Profilaktyka i rozwiązywanie problemów
alkoholowych w społeczności lokalnej
Podstawy prawne polskiego systemu rozwiązywania problemów alkoholowych
określa
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Inne dokumenty
Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2011-2015
Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Strategia rozwiązywania problemów społecznych
Uchwała rady gminy w sprawie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
Uchwała rady gminy w sprawie liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży
Uchwała rady gminy w sprawie zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych
Polski system Polski system rozwiązywania rozwiązywania
problemów alkoholowychproblemów alkoholowych
Na poziomie Państwa
DokumentDokument
Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów AlkoholowychProblemów Alkoholowych
Realizator Realizator
Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów AlkoholowychAlkoholowych
Na poziomie województwaNa poziomie województwaDokumentDokument
Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów AlkoholowychAlkoholowych
Realizator Realizator
Regionalny ośrodek polityki społecznej lub inna jednostka wskazana Regionalny ośrodek polityki społecznej lub inna jednostka wskazana w programiew programie
W celu realizacji programu zarząd województwa może powołać pełnomocnikaW celu realizacji programu zarząd województwa może powołać pełnomocnika
Źródło finansowania Źródło finansowania
z zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymiz zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi
Na poziomie gminyNa poziomie gminyDokumentDokument
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów AlkoholowychAlkoholowych
Realizator Realizator
ośrodek pomocy społecznej lub inna jednostka wskazana ośrodek pomocy społecznej lub inna jednostka wskazana w programiew programie
W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent) może powołać W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent) może powołać pełnomocnikapełnomocnika
Źródło finansowania Źródło finansowania
z zezwoleń na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowychz zezwoleń na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Art. 41
Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów
alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy
do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują:
Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu,
Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie,
Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych,
Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych,
Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego,
Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.
Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, jest prowadzona w postaci gminnego programu
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, stanowiącego część strategii
rozwiązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez radę gminy. Program jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu
realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent miasta) może powołać pełnomocnika.
Art. 182
Dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 181 oraz dochody
z opłat określonych w art. 111 wykorzystywane będą na realizację gminnych programów
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Gminnych Programów, o których mowa w art.
10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,
i nie mogą być przeznaczane na inne cele
Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) powołują gminne
komisje rozwiązywaniaproblemów alkoholowych,
w szczególności inicjujące działania w zakresie
określonym w ust. 1 (…)
W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
Zadania komisji:
inicjowanie działań w zakresie określonym w art. 41 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego
wydawanie opinii dotyczących wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych
dokonywanie kontroli punktów sprzedaży napojów
alkoholowych w zakresie przestrzegania zasad
i warunków korzystania z zezwolenia
Zadanie Komisji - inicjowanie działań w zakresie określonym w art. 41 ust. 3 ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Realizacja powyższego zadania może odbywać się poprzez przygotowanie przez komisję wstępnego projektu gminnego programu profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych
Konstruowanie programu:
w oparciu o przeprowadzoną diagnozę
w oparciu o wiedzę
w oparciu o rzeczywiste cele i wynikające z nich rezultaty
program nastawiony na sukces, którym nie będzie SAMA REALIZACJA
Inicjowanie zadań, wynikających z ustawy, tworzenie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych powinno odbywać się po
przeprowadzeniu lokalnej diagnozy problemowej
Diagnozy problemów, zasobów
i potrzeb
Określenie szczegółowego katalogu zadań Określenie szczegółowego katalogu zadań musi być poprzedzone analizą zasobów, musi być poprzedzone analizą zasobów, potrzeb i możliwości danej społecznościpotrzeb i możliwości danej społeczności
Problem!Problem!
Określanie zadań w oderwaniu od Określanie zadań w oderwaniu od rzeczywistych potrzeb rzeczywistych potrzeb (poszczególnych osób czy (poszczególnych osób czy
danej społeczności)danej społeczności) a także od możliwości a także od możliwości istniejących na danym terenieistniejących na danym terenie
DOSTRZEC czyli ZDIAGNOZOWAĆ
ZAPLANOWAĆ czyli WYBÓR STRATEGII DZIAŁAŃ
DZIAŁAĆ czyli REALIZOWAĆ W PRAKTYCE
Najczęstsze problemy związane z realizacją gminnych programów:
Brak diagnozy problemów, zasobów i potrzeb
Niespójność, brak celów, brak rezultatów
Brak wiedzy merytorycznej
Brak myślenia systemowego i strategicznego
Wydawanie środków finansowych na zadanie niezwiązane z problemami alkoholowymi
Problem VI Narodowego Programu
Pogarszająca się jakość działań podejmowanych przez gminy w ramach
gminnych programów oraz wydatkowanie środków finansowych na zadania
niezwiązane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych
(naruszenie art. 182 ustawy)
Problem VI Narodowego Programu
Cel strategiczny 6.0.0.0
Poprawa jakości działań podejmowanych przez gminy w ramach gminnych
programów oraz ograniczenie wydatkowania środków finansowych na zadanie
niezwiązane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych
Co oznacza „niska jakość gminnych Co oznacza „niska jakość gminnych programów”?programów”?
Finansowanie zadań Finansowanie zadań niezwiązanych z niezwiązanych z profilaktyką i profilaktyką i rozwiązywaniem rozwiązywaniem problemów problemów alkoholowychalkoholowych
Finansowanie zadań niezgodnych z aktualną wiedzą na temat ich skuteczności np. inwestowanie w pogadanki zamiast w profesjonalne programy profilaktyczne
Wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli (Delegatura w Poznaniu)
w większości ze skontrolowanych gmin dochody z opłat za zezwolenie były jedynym źródłem finansowania realizacji zadań gminnych programów, w ponad 70% z nich wydatki były istotnie niższe od dochodów pochodzących z wniesionych przez przedsiębiorców opłat
w ponad 50% skontrolowanych jednostek wykorzystano ww. dochody również na finansowanie zadań innych niż wskazane w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli (Delegatura w Poznaniu)
brak korelacji gminnych programów z faktycznymi potrzebami, programy opracowane bez rzetelnej analizy potrzeb lokalnych
ogólnikowość gminnych programów („niesienie pomocy osobom uzależnionym”, „wspieranie rozwoju placówki odwykowej”, „podejmowanie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców”, „przeciwdziałanie przemocy w rodzinie” itp.)
Jakie są między innymi przyczyny pogarszającej się jakości gminnych programów…
brak wiedzy radnych w zakresie skutecznych strategii rozwiązywania problemów alkoholowych,
naciski ze strony lokalnych decydentów w sprawie ujmowania zadań niezwiązanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych a przewidzianych do realizacji przez gminę w ramach innych ustaw niż ustawa o wychowaniu w trzeźwości,
brak wystarczającego przygotowania członków gminnej komisji, które powinno uwzględniać interdyscyplinarna wiedzę z zakresu budowania gminnych programów
Kluczową rolę w systemie rozwiązywania problemów alkoholowych na szczeblu gminy odgrywają gminne komisje rozwiązywania problemów
alkoholowych, które mają stanowić interdyscyplinarny zespół ekspertów w sprawach związanych z alkoholem. Dlatego ważnym zadaniem jest podnoszenie i doskonalenie kompetencji członków gminnych komisji
rozwiązywania problemów alkoholowych. Opracowanie dobrych gminnych programów wymaga odpowiednich kompetencji,
umiejętności i nowoczesnej wiedzy
FORMY FINANSOWANIA I DOFINANSOWANIA REALIZACJI
ZADAŃ GMINY
Wybór zależy od:
zadań zapisanych w programie
realizatorów
Wydatkowanie środków finansowych:
w myśl przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
w myśl ustawy Prawo zamówień publicznych,
poprzez dokonywanie zmian w układzie wykonawczym budżetu gminy,
w myśl przepisów o zakładach opieki zdrowotnej,
poprzez zabezpieczenie środków finansowych na realizację zadań przez dysponenta środków budżetowych
Przeciwdziałanie uzależnieniom
a profilaktyka i rozwiązywanie
problemów alkoholowych
Problemy związane z używaniem
alkoholu
Problemy związane z używaniem alkoholu możemy podzielić na
Picie ryzykowne
Picie szkodliwe
Zespół uzależnienie od alkoholu
Picie ryzykowne ma miejsce, gdy dana osoba zaczyna pić:
Zbyt wiele Coraz częściej
W nieodpowiednich sytuacjach.
Picie szkodliwe
Picie zbyt dużych ilości alkoholu
Występowanie problemów zdrowotnych
Zaniedbywanie obowiązków
Problemy w funkcjonowaniu społecznym
Problemy w rodzinie
Łamanie prawa
Zespół uzależnienia od alkoholu
Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ("głód alkoholowy"). Upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (upośledzenie zdolności powstrzymywania się od picia, trudności w zakończeniu picia, trudności w ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu). Fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego w sytuacji
ograniczenia lub przerywania picia (drżenie, nadciśnienie
tętnicze, nudności, wymioty, biegunka, bezsenność,
niepokój, w krańcowej postaci majaczenie drżenne) lub
używanie alkoholu w celu uwolnienia się od objawów
abstynencyjnych.
Zmieniona tolerancja alkoholu, potrzeba spożywania zwiększonych dawek dla osiągnięcia oczekiwanego efektu.
Koncentracja życia wokół picia kosztem zainteresowań i obowiązków.
Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia.
Uzależnienie od alkoholu jest chorobą chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną. Nie jest
możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowania
narastania jej objawów i szkód zdrowotnych z nią związanych.
W świetle nowoczesnej wiedzy uzależnienie od alkoholu jest chorobą wieloczynnikową, bio-
psycho-społeczną, uszkadzającą funkcjonowanie człowieka w sferze somatycznej,
psychologicznej, społecznej i duchowej.
Model leczenia tego schorzenia musi być dostosowany do takiego sposobu postrzegania
tej choroby.
Osoby, które chcą pomóc osobie uzależnionej Osoby, które chcą pomóc osobie uzależnionej muszą muszą zaakceptować podstawowe fakty: podstawowe fakty:
Alkoholizm jest chorobą, w której żadna „normalna” siła woli jest niewystarczająca. Problem nie leży w „sile woli” czy słabości charakteru lecz w samej chorobie jej przebiegu i fazie. Osoba uzależniona rozwija efektywny system iluzji i zaprzeczania, który uniemożliwia jej rozpoznanie choroby Sytuacja ta sprawia, że pomoc musi najczęściej przyjść z zewnątrz, jeśli nie chcemy czekać, aż alkoholik sięgnie dna ryzykując, że przedtem umrze czy konsekwencje choroby będą nieodwracalne
Pomoc osobom z problemem alkoholowym i ich osobom bliskim
Zakłady Lecznictwa Odwykowego Punkty Konsultacyjne gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych stowarzyszenia trzeźwościowe, kluby abstynenckie, grupy samopomocowe programy edukacyjne, rehabilitacyjne świetlice socjoterapeutyczne, programy socjoterapeutyczne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym
Problemy z rozróżnieniem:
Stowarzyszenie abstynenckie
Klub abstynenta
Grupa samopomocowa (AA)
Grupa wsparcia
Ruch AA (Anonimowi Alkoholicy) z jego odgałęzieniami: Al-Anon (wspólnota rodzin i bliskich osób z problemem alkoholowym), Al-Ateen (wspólnota dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym) oraz DDA (wspólnota dorosłych osób pochodzących z rodzin alkoholowych). Ruch AA jest całkowicie pozaformalną, dobrowolną i nieprofesjonalną wspólnotą trzeźwościową. Zgodnie z ideami jego funkcjonowania udzielanie jakichkolwiek dotacji z zewnątrz na rzecz działań lub programów każdego z tych ruchów jest niedozwolone, ponieważ narusza ich zasady ideowe oraz obowiązujące przepisy prawa. Możliwe jest natomiast nieodpłatne udostępnianie lokalu na spotkania
Grupa wsparcia
Jedna z ważnych form samopomocy mająca nieformalny charakter. Z samej idei, o jej powstaniu, czasie trwania, celach decydują sami zainteresowani czyli osoby, które łączy wspólny problem np. chęć wspierania własnej trzeźwości czy radzenie sobie z negatywnymi przeżyciami będącymi skutkiem picia przez bliską osobę. Z założenia powinny być to spotkania ludzi oparte na ich własnej inicjatywie i potrzebie korzystania z pomocy. Jednak często dzieje się tak, iż grupy takie powstają „odgórnie” z inicjatywy instytucji czy profesjonalistów. Jeżeli wychodzą naprzeciw potrzebom danej społeczności z powodzeniem mogą spełniać swoją rolę.
Klub Abstynenta
Nazwy tej często używa się zamiennie z nazwą Stowarzyszenie Abstynenckie i jakkolwiek w dużej mierze Stowarzyszenia prowadzą Kluby czy często Stowarzyszenia powstawały i powstają na bazie Klubu, to w istocie Klub Abstynenta jest wspólnotą nieformalną. Miejscem gdzie prowadzone są różnorodne działania wspierające trzeźwość jego członków ale również propagujące tą ideę dla i w społeczności lokalnej. Kluby często posiadają określone formy i reguły członkostwa, regulaminy czy strukturę organizacyjną. Jednak to nie czyni ich w samej istocie formalną organizacją
Stowarzyszenie Abstynenckie/Trzeźwościowe
Jest podstawową formą organizacyjno-prawną przewidzianą w celu realizacji konstytucyjnego prawa swobody zrzeszania się. Jego działalność opiera się na ustawie Prawo o stowarzyszeniach, która określa, iż jest ono dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Po spełnieniu wymogów formalno-prawnych i wpisaniu do rejestru zyskuje osobowość prawną i staje się bytem formalnym.
Współuzależnienie
Uzależnienie od alkoholu wpływa destrukcyjnie nie tylko na osobę pijącą ale także na pozostałych członków rodziny
U dorosłych osób rozwija się współuzależnienie. Współuzależnienie nie jest chorobą ale szkodliwą formą przystosowania się do patologicznego systemu rodzinnegoSprzyja utrwalaniu systemu ponieważ podtrzymuje picie i uniemożliwia znalezienie pozytywnego rozwiązania problemu
Osoba współuzależniona podejmuje wiele działań, które jej zdaniem mają doprowadzić do poprawy sytuacji a jednak w konsekwencji utrwalają i pogłębiają problem
Dzieci w rodzinach z problemem alkoholowym
Różne formy zachowań agresywnych i represyjnych rodziców, zaniedbywanie obowiązków opiekuńczych i potrzeb dziecka, wywierają destruktywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci oraz na proces
ich rozwoju.
Świetlice opiekuńczo – Świetlice wychowawcze socjoterapeutycznePlacówka wsparcia dziennego Specjalistyczna placówka wsparcia dziennego
Organizacja czasu wolnego Sporządzenie diagnozyRozwój zainteresowań indywidualnej dziecka Współpraca z rodzina Prowadzenie zajęć Dożywianie socjoterapeutycznych Rozpoznanie sytuacji dziecka Praca ze stałymi grupami Prowadzenie dokumentacji Realizacja indywidualnych Współpraca z innymi instytucjami programów rozwojowo -
terapeutycznych
PRZEMOC DOMOWA
CYKL PRZEMOCY W RODZINIE
Faza narastania napięcia
W tej fazie partner jest napięty i stale poirytowany, często robi awantury, poniża partnerkę, prowokuje kłótnie, staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad swoim gniewem. Kobieta stara się jakoś opanować sytuację - uspokaja go, spełnia zachcianki, przeprasza. Niektóre kobiety w tej fazie mają różne dolegliwości fizyczne, wpadają w apatię, tracą energię do życia, lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia. Zdarza się, że kobieta wywołuje w końcu awanturę, żeby "mieć to już za sobą"·
Faza gwałtownej przemocy
W tej fazie partner staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg. Kobieta stara się zrobić wszystko, żeby go uspokoić i ochronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od tego jak bardzo się stara, wściekłość partnera narasta coraz bardziej. Czuje się bezradna, bo ani przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą ani unikanie, ani bierne poddawanie się mu nie pomaga i nie łagodzi jego gniewu. Po zakończeniu wybuchu przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może uwierzyć, że to się na prawdę stało. Odczuwa wstyd i przerażenie jest oszołomiona. Staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność.
Faza miodowego miesiąca
Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie że posunął się za daleko nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje za to, co zrobił, okazuje skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy. Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy incydent. Sprawca okazuje ciepło i miłość. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby przemoc nigdy nie miała miejsca. Dba o ofiarę spędza z nią czas i utrzymuje bardzo satysfakcjonujące kontakty seksualne. Ofiara zaczyna wierzyć w to, że partner się zmienił, wbrew zdrowemu rozsądkowi, bo tego właśnie pragną. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje wydaje się piękne i pełne nadziei.
Sytuacja psychologiczna ofiar przemocy w rodzinie
Jedną z cech określającą ofiary przemocy w rodzinie jest rozchwianie emocjonalne.
Często cierpią na różnego rodzaju zaburzenia emocjonalne, charakteryzują je częste niezrozumiałe zmiany decyzji,
niepewność, nieuzasadnione reakcje lękowe, ciągłe poczucie zagrożenia
Sprawiają wrażenie, że „same nie wiedza czego chcą”.
Często ich zachowanie bywa niezrozumiałe, irytujące, zniechęcające do pomagania.
Pomoc ofiarom przemocy
Zapewnienie bezpieczeństwa
Pomoc psychologiczna/terapeutyczna
Pomoc prawna
Pomoc medyczna
Wsparcie ze strony najbliższego otoczenia
Wsparcie ze strony pracodawcy
Wsparcie „duchowe”
Działania
profilaktyczne
Profilaktyka …..
... to działanie rozwijające i wspierające zdolności do wszechstronnego,
konstruktywnego rozwoju we wszystkich sferach życia, zapobiegające niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi
Profilaktyka to również
Wspomaganie człowieka w różnym wieku w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu,
To ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia,
To inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu.
ProfilaktykaProfilaktykaPodział Podział tradycyjnytradycyjny
Nowy podział Nowy podział
Profilaktyka I Profilaktyka I stopnia stopnia
Promocja zdrowia psychicznego Promocja zdrowia psychicznego Profilaktyka Profilaktyka uniwersalnauniwersalna
Profilaktyka II Profilaktyka II stopniastopnia
Profilaktyka ukierunkowana na jednostki Profilaktyka ukierunkowana na jednostki
lub grupy wysokiego ryzyka (lub grupy wysokiego ryzyka (selektywnaselektywna)) Profilaktyki ukierunkowana na jednostki Profilaktyki ukierunkowana na jednostki
szczególnie zagrożone lub prezentujące szczególnie zagrożone lub prezentujące
pierwsze symptomy zaburzeń (pierwsze symptomy zaburzeń (wskazującawskazująca) )
Profilaktyka III Profilaktyka III stopniastopnia
Leczenie i resocjalizacja Leczenie i resocjalizacja Postępowanie po leczeniu: rehabilitacja, Postępowanie po leczeniu: rehabilitacja,
zapobieganie nawrotom zapobieganie nawrotom
Trzy poziomy profilaktyki (Mrazek i Haggerty (red.) 1994)
Profilaktyka uniwersalna
dotyczy zapobiegania zagrożeniom o znacznym stopniu rozpowszechnienia
Adresowana do wszystkich bez względu na stopień ryzyka i występowania zachowań
problemowych oraz zaburzeń psychicznych
Profilaktyka selektywna
Działania adresowane Działania adresowane do jednostek lub grup osób, do jednostek lub grup osób, które są w wyższym niż przeciętnym stopniu które są w wyższym niż przeciętnym stopniu
narażone (narażone (ze względu na swoją sytuację społeczną, rodzinną czy deficyty funkcji poznawczych) na zwiększone ryzyko niż przeciętne wystąpienia
problemów psychicznych i/lub zachowań problemowych
Młodzież z obszarów o wysokim wskaźniku bezrobociaMłodzież z obszarów o wysokim wskaźniku bezrobocia Uczniowie szkół o złej renomieUczniowie szkół o złej renomie Uczniowie mający niskie osiągnięcia szkolneUczniowie mający niskie osiągnięcia szkolne Dzieci i młodzież z rodzin w złej sytuacji materialnej Dzieci i młodzież z rodzin w złej sytuacji materialnej
Profilaktyka wskazująca
Działania ukierunkowane na jednostki szczególnie zagrożone rozwojem problemów związanych z
używaniem substancji psychoaktywnych z powodu uwarunkowań biologicznych, psychologicznych czy społecznych lub u których rozpoznano już pierwsze
symptomy zaburzeń
Młodzież sięgająca po narkotyki Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym Dzieci rodziców z zaburzeniami zdrowia psychicznego Młodociani przestępcy Z rozpoznaniem ADHD, zespołu Aspergera, itp. Doświadczająca przemocy, wykorzystywana seksualnie
Najczęstsze problemy związane z realizacją działań profilaktycznych
Realizacja programów przypadkowych, bez diagnozy, określenia celów i efektów, dostosowanych do grupy docelowej
Realizacja programów o niesprawdzonej skuteczności
Realizacja profilaktyki poprzez prelekcje, pogadanki, konkursy, teatry
Strategia profilaktyczna
to sposób postępowania, który ma na celu redukowanie wpływu czynników ryzyka i lub
wzmacnianie czynników chroniących
Strategie wiodące:
Rozwijanie umiejętności życiowych
Edukacja normatywna
Praca z rodzicami
Budowanie więzi ze szkołą
Wsparcie osób znaczących
Strategie uzupełniające:
Edukacja (przekaz informacji)
Alternatywy (zagospodarowanie czasu wolnego)
Nauka odmawiania
Dobry program profilaktyczny uwzględnia:
Adekwatność do potrzeb
Aktualną wiedzę teoretyczną
Adekwatność metod
Dobrą jakość realizacji
Logikę celów, działań i rezultatów
Dowody na skuteczność
STRATEGIE OGRANICZANIA
DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLU
DEFINIOWANIE DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLUDEFINIOWANIE DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLU
Fizyczna – gęstość sieci sprzedażyFizyczna – gęstość sieci sprzedaży
Prawna – regulacje prawne dotyczące rynku Prawna – regulacje prawne dotyczące rynku alkoholowegoalkoholowego
Ekonomiczna – system podatkowo – cenowyEkonomiczna – system podatkowo – cenowy
Społeczna – wzory konsumpcji alkoholuSpołeczna – wzory konsumpcji alkoholu
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DOSTĘPNOŚĆ ALKOHOLU
relacje pomiędzy ceną alkoholu a dochodami ludności
wielkość produkcji wewnętrznej oraz importu
gęstość sieci sprzedaży, godziny otwarcia
regulacje prawne w zakresie zasad sprzedaży i konsumpcji
OBSZARY DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OGRANICZANIA DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLU
eliminowanie zjawiska sprzedaży alkoholu osobom nieletnim
odpowiedzialna sprzedaż alkoholu
zmiany warunków dostępności (gęstość sieci, lokalizacja, godziny otwarcia)
ograniczenia w sferze reklamy i promocji alkoholu
edukacja
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA LOKALNE
lokalne kampanie edukacyjne (dobrze wypromowane z udziałem osób znaczących, lokalnych mediów)
materiały edukacyjne (ulotki, broszury, plakaty, audycje, filmy, gadżety)
list do sprzedawców napojów alkoholowych (podpisany przez osoby znaczące/młodych ludzi)
uruchomienie telefonu interwencyjnego
szkolenia sprzedawców napojów alkoholowych
Współpraca
Działania instytucji/podmiotów
działania wewnętrzne
działania zewnętrzne
Ośrodek Pomocy
Społecznej
URZĄD GMINY
GMINNA KOMISJA
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
ALKOHOLOWYCH
PolicjaProkuratura
Organizacje pozarządowe
Placówki Lecznictw
a Odwykowe
go
Miejsca specjalistycznej
pomocy
PODMIOTY DZIAŁAJACE W ZAKRESIE PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
Placówki Ochrony Zdrowia
Placówki Pomocy
Społecznej
Wyższe UczelniePlacówki Oświatowe
Podmioty prowadzące działalność
edukacyjną i badawczą Kościoły
i Związki
Wyznaniowe
Placówki penitencja
rne
Pracodawcy
Sąd Rejonow
y
Media
Pomoc Społeczna
RODZINA Z PROBLEMEM
ALKOHOLOWYM
Placówka Oświatowa
Kościół / inne związki wyznaniowe
Placówka służby zdrowia/ placówka
lecznictwa odwykowego
SCHEMAT
PODMIOTY BEZPOŚREDNIO ZAANGAŻOWANE W POMOC RODZINIE Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM
Prokuratura
Gminna komisja rozwiązywania
problemów alkoholowych
Organizacja pozarządowa
Ośrodek Interwencji Kryzysowej/Punkt
Konsultacyjnybądź inna placówka tego
rodzaju
Sąd/kuratorzy
Policja
Całodobowy Telefon Zaufania
RODZINA Z PROBLEMEM PRZEMOCY DOMOWEJ
PODMIOTY SYSTEMU
Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar
Przemocy w Rodzinie
Mieszkania Chronione
Bezpieczny Pokój Przesłuchań dla ofiar
Przemocy
Grupy Terapeutyczn
e dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
Dom dla matek z Małoletnimi Dziećmi i
Kobiet w Ciąży
SIEĆ MIEJSC I PROGRAMÓW POMOCY SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE
Program dla Dzieci – Ofiar
Przemocy
Punkty Informacyjno-Konsultacyjne
Programy Socjoterapeutyczne
dla Dzieci
Świetlice Socjoterapeutyczne
Porady Indywidualne
dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
Programy Korekcyjno-Edukacyjne Dla Sprawców
Przemocy w Rodzinie
Bezpieczny Pokój Przesłuchań dla ofiar
Przemocy
Świetlice Socjoterapeutyczne
Najwięcej zależy od motywacji, wiedzy i aktywności
poszczególnych osób
…. a procedury i środki finansowe tylko ułatwiają
działanie
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
AGNIESZKA CZERKAWSKA
Top Related