemyśle, energetyce oraz rolnictwie, a także spaliny
samochodowe. Źródła naturalne to przede wszystkim pylenie traw, erozja gleb, wietrzenie skał oraz aerozol
morski.
0
10
20
30
40
2004 2005 2006 2007
20,4
31,435,5
30,1st
ęże
nie
[
g/m
3 ]
stężenia średnie roczne pyłu PM10 w Ostowie Wielkopolskim
norma 40 [g/m3]
0
5
10
15
20
25
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
ilośd
dn
i z p
rze
kro
cze
nia
mi
ilośd przekroczeo dopuszczalnego stężenia 24-godz. pyłu PM10
2004 2005
2006 2007
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
18
Czynnikiem sprzyjającym szkodliwemu oddziaływaniu pyłu na zdrowie jest przede wszystkim wielkość
cząstek. Najdrobniejsze wnikają głęboko do dróg oddechowych i mogą przedostawać się do krwioobiegu.
Badania nad wpływem pyłu na zdrowie (szkodliwością pyłu zawieszonego) koncentrują się obecnie na
trzech frakcjach pyłu:
• cząstki grube (10–2,5 μm),
• cząstki drobne (< 2,5 μm)
• ultra drobne pyły (< 0,1 μm).
Wielkość cząstek decyduje o miejscu depozycji w układzie oddechowym, o tym jak daleko wniknie pył.
Natomiast od składu chemicznego pyłu zależy jaki będzie kierunek zmian biochemicznych, fizjologicznych,
immunologicznych czy innych w organizmie człowieka. To właśnie „bagaż‖ jaki niosą ze sobą cząstki pyłu
decyduje o odpowiedzi organizmu w postaci wystąpienia ostrych objawów chorobowych lub rozwoju
chorób przewlekłych, a nawet zgonu. Przytoczyć tu można przykład szkodliwego, potwierdzonego
badaniami, drażniącego działania kwaśnych siarczanów. Wnikając głęboko prowadzą do upośledzenia
funkcji nabłonka oddechowego co w efekcie powoduje zmniejszenie odporności układu oddechowego na
infekcje4.
Pyły oddziałują szkodliwie nie tylko na zdrowie ludzkie ale także na roślinność, gleby i wodę.
Bezpośrednią konsekwencją wysokich stężeń pyłu jest ograniczenie widoczności. Pyły obecne w atmosferze
stają się jądrami kondensacji pary wodnej, dzięki czemu sprzyjają powstawaniu mgieł i smogów. Te z kolei
wpływają na absorpcję i rozproszenie słonecznego promieniowania świetlnego (widzialnego), powodując
pogorszenie widoczności. Obecność pyłów w atmosferze powoduje jej zmętnienie, ograniczając dostęp
promieniowania ultrafioletowego, hamującego rozwój pleśni i bakterii, a także niezbędnego do wytwarzania
witaminy D3 w skórze.
Pył przedostaje się do organizmu człowieka przede wszystkim przez drogi oddechowe lub pośrednio przez
układ pokarmowy, kiedy spożywana jest skażona żywność. Do pyłów szczególnie toksycznych należą te,
które zawierają związki metali ciężkich i węglowodory aromatyczne. Niektóre z nich mają właściwości
mutagenne lub kancerogenne. Toksyczność pyłów zależy od rozmiaru ziaren oraz od składu chemicznego
i mineralogicznego.
Pył w ponadnormatywnych stężeniach, ponieważ jest nośnikiem substancji drażniących (kwasy i metale
ciężkie), działa drażniąco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych i spojówek oczu, co skutkuje
podwyższonym ryzykiem stanu zapalnego górnych dróg oddechowych i większą zachorowalnością.
Długotrwała ekspozycja na pył powoduje zmiany w czynnościach i budowie błon śluzowych, co upośledza
ich naturalne funkcje: oczyszczanie i nawilżanie. Drobne pyły zatrzymywane w płucach mogą blokować
czynności oddechowe oraz sprzyjać rozwojowi procesów zapalnych, a także alergicznych schorzeń dróg
oddechowych. Szczególnie na szkodliwe działanie pyłów narażone są małe dzieci, osoby starsze oraz chore.
Wyższe, ponadnormatywne stężenia pyłu PM10 przekładają się na względy społeczne, w tym przede
wszystkim wyższą zachorowalność i umieralność. Z badań epidemiologicznych prowadzonych
w aglomeracji górnośląskiej5 wynika, iż wzrost stężenia zanieczyszczeń pyłowych PM10 o 10 μg/m
3
powoduje kilkuprocentowy wzrost zachorowań na choroby górnych dróg układu oddechowego, w tym
astmy. Wykazano ścisły związek między poziomem zanieczyszczeń w powietrzu, a zwiększoną
zachorowalnością na choroby układu oddechowego oraz krążenia, częstszą zapadalnością na choroby
nowotworowe i przedwczesną umieralność z powodu tych schorzeń6.
4 Małgorzata Kowalska, Łukasz Krzych – „Wpływ zanieczyszczeń powietrza pyłem i dwutlenkiem siarki na wartość ciśnienia
tętniczego — stan aktualnej wiedzy, 2007
5 Małgorzata Kosa, 2003, Zlikwidować brudne ciepło. Duży truje… mniej, Energia Gigawat, nr 12/2003.
6 Piotr Grzegorczyk, 2003, Energia elektryczna kontra niska emisja, Wokół Energetyki nr 3/2003.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
19
Większe stężenia pyłu PM10 oznaczają też wymierne, policzalne straty ekonomiczne, spowodowane
większą absencją pracowników. Wywołuje to straty w przedsiębiorstwach, mniejsze wpływy z podatków,
większe obciążenia budżetu państwa i samorządów oraz zakładów opieki zdrowotnej.
Występujące przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 wymagają zastosowania działań
naprawczych w ramach Programu ochrony powietrza w celu redukcji emisji pyłów do wymaganego
poziomu.
Niezastosowanie działań naprawczych bądź ich zaniechanie może spowodować stopniowe pogarszanie się
jakości powietrza na danym terenie, a także powiększanie się obszarów występowania przekroczeń
dopuszczalnych stężeń pyłu PM10.
4 Substancje objęte Programem i źródła ich pochodzenia
Zadania i kierunki działań, dotyczące ocen bieżących i Programów ochrony powietrza, odnoszą się do
substancji wymienionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji
w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji
(Dz. U. z 2002 r. nr 87 poz. 796). Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca
2008 roku w sprawie poziomu niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 47, poz. 281), jednak wielkości
dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10 określone w tym rozporządzeniu są takie same jak
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku.
W niniejszym opracowaniu uwzględniono pył zawieszony PM10, dla którego poniżej zestawiono
dopuszczalne poziomy w roku 2006 na podstawie ww. rozporządzenia w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu.
Tabela 5. Wartości progowe do klasyfikacji stref dla terenu kraju – ochrona zdrowia
Przy ocenie jakości powietrza brane są pod uwagę wszystkie źródła emisji zanieczyszczeń
antropogenicznych. Typy źródeł poddanych analizie to źródła: punktowe, liniowe i powierzchniowe.
Źródła punktowe (zaliczone do korzystania ze środowiska) to emitory jednostek organizacyjnych
o znaczącej emisji zanieczyszczeń, oddziałujące na obszar objęty analizą. Wśród nich występują zarówno
emitory zlokalizowane na tym obszarze, jak i emitory zlokalizowane poza wskazanym obszarem, a mające
istotny wpływ na wielkość i zasięg stężeń zanieczyszczeń w powietrzu.
Źródła powierzchniowe (zaliczone do powszechnego korzystania ze środowiska) to źródła powodujące
tzw. „niską emisję‖. Zostały tu zaliczone obszary zwartej zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej
z indywidualnymi źródłami ciepła, małe zakłady rzemieślnicze bądź usługowe oraz obiekty użyteczności
publicznej.
Substancja Pył zawieszony PM10
Okres uśredniania
wyników pomiaru 24 godziny rok kalendarzowy
Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [g/m3] 50 40
Wartość marginesu tolerancji [g/m3] od 2005 r. 0 0
Dopuszczana częstość przekroczenia dopuszczalnego
poziomu w roku kalendarzowym 35 razy -
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
20
Źródła liniowe (zaliczone do powszechnego korzystania ze środowiska) to przede wszystkim główne trasy
komunikacyjne przebiegające przez teren powiatu ostrowskiego.
Relację pomiędzy źródłami emisji, a odpowiadającymi im emitorami przedstawiono w tabeli 6.
Tabela 6. Źródła emisji i emitory
ŹRÓDŁA OPIS ŹRÓDEŁ EMITORY OPIS EMITORÓW
Źródła punktowe -
technologiczne oraz
spalania energetycznego
kotły i piece oraz źródła
technologiczne emitory punktowe
głównie emitory
punktowe, pionowe
otwarte lub zadaszone
(tzw. kominy)
Źródła powierzchniowe obszary będące źródłami
tzw. „niskiej emisji‖ emitory powierzchniowe
siatka prostokątna
obejmująca dany obszar
Źródła liniowe drogi emitory liniowe podział drogi na mniejsze
proste odcinki
Na poziom stężenia pyłu PM10 w powietrzu istotny wpływ mają również warunki meteorologiczne.
Od warunków meteorologicznych zależy:
emisja pyłu pierwotnego (temperatura powietrza, prędkość wiatru, natężenie promieniowania
słonecznego, wilgotność),
emisja zanieczyszczeń gazowych, z których w atmosferze uformuje się pył wtórny (temperatura
powierza, prędkość wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, wilgotność),
intensywność rozpraszania zanieczyszczeń w atmosferze (prędkość i kierunek wiatru, stan
równowagi atmosfery, wysokość warstwy mieszania),
pochłanianie przez podłoże, przemiany i wymywanie zanieczyszczeń atmosfery (opady
atmosferyczne, wilgotność, temperatura, natężenie promieniowania słonecznego),
transport zanieczyszczonych mas powietrza (zanieczyszczenia wtórne i pierwotne) znad innych
obszarów ze źródłami emisji (kierunek i prędkość wiatru w warstwie mieszania, opady, natężenie
promieniowania słonecznego),
unos pyłu z zapylonych bądź nieutwardzonych powierzchni, w tym wtórny unos pyłów osiadłych
wcześniej (prędkość wiatru, wilgotność powietrza i podłoża, stan równowagi atmosfery).
Szerzej, warunki meteorologiczne mające wpływ na jakość powietrza w mieście zostały opisane w części III
Programu ochrony powietrza – Uzasadnienie w rozdziale 1.3.
4.1 Ogólna charakterystyka zanieczyszczeń powietrza w powiecie ostrowskim
Według danych GUS od 1996 do 2000 roku obserwowany był silny spadek sumarycznej „emisji
zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych‖ (brak danych o ilości i rodzaju zakładów
poddanych badaniu statystycznemu), co związane było z przemianami gospodarczymi zachodzącymi
w kraju. W latach 2003 i 2004 obserwowany był niewielki wzrost emisji zanieczyszczeń pyłowych,
a następnie dalszy ich spadek do 2007 roku. Emisja zanieczyszczeń pyłowych w 2006 roku, z terenu
powiatu wynosiła wg GUS 171 Mg, z tego większość (137 Mg) to pyły ze spalania paliw.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
21
Wykres 3. Emisja pyłu ogółem z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie powiatu ostrowskiego (źródło: GUS).
Wg przeprowadzonej na potrzeby realizowanego Programu ochrony powietrza inwentaryzacji emisji,
całkowita wielkość emisji pyłu we frakcji PM10 na terenie powiatu ostrowskiego w 2006 roku wyniosła
ponad 1 040 Mg. Największy udział w ładunku emitowanego pyłu PM10 ma emisja ze źródeł
powierzchniowych i liniowych, co przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 7. Wielkość emisji pyłu PM10 w powiecie ostrowskim.
Rodzaj emisji Wielkość ładunku zanieczyszczeń [Mg/rok]
pył PM10
emisja punktowa 88,45
emisja powierzchniowa 825,76
emisja liniowa 126,20
SUMA 1 040,41
Za wielkość ładunku pyłu PM10 ze źródeł punktowych odpowiedzialny jest głównie sektor energetyczny
(np. Ostrowski Zakład Ciepłowniczy wyemitował w 2006 roku ponad 48 Mg pyłu zawieszonego PM10).
Na poniższych wykresach przedstawiono udziały poszczególnych grup źródeł emisji pyłu PM10 w emisji
całkowitej z terenu powiatu ostrowskiego, obliczone na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji.
Informacje dotyczące sposobu obliczenia emisji pyłu PM10 z poszczególnych rodzajów źródeł
przedstawiono w części III-ciej dokumentacji (Uzasadnienie).
0
100
200
300
400
500
600
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
em
isja
pył
u [
Mg/
rok]
pył ogółem pył ze spalania paliw
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
22
Wykres 4. Udziały procentowe poszczególnych rodzajów emisji w sumarycznej emisji na terenie powiatu ostrowskiego w 2006 roku.
Emisję ze źródeł punktowych zaliczono do emisji pochodzącej z korzystania ze środowiska, a emisję ze
źródeł powierzchniowych i liniowych – do emisji pochodzącej z powszechnego korzystania ze środowiska.
Poniżej przedstawiono na wykresie udział tych dwóch sposobów korzystania ze środowiska w całkowitej
emisji z terenu powiatu ostrowskiego w roku bazowym 2006.
Wykres 5.Udziały emisji pochodzącej z korzystania ze środowiska i powszechnego korzystania ze środowiska w sumarycznej emisji
na terenie powiatu ostrowskiego w 2006 roku.
W poniższej tabeli przedstawiono udziały w wartościach obliczonych poszczególnych grup źródeł emisji
pyłu PM10 w stężeniu średniorocznym pyłu zawieszonego PM10 występującym na terenie powiatu
ostrowskiego.
Tabela 8. Udziały grup źródeł w imisji pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego.
Rodzaje źródeł
Średni udział na
terenie powiatu
ostrowskiego
Średni udział na
obszarze
przekroczeń
Wartość
maksymalna*
[μg/m3]
Wartość
minimalna*
[μg/m3]
Źródła liniowe 26,09% 59,60% 22,55 0,01
Źródła punktowe 5,41% 1,63% 2,92 0,01
Źródła powierzchniowe 68,50% 38,77% 13,09 0,11
* wartości nie uwzględniają tła
8,5%
79,4%
12,1%
2006
emisja punktowa emisja powierzchniowa emisja liniowa
8,5%
91,5%
2006
korzystanie ze środowiska powszechne korzystanie ze środowiska
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
23
Tabela 9. Udział korzystania i powszechnego korzystania ze środowiska w imisji pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego.
Rodzaje źródeł
Średni udział na
terenie powiatu
ostrowskiego
Średni udział na
obszarze
przekroczeń
Wartość
maksymalna*
[μg/m3]
Wartość
minimalna*
[μg/m3]
korzystanie ze środowiska 5,41% 1,63% 2,92 0,01
powszechne korzystanie ze
środowiska 94,59% 98,37% 34,89 0,09
* wartości nie uwzględniają tła
Wykres 6. Udziały poszczególnych grup źródeł w stężeniach imisyjnych pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego w 2006 roku.
Wykres 7. Udziały poszczególnych grup źródeł w stężeniach imisyjnych pyłu zawieszonego PM10 w obszarze przekroczeń
w powiecie ostrowskim – 2006 rok.
Analizując przedstawione dane można stwierdzić, że największy udział w imisji pyłu PM10, biorąc pod
uwagę teren całego powiatu, mają źródła powierzchniowe i liniowe. W obszarze przekroczeń ich udział
maleje, a wzrasta zdecydowanie udział źródeł liniowych. Udział źródeł punktowych w imisji jest niewielki.
Wynika z tego, że powszechne korzystanie ze środowiska w przeważającym stopniu wpływa na wielkość
stężeń imisyjnych pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego.
26%
5%69%
udziały na terenie powiatu ostrowskiego
źródła liniowe źródła punktowe źródła powierzchniowe
59%
2%
39%
udziały w obszarze przekroczeo
źródła liniowe źródła punktowe źródła powierzchniowe
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
24
5 Podstawowe kierunki działań niezbędnych do przywrócenia
standardów jakości powietrza dla pyłu PM10
Głównym problemem, który stanowi o konieczności realizacji Programu ochrony powietrza w powiecie
ostrowskim, jest przekroczenie stężeń 24-godzinnych pyłu PM10, spowodowane głównie emisją
komunikacyjną oraz tzw. niską emisją (spalanie paliw na cele ogrzewania). Z tego powodu najważniejsze
działania naprawcze powinny skoncentrować się na ograniczeniu emisji komunikacyjnej oraz „niskiej
emisji‖ pyłu PM10, pochodzącej z sektora bytowo-komunalnego. Ze względów technologicznych skuteczne
możliwości ograniczenia emisji w tym procesie związane są z wymianą czynnika grzewczego na
powodujący mniejszą emisję, ponieważ nie ma opracowanych skutecznych i ekonomicznie zasadnych
metod redukcji zanieczyszczeń poprzez urządzenia ochronne.
W powiecie ostrowskim prowadzone są aktualnie działania zmierzające do ograniczenia uciążliwości
transportu samochodowego. Podstawowym działaniem w tym zakresie jest budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego. Inwestycja ta będąca w trakcie realizacji ma zakończyć się w 2011 roku. Kolejną
inwestycją zaplanowaną na najbliższe lata jest obwodnica Nowych Skalmierzyc. Z tego powodu
zamodelowano w wariancie „0” wyprowadzenie tranzytu samochodowego z centrum Ostrowa
Wielkopolskiego na budowaną obwodnicę oraz z terenu Nowych Skalmierzyc na planowana obwodnicę.
Uzyskane wyniki pokazały jaki istotny efekt ekologiczny zostanie uzyskany dzięki tym inwestycjom.
Jednak w dalszym ciągu będą przekroczenia stężeń dopuszczalnych pyłu PM10 na terenie Ostrowa
Wielkopolskiego spowodowane emisją ze źródeł powierzchniowych. Z tego powodu w kolejnym
wariancie „1” zamodelowano redukcję emisji ze źródeł powierzchniowych na terenie Ostrowa
Wielkopolskiego.
Następnie zaproponowano działania naprawcze zmierzające do ograniczenia wpływu zanieczyszczeń ze
źródeł emisji pochodzącej ze spalania paliw do celów grzewczych na stan jakości powietrza na terenie
powiatu ostrowskiego.
Na podstawie diagnozy przyczyn przekroczenia norm imisyjnych proponuje się trzy warianty
przeprowadzenia działań redukujących niską emisję, uznając jednocześnie działania związane z redukcją
zanieczyszczeń komunikacyjnych za realizowane i automatycznie przeniesione do prognozy. Realizacja
zadań związanych z ograniczeniem „niskiej emisji‖ jest zbieżna z celami określonymi w Programach
Ochrony Środowiska dla powiatu ostrowskiego, samego miasta Ostrowa Wielkopolskiego oraz
poszczególnych gmin powiatu.
Uwzględniając przyczyny złej jakości powietrza w Ostrowie Wielkopolskim można wysnuć wniosek, że
niepodejmowanie żadnych działań (za wyjątkiem przewidzianych przepisami prawa) na rzecz poprawy
jakości powietrza spowoduje utrwalenie stanu obecnego. W związku z podjętymi działaniami służącymi
ograniczeniu szkodliwego wpływu zanieczyszczeń komunikacyjnych, stan jakości powietrza będzie się
poprawiał, ale w sposób niewystarczający do osiągnięcia standardów imisyjnych wymaganych przepisami
prawa.
Konieczne jest zatem podjęcie działań zmierzających do poprawy stanu obecnego.
5.1 Warianty działań naprawczych
Wszystkie przedstawione poniżej warianty działań naprawczych odnoszą się do wariantu „1”
modelowania, czyli tego gdzie badano wpływ redukcji emisji powierzchniowej w Ostrowie Wielkopolskim
na stan jakości powietrza w powiecie ostrowskim. Wariant „1” modelowano na bazie wariantu „0”, czyli
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
25
tego gdzie wprowadzono jedynie podjęte już działania związane z budową obwodnic Ostrowa
Wielkopolskiego i Nowych Skalmierzyc.
WARIANT PODSTAWOWY
Ogólny opis wariantu
Istotą tego wariantu są działania polegające na ograniczeniu emisji pyłu PM10 ze źródeł powierzchniowych
na terenie powiatu.
Ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych może być osiągnięte dzięki zmniejszeniu zapotrzebowania
na ciepło poprzez termomodernizację, podłączenie do sieci cieplnej oraz wymianę dotychczasowych kotłów
węglowych na kotły gazowe lub olejowe oraz ogrzewanie elektryczne w obszarze przekroczeń.
W tym celu konieczna jest:
zmiana sposobu ogrzewania (tzn. zamiana paliwa stałego na paliwa ciekłe lub gazowe),
wykonanie przyłączy sieci gazowej do poszczególnych budynków,
likwidacja pieców węglowych w mieszkaniach i domkach jednorodzinnych,
ewentualna rozbudowa sieci gazowej,
wykonanie przyłączy sieci cieplnej do poszczególnych budynków,
ewentualna rozbudowa sieci cieplnej.
Taka zmiana nośnika ciepła umożliwia redukcję stężenia pyłów poprzez redukcję emisji dzięki
wykorzystywaniu paliw powodujących dużo mniejszą emisję pyłów, co zaprezentowano w poniższej tabeli.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
26
Tabela 10. Zestawienie parametrów kotłów i paliw dla indywidualnych gospodarstw domowych
Rodzaj kotła Jednostka stare węglowe
tradycyjne
węglowe
nowoczesne
węglowe
retortowe ekologiczne gazowe olejowe elektryczne
sprawność [%] 50 75 85 85 90 90 ponad 90
rodzaj paliwa - węgiel (orzech,
kostka) węgiel (orzech)
węgiel
(groszek,
EKORET)
brykiety gaz GZ50 olej opałowy -
parametry paliwa:
- wartość opałowa
- zawartość popiołu
- zawartość siarki
- zawartość wilgoci
[MJ/kg
(MJ/m3)]
[%]
[%]
[%]
26
4-10
<0,6
do 12
26
4-10
<0,6
do 12
>26
4-10
<0,6
do 12
17,5
35a
41,5
-
Jednostkowy koszt
paliwa zł/Mg 460 -570 435 -570 567-840
560 - 680 /
635 - 760 1,86
b
3,00c
0,1944 zł/kWh –
taryfa całodniowa
0,1411 zł/kWh
taryfa nocna
koszt produkcji
ciepła [zł/GJ] 28,5 - 38,5 22 - 29 25 - 32 37 - 47 51,0 92 39 - 54
koszt kotła [zł] - 8 700 – 12 500 8 700 – 12 500 7 000 – 18 000 5 000 – 14 000 12 000 – 17 500 od 5 000
wskaźnik emisji
pyłu ogółem [g/GJ] 404,1 65 32 50 0,5 3,7 0
redukcja emisji [%] - 83,75 92 87,5 99,75 98,75 100,00
a MJ/m
3
b zł/m
3
c zł/l
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
27
Na podstawie powyższej tabeli można stwierdzić, że najniższy koszt wytworzenia ciepła występuje
w przypadku nowoczesnej kotłowni opalanej węglem oraz w przypadku zastosowania kotłów
retortowych (22 – 32 zł/GJ). Ten sam jakościowo węgiel, spalany w starych kotłach, powoduje wzrost
kosztów wytworzenia ciepła o ok. 17 - 37 %. Stosunkowo niski koszt występuje również w przypadku
zastosowania jako paliwa pelet7 (do 47 zł/GJ). Kotłownia gazowa generuje koszty wytworzenia ciepła
na poziomie 51 zł/GJ, czyli 2-krotnie wyższe niż nowoczesna kotłownia węglowa. Najwyższe koszty
wiążą się jednak ze spalaniem oleju (92 zł/GJ) i stosowaniem energii elektrycznej.
Koszty kotłów zależą od producenta i ich rozpiętość może być znaczna, ogólnie jednak najtańszymi
kotłami są kotły węglowe (za wyjątkiem retortowych), następnie kotły gazowe. Najdroższe kotły to
kotły olejowe (choć często mają one ceny porównywalne do kotłów gazowych) oraz kotły na pelety.
Kotły retortowe są stosunkowo drogie, ale ich zakup zwraca się w krótkim czasie.
Pod względem wskaźnika emisji pyłu najkorzystniej prezentuje się energia elektryczna, kotły
gazowe (0,5 g/GJ) następnie kotły olejowe (3,7 g/GJ). Należy jednak zwrócić uwagę, że redukcja
emisji pyłu, jaką osiąga się w przypadku nowoczesnych kotłów węglowych w stosunku do kotłów
starych, jest znaczna (ponad 80 %). Rozpatrując efekt ekologiczny najkorzystniejszym rozwiązaniem
jest zamontowanie ogrzewania elektrycznego, jednak wysoki koszt produkcji ciepła stanowi w tym
przypadku poważne ograniczenie dla przeciętnego gospodarstwa domowego.
Brak podstaw prawnych do zarządzenia obligatoryjnej wymiany starych kotłów i pieców
węglowych przez osoby fizyczne jest poważną barierą realizacji programu redukcji niskiej
emisji. W opinii przedstawicieli stron zaangażowanych w przygotowanie i realizację Programów
ochrony powietrza problem ten wymaga wdrożenia w przyszłości systemowych rozwiązań
legislacyjnych. W aktualnym stanie formalno-prawnym kluczowym czynnikiem powodzenia
Programu ochrony powietrza jest dofinansowanie wymiany oraz wykazanie, poza efektem
ekologicznym, istotnych oszczędności po stronie kosztów eksploatacyjnych (przypadek
wysokosprawnych kotłów opalanych węglem) oraz wzrostu poziomu komfortu użytkowania
urządzeń.
Dla wariantu podstawowego określono zadania podstawowe oraz zadania dodatkowe do realizacji
w celu poprawy jakości powietrza. Wymaganą ilość obiektów budowlanych, dla jakiej należy
zastosować proponowane działanie naprawcze podano w postaci powierzchni użytkowej lokali. Lokal
oznacza tu mieszkanie w budynku wielorodzinnym, budynek jednorodzinny, budynek użyteczności
publicznej oraz inne budynki wyposażone w indywidualne źródła ciepła zaliczane do tzw. „niskiej
emisji‖. Wielkość tą wprowadzono, gdyż działania naprawcze nie ograniczają się jedynie do redukcji
„niskiej emisji‖ w domach jednorodzinnych. Efekt redukcji emisji można osiągnąć również poprzez
likwidację lub modernizację starej kotłowni w budynku użyteczności publicznej lub innych obiektach
komunalnych.
Zadania podstawowe dla wariantu podstawowego (WP)
zadanie 1 - przygotowanie projektu Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i stworzenie systemu
organizacyjnego w celu jego realizacji,
zadanie 2 - ograniczenie zużycia produkowanej energii (zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło)
i w wyniku tego ograniczenie emisji na obszarze przekroczeń, poprzez termoizolację
budynków – uzyskanie redukcji emisji proporcjonalnej do spadku zużycia ciepła:
wymiana okien do 20 %, ocieplenie do 25 % (ok. 59 680 m2 powierzchni użytkowej
lokali),
7 Paliwo z biomasy w formie granulatu (np. pelet drzewny powstaje w wyniku sprasowania pod wysokim ciśnieniem trocin
i wiórów)
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
28
zadanie 3 - podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej w Ostrowie Wielkopolskim
(ok. 74 600 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 4 - zastąpienie ogrzewania węglowego ogrzewaniem gazowym, (ok. 201 420 m2
powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 5 - zastąpienie ogrzewania węglowego olejowym, (ok. 18 650 m2 powierzchni użytkowej
lokali),
zadanie 6 - zastąpienie ogrzewania węglowego elektrycznym, (ok. 5 970 m2 powierzchni
użytkowej lokali),
zadanie 7 - wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w postaci kolektorów słonecznych lub
pomp ciepła, wykorzystania energii wiatru, które stanowiłyby uzupełniające źródła
pozyskiwania energii cieplnej, (ok. 3 730 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 8 - w zakresie transportu drogowego:
budowa obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego (zadanie w trakcie realizacji);
budowa obwodnicy Nowych Skalmierzyc (zadanie w trakcie realizacji);
poprawa stanu technicznego dróg istniejących – utwardzenie poboczy w celu redukcji
wtórnego unosu pyłu z drogi.
prowadzenie działań ograniczających emisję wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie
czystości nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą przy odpowiednich warunkach
pogodowych), przy czym działania polegające na utrzymaniu czystości nawierzchni dróg
należy realizować z częstotliwością zależną od panujących warunków pogodowych,
minimum raz na miesiąc na głównych ulicach (częściej w okresach bezopadowych).
Zadania dodatkowe dla wariantu podstawowego (WP)
Każde z wymienionych niżej zadań wspiera poprawę jakości powietrza.
1. w zakresie transportu drogowego:
1.1. zmiana środków transportu Miejskiego Zakładu Komunikacji w Ostrowie Wielkopolskim
zasilanych olejem napędowym na autobusy zasilane alternatywnym paliwem gazowym CNG,
1.2. rozwój komunikacji zbiorowej „przyjaznej dla użytkownika‖,
1.3. budowa ścieżek rowerowych – rozbudowa systemu tras rowerowych i wspomaganie
promocyjne akcji korzystania z rowerów przez mieszkańców,
1.4. prowadzenie odpowiedniej polityki parkingowej w centrum miasta Ostrowa Wielkopolskiego
wymuszającej ograniczenia w korzystaniu z samochodów (np. pobieranie opłat za
parkowanie w centrum miasta) oraz zachowania proekologiczne (np. jeden samochód – kilku
pasażerów),
2. w zakresie zagospodarowania powiatu, gospodarki komunalnej i ochrony środowiska
(działanie długoterminowe) tworząc lub zmieniając plany zagospodarowania przestrzennego
należy uwzględnić aspekty wpływające na jakość powietrza tj:
2.1 . wymogi dotyczące zaopatrywania mieszkań w ciepło na nowych osiedlach z nośników nie
powodujących nadmiernej „niskiej emisji PM10‖ (tj. podłączanie do OZC – w Ostrowie Wlkp.,
stosowanie kotłów gazowych lub olejowych, wykorzystanie energii odnawialnej nie powodującej
zwiększonej emisji pyłu),
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
29
2.2 . projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania‖ miasta ze
szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie,
2.3 . projektowanie wskaźników i parametrów zabudowy nowych terenów uwzględniając
zachowanie i utrzymanie równowagi terenów zielonych w mieście,
3. w zakresie działań promocyjnych i edukacyjnych:
3.1. przeprowadzenie akcji mającej na celu ograniczenie emisji ze spalania paliw w sektorze
komunalno-bytowym, obejmującej opracowanie ulotek i plakatów, akcji szkolnych,
informacji na stronie internetowej, w mediach lokalnych,
3.2. przeprowadzenie akcji ograniczenia emisji z systemu transportowego w Ostrowie
Wielkopolskim (np. Dzień bez samochodu),
3.3. przeprowadzenie akcji uświadamiającej szkodliwość spalania odpadów w kotłach
grzewczych w celu zmiany przyzwolenia społecznego na tego rodzaju praktykę,
3.4. przeprowadzenie akcji mającej na celu uświadomienie stanu jakości powietrza w powiecie
oraz czynników wpływających na jego jakość, obejmującej:
3.4.1. instalację tablic informujących o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza,
3.4.2. akcję edukacyjną uświadamiającą mieszkańcom zagrożenia dla zdrowia jakie niosą ze
sobą wysokie stężenia pyłu PM10,
4. zmniejszenie emisji ze źródeł przemysłowych poprzez:
4.1. kontrolę dotrzymywania przez zakłady standardów emisyjnych,
4.2. modernizację układów technologicznych ciepłowni, w tym wprowadzanie nowoczesnych
technik spalania paliw oraz stosowanie wysokosprawnych urządzeń odpylających,
4.3. ograniczenia dla nowych inwestycji (np. wymagania w zakresie stosowanych paliw),
4.4. poprawę jakości stosowanego węgla lub zmianę nośnika na bardziej ekologiczny,
4.5. modernizację i hermetyzację procesów technologicznych oraz automatyzację instalacji
emitujących pył PM10,
4.6. wdrażanie nowoczesnych technologii, przyjaznych środowisku,
4.7. wdrażanie na szerszą skalę systemów zarządzania środowiskiem (np. ISO 14 000)
w zakładach.
WARIANT ALTERNATYWNY
Ogólny opis wariantu
Istotą tego wariantu są działania polegające na ograniczeniu emisji pyłu PM10 ze źródeł
powierzchniowych występujących na terenie powiatu.
Ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych może być osiągnięte dzięki zmniejszeniu
zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację oraz wymianę dotychczasowych kotłów
węglowych o niskiej sprawności na nowoczesne kotły węglowe (paliwo-węgiel orzech, groszek),
ekologiczne (paliwo – brykiety), w obszarze przekroczeń.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
30
W tym celu konieczna jest wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne, niskoemisyjne kotły
węglowe opalane węglem: groszek, orzech, brykiety. Taka zmiana nośnika ciepła umożliwia redukcję
stężenia pyłu poprzez redukcję emisji dzięki wykorzystywaniu paliw powodujących mniejszą emisję
pyłu (ok. 80 % - 90 %).
Dla wariantu alternatywnego określono zadania podstawowe oraz zadania dodatkowe do realizacji
w celu poprawy jakości powietrza.
Zadania podstawowe dla wariantu alternatywnego (WA)
zadanie 1 - przygotowanie projektu Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i stworzenie systemu
organizacyjnego w celu jego realizacji,
zadanie 2 - ograniczenie zużycia produkowanej energii (zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło)
i w wyniku tego ograniczenie emisji na obszarze przekroczeń poprzez termoizolację
budynków – uzyskanie redukcji emisji proporcjonalnej do spadku zużycia ciepła:
wymiana okien do 20 %, ocieplenie do 25 %, (ok. 59 680 m2 powierzchni użytkowej
lokali),
zadanie 3 - wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe, (ok. 186 500 m2
powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 4 - wymiana starych kotłów węglowych na kotły węglowe, retortowe (ok. 111 900 m2
powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 5 - wymiana starych kotłów węglowych na ekologiczne (opalane brykietem),
(ok. 48 490 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 6 - wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w postaci kolektorów słonecznych lub
pomp ciepła, wykorzystania energii wiatru, które stanowiłyby uzupełniające źródła
pozyskiwania energii cieplnej, (ok. 3 730 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 7 - w zakresie transportu drogowego:
budowa obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego (zadanie w trakcie realizacji);
budowa obwodnicy Nowych Skalmierzyc (zadanie w trakcie realizacji);
poprawa stanu technicznego dróg istniejących – utwardzenie poboczy w celu redukcji
wtórnego unosu pyłu z drogi.
prowadzenie działań ograniczających emisję wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie
czystości nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą przy odpowiednich warunkach
pogodowych), przy czym działania polegające na utrzymaniu czystości nawierzchni dróg
należy realizować z częstotliwością zależną od panujących warunków pogodowych,
minimum raz na miesiąc na głównych ulicach (częściej w okresach bezopadowych).
Zadania dodatkowe dla wariantu alternatywnego (WA) – analogiczne jak dla wariantu
podstawowego.
WARIANT OPTYMALNY
Ogólny opis wariantu
Istotą tego wariantu jest połączenie działań polegających na ograniczeniu emisji pyłu PM10 ze źródeł
powierzchniowych występujących na terenie powiatu zaproponowanych w wariancie podstawowym
i alternatywnym.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
31
Ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych może być osiągnięte dzięki zmniejszeniu
zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację, podłączenie do sieci cieplnej, wymianę
dotychczasowych kotłów węglowych o niskiej sprawności na nowoczesne kotły węglowe (paliwo -
węgiel orzech, groszek) oraz retortowe, ekologiczne (paliwo – brykiety) lub wymianę
dotychczasowych kotłów węglowych na kotły gazowe lub olejowe oraz ogrzewanie elektryczne
w obszarze przekroczeń.
W tym celu konieczna jest:
zmiana sposobu ogrzewania (tzn. zamiana paliwa stałego na paliwa ciekłe lub gazowe),
wykonanie przyłączy sieci gazowej do poszczególnych budynków,
likwidacja pieców węglowych w mieszkaniach i domkach jednorodzinnych,
ewentualnie rozbudowa sieci gazowej,
wykonanie przyłączy sieci cieplnej do poszczególnych budynków,
ewentualna rozbudowa sieci cieplnej
wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne, niskoemisyjne.
Zmiana nośnika ciepła umożliwia redukcję stężenia pyłu poprzez redukcję emisji dzięki
wykorzystywaniu paliw powodujących dużo mniejszą emisję pyłu.
Dla wariantu optymalnego określono zadania podstawowe oraz zadania dodatkowe do realizacji
w celu poprawy jakości powietrza.
Zadania podstawowe dla wariantu optymalnego (WO)
zadanie 1 - przygotowanie projektu Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i stworzenie systemu
organizacyjnego w celu jego realizacji,
zadanie 2 - ograniczenie zużycia produkowanej energii (zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło)
i w wyniku tego ograniczenie emisji na obszarze przekroczeń poprzez termoizolację
budynków – uzyskanie redukcji emisji proporcjonalnej do spadku zużycia ciepła:
wymiana okien do 20 %, ocieplenie do 25 %, (ok. 59 680 m2 powierzchni użytkowej
lokali),
zadanie 3 - podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej w Ostrowie Wielkopolskim
(ok. 29 840 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 4 - zastąpienie ogrzewania węglowego ogrzewaniem gazowym, (ok. 37 300 m2
powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 5 - wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne, niskoemisyjne kotły węglowe,
(ok. 126 820 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 6 - wymiana starych kotłów węglowych na kotły węglowe, retortowe (ok. 89 520 m2
powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 7 - wymiana starych kotłów węglowych na ekologiczne (opalane brykietem),
(ok. 44 760 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 8 - zastąpienie ogrzewania węglowego ogrzewaniem olejowym, (ok. 3 730 m2
powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 9 - zastąpienie ogrzewania węglowego ogrzewaniem elektrycznym, (ok. 2 980 m2
powierzchni użytkowej lokali),
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
32
zadanie 10 - wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w postaci kolektorów słonecznych lub
pomp ciepła, wykorzystania energii wiatru, które stanowiłyby uzupełniające źródła
pozyskiwania energii cieplnej, (ok. 2 980 m2 powierzchni użytkowej lokali),
zadanie 11 - w zakresie transportu drogowego:
budowa obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego (zadanie w trakcie realizacji);
budowa obwodnicy Nowych Skalmierzyc (zadanie w trakcie realizacji);
poprawa stanu technicznego dróg istniejących – utwardzenie poboczy w celu redukcji
wtórnego unosu pyłu z drogi.
prowadzenie działań ograniczających emisję wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie
czystości nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą przy odpowiednich warunkach
pogodowych), przy czym działania polegające na utrzymaniu czystości nawierzchni dróg
należy realizować z częstotliwością zależną od panujących warunków pogodowych,
minimum raz na miesiąc na głównych ulicach (częściej w okresach bezopadowych).
Zadania dodatkowe dla wariantu optymalnego (WO) – analogiczne jak dla wariantu
podstawowego.
Tabela 11. Powierzchnia lokali objęta działaniami naprawczymi w Ostrowie Wielkopolskim – porównanie wariantów.
lp. działania naprawcze dla poszczególnych
wariantów
wariant
podstawowy
(WP)
wariant
alternatywny
(WA)
wariant
optymalny
(WO)
powierzchnia [m2]
1 wymiana kotłów węglowych na nowoczesne 0 186 500 126 820
2 wymiana kotłów węglowych na retortowe 0 111 900 89 520
3 termomodernizacja 59 680 59 680 59 680
4 podłączenie do sieci cieplnej (OZC) 74 600 0 29 840
5 wymiana na kotły ekologiczne (np. opal. brykietami) 0 48 490 44 760
6 wymiana węgla na gaz 201 420 0 37 300
7 wymiana węgla na olejowe 18 650 0 3 730
8 wymiana węgla na elektryczne 5 970 0 2 980
9 alternatywne (np. kolektory) 3 730 3 730 2 980
SUMA: 364 050 410 300 397 610
5.2 Zakres i harmonogram rzeczowo – finansowy dla działań naprawczych
Zakres, harmonogram rzeczowo - finansowy działań naprawczych oraz źródła finansowania
przedstawiono w tabeli 12.
Średnie koszty wariantu podstawowego (WP), przy założonym podziale zadań do realizacji od 2009
do 2015 roku plasują się na poziomie ok. 51,1 mln zł. (bez kosztów mokrego czyszczenia dróg).
Istotą tego wariantu jest m.in. likwidacja emisji niskiej poprzez podłączenie do miejskiej sieci
ciepłowniczej oraz zastąpienie ogrzewania węglowego gazowym, olejowym lub elektrycznym
i zastosowanie wspomagania ogrzewania za pomocą odnawialnych źródeł energii (np. kolektorów
słonecznych). Przewiduje się również uzyskanie ograniczenia emisji przez termomodernizację
budynków, a przez to zmniejszenie ich zapotrzebowania na ciepło.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
33
Realizacja zaproponowanego wariantu przyczyni się do redukcji emisji pyłu PM10 i innych
zanieczyszczeń, ale nie likwiduje źródeł emisji zanieczyszczeń (poza zastosowaniem ogrzewania
elektrycznego). Wariant ten jest mniej korzystny ekonomicznie od wariantu alternatywnego, jednak
daje trwałe, znaczące zmniejszenie emisji nie tylko pyłu PM10, ale również innych zanieczyszczeń
powstających w procesie spalania paliw.
Uwzględniając fakt, iż realizacja zadań 2 - 7 wiązałaby się ze skierowaniem znacznej części kosztów
na mieszkańców należy określić sposoby zachęcenia (finansowego) mieszkańców do trwałego
przeprowadzenia zmian w sposobie ogrzewania mieszkań.
Zadaniem samorządu (ewentualnie w porozumieniu z producentami i dostawcami mediów
grzewczych) będą działania zachęcające osoby fizyczne do zmiany systemu ogrzewania oraz
przynajmniej częściowe dofinansowanie realizacji tego typu zadań.
Średnie koszty wariantu alternatywnego (WA), przy założonym podziale zadań do realizacji
od 2009 do 2015 roku plasują się na poziomie 59,7 mln zł (bez kosztów mokrego czyszczenia dróg).
Istotą tego wariantu jest m.in. wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe,
retortowe, ekologiczne (brykietowe) oraz zastosowanie wspomagania ogrzewania węglowego za
pomocą odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych).
Efektem tego działania jest ograniczenie emisji pyłu PM10 i innych zanieczyszczeń, ale nie likwidacja
źródeł emisji zanieczyszczeń.
Porównując wariant podstawowy (WP) i wariant alternatywny (WA) należy stwierdzić, że osiągnięty
efekt ekologiczny w obu przypadkach jest identyczny. Wariant podstawowy jest bardziej korzystny
ekonomicznie. Jednak z uwagi na specyfikę powiatu ostrowskiego, dostępność sieci gazowej (na
przeważającym terenie powiatu) proponuje się realizację wariantu optymalnego, w którym
działania naprawcze stanowią połączenie wariantów podstawowego i alternatywnego.
Średnie koszty wariantu optymalnego (WO), przy założonym podziale zadań do realizacji od 2009
do 2015 r. plasują się na poziomie 57,7 mln zł (bez kosztów mokrego czyszczenia dróg).
Istotą tego wariantu jest m.in.:
likwidacja emisji niskiej poprzez podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej;
zastąpienie ogrzewania węglowego gazowym, olejowym lub elektrycznym i zastosowanie
wspomagania ogrzewania za pomocą odnawialnych źródeł energii (np. kolektorów
słonecznych);
wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe, retortowe, ekologiczne
(brykietowe).
Przewiduje się również uzyskanie ograniczenia emisji przez termomodernizację budynków, a przez to
zmniejszenie ich zapotrzebowania na ciepło.
Wielu mieszkańców na terenach (osiedlach Ostrowa Wielkopolskiego) gdzie odnotowano
przekroczenia i zaproponowano redukcję niskiej emisji już jest podłączonych do sieci gazowej
i posiada kotły gazowe. Jednak z uwagi na rosnące ceny gazu ogrzewa domy przy pomocy starych
kotłów węglowych, pozostawionych jako dodatkowe źródło ogrzewania.
Uwzględniając ten fakt proponuje się dofinansowanie wymiany kotłów węglowych na gazowe lub
olejowe jedynie w przypadku trwałego usunięcia starego kotła węglowego.
Dofinansowaniem należy objąć również kotłownie ekologiczne w nowych, powstających budynkach
oraz stosowanie ekologicznego sposobu ogrzewania w budynkach jednorodzinnych.
Zrealizowanie zaproponowanych działań naprawczych przyniesie znaczącą poprawę jakości
powietrza.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
34
Wstępnie oszacowane średnie koszty zaproponowanych działań naprawczych osiągają kwotę
57,8 mln zł, a czas realizacji działań naprawczych – 7 lat, co daje średnio roczne finansowanie na
poziomie do 8,3 mln zł.
Tabela 12. Harmonogram rzeczowo-finansowy dla wybranego wariantu optymalnego (WO) działań naprawczych.
Lp. działanie naprawcze
wartość
docelowa
[m2]
koordynator odpowiedzialny
za realizację
etapy
realizacji
termin
realizacji
szacunkowe
średnie koszty
działań
naprawczych
źródło
finansowania
działania systemowe
1
zadanie 1 - przygotowanie projektu
Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i
stworzenie systemu organizacyjnego w celu
jego realizacji
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
2009 100 000,00 zł
budżet miasta,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW i
GFOŚiGW
ograniczenie emisji powierzchniowej
1
zadanie 2 - ograniczenie zużycia
produkowanej energii i poprzez
to ograniczenie emisji na
obszarze przekroczeń poprzez
termoizolację budynków
(ocieplenia i wymiana okien)
29 700
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 4 000 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
EkoFundusz,
budżet powiatu,
miast i gmin,
kredyty BOŚ
30 000 2 etap 2012 - 2015 4 000 000,00 zł
2 zadanie 3 - podłączenie do
miejskiej sieci ciepłowniczej
14 000
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 2 200 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
EkoFundusz,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ, OZC
15 840 2 etap 2012 - 2015 2 600 000,00 zł
3
zadanie 4 – zastąpienie
ogrzewania węglowego
ogrzewaniem gazowym w
dzielnicach z doprowadzoną
siecią gazowniczą
18 300
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 2 350 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ
19 000 2 etap 2012 - 2015 2 400 000,00 zł
4
zadanie 5 – wymiana starych
kotłów węglowych na
nowoczesne, niskoemisyjne
kotły węglowe
63 000
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 8 900 000,00 zł środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
64 000 2 etap 2012 - 2015 9 100 000,00 zł
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
35
Lp. działanie naprawcze
wartość
docelowa
[m2]
koordynator odpowiedzialny
za realizację
etapy
realizacji
termin
realizacji
szacunkowe
średnie koszty
działań
naprawczych
źródło
finansowania
BOŚ
5
zadanie 6 – wymiana starych
kotłów węglowych na kotły
węglowe retortowe
45 000
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 6 360 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ
45 000 2 etap 2012 - 2015 6 360 000,00 zł
6
zadanie 7 – wymiana starych
kotłów węglowych na kotły
ekologiczne (opalane brykietami
itp.)
22 000
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 3 700 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ
23 000 2 etap 2012 - 2015 3 800 000,00 zł
7
zadanie 8 – zastąpienie
ogrzewania węglowego
olejowym
1 800
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 360 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ
1 900 2 etap 2012 - 2015 380 000,00 zł
8
zadanie 9 - zastąpienie
ogrzewania węglowego
elektrycznym
1 500
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 150 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ
1 500 2 etap 2012 - 2015 150 000,00 zł
9
zadanie 10 - wykorzystanie
alternatywnych źródeł energii w
postaci kolektorów słonecznych,
pomp ciepła lub wykorzystania
energii wiatru, które
stanowiłyby uzupełniające
źródła pozyskiwania energii
cieplnej
1 500
Starosta
Ostrowski
Prezydent
Ostrowa
Wielkopolskiego
1 etap 2009 - 2011 320 000,00 zł
środki własne
zarządców i
właścicieli,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW,
budżet miast i
gmin, kredyty
BOŚ
1 500 2 etap 2012 - 2015 320 000,00 zł
suma kosztów zadań 1-10 57 550 000,00 zł
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
36
Lp. działanie naprawcze
wartość
docelowa
[m2]
koordynator odpowiedzialny
za realizację
etapy
realizacji
termin
realizacji
szacunkowe
średnie koszty
działań
naprawczych
źródło
finansowania
ograniczenie emisji liniowej
1 budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego
Generalna Dyrekcja Dróg
Krajowych i Autostrad oddział
w Poznaniu
etap I 2010 wg kosztorysu Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych i
Autostrad
oddział w
Poznaniu etap II 2012 wg kosztorysu
2 budowa obwodnicy Nowych
Skalmierzyc
Generalna Dyrekcja Dróg
Krajowych i Autostrad oddział
w Poznaniu
2012 wg kosztorysu
Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych i
Autostrad
oddział w
Poznaniu
3
poprawa stanu technicznego
dróg istniejących – utwardzenie
poboczy w celu redukcji
wtórnego unosu pyłu z drogi
Zarząd Dróg Wojewódzkich
w Poznaniu, Zarząd Dróg
Powiatowych w Ostrowie
Wlkp., Zarząd Dróg Miejskich
w Ostrowie Wlkp.
2012 wg kosztorysu
budżet
województwa,
budżet powiatu,
miast i gmin,
Zarządy Dróg
Wojewódzkich,
Powiatowych i
Miejskich
4
utrzymanie działań
ograniczających emisji wtórną
pyłu poprzez regularne
utrzymanie czystości
nawierzchni (czyszczenie
metodą mokrą) – działanie
regularne
Zarząd Dróg Miejskich w
Ostrowie Wlkp.
zadanie
ciągłe 2009 - 2015 wg kosztorysu
Zarząd Dróg
Miejskich w
Ostrowie
Wielkopolskim
działania wspomagające
1
Działania promocyjne i
edukacyjne (ulotki, imprezy,
akcje szkolne, audycje)
Starosta Ostrowski zadanie
ciągłe 2009 - 2015 160 000,00 zł
budżet powiatu,
miast i gmin,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW i
PFOŚiGW 2
koordynacja realizacji działań
naprawczych określonych w
POP wykonywanych przez
poszczególne jednostki
Starosta Ostrowski zadanie
ciągłe 2009 - 2015
realizacja w
ramach
działalności
wydziału
Ochrony
Środowiska i
Rolnictwa
Starostwa
powiatowego
suma kosztów 57 710 000,00 zł
*koszty szacunkowe
**udział administracji w kosztach jest zależny od dostępności funduszy przeznaczonych na dofinansowanie
Programu ochrony powietrza
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
37
5.3 Ocena możliwości realizacji działań naprawczych
Zaproponowane do realizacji działania naprawcze w ramach Programu ochrony powietrza dotyczą
głównie ograniczenia „niskiej emisji‖, czyli emisji z sektora bytowo-komunalnego. Wynika to z faktu,
że obecnie realizowane ograniczenie uciążliwości transportu samochodowego jest niewystarczające do
osiągnięcia standardów imisyjnych wymaganych przepisami prawa. Ten rodzaj emisji w największym
stopniu odpowiada za wielkość stężeń imisyjnych w powiecie ostrowskim. Wnikliwa ocena
możliwości realizacji działań naprawczych powinna zostać przeprowadzona na etapie projektu
realizacji Programu ochrony powietrza dla powiatu ostrowskiego oraz na etapie projektowania
Programu Ograniczenia Niskiej Emisji.
Niemniej jednak należy podkreślić, że konieczne jest zastosowanie całego systemu zachęt
finansowych, aby możliwe było przeprowadzenie działań związanych np. z wymianą kotłów
w poszczególnych gminach powiatu przez mieszkańców.
Zadania przewidziane są na niewiele ponad 7 lat. Nie sposób przewidzieć obecnie koniunktury na
rynku paliw przez ten okres. Można się jednak spodziewać, że nastąpi przybliżenie kosztów
eksploatacyjnych związanych ze stosowaniem poszczególnych rodzajów paliw do ogrzewania domów.
Podkreślić należy, że koszty finansowe konieczne do realizacji działań naprawczych należałoby
porównać z szacunkowymi danymi dotyczącymi kosztów leczenia chorób ostrych i przewlekłych
populacji na terenie strefy, gdzie występuje wyraźne pogorszenie stanu jakości powietrza. Wpływ
pyłów (szczególnie drobnej frakcji) na zdrowie został omówiony w rozdziale 3.1.
11 czerwca 2008 roku weszła w życie nowa dyrektywa Parlamentu Europejskiego CAFE (Clear Air
for Europe). Państwa członkowskie mają 2 lata na transpozycję jej przepisów. W obliczu tych faktów
podjęcie działań zmierzających od ograniczenia zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym
wydaje się koniecznością. Należy jak najszybciej rozpocząć działania zmierzające do poprawy stanu
obecnego. Nowa dyrektywa zobowiązuje kraje członkowskie do monitorowania zawartości frakcji
PM 2,5 w powietrzu. W tym celu państwa UE będą musiały rozbudować sieć stacji pomiarowych,
a istniejące punkty wyposażyć w czujniki pozwalające mierzyć najmniejsze cząstki pyłu. Kraje
członkowskie, na mocy przyjętej dyrektywy muszą wprowadzić limity zawartości frakcji PM 2,5
w atmosferze.
Zaproponowane działania naprawcze mają być realizowane przez 7 lat. W tym czasie powinny zostać
przeprowadzone działania związane m.in. z wymianą kotłów węglowych na gazowe. Zgodnie
z przeprowadzonymi obliczeniami konieczna jest zmiana czynnika grzewczego, wymiana kotłów lub
podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej w lokalach o łącznej powierzchni 379 610 m2 (stanowi to
ok. 22 % zasobów mieszkaniowych Ostrowa Wielkopolskiego). Oznacza to przekonanie do tego
rozwiązania ok. 3300 rodzin w ciągu 7 lat, czyli do 475 rodzin rocznie. Jak pokazują doświadczenia
innych miast jest to zadanie realne i możliwe do przeprowadzenia. Działanie związane
z ograniczeniem „niskiej emisji‖ są z powodzeniem prowadzone np. w Toruniu (wymieniono 2000
kotłów), Kaliszu oraz miastach śląskich: Zabrzu, Tychach czy Dąbrowie Górniczej.
Działania naprawcze w zakresie transportu drogowego są zbieżne z polityką i strategią powiatu.
Budowa obwodnic Ostrowa Wielkopolskiego i Nowych Skalmierzyc, a przez to wyprowadzenie ruchu
tranzytowego poza tereny zabudowy mieszkaniowej obu miast przyczyni się zarówno do poprawy
stanu jakości powietrza w mieście jak i do zmniejszenia uciążliwości akustycznej ruchu
samochodowego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
38
5.4 Źródła finansowania działań naprawczych
W systemie finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska w Polsce większą część
wydatków ponoszą samorządy terytorialne, fundusze ekologiczne i podmioty gospodarcze, natomiast
udział środków budżetu państwa jest mały.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) został utworzony 1 lipca
1989 roku na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska.
Fundusz posiada osobowość prawną, ale nadzorowany jest przez Ministra Środowiska. Celem
działalności Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu
i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań lokalnych, istotnych z punktu widzenia
potrzeb środowiska.
Podstawowymi formami finansowania działań proekologicznych przez NFOŚiGW są: pożyczki
preferencyjne (z możliwością częściowego umorzenia), pożyczki płatnicze, kredyty udzielane ze
środków Narodowego Funduszu przez banki w ramach linii kredytowych, dopłaty do oprocentowania
preferencyjnych kredytów i pożyczek, dotacje.
Dotacje
W ramach priorytetowego programu „Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem poprzez
zapobieganie i ograniczenie emisji zanieczyszczeń oraz oszczędzanie surowców i energii‖
finansowaniem dotacyjnym mogą być objęte m.in. następujące przedsięwzięcia:
opracowanie programów ochrony powietrza;
wykorzystanie alternatywnych źródeł energii;
ograniczenie emisji z dużych źródeł spalania paliw;
oszczędzanie surowców i energii;
modernizacja źródeł i systemów ciepłowniczych;
realizacja przedsięwzięć wskazanych przez Ministra Środowiska do dofinansowania
z Funduszu Spójności.
Dotacje mogą być także udzielane na przedsięwzięcia współfinansowane w ramach funduszy
unijnych, za wyjątkiem przedsięwzięć dofinansowywanych z Funduszu Spójności.
NFOŚiGW finansuje również we współpracy z bankami poprzez linie kredytowe działania mające na
celu m.in. ograniczenie emisji spalin poprzez dostosowanie silników wysokoprężnych do paliwa
gazowego lub wymiany silników na mniej emisyjne w komunikacji zbiorowej, inwestycje w zakresie
odnawialnych źródeł energii, termomodernizację, budowę i modernizację systemów ciepłowniczych.
Oprócz ww. form finansowania NFOŚiGW administruje również środkami zagranicznymi
przeznaczonymi na ochronę środowiska w Polsce, pochodzącymi m.in. z Funduszu Spójności
i z Funduszy Strukturalnych.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
39
Fundusz Spójności
Środki z Funduszu Spójności będą wykorzystywane przez Polskę w latach 2007-2013 w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, który będzie też finansowany z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego. Fundusz Spójności w zakresie ochrony środowiska jest
obsługiwany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Pomoc z Funduszu Spójności uzależniona będzie od osi priorytetowej, w ramach której projekt
zostanie dofinansowany. Maksymalnie może wynosić 85% kosztów kwalifikowanych.
Projekty do dofinansowania z Funduszu Spójności należy składać każdego roku do 15 sierpnia, do
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Zakres działania Funduszu Spójności obejmuje pomoc o zasięgu krajowym. Finansowanie
przedsięwzięć z Funduszu Spójności opiera się na zasadzie współfinansowania. Projekty inwestycyjne
ubiegające się o dofinansowanie mogą być wsparte w ramach Funduszu Spójności. Przedsięwzięcia
wspomagane przez Fundusz Spójności muszą należeć do jednego z dwóch sektorów:
sektor środowiska – projekty zapewniające osiągnięcie celów polityki Wspólnoty w zakresie
ochrony środowiska, które określone są w Traktacie, a więc m.in.: zapobieganie
zanieczyszczeniom, ochrona i poprawa jakości środowiska i zapewnienie racjonalnego
wykorzystania zasobów naturalnych;
sektor transportu – projekty ustanawiające i rozwijające infrastrukturę transportową
w ramach sieci transeuropejskiej (TEN) lub projektów zapewniających dostęp do TEN.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu udziela pożyczek,
pożyczek częściowo umarzalnych, dotacji oraz dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów
i pożyczek na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej po rozpatrzeniu
wniosku przedstawionego przez podmiot.
Dofinansowanie WFOŚiGW może zostać przeznaczone na realizację m.in. zadań z zakresu:
ochrony wód i gospodarki wodnej
ochrony powietrza,
ochrony przyrody,
ochrony powierzchni ziemi i zagospodarowania odpadów,
edukacji ekologicznej,
monitoringu środowiska.
Zgodnie z uchwałą Rady Nadzorczej WFOŚiGW nr 14/421/2008 z dnia 27 czerwca 2008 roku na
liście przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Poznaniu na rok 2009 znalazły się:
w zakresie ochrony powietrza:
1) Ograniczenie niskiej emisji w strefach i aglomeracjach, dla których opracowano programy
ochrony powietrza oraz na terenach zwartej zabudowy ośrodków miejskich, w obiektach
zabytkowych i na terenach chronionych.
2) Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z instalacji mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, zlokalizowanych w zwartej zabudowie ośrodków miejskich, zgodnie
z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego:
a) ograniczanie emisji dwutlenku siarki
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
40
b) ograniczanie emisji pyłów
c) ograniczanie emisji tlenków azotu
3) Zwiększenie wykorzystania energii z odnawialnych źródeł.
4) Wdrażanie kompleksowych programów w zakresie oszczędności energii.
w zakresie edukacji ekologicznej:
1) Upowszechnianie zachowań mieszkańców służących wejściu Wielkopolski na ścieżkę
zrównoważonego rozwoju poprzez programy i przedsięwzięcia o zasięgu wojewódzkim.
2) Rozwój ośrodków regionalnych służących realizacji programów edukacyjnych.
3) Stymulowanie zachowań przyjaznych środowisku poprzez publikacje wydawane drukiem
i w wersji elektronicznej.
4) Podnoszenie kwalifikacji specjalistów na szczeblu województwa w zakresie ochrony
środowiska.
5) Konkursy, olimpiady i inne imprezy upowszechniające wiedzę ekologiczną obejmujące
znaczącą liczbę uczestników i mające zasięg wojewódzki.
Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Środki Powiatowych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (PFOŚiGW) przeznacza
się na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w celu realizacji zasady
zrównoważonego rozwoju. Środki te mogą być przeznaczone m.in. na przedsięwzięcia związane
z ochroną powietrza, wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej, pomoc przy
wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, wspieranie ekologicznych form
transportu oraz realizację przedsięwzięć proekologicznych skutkujących oszczędnością zużycia
energii, surowców i materiałów. O dofinansowanie mogą wystąpić wydziały urzędów miast, miejskie
jednostki organizacyjne.
Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Celem działania Gminnych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚiGW) jest
dofinansowywanie przedsięwzięć zmierzających do poprawy stanu środowiska w gminie, a także
zwiększanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy.
Środki GFOŚiGW mogą być przeznaczone m.in. na przedsięwzięcia związane
z ochroną powietrza, wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy
wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla środowiska źródeł energii oraz wspieranie ekologicznych
źródeł transportu.
Gminne fundusze nie udzielają pożyczek, a dysponentem zgromadzonych przez nie środków jest
zarząd gminy.
Zakres inwestycji finansowanych przez fundusze gminne określa art. 406 ustawy - Prawo ochrony
środowiska stwierdzający, że środki gminnych funduszy przeznacza się m.in. na:
edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego
rozwoju,
wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,
wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska,
a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła,
wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom,
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
41
profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów
jakości środowiska,
wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla
wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii,
wspieranie ekologicznych form transportu,
działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby,
powietrza i wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących
metodami ekologicznymi, położonych na obszarach szczególnie chronionych, na podstawie
przepisów ustawy o ochronie przyrody,
inne zadania ustalone przez radę gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej,
wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.
EkoFundusz
Fundacja EkoFundusz została powołana w 1992 roku przez Ministra Finansów. Podstawowym
źródłem przychodów EkoFunduszu są wpływy z ekokonwersji polskiego długu, wynikające z umów
Polski ze Stanami Zjednoczonymi, Francją, Szwajcarią, Włochami i Norwegią. Celem fundacji jest
finansowanie przedsięwzięć w dziedzinie ochrony środowiska, które mają nie tylko istotne znaczenie
w skali regionu czy kraju, ale także wpływają na osiągnięcie celów ekologicznych w skali
europejskiej, a nawet światowej uznanych za priorytetowe przez społeczność międzynarodową.
EkoFundusz jest niezależną fundacją działającą w oparciu o prawo polskie, a w szczególności ustawę
z dnia 6 kwietnia 1984 roku o fundacjach (Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z późn. zm.) oraz Statut.
Obecnie uprawnienia Fundatora EkoFunduszu wykonuje Minister Skarbu Państwa. Organami
EkoFunduszu są: Rada Fundacji oraz Zarząd.
Jednym z sektorów, uznanych przez EkoFundusz za priorytetowe, jest ograniczenie transgranicznego
transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminacja niskich źródeł ich emisji, w tym:
likwidacja niskich źródeł emisji w miastach o udokumentowanym ponadnormatywnym
stężeniu dwutlenku siarki;
budowa kotłów z paleniskami fluidalnymi;
budowa turbin gazowo-parowych (preferowane są układy wykorzystujące biogaz, gaz
odpadowy lub lokalne złoża gazu ziemnego);
zmniejszenie emisji zanieczyszczeń atmosfery z pojazdów samochodowych w miastach.
Dofinansowanie ze środków EkoFunduszu uzyskać mogą jedynie projekty dotyczące inwestycji
bezpośrednio związanych z ochroną środowiska (w ich fazie implementacyjnej), a w dziedzinie
ochrony przyrody również projekty nieinwestycyjne. Środki EkoFunduszu mają charakter bezzwrotnej
pomocy zagranicznej i stosują się do nich preferencje wynikające z obowiązujących przepisów.
Banki
Większość banków coraz częściej interesuje się inwestycjami w zakresie ochrony środowiska.
Współpracując z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozszerzają swoją ofertę
kredytową o kredyty preferencyjne, przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne. Banki
nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronę środowiska
(fundacje, międzynarodowe organizacje finansowe). Kredyty preferencyjne pochodzą ze środków
finansowych gromadzonych przez banki, a fundusze udzielają dopłat do wysokości oprocentowania,
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
42
obniżając w ten sposób koszt kredytu. Banki uruchamiają też linie kredytowe w całości ze środków
funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji.
Bank udziela ze środków własnych, zgodnie z procedurami obowiązującymi w banku, kredytów
preferencyjnych na inwestycje z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w ramach m.in.
następujących linii kredytowych:
- modernizacja systemów grzewczych:
Kredytobiorcą mogą być: osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe,
przedsiębiorcy.
Do przedmiotów kredytowania zaliczono:
modernizację systemów grzewczych powodującą ograniczenie emisji zanieczyszczeń
do powietrza, w tym zakup i montaż:
kotłowni olejowych,
kotłowni gazowych,
kotłowni gazowo-olejowych.
Kredytowaniu podlegają wyłącznie inwestycje, dla których uzyskany zostanie wymierny efekt
ekologiczny w postaci redukcji emisji gazów i pyłów do środowiska.
modernizację systemów grzewczych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii,
w tym:
zakup i instalacja systemów grzewczych z zastosowaniem pomp ciepła lub
wykorzystaniem ciepła odpadowego,
zakup i instalacja kolektorów słonecznych,
zakup i instalacja kotłów opalanych biomasą.
odnawialne źródła energii:
Kredytobiorcą mogą być wszyscy ubiegający się z wyjątkiem jednostek samorządu terytorialnego.
Przedmiot kredytowania to:
zakup i instalacja systemów grzewczych z zastosowaniem pomp ciepła lub wykorzystaniem
ciepła odpadowego,
zakup i instalacja kolektorów słonecznych oraz ogniw fotowoltaicznych,
zakup i instalacja kotłów opalanych biomasą,
zakup i montaż urządzeń i linii technologicznych do przetwarzania biomasy w paliwo
energetyczne,
zakup i montaż urządzeń małych elektrowni wodnych o mocy do 2 MW,
zakup i montaż elektrowni wiatrowych o mocy do 2 MW.
- termomodernizacja:
Kredytobiorcą mogą być wszyscy ubiegający się z wyjątkiem jednostek samorządu terytorialnego.
Przedmiot kredytowania to:
realizacje przedsięwzięć powodujących zmniejszenie:
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
43
zapotrzebowania na energię zużywaną na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewania
wody użytkowej, dostarczaną do budynków,
strat energii pierwotnej w lokalnym źródle ciepła/ lokalnej sieci ciepłowniczej tj. sieci
ciepłowniczej dostarczającej ciepło do budynków z lokalnych źródeł ciepła,
wykonanie przyłączy technicznych do scentralizowanego źródła ciepła w związku
z likwidacją lokalnego źródła ciepła
całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii z konwencjonalnych na niekonwencjonalne
(w tym odnawialne).
W ramach realizowanych przedsięwzięć mogą być także sfinansowane:
wymiana elementów budowlanych zawierających azbest na bezazbestowe (demontaż,
transport i unieszkodliwianie),
usuwanie materiałów azbestowych z budynków, np. płyty elewacyjne, materiały izolacyjne
(demontaż, transport, unieszkodliwienie).
czysta produkcja:
Kredytobiorcami mogą być przedsiębiorcy. Przedmiot kredytowania to:
zmiana technologii (zmiany procesu, zmiany urządzeń, maszyn, instalacji),
modernizacja technologii (częściowa zmiana procesu),
automatyzacja procesu (zmiany parametrów procesu, operacji),
zmiana surowca (zastąpienie surowca, oczyszczanie surowca),
zmiana produktu (zastąpienie produktu, zmiany w składzie produktu).
Koszty niepodlegające finansowaniu ze środków kredytu, lecz mogące stanowić udział własny
kredytobiorcy to:
opracowania dokumentacji projektowej,
obsługi geodezyjnej,
nadzorów budowlanych.
Warunkiem udzielenia kredytu jest uzyskanie zgody Funduszu, uzależnione od skali planowanego
efektu ekologicznego.
Bank Ochrony Środowiska
Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony
Środowiska, który oferuje najwięcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów. Bank
współpracuje z instytucjami zajmującymi się finansowaniem ochrony środowiska, m.in. z NFOŚiGW
i WFOŚiGW. W banku istnieje możliwość ubiegania się m.in. o kredyt na inwestycje z zakresu
ograniczenia emisji spalin, termomodernizacji, budowy i modernizacji urządzeń grzewczych
zasilanych gazem lub olejem w wiejskich obiektach użyteczności publicznej oraz na zakup lub montaż
urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska.
Ważne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują także międzynarodowe instytucje
finansowe, a w szczególności Bank Światowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Oś priorytetowa IX: Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność
energetyczna
Główny cel osi priorytetowej:
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
44
Poprawa bezpieczeństwa energetycznego państwa w zakresie oddziaływania sektora energetyki na
środowisko.
Cele szczegółowe osi priorytetowej:
Podwyższenie sprawności wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i użytkowania energii,
Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, w tym biopaliw.
Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii obejmuje zespół działań zmierzających do
wzrostu produkcji energii elektrycznej i ciepła pochodzących z odnawialnych zasobów energii.
Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii prowadzony będzie poprzez realizację inwestycji
w zakresie budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania:
energii elektrycznej wykorzystujących biomasę, biogaz, energię wiatru oraz wody,
ciepła przy wykorzystaniu biomasy oraz energii geotermalnej i słonecznej,
energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu z odnawialnych źródeł energii,
biodiesla i innych biopaliw, wyłączając produkty rolnicze określone w załączniku I do
Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Głównymi beneficjentami w ramach osi priorytetowej mogą być: przedsiębiorstwa, jednostki
samorządu terytorialnego oraz ich związki, jednostki administracji rządowej, państwowe szkoły
wyższe, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia i inne instytucje
publiczne.
Oś priorytetowa X: Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii
Główny cel osi priorytetowej:
Poprawa bezpieczeństwa energetycznego państwa poprzez tworzenie nowych zdolności przesyłowych
i transportowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz rozbudowę podziemnych
magazynów gazu ziemnego, a także poprzez zapewnienie dostępności sieci gazowej na terenach
niezgazyfikowanych i modernizację istniejących sieci dystrybucji.
Cele szczegółowe osi priorytetowej:
rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz
budowa i rozbudowa magazynów gazu ziemnego,
budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych i modernizacja
istniejących sieci dystrybucji.
Głównymi beneficjentami w ramach osi priorytetowej będą mogli być przede wszystkim:
przedsiębiorcy, w tym przedsiębiorstwa obrotu oraz operatorzy systemów przesyłowych
i dystrybucyjnych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej.
Program LIFE+
Program LIFE+ jest instrumentem finansowym wspierającym politykę ochrony środowiska
Wspólnoty Europejskiej, który będzie realizowany w latach 2007 - 2013. Stanowi kontynuację
programu LIFE, realizowanego w latach 1992 - 2006. Celem programu LIFE+ jest finansowanie
projektów związanych z wdrażaniem, aktualizacją oraz rozwojem wspólnotowej polityki
i prawodawstwa w dziedzinie środowiska, a tym samym wspieranie zrównoważonego rozwoju państw
UE.
W ramach LIFE+ mogą być finansowane m.in. następujące działania, jeśli spełniają kryteria
kwalifikacyjne:
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
45
a) działania operacyjne organizacji pozarządowych zaangażowanych w ochronę i poprawę
jakości środowiska na poziomie europejskim oraz w tworzenie i wdrażanie ustawodawstwa
i polityki ochrony środowiska Unii Europejskiej,
b) tworzenie i utrzymywanie sieci, baz danych i systemów komputerowych związanych
bezpośrednio z wdrażaniem ustawodawstwa i polityki ochrony środowiska UE,
w szczególności gdy działania te poprawiają publiczny dostęp do informacji o środowisku,
c) analizy, badania, modelowanie i tworzenie scenariuszy.
6 Informacje i dokumenty wykorzystane do dokumentowania
i kontroli realizacji Programu Realizacja Programu ochrony powietrza musi być monitorowana i dokumentowana poprzez
wykorzystanie odpowiednich informacji i dokumentów przez wszystkie biorące udział w Programie
organy. Narzędziami służącymi monitorowaniu realizacji Programu ochrony powietrza są:
1. Baza danych Katastru Emisji,
2. Tabele z wypełnionymi wartościami wskaźników oceny realizacji Programu ochrony
powietrza,
3. Przeprowadzona okresowo (np. co 3-5 lat) aktualizacja Programu ochrony powietrza,
oraz dodatkowo:
4. Raporty monitorujące realizację Programu ochrony powietrza,
5. Raport WIOŚ: „Ocena jakości powietrza województwa wielkopolskiego‖,
6. Plany, programy, przedsięwzięcia mające wpływ na ograniczenie emisji pyłu zawieszonego
PM10 pochodzącego z sektora komunalno-bytowego oraz ze źródeł komunikacyjnych,
7. Uchwały dotyczące miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wraz ze
zmianami,
8. Decyzje uwzględniające planowane przedsięwzięcia wynikające z kierunków działań
określonych w tabeli „Harmonogram rzeczowo-finansowy dla wybranego wariantu działań
naprawczych (WO)‖,
9. Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym decyzje o lokalizacji
inwestycji celu publicznego i decyzje o warunkach zabudowy,
10. Pozwolenia na budowę, rozbiórkę obiektu budowlanego,
11. Pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
12. Zgłoszenia instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów lub
pyłów do powietrza,
13. Decyzje zobowiązujące do prowadzenia pomiarów emisji z instalacji,
14. Decyzje wydane w drodze postępowania kompensacyjnego, o którym mowa w art. 227 - 229
ustawy - Prawo ochrony środowiska,
15. Stanowiska i opinie w sprawie przewidywanych efektów ekologicznych przedsięwzięć
finansowych z funduszy pomocowych, w tym ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz
finansowanych ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Poznaniu realizujących cele i kierunki Programu.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
46
7 Podstawy prawne
Ustawa
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150
z późn. zm.8).
Konwencje, polityki i programy
1) Konwencja genewska z 1979 r. o transgranicznym zanieczyszczaniu powietrza na dalekie
odległości.
2) Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i Protokół z Kioto.
3) VI Program działań środowiskowych i inne programy Unii Europejskiej.
4) Polityka klimatyczna Polski (konwencja klimatyczna).
5) Krajowa strategia ograniczania emisji metali ciężkich.
Dyrektywy i decyzje Unii Europejskiej
1) Dyrektywa Rady 96/62/WE z dnia 27 września 1996 roku w sprawie oceny
i zarządzania jakością otaczającego powietrza.
2) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotycząca
zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (IPPC).
3) Dyrektywa Rady 1999/30/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. odnosząca się do wartości
dopuszczalnych dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu, oraz pyłu i ołowiu
w otaczającym powietrzu i Decyzja Komisji (2001/744/WE) z 17 października 2001 r.
zmieniająca Załącznik V do tej dyrektywy.
4) Dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r.
w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów
energetycznego spalania.
5) Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r.
w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczeń powietrza.
6) Dyrektywa Rady 70/220/EWG dnia 20 marca 1970 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw
Państw Członkowskich odnoszących się do działań, jakie mają być podjęte w celu
ograniczenia zanieczyszczania powietrza przez spaliny z silników o zapłonie iskrowym
pojazdów silnikowych
7) Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 grudnia 2000 r. w sprawie
spalania odpadów.
8) Dyrektywa 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r.
odnosząca się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady
93/12/EWG.
8 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 111, poz. 708; Nr 138, poz. 865;
Nr 154, poz. 958; Nr 171, poz. 1056 i Nr 199, poz. 1227.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – CZĘŚĆ OPISOWA
marzec 2009 r.
47
9) Dyrektywa 98/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r.
odnosząca się do środków mających zapobiegać zanieczyszczeniu powietrza przez emisje
z pojazdów silnikowych i zmieniająca dyrektywę Rady 70/220/EWG.
10) Dyrektywa 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r.
w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
w otaczającym powietrzu.
11) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie
jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE).
Rozporządzenia
1) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu
oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji - Dz. U. z
2002 r. nr 87 poz. 796.
2) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu - Dz. U. z 2002 r. nr 87, poz. 798.
3) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza - Dz. U. z 2002 r. nr 115,
poz. 1003.
4) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji - Dz. U. nr 260, poz. 2181, z późn. zm.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
48
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
49
CZEŚĆ II – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
8 Organy administracji, które przekazują Marszałkowi
Województwa informacje o wydanych decyzjach, aby
zrealizować cele Programu ochrony powietrza oraz organy
administracji, które kontrolują realizację Programu ochrony
powietrza
Wykonanie Programu ochrony powietrza wymaga współpracy wielu stron oraz możliwości bieżącej
oceny realizacji Programu. W tym celu należy ściśle określić zakres kompetencji dla poszczególnych
organów administracji lub instytucji. Organy administracji związane z Programem ochrony powietrza
i ich zadania przedstawiono w poniższej tabeli.
W związku z nowelizacją ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150,
z późn. zm.9) przez ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami
w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462, z późn. zm.10
)
Sejmik Województwa wydaje, po zaopiniowaniu projektu uchwały przez Starostę Ostrowskiego,
stosowną uchwałę określającą Program ochrony powietrza dla strefy. Uchwała ma charakter
informacyjno – zobowiązaniowy w stosunku do organów administracji samorządowej szczebla
powiatowego, jednostek terytorialnych oraz podmiotów gospodarczych w zakresie działań
proekologicznych wynikających z Programu ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza publikowany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym i stanowi akt
prawa miejscowego zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska.
Istotnym elementem umożliwiającym realizację postanowień Programu ochrony powietrza jest
przeniesienie podstawowych założeń i kierunków działania do wszystkich strategicznych dokumentów
i polityk województwa.
Odzwierciedlenie tych założeń i kierunków w innych istotnych dla województwa i strefy
dokumentach, pozwoli na efektywne i sprawne współdziałania odpowiedzialnych za jego realizację
jednostek organizacyjnych oraz planowe i zachowawcze realizowanie przyszłych inwestycji.
9 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865,
Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056 i Nr 199, poz. 1227. 10 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 189, poz. 1604 i Nr 267, poz.2257, z 2006 r. Nr
144, poz. 1043, Nr 220, poz. 1601 i Nr 251, poz. 1848 oraz z 2007 r. Nr 88, poz. 587.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
50
Tabela 13. Organy administracji i ich obowiązki w ramach przygotowania, realizacji i monitorowania Programu ochrony powietrza.
zadania
Organ
administracji/inne
instytucje
Przepływ informacji do Marszałka Województwa Programy/akty prawa miejscowego/decyzje
administracyjne Bezpośrednia kontrola
Opinia nt. Programu ochrony powietrza
Starosta Ostrowski
Przekazanie opinii o uchwale Sejmiku Województwa
Wielkopolskiego w sprawie określenia Programu ochrony
powietrza
art. 91 ust. 2 Prawa ochrony środowiska
Marszałek Województwa
Wielkopolskiego Koordynacja realizacji Programu
ochrony powietrza
Roczny raport zawierający sprawozdanie z realizacji
harmonogramu działań naprawczych Programu ochrony
powietrza
Uchwała Sejmiku Województwa
Wielkopolskiego w sprawie określenia
Programu ochrony powietrza
Baza emisji - emisja punktowa Starosta Ostrowski
Roczny raport o: wydawanych pozwoleniach
zintegrowanych, pozwoleniach dla instalacji na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, decyzjach
zobowiązujących do pomiarów emisji, przyjmowanych
zgłoszeniach instalacji, z których emisja nie wymaga
pozwolenia, mogących negatywnie oddziaływać na
środowisko
Wytyczne w uchwale Sejmiku Województwa
w sprawie określenia Programu ochrony
powietrza
Informacje o emisji liniowej Starosta Ostrowski Roczny raport o zmianach w zakresie układu
komunikacyjnego na terenie powiatu.
Wytyczne w uchwale Sejmiku Województwa
w sprawie określenia Programu ochrony
powietrza
Monitoring realizacji Programu ochrony
powietrza poprzez prowadzenie i
aktualizację bazy emisji
(Wojewódzkiego Katastru Emisji).
Marszałek
Województwa
Wielkopolskiego
Wytyczne w uchwale Sejmiku Województwa
w sprawie określenia Programu ochrony
powietrza
Raporty z realizacji Programu ochrony
powietrza
Marszałek
Województwa
Wielkopolskiego
art. 94 ust. 2a Prawa ochrony środowiska, Minister Środowiska
Wykonanie okresowej analizy przebiegu
realizacji Programu ochrony powietrza
co 3 lata.
Przekazanie Ministrowi Środowiska
sprawozdania z realizacji Programu
ochrony powietrza
Ocena skutków podjętych działań WIOŚ Coroczny raport: Ocena jakości powietrza w województwie
wielkopolskim art. 89 Prawa ochrony środowiska
WIOŚ: monitoring jakości
powietrza
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
51
Proponuje się powołanie operatora Programu ochrony powietrza, co umożliwi nawiązanie efektywnej
współpracy z zainteresowanymi stronami i koordynację prac w ramach realizacji Programu. Operator
miałby za zadanie:
stworzyć szczegółowy harmonogram realizacji Programu ochrony powietrza dla powiatu
ostrowskiego,
zaplanować i znaleźć fundusze potrzebne na realizację Programu,
nawiązać współpracę z instytucjami i podmiotami gospodarczymi w celu efektywnego
realizowania założeń Programu opierając się na wzajemnej współpracy z tymi jednostkami,
przydzielić odpowiednie zadania poszczególnym wydziałom w Starostwie oraz
w poszczególnych Urzędach Miast i Gmin w powiecie ostrowskim w celu uzyskiwania
pełnego kompletu danych niezbędnych do realizacji wyznaczonych zadań, a także w celu
przedstawiania raportów okresowych Marszałkowi Województwa,
kontrolować przepływ dokumentów i raportów pomiędzy poszczególnymi jednostkami,
współpracować z odpowiednimi jednostkami w zakresie inicjowania i organizowania akcji
związanych z edukacją ekologiczną mającą na celu wykształcanie właściwych zachowań
społeczeństwa,
umożliwić rozpowszechnianie informacji o podstawowych wymaganiach i założeniach
Programu ochrony powietrza,
realizować inne założenia wprowadzone uchwałą Sejmiku Województwa.
Na schemacie poniżej przedstawiono proponowany schemat organizacyjny realizacji Programu
ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
52
Schemat 1. Proponowany schemat organizacyjny realizacji Programu ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza Uchwała Sejmiku Województwa
Działanie naprawcze: Program ochrony powietrza
Baza danych o emisji Marszałek Województwa
dane aktualizujące bazę danych o emisji
raporty z realizacji działań naprawczych,
STAROSTWO POWIATOWE Starosta powiatu ostrowskiego
Operator programu
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
53
9 Monitorowanie realizacji Programu
Projekt metod monitorowania skuteczności realizacji działań naprawczych
Baza danych Powiatowego Katastru Emisji
Obserwacja i ocena stanu środowiska oraz kontrola przestrzegania prawa ochrony środowiska
są podstawowymi i niezbędnymi sposobami monitorowania skuteczności podejmowanych działań
naprawczych Programu ochrony powietrza.
Do monitorowania skuteczności realizacji działań naprawczych zostanie wykorzystany Wojewódzki
Kataster Emisji tj. elektroniczna baza informacji o emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej
prowadzona przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Okresowo raz do roku będą
przekazywane ze Starostwa Powiatowego do Marszałka Województwa, jako organu
odpowiedzialnego za monitorowanie realizacji Programu ochrony powietrza, informacje niezbędne do
aktualizacji Wojewódzkiego Katastru Emisji, zgodnie z tabelami monitorowania realizacji Programu,
zamieszczonymi w dalszej części opracowania.
Wojewódzki Kataster Emisji to baza danych o emisji wykonana na potrzeby realizacji niniejszego
Programu w ramach przeprowadzonej inwentaryzacji.
Umożliwia ona elektroniczne gromadzenie i analizę informacji o emisji punktowej, liniowej
i powierzchniowej dla strefy, dla której został opracowany Program ochrony powietrza (z możliwością
rozbudowy w przyszłości o kolejne strefy). Baza emisji pozwala na wizualizację wielkości emisji dla
każdej ze stref.
Baza danych o emisji zawiera takie dane jak:
rodzaj emitowanej substancji,
informacje o położeniu emitorów zlokalizowanych w obrębie strefy wraz z informacją
o wielkości emisji w Mg/rok dla każdego emitora,
dane o parametrach emitorów,
dane określające wielkość emisji liniowej ze źródeł komunikacyjnych,
dane określające wielkość emisji powierzchniowej ze źródeł w danej strefie.
Część danych zawartych w bazie wymaga okresowej aktualizacji, zgodnie ze zmieniającymi się
danymi rzeczywistymi, takimi jak:
wielkość emisji rocznej,
dane o parametrach zmienionych emitorów oraz dodaniu nowych,
dane o wielkości emisji liniowej i powierzchniowej dla danego roku.
Monitorowanie skuteczności realizacji działań naprawczych powinno opierać się o dokumenty
wymienione w punkcie dotyczącym informacji i dokumenty wykorzystane do dokumentowania
i kontroli realizacji Programu oraz uwzględniać wskaźniki oceny realizacji Programu ochrony
powietrza.
Tabele wskaźników oceny realizacji Programu ochrony powietrza
Wskaźniki oceny realizacji Programu ochrony powietrza pozwalają na jednolitą, w odniesieniu do
analizowanej strefy, ocenę postępu przy realizacji każdego z zadań Programu.
Zaproponowane wskaźniki:
są łatwe w interpretacji i proste w konstrukcji,
stwarzają podstawę do porównań realizacji Programu pomiędzy strefami,
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
54
posiadają wartość docelową, stanowiącą dla użytkowników bazę do oceny postępu realizacji
Programu.
Monitorowane wartości zaproponowanych wskaźników muszą się opierać na danych rzeczywistych.
Monitorowane wskaźniki skupiają się na aspektach emisyjnych, na które wpływ (pośredni lub
bezpośredni) mają organy administracyjne, jednakże na jakość powietrza wyrażoną w wartości
stężenia pyłu PM10 wpływ mają również warunki meteorologiczne oraz inne parametry takie jak:
ukształtowanie terenu czy charakter zabudowy. Na schemacie 2 przedstawiono zależności pomiędzy
parametrami wpływającymi na jakość powietrza na terenie powiatu ostrowskiego oraz zaproponowane
wskaźniki oceny realizacji Programu ochrony powietrza.
Zaproponowane w tabeli 2 wskaźniki oceny realizacji Programu ochrony powietrza wykorzystują
dane gromadzone przez organy realizujące Program.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
55
1. Stężenie średnioroczne pyłu zaw. PM10
2. Ilość przekroczeń stężenia dopuszczalnego 24-godz. pyłu zaw. PM10
Dane meteorologiczne:
Inne parametry:
Wielkość emisji pyłu PM10:
ze źródeł powierzchniowych
ze źródeł punktowych
ze źródeł liniowych
stan techniczny ulic/dróg
ukształtowanie terenu
charakter zabudowy miasta
prędkość wiatru
inne…
temperatura powietrza
kierunek wiatru
stan techniczny budynków
stan techniczny urządzeń/instalacji
ilość opadów atmosferycznych
wpływ
zależność
świadomość ekologiczna społeczeństwa
inne…
Schemat 2. Zależności pomiędzy parametrami wpływającymi na jakość powietrza w powiecie ostrowskim oraz
propozycja wskaźników oceny realizacji Programu ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
56
Tabela 14. Monitorowanie realizacji Programu ochrony powietrza (projekt)
Cześć I – w zakresie emisji powierzchniowej
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
uzyskano zmniejszenie zapotrzebowania na
ciepło poprzez termomodernizację, w tym
na obszarach:
[m2] 76 700 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
57
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, które
podłączono do miejskiej sieci
ciepłowniczej, w tym na obszarach:
[m2] 29 840 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
58
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
zastąpiono ogrzewanie węglowe
ogrzewaniem gazowym, w tym na
obszarach:
[m2] 50 070 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
59
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
wymieniono stare kotły węglowe na
nowoczesne, niskoemisyjne kotły
węglowe, w tym na obszarach:
[m2] 156 610 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
60
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
wymieniono stare kotły węglowe na kotły
węglowe retortowe, w tym na obszarach:
[m2] 110 800 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
61
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
wymieniono stare kotły węglowe na kotły
ekologiczne (np. opalane brykietem), w
tym na obszarach:
[m2] 61 780 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
62
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
zastąpiono ogrzewanie węglowe
ogrzewaniem olejowym, w tym na
obszarach:
[m2] 5 430 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
63
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
zastąpiono ogrzewanie węglowe
ogrzewaniem elektrycznym, w tym na
obszarach:
[m2] 4 680 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
64
Wskaźnik monitorowania Jednostka
Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Powierzchnia użytkowa lokali*, w których
wykorzystano alternatywne źródła energii
w postaci kolektorów słonecznych, pomp
ciepła lub wykorzystania energii wiatru,
jako źródła uzupełniające, w tym na
obszarach:
[m2] 4 680 Starostę
Ostrowskiego
OW - Śródmieście [m2]
OW - Wenecja [m2]
OW - Krępa [m2]
OW - Jana Pawła II [m2]
OW - Pruślin [m2]
OW - Kamienice Stare [m2]
OW - Zacisze - Zębców [m2]
OW - Odolanowskie [m2]
OW - Nowe Parcele [m2]
OW - Parcele Zacharzewskie [m2]
OW - Powstańców Wielkopolskich [m2]
Wartość uzyskana w stosunku do
wartości docelowej [%] 100
* dotyczy tylko lokali, w których wykorzystuje się źródła ciepła na paliwa stałe
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
65
Cześć II – w zakresie emisji punktowej
Wskaźnik monitorowania Jednostka Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Emisja pyłu PM10 na jednostkę
uzyskanego ciepła - ilość kg PM10 na
1 GJ ze źródeł punktowych:
Starostę
Ostrowskiego
Ostrowski Zakład Ciepłowniczy kg/GJ na poziomie
roku 2006
Starostę
Ostrowskiego
Sumaryczna wielkość dopuszczalnej
emisji pyłu PM10 (wg wydanych
pozwoleń)
Mg Starostę
Ostrowskiego
Sumaryczna wielkość planowanej emisji
pyłu PM10 (wg uzyskanych zgłoszeń) Mg
Starostę
Ostrowskiego
* Efekt ekologiczny działania kompensacyjnego w zakresie pyłu PM10
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
66
Cześć III – w zakresie emisji liniowej
Wskaźnik monitorowania Jednostka Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego - stan zaawansowania prac % 100%
Starostę
Ostrowskiego Budowa obwodnicy Nowych Skalmierzyc -
stan zaawansowania prac % 100%
Ilość zmodernizowanych ulic i odcinków
dróg: 60 km
Starostę
Ostrowskiego
km
km
km
km
km
km
km
km
Ilość przeprowadzonych prac mokrego
czyszczenia ulic i odcinków dróg: ilość/rok
Starostę
Ostrowskiego
ilość 12
ilość 12
ilość 12
ilość 12
ilość 12
ilość 12
ilość 12
ilość 12
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
67
Cześć IV – w pozostałym zakresie
Wskaźnik monitorowania Jednostka Poszczególne lata raportowania realizacji Programu ochrony powietrza Wartość
docelowa
Wypełniany
przez: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Przeprowadzenie akcji promocyjnych i
edukacyjnych – ilość ilość
Minimum
raz w roku
Starostę
Ostrowskiego
Wdrożenie
katastru emisji
(elektronicznej
bazy danych o
emisji)
Aktualizacja
katastru emisji w
zakresie emisji
punktowej
0/1* 1
Marszałek
Województwa
Wielkopolskiego
Aktualizacja
katastru emisji w
zakresie emisji
liniowej
0/1* 1
Aktualizacja
katastru emisji w
zakresie emisji
powierzchniowej
0/1* 1
Przekazanie baz danych o emisji do
Urzędu Marszałkowskiego 0/1* 1
Starostę
Ostrowskiego
* w przypadku wykonania - 1
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim – OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI
marzec 2009 r.
68
Aktualizacja Programu ochrony powietrza
Monitoring skuteczności realizacji działań naprawczych powinien być poparty modelowaniem
matematycznym (np. co 3-5 lat) jako metodą wspomagającą i uzupełniającą techniki pomiarowe.
Monitoring skuteczności realizacji działań naprawczych powinien umożliwiać podejmowanie
ewentualnych działań korygujących.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
69
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
70
CZĘŚĆ III - UZASADNIENIE
10 Charakterystyka obszaru objętego Programem ochrony
powietrza
10.1 Położenie i ogólna charakterystyka powiatu ostrowskiego
Powiat ostrowski położony jest w centralnej części Polski, przy południowej granicy województwa
wielkopolskiego, w bezpośrednim sąsiedztwie województwa dolnośląskiego. Największym miastem
powiatu i jednocześnie jego siedzibą jest Ostrów Wielkopolski. Powiat ostrowski jest drugim
powiatem w Wielkopolsce pod względem ilości mieszkańców. Ma charakter rolniczo-przemysłowy.
Posiada potencjał do rozwoju zarówno przemysłu, ze względu na korzystne położenie, jak i turystyki,
ze względu na walory przyrodniczo-krajobrazowe. W powiecie dominuje przemysł rolno-spożywczy,
głównie w Ostrowie Wielkopolskim i Nowych Skalmierzycach. Pozostałe gminy powiatu
(Sieroszewice, Sośnie i Przygodzice) to gminy typowo rolnicze.
Powiat ostrowski leży u zbiegu pięciu makroregionów: Wysoczyzny Kaliskiej, Kotliny Grabowskiej,
Kotliny Milickiej, Wzgórz Ostrzeszowskich i Wzgórz trzebnickich. Przez powiat przepływają rzeki
Prosna (lewy dopływ Warty) – największa rzeka w powiecie, Barycz (prawy dopływ Odry) oraz
Ołobok (lewy dopływ Prosny).
W powiecie ostrowskim zamieszkuje ok. 160 tys. mieszkańców, na powierzchni ok. 1 160,7 km2,
a średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 138 osób/km2. W samym Ostrowie Wielkopolskim mieszka
blisko 75 tys. mieszkańców, na powierzchni ok. 42,4 km2.
Przez powiat przebiegają drogi krajowe nr 11, 25 i 36. W centralnej części powiatu w pobliżu
Michałowa, w gminie Ostrów Wielkopolski znajduje się lotnisko Aeroklubu Ostrowskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
71
Rysunek 2. Położenie powiatu ostrowskiego w województwie wielkopolskim (źródło: www.gminy.pl)
Powiat ostrowski otaczają powiaty:
a) z województwa wielkopolskiego:
powiat krotoszyński,
powiat pleszewski,
powiat kaliski ziemski,
powiat grodzki Kalisz,
powiat ostrzeszowski,
b) z województwa dolnośląskiego:
powiat milicki,
powiat oleśnicki.
W skład powiatu ostrowskiego wchodzą:
a) gmina miejska – Ostrów Wielkopolski;
b) gminy miejsko-wiejskie:
Odolanów,
Raszków,
Nowe Skalmierzyce;
c) gminy wiejskie:
Ostrów
Sieroszewice,
Przygodzice,
Sośnie.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
72
Rysunek 3. Gminy powiatu ostrowskiego.
Miasto i Gmina Ostrów Wielkopolski
Miasto Ostrów Wielkopolski leży w środku trójkąta wyznaczonego przez trzy duże aglomeracje:
Poznań, Wrocław i Łódź.
Przez miasto przepływa rzeka Ołobok (dopływ Prosny). Ostrów leży na Wysoczyźnie Kaliskiej. Jest
to wyniesienie pochodzenia polodowcowego – równina moreny dennej. Ostrów położony jest na
wysokości 130-185 m n.p.m.
W gminie wiejskiej przeważają tereny rolnicze (63%) i lasy (28%). Gmina stanowi zielone płuca dla
miasta. Podobnie jak miasto gmina położona jest na Wysoczyźnie Kaliskiej, na wysokości 125 – 150
m n.p.m.
Gmina Odolanów
Gmina Odolanów znajduje się w zachodniej części powiatu ostrowskiego. Położona jest w Kotlinie
Odolanowskiej. Większość gminy pokrywają lasy, które decydują o jej walorach rekreacyjnych. Na
terenie gminy znajduje się Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy‖.
Gmina Raszków
Gmina Raszków położona jest w północno-zachodniej części powiatu ostrowskiego, na Wysoczyźnie
Kaliskiej. Zdecydowaną większość gminy pokrywają użytki rolne, a lasy zajmują niewielką, północną
część gminy.
Gmina Nowe Skalmierzyce
Gmina miejsko-wiejska Nowe Skalmierzyce leży w północno-wschodniej części powiatu
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
73
ostrowskiego. Położona jest pomiędzy Ostrowem Wielkopolskim a Kaliszem.
Gmina Sośnie
Gmina Sośnie jest najbardziej na południe wysuniętą gminą powiatu ostrowskiego. Położona jest
w Kotlinie Odolanowskiej pomiędzy Wałem Trzebnickim na południu a Wysoczyzną Kaliską na
północy. Większość gminy pokrywają lasy, które decydują o jej walorach rekreacyjnych. Na terenie
gminy znajduje się Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy‖.
Gmina Sieroszewice
Gmina Sieroszewice znajduje się we wschodniej części powiatu ostrowskiego. Jest to gmina
o charakterze rolniczym, a także znaczną jej część pokrywają lasy. Na terenie gminy, w okolicach wsi
Namysłaki znajdują się dwa rezerwaty przyrody: „Niwa‖ i „Majówka‖.
Gmina Przygodzice
Gmina Przygodzice leży w południowo-wschodniej części powiatu ostrowskiego, w dolinie Baryczy.
Większość gminy stanowią lasy i tereny rolnicze, a także znaczącą role odgrywają stawy hodowlane.
Na terenie gminy znajduje się Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy‖.
10.2 Topografia i sposób użytkowania terenu
Pod względem geograficznym powiat ostrowski znajduje się w prowincji Niziny Środkowopolskie,
u zbiegu trzech makroregionów Niziny Południowowielkopolskiej, Obniżenia Milicko-Głogowskiego
i Wału Trzebnickiego. W skład wymienionych makroregionów wchodzą mezoregiony i powiat
ostrowski leży w obrębie pięciu. Północna część powiatu wraz z Ostrowem Wielkopolskim leży na
Wysoczyźnie Kaliskiej. Południowo-wschodnia część powiatu, na zachód od rzeki Prosny to znajduje
się w Kotlinie Grabowskiej. Dolina rzeki Baryczy i tereny położone na południe od niej, czyli
południowo-zachodnia część powiatu (okolice Odolanowa) leżą w Kotlinie Milickiej. Południowa
część powiatu leży na Wzgórzach Ostrzeszowskich (część wschodnia) i Wzgórzach Trzebnickich
(część zachodnia).
Ze względu na swoje polodowcowe pochodzenie powiat ostrowski ma urozmaiconą rzeźbę terenu.
Najniżej położona jest dolina Prosny, na wysokości ok. 105 m n.p.m. Teren Ostrowa Wielkopolskiego
leży na wysokości 125-163 m n.p.m. Najwyżej położonym punktem powiatu jest Winna Góra
w gminie Sośnie (199 m n.p.m.).
Przez teren powiatu przepływa szereg rzek. Wzdłuż wschodniej granicy powiatu płynie największa -
Prosna (lewy dopływ Warty). Z zachodu na wschód, przez gminę Raszków, Ostrów Wielkopolski
i Sieroszowice przepływa Ołobok (lewy dopływ Prosny). W przeciwnym kierunku, przez gminy
Sieroszowice, Przygodzice i Odolanów płynie Barycz (prawy dopływ Odry), której źródła znajdują się
na łąkach, na wschód od Przygodzic. Pozostałe to niewielkie strumienie, m. in. Olszówka, Złotnica,
Meresznica, Polska Woda, Kobylarka, Młyńska Woda i Malinowa Woda.
Powiat ostrowski ma charakter rolniczo-przemysłowy. Przemysł, głównie spożywczy oraz środków
transportu, maszynowy, precyzyjny, materiałów budowlanych i drzewny koncentruje się w Ostrowie
Wielkopolskim. Na terenie powiatu znajduje się ponad 70 tysięcy ha użytków rolnych, co stanowi
blisko 61 % powierzchni całego powiatu.
W poniższej tabeli i na wykresie przedstawiono udział użytków rolnych i leśnych w powierzchni
poszczególnych gmin powiatu ostrowskiego. W powiecie ostrowskim blisko 90% terenu stanowią
użytki rolne i lasy.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
74
Wykres 8. Udział użytków rolnych i leśnych w ogólnej powierzchni poszczególnych gmin powiatu ostrowskiego.
Tabela 15. Powierzchnia użytków rolnych i leśnych w gminach powiatu ostrowskiego.
jednostka administracyjna
powierzchnia
ogółem
powierzchnia
użytków
rolnych
powierzchnia
lasów
[ha] [ha] [ha]
powiat ostrowski 116 012 70 528 33 158
Ostrów Wielkopolski - miasto 4 190 1 577 365
gmina Ostrów Wielkopolski 20 786 12 666 5 733
gmina Nowe Skalmierzyce 12 542 11 176 406
Nowe Skalmierzyce - miasto 158 61 0
Nowe Skalmierzyce - obszar wiejski 12 384 11 115 406
gmina Odolanów 13 609 9 417 2 966
Odolanów - miasto 476 305 20
Odolanów - obszar wiejski 13 133 9 112 2 946
gmina Przygodzice 16 339 6 895 7 587
gmina Raszków 13 457 11 360 883
Raszków - miasto 205 118 1
Raszków - obszar wiejski 13 252 11 242 882
gmina Sieroszewice 16 317 10 367 4 993
gmina Sośnie 18 772 7 070 10 224
Ponad 77 % wszystkich użytków rolnych powiatu ostrowskiego stanowią grunty orne wysokich klas.
Najmniejszy areał użytków rolnych jest w gminie Sośnie i w samym mieście Ostrowie
Wielkopolskim. Największy areał użytków rolnych jest w gminie Nowe Skalmierzyce, gdzie udział
użytków rolnych w powierzchni gmin przekracza 89 %. Typowo rolniczymi gminami powiatu są
również: gmina Raszków (ok. 84 %), Odolanów (ok. 64 %) i Sieroszewice (ok. 63 %). W tych
gminach rolnictwo stanowi często jedyne źródło dochodu mieszkańców.
Przy dużym udziale użytków rolnych powiat ostrowski cechuje również duża lesistość. Lasy stanowią
0%
20%
40%
60%
80%
100%
pow
iat ostr
ow
ski
Ostr
ów
Wie
lkopols
ki -
mia
sto
gm
ina O
str
ów
W
ielk
opols
ki
gm
ina
Now
e
Ska
lmie
rzyce
gm
ina O
dola
nów
gm
ina P
rzygodzic
e
gm
ina R
aszków
gm
ina S
iero
szew
ice
gm
ina S
ośnie
udział użytków rolnych udział lasów
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
75
ponad 28 % powierzchni powiatu. Przy czym najwięcej lasów znajduje się w gminie Sośnie
i Przygodzice, gdzie udział lasów w powierzchni gminy przekracza odpowiednio 54 % i 46 %.
Rozwiązania komunikacyjne
Powiat ostrowski położony jest pomiędzy dużymi aglomeracjami (Poznaniem, Wrocławiem i Łodzią),
przez co na jego terenie krzyżują się ważne szlaki komunikacyjne, zarówno drogowe jak i kolejowe.
Na sieć drogową powiatu ostrowskiego składają się: drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz
gminne.
Przez powiat przebiegają następujące szlaki komunikacyjne:
droga krajowa nr 11 (Kołobrzeg – Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Podgaje – Piła – Ujście –
Chodzież – Oborniki – Poznań – Kórnik – Jarocin – Pleszew – Ostrów Wielkopolski –
Ostrzeszów – Kępno – Kluczbork – Lubliniec – Twaróg - Bytom),
droga krajowa nr 25 (Bobolice – Człuchów – Koronowo - Bydgoszcz – Inowrocław – Strzelno
– Konin – Rychwał – Ostrów Wielkopolski - Antonin),
droga krajowa nr 36 (Prochowice – Lubin – Ścinawa – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów
Wielkopolski),
droga wojewódzka nr 444 (Krotoszyn – Odolanów - Ostrzeszów),
droga wojewódzka nr 445 (Odolanów – Ostrów Wielkopolski),
droga wojewódzka nr 450 (Kalisz – Grabów n. Prosną – Wyszanów – Wieruszów - Opatów).
Przez samo miasto Ostrów Wielkopolski przebiegają cztery z wyżej wymienionych dróg: drogi
krajowa nr 11, 25 i 36 oraz droga wojewódzka nr 445.
Miasto Ostrów Wielkopolski jest również ważnym węzłem komunikacyjnym dla połączeń kolejowych
i drogowych. Ma dobre połączenia krajowe i międzynarodowe (np. z Wiedniem, Pragą i Bratysławą).
Przejście tranzytowego ruchu samochodowego przez Ostrów Wielkopolski na kierunku wschód –
zachód odbywa się drogami krajowymi nr 25 i 36, a na kierunki północ-południe – drogami nr 11 i 25.
Obecnie ruch tranzytowy poprowadzony jest przez centrum miasta. Jednak trwają prace nad budową
obwodnicy Ostrowa. Budowę pierwszego etapu (6,2 km - od węzła Franklinów do węzła Ostrów)
rozpoczęto w czerwcu 2008 roku i ma zostać zakończona w 2009 roku. Drugi etap prac (15 km - od
węzła Czekanów do węzła Strugi) przewidziany jest na lata 2009-2010. Obwodnica będzie omijać
miasto po jego wschodniej stronie.
Ostrów Wielkopolski jest znaczącym węzłem kolejowym. Z miasta wybiegają linie kolejowe w pięciu
kierunkach:
do Wrocławia,
do Poznania,
do Katowic i Krakowa,
do Łodzi i Warszawy,
do Leszna.
Miasto ma bezpośrednie połączenie z Krakowem, Warszawą, Poznaniem, Katowicami, Szczecinem
oraz Dreznem i Pragą.
W pobliżu Ostrowa, w Michałowie, znajduje się niewielkie lotnisko sportowe Aeroklubu
Ostrowskiego, które może przyjmować jedynie niewielkie samoloty. Posiada pięć pasów trawiastych
o nośności do 6 ton. Planowana jest budowa dużego pasa startowego, aby lotnisko mogło pełnić
funkcję lokalnego portu lotniczego.
Miasto będące siedzibą powiatu posiada własną komunikację autobusową – MZK Ostrów
Wielkopolski, który obsługuje 27 linii autobusowych w mieście oraz połączenia z miejscowościami
powiatu, południowej Wielkopolski oraz Dolnego Śląska (np. Wrocław).
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
76
10.3 Warunki klimatyczne i parametry meteorologiczne wpływające na jakość
powietrza i wyniki modelowania
Istotny wpływ na poziom stężenia pyłu mają warunki meteorologiczne. Od warunków
meteorologicznych zależy:
emisja pyłu pierwotnego (temperatura powierza, prędkość wiatru, natężenie promieniowania
słonecznego, wilgotność),
emisja zanieczyszczeń gazowych, z których w atmosferze formuje się pył wtórny (temperatura
powietrza, prędkość wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, wilgotność),
intensywność rozpraszania zanieczyszczeń w atmosferze (prędkość i kierunek wiatru, stan
równowagi atmosfery, wysokość warstwy mieszania),
pochłanianie przez podłoże, przemiany i wymywanie zanieczyszczeń atmosfery (opady
atmosferyczne, wilgotność, temperatura, natężenie promieniowania słonecznego),
transport zanieczyszczonych mas powietrza (zanieczyszczenia wtórne i pierwotne) znad
innych obszarów ze źródłami emisji (kierunek i prędkość wiatru w warstwie mieszania,
opady, natężenie promieniowania słonecznego),
unos pyłu z zapylonych bądź nieutwardzonych powierzchni, w tym wtórny unos pyłów
osiadłych wcześniej (prędkość wiatru, wilgotność powietrza i podłoża, stan równowagi
atmosfery).
Powiat ostrowski leży w strefie klimatu umiarkowanego kształtowanego głównie przez masy
powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego. Pod względem klimatycznym powiat
położony jest w regionie Krainy Wielkich Dolin. Na terenie powiatu nie ma znacznych dysproporcji
w lokalnych warunkach klimatycznych. Okresowo pojawiają się tylko różnice pomiędzy
wysoczyznami a dolinami rzecznymi Baryczy i Prosny, które na skutek zalegania chłodniejszych mas
powietrza o zwiększonej wilgotności stają się korytarzami umożliwiającymi spływ chłodnego
powietrza.
Temperatura
Średnia roczna temperatura powietrza w Ostrowie Wielkopolskim jest zbliżona do średniej dla całego
kraju i wynosi 8,1 °C, ale amplitudy temperatur są mniejsze niż średnia w Polsce. Średnia temperatura
okresu letniego to 18,2 OC, a zimowego -2,2
OC. Najcieplejszym miesiącem roku jest lipiec (średnia
temperatura 18,2 OC), a najchłodniejszym styczeń (średnia temperatura – 2,2
OC). Ujemne temperatury
notowane są od grudnia do marca.
Obok wiatru temperatura jest najważniejszym czynnikiem pogodowym wpływającym na
zanieczyszczenie powietrza. Spadek temperatury powoduje zwiększenie emisji zanieczyszczeń przez
większe zapotrzebowanie na ciepło, a co za tym idzie większe zużycie paliwa. Dlatego też
przekroczenia występują w okresie jesienno-zimowym, kiedy temperatura powietrza spada. Jakość
powietrza wyraźnie poprawia się w miesiącach letnich wraz ze wzrostem temperatury.
Należy jednak zaznaczyć, że na terenie powiatu ostrowskiego wiosny i lata są zwykle wczesne
i ciepłe, a zimy są łagodne, zatem również sezon grzewczy zwykle nie jest intensywny. Ilość dni
z przymrozkami waha się od 105 do 118, a średnia liczba dni mroźnych to 30 – 50. Długość okresu
wegetacyjnego (ze średnią temperaturą dobową powyżej 5 OC) waha się od 210 do 220 dni.
W dolinie rzeki Baryczy pojawia się czasem zjawisko inwersji termicznej znacznie pogarszając
warunki przewietrzania.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
77
Wiatry
Kierunek wiatru i jego prędkość ma decydujący wpływ na sposób dyspersji zanieczyszczeń. Prędkość
wiatru wpływa na czas pozostawania zanieczyszczeń w pobliżu źródeł emisji, czas transportu
zanieczyszczeń z innych obszarów emisyjnych, wielkość emisji wtórnej niezorganizowanej.
Na terenie powiatu ostrowskiego przeważają wiatry z sektora zachodniego (zachodnie i południowo-
zachodnie), a w zimie obserwowane są również wiatry z sektora wschodniego. Średnia prędkość
wiatru w roku wynosi 3 m/s. Bardzo mało jest dni bezwietrznych, co ma duże znaczenie dla
przewietrzania powiatu. Wiatry wiejące z sektora zachodniego są silniejsze, ich prędkość
w większości przekracza 3 m/s oraz znaczący jest udział wiatrów powyżej 8 m/s. Natomiast wiatry
wschodnie są słabsze, większość nie przekracza 3 m/s.
Wymagane do obliczeń rozprzestrzeniania zanieczyszczeń na potrzeby programu ochrony powietrza
modele wymagają zastosowania sekwencyjnego (tj. „godzina po godzinie‖) zestawu danych
meteorologicznych obejmujących: temperaturę, prędkość i kierunek wiatru oraz zachmurzenie lub
nasłonecznienie. W Ostrowie Wielkopolskim nie ma posterunku meteorologicznego. Najbliższa stacja
meteorologiczna, prowadząca niezbędne i ciągłe pomiary, znajduje się w Kaliszu, oddalonym
ok. 28 km od centrum miasta. Warunki meteorologiczne w obu powiatach są podobne. Z
przedstawionych powodów do obliczeń rozprzestrzeniania zanieczyszczeń wykorzystano różę wiatrów
z Kalisza (przedstawioną poniżej), która oddaje opisane powyżej kierunki i prędkości wiatrów w
Ostrowie Wielkopolskim.
Rysunek 4. Róża wiatrów dla Kalisza.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
78
Opady
Małe ilości opadów źle wpływają na stan jakości powietrza, ograniczając w znacznym stopniu proces
wymywania zanieczyszczeń. Duże znaczenie dla rozprzestrzeniania zanieczyszczeń ma również
występowanie mgieł.
Na terenie Ostrowa Wielkopolskiego roczna suma opadów należy do najniższych w kraju i wynosi
541 mm. Przy czym większa część opadów notowana jest w ciepłym półroczu (od kwietnia do
września) – 333 mm, zaś niższa w półroczu chłodnym – 208 mm. Opady śniegu pojawiają się
w listopadzie, a pokrywa śnieżna utrzymuje się krótko - od 40 do 60 dni w roku, zwykle do połowy
marca. Wysoka wilgotność powietrza na terenie powiatu (ok. 80%), podwyższona lokalnie w dolinach
Baryczy i Prosny oraz w obrębie większych kompleksów leśnych sprzyja pojawianiu się mgieł, które
najczęściej występują w listopadzie.
Usłonecznienie i zachmurzenie
Najmniejsze miesięczne średnie dobowe usłonecznienie obserwowane jest w miesiącach zimowych,
największe w miesiącach letnich, co związane jest z długością dnia. Przekłada się to na stan jakości
powietrza. Okres letni z dużą ilością dni słonecznych sprzyja konwekcji, której występowanie
zapewnia lepszą jakość powietrza.
Charakterystyczne dla omawianego terenu jest występowanie znacznej ilości dni ciepłych
z zachmurzeniem. Rejestruje się ok. 120 - 130 dni pochmurnych w roku i tylko 40 dni słonecznych.
Wartości średnie roczne zachmurzenia wahają się od 6,3 do 6,6 (w 11- stopniowej skali pokrycia
nieba). Usłonecznienie względne najwyższe wartości osiąga w sierpniu i we wrześniu (od 48 do
50 %), zaś najniższe w styczniu i w listopadzie (22 %).
Warunki pogodowe, w których jakość powietrza ulega pogorszeniu:
niskie temperatury, a zwłaszcza spadek temperatury poniżej 0 °C, z czym związana jest
większa emisja na skutek wzmożonego zapotrzebowania na ciepło,
tworzenie się układów wyżowych o słabym gradiencie ciśnienia, z którymi związane są
okresy bezwietrzne lub o małych prędkościach wiatrów (brak przewietrzania),
dni z mgłą, wskazujące często na przyziemną inwersję temperatury, hamującą dyspersję
zanieczyszczeń (występujące najczęściej w okresie jesienno-zimowym),
okresy następujących po sobie kilku, a nawet kilkunastu dni bez opadów (brak wymywania
zanieczyszczeń).
Warunki pogodowe, w których jakość powierza ulega polepszeniu:
duże prędkości wiatrów (lepsze przewietrzanie),
dni z opadem, co zapewnia oczyszczanie powietrza (wymywanie zanieczyszczeń),
dni ciepłe, słoneczne, sprzyjające powstawaniu pionowych prądów powietrza
(konwekcja), zapewniając wynoszenie zanieczyszczeń.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
79
10.4 Dane demograficzne i ich wpływ na jakość powietrza
W powiecie ostrowskim na powierzchni 1 160 km2 mieszka ponad 158 tysięcy ludzi, z czego
72,5 tysięcy - w Ostrowie Wielkopolskim, a następne 12 tysięcy w pozostałych trzech miastach
powiatu (Nowych Skalmierzycach, Odolanowie i Raszkowie). Gęstość zaludnienia w powiecie jest
nieznacznie przekracza średnią krajową i wynosi ok. 136 osób na km2, podczas gdy średnia w Polsce
nie przekracza 125 osób na km2. Największa gęstość zaludnienia w powiecie jest w miastach,
szczególnie w Nowych Skalmierzycach (ok. 2 529 osób/km2) i Ostrowie Wielkopolskim
(1 726 osób/km2).
We wszystkich gminach powiatu jest niewielka przewaga kobiet w stosunku do ilości mężczyzn.
Wyjątek stanowią jedynie obszary wiejskie gmin Odolanów, Raszków, Sieroszowice i Sośnie, gdzie
jest niewielka przewaga mężczyzn.
Wg GUS w powiecie ostrowskim (stan na 31 XII 2006 r.) faktycznie zamieszkiwało 158 394
mieszkańców.
Struktura wiekowa mieszkańców przedstawia się następująco:
wiek przedprodukcyjny (do 18 roku życia) – 34,2 tys. (21,6 %) osób,
wiek produkcyjny (18 – 59 kobiety, 18 - 64 mężczyźni) – 101,5 tys. (64 %) osób,
wiek poprodukcyjny (60/65 lat i więcej) – 22,7 tys. (14,3 %) osób.
W poniższej tabeli zestawiono dane demograficzne, powierzchnie i gęstość zaludnienia
w poszczególnych gminach, z wyszczególnieniem miast powiatu ostrowskiego.
Tabela 16. Ludność i gęstość zaludnienia w jednostkach administracyjnych powiatu ostrowskiego wg faktycznego miejsca
zamieszkania w 2006 roku (źródło: GUS).
jednostka administracyjna ludność
ogółem
ludność
w
miastach
ludność
na wsi
powierzchnia gęstość
zaludnienia
[km2] [osób/km
2]
powiat ostrowski 158 394 84 531 73 863 1 160 136,5
Ostrów Wielkopolski - miasto 72 492 72 492 42 1 726,0
gmina Ostrów Wielkopolski 17 979 17 979 208 86,4
gmina Nowe Skalmierzyce 15 138 125 121,1
Nowe Skalmierzyce - miasto 5 057 2 2 528,5
Nowe Skalmierzyce - obszar wiejski 10 081 123 82,0
gmina Odolanów 13 891 136 102,1
Odolanów - miasto 4 951 5 990,2
Odolanów - obszar wiejski 8 940 131 68,2
gmina Przygodzice 11 337 11 337 163 69,6
gmina Raszków 11 292 135 83,6
Raszków - miasto 2 031 2 1 015,5
Raszków - obszar wiejski 9 261 133 69,6
gmina Sieroszewice 9 644 9 644 163 59,2
gmina Sośnie 6 621 6 621 188 35,2
Największym miastem i siedzibą powiatu jest Ostrów Wielkopolski. W granicach administracyjnych
miasta zamieszkuje ok. 72,5 tys. mieszkańców, co stanowi blisko 46 % ludności całego powiatu.
Gęstość zaludnienia w mieście przekracza 1720 osób/km2.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
80
Wśród ogółu mieszkańców miasta kobiety stanowią ponad 52 %. Osoby w wieku produkcyjnym
w Ostrowie Wielkopolskim to blisko 66 % mieszkańców miasta. Według prognozy demograficznej do
roku 2030 liczba mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego może nieco spaść.
Zabudowa na terenie miasta jest zróżnicowana, podobnie jak gęstość zaludnienia. Najbardziej
zatłoczoną dzielnicą jest Śródmieście. Dominuje tam zwarta zabudowa wielorodzinna. Podobnie
budownictwo wielorodzinne przeważa na osiedlach Wenecja i Powstańców Wielkopolskich.
Zabudowa mieszana, gdzie współistnieją zarówno skupiska domów jednorodzinnych jak i domy
wielorodzinne znajduje się na osiedlach: Krępa, Odolanowskie i Jana Pawła II. Zabudowa
jednorodzinna przeważa na osiedlach Nowe Parcele, Zacisze-Zębców, Kamienice Stare i Parcele
Zacharzewskie. Na uwagę zasługuje fakt, że w Ostrowie Wielkopolskim ponad 50 % mieszkańców
miasta mieszka w domach jednorodzinnych.
Tereny przemysłowe w Ostrowie Wielkopolskim rozmieszczone są w różnych częściach miasta.
Największy teren przemysłowy w mieście (EKK WAGON Fabryka Ostrów Wielkopolski) znajduje
się w jego południowej części.
Poniższa tabela przedstawia liczbę ludności na poszczególnych osiedlach Ostrowa Wielkopolskiego.
Tabela 17. Liczba ludności na osiedlach Ostrowa Wielkopolskiego.
osiedla w Ostrowie
Wielkopolskim
liczba
ludności
Śródmieście 10 474
Wenecja 8 881
Krępa 4 578
Jana Pawła II 14 309
Pruślin 2 954
Kamienice Stare 1 587
Zacisze - Zębców 4 481
Odolanowskie 2 677
Nowe Parcele 6 439
Parcele Zacharzewskie 7 945
Powstańców Wielkopolskich 8 346
Razem 72 671
10.5 Wpływ planów zagospodarowania przestrzennego obszaru na aspekty
związane z jakością powietrza
Na sposób zagospodarowania przestrzennego powiatu ostrowskiego mają wpływ ograniczenia
wynikające z planów zagospodarowania przestrzennego wojewódzkiego oraz miejscowych planów
zagospodarowania, zarówno gminnych jak i miejskich.
Według Strategii Rozwoju Kraju ―Województwo Wielkopolskie wspierane będzie w działaniach
zmierzających do rozwoju infrastruktury komunikacyjnej zbliżającej obszary peryferyjne do głównych
ośrodków wzrostu. Zrównoważony, przestrzenny rozwój Wielkopolski wymaga wsparcia ośrodków
subregionalnych, co wzmocni dyfuzję czynników rozwojowych na cały obszar województwa. (...)
Wspierana będzie poprawa układu komunikacyjnego regionu oraz kontynuowana rozbudowa
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
81
infrastruktury transportowej, w tym kolejowej. (...) Polityka regionalna państwa wspierała będzie
działania zmierzające do poprawy stanu środowiska, z uwzględnieniem sieci Natura 2000.‖
Miasto Ostrów Wielkopolski i Kalisz należą do dwóch rejonów województwa (obok rejonu Poznania)
przewidzianych do najszybszego urbanizowania i największej koncentracji przemysłu (Kalisko-
Ostrowski Okręg Przemysłowy).
Podstawowymi dokumentem planistycznym w powiecie ostrowskim są Studia uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego poszczególnych gmin i miast oraz Miejscowe
plany zagospodarowania przestrzennego terenu.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ostrowa
Wielkopolskiego, z lutego 2000 roku, określa cele strategiczne wyrażone jako:
a) Wzmocnienie funkcji centralnych; ukształtowanie Ostrowa Wielkopolskiego, jako silnego,
wielofunkcyjnego ośrodka regionalnego rangi krajowej, komplementarnego w stosunku do
ośrodka kaliskiego, w szczególności w zakresie oświaty ponadpodstawowej, specjalistycznego
lecznictwa szpitalnego, wyższej kultury.
b) Wzmocnienie bazy ekonomicznej i poszerzenie rynku pracy - wyznaczenie ofert terenowych
dla rozwoju nowych aktywności gospodarczych, w tym nowych zakładów przemysłowych;
pobudzanie przedsiębiorczości lokalnej i przyciąganie kapitału z zewnątrz.
c) Kształtowanie racjonalnego i spójnego układu funkcjonalno-przestrzennego, w tym:
wzmocnienie powiązań komunikacyjnych i funkcjonalnych pomiędzy wschodnią
i zachodnią częścią miasta,
przekształcenie i doposażenie obszarów peryferyjnej zabudowy,
intensyfikację, wzbogacenie i uatrakcyjnienie zagospodarowania na obszarze centralnym
miasta.
d) Usprawnienie i wzmocnienie funkcji węzła komunikacyjnego. Poprawa powiązań
komunikacyjnych - wewnętrznych i zewnętrznych; wyprowadzenie ciężkiego transportu
samochodowego z obszaru zagospodarowania miejskiego; rozwój wewnętrznego układu
komunikacyjnego.
e) Stworzenie centrum magazynowania i dystrybucji paliw płynnych.
f) Poprawa warunków mieszkaniowych.
g) Wzbogacenie wyposażenia miasta w obiekty usługowe; ukształtowanie atrakcyjnego
i prestiżowego centrum usługowego, o znaczeniu regionalnym.
h) Pełne wyposażenie przestrzeni miejskiej w sprawnie działające systemy infrastruktury
technicznej oraz rozwój usług komunalnych.
i) Zabezpieczenie ciągłości korytarza ekologicznego doliny Ołoboku oraz jego powiązań
z zewnętrznym systemem przyrodniczym; wyeliminowanie źródeł zanieczyszczeń wód rzeki
Ołobok - doprowadzenie do regeneracji ekosystemu wodnego tej rzeki i osiągniecie I klasy
czystości.
j) Przyrodnicze wzbogacenie przestrzeni miejskiej i podwyższenie jej walorów krajobrazowych
i zdrowotnych; powiększenie terenów zielonych, rekreacyjno-sportowych i leśnych.
Zadania realizujące wymienione cele wpływające na działania związane z ochroną powietrza to:
• racjonalne wykorzystanie istniejących rezerw terenowych;
• stworzenia spójnego (i w miarę ciągłego) miejskiego systemu przyrodniczego wzdłuż doliny
Ołoboku, z włączeniem doń kompleksów łąk i lasów w północnowschodniej części obszaru
municypalnego; przewiduje sie tez powiększenie terenów leśnych;
• powiększenie terenów dla lokalizacji nowych aktywności gospodarczych, w tym nowych
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
82
zakładów przemysłowych; zakłada się sukcesywne porządkowanie oraz intensyfikację
zagospodarowania na dotychczasowych terenach przemysłowych;
• poprawa funkcjonowania systemu transportowego miasta, w tym modyfikacja i rozwój układu
ulicznego, uwzględniający potrzebę wyraźniejszego zaakcentowania hierarchicznej struktury
układu oraz wzmocnienie powiązań komunikacyjnych i funkcjonalnych zachodniej
i wschodniej części miasta;
• odpowiedni do potrzeb rozwój i modernizacja infrastruktury technicznej;
• rozwój i modernizacja systemu ciepłowniczego miasta, w tym również rozważenie
możliwości rozbudowy systemu ciepłowniczego na zachodnią cześć miasta;
• stosowanie do ogrzewania, zarówno w dużych ciepłowniach, jak i szczególnie
w indywidualnych rozwiązaniach domowych, najmniej szkodliwych dla środowiska paliw.
W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ostrów
Wielkopolski, zatwierdzone uchwałą Rady Gminy Ostrów Wielkopolski nr XIII/156/2000 z dnia
29 marca 2000 roku, jako cele nadrzędne rozwoju społeczno-gospodarczego określono:
poprawę warunków życia mieszkańców,
zachowanie równowagi gospodarczej i przyrodniczej,
ochronę dóbr kultury,
zwiększenie efektywności gospodarowania.
Zadania realizujące wymienione cele wpływające na działania związane z ochroną powietrza to:
a) w zakresie rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej:
ochrona gruntów o wysokiej bonitacji przed zabudową i dewastacją;
systematyczne przeprowadzanie rekultywacji gruntów powyrobiskowych i zdewastowanych;
intensyfikacja plonów przez stosowanie nawożenia organicznego, stosowanie biologicznych
środków ochrony roślin;
propagować rozwój produkcji „zdrowej żywności‖ poprzez wszechstronne działanie na rzecz
ochrony środowiska;
rozwój upraw pod folią i w szklarniach;
intensyfikacja produkcji rolnej w małych gospodarstwach;
przyspieszenie koncentracji ziemi w indywidualnych gospodarstwach rolnych do wielkości
30-50 ha co wzmocni gwarancje opłacalności ekonomicznej i stworzy racjonalne warunki
techniczno-ekonomiczne gospodarowania;
rozwój wysokotowarowej produkcji rolnej, poprzez ukierunkowanie rozwoju na:
mleczarstwo, hodowlę trzody chlewnej, ogrodnictwo, warzywnictwo i rośliny przemysłowe;
rozwój przemysłu rolno-spożywczego opartego o lokalne zaplecze surowcowe;
rozwój podmiotów i instytucji obsługi rolnictwa niezbędnych dla pełnego zagospodarowania
produktów rolniczych;
infrastruktura techniczna jako skuteczny sposób rozwoju przedsiębiorczości i tym samym
poprawy warunków życia mieszkańców wsi;
b) w zakresie mieszkalnictwa:
możliwość zabudowy, na terenach mieszkaniowych, infrastruktury usługowej tj. drobnego
handlu i nieuciążliwego rzemiosła i innych usług zachowując przepisy warunków
technicznych i ochrony środowiska;
uwzględnienie, przy realizacji nowych obiektów i remontów, wytycznych konserwatorskich
i ochrony środowiska;
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
83
wyłączenie obszaru rolniczej przestrzeni produkcyjnej z zabudowy;
c) w zakresie przemysłu i rzemiosła:
generalnym kierunkiem zagospodarowania jest lokalizacja drobnego przemysłu w istniejących
ośrodkach obsługi rolnictwa;
rozwój zakładów rzemieślniczych nieuciążliwych w granicach terenów budowlanych;
lokalizacja obszarów działalności intensywnej - tereny aktywizacji gospodarczej: Gorzyce
Wielkie, Lamki, Czekanów, Wysocko Wielkie, Daniszyn, Szczury, Zacharzew;
d) w zakresie infrastruktury technicznej - komunikacja:
modernizacja dróg krajowych: Ostrów - Kalisz (droga nr 25), Ostrów - Krotoszyn (droga
nr 324);
w ciągu dróg nr 11, 42 i 43 (Piła, Poznań, Ostrów Wielkopolski, Tarnowskie Góry) budowa
drogi ekspresowej oraz obejścia miasta Ostrowa Wielkopolskiego od strony wschodniej
o długości 6,5 km;
modernizacja dróg gminnych jako bieżące zadania zależne od środków finansowych.
e) w zakresie infrastruktury technicznej – zaopatrzenie w gaz:
przewiduje się budowę gazociągów wysokiego ciśnienia i stacji redukcyjno - pomiarowych
I stopnia z rejonu Odolanowa do stacji w Daniszynie i z gazociągu Odolanów - Wtórek
w Czekanowie do stacji redukcyjnej w Górznie;
projektowany gazociąg przemysłowy DV 1000 z Odolanowa do Mogilna ma umożliwić
alternatywnie przez stację redukcyjną zaopatrzenie zachodniego terenu gminy w gaz.
W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Odolanów,
zatwierdzone uchwałą Rady Gminy Odolanów określono kierunki zmian w strukturze przestrzennej
oraz przeznaczeniu terenów.
Ustalenia studium wpływające na działania związane z ochroną powietrza to:
a) w zakresie ochrony środowiska i jego zasobów oraz ochrony przyrody:
ochrona obszarów objętych ochroną prawną na mocy odrębnych przepisów (np. Park
Krajobrazowy Dolina Baryczy);
b) w zakresie systemów komunikacji:
budowa obwodnicy Odolanowa – zaproponowano dwa warianty obejścia po stronie
północnej,
zmiana przebiegu dróg wojewódzkich nr 444 i 445 we wsi Huta,
modernizacja drogi wojewódzkiej nr 444,
wzmocnienie nawierzchni bitumicznych,
modernizacja skrzyżowań,
budowa zatok autobusowych,
budowa tras rowerowych;
c) w zakresie infrastruktury technicznej - gazownictwo:
wprowadzono przebieg dwóch projektowanych do realizacji po 2010 roku gazociągów
wysokiego ciśnienia Dn 1000 i Dn 700
przewidziano budowę rurociągu paliwowego Dn 250;
d) w zakresie infrastruktury technicznej – gospodarka odpadami:
określono konieczność przebudowy i modernizacji składowiska odpadów w Raczycach w celu
dostosowania do norm ochrony środowiska (m.in. do przyjmowania odpadów
segregowanych),
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
84
przewidziano budowę zakładu utylizacji odpadów we wsi Gliśnica;
e) w zakresie infrastruktury technicznej – ciepłownictwo:
utrzymano centralne zaopatrzenie w ciepło terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
planowanej w Raczycach,
dla pozostałych nowych planowanych obiektów przewidziano indywidualne rozwiązania.
W gminie Raszków obowiązuje Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu dla
miasta Raszków wprowadzony uchwałą nr VII/59/03 z dnia 23 czerwca 2003 roku Rady Gminy
i Miasta Raszków. Plan nie przewiduje ograniczeń w stosowaniu niektórych rodzajów paliw do
zaspokojenie potrzeb grzewczych mieszkańców.
Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego gminy Sośnie na lata 2007-2015 określa cele
strategiczne w poszczególnych obszarach życia społeczno-gospodarczego:
podjęcie działań w kierunku budowy sieci kanalizacyjnej i modernizacji sieci wodociągowej,
podjęcie działań w kierunku rozbudowy i modernizacji dróg przebiegających w granicach
administracyjnych gminy wraz z infrastrukturą około drogową,
Za jeden z priorytetów uznano usprawnienie komunikacji wewnętrznej w oparciu o transport
publiczny. Natomiast wśród celów niezbędnych znalazły się m. in.:
a) podjęcie działań w kierunku dalszej rozbudowy i poprawy infrastruktury technicznej, w tym:
dalszy rozwój sieci gazowej na terenie gminy,
promowanie i wdrażanie alternatywnych źródeł energii;
b) stworzenie warunków do zmiany sposobu pozyskiwania energii cieplnej przez indywidualne
gospodarstwa domowe poprzez:
rozbudowę sieci gazowniczej na terenie całej gminy Sośnie i stworzenie systemu zachęt do
korzystania z tego źródła energii,
edukacje mieszkańców gminy w zakresie zagrożeń wynikających z rosnącego zjawiska niskiej
emisji,
promocja nowych technologii opartych na biomasie i solarach.
10.6 Obiekty i obszary chronione
Na terenie powiatu ostrowskiego nie występują obszary ochrony uzdrowiskowej oraz obszary parków
narodowych, dla których określone są zaostrzone standardy jakości powietrza. Istnieje tu jednak
szereg cennych pod względem przyrodniczym lub krajobrazowym obszarów. Warto wymienić tu
szczególnie następujące zespoły:
1) Parki krajobrazowe:
a) Park Krajobrazowy Dolina Baryczy – położony pomiędzy Odolanowem a Żmigrodem, na
terenie powiatu ostrowskiego zlokalizowany jest w obrębie gmin Odolanów, Sośnie,
Przygodzice. Obejmuje trzy typy siedlisk: stawy rybne, podmokłe łąki i lasy
2) Obszary chronionego krajobrazu:
a) Dolina Prosny i Kotlina Grabowska
b) Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska
c) Dąbrowy Krotoszyńskie i Baszków Rochy
3) Rezerwaty przyrody:
a) Majówka – rezerwat leśny w gminie Sieroszowice, ochronie podlega tu wielowarstwowy
i różnowiekowy bór mieszany świeży z udziałem jodły i świerka na północnej granicy
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
85
występowania naturalnego. Znajduje się na terenie Obszaru chronionego krajobrazu Dolina
Prosny i Kotlina Grabowska.
b) Niwa – rezerwat leśny w gminie Sieroszewice, ochronie podlega tu bór mieszany i las
liściasty ze świerkiem na północnej granicy występowania naturalnego. Również znajduje się
na terenie Obszaru chronionego krajobrazu Dolina Prosny i Kotlina Grabowska.
c) Wydymacz – rezerwat krajobrazowy położony w gminie Przygodzice. Ochronie podlega
zespół łęgu jesionowo-olszowego, stanowiska roślin chronionych oraz drzewa pomnikowe.
Znajduje się w obrębie Obszaru chronionego krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina
Odolanowska oraz Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy.
d) Dąbrowa koło Biadek Krotoszyńskich - rezerwat leśny w gminie wiejskiej Ostrów
Wielkopolski w okolicach Chruszczyn. Ochronie podlega naturalny, urozmaicony las dębowy
ze starodrzewem. Znajduje się w obrębie Obszaru chronionego krajobrazu Dąbrowy
Krotoszyńskie i Baszków Rochy.
Projektowane są również nowe rezerwaty przyrody: torfowiskowy – Czarny Kał i dwa leśne – Grąd
Mariak i Bardo. W powiecie jest również 147 pomników ochrony przyrody, w tym: 5 alei drzew,
2 parki dworskie i 2 głazy narzutowe.
Ponadto w gminie Odolanów wyznaczone zostały Europejskie ostoje ptaków – NATURA 2000:
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków o nazwie ―Dolina Baryczy‖ [kod PLB020001],
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk o nazwie ―Ostoja nad Baryczą‖ [kod PLH020041].
10.7 Inne powiązane z jakością powietrza problemy społeczno-gospodarcze
w obszarze
Problemy ochrony środowiska w powiecie ostrowskim koncentrują się wokół kilku spraw:
Hałas
Za najbardziej dokuczliwy uznaje się hałas komunikacyjny. Jest on również głównym źródłem
zakłóceń klimatu akustycznego. Poziom hałasu komunikacyjnego zależy od wielu czynników.
Bezpośrednio zależy od:
natężenia ruchu,
prędkości przejeżdżających pojazdów,
stanu technicznego pojazdów poruszających się po drodze,
rodzaju i stanu nawierzchni drogi.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym na poziom hałasu jest rodzaj otaczającej drogę zabudowy.
Na terenie powiatu ostrowskiego zagrożenie hałasem komunikacyjnym występuje wzdłuż dróg
samochodowych oraz linii kolejowych. Przebiegające przez powiat drogi krajowe (nr 11, 25 i 36)
oraz wojewódzkie (nr 444, 445 i 450) prowadzone są przez tereny mieszkaniowe.
W 1999 roku poddano monitoringowi hałasu drogi na terenie miasta Ostrowa Wielkopolskiego
w 51 punktach pomiarowych, usytuowanych wzdłuż głównych tras komunikacyjnych. Łącznie badano
43,3 km odcinków ulic w mieście.
W świetle przeprowadzonych pomiarów hałasu do obszarów o największej wartości hałasu należą
rejony ulic Wrocławskiej, Wojska Polskiego, Sienkiewicza, Krotoszyńskiej, Raszkowskiej
i Głogowskiej, biegnące w ciągu drogi krajowej nr 11, wzdłuż obustronnej zabudowy mieszkaniowej.
Zanotowano tu równoważne poziomy dźwięku 75 dB i wyższe. Najwyższą wartość odnotowano przy
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
86
ul. Wrocławskiej (76,3 dB), która wyprowadza ruch tranzytowy z miasta w kierunku Katowic
a dodatkowo w jej pobliżu znajduje się linia kolejowa Poznań - Kluczbork. Najniższe poziomy
dźwięku, wahające się między 61,8 a 65 dB odnotowane zostały przy ulicach o małym natężeniu ruch
i z niewielkim udziałem samochodów ciężarowych (ulice: Wysocka, Długa, Rynek, 3-go Maj,
Limanowskiej i Witosa).
We wszystkich punktach pomiarowych przekroczony został dopuszczalny równoważny poziom
dźwięku dla terenów mieszkaniowych.
Na terenie Ostrowa Wielkopolskiego odnotowano przekraczania progowej wartości natężenia hałasu
wynoszącej 75 dB na 4,6 km badanych dróg (10,7 %). Na znacznej części długości dróg (ok. 40,8 %)
objętych pomiarami reprezentowany poziom (65 – 70 dB) świadczy o przeciętnym zagrożeniu
hałasem. Na ponad 16 km (37,3 %), poziom hałasu przekroczył 70 dB, co stanowi wysokie zagrożenie
hałasem. Na terenie miasta nie stwierdzono występowania terenów o pełnym komforcie akustycznym,
czyli poziom hałasu <50 dB w porze dziennej.
W 2001 roku przeprowadzono kolejne pomiary hałasu, w Przygodzicach. W dwóch punktach
pomiarowych, przy ul. Wrocławskiej odnotowano równoważne poziomy dźwięku przekraczające
progowe wartości natężenia hałasu – 75,8 dB i 75,1 dB.
Przeprowadzone w powiecie pomiary hałasu świadczą o złym klimacie akustycznym na terenach
położonych wzdłuż ciągów komunikacyjnych.
Kolejne pomiary hałasu prowadzono w Ostrowie Wielkopolskim w 2004 roku. Przeprowadzono
wtedy pomiary w 15 punktach pomiarowych, w pobliżu ciągów komunikacyjnych. W odległości 1 m
od krawędzi jezdni w 7 punktach pomiarowych równoważny poziom hałasu przekraczał wartość
70,0 dB. We wszystkich punktach przekroczona była dopuszczalna norma 55 dB, przy czym wielkość
przekroczenia wahała się od 9,4 – 20,8 dB. Najwyższą wartość równoważnego poziomu dźwięku
odnotowano przy ul. Poznańskiej (biegnącej w ciągu drogi krajowej nr 11) – 75,8 dB.
Pomiary wykonane na granicy terenów chronionych (1,5 m od elewacji budynków) pokazały
przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu we wszystkich 15 przekrojach pomiarowych. Przy
czym wielkość przekroczeń wahała się od 2,9 do 16,4 dB. W ośmiu punktach zmierzony równoważny
poziom dźwięku przekroczył wartość progową 65 dB, kwalifikując tereny do szczególnie zagrożonych
hałasem.
Gospodarka odpadami
We wszystkich gminach powiatu ostrowskiego prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Na
terenie powiatu nie ma składowisk odpadów niebezpiecznych, natomiast zlokalizowanych jest
5 składowisko odpadów:
składowisko w Psarach, gmina Sieroszewice – uruchomione w 2001 roku składowisko dla
miasta i gminy Nowe Skalmierzyce oraz gminy Sieroszewice;
składowisko w Cieszynie, gmina Sośnie;
składowisko w Moszczance, gmina Raszków;
składowisko w Biedaszkach, gmina Odolanów;
składowisko w Ostrowie Wielkopolskim przy ul. Staroprzygodzkiej.
Ponadto powiat ostrowski ma dwie stacje kasacji pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz
dwa zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Powiat posiada
też instalacje do odzysku odpadów, gdzie prowadzone procesy odzysku polegają głównie na
wykorzystaniu odpadów jako paliwa, kompostowaniu lub regeneracji i odzyskaniu
rozpuszczalników.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
87
11 Charakterystyka techniczna i ekologiczna instalacji, urządzeń
i rodzajów korzystania ze środowiska, które mają największy
wpływ na poziomy substancji w powietrzu, sposoby
zmniejszenia ich szkodliwego działania
Powiat ostrowski nie jest silnie uprzemysłowiony. Przemysł koncentruje się w kilku miastach powiatu,
przede wszystkim w Ostrowie Wielkopolskim. Głównymi jednostkami na terenie powiatu, które
w ramach swojej działalności powodują emisję zanieczyszczeń do powietrza są ciepłownie. Istotnymi
elementami mającymi wpływ na jakość powietrza są głównie:
emisja z sektora gospodarki komunalnej,
emisja komunikacyjna.
Na obszarze powiatu, gdzie na wielkość emisji wpływają zarówno zakłady przemysłowe (głównie
energetyka), jak i komunikacja czy indywidualne źródła ciepła, każdy z elementów należy
rozpatrywać i analizować osobno. W niniejszym opracowaniu emisje pyłu z zakładów przemysłowych
(instalacji) traktowane są jako źródła punktowe.
Stosowane procesy technologiczne, różnorodność jakościowa stosowanych paliw oraz stosowane
urządzenia mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko poprzez redukcję emisji
zanieczyszczeń stanowią kluczowe elementy wymagające analizy przy dokonywaniu charakterystyki
instalacji.
Inwentaryzacją emisji objęto zarówno źródła emisji jak i emitory. Źródła emisji są to miejsca
powstawania zanieczyszczeń, emitory to miejsca wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza. Emisja
powstała w źródłach emisji do powietrza odprowadzana jest przez emitory. Poniżej przedstawiono
opis głównych rodzajów źródeł emisji i odpowiadające im typy emitorów.
Tabela 18. Rodzaje źródeł emisji i typy emitorów.
źródła opis źródeł emitory opis emitorów
źródła punktowe -
technologiczne oraz
spalania energetycznego
kotły i piece oraz źródła
technologiczne emitory punktowe
głównie emitory
punktowe, pionowe
otwarte lub zadaszone
(tzw. kominy)
źródła powierzchniowe
obszary o rozproszonej
jednorodnej emisji- niska
emisji + małe drogi emitory powierzchniowe
siatka prostokątna
obejmująca dany obszar
źródła liniowe drogi emitory liniowe podział drogi na mniejsze
proste odcinki
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
88
11.1 Charakterystyka techniczno-ekologiczna punktowych źródeł emisji
Emisja zanieczyszczeń pyłowych ze źródeł przemysłowych zależy w największym stopniu od
stosowanego procesu technologicznego oraz rodzaju i jakości urządzeń ograniczających tę emisję do
środowiska. Decydującymi czynnikami, jeśli chodzi o stopień uciążliwości dla otoczenia, jest
oczywiście wielkość, poziom nowoczesności, stan techniczny oraz lokalizacja źródeł emisji.
Energetyka zawodowa jest dziedziną przemysłu najbardziej wpływającą na wielkość emisji pyłu
w Ostrowie Wielkopolskim, jednak patrząc na strukturę rodzajów źródeł zgromadzonych w trakcie
inwentaryzacji, źródła technologiczne stanowią ilościową większość, jeśli chodzi o źródła emisji
punktowej. Źródła technologiczne należą do zakładów przemysłowych, do których to zostały
zaliczone wszystkie procesy produkcyjne, pomocnicze i inne niż spalanie energetyczne. W powiecie
ostrowskim źródła energetyczne dominują zdecydowanie nad źródłami technologicznymi, jeśli chodzi
o źródła emisji punktowej.
Charakterystyka instalacji powodujących emisję zanieczyszczeń pyłowych do powietrza wymaga
przeprowadzenia analizy prowadzonych procesów w zakresie rodzajów stosowanych technologii,
parametrów pracy oraz innych urządzeń mających wpływ na wielkość emisji w powiecie.
Źródła punktowe rozumiane są jako duże instalacje spalania paliw oraz źródła technologiczne mające
znaczny udział w emitowaniu pyłów. W inwentaryzacji punktowych źródeł emisji pyłu PM10
uwzględniono emitory mające istotny wpływ na wielkość emisji, ujęte w bazie opłatowej Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. Na terenie powiatu ostrowskiego uwzględniono
13 jednostek organizacyjnych, posiadających źródła spalania energetycznego (kotły i piece) oraz
źródła technologiczne:
1. PPHU "WOSEBA"
2. Plant – Kuźnia Ostrów Wielkopolski, ul. Wrocławska 93, Ostrów Wielkopolski
3. Europejskie Konsorcjum Kolejowe WAGON Sp. z o.o., ul. Wrocławska 93, Ostrów
Wielkopolski
4. Przedsiębiorstwo "DOMBUD" Sp. z o.o.
5. "SKLEJKA EKO" S.A., ul. Reymonta 35, 63-400 Ostrów Wielkopolski
6. Ostrowski Zakład Ciepłowniczy S. A., ul. Wysocka 57, Ostrów Wielkopolski
7. WIRBET S.A. Przedsiębiorstwo Produktów Strunobetonowych Żerdzi Wirowanych,
ul. Chłapowskiego 51, Ostrów Wielkopolski
8. Meble DOKTÓR - Tadeusz Doktór
9. Przedsiębiorstwo drogowe "DROGBUD - Ostrów" Sp. z o.o.
10. "TRASKO STAL" Sp. z o.o.
11. SPOMASZ Odlewnia Żeliwa Sp. z o.o.
12. Wytwórnia Pasz i Koncentratów "Farmer" S.J., Janina i Czesław Błaszczyk Parcele 6,
Biskupice Ołoboczne, Nowe Skalmierzyce
13. HALFEN Produkcja Sp. z o.o.
Największy wpływ na wielkość emisji pyłu PM10 na obszarze powiatu ostrowskiego w 2006 roku
miał Ostrowski Zakład Ciepłowniczy (54 % emisji ze źródeł punktowych).
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
89
11.2 Charakterystyka techniczno-ekologiczna powierzchniowych źródeł emisji
Emisja ze źródeł sektora bytowo-komunalnego, tzw. niska emisja, obejmuje swoim zasięgiem głównie
małe kotłownie oraz paleniska domowe.
W celu scharakteryzowania źródeł powierzchniowych emisji pyłu PM10 na terenie powiatu
ostrowskiego, konieczne jest przeanalizowanie przede wszystkim systemu ciepłowniczego (na terenie
Ostrowa Wielkopolskiego) oraz systemu zasilania i wykorzystania gazu do celów grzewczych.
System ciepłowniczy Ostrowa Wielkopolskiego
Na terenie powiatu ostrowskiego system ciepłowniczy jest tylko w Ostrowie Wielkopolskim.
W pozostałych miastach i wsiach powiatu zlokalizowane są jedynie niewielkie kotłownie zasilające do
kilku bloków (np. Raszków, Odolanów, Nowe Skalmierzyce).
Dystrybucją energii cieplnej na terenie Ostrowa wielkopolskiego zajmuje się Ostrowski Zakład
Ciepłowniczy Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo prowadzi sprzedaż energii wytworzonej w dwóch źródłach:
Elektrociepłowni Ostrów,
Elektrociepłowni „WAGON‖ Sp. z o.o.
System ciepłowniczy pokrywa około 45 % potrzeb cieplnych Ostrowa Wielkopolskiego. Ciepło
dostarczane jest głównie do tych rejonów miasta, gdzie koncentruje się zabudowa wielorodzinna
i budynki użyteczności publicznej. Z sieci ciepłowniczej miasta korzysta ok. 36 tys. mieszkańców
Ostrowa Wielkopolskiego.
Sieć cieplna ma układ pierścieniowy, zaprojektowana jest na parametry 150/80 OC. Głównym
odbiorcą energii cieplnej dostarczanej przez Ostrowski Zakład Ciepłowniczy jest budownictwo
wielorodzinne. Pozostałe grupy odbiorców to przemysł i usługi oraz obiekty użyteczności publicznej.
Ciepło rozprowadzane jest miejską siecią cieplną głównie pod ziemią, jedynie główne magistrale oraz
część sieci na osiedlu Wenecja prowadzone są liniami napowietrznymi. Stan sieci cieplnej jest dobry,
o czym świadczy fakt, że straty ciepła na przesyle wynoszą ok. 10-11 %. Sieć cieplna dociera na
następujące osiedla:
osiedle Wenecja,
osiedle Śródmieście,
osiedle Jana Pawła II,
osiedle Powstańców Wielkopolskich.
Na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego są również takie osiedla, gdzie nie dociera sieć ciepłownicza,
przede wszystkim po zachodniej stronie miasta. Są to głównie obszary zabudowy jednorodzinnej.
Można wymienić tu następujące osiedla:
osiedle Pruślin,
osiedle Kamienice Stare,
osiedle Zacisz - Zębców,
osiedle Odolanowskie,
osiedle Nowe Parcele,
osiedle Parcele Zacharzewskie.
System gazowniczy w powiecie
Potrzeby cieplne w powiecie ostrowskim i w samym Ostrowie Wielkopolskim zaspokajane są także za
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
90
pomocą ogrzewania gazowego. Dotyczy to głównie zabudowy jednorodzinnej oraz pojedynczych
obiektów (np. szkoły). W mniejszych miastach powiatu obecne są również małe kotłownie lokalne
(gazowe) zasilające w ciepło do kilkunastu budynków.
Dystrybucją gazu ziemnego na terenie powiatu ostrowskiego zajmuje się Wielkopolski Operator
Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. – Oddział Zakład Dystrybucji Gazu Kalisz. Na terenie powiatu
znajdują się dwie rozdzielnie gazu – w Ostrowie Wielkopolskim i w Odolanowie. Powiat zasilany jest
gazem ziemnym wysokometanowym GZ-50.
Rozdzielcza sieć gazowa na terenie powiatu ostrowskiego ma długość ponad 521,4 km, z czego
364 km obsługiwane jest przez Rozdzielnie gazu w Ostrowie Wielkopolskim, a 157,4 przez
Rozdzielnię w Odolanowie. Gaz sieciowy nie jest dostępny dla mieszkańców gmin Raszków
i Sieroszewice. Stopień gazyfikacji poszczególnych gmin powiatu ostrowskiego przedstawia się
następująco:
Ostrów Wielkopolski miasto – 75,1 %,
gmina Ostrów Wielkopolski – 6 %,
gmina Odolanów – 100 %,
gmina Nowe Skalmierzyce – 20,8 %,
gmina Przygodzice – 92 %,
gmina Sośnie – 35 %.
W samym Ostrowie Wielkopolskim podstawowymi obiektami układu zaopatrzenia w gaz są:
magistrale: Odolanów – Adamów i Odolanów – Włocławek
dwie stacje redukcyjne I stopnia:
zlokalizowana przy ul. Sądowej o przepustowości 12 000 Nm3/h
zlokalizowana na terenie OZC S.A. o przepustowości 12 500 Nm3/h.
Podstawowy układ sieci zasilania tworzą istniejące magistralne gazociągi średnioprężne, stacje
II stopnia oraz sieć gazociągów niskoprężnych.
W oparciu o „Projekt planu zaopatrzenia w ciepło Ostrowa Wielkopolskiego‖ można stwierdzić, że
wykorzystanie gazu do celów grzewczych w gospodarstwach domowych dotyczy ok. 20 % mieszkań.
Większość podłączonych do sieci gospodarstw domowych korzysta z gazu jedynie w celu
przygotowania posiłków.
Według danych GUS w powiecie ostrowskim w 2006 roku sieć rozprowadzająca gaz
wysokometanowy posiadała 22 511 odbiorców w gospodarstwach domowych, z których 6002
wykorzystywała gaz do ogrzewania mieszkań (czyli blisko 27%). Zużycie gazu w powiecie
ostrowskim w 2006 roku wyniosło 11,66 mln m3, z tego ok. 7,56 mln m
3 zostało zużyte na cele
ogrzewania mieszkań. W ogólnym bilansie potrzeb cieplnych powiatu ostrowskiego gaz do celów
grzewczych stanowi około 10 %.
Struktura paliwowa w obiektach korzystających z indywidualnych źródeł ciepła jest bardzo istotna ze
względu na jakość powietrza na danym terenie, a także ma wpływ na możliwości zastosowania
działań naprawczych. Z przeprowadzonej inwentaryzacji w oparciu o uzyskane dane ustalono
strukturę pokrycia zapotrzebowania na ciepło przez poszczególne rodzaje paliw na terenie powiatu
ostrowskiego.
11.3 Charakterystyka techniczno-ekologiczna źródeł liniowych
Na wielkość stężenia pyłu w powietrzu wpływ ma również komunikacja. Poziom zanieczyszczenia
powietrza atmosferycznego jest zależny w największym stopniu od natężenia ruchu na
poszczególnych trasach komunikacyjnych. Duże znaczenie w miastach ma również zwarta zabudowa,
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
91
gdyż w znacznym stopniu ogranicza wymianę mas powietrza. Efektem tego jest gromadzenie się pyłu
w przyziemnej warstwie atmosfery. Wielkość emisji z komunikacji zależna jest od ilości i rodzaju
samochodów oraz od rodzaju stosowanego paliwa. Należy również uwzględnić wpływ zanieczyszczeń
pochodzących z procesów zużycia opon, hamulców a także ścierania nawierzchni dróg, które zalicza
się do emisji pozaspalinowej. Emisja wtórna (z unoszenia) pyłu PM10 z nawierzchni dróg stanowi do
65 % (w zależności od stanu technicznego drogi, stopnia utwardzenia pobocza itp.) emisji całkowitej
z komunikacji. Emisja ze ścierania hamulców stanowi niewielki procent emisji pozaspalinowej.
Obszary uciążliwości spowodowanej przez ciągi komunikacyjne
System komunikacyjny ma istotny wpływ na stan jakości powietrza głównie z tytułu transportu
drogowego, w tym przede wszystkim ruchu tranzytowego pojazdów ciężkich oraz autokarowego
ruchu turystycznego. Na terenie powiatu ostrowskiego największe potencjalne zagrożenie występuje
zatem wzdłuż dróg krajowych nr 11, 25 i 36, ze względu na duże natężenie ruchu.
Nie bez znaczenia są też przebiegające przez powiat drogi wojewódzkie:
• droga nr 444,
• droga nr 445,
• droga nr 450
oraz pozostałe drogi powiatowe i gminne.
Sąsiedztwo wymienionych arterii komunikacji drogowej z obszarami wymagającymi zapewnienia
właściwych standardów jakości powietrza powoduje, że obszary te należy sklasyfikować jako miejsca
potencjalnego zagrożenia. Najpoważniejszym problemem jest emisja generowana przez drogi
o największym natężeniu ruchu pojazdów. Na stan zanieczyszczenia powietrza Ostrowa
Wielkopolskiego istotny wpływ wywierać może również ruch tranzytowy powodujący np. zwiększony
udział pojazdów ciężarowych w ogólnej liczbie pojazdów.
W poniższych tabelach przedstawiono natężenie ruchu pojazdów na terenie województwa
(wg Generalnego Pomiaru Ruchu w 2005 roku), powiatu ostrowskiego i samego Ostrowa
Wielkopolskiego.
Tabela 19. Porównanie wielkości natężenia ruchu na drogach województwa wielkopolskiego (źródło: GPR
2005).
rodzaj drogi
SDR 2005 [poj./dobę]
Polska województwo
wielkopolskie
drogi międzynarodowe 13 561 13 737
pozostałe krajowe 5 990 8 440
krajowe ogółem 8 244 9 842
drogi wojewódzkie 2 769 3 188
Tabela 20. Natężenie ruchu na drogach powiatu ostrowskiego (źródło: GPR 2005)
numer
drogi odcinek drogi
SDR 2005
[poj./dobę]
11 Sobótka - Ostrów Wielkopolski 6 759
11 Ostrów Wielkopolski (przejście) 28 606
11 Ostrów Wielkopolski - Przygodzice 13 686
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
92
numer
drogi odcinek drogi
SDR 2005
[poj./dobę]
11 Przygodzice - Antonin 10 278
11 Antonin - Ostrzeszów 9 885
25 Kalisz - Ostrów Wielkopolski 15 168
25 Antonin - Szklarka 3 926
36 Krotoszyn - Ostrów Wielkopolski 4 950
444 Krotoszyn - Sulmierzyce 3 303
444 Sulmierzyce - Odolanów (rondo) 7 005
444 Odolanów - skrzyżowanie z drogą krajową nr 25 1 581
444 skrzyżowanie z drogą krajową nr 25 - Ostrzeszów 1 515
445 Odolanów - Topola Mała 4 289
445 Topola Mała - Ostrów Wielkopolski 7 205
445 Ostrów Wielkopolski 17 280
450 Kalisz - Wielowieś 3 259
450 Wielowieś - Grabów n. Prosną 3 326
450 Grabów n. Prosną - Doruchów 1 081
450 Doruchów - granica województwa 1 063
450 granica województwa - Opatów 2 100
Tabela 21. Natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych powiatu ostrowskiego.
odcinek drogi SDR 2005
[poj./dobę]
Ligota - Raszków 1 795
Janków Przygodzki - Przygodzice 1 461
Garki - Bogdaj 1 321
Sośnie (wieś) 2 905
Sośnie - Surmin 2 232
Surmin - Chojnik 1 008
Karski - Lewków 3 198
Wtórek 5 368
Korytnica 1 839
Przybysławice 4 390
Grudzielec 1 054
Janków Przygodzki 2 188
Tabela 22. Natężenie ruchu na drogach w Ostrowie Wielkopolskim.
numer
drogi ulice Ostrowa Wielkopolskiego
SDR 2005
[poj./dobę]
11, 25 ul. Wrocławska 23 948
25 ul. Kaliska 12 034
25 al. Słowackiego 19 245
ul. Piłsudskiego 13 474
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
93
numer
drogi ulice Ostrowa Wielkopolskiego
SDR 2005
[poj./dobę]
11, 25 ul. Głogowska 13 474
ul. Chopina 13 474
ul. Kompałły 13 474
11, 25 ul. Sienkiewicza 13 474
11, 25 ul. Wojska Polskiego 16 303
445 ul. Odolanowska 14 555
36 ul. Krotoszyńska 10 105
11 ul. Poznańska 14 902
11, 25 ul. Raszkowska 20 210
ul. Grabowska 5 368
ul. Radłowska 3 590
ul. Wysocka - ul. Kamienna 439
Sieć dróg na terenie miasta jest stale modernizowana. Przejście ruchu tranzytowego przez Ostrów
Wielkopolski odbywa się przez centrum miasta. Jednak ciągły wzrost ruchu samochodowego pociąga
za sobą degradację stanu technicznego dróg, zmniejszenie przepustowości ruchu (zatłoczenie ulic
w godzinach szczytu 07:00 – 08:00, 15:00 – 17:00), a co za tym idzie zwiększenie hałasu
komunikacyjnego i wzrost zanieczyszczeń w powietrzu.
Ścieżki rowerowe nie stanowią alternatywy dla ruchu samochodowego, ponieważ ich sieć jest
niedostateczna, a dodatkowo nie sprzyjają temu warunki klimatyczne.
W celu redukcji emisji pyłu PM10 ze źródeł liniowych warto kontynuować działania polegające na
poprawie stanu technicznego dróg już istniejących (w tym również likwidacja nieutwardzonych
poboczy). Bardzo ważną rolę odgrywają także działania koncentrujące się na pozyskaniu rezultatu,
jakim jest zwiększenie płynności ruchu w Ostrowie Wielkopolskim. Dodatkowym elementem działań
naprawczych, zmniejszającym emisję wtórną z dróg, będzie z pewnością mokre czyszczenie ulic
zwłaszcza w okresie pozimowym, w którym następuje posypywanie ulic piaskiem oraz większy opad
pyłu w związku z ogrzewaniem. Mokre czyszczenie ulic korzystnie wpływa na zmniejszeniu unosu
pyłu z dróg również w okresie bezopadowym.
12 Bilanse zanieczyszczeń pochodzących od podmiotów
korzystających ze środowiska, z powszechnego korzystania ze
środowiska i napływów, które mają wpływ na poziomy
substancji w powietrzu
W pierwszej części niniejszego rozdziału przedstawiono wyniki inwentaryzacji emisji, ze źródeł
punktowych, liniowych oraz powierzchniowych, przeprowadzonej na terenie powiatu ostrowskiego,
natomiast w drugiej części dokonano bilansu ilościowego i przeprowadzono analizy udziałów
poszczególnych źródeł w emisji pyłu PM10.
Mapę z zaznaczoną lokalizacją wszystkich rodzajów emitorów ujętych w inwentaryzacji
zamieszczono w załączniku graficznym 7.2.1.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
94
12.1 Inwentaryzacja emisji ze źródeł punktowych
Inwentaryzacja źródeł emisji punktowej polegała na zgromadzeniu informacji o jednostkach
organizacyjnych znajdujących się na terenie powiatu, z uwzględnieniem wielkości jednostki, struktury
organizacyjnej oraz procesów wpływających na wielkość emisji pyłu PM10.
Inwentaryzacją zostało objętych 13 jednostek organizacyjnych - zakładów (17 emitorów punktowych)
zlokalizowanych na terenie powiatu ostrowskiego.
Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 ze zinwentaryzowanych zakładów w skali rocznej została
ujęta w poniższej tabeli.
Tabela 23. Wielkość emisji punktowej pyłu PM10 w powiecie ostrowskim.
lp. Nazwa jednostki
Wielkość emisji
pyłu PM10
[Mg/rok]
1 PPHU "WOSEBA" 1,56
2 Plant – Kuźnia Ostrów Wielkopolski 6,48
3 Europejskie Konsorcjum Kolejowe WAGON Sp. z o.o. 4,20
4 Przedsiębiorstwo "DOMBUD" Sp. z o.o. 1,33
5 "SKLEJKA EKO" S.A. 5,57
6 Ostrowski Zakład Ciepłowniczy S. A . 48,15
7 WIRBET S.A. Przedsiębiorstwo Produktów Strunobetonowych Żerdzi Wirowanych 3,40
8 Meble DOKTÓR - Tadeusz Doktór 4,56
9 Przedsiębiorstwo drogowe "DROGBUD - Ostrów" Sp. z o.o. 6,88
10 "TRASKO STAL" Sp. z o.o. 1,02
11 SPOMASZ Odlewnia Żeliwa Sp. z o.o. 2,34
12 Wytwórnia Pasz i Koncentratów "Farmer" S.J. 1,02
13 HALFEN Produkcja Sp. z o.o. 1,94
RAZEM 88,45
Na przedstawionej na mapie lokalizacji emitorów (załącznik 7.2.1) widać, że źródła punktowe objęte
inwentaryzacją koncentrują się głównie w Ostrowie Wielkopolskim.
W celu określenia wielkości emisji wykorzystano:
bazę danych Urzędu Marszałkowskiego w zakresie opłat za korzystanie ze środowiska
(rok 2006),
dane z pozwoleń na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
dane uzyskane telefonicznie od poszczególnych zakładów.
Dla każdej z jednostek organizacyjnych (podmiotów) została zbudowana struktura organizacyjna
w podziale na emitory i parametry prowadzonych procesów, która pozwoliła na określenie wielkości
emisji pyłu PM10 dla każdego z emitorów. Przy określaniu emisji kierowano się zasadą
pierwszeństwa dla danych z ewidencji półrocznych ze względu na ich wiarygodność, natomiast
dopiero po wykorzystaniu tych danych emisja była określana na podstawie pozwoleń.
W przypadku braku danych, dotyczących parametrów emitorów lub parametrów ich pracy,
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
95
przyjmowano założenia podane w poniższych tabelach.
Tabela 24. Przyjmowane do obliczeń wartości temperatur wylotu gazów odlotowych
Temperatura wylotu ºC K
Paliwa stałe 170 443
Olej 180 453
Gaz 180 453
Dodatkowo określono również roczny profil zmienności emisji punktowej, co jest szczególnie istotne
w przypadku, gdy większość emisji punktowej pochodzi ze spalania paliw do celów grzewczych.
Na wykresach poniżej zobrazowano przebieg zmienności profili rocznego i dobowego dla źródeł
punktowych.
Wykres 9. Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł punktowych w 2006 roku.
Wykres 10. Profil zmienności dobowej emisji pyłu PM10 dla źródeł punktowych.
0
0,5
1
1,5
2
2,5
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
wsp
ółc
zyn
nik
zm
ien
no
ści em
isji
miesiące
Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł punktowych w 2006 r.
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23
godziny [h]
Profil zmienności dobowej dla źródeł punktowych
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
96
12.2 Inwentaryzacja emisji ze źródeł powierzchniowych
Emisja powierzchniowa, czyli tzw. emisja niska, zajmuje wśród źródeł zanieczyszczeń powietrza
pyłem PM10 pierwsze miejsce i wynosi blisko 826 Mg w 2006 roku. Na podstawie danych o rodzaju
zabudowy oraz informacji o rodzaju stosowanego ogrzewania podzielono teren powiatu ostrowskiego
i miasta Ostrowa Wielkopolskiego na poszczególne obszary, dla których obliczono wielkość emisji
pyłu PM10.
Wielkość emisji powierzchniowej w rozbiciu na poszczególne gminy powiatu ostrowskiego oraz
osiedla Ostrowa Wielkopolskiego przedstawiona została w poniższych tabelach.
Tabela 25. Ładunek pyłu PM10 z poszczególnych gmin powiatu ostrowskiego w roku bazowym 2006.
Lp. gminy powiatu ostrowskiego
liczba
ludności w
gminach
zapotrzebowanie
energetyczne
[GJ]
emisja pyłu
PM10
[Mg/rok]
1 Ostrów Wielkopolski - miasto 72 671 1 598 762 297,56
2 gmina Ostrów Wielkopolski 17 979 323 622 117,77
3 gmina Nowe Skalmierzyce
4 Nowe Skalmierzyce - miasto 5 057 91 026 27,61
5 Nowe Skalmierzyce - obszar wiejski 10 081 181 458 66,03
6 gmina Odolanów
7 Odolanów - miasto 4 951 89 118 21,52
8 Odolanów - obszar wiejski 8 940 160 920 48,82
9 gmina Przygodzice 11 337 204 066 61,91
10 gmina Raszków
11 Raszków - miasto 2 031 36 558 13,92
12 Raszków - obszar wiejski 9 261 166 698 64,03
13 gmina Sieroszewice 9 644 173 592 63,20
14 gmina Sośnie 6 621 119 178 43,39
SUMA 158 573 3 144 998 825,76
Tabela 26. Ładunek pyłu PM10 z poszczególnych osiedli Ostrowa Wielkopolskiego w roku bazowym 2006.
Lp. osiedla Ostrowa
Wielkopolskiego
liczba
ludności na
osiedlach
zapotrzebowanie
energetyczne [GJ]
emisja pyłu
PM10 [Mg/rok]
1 Śródmieście 10 474 230 428 18,68
2 Wenecja 8 881 195 382 22,16
3 Krępa 4 578 100 716 16,30
4 Jana Pawła II 14 309 314 798 38,25
5 Pruślin 2 954 64 988 21,03
6 Kamienice Stare 1 587 34 914 12,00
7 Zacisze - Zębców 4 481 98 582 31,90
8 Odolanowskie 2 677 58 894 19,05
9 Nowe Parcele 6 439 141 658 45,83
10 Parcele Zacharzewskie 7 945 174 790 53,02
11 Powstańców Wielkopolskich 8 346 183 612 19,34
SUMA 72 671 1 598 762 297,56
W 2006 roku największy ładunek pyłu PM10 emitowany był do powietrza z terenu Ostrowa
Wielkopolskiego oraz obszarów wiejskich gmin: Nowe Skalmierzyce, Odolanów i Raszków, zaś
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
97
najniższy ładunek emitowany jest ze źródeł powierzchniowych małych miast powiatu: Raszków,
Odolanów i Nowe Skalmierzyce.
W samym Ostrowie Wielkopolskim największy ładunek pyłu PM10 emitowany jest ze źródeł
powierzchniowych osiedli: Parcele Zacharzewskie, Nowe Parcele, Jana Pawła II i Zacisze - Zębców.
Najniższe wartości ładunku pyłu PM10 emitowanego do powietrza wystąpiły w 2006 roku na
obszarze osiedli: Kamienic Starych i Krępy. Emisja pyłu PM10 jest najniższa na osiedlach, gdzie
część zabudowy (głównie wielorodzinnej) zaopatrywana jest w ciepło przez m.s.c. Na obszarach,
gdzie występuje przewaga ogrzewania indywidualnego, obliczona wielkość emisji pyłu PM10
zdecydowanie wzrasta.
Inwentaryzacja powierzchniowych źródeł emisji została przeprowadzona przy wykorzystaniu
materiałów pomocniczych Ministerstwa Środowiska i Głównego Inspektora Ochrony Środowiska
zawartych w opracowaniu pt. „Wskazówki dla Wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen
bieżących i programów ochrony powietrza‖, Warszawa 2003. Analizie poddano ogrzewanie
indywidualne w katastrze w polach 250 m × 250 m, ze względu na istotny wpływ na jakość powietrza
źródeł z sektora bytowo-komunalnego.
Teren Ostrowa Wielkopolskiego został podzielony na 11 obszarów (osiedli), natomiast teren powiatu
na 10 jednostek bilansowych, odpowiadających podziałowi administracyjnemu na gminy.
W obszarach wyznaczono emitory powierzchniowe odpowiadające kwadratom o boku 250 × 250 m.
W każdym obszarze bilansowym wyznaczono zapotrzebowanie ciepła w oparciu o ilość mieszkańców
i współczynnik zapotrzebowania ciepła na jednego mieszkańca. Emisja pyłu PM10 została obliczona
z uwzględnieniem udziałów różnych rodzajów paliw w obszarach bilansowych oraz terenów objętych
siecią cieplną i gazową. Udziały poszczególnych paliw zostały ustalone w oparciu o informacje
zebrane w Ostrowskim Zakładzie Ciepłowniczym oraz w Rejonie Eksploatacji Sieci Gazowej Kalisz.
Dla każdego z wykorzystywanych paliw wyliczono wartość energii użytkowej.
W obliczeniach uwzględniono wykorzystanie paliw na potrzeby ogrzewania pomieszczeń oraz
podgrzewania wody użytkowej.
Do obliczeń emisji pyłu PM10 przyjęto następujące wskaźniki:
Tabela 27. Zestawienie wskaźników emisji pyłu PM10 dla kotłów domowych, wg EMEP-CORINAIR Emission Inventory
Guidebook (2006 r.): Small combustion installations, tabela 8.1a
Rodzaj paliwa Jednostka
Wskaźnik emisji pyłu PM10
wg EMEP-CORINAIR
Emission Inventory Guidebook
gaz [g/GJ] 0,5
węgiel [g/GJ] 404,1
olej opałowy [g/GJ] 3,7
drewno [g/GJ] 695,3
Największy ładunek pyłu PM10 wprowadzany jest do środowiska w wyniku spalania węgla i drewna.
Emisja ze źródeł powierzchniowych nie jest stała. Podlega znacznym wahaniom zarówno w ciągu
doby jak i w ciągu roku. W ciągu roku różnice w emisji ze źródeł powierzchniowych związane są
z sezonem grzewczym i sezonem letnim. Wahania dobowe związane są z trybem życia – uspokojenie
w nocy, ożywienie w godzinach porannych i kolejne w godzinach popołudniowych i wieczornych.
W celu uwzględnienia tych różnic określono dla źródeł powierzchniowych roczny i dobowy profil
zmienności emisji. Oba profile (roczny i dobowy) przedstawiono na wykresach poniżej.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
98
Wykres 11. Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł powierzchniowych w 2006 roku.
Wykres 12. Profil zmienności dobowej emisji pyłu PM10 dla źródeł powierzchniowych.
12.3 Inwentaryzacja emisji ze źródeł liniowych
Emisja liniowa zajmuje wśród źródeł zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10 na terenie powiatu
ostrowskiego drugie miejsce. Jej udział w całkowitej wielkości emisji pyłu PM10 dla powiatu
przekracza nieznacznie 12 % i wyniósł łącznie ok. 126,2 Mg w 2006 roku. Główne źródło emisji
zanieczyszczeń pyłem frakcji PM10 do powietrza stanowi w tym względzie ruch komunikacyjny,
odpowiedzialny za powstawanie emisji pyłu w wyniku:
- spalania paliw w silnikach,
- ścierania jezdni, opon i hamulców,
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
wsp
ółc
zyn
nik
zm
ien
no
ści em
isji
miesiące
Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł powierzchniowych w 2006 r.
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1,6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
godziny [h]
Profil zmienności dobowej dla źródeł powierzchniowych
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
99
- unoszenia drobin pyłu w wyniku wzniecania go z powierzchni na skutek ruchu pojazdów
(emisja wtórna).
Największe ładunki emisji zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10 pochodzenia komunikacyjnego
występują wzdłuż dróg krajowych nr 11, 25 i 36 oraz wzdłuż ulic w ciągu dróg wojewódzkich.
Przeprowadzając obliczenia emisji ze źródeł liniowych, uwzględniono drogi krajowe i wojewódzkie,
dla których były wykonane pomiary natężenia ruchu pojazdów. Drogi te potraktowano, jako źródła
emisji liniowej. Do obliczeń przyjęto emisję z 34 odcinków dróg (podzielonych na 347 emitorów
liniowych). Przeprowadzając inwentaryzację wykorzystano materiały przekazane przez Zarząd Dróg
Wojewódzkich w Poznaniu (pomiar ruchu na drogach wojewódzkich w 2005 roku – średni dobowy
ruch w punktach pomiarowych) oraz przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział
w Poznaniu.
W wyniku inwentaryzacji emisji ze źródeł liniowych, na podstawie wyników pomiarów natężeń ruchu
(GPR 2005), drogi powiatu i miasta Ostrowa Wielkopolskiego podzielono na odcinki, którym
odpowiadały wielkości zmierzonych natężeń poszczególnych pojazdów.
W poniższej tabeli przedstawiono ładunek emisji pyłu PM10 emitowanego przez poszczególne
odcinki dróg i ulic na terenie powiatu ostrowskiego.
Tabela 28. Emisja pyłu PM10 z poszczególnych odcinków dróg i ulic w powiecie ostrowskim w roku 2006.
Lp. nr drogi miejscowość drogi, ulice
długość
odcinka
[km]
emisja pyłu
PM10
[Mg/rok]
1 11 Sobótka - Ostrów Wlkp. 13,11 11,304
2 25 Nowe Skalmierzyce - Ostrów Wlkp. 12,24 19,211
3 36 Biadki - Ostrów Wlkp. 15,38 9,603
4 444 Sulmierzyce - Odolanów - Czarnylas 22,35 5,462
5 11 Ostrów Wlkp. - Przygodzice - Antonin - Niedźwiedź 15,21 19,588
6 25 Antonin - Międzybórz 17,17 7,868
7 445 Odolanów - Tarchały Wielkie - granica Ostrowa Wlkp. 10,15 5,450
8 450 granica powiatu - Ołobok - Wielowieś - granica powiatu 21,65 2,857
9
Ligota - Raszków 10,55 1,658
10
Janków Przygodzki - Przygodzice 8,37 1,071
11
Garki - Bogdaj 11,55 1,336
12
Sośnie - Surmin 10,28 2,009
13
Surmin - Chojnik 6,13 0,541
14
Karski - Lewków 5,41 1,515
15
Wtórek - Ostrów Wlkp. 2,75 1,293
16
Raszków - Ostrów Wlkp. 7,23 1,164
17
Grudzielec - droga nr 11 6,63 0,612
18 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Wrocławska 3,67 6,052
19 25 Ostrów Wlkp. ul. Kaliska 3,25 4,193
20 25 Ostrów Wlkp. al. Słowackiego 1,88 2,866
21
Ostrów Wlkp. ul. Piłsudskiego 0,58 0,838
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
100
Lp. nr drogi miejscowość drogi, ulice
długość
odcinka
[km]
emisja pyłu
PM10
[Mg/rok]
22 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Głogowska 0,40 0,660
23
Ostrów Wlkp. ul. Chopina 0,30 0,433
24
Ostrów Wlkp. ul. Kompałły 0,44 0,636
25 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Sienkiewicza 0,28 0,462
26 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Wojska Polskiego 0,55 0,907
27 445 Ostrów Wlkp. ul. Odolanowska 2,42 4,093
28 36 Ostrów Wlkp. ul. Krotoszyńska 2,61 3,311
29 11 Ostrów Wlkp. ul. Poznańska 2,93 4,832
30 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Raszkowska 0,24 0,396
31
Ostrów Wlkp. ul. Grabowska 3,35 1,575
32
Ostrów Wlkp. ul. Radłowska 1,74 0,547
33
Ostrów Wlkp. ul. Wysocka - ul. Kamienna 3,57 0,137
34
Ostrów Wlkp. ul. Dworcowa 1,04 1,715
sumaryczna emisja pyłu PM10 z emitorów liniowych 126,195
Przy inwentaryzacji źródeł liniowych uwzględniono:
podział emisji liniowej na najważniejsze trakty komunikacyjne powiatu ostrowskiego i miasta
Ostrowa Wielkopolskiego, które wprowadzono w formie źródeł emisji - źródłem emisji zawsze
była droga lub ulica o konkretnej nazwie,
wszystkie drogi i ulice wprowadzono w odcinkach z uwzględnieniem granic powiatu.
Inwentaryzacją objęto 4 grupy pojazdów:
samochody osobowe,
samochody dostawcze,
samochody ciężarowe,
autobusy.
Każda droga (źródło) podzielona została na niezbędną ilość odcinków (stanowiących emitory), przy
czym głównym kryterium podziału drogi na odcinki był kształt przebiegu ulicy oraz natężenie ruchu
pojazdów na poszczególnych odcinkach drogi. Przy kwalifikowaniu ulic, jako źródeł emisji liniowej,
kierowano się dostępnością danych o natężeniu ruchu na danej drodze.
Struktura pojazdów poruszających się po drogach powiatu jest różna dla poszczególnych odcinków
dróg i zależna od ich charakteru. Poniżej przedstawiono wyliczoną średnią strukturę poszczególnych
pojazdów dla powiatu ostrowskiego oraz dla miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
101
Wykres 13. Średnia struktura ruchu pojazdów w powiecie ostrowskim.
Wykres 14. Średnia struktura ruchu pojazdów na ulicach Ostrowa Wielkopolskiego.
Metodyka obliczania emisji spalinowej oraz przyjęte wskaźniki emisji są zgodne ze „Wskazówkami
dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony
powietrza‖.
W obliczeniach emisji ze źródeł liniowych uwzględniono oprócz emisji spalinowej, emisję
pozaspalinową z procesów zużycia opon, hamulców, a także ścierania nawierzchni dróg oraz emisję
wtórną związaną z unoszeniem pyłu z dróg. Z uwagi na prowadzone w Ostrowie Wielkopolskim
działania zmierzające do utrzymania czystości dróg (częste mokre czyszczenie) przyjęto niższy
wskaźnik dla emisji wtórnej (z unoszenia) pyłu.
Przy obliczaniu emisji wtórnej zastosowano metodykę EPA AP-42 (część 13.2.1 „Paved Roads‖).
Przyjęte wskaźniki emisji wtórnej zawierają w sobie emisję z procesów zużycia opon, hamulców,
a także ścierania nawierzchni dróg. Przedstawiono je w poniższej tabeli.
77%
10% 11%
2%
struktura ruchu na drogach powiatu ostrowskiego
osobowe dostawcze ciężarowe autobusy
71%
10%
18%
1%
Struktura ruchu na drogach Ostrowa Wielkopolskiego
osobowe dostawcze ciężarowe autobusy
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
102
Tabela 29. Wskaźnik emisji wtórnej i pozaspalinowej
Wskaźnik emisji
pozaspalinowej i wtórnej
E [g/km×poj]
Rodzaj emisji liniowej – rodzaj pojazdu
0,021 Emisja pozaspalinowa ze ścierania – pojazdy osobowe
0,029 Emisja pozaspalinowa ze ścierania – pojazdy dostawcze
0,097 Emisja pozaspalinowa ze ścierania – pojazdy ciężarowe
0,097 Emisja pozaspalinowa ze ścierania – autobusy
0,144 Emisja wtórna z unoszenia
0,072 Emisja wtórna z unoszenia (dla ulic dwujezdniowych i dla ulic
poddanych zabiegom czyszczenia)
Rozważając emisję liniową należy przeanalizować, jakie rodzaje pojazdów najbardziej wpływają na
wielkość emisji pyłu PM10. Samochody ciężarowe, pomimo że nie stanowią większości na terenie
powiatu (ok. 28 % ogólnej liczby pojazdów), stanowią największe źródło emisji ze spalania paliw,
spośród analizowanych kategorii pojazdów.
Tabela 30. Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 według rodzajów pojazdów (emisja spalinowa) oraz
emisja pozaspalinowa i emisja wtórna ze źródeł liniowych, w powiecie ostrowskim.
Kategoria pojazdów/emisja pozaspalinowa i wtórna Emisja pyłu PM10 [Mg/rok]
samochody osobowe 4,58
samochody dostawcze 5,40
samochody ciężarowe 36,63
autobusy 3,23
emisja pozaspalinowa (ze ścierania) 15,13
emisja wtórna ( z unoszenia) 61,24
SUMA 126,21
Przy określaniu emisji z komunikacji uwzględniono również emisję pozaspalinową, którą jest pylenie
z hamulców, zużywanie się bieżników opon, tarcie nawierzchni oraz wtórne pylenie (unoszenie pyłu
z nawierzchni dróg). Emisja pozaspalinowa i wtórna (z unoszenia) stanowi ok. 60 % całej emisji
z komunikacji.
W samym Ostrowie Wielkopolskim struktura ruchu jest inna niż w powiecie, ponieważ miasto jest
węzłem komunikacyjnym, gdzie zbiegają się trzy drogi krajowe. Poniższa tabela przedstawia wielkość
emisji pyłu PM10 generowaną przez poszczególne rodzaje pojazdów w samym mieści oraz wielkość
emisji pozasapalinowej.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
103
Tabela 31. . Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 według rodzajów pojazdów (emisja spalinowa) oraz emisja
pozaspalinowa i emisja wtórna ze źródeł liniowych, w Ostrowie Wielkopolskim.
Kategoria pojazdów/emisja pozaspalinowa i wtórna Emisja pyłu PM10
[Mg/rok]
samochody osobowe 1,07
samochody dostawcze 1,34
samochody ciężarowe 9,31
Autobusy 0,80
emisja pozaspalinowa (ze ścierania) 4,23
emisja wtórna ( z unoszenia) 16,66
SUMA 33,41
Z uwagi na duże wahania wielkości natężenia ruchu w czasie doby oraz mniejsze wahania roczne
określono dla źródeł liniowych profile zmienności emisji: dobowe i roczne. Szczególnie duże są
dobowe wahania emisji ze źródeł liniowych związane ze wzmożonym ruchem samochodowym
w godzinach porannych (dojazdy do pracy) i popołudniowych (powroty do domu). Profile zmienności
przedstawiono na wykresach poniżej.
Wykres 15. Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł liniowych w powiecie ostrowskim w 2006 roku.
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1,6
1,8
2
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
wsp
ółc
zyn
nik
zm
ien
no
ści em
isji
miesiące
Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł liniowych w 2006 r.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
104
Wykres 16. Profil zmienności dobowej emisji pyłu PM10 dla źródeł liniowych w powiecie ostrowskim.
12.4 Bilanse zanieczyszczeń pochodzących z poszczególnych źródeł
Z przeprowadzonej na potrzeby realizacji Programu ochrony powietrza inwentaryzacji źródeł emisji
do powietrza z terenu powiatu ostrowskiego wynika, że wielkość ładunku pyłu PM10 w 2006 roku
wyniosła łącznie ok. 1 040 Mg. Zanieczyszczenia pochodzą ze źródeł: powierzchniowych i linowych
oraz punktowych w mniejszym stopniu. Główne źródło emisji zanieczyszczeń stanowi w powiecie
ostrowskim emisja powierzchniowa i liniowa (odpowiednio ponad 79 % i ponad 12 % całkowitej
wielkości emisji).
Całkowita wielkość emisji pyłu PM10 jest sumą emisji: punktowej, liniowej oraz powierzchniowej.
Zestawienie emisji z poszczególnych rodzajów źródeł ilustruje poniższa tabela.
Tabela 32. Zestawienie emisji pyłu PM10 z poszczególnych źródeł emisji na terenie powiatu ostrowskiego
Rodzaj emisji Wielkość ładunku zanieczyszczeń [Mg/rok]
pył PM10
emisja punktowa 88,45
emisja powierzchniowa 825,76
emisja liniowa 126,20
SUMA 1 040,41
Poniżej przedstawiono udziały procentowe poszczególnych źródeł emisji w powiecie ostrowskim
w rocznej emisji pyłu PM10.
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1,6
1,8
2
2,2
2,4
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23godziny [h]
Profil zmienności dobowej dla źródeł liniowych
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
105
Wykres 17. Struktura emisji pyłu PM10 w powiecie ostrowskim w roku bazowym 2006.
Jak już wspomniano i pokazano na wykresie powyżej, największy udział w wielkości emisji pyłu
PM10 ma emisja powierzchniowa i liniowa. Dodatkowo z racji sposobu wprowadzania
zanieczyszczeń do powietrza (wysokie emitory, wysoka prędkość wylotowa) udział emisji punktowej
w stężeniach imisyjnych na terenie powiatu nie jest znaczący. Główne źródło zanieczyszczenia
powietrza na terenie powiatu i samego miasta Ostrowa Wielkopolskiego stanowi emisja
powierzchniowa.
Strukturę sposobów korzystania ze środowiska w powiecie ostrowskim, związanych z emisją
zanieczyszczeń pyłowych, przedstawiono na wykresie poniżej.
Wykres 18. Udziały emisji pochodzących z różnych sposobów korzystania ze środowiska w roku bazowym 2006.
12.5 Emisja napływowa
W celu przeprowadzenia oceny napływu zanieczyszczeń na teren powiatu ostrowskiego
przeanalizowano wielkość emisji pyłu PM10:
8,5%
79,4%
12,1%
2006
emisja punktowa emisja powierzchniowa emisja liniowa
8,5%
91,5%
2006
korzystanie ze środowiska powszechne korzystanie ze środowiska
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
106
ze źródeł zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie strefy,
ze źródeł zlokalizowanych w województwie wielkopolskim,
ze źródeł zlokalizowanych na terenie województw ościennych.
Cała emisja napływowa z dalszych źródeł, zarówno w kraju jak i za granicą została uwzględniona
w przyjętym tle zanieczyszczeń. Przy analizie wielkości tła zanieczyszczeń dla powiatu ostrowskiego
zostały wzięte pod uwagę najniższe wielkości stężeń pomiarowych pyłu PM10 zanotowanych na stacji
pomiarowej w 2006 roku.
Przyjęta wielkość tła dla powiatu ostrowskiego wynosi 13 µg/m3.
12.5.1 Emisja pyłu ze źródeł w bezpośrednim sąsiedztwie strefy
Do modelowania wielkości napływu pyłu PM10 z bezpośredniego sąsiedztwa strefy przeanalizowano
źródła punktowe, jako jedyne mogące mieć znaczenie ponadlokalne, zlokalizowane w sąsiednich
powiatach. Zinwentaryzowano emitory punktowe spełniające kryterium:
emisja pyłu PM10 > 1 Mg/rok oraz wysokość emitora > 20 m.
Wykorzystano bazy opłatowe prowadzone przez Urzędy Marszałkowskie. Łączna emisja z zakładów
zlokalizowanych na terenie sąsiednich powiatów uwzględnionych w obliczeniach napływu pyłu
zawieszonego PM10 na teren strefy powiatu ostrowskiego wyniosła w 2006 roku ok. 445 Mg.
Informacje o emisji pyłu PM10 z poszczególnych jednostek na terenie powiatów sąsiadujących ujęte
w modelowaniu zamieszczono w tabeli 19.
12.5.2 Emisja pyłu ze źródeł województwa wielkopolskiego
Analizując napływ emisji pyłu PM10 z terenu województwa wielkopolskiego przeprowadzono
modelowanie wpływu większych źródeł punktowych emitujących pył zawieszony PM10
zlokalizowanych na terenie województwa wielkopolskiego na teren strefy objętej programem. W tym
celu wykorzystano bazę opłatową prowadzoną przez Urząd Marszałkowski. Przyjęto kryterium
wielkości emisji pyłu PM10 powyżej 30 Mg/rok oraz wysokości emitora powyżej 30 m. Wybrane na
tej podstawie zakłady przedstawiono w tabeli poniżej wraz z jednostkami z terenu powiatów
sąsiadujących z ostrowskim. Łączna emisja z zakładów zlokalizowanych na terenie województwa
wielkopolskiego uwzględnionych w obliczeniach napływu pyłu zawieszonego PM10 na teren powiatu
ostrowskiego wyniosła w 2006 roku ok. 4 318 Mg.
Tabela 33. Emisja pyłu PM10 z jednostek zlokalizowanych w sąsiedztwie strefy oraz na terenie województwa
wielkopolskiego.
Lp. nazwa adres
emisja
pyłu PM10
[Mg/rok]
1 Zespół Elektrowni PĄTNÓW ADAMÓW KONIN S.A. 62-510 Konin ul. Kazimierska 45 2 839,1
2 DALKIA Poznań ZEC S.A 60-960 Poznań ul. Gdyńska 54 321,7
3 Elektrociepłownia Kalisz - PIWONICE S.A. Torowa 115 Kalisz 62-800 220,7
4 Zakład Rolniczo-Przemysłowy Farmutil HS S.A. 64-810 Kaczory ul. Przemysłowa 4
Śmiłowo 109,2
5 Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Gnieźnie Sp. z o. o. 62-200 Gniezno ul. Staszica 13 87,6
6 ARDAGH GLASS GOSTYŃ S.A. 63-800 Gostyń ul. Starogostyńka 9 70,3
7 Miejska Energetyka Cieplna Sp. z o.o. w Pile 64-920 Piła ul. Kaczorska 20 68,1
8 Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Lesznie Sp. z o.o. 64-100 Leszno ul. Spółdzielcza 12 55,9
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
107
Lp. nazwa adres
emisja
pyłu PM10
[Mg/rok]
9 Ciepłownia Rejonowa, Kalisz 62-800 Kalisz al. Wojska Polskiego 33 55,0
10 Zakład Przetwórstwa Mleka „MLECZ‖ Sp. z o.o. 64-200 Wolsztyn ul. Żeromskiego 16 52,9
11 Zakłady Produkcji Betonów „PREFBET‖ Sp. z o.o. 64-200 Wolsztyn Powodowo 1 47,0
12 ZEC WAM w Witkowie 62-230 Witkowo ul. Żwirki i Wigury 11 44,6
13 PAROC Trzemeszno Sp. z o.o. 62-240 Trzemeszno ul. Gnieźnieńska 4 35,6
14 Zakłady Przemysłu Ziemniaczanego w Pile „ZETPEZET‖ Sp. z o. o. 64-920 Piła ul. Walki Młodych 30 33,8
15 Philips Lighting Poland S.A. 64-920 Piła ul. Kossaka 150 32,6
16 Fabryka Wyrobów Runowych „RUNOTEX‖ S.A. 62-800 Kalisz ul. Długosza 11 26,8
17 Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej we Wrześni S.A. 62-300 Września ul. Witkowska 22,1
18 Spółka Komunalna WSCHOWA Sp. z o.o. 67-400 Wschowa ul. Daszyńskiego 10 18,7
19 Wojewódzki Szpital Zespolony 62-800 Kalisz ul. Poznańska 79 16,0
20 Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko Własnościowa Pleszew 63-300 Pleszew ul. Mikołaja Reja 8/1 14,4
21 Rawicka Spółdzielnia Mieszkaniowa 63-900 Rawicz ul. Sucharskiego 15 14,3
22 Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.. 63-500 Ostrzeszów ul. Sportowa 2/1 12,4
23 Spółdzielnia G. S. S.Ch. „Dobrosława‖ Sława 12,0
24 Zakład Usług Komunalnych 63-900 Rawicz Winiary 4b 11,7
25 Krotoszyńskie Przedsiębiorstwo Ceramiki Budowlanej
„CERABUD‖ S.A. 63-700 Krotoszyn ul. Przemysłowa 16 9,7
26 NUTRICIA Zakłady Produkcyjne Sp. z o.o. oddz. w Krotoszynie 45-952 Opole ul. Marka z Jemienicy 1 7,3
27 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska 62-800 Kalisz ul. Budowlanych 2 6,9
28 AKWAWIT - BRASCO S.A.
(poprzednio Przed. Przemysłu Fermentacyjnego „AKWAWIT‖ S. A.) 64-100 Leszno ul. Święciechowska 2 6,6
29 Odlewnia-Rawicz Sp. z o.o. 63-900 Rawicz ul. Sarnowska 2 6,5
30 Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. 63-700 Krotoszyn ul. Kołłątaja 5 5,6
31 Spółdzielnia Mleczarska Gostyń 63-800 Gostyń ul. Wielkopolska 1 5,5
32 Fabryka Ceramiki Budowlanej Sp. z o.o. Ostrzeszów 63-500 Ostrzeszów
ul. Powstańców Wlkp. 13-33 5,0
33 Spółdzielnia Mieszkaniowa GÓRCZYNA 67-407 Szlichtyngowa ul. Górczyna 53 4,7
34 Ostrzeszowskie Zakłady Chemii Gospodarczej „POLLENA‖ 63-500 Ostrzeszów
ul. Powstańców Wlkp. 16 4,4
35 Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe
„MAT TAR‖ Sp. J. 63-331 Koźminiec 4,2
36 Produkcja Materiałów Budowlanych Cegielnia Klapki - Włodzimierz
Rachwał 63-520 Grabów n/Prosną, Grabów Pust. 33 4,1
37 KAN - BUD Sp. z o. o. 64-113 Osieczna ul. Gostyńska 9
Kąkolewo 3,9
38 FHUP "PAMAREX" S.C. Paweł Derdziak Marek John 64-150 Wijewo ul. Handlowa 10 3,8
39 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Kowalew Dobrzyca
z/s w Kowalewie 63-325 Kowalew ul. Chrobrego 10 3,6
40 MEBLEX Fabryka Mebli Zakład nr 2 62-800 Kalisz ul. Zachodnia 6-10 3,2
41 Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. - Grupa IHAR 63-740 Kobylin Smolice 146 2,5
42 Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko Własnościowa Kobyla Góra 63-507 Kobyla Góra Os. Zalesie 2 1,7
43 Gospodarstwo Ogrodnicze Zdzisław Dziubek 62-840 Koźminek ul. Kaliska 34 1,7
44 Przedsiębiorstwo Chemii Gospodarczej „POLLENA‖ S.A. 63-500 Ostrzeszów
ul. Powstańców Wlkp. 16 1,5
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
108
Lp. nazwa adres
emisja
pyłu PM10
[Mg/rok]
45 Fabryka Fortepianów i Pianin „CALISIA‖ 62-800 Kalisz ul. Chopina 9 1,1
46 Cegielnia Cienia 1 Piotr i Marek Sieradzcy Sp. J. 62-860 Opatówek Cienia Pierwsza 41 1,1
47 VEGEX LEGG KINGA 62-860 Opatówek Tłokinia Wielka 82 1,0
suma emisji z województwa
wielkopolskiego: 4 318,1
12.5.3 Emisja pyłu ze źródeł w województwach ościennych
Dodatkowo przeanalizowano wpływ tzw. „dalekich‖ emitorów na stan jakości powietrza w strefie.
W tym celu zamodelowano wpływ największych źródeł pyłu zawieszonego PM10 zlokalizowanych na
terenie województw ościennych na teren strefy objętej programem. Przeprowadzono inwentaryzacje
emisji pyłu z większości jednostek zlokalizowanych w tych województwach, przyjmując kryterium
wysokości emitora powyżej 100 m. Wybrane na tej podstawie jednostki przedstawiono w tabeli
poniżej. Są to głównie elektrownie i elektrociepłownie, a łączna emisja pyłu PM10 z uwzględnionych
w obliczeniach napływu „dalekich emitorów‖ na teren powiatu ostrowskiego wyniosła w 2006 roku
8 457 Mg
Tabela 34. Emisja pyłu PM10 z „dalekich” emitorów z województw ościennych względem wielkopolskiego.
Lp. nazwa zakładu położenie
wysokość
emitora
[m]
przybliżona
odległość
od Ostrowa
Wlkp. [km]
emisja
[Mg/rok]
1 KGHM Polska Miedź S.A. Głogów 180 130 100,0
2 KGHM Polska Miedź S.A. Głogów 150 130 40,0
3 KGHM Polska Miedź S.A. Głogów 120 130 39,0
4 KGHM Polska Miedź S.A. Polkowice 220 140 488,0
5 WPEC Legnica Legnica 120 140 85,0
6 MPEC "TERMAL" Lubin 230 120 138,0
7 Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A. Wrocław 184 90 300,0
8 Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A. Wrocław 120 90 112,0
9 Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A. Siechnice
(pod Wrocławiem) 135 90 25,0
10 Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A. Siechnice
(pod Wrocławiem) 110 90 13,0
11 PGE ELEKTROCIEPŁOWNIA GORZÓW S.A. Gorzów
Wielkopolski 150 240 40,0
12 PGE ELEKTROCIEPŁOWNIA GORZÓW S.A. Gorzów
Wielkopolski 120 240 30,0
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
109
Lp. nazwa zakładu położenie
wysokość
emitora
[m]
przybliżona
odległość
od Ostrowa
Wlkp. [km]
emisja
[Mg/rok]
13 PGE Elektrownia Opole S.A. Brzezie k. Opole 250 130 238,0
14 ZEC Bydgoszcz Bydgoszcz 100 190 1 512,0
15 KPEC -Bydgoszcz Bydgoszcz 190 68,0
16 CERGIA S.A. TORUŃSKA ENERGETYKA Toruń 220 180 227,0
17 ELANA ENERGETYKA Sp. z o.o. Toruń 148 180
383,0
18 ELANA ENERGETYKA Sp. z o.o. Toruń 106 180
19 Elektrociepłownie Kujawskie Inowrocław 120 150 124,0
20 Elektrownia Bełchatów Bełchatów 300 120 3 500,0
21 DALKIA ŁÓDŹ S.A. - Elektrociepłownia Łódź 274 130
600,0
22 DALKIA ŁÓDŹ S.A. - Elektrociepłownia Łódź 180 130
23 DALKIA ŁÓDŹ S.A. - Elektrociepłownia Łódź 160 130
24 DALKIA ŁÓDŹ S.A. - Elektrociepłownia Łódź 133 130
25 DALKIA ŁÓDŹ S.A. - Elektrociepłownia Łódź 120 130
26 MONDI Świecie S.A. Świecie 100 230 395,0
SUMA emisji z województw ościennych 8 457,0
13 Analizy stanu zanieczyszczenia powietrza
13.1 Czynniki powodujące przekroczenia, z uwzględnieniem przemian fizyko-
chemicznych substancji w powietrzu
Na jakość powietrza wpływa szereg czynników, do najważniejszych wśród nich należą:
wielkość i rozkład emisji substancji,
parametry wprowadzania substancji do powietrza,
parametry i typ emitorów,
warunki klimatyczne,
uwarunkowania demograficzne,
ukształtowanie i sposób zagospodarowania przestrzennego terenu,
rodzaj użytkowania powierzchni,
przemiany fizyko-chemiczne substancji.
Zanieczyszczenia powietrza na terenie powiatu ostrowskiego są to głównie zanieczyszczenia
pochodzenia antropogenicznego, związane z działalnością człowieka. Największy wpływ na stan
zanieczyszczenia powietrza wywiera działalność człowieka związana z ogrzewaniem budynków
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
110
(niska emisja), produkcją energii cieplnej (emisja punktowa) i ruchem komunikacyjnym (emisja
liniowa). Wśród czynników antropogenicznych należy także wskazać sposób zagospodarowania
przestrzennego obszaru miejskiego oraz uwarunkowania demograficzne. Najbardziej narażone na
negatywne wpływy zanieczyszczeń powietrza są obszary charakteryzujące się intensywną zabudową
z niewielkim udziałem terenów zielonych, dużą gęstością zaludnienia, wysokim natężeniem ruchu
komunikacyjnego. W powiecie ostrowskim obszary podlegające tego typu zagrożeniu to tereny miast,
szczególnie Ostrowa Wielkopolskiego i Nowych Skalmierzyc - gdzie przez tereny o dużym
zagęszczeniu zabudowy przebiegają drogi krajowe lub wojewódzkie o dużym natężeniu ruchu.
Dodatkową przyczyną nagromadzenia negatywnych substancji jest przewaga budynków
korzystających z indywidualnego ogrzewania węglowego. Również uwarunkowania klimatyczne
(niski poziom opadów) mają negatywny wpływ na właściwości fizyczno-chemiczne atmosfery przez
ograniczenie wymywania zanieczyszczeń. Małe ilości opadów sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń
w powietrzu.
W dalszych rozdziałach przedstawiono szczegółową analizę stanu zanieczyszczenia powietrza
w powiecie ostrowskim.
13.2 Wyniki pomiarów jakości powietrza
W powiecie ostrowskim pomiary zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 prowadzone są w Ostrowie
Wielkopolskim, na stacji pomiarowej przy ul. Wysockiej.
Lokalizację punktu pomiarowego przedstawiono na mapie w załączniku graficznym 7.1. Poniżej
zamieszczono zdjęcie punktu pomiarowego.
Rysunek 5. Lokalizacja punktu pomiarowego na terenie Ostrowa Wielkopolskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
111
Problemem, który stał się przyczyną realizacji Programu ochrony powietrza dla powiatu
ostrowskiego, są przekroczenia dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10 na stacji
pomiarowej zlokalizowanej w Ostrowie Wielkopolskim, przy ul. Wysockiej 57 (WSSE).
Na omawianej stacji nie zanotowano w 2006 roku przekroczenia dopuszczalnego stężenia średniego
rocznego dla pyłu PM10.
Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie
poziomu niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281). Wielkości dopuszczalne pyłu
zawieszonego PM10 określone w tym rozporządzeniu są takie same jak w poprzednim rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów substancji w
powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. z 2002 r. Nr 87 poz. 796).
Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ww. rozporządzenia dopuszczalny poziom pyłu PM10, okres
uśredniania wyników pomiarów, dopuszczalną częstość przekraczania oraz margines tolerancji
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 35. Dopuszczalne poziomy stężeń pyłu PM10 w powietrzu.
Okres uśredniania
wyników
pomiarów
Dopuszczalny
poziom PM10 w
powietrzu [μg/m3]
Wartość
marginesu
tolerancji
Dopuszczalny poziom
PM10 w powietrzu
powiększony o
margines tolerancji
[μg/m3]
Dopuszczalna
częstość
przekroczenia
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym
24 h 50 0 50 35 razy
rok kalendarzowy 40 0 40 nie dotyczy
Przekroczenia oraz wielkości stężeń pyłu PM10 odnotowane na stacji pomiarowej w Ostrowie
Wielkopolskim przedstawia poniższa tabela.
Tabela 36. Wyniki pomiarów stężeń pyłu PM10 na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim.
Lokalizacja stanowiska
Stężenie 24-godz. pyłu PM10
[μg/m3]
Częstość
przekraczania
dopuszczalnego
stężenia 24-godz.
w roku
Stężenie średnie
roczne
[μg/m3] Min (data) Max (data)
ul. Wysocka 57 1,0
6.08.2006
297,0
10.01.2006 53 35,5
Pomiary na stanowisku prowadzone są przez cały rok (za wyjątkiem okresów awarii sprzętu) – metodą
wagową.
Stacja pomiarowa obsługiwana przez WSSE zlokalizowana jest w południowej części miasta, na
terenie Ostrowskiego Zakładu Ciepłowniczego . W okolicach stacji znajdują się ulice: Wysocka,
Frąszczaka i Piłsudskiego. Ulica Wysocka, jest drogą osiedlową, nie ma na niej dużego natężenie
ruchu pojazdów. Transport miejski nie odgrywa w tym miejscu znaczącej roli, gdyż w pobliżu (ulicą
Wycocką) poprowadzona jest tylko jedna linia autobusowa.
W bezpośrednim sąsiedztwie terenu, na którym znajduje się punkt pomiarowy znajdują się ogródki
działkowe oraz osiedle o zabudowie mieszanej, zarówno jedno- jak i wielorodzinnej. W sąsiedztwie,
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
112
po przeciwnej stronie ulicy Wysockiej, rozciąga się duży teren przemysłowy Fabryki EKK WAGON
Ostrów Wielkopolski. Sam punkt pomiarowy umieszczony jest na trawniku i otoczony średniej
wysokości zielenią.
Na zachód od stacji pomiarowej, w odległości ok. 400 m przebiega ul. Wrocławska prowadzona
w ciągu dróg krajowych nr 11 i 25. Jest to ulica, którą obecnie prowadzony jest tranzyt przez miasto
przez co panuje na niej duże natężenie ruchu pojazdów (blisko 24 tys. poj./dobę).
Dla zobrazowania charakteru sąsiedztwa stacji pomiarowej w załączniku graficznym 7.1
zamieszczono zdjęcie satelitarne okolic punktu pomiarowego.
Analizując rozkład stężeń 24-godz. w ciągu roku wyraźnie widać wzrost stężeń w sezonie chłodnym
(pokrywającym się z sezonem grzewczym) i głównie w tym okresie odnotowywane są przekroczenia
dopuszczalnego poziomu substancji. Najwyższe stężenia pyłu PM10 odnotowane zostały w styczniu
i marcu 2006 roku (w lutym miała miejsce awaria sprzętu), kiedy to w całym kraju utrzymywały się
przez dłuższy czas silne mrozy związane z ośrodkiem wyżowym, jaki rozbudował się nad Europą.
W 2006 roku wyraźnie wyższe stężenia niż w pozostałych dniach wystąpiły:
a) 9 -11 stycznia - zostały odnotowane max. stężenia 24-godz. pyłu PM10 w 2006 roku
(297 μg/m3 dnia 10 stycznia);
b) 23 - 25 stycznia - z max. stężeniem 24-godz. pyłu PM10 122 μg/m3 dnia 24 stycznia;
c) 27 - 30 stycznia - z max. stężeniem 24-godz. pyłu PM10 245 μg/m3 dnia 28 stycznia;
d) 7 - 11 marca - z max. stężeniem 24-godz. pyłu PM10 168 μg/m3 dnia 7 marca;
e) 15 - 18 marca - z max. stężeniem 24-godz. pyłu PM10 109 μg/m3 dnia 15 marca.
Na wykresie poniżej przedstawiono wyniki pomiarów stężeń 24-godzinnych w 2006 roku w punkcie
pomiarowym zlokalizowanym w Ostrowie Wielkopolskim.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
113
Wykres 19. Rozkład stężeń 24-godz. pyłu PM10 w roku 2006 na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim.
0
50
100
150
200
250
300
350
20
06
-01
-01
20
06
-01
-15
20
06
-01
-29
20
06
-02
-12
20
06
-02
-26
20
06
-03
-12
20
06
-03
-26
20
06
-04
-09
20
06
-04
-23
20
06
-05
-07
20
06
-05
-21
20
06
-06
-04
20
06
-06
-18
20
06
-07
-02
20
06
-07
-16
20
06
-07
-30
20
06
-08
-13
20
06
-08
-27
20
06
-09
-10
20
06
-09
-24
20
06
-10
-08
20
06
-10
-22
20
06
-11
-05
20
06
-11
-19
20
06
-12
-03
20
06
-12
-17
20
06
-12
-31
stę
żen
ie p
yłu
PM
10
[
g/m
3]
przebieg stężeo 24-godzinnych pyłu PM10 w 2006 roku na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim
pomiary norma
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
114
Na wykresie poniżej pokazano rozkład liczby dni z przekroczeniami dopuszczalnego stężenia 24-
godzinnego dla pyłu PM10 w poszczególnych miesiącach roku 2006.
Wykres 20. Ilość dni z przekroczeniami dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10 w poszczególnych miesiącach
roku 2006.
Przekroczenia dopuszczalnego stężenia 24-godz. pyłu PM 10 występowały w 2006 roku na stacji
w Ostrowie Wielkopolskim w okresie jesienno-zimowym i wczesną wiosną czyli w sezonie
grzewczym. W sumie w 2006 roku zanotowano 53 dni, w których przekroczona została dopuszczalna
wartość stężenia 24-godzinnego dla pyłu PM10. Najwięcej dni z przekroczeniami odnotowano
w styczniu i marcu – odpowiednio 21 i 13 dni. W innych miesiącach przekroczenia są pojedyncze,
jednak na uwagę zasługuje fakt iż nawet w maju 2006 roku pojawiło się 5 dni z przekroczeniami
poziomu dopuszczalnego. Nie odnotowano natomiast przekroczeń w miesiącach letnich (czerwiec,
lipiec, sierpień), a także w grudniu 2006 roku, który zapoczątkował bardzo łagodną zimę 2006/2007.
Podkreślić należy, że w 2006 roku miały miejsce dwie przerwy w pracy punktu pomiarowego
(z powodu awarii sprzętu). Przypadają one na sezon grzewczy – 15 dni w lutym i 10 dni w listopadzie.
W tym czasie pomiary nie były prowadzone.
13.3 Opis modelu obliczeniowego
Wykorzystany do obliczeń model (ADMS-Urban) spełnia wszystkie wymagane kryteria wymienione
w punkcie 5 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia - pozwala na wykonanie obliczeń
rozprzestrzeniania się substancji w powietrzu w skali miasta i powiatu, a ponadto:
jest modelem polecanym przez Ministerstwo Środowiska i Główny Inspektorat Ochrony
Środowiska w materiałach szkoleniowych pt. "Wskazówki dotyczące modelowania
matematycznego w systemie zarządzania jakością powietrza", Warszawa 2003, jako
przykładowy model służący do oceny jakości powietrza w miastach i na obszarach
pozamiejskich,
umożliwia uwzględnienie procesów fizyczno-chemicznych zachodzących w atmosferze,
0
5
10
15
20
25
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
21
4
13
45
0 0 02
31
0
ilośd
dn
i z p
rze
kro
cze
nia
mi
ilośd dni z przekroczeniami w 2006 roku w Ostowie Wielkopolskim
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
115
a także umożliwia wykonanie obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w przypadku
sekwencyjnych danych meteorologicznych (z godzinową zmiennością), jak i w oparciu o dane
statystyczne; model posiada udokumentowane zastosowanie, jako narzędzie używane
i zalecane do określenia stanu zanieczyszczenia powietrza w krajach Unii Europejskiej,
uwzględnia, w formie tła, emisję napływową ze źródeł zlokalizowanych poza granicami kraju
oraz ze źródeł emisji zlokalizowanych na obszarach sąsiednich województw.
Uzyskana dokładność modelowania jest większa niż wymagana rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu
(Dz. U. Nr 87, poz. 798).
ADMS-Urban jest systemem modelowania jakości powietrza atmosferycznego rozwijanym od
początku lat 90-tych przez firmę CERC Ltd. z Cambridge.
System oparty jest na gaussowskim modelu dyspersji zanieczyszczeń w powietrzu (II generacji)
wykorzystującym procedury numeryczne w zakresie obliczeń wyniesienia smugi.
System jest stosowany do przygotowywania programów ochrony powietrza i oceny jakości powietrza
w Wielkiej Brytanii i innych krajach UE (Włochy, Węgry).
W wytycznych EEA ADMS-Urban jest wymieniany jako jeden z przykładowych systemów
modelowania przeznaczonych do określania jakości powietrza w strefach.
System wykorzystuje zaawansowaną parametryzację w zakresie zjawisk turbulencji
i dyfuzji w dolnej partii atmosfery. Dostępne są opcje uwzględniające m.in. czasową zmienność emisji
oraz wpływ ukształtowania terenu na dyspersję zanieczyszczeń (opcja „Hills‖). Dodatkowo
uwzględnione są parametry procesów fizykochemicznych zachodzących w atmosferze mające wpływ
na rozkład stężeń zanieczyszczeń na danym obszarze.
ADMS-Urban – dane do obliczeń
System daje możliwość pracy z sekwencyjnymi danymi meteorologicznymi,
w układzie „godzina po godzinie‖. Istnieje również możliwość powiązania profili zmienności
czasowej emisji zanieczyszczeń z sekwencyjnym układem danych meteorologicznych. Dane
wejściowe do modelowania posiadają przejrzysty format tekstowy, co jest istotne z punktu widzenia
automatycznego przygotowania danych w ilościach hurtowych.
Główne moduły podstawowego modelu ADMS przedstawiają się następująco:
Dane meteorologiczne:
Podstawowe dane meteorologiczne to wysokość warstwy granicznej (mieszania), długość Monina-
Obuchowa, prędkość i kierunek wiatru, prędkość tarciowa, wielkość opadów, zachmurzenie, strumień
ciepła przy powierzchni ziemi, częstość prądów konwekcyjnych ponad warstwą mieszania. Niektóre
z tych wielkości są dostępne jako dane pomiarowe, inne są obliczane przy użyciu odpowiednich
algorytmów.
Moduł struktury warstwy granicznej:
Moduł oblicza pionowe profile średniej prędkości wiatru oraz parametrów turbulencji w warstwie
granicznej. Dane te określane są na podstawie korelacji wyprowadzonych z doświadczeń
laboratoryjnych, polowych jak i teoretycznych rozważań dla dowolnych warunków stabilności
atmosfery.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
116
Rozprzestrzenianie smugi:
Moduł oblicza standardowe parametry dyspersji (w pionie jak i w poziomie) oraz stężenie
zanieczyszczenia. W warunkach równowagi stałej i obojętnej zastosowano profil gaussowski.
W warunkach równowagi chwiejnej, pionowy profil stężenia zanieczyszczeń znacząco odbiega od
profilu gaussowskiego. W tym przypadku rozkład prawdopodobieństwa dla prędkości ruchu
pionowego smugi przybliża się za pomocą złożenia dwóch funkcji gaussowskich. Wpływ podłoża
zamodelowany jest jako odbicie smugi tak jak w innych modelach gaussowskich.
Wyniesienie smugi:
Moduł oblicza trajektorię smugi emitowanej przez źródło punktowe rozwiązując układ liniowych
równań różniczkowych pierwszego rzędu wyprowadzonych z równań zachowania masy, pędu i ciepła
smugi oraz masy wyemitowanego zanieczyszczenia oraz równania kinematycznego osi smugi.
Dodatkowo bierze się pod uwagę porywanie powietrza przez smugę u wylotu z emitora. Układ
równań jest rozwiązywany przy użyciu algorytmu Runge-Kutta.
Procesy wymywania:
Moduł bierze pod uwagę następujące mechanizmy usuwania zanieczyszczeń z atmosfery:
opad pod wpływem sił grawitacji,
sucha depozycja,
mokra depozycja.
Dwa pierwsze z wymienionych mechanizmów mają bezpośredni wpływ na inne aspekty zjawiska
dyfuzji, tzn. na wyniesienie smugi, dyspersję smugi, stężenie i wpływ przeszkód budowlanych.
Sucha depozycja jest modelowana za pomocą prędkości depozycji w oparciu o analogię do oporu
wnikania. Profil średniego stężenia w smudze jest modyfikowany o ubytek materiału z dolnej części
smugi w drodze suchej depozycji.
Mokra depozycja jest modelowana przy użyciu prostego mechanizmu współczynników wymywania
zależnych od wielkości opadów atmosferycznych.
Rzeźba terenu:
Moduł oparty jest na procedurze obliczeniowej FLOWSTAR. Służy do określania średniego
przepływu i parametrów dyspersji w terenie o urozmaiconej rzeźbie (wzniesienia i znaczna szorstkość)
oraz pozwala uwzględnić wpływ stratyfikacji atmosfery na średni przepływ i turbulencję.
Przeszkody budowlane
Wpływ dużych budynków lub ich grup na rozprzestrzeniającą się smugę modelowany jest poprzez
zastąpienie rzeczywistych budynków mniej skomplikowaną bryłą, ale posiadającą takie same
właściwości aerodynamiczne. Rozmiary bryły są określane przy pomocy algorytmów
wyprowadzonych na podstawie eksperymentów w tunelu aerodynamicznym.
ADMS-Urban – układ wyników
W systemie ADMS-Urban istnieje możliwość zadawania dowolnego czasu uśredniania obliczanych
stężeń, czyli np. 1 godziny lub 24 godzin.
System pozwala na dowolne definiowanie poziomów percentylowych dla obliczanych charakterystyk
rocznych, czyli np. percentyl 90.4 ze stężeń 24-godzinnych pyłu PM10. Możliwe jest również
obliczanie ilości przekroczeń zadanego stężenia dopuszczalnego w ciągu roku.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
117
System ADMS-Urban posiada możliwość bieżącej współpracy z programem graficznym ArcView
firmy ESRI. Współpraca obejmuje transfer danych w obie strony:
dane wejściowe do modelowania wprowadzone w systemie ADMS-Urban (np. lokalizacja
emitorów) mogą być odczytywane i weryfikowane w programie ArcView
dane wejściowe do modelowania mogą być wprowadzane w programie ArcView, a następnie
odczytywane w systemie ADMS-Urban.
13.4 Weryfikacja modelu
Kalibracji modelu dokonano w oparciu o wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 ze stacji
pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim: przy ul. Wysockiej.
Weryfikacja modelu wykazuje poprawną zgodność wyników obliczonych przy użyciu modelu
ADMS-Urban i wynikami pomiarowymi ze stacji przy ul. Wysockiej. Obliczenia zostały wykonane
w oparciu o zinwentaryzowaną bazę danych o wielkości i źródłach emisji pyłu PM10 na terenie
powiatu ostrowskiego dla roku 2006.
Wyniki pomiarów stężeń pyłu zawieszonego PM10 prowadzonych w roku 2006 na stacji w Ostrowie
Wielkopolskim przedstawiono w rozdziale 4.2.
Stężenie średnioroczne PM10 obliczone na podstawie pomiarów wynosi 35,5 μg/m3. Wartość stężenia
średniorocznego dla roku 2006 obliczona przy użyciu modelu ADMS-Urban w punkcie stacji
pomiarowej wynosi przy ul. Wysockiej 25,3 μg/m3. Oznacza to zgodność na poziomie 71 %.
Jeżeli chodzi o ilość przekroczeń wartości dopuszczalnej stężenia 24-godzinnego według pomiarów
wynosi ona 53 natomiast ilość obliczona przez model wynosi 27. Można zatem stwierdzić, że wyniki
przeprowadzonego modelowania stężeń pyłu PM10 charakteryzują się dobrą zgodnością z pomiarami
– zgodność wyników 24-godz. na poziomie 54 %.
W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87 poz. 798), załącznik 6, tabela 4 zalecane jest do 50% zgodność
odchylenia standardowego pomiarów i obliczeń stężeń średniorocznych.
Poniżej, w tabeli, przedstawiono porównanie wyników pomiarów i wyników obliczeń dla pyłu PM10.
Tabela 37. Porównanie wyników pomiarów na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim i wyników obliczeń stężeń pyłu
zawieszonego PM10.
parametr
ul. Wysocka 57
wynik
pomiaru
wynik
obliczeniowy
Stężenie średnioroczne [μg/m3] 35,5 25,3
Najwyższe stężenie 24-godz [μg/m3] 297 149,5
Najniższe stężenie 24-godz. [μg/m3] 1 13,3
90,4 percentyl ze stężeń 24-godz. [μg/m3] 62,9 44,9
Ilość dni z przekroczeniami dopuszczalnego
stężenia 24-godz. 53 27
Do obliczeń przyjęto dane meteorologiczne ze stacji w Kaliszu.
Przeprowadzono również porównanie przebiegu czasowego wartości stężeń 24-godzinnych pyłu
PM10 obliczonych z wartościami zmierzonymi na stacji pomiarowej przy ul. Wysockiej w roku 2006.
Wyniki przedstawiono na wykresie poniżej. Zasadnicze trendy zmienności są zachowane, występuje
stosunkowo dobra korelacja czasowa obu przebiegów.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
118
Wykres 21. Porównanie wyników pomiarów na stacji pomiarowej przy ul. Wysockiej i obliczeń stężeń 24-godz. pyłu PM10 w Ostrowie Wielkopolskim w 2006 roku.
0
50
100
150
200
250
3000
1-0
10
1-0
70
1-1
30
1-1
90
1-2
50
1-3
10
2-0
60
2-1
20
2-1
80
2-2
40
3-0
20
3-0
80
3-1
40
3-2
00
3-2
60
4-0
10
4-0
70
4-1
30
4-1
90
4-2
50
5-0
10
5-0
70
5-1
30
5-1
90
5-2
50
5-3
10
6-0
60
6-1
20
6-1
80
6-2
40
6-3
00
7-0
60
7-1
20
7-1
80
7-2
40
7-3
00
8-0
50
8-1
10
8-1
70
8-2
30
8-2
90
9-0
40
9-1
00
9-1
60
9-2
20
9-2
81
0-0
41
0-1
01
0-1
61
0-2
21
0-2
81
1-0
31
1-0
91
1-1
51
1-2
11
1-2
71
2-0
31
2-0
91
2-1
51
2-2
11
2-2
7
stę
że
nie
24-g
odz. p
yłu
PM
10 [
g/m
3]
pomiary obliczenia
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
119
13.5 Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczenia powietrza na terenie powiatu
ostrowskiego w roku bazowym - 2006
Analizę przeprowadzono przy użyciu modelu obliczeniowego ADMS-Urban (wersja 2.3). Poniższa
tabela przedstawia parametry przyjęte do analizy.
Tabela 38. Parametry przyjęte do analizy dla roku bazowego 2006.
Parametr modelu Wartość Uwagi
Dane wejściowe - emisja
Emitory punktowe – 17
Emitory liniowe - 347
Gridy powierzchniowe – 405
Dane dotyczące bilansów
wielkości emisji zostały
opisane w powyższych
rozdziałach
Szorstkość terenu 0,8 m
Minimalna długość Monina-
Obuchowa 15 m
Tło stężenia pyłu PM1011
13 μg/m3
Krok siatki obliczeniowej 1000 m – dla powiatu
250 m – dla Ostrowa Wlkp.
Siatka na planie prostokąta
obejmująca obszar całego
powiatu
Grupowanie źródeł Włączone Utworzono 3 grupy źródeł
emisji
Czas uśredniania 24 h
Format wyników
Pył zawieszony PM10 -
- stężenie średnie roczne
- ilości przekroczeń dopuszczalnego
stężenia 24-godz.
- percentyl 90,4 ze stężeń 24 godz.
Obliczana jest ilość
przypadków przekroczeń
dopuszczalnego stężenia
24-godz. w ciągu roku
Plik danych meteorologicznych 8760 linii
Profile zmienności czasowej emisji Włączone
Dla poszczególnych
rodzajów źródeł, profile
roczne i dobowe.
Stężenia średnioroczne pyłu PM10
Wyniki obliczeń stężeń średniorocznych pyłu PM10 dla roku bazowego 2006 przedstawiono na
mapie w załączniku nr 7.2. Analizując uzyskane wyniki można sformułować następujące wnioski:
przekroczenia dopuszczalnej wielkości stężenia średniorocznego pyłu PM10 obejmują obszar
Ostrowa Wielkopolskiego – u zbiegu osiedli Śródmieście i Powstańców Wielkopolskich oraz
11 W przyjętym tle zanieczyszczeń została uwzględniona emisja ze źródeł naturalnych oraz antropogenicznych pochodzących
spoza strefy, w tym spoza granic kraju. Przy analizie wielkości tła zanieczyszczeń dla powiatu ostrowskiego wzięto pod
uwagę wielkości stężeń pomiarowych pyłu PM10 zanotowanych na stacji pomiarowej zlokalizowanej w Ostrowie
Wielkopolskim.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
120
teren wzdłuż dróg krajowych nr 11, 25 i częściowo 36,
najwyższe stężenia średnioroczne pyłu PM10 występują wzdłuż ul. Wrocławskiej w Ostrowie
Wielkopolskim,
stężenia średnioroczne osiągają wielkość maksymalną 56,76 g/m3,
najniższe stężenia średnioroczne PM10 występują na obszarach wiejskich powiatu, na
terenach rolnych i leśnych.
Rysunek 6. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 w Ostrowie Wielkopolskim - rok bazowy 2006.
Wyniki obliczeń stężeń 24-godz. pyłu PM10
Wyniki obliczeń stężeń 24-godz. pyłu PM10 dla roku bazowego 2006 przedstawiono na mapie
w załączniku nr 7.2.
Przekroczenia dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10 przeanalizowano w układzie
percentyli 90,4 ze stężeń 24-godz. Analizując uzyskane wyniki można sformułować następujące
wnioski:
przekroczenia w ilości powyżej 35 w ciągu roku występują na obszarach12
: gminy Nowe
Skalmierzyce oraz na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (obszar przekroczeń przedstawiono na
rysunku poniżej)
maksymalna wartość percentyla w powiecie ostrowskim wynosi 92,93 μg/m3,
ww. obszary przekroczeń podlegają prognozie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu dla
roku 2015.
12 Obszary: gmina Nowe Skalmierzyce oraz Ostrów Wielkopolski wchodzą w tzw. obszar przekroczeń percentyla 90,4 ze
stężeń 24-godzinnych pyłu PM10
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
121
Rysunek 7. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zawieszonego PM10 w powiecie ostrowskim - rok bazowy 2006.
Rysunek 8. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zawieszonego PM10 w Ostrowie Wielkopolskim - rok bazowy 2006.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
122
13.6 Analiza udziału grup źródeł emisji - procentowy udział
w zanieczyszczeniu powietrza poszczególnych grup źródeł emisji
i poszczególnych źródeł emisji
Analizę udziału poszczególnych grup źródeł emisji przeprowadzono w oparciu
o następujący podział źródeł zlokalizowanych na terenie powiatu:
źródła punktowe, dotyczą korzystania ze środowiska,
źródła liniowe, dotyczą powszechnego korzystania ze środowiska,
źródła powierzchniowe, dotyczą powszechnego korzystania ze środowiska.
Dla wszystkich punktów siatki obliczeniowej wyznaczono stężenia średnioroczne odpowiadające
oddziaływaniu poszczególnych grup źródeł. Wyniki przedstawione są na mapach w załączniku nr 7.2.
W tabeli poniżej przedstawiono zestawienie parametrów statystycznych przestrzennego rozkładu
udziałów grup źródeł emisji w stężeniach średniorocznych pyłu PM10.
Tabela 39. Zestawienie parametrów statystycznych przestrzennego rozkładu udziałów grup źródeł emisji
w stężeniach średniorocznych pyłu PM10
Rodzaje źródeł
Średni udział na
terenie powiatu
ostrowskiego
Średni udział na
obszarze
przekroczeń
Wartość
maksymalna*
[μg/m3]
Wartość
minimalna*
[μg/m3]
Źródła liniowe 26,09% 59,60% 22,55 0,01
Źródła punktowe 5,41% 1,63% 2,92 0,01
Źródła powierzchniowe 68,50% 38,77% 13,09 0,11
* wartości nie uwzględniają tła
Poniżej przedstawiono graficznie udziały poszczególnych grup źródeł emisji w imisji na terenie
powiatu ostrowskiego oraz w obszarze przekroczeń dopuszczalnego stężenia średniorocznego.
Wykres 22. Udział poszczególnych rodzajów źródeł emisji w stężeniach imisyjnych pyłu PM10 w powiecie ostrowskim.
26%
5%69%
udziały na terenie powiatu ostrowskiego
źródła liniowe źródła punktowe źródła powierzchniowe
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
123
Wykres 23. Udział poszczególnych rodzajów źródeł emisji w obliczonych stężeniach średniorocznych pyłu PM10 w obszarze
przekroczeń w powiecie ostrowskim.
Analizując wyniki uzyskane dla całego obszaru obliczeniowego powiatu ostrowskiego można
sformułować następujące wnioski:
największe oddziaływanie na stan jakości powietrza w powiecie mają źródła powierzchniowe
(ok. 69 %) i liniowe (26 %); dotyczy to zarówno osiąganych wartości stężeń jak i zasięgu ich
występowania, źródła punktowe mają bardzo małe znaczenie w stężeniach średniorocznych
(ok. 5 %),
na obszarze występowania przekroczeń rośnie udział źródeł liniowych (do 58 %) maleje
natomiast udział źródeł powierzchniowych (do 40 %), w obszarze przekroczeń udział źródeł
punktowych jest znikomy, nie przekracza nieznacznie 2 %,
oddziaływanie poszczególnych rodzajów źródeł emisji na stan jakości powietrza może
lokalnie być zwiększone lub zmniejszone w stosunku do udziałów średnich dla powiatu,
o czym świadczy znaczny rozrzut wartości stężeń średniorocznych pyłu PM10,
rozkład udziałów procentowych zależy od lokalizacji punktów obliczeniowych, gdyż na
obszarach zabudowy oddalonych od głównych ciągów komunikacyjnych udział źródeł
powierzchniowych silnie rośnie i może być przeważający,
wpływ emisji liniowej jest największy wzdłuż dróg,
emisja liniowa jest w największym stopniu odpowiedzialna za przekroczenia dopuszczalnego
poziomu stężenia średniorocznego pyłu PM10 na terenie obszaru przekroczeń w powiecie,
a szczególnie w Ostrowie Wielkopolskim,
emitory punktowe mają bardzo mały wpływ na wielkość stężeń średniorocznych pyłu
zawieszonego PM10 na terenie powiatu ostrowskiego. Jak wcześniej wspomniano, emisję ze źródeł punktowych traktujemy jako korzystanie ze środowiska,
natomiast emisja ze źródeł powierzchniowych i liniowych dotyczy powszechnego korzystania ze
środowiska. Przedstawione powyżej rozważania oraz wyniki modelowania rozprzestrzeniania
zanieczyszczeń wskazują jednoznacznie, że za wielkość stężeń pyłu PM10 na terenie powiatu
ostrowskiego w przeważającej mierze odpowiadają źródła emisji pochodzące z powszechnego
korzystania ze środowiska. Natomiast korzystanie ze środowiska ma znikomy wpływ na wielkość
stężeń zarówno na terenie powiatu, jak i na obszarze przekroczeń.
59%
2%
39%
udziały w obszarze przekroczeo
źródła liniowe źródła punktowe źródła powierzchniowe
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
124
Wykres 24. Udział rodzajów korzystania ze środowiska w wielkości stężeń pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego.
Wykres 25. Udział rodzajów korzystania ze środowiska w wielkości stężeń pyłu PM10 w obszarze przekroczeń.
13.7 Analiza napływu zanieczyszczeń ze źródeł punktowych spoza strefy na
stan jakości powietrza w strefie
13.7.1 Emisja ze źródeł w bezpośrednim sąsiedztwie strefy
Analizie poddano napływ pyłu zawieszonego PM10 ze źródeł punktowych zlokalizowanych na terenie
powiatów ościennych (krotoszyńskiego, pleszewskiego, kaliskiego ziemskiego, miasta Kalisz,
ostrzeszowskiego, oleśnickiego i milickiego) na teren powiatu ostrowskiego.
Wyniki obliczeń stężeń imisyjnych pyłu PM10 dla roku bazowego 2006 określające napływ
z emitorów punktowych zlokalizowanych w powiatach ościennych przedstawiono na mapie
w załączniku nr 7.2.
Przeprowadzone modelowanie pokazało, że napływ pyłu zawieszonego PM10 pochodzący z emisji
punktowej z powiatów ościennych jest znikomy (na poziomie 0,2 μg/m3 stężeń średniorocznych)
i pomijalny.
5%
95%
udziały na terenie powiatu ostrowskiego
korzystanie ze środowiska powszechne korzystanie ze środowiska
2%
98%
udziały w obszarze przekroczeo
korzystanie ze środowiska powszechne korzystanie ze środowiska
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
125
13.7.2 Emisja ze źródeł województwa wielkopolskiego
Analizie poddano również napływ z największych źródeł punktowych pyłu PM10 zlokalizowanych na
terenie województwa wielkopolskiego na teren powiatu ostrowskiego.
Wyniki obliczeń stężeń imisyjnych pyłu PM10 dla roku bazowego 2006 określające napływ
z emitorów punktowych zlokalizowanych w województwie wielkopolskim przedstawiono na mapie
w załączniku nr 7.2.
Przeprowadzone modelowanie pokazało, że napływ pyłu zawieszonego PM10 pochodzący z emisji
punktowej w województwie jest znikomy (na poziomie 0,2 μg/m3 stężeń średniorocznych)
i pomijalny.
13.7.3 Emisja ze źródeł z terenu województw ościennych
Przeprowadzono analizę napływu zanieczyszczeń (pyłu PM10) z wysokich emitorów (h > 100 m)
zlokalizowanych na terenie województw ościennych względem wielkopolskiego na teren powiatu
ostrowskiego. Uwzględniono emitory elektrowni i elektrociepłowni, których zestawienie
przedstawiono w rozdziale 3.5.3.
Wyniki obliczeń stężeń imisyjnych pyłu PM10 dla roku bazowego 2006 określające napływ
z emitorów punktowych zlokalizowanych w województwach ościennych przedstawiono na mapie
w załączniku nr 7.2.
Przeprowadzone modelowanie pokazało, że napływ pyłu zawieszonego PM10 pochodzący z tzw.
„dalekiej‖ emisji punktowej ze źródeł energetyki zawodowej zlokalizowanych w województwach
ościennych jest znikomy (na poziomie 0,04 μg/m3 stężeń średniorocznych) i pomijalny.
13.8 Prognozy emisji zanieczyszczeń do powietrza dla 2015 roku
W pierwszej części niniejszego podrozdziału przedstawiono podstawowe założenia do prognozy na
rok 2015, w drugiej części zaprezentowano natomiast wyniki i przeprowadzono analizę obliczeń
modelowych.
Biorąc pod uwagę wyniki modelowania jakości powietrza, jako obszar występowania przekroczeń
normatywnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu zidentyfikowano następujące gminy:
Nowe Skalmierzyce oraz osiedla Ostrowa Wielkopolskiego: Śródmieście, Nowe Parcele, Parcele
Zacharzewskie, Powstańców Wielkopolskich, Jana Pawła II, Krępa, Stare Kamienice oraz
Odolanowskie.
Obszary te przyjęto do oceny dotrzymywania dopuszczalnych stężeń w roku prognozy (2015). Ocena
dotyczy zarówno stężeń średniorocznych pyłu PM10 jak i stężeń 24-godzinnych pyłu PM10.
W zakresie analizy stężeń 24-godzinnych, zgodnie z dokumentem „Zasady sporządzania naprawczych
programów ochrony powietrza w strefach‖ przeprowadzono analizę percentyli 90,4.
13.8.1 Założenia dla prognozy - 2015 roku
Prognozę przeprowadzono dla obszaru powiatu ostrowskiego i szczegółowo dla miasta Ostrowa
Wielkopolskiego, gdzie wyniki modelowania jakości powietrza dla roku bazowego wykazały
występowanie przekroczeń normatywnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu.
Ponieważ, jak wykazała przedstawiona w rozdziale 4.6 analiza udziałów grup źródeł, wpływ na jakość
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
126
powietrza na terenie powiatu ostrowskiego ma przede wszystkim emisja liniowa (udział – 59 %
w obszarze przekroczeń) oraz emisja powierzchniowa (udział – 39 % w obszarze przekroczeń),
dlatego też zaplanowano redukcję emisji dla źródeł liniowych i powierzchniowych. W obliczeniach
uwzględniono obwodnice Ostrowa Wielkopolskiego (na drodze nr 11) oraz Nowych Skalmierzyc (na
drodze nr 25), będące w trakcie realizacji.
Konieczną redukcję wielkości emisji powierzchniowej oszacowano metodą kolejnych przybliżeń
wykonując modelowanie imisji dla roku prognozy 2015. Modelowanie dla roku prognozy dla powiatu
ostrowskiego wykonano w tym celu trzy razy.
Emisja powierzchniowa - niska emisja
Redukcję emisji powierzchniowej założono dla obszarów, gdzie występują przekroczenia w roku
bazowym. Przyjęte wielkości redukcji emisji przedstawiono poniżej w tabelach:
Tabela 40. Redukcja emisji powierzchniowej na obszarze powiatu ostrowskiego.
Lp. gminy powiatu ostrowskiego
emisja pyłu
PM10
[Mg/rok]
stopień
redukcji
emisja pyłu
PM10
[Mg/rok]
różnica
(2006 - 2015)
rok bazowy
2006
rok prognozy
2015 [Mg/rok]
1 Ostrów Wielkopolski - miasto 297,56 38% 183,35 114,21
2 gmina Ostrów Wielkopolski 117,77 117,77 0,00
3 gmina Nowe Skalmierzyce:
4 Nowe Skalmierzyce - miasto 27,61
27,61 0,00
5 Nowe Skalmierzyce - obszar wiejski 66,03
66,03 0,00
6 gmina Odolanów:
7 Odolanów - miasto 21,52 21,52 0,00
8 Odolanów - obszar wiejski 48,82 48,82 0,00
9 gmina Przygodzice 61,91 61,91 0,00
10 gmina Raszków:
11 Raszków - miasto 13,92 13,92 0,00
12 Raszków - obszar wiejski 64,03 64,03 0,00
13 gmina Sieroszewice 63,20 63,20 0,00
14 gmina Sośnie 43,39 43,39 0,00
15 SUMA 825,76 711,55 114,21
Tabela 41. Redukcja emisji powierzchniowej na obszarze miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Lp. osiedla Ostrowa
Wielkopolskiego
emisja pyłu
PM10 [Mg/rok]
stopień
redukcji
emisja pyłu
PM10 [Mg/rok]
Różnica
(2006 - 2015)
rok bazowy
2006
rok prognozy
2015 [Mg/rok]
1 Śródmieście 18,68 40% 11,21 7,47
2 Wenecja 22,16 22,16 0,00
3 Krępa 16,30 10% 14,67 1,63
4 Jana Pawła II 38,25 31% 26,47 11,78
5 Pruślin 21,03 50% 10,52 10,51
6 Kamienice Stare 12,00 50% 6,00 6,00
7 Zacisze - Zębców 31,90 50% 15,95 15,95
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
127
Lp. osiedla Ostrowa
Wielkopolskiego
emisja pyłu
PM10 [Mg/rok]
stopień
redukcji
emisja pyłu
PM10 [Mg/rok]
Różnica
(2006 - 2015)
rok bazowy
2006
rok prognozy
2015 [Mg/rok]
8 Odolanowskie 19,05 50% 9,53 9,52
9 Nowe Parcele 45,83 50% 22,92 22,91
10 Parcele Zacharzewskie 53,02 50% 26,51 26,51
11 Powstańców Wielkopolskich 19,34 10% 17,41 1,93
SUMA 297,56 183,35 114,21
Emisja liniowa
Rozważając zmianę emisji pochodzącej ze źródeł liniowych należy wziąć pod uwagę spodziewany
ogólny wzrost natężenia ruchu pojazdów na drogach. Wg szacunków Generalnej Dyrekcji Dróg
Krajowych i Autostrad średni wskaźnik wzrostu ruchu pojazdów samochodowych w województwie
wielkopolskim dla okresu pięcioletniego wynosi 1,29 – na drogach krajowych i 1,09 – na drogach
wojewódzkich. Wskaźnik wzrostu ruchu obliczony na tej podstawie dla rozpatrywanego okresu od
roku 2005 do 2015 wynosi 1,42.
Jednocześnie spodziewana redukcja emisji liniowej pyłu PM10 nastąpi poprzez zmianę parametrów
emisyjnych pojazdów poruszających się po drogach powiatu ostrowskiego.
Przyjęto następujące założenia:
budowa obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego zostanie zakończona do końca roku 2011;
budowa obwodnicy Nowych Skalmierzyc zostanie zakończona do końca roku 2012;
wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum Ostrowa Wielkopolskiego i Nowych
Skalmierzyc spowoduje zmniejszenie ruchu na drogach w obu miastach:
• pojazdy ciężarowe o 70 % na drogach krajowych i 50 % na pozostałych drogach,
• pojazdy osobowych i dostawcze o 35% na drogach krajowych i 20 % na pozostałych
drogach;
wzrost emisji spowodowany wzrostem natężenia ruchu pojazdów będzie kompensowany
przez poprawę parametrów emisyjnych pojazdów (w roku 2015 duża grupa pojazdów będzie
spełniać normy emisji Euro 3 i wyższych).
Obliczenia stężeń pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego w roku bazowym 2006 wykazały
wpływ źródeł komunikacyjnych na przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 w powietrzu na
poziomie 59 % w obszarze przekroczeń.
W ramach działań dodatkowych zmierzających do ograniczenia wpływu zanieczyszczeń
pochodzących z komunikacji na stan jakości powietrza zaproponowano:
1) poprawa stanu technicznego dróg istniejących – utwardzenie poboczy w celu redukcji
wtórnego unosu pyłu z drogi,
2) działania (prowadzone już w mieście Ostrowie Wielkopolskim) polegające na ograniczeniu
emisji wtórnej pyłu poprzez odpowiednie utrzymanie czystości nawierzchni (czyli poprzez
czyszczenie metodą mokrą przy odpowiednich warunkach meteorologicznych). Działania
polegające na utrzymaniu czystości nawierzchni dróg należy realizować z częstotliwością
zależną od panujących warunków pogodowych, minimum raz na miesiąc na ulicach
uwzględnionych w niniejszym Programie.
W ramach działań dodatkowych zaproponowano również wymianę taboru komunikacji miejskiej
z autobusów zasilanych olejem napędowym na autobusy zasilane alternatywnym paliwem gazowym
CNG.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
128
Zakładaną wielkość emisji ze źródeł liniowych (w roku prognozy 2015) po wprowadzeniu działań
naprawczych przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 42. Emisja pyłu PM10 z poszczególnych odcinków dróg w powiecie ostrowskim w roku bazowym i w roku prognozy.
Lp. nr
drogi miejscowość drogi, ulice
długość
odcinka
[km]
emisja pyłu
PM10 w
2006
[Mg/rok]
emisja pyłu
PM10 w roku
prognozy 2015
[Mg/rok]
1 11
Sobótka - Ostrów Wlkp. 13,11 11,304
2 11
Sobótka - węzeł obwodnica Ostrowa Wlkp. 11,09 9,562
3 25
Nowe Skalmierzyce - Ostrów Wlkp. 12,24 19,211
4 25
obwodnica Nowych Skalmierzyc 13,05 19,6912
5
Nowe Skalmierzyce - przejście przez miasto 4,86 4,047
6 36
Biadki - Ostrów Wlkp. 15,38 9,603 9,603
7 444
Sulmierzyce - Odolanów - Czarnylas 22,35 5,462 5,462
8 11
Ostrów Wlkp. - Przygodzice - Antonin - Niedźwiedź 15,21 19,588
9 11
węzeł obwodnicy Ostrowa Wlkp. - Antonin 8,04 10,354
10 25
Antonin - Międzybórz 17,17 7,868 7,868
11 445
Odolanów - Tarchały Wielkie - granica Ostrowa Wlkp. 10,15 5,450 5,450
12 450
granica powiatu - Ołobok - Wielowieś - granica powiatu 21,65 2,857 2,857
13 0
Ligota - Raszków 10,55 1,658 1,658
14 0
Janków Przygodzki - Przygodzice 8,37 1,071 1,071
15 0
Garki - Bogdaj 11,55 1,336 1,336
16 0
Sośnie - Surmin 10,28 2,009 2,009
17 0
Surmin - Chojnik 6,13 0,541 0,541
18 0
Karski - Lewków 5,41 1,515 1,515
19 0
Wtórek - Ostrów Wlkp. 2,75 1,293 1,293
20 0
Raszków - Ostrów Wlkp. 7,23 1,164 1,164
21 0
Grudzielec - droga nr 11 6,63 0,612 0,612
22 11 węzeł obwodnicy Ostrowa Wlkp. - granica miasta
północna 2,39 1,443
23 11 węzeł obwodnicy Ostrowa Wlkp. - granica miasta
południowa 6,71 6,049
24 11 obwodnica Ostrowa Wlkp. część południowa 12,71 10,248
25 11 obwodnica Ostrowa Wlkp. część północna 5,46 3,467
26 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Wrocławska 3,67 6,052 2,823
27 25 Ostrów Wlkp. ul. Kaliska 3,25 4,193 2,166
28 25 Ostrów Wlkp. al. Słowackiego 1,88 2,866 1,397
29 0 Ostrów Wlkp. ul. Piłsudskiego 0,58 0,838 0,433
30 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Głogowska 0,40 0,660 0,308
31 0 Ostrów Wlkp. ul. Chopina 0,30 0,433 0,224
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
129
Lp. nr
drogi miejscowość drogi, ulice
długość
odcinka
[km]
emisja pyłu
PM10 w
2006
[Mg/rok]
emisja pyłu
PM10 w roku
prognozy 2015
[Mg/rok]
32 0 Ostrów Wlkp. ul. Kompałły 0,44 0,636 0,328
33 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Sienkiewicza 0,28 0,462 0,215
34 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Wojska Polskiego 0,55 0,907 0,490
35 445 Ostrów Wlkp. ul. Odolanowska 2,42 4,093 2,099
36 36 Ostrów Wlkp. ul. Krotoszyńska 2,61 3,311 2,118
37 11 Ostrów Wlkp. ul. Poznańska 2,93 4,832 2,254
38 11, 25 Ostrów Wlkp. ul. Raszkowska 0,24 0,396 0,185
39 0 Ostrów Wlkp. ul. Grabowska 3,35 1,575 1,166
40 0 Ostrów Wlkp. ul. Radłowska 1,74 0,547 0,405
41 0 Ostrów Wlkp. ul. Wysocka - ul. Kamienna 3,57 0,137 0,102
42 0 Ostrów Wlkp. ul. Dworcowa 1,04 1,715 0,926
sumaryczna emisja pyłu PM10 z emitorów liniowych 126,195 124,938
Emisja punktowa
Przyjęto dane jak dla wariantu bazowego roku 2006. W przyszłości będzie następować zmniejszanie
się wielkości emisji ze źródeł przemysłowych – energetycznych i technologicznych w związku
z wprowadzaniem energooszczędnej i materiałooszczędnej technologii, urządzeń energetycznych
niskoemisyjnych, korelujące ze wzmocnieniem działania organów administracji publicznej coraz
skuteczniej wdrażających i egzekwujących prawo ochrony środowiska. Na skutek przeprowadzonych
procesów termomodernizacyjnych przewiduje się również spadek zapotrzebowania na moc oraz
ograniczenie zużycia energii cieplnej.
Biorąc pod uwagę powyższe jak również możliwości rozwoju oraz powstanie nowych zakładów
(źródeł punktowych) przyjęto założenia takie jak dla roku bazowego.
Zestawienie emisji
Poniżej, w tabeli, przedstawiono porównanie emisji pyłu PM10 w roku bazowym 2006 i w roku
prognozy 2015.
Tabela 43. Porównanie emisji pyłu PM10 w roku bazowym i w roku prognozy.
rodzaj źródeł
emisja pyłu PM10
w roku bazowym
2006 [Mg/rok]
emisja pyłu PM10
w roku prognozy
2015 [Mg/rok]
zmiana emisji
pyłu PM10
(2006 – 2015)
[Mg/rok]
emitory punktowe 88,45 88,45 0,00
emitory powierzchniowe 825,76 711,55 114,21
emitory liniowe 126,20 124,94 1,26
SUMA 1 040,41 924,94 115,47
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
130
13.8.2 Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczeń powietrza dla roku prognozy
Analizę przeprowadzono przy użyciu modelu obliczeniowego ADMS-Urban (wersja 2.3).
Siatka obliczeniowa obejmowała powiat ostrowski. W zakresie stężeń 24-godzinnych zastosowano
metodę percentylową.
Tabela 44. Parametry przyjęte do analizy w roku prognozy 2015.
Parametr modelu Wartość Uwagi
Dane wejściowe - emisja
Emitory punktowe – 17
Emitory liniowe - 370
Gridy powierzchniowe – 405
Dane dotyczące bilansów
wielkości emisji zostały
opisane w powyższych
rozdziałach
Szorstkość terenu 0,8 m
Minimalna długość Monina-Obuchowa 15 m
Tło stężenia pyłu PM10 13 μg/m3
Krok siatki obliczeniowej 1000 m – dla powiatu
250 m – dla Ostrowa Wlkp.
Siatka na planie prostokąta
obejmująca obszar całego
miasta
Grupowanie źródeł Wyłączone Utworzono grupy dla źródeł
emisji
Czas uśredniania 24 h
Format wyników
Pył zawieszony PM10 -
- stężenie średnie roczne
- ilości przekroczeń dopuszczalnego
stężenia 24-godz.
- percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz.
Obliczana jest ilość
przypadków przekroczeń
dopuszczalnego stężenia
24-godz. w ciągu roku
Plik danych meteorologicznych 8760 linii
Profile zmienności czasowej emisji Włączone
Dla poszczególnych
rodzajów źródeł, profile
dobowe i roczne.
Wyniki obliczeń stężeń średniorocznych pyłu PM10
Dopuszczalna wartość stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 dla roku 2015 wynosi
40 μg/m3. Analizując uzyskane wyniki można sformułować następujące wnioski:
wartości stężenia średniorocznego powyżej 40 μg/m3 nie występują w żadnym punkcie
obliczeniowym zlokalizowanym na analizowanym obszarze przekroczeń powiatu
ostrowskiego,
najwyższe obliczone stężenie średnioroczne wynosi 35,6 μg/m3.
Rozkład stężeń średniorocznych dla roku prognozy 2015 na obszarze powiatu ostrowskiego
przedstawiony został w załączniku nr 7.2.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
131
Wyniki obliczeń stężeń 24-godz. pyłu PM10
Dopuszczalna wartość percentyla 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zawieszonego PM10 dla roku 2015
wynosi 50 μg/m3. Analizując uzyskane wyniki można sformułować następujące wnioski:
po wprowadzeniu działań naprawczych nie występują przekroczenia dopuszczanego stężenia
24-godz. pyłu PM10 dla powiatu ostrowskiego;
najwyższa obliczona wartość percentyla 90,4 wynosi 49,4 μg/m3.
Rozkład percentyla 90,4 ze stężeń 24-godzinnych dla roku prognozy 2015 na obszarze powiatu
ostrowskiego i miasta Ostrowa Wielkopolskiego przedstawiony został w załączniku nr 7.2.
Wnioski: Dla prognozowanej na 2015 rok sytuacji nie występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów pyłu
zawieszonego PM10 w powietrzu. Prognozowane działania naprawcze zaproponowane w Programie
wystarczają do uzyskania stanu jakości powietrza zgodnego z wymaganiami przepisów ochrony
środowiska.
Podsumowanie: Na mapkach poniżej przedstawiono zmianę jakości powietrza po wprowadzeniu działań naprawczych:
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
132
Rysunek 9. Porównanie rozkładów stężeń pyłu zawieszonego PM10 - percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. w powiecie
ostrowskim – rok bazowy 2006 i rok prognozy 2015 (wariant „1”).
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
133
13.9 Zadania wynikające z przeprowadzonych analiz stanu zanieczyszczenia
powietrza
13.9.1 Analiza możliwych działań naprawczych
Zdiagnozowana sytuacja w zakresie zanieczyszczenia powietrza na obszarze powiatu ostrowskiego
pyłem zawieszonym PM10, wymusza konieczność zastosowania odpowiednich działań naprawczych,
celem redukcji niskiej emisji. Do działań tych można zaliczyć:
1) termomodernizację budynków,
2) centralizację systemów grzewczych np. poprzez podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej,
3) wymianę przestarzałych źródeł ciepła na nowoczesne,
4) zamianę paliwa na ekologiczne lub zastosowanie alternatywnych źródeł energii,
5) modernizację sieci cieplnych,
6) działania w zakresie ograniczania emisji komunikacyjnej poprzez:
a) budowę obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego (na drodze nr 11) w celu wyprowadzenia ruchu
tranzytowego poza tereny o gęstej zabudowie – w realizacji,
b) budowę obwodnicy Nowych Skalmierzyc (na drodze nr 25) w celu wyprowadzenia ruchu
tranzytowego poza tereny zabudowy mieszkaniowej – w realizacji;
c) zmniejszenie wielkości emisji wtórnej z dróg poprzez poprawę stanu technicznego dróg
(np. utwardzone pobocze) oraz utrzymanie częstszego mokrego czyszczenia dróg,
oraz jako działania wspomagające poprawę jakości powietrza:
7) uwzględnienie aspektów ochrony powietrza w planach zagospodarowania przestrzennego
(zachowanie istniejących obszarów zieleni w powiecie, projektowanie nowych osiedli
mieszkaniowych z uwzględnieniem konieczności przewietrzania centrów miast, rozwoju
„terenów zielonych‖),
8) edukację ekologiczną,
9) działania w zakresie transportu drogowego takie jak:
a) budowa obwodnic miast powiatu,
b) poprawę płynności ruchu w Ostrowie Wielkopolskim,
c) prowadzenie odpowiedniej polityki parkingowej w Ostrowie Wielkopolskim,
d) wprowadzenie strefy ograniczonego ruchu w centrum Ostrowa Wielkopolskiego,
e) rozbudowa systemu tras rowerowych,
10) działania w zakresie komunikacji miejskiej takie jak:
a) zmiana środków transportu Miejskiego Zakładu Komunikacji zasilanych olejem
napędowym na autobusy zasilane alternatywnym paliwem gazowym CNG,
b) rozwój komunikacji zbiorowej „przyjaznej dla użytkownika‖ również pomiędzy
poszczególnymi miastami powiatu oraz komunikacji Ostrów - Kalisz.
Termomodernizacja może być realizowana poprzez docieplenie ścian budynków i/lub wymianę
stolarki okiennej.
Centralizacja systemów grzewczych może polegać np. na podłączeniu do miejskiej sieci
ciepłowniczej. Rozwiązanie to wymaga jednak istnienia rezerw energetycznych tego źródła ciepła
oraz wykonania prac ziemnych w celu rozbudowy sieci.
W ramach trzeciego z wymienionych kierunków można dokonać wymiany samego urządzenia
grzewczego i/lub instalacji grzewczej.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
134
Zamiana paliwa na ekologiczne dotyczy przede wszystkim konwersji z tradycyjnego węgla na
kwalifikowany sortyment węglowy, gaz, ewentualnie olej opałowy, energię elektryczną, biomasę czy
zastosowania alternatywnych źródeł energii w postaci np. kolektorów słonecznych czy pomp ciepła.
Pompy ciepła to zwykle inwestycje bardzo kosztowne, natomiast kolektory słoneczne mogą być
traktowane jako rozwiązanie uzupełniające lub mieć charakter czasowy, np. pobieranie energii
z kolektorów słonecznych może odbywać się w okresie od marca do października. Zamiana paliwa
wiąże się najczęściej z koniecznością wymiany kotła oraz instalacji grzewczej. Należy pamiętać, że
spalanie paliwa, nawet dobrej jakości, w nieprzystosowanym do tego celu urządzeniu grzewczym
będzie powodowało, poza obniżeniem jego sprawności cieplnej, wzrost emisji substancji
zanieczyszczających. W celu redukcji emisji wskazana jest zatem wymiana starych kotłów węglowych
na nowoczesne, niskoemisyjne kotły, gdzie proces spalania węgla prowadzony jest optymalnie, przez
co rośnie sprawność urządzenia.
W poniższej tabeli zebrano najważniejsze informacje dotyczące zasygnalizowanych wyżej działań
zmierzających do ograniczenia niskiej emisji. Uwzględniono w niej m.in. efekt ekologiczny, koszty
inwestycyjne i eksploatacyjne, bariery prawne i społeczne oraz inne czynniki wpływające na
atrakcyjność danego działania.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
135
Tabela 45. Działania zmierzające do ograniczenia emisji pyłu PM10 i poprawy jakości powietrza
Rodzaj źródła /
działanie Typ działania Efekt ekologiczny Inne zalety Bariery / Wady
Koszt
inwestycyjny*
Koszt
eksploatacyjny
POWIERZCHNIOWE
Termomodernizacja
budynków
Redukcja emisji
proporcjonalna do spadku
zużycia ciepła:
- wymiana okien do 20 %
- ocieplenie do 25 %
Równoczesna modernizacja
budynku, zmniejszenie kosztów
ogrzewania.
Działanie może być łączone z
wymianą systemu ogrzewania
Koszt wysoki dla
osiągniętego efektu
ekologicznego od 110 zł/m
2
Wymiana starych
kotłów węglowych ogólnie
Uzyskuje się na terenach
gęsto zaludnionych,
charakteryzujących się
zwartą zabudową
Bariera prawna: brak podstaw
prawnych do wymuszenia
zmian, możliwa jest tylko
dobrowolna współpraca
właścicieli nieruchomości
przy wsparciu finansowym
(np. dopłaty lub zwolnienie z
podatku od nieruchomości) ze
strony administracji
gazowe
>99 % redukcji PM10,
wysoka redukcja innych
zanieczyszczeń, redukcja
odpadów
Wysoka sprawność, automatyka,
wysoki komfort użytkowania
Wysoka cena zakupu,
wysokie koszty eksploatacji
Cena
jednostkowa:
od 5 000 zł
do 14 000 zł
51,0 zł/GJ
węglowe retortowe
Ok. 92 % redukcji PM10,
redukcja innych
zanieczyszczeń
Wysoka sprawność, automatyka,
komfort użytkowania wyższy niż
w tradycyjnych, niskie koszty
eksploatacji (w porównaniu z
gazem)
Wysoka cena zakupu,
specyficzny rodzaj paliwa
Cena
jednostkowa:
od 8 700 zł
do 12 500 zł
25,0 – 32,0 zł/GJ
węglowe nowoczesne Ok. 83 % redukcji PM10
(przy paliwie ORZECH)
Podwyższona sprawność, prosta
automatyka (jako opcja); niska
cena zakupu, niskie koszty
eksploatacji (w porównaniu z
gazem)
Niski komfort użytkowania,
efekt ekologiczny silnie
zależy od jakości paliwa
Cena
jednostkowa:
od 8 700 zł
do 12 500 zł
22,0 – 29,0 zł/GJ
olejowe
Ok. 98 % redukcji PM10,
wysoka redukcja innych
zanieczyszczeń, redukcja
odpadów
Wysoka sprawność, automatyka,
wysoki komfort użytkowania
Wysoka cena zakupu,
wysokie koszty eksploatacji
(wyższe niż dla gazu)
Cena
jednostkowa:
od 12 000 zł
do 17 500 zł
92,0 zł/GJ
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
136
Rodzaj źródła /
działanie Typ działania Efekt ekologiczny Inne zalety Bariery / Wady
Koszt
inwestycyjny*
Koszt
eksploatacyjny
Wymiana starych
kotłów węglowych
podłączenie do sieci OZC
100 % redukcji emisji
niskiej wszystkich
substancji
B. wysoki komfort użytkowania
Koszt podłączenia wysoki dla
indywidualnego użytkownika.
Koszt użytkowania na
poziomie ogrz. gazowego;
zasięg sieci ograniczony
Cena
jednostkowa
od 7 000 zł
do 20 000 zł
25,1 – 48,2 zł/GJ
ekologiczne – np. na biomasę lub
brykiety
Ok. 87 % redukcji PM10,
redukcja innych
zanieczyszczeń
Wysoka sprawność, automatyka,
niskie koszty eksploatacji (w
porównaniu z gazem)
B. wysoka cena zakupu,
konieczny specyficzny rodzaj
paliwa
Cena
jednostkowa
od 7 000 zł
do18 000 zł
37,0 – 47,0 zł/GJ
piece elektryczne
100 % redukcji emisji
niskiej wszystkich
zanieczyszczeń
Wysoka sprawność, automatyka,
wysokie koszty eksploatacji Wysokie koszty eksploatacji
5 000 -10 000;
11000-16 000 –
pompy ciepła
powietrzne;
ok. 50 000
pompy ciepła
gruntowe
39 – 54 zł/GJ
(p. elektryczne)
13 – 27 zł/GJ
(pompy ciepła)
Źródła odnawialne Wspomaganie ogrzewania
kolektorami słonecznymi
100 % redukcji dla
produkcji zastępowanej
energii, pozwalają na 60 %
redukcji na c.w.u. i 20 % na
c.o.
Niskie koszty eksploatacji
B. wysoka cena zakupu,
konieczność współpracy z
kotłem gazowym
Cena
jednostkowa
od 10 000 zł
do 25 000 zł
0 zł/GJ
Modernizacja sieci
cieplnych
uzyskanie redukcji emisji
ze źródeł punktowych
(OZC)
Zmniejszenia strat cieplnych,
oszczędność paliwa Wysoki koszt Wg kosztorysu
Kontrola jakości paliw
Wprowadzenie jako warunku
korzystania z dofinansowania –
stosowania paliwa o określonej
jakości (dotyczy nowych kotłów
węglowych)
Wspomaganie działań
wymiany kotłów
Można wprowadzić w formie
uchwały do regulaminu
dofinansowania
Trudności związane z
kontrolą; warunek może
zniechęcać do wymiany
kotłów
Ograniczenie emisji
komunikacyjnej
Budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego
Redukcja emisji ze źródeł
liniowych na terenie miasta
Zmniejszenie uciążliwości
komunikacji samochodowej w
mieście
Wysoki koszt Wg kosztorysu
Budowa obwodnicy Nowych
Skalmierzyc
Redukcja emisji ze źródeł
liniowych na terenie miasta
Zmniejszenie uciążliwości
komunikacji samochodowej w
mieście
Wysoki koszt Wg kosztorysu
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
137
Rodzaj źródła /
działanie Typ działania Efekt ekologiczny Inne zalety Bariery / Wady
Koszt
inwestycyjny*
Koszt
eksploatacyjny
Zmiana środków transportu
Miejskiego Zakładu Komunikacji zasilanych olejem napędowym na
autobusy zasilane alternatywnym
paliwem gazowym CNG
Wspomaganie innych
działań
Zmniejszenie uciążliwości taboru
komunikacyjnego Wysoki koszt Wg kosztorysu
Ograniczenie emisji wtórnej pyłu poprzez odpowiednie utrzymanie
czystości nawierzchni (poprzez
czyszczenie metodą mokrą) – działanie regularne
Redukcja emisji wtórnej z
unoszenia
Niewielkie koszty, poprawa
estetyki
Możliwe małe ograniczenia w
ruchu Wg kosztorysu
* koszty inwestycyjne w przypadku kotłów ograniczono do kosztów ich zakupów wraz z niezbędnym wyposażeniem
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
138
Jednym z najważniejszych działań naprawczych, mającym na celu ograniczenie niskiej emisji pyłu
PM10 pochodzącej z sektora bytowo-komunalnego, jest wymiana dotychczasowych kotłów
węglowych o niskiej sprawności na nowoczesne kotły węglowe, retortowe, kotły gazowe, olejowe,
bądź kotły na paliwa ekologiczne.
W dalszej części dokonano porównania starych kotłów węglowych z kotłami nowoczesnymi
(na paliwa stałe, gazowe, płynne), uwzględniając takie aspekty jak:
jednostkowy koszt produkcji ciepła (zł/GJ),
koszt kotła,
wskaźnik emisji pyłu ze spalania,
redukcja zanieczyszczeń.
Porównania dokonano przy następujących założeniach:
średnia wielkość kotła dla gospodarstwa domowego ok. 20 kW,
ceny paliw wg aktualnie obowiązujących taryf (stawek);
dla gazu wzięto pod uwagę grupę taryfową W-3 (1200 < a <= 8000 m3/rok; sieć gazowa
o ciśnieniu do 0,5 MPa) tj. użytkujących gaz do sporządzania posiłków, podgrzewania ciepłej
wody użytkowej oraz do ogrzewania pomieszczeń;
ceny kotłów zawierają koszty niezbędnej automatyki;
w przypadku kotła gazowego uwzględniono koszt przyłącza, a w przypadku kotła olejowego –
koszt zbiornika na olej;
nie uwzględniono kosztów instalacji wewnętrznych, kominów;
nie uwzględniono kosztów obsługi i remontów.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
139
Tabela 46. Zestawienie parametrów kotłów i paliw dla indywidualnych gospodarstw domowych.
Rodzaj kotła Jednostka stare węglowe węglowe
nowoczesne
węglowe
retortowe ekologiczne gazowe olejowe elektryczne
sprawność [%] 50 75 85 85 90 90 ponad 90
rodzaj paliwa - węgiel (orzech,
kostka) węgiel (orzech)
węgiel
(groszek,
EKORET)
brykiety lub
pelety gaz GZ50 olej opałowy -
parametry paliwa:
- wartość opałowa
- zawartość popiołu
- zawartość siarki
- zawartość wilgoci
[MJ/kg
(MJ/m3)]
[%]
[%]
[%]
26
4-10
<0,6
do 12
26
4-10
<0,6
do 12
>26
4-10
<0,6
do 12
17,5
35a
41,5
-
Jednostkowy koszt
paliwa zł/Mg 460 -570 435 -570 567-840
560 - 680 /
635 - 760 1,86
b
3,00c
0,1944 zł/kWh -–
taryfa całodniowa
0,1411 zł/kWh
taryfa nocna
koszt produkcji
ciepła [zł/GJ] 28,5 - 38,5 22 - 29 25 - 32 37 - 47 51,0 92 39 - 54
koszt kotła [zł] - 8 700 – 12 500 8 700 – 12 500 7 000 – 18 000 5 000 – 14 000 12 000 – 17 500 od 5 000
wskaźnik emisji
pyłu ogółem [g/GJ] 404,1 65 32 50 0,5 3,7 0
redukcja emisji [%] - 83,75 92 87,5 99,75 98,75 100,00
a MJ/m
3
b zł/m
3
c zł/l
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
140
Na podstawie powyższej tabeli można stwierdzić, że najniższy koszt wytworzenia ciepła występuje
w przypadku nowoczesnej kotłowni opalanej węglem i w kotłach retortowych (22 – 32 zł/GJ). Ten
sam jakościowo węgiel, spalany w starych kotłach, powoduje wzrost kosztów wytworzenia ciepła
o ok. 50 %. Stosunkowo niski koszt występuje również w przypadku zastosowania jako paliwa pelet
(do 47 zł/GJ). Kotłownia gazowa generuje koszty wytworzenia ciepła na poziomie 51 zł/GJ, czyli
dwukrotnie wyższe niż nowoczesna kotłownia węglowa. Najwyższe koszty wiążą się jednak ze
spalaniem oleju (92 zł/GJ).
Koszty kotłów zależą od producenta i ich rozpiętość może być znaczna, ogólnie jednak najtańszymi
kotłami są kotły węglowe (za wyjątkiem retortowych), następnie kotły gazowe. Najdroższe kotły to
kotły olejowe (choć często mają one ceny porównywalne do kotłów gazowych) oraz kotły na pelety.
Kotły retortowe są stosunkowo drogie, ale ich zakup zwraca się w krótkim czasie.
Pod względem wskaźnika emisji pyłu najkorzystniej prezentują się kotły gazowe (0,5 g/GJ) lub
olejowe (3,7 g/GJ). Należy jednak zwrócić uwagę, że redukcja emisji pyłu, jaką osiąga się
w przypadku nowoczesnych kotłów węglowych w stosunku do kotłów starych, jest znaczna (ponad
80 %).
Rozpatrując efekt ekologiczny najkorzystniejszym rozwiązaniem jest zamontowanie kotła gazowego,
jednak wysoki koszt produkcji ciepła stanowi w tym przypadku poważne ograniczenie dla
przeciętnego gospodarstwa domowego.
Na terenie powiatu ostrowskiego, zgodnie z obliczeniami przeprowadzonymi dla roku prognozy –
2015, występuje potrzeba redukcji niskiej emisji (z sektora bytowo-komunalnego). W rozdziale
poniżej określono powierzchnię użytkową lokali, w których należałoby zlikwidować kotły węglowe,
aby osiągnąć wymagany poziom redukcji.
W rozdziale tym przeanalizowano możliwe do zastosowania działania naprawcze, których efektem
powinna być poprawa stanu jakości powietrza na obszarze gdzie zostaną one zrealizowane. Jednak
ostatecznie dla powiatu ostrowskiego, będącego przedmiotem tego opracowania, wybrano tylko
niektóre z możliwych działań. Przyczyną dokonania takiej selekcji były zarówno przedstawione
powyżej względy ekonomiczne i społeczne, jak również względy wynikające z polityki rozwoju
powiatu oraz poszczególnych gmin i miast powiatu realizowanej przez gospodarzy terenu. W wyborze
brano pod uwagę również specyfikę strefy. Zadecydowało to np. o wymianie starych kotłów
węglowych na nowoczesne niskoemisyjne zamiast generalnej zmiany paliwa na gazowe lub olejowe.
Nie wprowadzono natomiast strefy ograniczonego ruchu w centrum Ostrowa Wielkopolskiego, gdyż
mogłoby to spowodować ograniczenie możliwości rozwoju miasta. Za celowe natomiast uznano
prowadzenie odpowiedniej polityki parkingowej w miastach (np. opłaty za postój), która powinna
doprowadzić do zmiany nawyków mieszkańców na rzecz wspólnego korzystania z samochodów
w celu ograniczenia zanieczyszczeń komunikacyjnych w centrum Ostrowa Wielkopolskiego
i unikania sytuacji – „jeden kierowca – jeden samochód‖.
Propozycje działań naprawczych zostały przedyskutowane z władzami powiatu i Ostrowa
Wielkopolskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
141
13.9.2 Obliczenie powierzchni użytkowej lokali13
objętych działaniami
naprawczymi
Dla prognozy na rok 2015, na podstawie informacji o redukcji emisji przedstawionych w rozdziale
4.8.1. można obliczyć powierzchnię użytkową lokali, które powinny być objęte programem redukcji.
Jednostkową emisję na 1 m2 powierzchni użytkowej oszacowano na podstawie zapotrzebowania na
energię cieplną realizowanego przez spalanie węgla w statystycznym mieszkaniu o powierzchni
85,1 m2 (wg danych GUS) dla powiatu ostrowskiego i 74,6 m
2 dla Ostrowa Wielkopolskiego, które
przeliczono następnie za pomocą wskaźnika emisji na emisję jednostkową.
Tabela 47. Parametry przyjęte do obliczeń dla kotłów węglowych
Obszar
roczne zapotrzebowanie na
energię cieplną
jednostkowa emisja pyłu PM10
ze spalania węgla
[GJ/m2*] [kg/m
2]
powiat ostrowski 0,74 0,34
miasto Ostrów
Wielkopolski 0,88 0,34
* przyjęto do obliczeń przykładowe mieszkanie o średniej powierzchni użytkowej wg danych GUS z 2006
wynoszącej 85,1 m2 i 74,6 m
2.
Szacunkowa powierzchnia lokali przewidzianych do przeprowadzenia działań naprawczych
przedstawia się następująco:
powierzchnia użytkowa lokali, dla których przewiduje się termomodernizację, szacuje się na
ok. 59 680 m2,
powierzchnia użytkowa lokali, dla której przewiduje się wymianę czynnika grzewczego lub
wymianę starych kotłów węglowych na nowoczesne, niskoemisyjne kotły węglowe lub
podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej szacuje się na ok. 338 000 m2,
ww. powierzchnia użytkowa została rozłożona proporcjonalnie do założonego procentu redukcji
na poszczególne obszary (osiedla) Ostrowa Wielkopolskiego objęte działaniami naprawczymi
(tabela 34).
Tabela 48. Wielkość powierzchni lokali objętych wymianą czynnika grzewczego na obszarach działań naprawczych.
Obszar
Ogólna liczba powierzchni
użytkowej lokali na obszarze
[m2], dla której przewiduje się
likwidację kotłów
osiedla Ostrowa Wielkopolskiego
Śródmieście 23 500
Wenecja 0
Krępa 6 000
Jana Pawła II 35 500
13 Lokal – mieszkanie w budynku wielorodzinnym, budynek jednorodzinny, budynek użyteczności publicznej, inne
wyposażone w indywidualne źródła ciepła zaliczane do tzw. „niskiej emisji‖.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
142
Obszar
Ogólna liczba powierzchni
użytkowej lokali na obszarze
[m2], dla której przewiduje się
likwidację kotłów
Pruślin 32 000
Kamienice Stare 18 500
Zacisze_Zębców 46 000
Odolanowskie 28 000
Nowe Parcele 66 000
Parcele Zacharzewskie 76 500
Powstańców Wielkopolskich 6 000
razem w Ostrowie Wlkp. 338 000
koszt przeprowadzenia całej operacji jak również powierzchnia użytkowa lokali, w których
przeprowadzona zostanie operacja zależy od wybranego wariantu działań naprawczych
(wariant podstawowy – wymiana kotłów i zmiana paliwa, podłączenie do miejskiej sieci
ciepłowniczej oraz termomodernizacja budynków, wariant alternatywny – wymiana kotłów
na nowoczesne węglowe oraz termomodernizacja, wariant optymalny – wymiana kotłów
i zmiana paliwa, wymiana kotłów na nowoczesne węglowe, podłączenie do miejskiej sieci
ciepłowniczej oraz termomodernizacja budynków) i wynosi:
- w przypadku wariantu podstawowego (WP) - ok. 51,1 mln zł*.,
- w przypadku wariantu alternatywnego (WA) – ok. 59,7 mln zł*,
- w przypadku wariantu optymalnego (WO) – ok. 57,7 mln zł*.
* kwoty uwzględniają również szacowane koszty przeznaczone na działanie wspomagające - działania
promocyjne i edukacyjne (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje) oraz koszty stworzenia
i utrzymania systemu organizacyjnego dla działań naprawczych. Kwoty ww. nie uwzględniają
kosztów mokrego czyszczenia dróg oraz kosztów budowy obwodnicy,
opcja ekologicznych kotłów na biomasę, ze względu na zbyt wysokie koszty inwestycyjne będzie
stosowana bardzo rzadko;
z kolei wysokie koszty eksploatacyjne kotłów olejowych (średni koszt produkcji ciepła na
poziomie 92 zł/GJ) powodują, że opcja kotłów olejowych jest również mało atrakcyjna do
powszechnego stosowania.
13.10 Podsumowanie analiz stanu zanieczyszczenia powietrza w powiecie
ostrowskim
Przeprowadzone obliczenia i analizy wykazały, że zasadniczy udział w stężeniu pyłu zawieszonego
PM10 w powietrzu na obszarach przekroczeń mają źródła liniowe oraz w mniejszym stopniu źródła
powierzchniowe związane z ogrzewaniem indywidualnym, czyli „niska emisja‖. Najważniejsze
działania naprawcze, mające na celu uzyskanie dotrzymania poziomów dopuszczalnych, koncentrują
się na rozwiązaniu problemu wpływu transportu samochodowego na stan jakości powietrza.
W centrum tych działań znajduje się będąca w trakcie realizacji budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego. Jednak, z uwagi na znaczący (na poziomie blisko 40% w obszarze przekroczeń)
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
143
udział źródeł powierzchniowych w przekroczeniach dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 konieczne jest
również podjęcie działań związanych z redukcją „niskiej emisji‖ w Ostrowie Wielkopolskim.
Zaplanowana do realizacji obwodnica Nowych Skalmierzyc spowoduje ograniczenie wielkości stężeń
w mieście w sposób wystarczający do zachowania standardów jakości powietrza.
Wszystkie proponowane działania naprawcze, ich efekt ekologiczny, koszty realizacji i termin
realizacji przedstawiono w rozdziale 5 w części opisowej niniejszego dokumentu.
Uwagi końcowe:
Brak podstaw prawnych do zarządzenia obligatoryjnej wymiany starych kotłów i pieców
węglowych przez osoby fizyczne jest poważną barierą realizacji programu redukcji niskiej
emisji. W opinii przedstawicieli stron zaangażowanych w przygotowanie i realizację Programów
ochrony powietrza problem ten wymaga wdrożenia w przyszłości systemowych rozwiązań
legislacyjnych. W aktualnym stanie formalno-prawnym kluczowym czynnikiem powodzenia
programu redukcji niskiej emisji jest przygotowanie dla mieszkańców atrakcyjnej oferty
dofinansowania wymiany oraz wykazanie poza efektem ekologicznym istotnych oszczędności po
stronie kosztów eksploatacyjnych (przypadek wysokosprawnych kotłów opalanych węglem) oraz
wzrostu poziomu komfortu użytkowania urządzeń.
14 Czas potrzebny na realizację celów Programu
Proponuje się następujący czas realizacji poszczególnych działań naprawczych:
program redukcji niskiej emisji – realizacja w latach 2009 - 2015;
koordynacja realizacji działań naprawczych - zadanie ciągłe od 2009 do 2015.
15 Analiza materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych
do opracowania Programu
Do sporządzenia POP wykorzystano materiały, dokumenty, publikacje, które:
pozwoliły określić istniejące, a także oszacować prognozowane poziomy zanieczyszczenia
powietrza,
stanowią narzędzia polityki ekologicznej w powiecie,
określają strategie, plany, programy mające wpływ na środowisko,
opisują techniki i technologie ograniczające wprowadzanie substancji do powietrza.
Do opracowania niniejszej dokumentacji wykorzystano dane bazy opłatowej Urzędu
Marszałkowskiego w Poznaniu oraz dane z pozwoleń na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza
przekazane przez Urząd Marszałkowski w Poznaniu i Urząd Wojewódzki w Poznaniu. Dane te zostały
wykorzystane do stworzenia bazy danych dotyczących emisji punktowej.
W oparciu o ww. materiały sformułowano działania naprawcze przedstawione w niniejszym
Programie.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
144
W opracowaniu wykorzystano również m.in. następujące dokumenty:
Wojewódzki, powiatowy i gminne programy ochrony środowiska
Założenia polityki energetycznej państwa przewidują, że w związku z urealnieniem cen energii,
postępem w modernizacji i restrukturyzacji działalności gospodarczej oraz wzrostem świadomości
ekologicznej społeczeństwa, zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę krajowego produktu będzie
się nadal zmniejszać. W 2010 roku poziom zużycia energii powinien obniżyć się o ok. 25 %
w stosunku do 2000 roku.
Ustalono następujące kierunki działań:
prowadzanie energooszczędnych technologii i urządzeń w przemyśle oraz energetyce;
zmniejszenie strat energii (zwłaszcza cieplnej) w systemach przesyłowych, poprawa
parametrów energetycznych budynków oraz podnoszenie sprawności wytwarzania energii.
Strategia Rozwoju Energii Odnawialnej zakłada osiągnięcie w 2010 roku 7,5 % (w scenariuszu
najbardziej prawdopodobnym) udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii pierwotnej.
Poziom ten można osiągnąć głównie przez odpowiednie wykorzystanie:
zasobów biomasy – do produkcji energii cieplnej,
energii wody i wiatru – do produkcji energii elektrycznej,
słońca – do produkcji energii cieplnej i elektrycznej,
wód geotermalnych – do produkcji energii cieplnej.
Przewiduje się, że duży udział w produkcji „czystej energii‖ będzie pochodził ze spalania biomasy
(słomy, drewna, ścinek itp.). Wynika to głównie z tkwiącego w Polsce potencjału tej energii,
dopracowanej techniki produkcji odpowiednich urządzeń przetwarzających oraz stosunkowo niskich
kosztów produkcji energii przetworzonej. Natomiast pozostałe rodzaje energii odnawialnej mają jedną
wadę, mianowicie koszt jednostkowy produkcji energii przetworzonej jest kilkakrotnie wyższy od
kosztu produkcji metodami konwencjonalnymi (spalania paliw kopalnych czy produkcja energii
elektrycznej w elektrowniach szczytowo-pompowych).
Wśród podstawowych działań w zakresie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych należy
wymienić:
intensywny rozwój energetyki odnawialnej na szczeblu regionalnym i lokalnym, pracującej
w układach zdecentralizowanych na regionalne i lokalne potrzeby;
popularyzacja i wdrożenie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych, w sferze rozwiązań technologicznych, organizacyjnych i finansowych.
W opracowaniu wykorzystano następujące programy ochrony środowiska:
Program Ochrony Środowiska dla powiatu ostrowskiego, 2003 r.
Program Ochrony Środowiska dla miasta Ostrów Wielkopolski, 2004 r.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Ostrów Wielkopolski, 2003 r.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Raszków, 2004 r.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Sośnie, 2004 r.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Przygodzice, 2004 r.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Sieroszewice, 2004 r.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
145
W Programie ochrony środowiska dla powiatu ostrowskiego pośród przedsięwzięć priorytetowych
w perspektywie długoterminowej w sferze poprawy jakości powietrza w powiecie wymieniono
w programie ograniczenie emisji niskiej z sektora prywatnego (emisja z domków jednorodzinnych,
palenisk domowych).
Inne materiały, dokumenty, publikacje
1. Zakrzewski, Sigmund F., Podstawy toksykologii środowiska., 1995, PWN, ss. 261 (s. 116)
2. Markiewicz, A., Podstawy modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu
atmosferycznym, 2004
3. Ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2006, Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Poznaniu, 2007
4. Raport o stanie środowiska w województwie wielkopolskim w roku 2006, Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, 2007
5. Piotr Grzegorczyk, Energia elektryczna kontra niska emisja, Wokół Energetyki, 3/2003
6. Monitoring tła zanieczyszczenia atmosfery w Polsce dla potrzeb EMEP i GAW/WMO - raport
syntetyczny 2005, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2006
7. Jacek Iwanek, Grażyna Mitosek, Dominik Kobus, Katarzyna Bąk, Wybrane problemy
zanieczyszczenia powietrza w Polsce w 2005 roku w świetle wyników pomiarów prowadzonych
w ramach PMŚ, Inspekcja Ochrony Środowiska, 2006
8. Dane o natężeniu ruchu w województwie wielkopolskim w 2005 r.
9. Wyniki pomiarów średniego dobowego ruchu drogowego w województwie wielkopolskim
w 2005 r., Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu.
10. Dane statystyczne dotyczące powiatu ostrowskiego (GUS).
11. Informacje nt. emisji pyłu, natężenia ruchu, ogrzewania, zaopatrzenia w ciepło i inne uzyskane
ze Starostwa Powiatowego, Urzędu Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, Ostrowskiego Zakładu
Ciepłowniczego.
12. Dane własne ATMOTERM S.A. – raporty emisji pyłu z Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń
Środowiska.
13. Z uwagi na brak zweryfikowanych danych nie skorzystano z Krajowego Rejestru Transferu
i Uwalniania Zanieczyszczeń. Pierwsze sprawozdanie objęte obowiązkiem raportowania będą
dostępne dopiero za 2007 rok.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
146
16 Załączniki graficzne
16.1 Położenie stacji pomiarowej mierzącej poziom pyłu PM10 w powietrzu na
terenie Ostrowa Wielkopolskiego
1. Zdjęcie satelitarne okolic punktu pomiarowego przy ul. Wysockiej 57
(źródło: www.geoportal.gov.pl).
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
147
2. Lokalizacja stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
148
16.2 Mapy
Tabela 49. Spis map
Nr mapy Treść
7.2.1 Lokalizacja emitorów punktowych, powierzchniowych i liniowych na terenie powiatu ostrowskiego
7.2.2 Lokalizacja emitorów punktowych, powierzchniowych i liniowych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego
7.2.3 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski
7.2.4 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji powierzchniowej – rok bazowy 2006 –
powiat ostrowski
7.2.5 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji punktowej – rok bazowy 2006 – powiat
ostrowski
7.2.6 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji liniowej – rok bazowy 2006 – powiat
ostrowski
7.2.7 Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski
7.2.8 Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok bazowy 2006 – Ostrów Wielkopolski
7.2.9 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „0‖) – powiat
ostrowski
7.2.10 Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „0‖) – powiat
ostrowski
7.2.11 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „1‖) – powiat
ostrowski
7.2.12 Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „1‖) – powiat
ostrowski
7.2.13 Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „1‖) – Ostrów
Wielkopolski
7.2.14 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji punktowej na terenie województwa
wielkopolskiego
7.2.15 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z wysokich emitorów na terenie województw
ościennych względem wielkopolskiego
7.2.16 Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji napływowej spoza strefy powiat ostrowski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
149
Mapa 7.2.1. Lokalizacja emitorów punktowych, powierzchniowych i liniowych na terenie powiatu ostrowskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
150
Mapa 7.2.2. Lokalizacja emitorów punktowych, powierzchniowych i liniowych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
151
Mapa 7.2.3. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
152
Mapa 7.2.4. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji powierzchniowej – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
153
Mapa 7.2.5. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji punktowej – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
154
Mapa 7.2.6. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji liniowej – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
155
Mapa 7.2.7. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok bazowy 2006 – powiat ostrowski.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
156
Mapa 7.2.8. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok bazowy 2006 – Ostrów Wielkopolski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
157
Mapa 7.2.9. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „0”) – powiat ostrowski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
158
Mapa 7.2.10. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „0”) – powiat ostrowski
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
159
Mapa 7.2.11. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „1”) – powiat ostrowski.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
160
Mapa 7.2.12. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „1”) – powiat ostrowski.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
161
Mapa 7.2.13. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zaw. PM10 [μg/m3] – rok prognozy 2015 (wariant „1”) – Ostrów Wielkopolski.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
162
Mapa 7.2.14. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji punktowej na terenie województwa wielkopolskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
163
Mapa 7.2.15. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z wysokich emitorów na terenie województw ościennych względem wielkopolskiego.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
164
Mapa 7.2.16. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zaw. PM10 [μg/m3] z emisji napływowej spoza strefy powiat ostrowski.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
165
17 Spis tabel Tabela 1. Charakterystyka strefy (źródło: „Ocena jakości powietrza za rok 2006‖, WIOŚ) ................ 15
Tabela 2. Wynikowe klasy strefy - powiat ostrowski - dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa
ogólna dla strefy z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia (źródło:
„Ocena jakości powietrza za rok 2006‖, WIOŚ) ................................................................................... 15
Tabela 3. Podsumowanie wyników pomiarów stężeń pyłu PM10 w 2006 r. na stacji pomiarowej
zlokalizowanej w Ostrowie Wielkopolskim. ......................................................................................... 16
Tabela 4. Pomiary stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2004-2007.
............................................................................................................................................................... 16
Tabela 5. Wartości progowe do klasyfikacji stref dla terenu kraju – ochrona zdrowia ........................ 19
Tabela 6. Źródła emisji i emitory .......................................................................................................... 20
Tabela 7. Wielkość emisji pyłu PM10 w powiecie ostrowskim. ........................................................... 21
Tabela 8. Udziały grup źródeł w imisji pyłu PM10 na terenie powiatu ostrowskiego. ......................... 22
Tabela 9. Udział korzystania i powszechnego korzystania ze środowiska w imisji pyłu PM10 na
terenie powiatu ostrowskiego. ............................................................................................................... 23
Tabela 10. Zestawienie parametrów kotłów i paliw dla indywidualnych gospodarstw domowych ..... 26
Tabela 11. Powierzchnia lokali objęta działaniami naprawczymi w Ostrowie Wielkopolskim –
porównanie wariantów. ......................................................................................................................... 32
Tabela 12. Harmonogram rzeczowo-finansowy dla wybranego wariantu optymalnego (WO) działań
naprawczych. ......................................................................................................................................... 34
Tabela 13. Organy administracji i ich obowiązki w ramach przygotowania, realizacji i monitorowania
Programu ochrony powietrza. ............................................................................................................... 50
Tabela 14. Monitorowanie realizacji Programu ochrony powietrza (projekt) ...................................... 56
Tabela 15. Powierzchnia użytków rolnych i leśnych w gminach powiatu ostrowskiego. .................... 74
Tabela 16. Ludność i gęstość zaludnienia w jednostkach administracyjnych powiatu ostrowskiego wg
faktycznego miejsca zamieszkania w 2006 roku (źródło: GUS). .......................................................... 79
Tabela 17. Liczba ludności na osiedlach Ostrowa Wielkopolskiego. ................................................... 80
Tabela 18. Rodzaje źródeł emisji i typy emitorów. ............................................................................... 87
Tabela 19. Porównanie wielkości natężenia ruchu na drogach województwa wielkopolskiego (źródło:
GPR 2005). ............................................................................................................................................ 91
Tabela 20. Natężenie ruchu na drogach powiatu ostrowskiego (źródło: GPR 2005) ............................ 91
Tabela 21. Natężenie ruchu na drogach powiatowych i gminnych powiatu ostrowskiego. .................. 92
Tabela 22. Natężenie ruchu na drogach w Ostrowie Wielkopolskim. .................................................. 92
Tabela 23. Wielkość emisji punktowej pyłu PM10 w powiecie ostrowskim. ....................................... 94
Tabela 24. Przyjmowane do obliczeń wartości temperatur wylotu gazów odlotowych ........................ 95
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
166
Tabela 25. Ładunek pyłu PM10 z poszczególnych gmin powiatu ostrowskiego w roku bazowym 2006.
............................................................................................................................................................... 96
Tabela 26. Ładunek pyłu PM10 z poszczególnych osiedli Ostrowa Wielkopolskiego w roku bazowym
2006. ...................................................................................................................................................... 96
Tabela 27. Zestawienie wskaźników emisji pyłu PM10 dla kotłów domowych, wg EMEP-CORINAIR
Emission Inventory Guidebook (2006 r.): Small combustion installations, tabela 8.1a ....................... 97
Tabela 28. Emisja pyłu PM10 z poszczególnych odcinków dróg i ulic w powiecie ostrowskim w roku
2006. ...................................................................................................................................................... 99
Tabela 29. Wskaźnik emisji wtórnej i pozaspalinowej ....................................................................... 102
Tabela 30. Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 według rodzajów pojazdów (emisja spalinowa)
oraz emisja pozaspalinowa i emisja wtórna ze źródeł liniowych, w powiecie ostrowskim. ............... 102
Tabela 31. . Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 według rodzajów pojazdów (emisja spalinowa)
oraz emisja pozaspalinowa i emisja wtórna ze źródeł liniowych, w Ostrowie Wielkopolskim. ......... 103
Tabela 32. Zestawienie emisji pyłu PM10 z poszczególnych źródeł emisji na terenie powiatu
ostrowskiego ........................................................................................................................................ 104
Tabela 33. Emisja pyłu PM10 z jednostek zlokalizowanych w sąsiedztwie strefy oraz na terenie
województwa wielkopolskiego. .......................................................................................................... 106
Tabela 34. Emisja pyłu PM10 z „dalekich‖ emitorów z województw ościennych względem
wielkopolskiego. ................................................................................................................................. 108
Tabela 35. Dopuszczalne poziomy stężeń pyłu PM10 w powietrzu. .................................................. 111
Tabela 36. Wyniki pomiarów stężeń pyłu PM10 na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim. 111
Tabela 37. Porównanie wyników pomiarów na stacji pomiarowej w Ostrowie Wielkopolskim i
wyników obliczeń stężeń pyłu zawieszonego PM10. ......................................................................... 117
Tabela 38. Parametry przyjęte do analizy dla roku bazowego 2006. .................................................. 119
Tabela 39. Zestawienie parametrów statystycznych przestrzennego rozkładu udziałów grup źródeł
emisji w stężeniach średniorocznych pyłu PM10 ............................................................................... 122
Tabela 40. Redukcja emisji powierzchniowej na obszarze powiatu ostrowskiego. ............................ 126
Tabela 41. Redukcja emisji powierzchniowej na obszarze miasta Ostrowa Wielkopolskiego. .......... 126
Tabela 42. Emisja pyłu PM10 z poszczególnych odcinków dróg w powiecie ostrowskim w roku
bazowym i w roku prognozy. .............................................................................................................. 128
Tabela 43. Porównanie emisji pyłu PM10 w roku bazowym i w roku prognozy. .............................. 129
Tabela 44. Parametry przyjęte do analizy w roku prognozy 2015. ..................................................... 130
Tabela 45. Działania zmierzające do ograniczenia emisji pyłu PM10 i poprawy jakości powietrza .. 135
Tabela 46. Zestawienie parametrów kotłów i paliw dla indywidualnych gospodarstw domowych. .. 139
Tabela 47. Parametry przyjęte do obliczeń dla kotłów węglowych .................................................... 141
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
167
Tabela 48. Wielkość powierzchni lokali objętych wymianą czynnika grzewczego na obszarach działań
naprawczych. ....................................................................................................................................... 141
Tabela 49. Spis map ............................................................................................................................ 148
18 Spis rysunków Rysunek 1. Lokalizacja powiatu ostrowskiego na tle podziału administracyjnego województwa
wielkopolskiego (źródło: www.gminy.pl) ............................................................................................ 14
Rysunek 2. Położenie powiatu ostrowskiego w województwie wielkopolskim (źródło: www.gminy.pl)
............................................................................................................................................................... 71
Rysunek 3. Gminy powiatu ostrowskiego. ............................................................................................ 72
Rysunek 4. Róża wiatrów dla Kalisza. .................................................................................................. 77
Rysunek 5. Lokalizacja punktu pomiarowego na terenie Ostrowa Wielkopolskiego. ........................ 110
Rysunek 6. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 w Ostrowie Wielkopolskim -
rok bazowy 2006. ................................................................................................................................ 120
Rysunek 7. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zawieszonego PM10 w powiecie ostrowskim - rok
bazowy 2006. ...................................................................................................................................... 121
Rysunek 8. Percentyl 90,4 ze stężeń 24-godz. pyłu zawieszonego PM10 w Ostrowie Wielkopolskim -
rok bazowy 2006. ................................................................................................................................ 121
Rysunek 9. Porównanie rozkładów stężeń pyłu zawieszonego PM10 - percentyl 90,4 ze stężeń 24-
godz. w powiecie ostrowskim – rok bazowy 2006 i rok prognozy 2015 (wariant „1‖). ..................... 132
19 Spis wykresów Wykres 1. Wielkość stężeń średniorocznych pyłu PM10 w punkcie pomiarowym w Ostrowie
Wielkopolskim w latach 2004-2007. ..................................................................................................... 17
Wykres 2. Ilość przekroczeń dopuszczalnej wartości stężeń 24-godzinnych pyłu PM10 w punkcie
pomiarowym w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2004-2007. ........................................................... 17
Wykres 3. Emisja pyłu ogółem z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie powiatu ostrowskiego
(źródło: GUS). ....................................................................................................................................... 21
Wykres 4. Udziały procentowe poszczególnych rodzajów emisji w sumarycznej emisji na terenie
powiatu ostrowskiego w 2006 roku. ...................................................................................................... 22
Wykres 5.Udziały emisji pochodzącej z korzystania ze środowiska i powszechnego korzystania ze
środowiska w sumarycznej emisji na terenie powiatu ostrowskiego w 2006 roku. .............................. 22
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
168
Wykres 6. Udziały poszczególnych grup źródeł w stężeniach imisyjnych pyłu PM10 na terenie
powiatu ostrowskiego w 2006 roku. ...................................................................................................... 23
Wykres 7. Udziały poszczególnych grup źródeł w stężeniach imisyjnych pyłu zawieszonego PM10 w
obszarze przekroczeń w powiecie ostrowskim – 2006 rok. .................................................................. 23
Wykres 8. Udział użytków rolnych i leśnych w ogólnej powierzchni poszczególnych gmin powiatu
ostrowskiego. ......................................................................................................................................... 74
Wykres 9. Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł punktowych w 2006 roku. ........................ 95
Wykres 10. Profil zmienności dobowej emisji pyłu PM10 dla źródeł punktowych. ............................ 95
Wykres 11. Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł powierzchniowych w 2006 roku. ........... 98
Wykres 12. Profil zmienności dobowej emisji pyłu PM10 dla źródeł powierzchniowych. .................. 98
Wykres 13. Średnia struktura ruchu pojazdów w powiecie ostrowskim. ............................................ 101
Wykres 14. Średnia struktura ruchu pojazdów na ulicach Ostrowa Wielkopolskiego. ....................... 101
Wykres 15. Profil zmienności emisji pyłu PM10 dla źródeł liniowych w powiecie ostrowskim w 2006
roku...................................................................................................................................................... 103
Wykres 16. Profil zmienności dobowej emisji pyłu PM10 dla źródeł liniowych w powiecie
ostrowskim. ......................................................................................................................................... 104
Wykres 17. Struktura emisji pyłu PM10 w powiecie ostrowskim w roku bazowym 2006. ................ 105
Wykres 18. Udziały emisji pochodzących z różnych sposobów korzystania ze środowiska w roku
bazowym 2006. ................................................................................................................................... 105
Wykres 19. Rozkład stężeń 24-godz. pyłu PM10 w roku 2006 na stacji pomiarowej w Ostrowie
Wielkopolskim. ................................................................................................................................... 113
Wykres 20. Ilość dni z przekroczeniami dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10 w
poszczególnych miesiącach roku 2006. .............................................................................................. 114
Wykres 21. Porównanie wyników pomiarów na stacji pomiarowej przy ul. Wysockiej i obliczeń
stężeń 24-godz. pyłu PM10 w Ostrowie Wielkopolskim w 2006 roku. .............................................. 118
Wykres 22. Udział poszczególnych rodzajów źródeł emisji w stężeniach imisyjnych pyłu PM10 w
powiecie ostrowskim. .......................................................................................................................... 122
Wykres 23. Udział poszczególnych rodzajów źródeł emisji w obliczonych stężeniach średniorocznych
pyłu PM10 w obszarze przekroczeń w powiecie ostrowskim. ............................................................ 123
Wykres 24. Udział rodzajów korzystania ze środowiska w wielkości stężeń pyłu PM10 na terenie
powiatu ostrowskiego. ......................................................................................................................... 124
Wykres 25. Udział rodzajów korzystania ze środowiska w wielkości stężeń pyłu PM10 w obszarze
przekroczeń. ........................................................................................................................................ 124
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
169
20 Załącznik - Informacje o Programie ochrony powietrza dla
powiatu ostrowskiego w województwie wielkopolskim
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu
przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 63 poz. 445),
wprowadza obowiązek przekazywania Ministrowi Środowiska informacji o programie ochrony
powietrza niezwłocznie po ogłoszeniu14
w Dzienniku Urzędowym Województwa uchwały w sprawie
określenia programu ochrony powietrza. Obowiązek przekazania informacji spoczywa na Marszałku
Województwa15
. Załącznik nr 4 wspomnianego rozporządzenia określa zakres i układ
przekazywanych informacji o programie ochrony powietrza.
Wypełniając tabele zawarte w załączniku 4 rozporządzenia należy nadać kody:
a) sytuacjom przekroczenia zdefiniowanym przez:
obszar, gdzie stwierdzono przekroczenie wartości kryterialnej (poziomu
dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji),
zanieczyszczenie, dla którego stwierdzono przekroczenie wartości kryterialnej,
kryterium wraz z czasem uśredniania stężeń, obszarem obowiązywania, w tym
obszary ochrony uzdrowiskowej, parków narodowych i inne;
b) działaniom naprawczym.
Szczegółowo określony jest sposób nadawania kodów poszczególnym sytuacjom przekroczenia.
W przypadku działań naprawczych brak ściśle określonych zasad kodowania. To samo działanie
naprawcze może być stosowane w różnych obszarach przekroczeń. Każdej sytuacji przekroczenia
przydziela się unikatowy kod, składający się z 6 pól:
kod województwa (dwa znaki)
rok referencyjny (dwie cyfry)
skrót nazwy strefy (trzy znaki)
symbol zanieczyszczenia
symbol czasu uśredniania (h/d/a/8) stężeń przekraczających wartości kryterialne
numer kolejny obszaru przekroczeń w strefie (dwa znaki).
Poniżej zamieszczono zestaw tabel niezbędnych do przekazania Ministrowi Środowiska informacji
o Programie ochrony powietrza dla powiatu ostrowskiego, zgodnie z ww. rozporządzeniem Ministra
Środowiska.
14
Art. 84 ust. 1 i art. 91 ustawy - Prawo ochrony środowiska 15 Art. 94 ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
170
Tabela nr 1
Informacje ogóle na temat programu
Lp. Zawartość Odpowiedź
1 Rok referencyjny 2006
2 Województwo wielkopolskie
3 Odnośnik do programu
"Program ochrony powietrza dla powiatu ostrowskiego: część I -
opisowa; część II – Zadania i ograniczenia; część III -
Uzasadnienie" - ATMOTERM S.A. grudzień 2008
4 Lista kodów sytuacji przekroczenia opisanych w
tabelach nr 2-6 WP06OSTPM10d01
5
Nazwa urzędu wojewódzkiego odpowiedzialnego
za sporządzenie programu odnoszącego się do
sytuacji przekroczenia
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego
6 Adres pocztowy urzędu wojewódzkiego 61-739 Poznań Plac Wolności 18
7 Nazwisko osoby do kontaktu z urzędu
wojewódzkiego
8 Numer służbowego telefonu osoby do kontaktu z
urzędu wojewódzkiego
9 Numer służbowego faksu osoby do kontaktu z
urzędu wojewódzkiego
10 Służbowy adres e-mail osoby do kontaktu z urzędu
wojewódzkiego
11 Uwagi
Tabela nr 2
Opis sytuacji przekroczeń poziomu dopuszczalnego
Lp. Zawartość Kod
łączenia 1) Odpowiedź
1 Kod sytuacji przekroczenia S WP06OSTPM10d01
2 Substancja zanieczyszczająca S PM10
3 Kod strefy L 4.30.40.17
4 Nazwa miasta (miast) lub miejscowości L powiat ostrowski w województwie
wielkopolskim
5
Czas uśredniania stężeń zanieczyszczeń, dla
których została przekroczona wartość PD+MT
[h/d/a]
S d
6 Poziom stężenia w roku referencyjnym:
6.1 stężenie w µg/m3, jeżeli właściwe, lub R 35,5 μg/m3
6.2 maksymalne 8-godzinne średnie stężenie CO w
mg/m3, jeżeli właściwe, lub R -
6.3 całkowita liczba przekroczeń wartości PD+MT,
jeżeli właściwe R 53
7 Całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD) w roku referencyjnym R 53
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
171
Opis sytuacji przekroczeń poziomu dopuszczalnego
Lp. Zawartość Kod
łączenia 1) Odpowiedź
8
Liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla ozonu w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość przekroczeń
poziomu dopuszczalnego ozonu ustanowionego dla
ochrony zdrowia ludzi2)
R -
9
Stężenie ozonu w powietrzu przekraczające poziom
dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
wyrażony jako AOT403)
R -
10
Poziom stężenia w roku referencyjnym wyrażony w
stosunku do pozostałych kryteriów związanych z
narażeniem zdrowia ludzi (inne czasy uśredniania)
danej substancji zanieczyszczającej, o ile takie
kryteria istnieją:
10.1 stężenie w µg/m3, jeżeli właściwe, lub R -
10.2 całkowita liczba przekroczeń wyrażona w stosunku
do poziomów dopuszczalnych, jeżeli właściwe R -
11 Stężenia obserwowane w poprzednich 3 latach,
jeżeli dostępne:
11.1 rok i stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe, lub L 2004: 20,4 μg/m3; 2005: 31,4 μg/m3
11.2 średnie stężenie CO w mg/m3, jeżeli właściwe, lub L -
11.3 rok i całkowita liczba przekroczeń wyrażona w
stosunku do PD+MT, jeżeli właściwe L 2004: 1; 2005: 27
12 Jeżeli przekroczenie zostało wykryte za pomocą
pomiarów:
12.1 kod stacji pomiarowej, na której zarejestrowano
przekroczenie L PL0179A
12.2 współrzędne geograficzne stacji pomiarowej L 17o49'25''E 51o38'15''N – ul. Wysocka 57
12.3 typ stacji i typ obszaru S tło miejskie
13 Jeżeli przekroczenie zostało wykryte za pomocą
obliczeń modelowych:
13.1 lokalizacja obszaru przekroczeń LS Ostrów Wielkopolski, Nowe Skalmierzyce
13.2 typ obszaru przekroczeń S obszar miejski
14
Szacunkowy obszar (km2), na którym został
przekroczony poziom dopuszczalny w roku
referencyjnym
T 18 km2
15
Szacunkowa długość drogi (km), gdzie stężenie
przekroczyło poziom dopuszczalny w roku
referencyjnym
T 35 km
16
Szacunkowa średnia liczba osób obecna na
obszarze, gdzie przekroczony był poziom
dopuszczalny w roku referencyjnym
T 36 tys.
17 Uwagi 1)
W tabelach nr 2-7 stosowane są symbole oznaczające, czy i w jaki sposób wymagane informacje grupuje się
(łączy), jeżeli dotyczą tej samej sytuacji przekroczeń. Opis przewidzianych możliwości łączenia informacji i
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
172
przypisane im kody podano w tabeli. Zamieszczone w tabelach nr 2-7 kody wskazują, w jaki sposób wprowadza
się wymagane informacje - pojedynczo, listę, zakres, sumę:
Kod połączenia Znaczenie kodu połączenia
NIE DOT. Nie stosuje się
S Pojedynczy opis (nie listę, zakres czy sumę) odnoszący się do wszystkich lokalizacji, które zostały
połączone
L Lista (1) wszystkich pozycji dotyczących lokalizacji (sytuacji)
LS Lista (1) wszystkich pozycji dotyczących lokalizacji (sytuacji) lub jeden opis
R Zakres pozycji dla różnych lokalizacji: wartość minimalna - wartość maksymalna
T Suma końcowa wszystkich pozycji dotyczących lokalizacji (sytuacji)
(1) We wszystkich wyszczególnieniach elementy listy wymienia się w tej samej kolejności. Pozycje dla poszczególnych lokalizacji
oddziela się podwójnym ukośnikiem "//".
Tabela nr 3
Analiza przyczyn przekroczenia poziomu dopuszczalnego w roku referencyjnym
Lp. Zawartość kod
łączenia Odpowiedź
1 Kod sytuacji przekroczenia S WP06OSTPM10d01
2 Szacunkowy poziom tła regionalnego:
2.1 średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R 13 μg/m3
2.2 maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe, lub R -
2.3
przekraczająca dopuszczalną częstość przekroczeń
poziomu dopuszczalnego ozonu ustanowionego
dla ochrony zdrowia ludzi2) lub
R -
2.4
stężenie ozonu w powietrzu przekraczające
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę
roślin wyrażony jako AOT403) lub
R -
2.5 całkowita liczba przekroczeń wartości
dopuszczalnej (PD), jeżeli właściwe R
3 Szacunkowy poziom tła całkowitego:
3.1 średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R 13 μg/m3
3.2 CO w mg/m3, jeżeli właściwe, lub R -
3.3
przekraczająca dopuszczalną częstość przekroczeń
poziomu dopuszczalnego ozonu ustanowionego
dla ochrony zdrowia ludzi2) lub
-
3.4 dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
wyrażony jako AOT403) lub -
3.5 całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R
4
Wskazanie stopnia, w jakim lokalne źródła
przyczyniają się do przekroczenia poziomu
dopuszczalnego:
4.1 ruch pojazdów samochodowych S 1
4.2 przemysł, w tym wytwarzanie energii cieplnej i
elektrycznej S 3
4.3 rolnictwo S -
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
173
Analiza przyczyn przekroczenia poziomu dopuszczalnego w roku referencyjnym
Lp. Zawartość kod
łączenia Odpowiedź
4.4 źródła związane z handlem i mieszkalnictwem S 2
4.5 źródła naturalne S -
4.6 inne S -
5 Odnośnik do inwentaryzacji emisji
wykorzystywanej podczas analiz LS
Program ochrony powietrza dla powiatu ostrowskiego
część III - Uzasadnienie
6 Wyjątkowe warunki klimatyczne lub
meteorologiczne S
7 Wyjątkowa lokalna topografia S
8 Uwagi
2)
Dopuszczalny poziom ozonu ze względu na ochronę zdrowia ludzi i jego dopuszczalna częstość przekroczeń
określona jest w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz
marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji16
. 3)
Poziom dopuszczalny ozonu ze względu na ochronę roślin wyrażony jako wartość AOT40 określony jest w
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych
substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji
dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji.
Tabela nr 4
Prognozowany poziom bazowy - poziom zanieczyszczeń, jaki byłby w roku 2005, 20105), w roku zakończenia realizacji
POP w sytuacji niepodejmowania żadnych dodatkowych działań poza tymi, których podjęcie wynika z przepisów4)
Lp. Zawartość Kod
łączenia Odpowiedź
1 Kod sytuacji przekroczenia S WP06OSTPM10d01
2 Krótki opis scenariusza emisji użytego do
oszacowania poziomu bazowego:
2.1 źródła tworzące regionalną wartość tła S źródła punktowe w województwie wielkopolskim
2.2
źródła regionalne tworzące wartość tła
całkowitego, ale nietworzące regionalnej
wartości tła
S źródła punktowe – energetyka zawodowa z
województw ościennych względem wielkopolskiego
2.3 źródła lokalne, o ile mają znaczący wkład S źródła punktowe, powierzchniowe i liniowe
zlokalizowane na terenie powiatu ostrowskiego
3
Oczekiwane wartości poziomu bazowego stężeń
w pierwszym roku po zakończeniu realizacji
POP w sytuacji niepodjęcia realizacji POP:
3.1 poziom regionalnego tła bazowego:
3.1.1 średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R 13 μg/m3
3.1.2. maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe R -
16 Uchylono – obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomu niektórych substancji
w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281)
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
174
Prognozowany poziom bazowy - poziom zanieczyszczeń, jaki byłby w roku 2005, 20105), w roku zakończenia realizacji
POP w sytuacji niepodejmowania żadnych dodatkowych działań poza tymi, których podjęcie wynika z przepisów4)
Lp. Zawartość Kod
łączenia Odpowiedź
3.1.3.
liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla O3 w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość
przekroczeń poziomu dopuszczalnego ozonu
ustanowionego dla ochrony zdrowia ludzi2) lub
R -
3.1.4
stężenie ozonu w powietrzu przekraczające
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę
roślin wyrażony jako AOT403) lub
R -
3.1.5. całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R
3.2 poziom całkowitego tła bazowego:
3.2.1 średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R
3.2.2 maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe R -
3.2.3.
liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla O3 w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość
przekroczeń poziomu dopuszczalnego ozonu
ustanowionego dla ochrony zdrowia ludzi lub
R -
3.2.4
stężenie ozonu w powietrzu przekraczające
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę
roślin wyrażony jako AOT40 lub
R -
3.2.5 całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R
3.3. prognozowana wartość bazowa w miejscu
przekroczenia:
3.3.1. średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R
3.3.2. maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe R
3.3.3.
liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla O3 w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość
przekroczeń poziomu dopuszczalnego ozonu
ustanowionego dla ochrony zdrowia ludzi lub
R
3.3.4.
stężenie ozonu w powietrzu przekraczające
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę
roślin wyrażony jako AOT40 lub
R
3.3.5 całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R
4
Oczekiwane wartości poziomu bazowego stężeń
w roku 2005 lub 20105) (2005 r. dla: SO2, PM10,
ołowiu, CO; 2010 r. dla: benzenu, NO2 i O3):
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
175
Prognozowany poziom bazowy - poziom zanieczyszczeń, jaki byłby w roku 2005, 20105), w roku zakończenia realizacji
POP w sytuacji niepodejmowania żadnych dodatkowych działań poza tymi, których podjęcie wynika z przepisów4)
Lp. Zawartość Kod
łączenia Odpowiedź
4.1. poziom regionalnego tła bazowego w roku 2005
lub 20105):
4.1.1. średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R 13 μg/m3
4.1.2. maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe R -
4.1.3.
liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla O3 w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość
przekroczeń poziomu dopuszczalnego ozonu
ustanowionego dla ochrony zdrowia ludzi2) lub
R -
4.1.4.
stężenie ozonu w powietrzu przekraczające
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę
roślin wyrażony jako AOT403) lub
R -
4.1.5. całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R -
4.2. poziom całkowitego tła bazowego w roku 2005
lub 20105): -
4.2.1. średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R 13 μg/m3
4.2.2. maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe R -
4.2.3.
liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla O3 w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość
przekroczeń poziomu dopuszczalnego ozonu
ustanowionego dla ochrony zdrowia ludzi lub
R -
4.2.4.
stężenie ozonu w powietrzu przekraczające
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę
roślin wyrażony jako AOT40 lub
R -
4.2.5 całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R -
4.3. prognozowana wartość bazowa w miejscu
przekroczenia w roku 2005 lub 20105):
4.3.1. średnie roczne stężenia w µg/m3, jeżeli właściwe,
lub R -
4.3.2. maksymalne 8-godzinne stężenia CO w mg/m3,
jeżeli właściwe R -
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
176
Prognozowany poziom bazowy - poziom zanieczyszczeń, jaki byłby w roku 2005, 20105), w roku zakończenia realizacji
POP w sytuacji niepodejmowania żadnych dodatkowych działań poza tymi, których podjęcie wynika z przepisów4)
Lp. Zawartość Kod
łączenia Odpowiedź
4.3.3.
liczba dni z przekroczeniami poziomu
dopuszczalnego dla O3 w roku kalendarzowym
przekraczająca dopuszczalną częstość
przekroczeń poziomu dopuszczalnego ozonu
ustanowionego dla ochrony zdrowia ludzi lub
R -
4.3.4. dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
wyrażony jako AOT40 lub R -
4.3.5. całkowita liczba przekroczeń poziomu
dopuszczalnego (PD), jeżeli właściwe R -
5
Czy potrzebne są jakieś środki inne niż
przewidziane istniejącymi przepisami prawa w
celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego w
uzgodnionym terminie?
S tak
6 Uwagi
4)
Tabelę nr 4 wypełnia się dla zanieczyszczeń i poziomów dopuszczalnych, dla których w roku referencyjnym
wystąpiło przekroczenie poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji.
Tabela nr 5
Informacje na temat dodatkowych działań naprawczych w odniesieniu do wymaganych przez przepisy6
Lp. Zawartość Kod
łączenia Odpowiedź
1 Kod sytuacji przekroczenia S WP06OSTPM10d01
2 Kody działań naprawczych S PO01; PO02; PO03; PO04; PO05; PO06; PO07; PO08;
PO09; PO10; PO11; PO12; PO13; PO14; PO15
3 Przewidywany harmonogram wdrożenia L
wymiana lub modernizacja źródeł ciepła 2009-2015//
termoizolacja 2009-2015// zastosowanie alternatywnych
źródeł ciepła 2009-2015// budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego do 2012// modernizacja dróg 2009-
2012// utrzymanie czystości dróg 2008-2015
4 Wskaźnik(i) monitorowania postępu S
Wartość stężenia średniego rocznego pyłu zaw. PM10;
liczba przekroczeń stężenia dopuszczalnego 24-godz.
pyłu zaw. PM10 w ciągu roku
5 Przydzielone fundusze (lata, w euro) T
6 Szacunkowa wysokość całkowita kosztów (w
euro) T 22 -23 mln
7
Szacunkowy poziom zanieczyszczenia powietrza
w latach odpowiednio: 2005, 2010, w ostatnim
roku obowiązywania programu
R 2005: 31,4 μg/m3; 2015: 35,6 μg/m3.
8 Uwagi
6)
Tabelę nr 5 wypełnia się tylko wtedy, gdy analiza wymagana w tabeli nr 4 wykazała, że nie należy się
spodziewać, iż poziomy dopuszczalne zostaną osiągnięte za pomocą środków i działań przewidzianych przez
przepisy - bez dodatkowych działań naprawczych.
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
177
Tabela nr 6
Działania naprawcze możliwe do zastosowania, które jeszcze nie zostały podjęte, oraz działania długoterminowe -
niewynikające z przepisów
Lp. Zawartość Kod
łączenia Odpowiedź
1 Kod sytuacji przekroczenia S WP06OSTPM10d01
2 Kody działań naprawczych możliwych do zastosowania, które
jeszcze nie zostały podjęte LS
3 Dla działań naprawczych, które jeszcze nie zostały podjęte: LS
3.1 szczebel administracyjny, na którym można podjąć działanie
naprawcze LS
3.2 przyczyna, z powodu której nie podjęto działania naprawczego LS
4 Kody działań naprawczych długoterminowych LS
5 Uwagi
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
178
Tabela nr 7
Zestawienie działań naprawczych7)
Lp. Zawartość kod
łączenia Odpowiedź Odpowiedź Odpowiedź
1 Kod działania naprawczego S PO01 PO02 PO03
2 Tytuł S przygotowanie PONE termomodernizacja podłączenie do miejskiej sieci
ciepłowniczej
3 Opis S
przygotowanie projektu Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji i stworzenie systemu
organizacyjnego w celu jego realizacji
ograniczenie zużycia energii poprzez
termoizolację budynków (ocieplenia i
wymiana okien) i poprzez to
ograniczenie emisji na obszarze
przekroczeń
likwidacja emisji niskiej na skutek
podłączenia do sieci cieplnej w
Ostrowie Wielkopolskim
4 Szczebel administracyjny, na którym
można podjąć dany środek LS A A A
5 Rodzaj środka LS D B A; B
6 Czy środek ma charakter
regulacyjny? nie nie nie
7 Skala czasowa osiągnięcia redukcji
stężeń LS A C C
8 Kategoria źródeł emisji, której
dotyczy działanie naprawcze LS D D D
9 Skala przestrzenna położenia źródeł
emisji poddanych działaniu LS 15 km 15 km 15 km
10 Uwagi
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
179
Zestawienie działań naprawczych7)
Lp. Zawartość kod
łączenia Odpowiedź Odpowiedź Odpowiedź
1 Kod działania naprawczego S PO04 PO05 PO06
2 Tytuł S zastąpienie ogrzewania węglowego gazowym wymiana urządzeń grzewczych
węglowych na niskoemisyjne
wymiana urządzeń grzewczych
węglowych na retortowe
3 Opis S wymiana kotłów węglowych na gazowe w
miejscach z doprowadzoną siecią gazową
wymiana starych kotłów węglowych na
nowoczesne, niskoemisyjne kotły
węglowe
wymiana starych kotłów węglowych
na kotły węglowe retortowe
4 Szczebel administracyjny, na którym
można podjąć dany środek LS A A A
5 Rodzaj środka LS A; B A; B A; B
6 Czy środek ma charakter
regulacyjny? nie nie nie
7 Skala czasowa osiągnięcia redukcji
stężeń LS C C C
8 Kategoria źródeł emisji, której
dotyczy działanie naprawcze LS D D D
9 Skala przestrzenna położenia źródeł
emisji poddanych działaniu LS 15 km 15 km 15 km
10 Uwagi
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
180
Zestawienie działań naprawczych7)
Lp. Zawartość kod
łączenia Odpowiedź Odpowiedź Odpowiedź
1 Kod działania naprawczego S PO07 PO08 PO09
2 Tytuł S wymiana urządzeń grzewczych węglowych na
ekologiczne
zastąpienie ogrzewania węglowego
olejowym
zastąpienie ogrzewania węglowego
elektrycznym
3 Opis S
wymiana starych kotłów węglowych na kotły
węglowe opalane paliwem ekologicznym
(np. brykietami)
wymiana kotłów węglowych na olejowe
zmiana sposobu ogrzewania,
zastąpienie paliwa stałego ogrzewanie
elektrycznym
4 Szczebel administracyjny, na którym
można podjąć dany środek LS A A A
5 Rodzaj środka LS A; B A; B A; B
6 Czy środek ma charakter
regulacyjny? nie nie nie
7 Skala czasowa osiągnięcia redukcji
stężeń LS C C C
8 Kategoria źródeł emisji, której
dotyczy działanie naprawcze LS D D D
9 Skala przestrzenna położenia źródeł
emisji poddanych działaniu LS 15 km 15 km 15 km
10 Uwagi
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
181
Zestawienie działań naprawczych7)
Lp. Zawartość kod
łączenia Odpowiedź Odpowiedź Odpowiedź
1 Kod działania naprawczego S PO10 PO11 PO12
2 Tytuł S wykorzystanie alternatywnych źródeł energii budowa obwodnicy Ostrowa Wlkp. budowa obwodnicy Nowych
Skalmierzyc
3 Opis S
instalacja alternatywnych źródeł ciepła (np.
kolektory słoneczne, pompy ciepła,
wykorzystanie energii wiatru), które stanowią
uzupełniające źródło energii cieplnej
budowa obwodnicy Ostrowa
Wielkopolskiego na drodze krajowej
(nr 11) w celu ograniczenia ruchu
tranzytowego w centrum miasta –
zadanie w trakcie realizacji
budowa obwodnicy Nowych
Skalmierzyc na drodze krajowej
(nr 25) w celu ograniczenia ruchu
tranzytowego w mieście – zadanie
zaplanowane
4 Szczebel administracyjny, na którym
można podjąć dany środek LS A B B
5 Rodzaj środka LS A; B B; D B; D
6 Czy środek ma charakter
regulacyjny? nie nie nie
7 Skala czasowa osiągnięcia redukcji
stężeń LS C C C
8 Kategoria źródeł emisji, której
dotyczy działanie naprawcze LS D A A
9 Skala przestrzenna położenia źródeł
emisji poddanych działaniu LS 15 km 12 km 12 km
10 Uwagi rodzaj środka D - organizacyjny rodzaj środka D - organizacyjny
Program ochrony powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim - UZASADNIENIE
marzec 2009 r.
182
Zestawienie działań naprawczych7)
Lp. Zawartość kod łączenia Odpowiedź Odpowiedź Odpowiedź
1 Kod działania naprawczego S PO13 PO14 PO15
2 Tytuł S modernizacja dróg w powiecie utrzymanie czystości nawierzchni dróg promocja i edukacja
3 Opis S
poprawa stanu technicznego dróg
istniejących - utwardzenie poboczy w celu
redukcji wtórnego unosu pyłu z drogi
ograniczenie emisji wtórnej pyłu poprzez
utrzymanie czystości dróg - czyszczenie
metodą mokrą
działania promocyjne i edukacyjne (ulotki,
imprezy, akcje szkolne, audycje)
4 Szczebel administracyjny, na którym
można podjąć dany środek LS A; B A; B A
5 Rodzaj środka LS B D C
6 Czy środek ma charakter
regulacyjny? nie nie nie
7 Skala czasowa osiągnięcia redukcji
stężeń LS C C C
8 Kategoria źródeł emisji, której
dotyczy działanie naprawcze LS A A A; D
9 Skala przestrzenna położenia źródeł
emisji poddanych działaniu LS 25 km 25 km -
10 Uwagi
7)
Tabeli nr 7 używa się do opisywania działań naprawczych wymienionych w tabeli nr 5 lub nr 6. Dla każdego działania naprawczego wypełnia się jedną kolumnę w tabeli
nr 7.
Top Related