Programy Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ...

Sprawozdanie z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w 2003 roku

205

Rozdział X

Programy Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Realizowane w Województwach*

Realizacja zadań Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w województwach prowadzona jest w postaci wojewódzkich programów alkoholowych, które obejmują w szczególności: 1. Wspieranie i udzielanie pomocy samorządom lokalnym w realizacji gminnych

programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w

działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44).

4. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych.

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka.

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych.

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych.

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach.

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy.

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych).

* Rozdział zawiera teksty sprawozdań z realizacji wojewódzkich programów nadesłane przez Urzędy Marszałkowskie.


206

10.1. Województwo Dolnośląskie

W 2003 roku zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych realizowane były w ramach następujących programów: 1. Wspieranie i udzielanie pomocy samorządom lokalnym w realizacji gminnych

programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: • Przygotowanie narady szkoleniowej dla pełnomocników

prezydentów/burmistrzów/wójtów ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych z terenu województwa dolnośląskiego dotyczącej konstruowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych – w naradzie wzięło udział 87 – u pełnomocników.

• Udzielanie stałych konsultacji merytorycznych samorządom terytorialnym instytucjom pozarządowym w zakresie konstrukcji i realizacji Gminnych Programów Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz tworzenia wspólnych projektów zintegrowanych z „Dolnośląskim Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zadań z Zakresu Zapobiegania Narkomanii na lata 1999 – 2003”.

• Przygotowanie i podpisanie porozumienia z gminą Góra na dofinansowanie wyposażenia Centrum Profilaktyki Alkoholowej w Górze (otwarcie Centrum nastąpiło w listopadzie 2003 r.).

• Zorganizowanie narady pełnomocników prezydentów/burmistrzów/wójtów ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych z terenu województwa dolnośląskiego – narada odbyła się w dniach 1 – 3 października 2003 r. w Karpaczu. Poświęcona była głównie nowym przepisom prawnym: Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2003 r., nr 96 poz. 873), zmiany w ustawie z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) w związku z rządowym projektem „Przedsiębiorczość, rozwój, praca” oraz zmiany dotyczące reklamy napojów alkoholowych. Dodatkowo omawiano priorytetowe kierunki działań Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, aktualną sytuację lecznictwa odwykowego na terenie województwa dolnośląskiego. Na naradzie omówiono również kwestionariusz ankietowy do „Zasobów gmin w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień”. Uczestnicy mieli również możliwość wzięcia udziału w warsztatach pn. „Stres męski i kobiecy” oraz „Próby i możliwości kontroli impulsów i zachowań”. W naradzie uczestniczyły 102 osoby.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych: • Organizacja dwóch szkoleń dla koordynatorów gminnych programów profilaktyki i

rozwiązywania problemów alkoholowych. • Szkolenia członków gminnych komisji i rozwiązywania problemów alkoholowych

realizowane były na indywidualne zapotrzebowania gmin – w 2003 roku odbyło się kilkanaście takich szkoleń, prowadzonych głównie przez Pełnomocnika Zarządu ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień.


207

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie wojewódzkiego ośrodka terapii uzależnienia i współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44): • Prace przygotowawcze związane z wdrożeniem projektu uruchomienia całodobowego

oddziału terapii dla młodzieży uzależnionej od alkoholu i innych środków psychoaktywnych w wieku 15 – 18 lat, na bazie Zakładu Lecznictwa Odwykowego dla Osób Uzależnionych od Alkoholu w Czarnym Borze.

• Organizacja narady kierowników stacjonarnych placówek leczenia odwykowego (4.04.2003r.) – efektem narady było przygotowanie przez dyr. ZLO dla Osób Uzależnionych od Alkoholu projektu działań oddziału młodzieżowego oraz przeprowadzenie ankietyzacji placówek.

• Wsparcie finansowe do programów ponadpodstawowych realizowanych przez Zakład Lecznictwa Odwykowego dla Osób Uzależnionych od Alkoholu w Czarnym Borze oraz Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia we Wrocławiu.

• Wsparcie finansowe dla pracowników stacjonarnych placówek leczenia odwykowego podnoszących swoje kwalifikacje zawodowe – STU, SPP, Staże (pracownicy WOTUiW oraz ZLO Czarny Bór).

4. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych: W 2003 roku nie podejmowano działań w tym zakresie.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych: • Szkolenia pracowników służby zdrowia w zakresie pracy z pacjentem

doświadczającym szkód alkoholowych w siedmiu placówkach służby zdrowia z terenu województwa dolnośląskiego: – Specjalistyczny Rehabilitacyjno – Ortopedyczny ZOZ, ul. Poświęcka 8, Wrocław; – Zespół Profilaktyki i Rehabilitacji, ul. Świerczewskiego 12, Janowice Wielkie – Obwód Lecznictwa Kolejowego, ul. Joanitów 10/12, Wrocław – Specjalistyczny Szpital Zespolony i. S. Batorego, ul. Batorego; Wałbrzych – Szpital Rejonowy w Wołowie, ul. Inwalidów Wojennych 34 – Specjalistyczna Przychodnia ZOZ w Jelczu – Laskowicach, ul. Bożka – Specjalistyczna Przychodnia ZOZ w Brzegu Dolnym, Al. Jerozolimskie Szkolenia prowadziło Stowarzyszenie Edukacji Społecznej „Alfa” z Wrocławia.

• Realizacja szkolenia dla lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie „Metod wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji” we Wrocławiu przez Fundację „Przyszłość dla Dzieci”,

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka: • realizacja programu profilaktycznego „Twoja decyzja” w ramach tzw.

„Młodzieżowego Klubu Środowiskowego” (Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży „Szansa”, Głogów),

• realizacja programu profilaktycznego dla rodziców i uczniów (Fundacja „Przyszłość dla Dzieci”, Wrocław),

• przeprowadzenie warsztatów twórczego rozwoju i samorealizacji dla dzieci z Domu Dziecka w Legnicy (Stowarzyszenie Inicjatyw Twórczych, Legnica),

• realizacja dwóch programów profilaktycznych pn. „Profilaktyka wśród dzieci i


208

młodzieży zagrożonej uzależnieniami” i „Młodzieżowi Liderzy – rówieśniczymi pomocnikami” (Stowarzyszenie „Jowisz”, Wałbrzych) – w programie brało udział ok. 400 osób,

• realizacja programu „Profilaktyka młodzieżowej patologii społecznej” – w pięciu grupach młodzieżowych pracowało 75 osób (Fundacja „Praesterno”, Wrocław),

• prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w Ośrodku Wsparcia i Interwencji Kryzysowej dla Kobiet i Matek z Dziećmi we Wrocławiu przy ul. Obornickiej (Stowarzyszenie Pomocy „Ludzie ludziom”, Wrocław),

• prowadzenie Telefonu Zaufania dla mieszkańców województwa dolnośląskiego (Samopomocowa Grupa Rodzin i Przyjaciół Osób z Problemami Psychicznymi – Nie jesteś Sam, Wrocław),

• zajęcia edukacyjne dla dzieci niepełnosprawnych z rozwiązywania problemów uzależnień (Dolnośląskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych, Wałbrzych),

• prowadzenie młodzieżowego telefonu zaufania „Kontakt” (Stowarzyszenie Ocalić Szansę SOS, Wrocław),

• świadczenie pełnej pomocy psychologiczno – pedagogicznej dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych z powiatu świdnickiego (Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci Chorych „Serce”, Świdnica),

• realizacja programu „Profilaktyka uzależnień poprzez wprowadzanie zmian obyczajowości i postaw społecznych wobec picia alkoholu i innych środków zmieniających świadomość w środowisku uczniów Specjalnego Ośrodka Szkolno -Wychowawczego w Głogowie (Stowarzyszenie Na Rzecz Integracji Usamodzielniania „Dom w Głogowie”),

• prowadzenie zajęć profilaktycznych w klubach profilaktyki środowiskowej na terenie województwa dolnośląskiego (Dolnośląskie Towarzystwo Zapobiegania Patologiom Społecznym „Kuźnia”, Wrocław),

• prowadzenie zajęć sportowych połączonych z zajęciami edukacyjnymi z zakresu profilaktyki uzależnień w środowisku dzieci i młodzieży – udział wzięło ok. 300 osób (Akademicki Związek Sportowy – Klub Środowiskowy, Wrocław),

• prowadzenie świetlicy środowiskowo – terapeutyczno – edukacyjnej dla mieszkańców powiatu milickiego i trzebnickiego (Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych) ;

• prowadzenie klubów profilaktyki środowiskowej dla dzieci i młodzieży – w zajęciach brało udział codziennie ok. 80 osób (Stowarzyszenie Pomocy „Akson”);

• program „Wspólny krok dla społeczności Dolnego Śląska” – prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej z zakresu profilaktyki alkoholowej i narkomanii, zwłaszcza w środowisku dzieci i młodzieży (dane z przeprowadzonych badań ankietowych na portalu www.dolnyslask.noo.pl) – (Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych, Wałbrzych);

• program profilaktyczny „Mój wybór” (Fundacja Zapobiegania Narkomanii „Maraton”, Głogów).

• realizacja przez organizacje pozarządowe programów wakacyjnych wyjazdów profilaktycznych pn. „Trzeźwe wakacje” (uczestniczyło ok. 800 dzieci z województwa dolnośląskiego).

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych: • udzielanie pomocy osobom dotkniętym problemem przemocy w Ośrodku Interwencji


209

Kryzysowej (Fundacja „Non Licet” Pomoc Ofiarom Przemocy w Rodzinie, Wrocław), prowadzenie punktu konsultacyjnego, grupy wsparcia dla ofiar przemocy domowej na terenie powiatu wałbrzyskiego (Stowarzyszenie „Przystań”, Wałbrzych),

• prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w Ośrodku Wsparcia i Interwencji Kryzysowej dla Kobiet i Matek z Dziećmi we Wrocławiu przy ul. Obornickiej oraz organizacja wystawy fotograficznej z cyklu „Na korytarzu” (Stowarzyszenie Pomocy „Ludzie ludziom”, Wrocław),

• prowadzenie Telefonu Zaufania dla mieszkańców województwa dolnośląskiego (Samopomocowa Grupa Rodzin i Przyjaciół Osób z Problemami Psychicznymi – Nie jesteś Sam, Wrocław),

• prowadzenie pomocy dla osób doświadczających przemocy (Towarzystwo Rozwoju Rodziny, Wrocław).

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych: • druk artykułów promujących postawy antyuzależnieniowe na łamach miesięcznika

studenckiego „Semestr” oraz czasopisma „INTRO – poznać siebie, zrozumieć innych”,

• współorganizacja festiwalu „Promocja Zdrowia w Sztuce Teatralnej Dziecięcej i Młodzieżowej – Wybieram Zdrowie” kierowanego do dzieci i młodzieży, wraz z Powiatową Stacją Sanitarno – Epidemiologiczną w Wałbrzychu,

• organizacja szkolenia dla pracowników świetlic środowiskowych, profilaktycznych i socjoterapeutycznych (zakończenie szkolenia w lutym 2004r.). Szkolenie realizuje Wrocławska Pracownia Psychoedukacji i Terapii „Plus” PTP, udział wzięło ok. 30 osób z terenu całego województwa.

• współorganizacja szkolenia dla funkcjonariuszy policji z terenu województwa dolnośląskiego w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom wraz z Komendą Wojewódzką Policji (10 – 11.12.2003).

• współorganizacja konferencji „Nowe formy pracy promotora zdrowia” wraz z Wojewódzką Stacją Sanitarno – Epidemiologiczną (18 – 20.11.2003r.).

9. Monitorowanie problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach: • zbieranie i opracowywanie danych statystycznych dotyczących problemów

alkoholowych, w tym przeciwdziałania przemocy w rodzinie. • gromadzenie bazy danych o miejscach i formach pomocy dla osób z problemem

alkoholowym oraz ofiar i sprawców przemocy domowej, • pozyskiwanie za pośrednictwem Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i

Współuzależnienia oraz Narodowego Funduszu Zdrowia, danych nt. stanu lecznictwa odwykowego w województwie dolnośląskim oraz ocena tych danych,

• pozyskiwanie danych dotyczących liczby interwencji domowych, liczby przestępstw, danych dotyczących przestępczości nieletnich oraz liczby wypadków drogowych spowodowanych przez „nietrzeźwych” i ich ofiar za pośrednictwem Komendy Wojewódzkiej Policji,

• współpraca z innymi instytucjami zajmującymi się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych w celu pozyskiwania przydatnych danych do diagnozy problemów alkoholowych w województwie.


210

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy: • działania streetworkerskie i punkt konsultacyjny dla osób uzależnionych od środków

psychoaktywnych oraz podróżnych i przechodniów na Dworcu Głównym PKP we Wrocławiu (Fundacja na Rzecz Dzieci Uzależnionych, Wrocław),

• prowadzenie grupy wsparciowo – zajęciowej dla rodziców osób uzależnionych z terenu powiatu kłodzkiego (Towarzystwo Społeczne „Razem”, Kłodzko), prowadzenie konsultacji, zajęć terapeutycznych, psychoterapii indywidualnej dla dzieci, młodzieży, oraz ich rodziców w Młodzieżowym Klubie Środowiskowym w Głogowie,

• prowadzenie konsultacji indywidualnych, punktu wsparcia, spotkań grupowych, pogadanek środowiskowych oraz dyżurów psychologicznych w środowiskach studenckich Wrocławia (Fundacja Kalós kai Agathós, Wrocław),

• prowadzenie punktu konsultacyjnego dla osób bezdomnych z problemami alkoholowymi, grupy wsparcia dla ofiar przemocy domowej i grupy dla młodzieży z problemem alkoholowym na terenie powiatu wałbrzyskiego (Stowarzyszenie „Przystań”, Wałbrzych),

• prowadzenie zajęć psychokorekcyjnych dla młodzieży uzależnionej od alkoholu, prowadzenie grupy wsparcia z elementami edukacji dla wolontariuszy spotykających się z dziećmi z rodzin wieloproblemowych, prowadzenie grupy wsparcia dla młodzieży spotykającej się z seniorami (Stowarzyszenie Na Rzecz Dzieci i Młodzieży Wobec Zagrożeń Społecznych „Wyspa”, Wrocław),

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowania interwencji wobec przypadków naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych: W 2003 roku nie podejmowano tego typu działań.

12. Inne działania określone w wojewódzkim programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, o których nie wspomina narodowy program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: • edukacyjny program dla kierowców pn. „Jeżdżę bezpiecznie”, • przygotowywanie dolnośląskiej bazy stowarzyszeń i klubów abstynenckich oraz

współorganizacja Dolnośląskiego Forum Klubów i Stowarzyszeń Abstynenckich wraz Klubem Krzewienia Abstynencji i Trzeźwości „Odnowa” z Wrocławia (www.odnowa.sisco.pl). Celem ww. działań była integracja i uaktywnienie dolnośląskich środowisk trzeźwościowych,

• uruchomienie forum organizacji trzeźwościowych z terenu województwa dolnośląskiego,

• współtworzenie Regionalnego Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych – jako inkubatora działalności pozarządowej na terenie województwa dolnośląskiego.

Ogółem na realizację „Dolnośląskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania

Problemów Alkoholowych oraz Zadań z Zakresu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Narkomanii na lata 1999 – 2003” w części związanej z przeciwdziałaniem alkoholizmowi, w 2003 roku przeznaczono 1.146.254 złote. Natomiast kwota 1.417.292 złote została pozostawiona jako rezerwa na zadania planowane do realizacji w 2004 roku.

O efektywności prowadzonych działań świadczy fakt, iż dzieci i młodzież z terenu województwa dolnośląskiego mają coraz łatwiejszy dostęp do miejsc pomocy oraz placówek


211

zapewniających różne alternatywne formy spędzania wolnego czasu. Wzrosła ilość organizacji zajmujących się problematyką uzależnień. Jednocześnie bardzo istotny jest fakt, iż coraz częściej osoby prowadzące działania w ramach programów profilaktycznych to wysokiej klasy profesjonaliści, stale podnoszący swoje kwalifikacje. Zrealizowane w ramach „Dolnośląskiego Programu..” projekty przyczyniły się do uświadomienia społeczeństwa i poprawy warunków życia obywateli (m.in. zmniejszenie szkód społecznych powodowanych przez osoby uzależnione).

W województwie działania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień traktowane są wciąż priorytetowo. Wyrazem tego jest przyjęty przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego nowy „Dolnośląski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zadań z Zakresu Zapobiegania Narkomanii na lata 2004–2008”, który przyczyni się do tego, iż przez kolejne pięć lat mieszkańcy województwa będą objęci szczególną troską w tym zakresie.


212

10.2. Województwo Kujawsko – Pomorskie

Działania realizowane w ramach Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zostały na trwałe wpisane do przyjętego w 2001 r. przez Sejmik Województwa Kujawsko–Pomorskiego „Wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych uzależnień, HIV/AIDS oraz edukacji prozdrowotnej i ekologicznej w województwie kujawsko – pomorskim do roku 2005”. Aby działania, tak zapobiegawcze, jak i naprawcze były skuteczne, niezbędna jest współpraca i koordynacja pracy wszystkich podmiotów zajmujących się problemem uzależnień. Dotyczy to tak wyspecjalizowanych agend urzędu marszałkowskiego (samorządu województwa), jak i samorządów lokalnych (powiatów i gmin), a także organizacji pozarządowych statutowo zakładających pracę na rzecz profilaktyki i przeciwdziałania uzależnieniom. Kierując się tym Zarząd Województwa Kujawsko – Pomorskiego w lutym 2003 r. powołał pełnomocnika ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom oraz HIV/AIDS, który w 2004 roku objął kierownictwo nad będącym aktualnie w stadium wdrażania Biurem Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Narkomanii i Uzależnień.

W 2003 roku zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych realizowane były w ramach następujących programów: 1. Wspieranie i udzielanie pomocy samorządom lokalnym w realizacji gminnych

programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W roku 2003 udzielono 448 konsultacji merytorycznych i organizacyjnych w

szczególności dla przewodniczących i członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz pełnomocników/koordynatorów odpowiedzialnych za realizację gminnych programów rozwiązywania problemów alkoholowych. Pełnomocnik Zarządu Województwa uczestniczył również w przedmiotowych 54 konferencjach, seminariach, akcjach lokalnych prowadzonych przez samorządy gmin. Podjęto 18 interwencji w sprawie realizacji gminnych programów rozwiązywania problemów alkoholowych.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Seminaria, konferencje i kongresy organizowane w ramach wojewódzkiego programu w 2003 roku: • Ogólnopolskie Forum Profilaktyki i Leczenia Uzależnień 2003 w październiku 2003

roku w Toruniu. • Szkolenie merytoryczne w zakresie ustawy z dnia 26 października 1982 roku o

wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) zajęcia warsztatowe seminaryjne dla pełnomocników i koordynatorów odbyło się w Toruniu w dniach 16 – 18 grudnia. W przedsięwzięciach tych uczestniczyło około 1000 osób.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44). • Zrealizowano zadanie: LECZNICTWO ODWYKOWE WOTUiW w § 6220 dotacja

celowe z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych innych jednostek sektora finansów publicznych (ZOZ), były to: – modernizacja, remont budynku ambulatoryjnego WOTUW ul. Szosa Bydgoska 1.


213

– tworzenie, rozwój i modernizacja usług detoksykacyjno – leczniczych dla osób uzależnionych. – inne inwestycje.

4. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych. • Udzielano bieżącego wsparcia merytorycznego, nie prowadzono oddzielnie

zaplanowanego zadania. 5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających

alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych. • W listopadzie i grudniu 2003 r. zaplanowano szkolenie lekarzy wiejskich i lekarzy

rodzinnych w WOTUiW w zakresie diagnozowania oraz podejmowania interwencji wobec pacjentów nadużywających alkoholu, szkolenia w 1 i 2 terminie nie zrealizowano z powodu braku chętnych, lekarze nie przyjechali. Zadanie zaplanowano ponownie w kolejnym roku w uzgodnieniu z Izbą Lekarską w innym, uzgodnionym terminie (na koniec roku).

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. • Pomoc dla osób i rodzin z problemem alkoholowym działania w grupach

podwyższonego ryzyka. Wspieranie programów, działania pomocowo – interwencyjne, związane z

rozwiązywaniem problemów alkoholowych. Działania na rzecz dzieci osób i grup podwyższonego ryzyka zagrożonych alkoholizmem i innymi uzależnieniami. W 2003 roku łącznie przyznano dotacje w kwocie 240.900 zł dla 49 organizacji pozarządowych na realizację 69 programów. Szczegółowe zestawienie przyznanych dotacji z budżetu województwa dla podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych w 2003 roku znajduje się na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Samorządu Województwa, http://bip.kujawsko–pomorskie.pl Zestawienie przyznanych dotacji z budżetu województwa dla podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych w 2003 roku w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom poniżej: (Przeprowadzenie konkursu w 2003r., zlecono Regionalnemu Ośrodkowi Polityki Społecznej w Toruniu)

Po dokonaniu oceny opinii Komisji Konkursowej dotyczącej nie przyznania dotacji Zarząd Województwa Kujawsko – Pomorskiego postanowił przyznać dotację Brodnickiemu Ośrodkowi CARITAS Diecezji Toruńskiej im. Biskupa Jana Chrapka na program „Na Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy Brodnickim Ośrodku CARITAS” w kwocie 3.750 zł.

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych. • Zrealizowano zadanie: Pomoc dla osób z problemem alkoholowym pomoc dla ofiar

przemocy w rodzinie – Program Działalności Telefonu Dla Ofiar Przemocy Kujawsko – Pomorska Niebieska Linia. W 2003 roku odebrano 2.545 telefonów z województwa, finansowano pracę 7 terapeutów, 1 psychologa, oraz w razie potrzeby adwokata. Wśród prowadzonych spraw dotyczących przemocy ok. 70% miało związek z alkoholem oraz 15% z narkotykami i innymi uzależnieniami (hazard). Dodatkowo w 2003 r. uzyskał wsparcie program „Bezpieczny region” realizowany przez policje w zakresie zadań rozwiązywania problemów alkoholowych i uzależnień.


214

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. • Prowadzono akcje masowe we współpracy z mediami, szczególnie TVP3 i Gazetą

Pomorską. Prowadzono merytoryczny portal przedmiotowy www.kuj-pom.pl W ramach edukacji publicznej zrealizowano cykl zajęć edukacyjno – szkoleniowych dla uczestników Ogólnopolskiego Forum. Zasadnicze działania w ramach edukacji publicznej obejmowały przedsięwzięcia o charakterze informacyjnym, edukacyjnym, profilaktycznym. Odwoływały się one do różnych form promocji problematyki przeciwdziałania uzależnieniom pozwalających dotrzeć zarówno do osób bezpośrednio, jak i potencjalnie zagrożonych, jak i tych, które poprzez odpowiednią prewencję mogą w mniejszym lub większym stopniu przyczynić się do ograniczenia takich zjawisk jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm. O wieloprofilowości tychże działań świadczy chociażby to, że wśród realizowanych form znalazły się zarówno seminaria szkoleniowe, sesje informacyjno – edukacyjne dla dzieci, młodzieży oraz rodziców, panel dyskusyjny (w trakcie IV Ogólnopolskiego Forum Profilaktyki i Leczenia Uzależnień), konkurs literacko – plastyczny, tematyczne szkolenia dla przedstawicieli różnych kategorii społecznych m.in. nauczycieli, policjantów, jak i bezpośrednie „wyjścia w teren” ze wspomnianą problematyką, przybierające postać happeningów, poradni ulicznych i punktów konsultacyjnych. Wspomnieć tu należy również o akcji informacyjno – edukacyjnej w trakcie Międzynarodowego Rockowego Festiwalu Muzyki Chrześcijańskiej „Song of Songs”. Wspierano także organizację imprez rozrywkowych (takich np. jak dyskoteki), które popularyzowały dobrą, wolną od zachowań ryzykownych zabawę. Przedsięwzięciom tym towarzyszyła inspirowana kampania informacyjna w lokalnych mediach wsparta akcją plakatową (w jej ramach pojawiły się na terenie województwa m.in. dodatkowe billboardy ostrzegające przed skutkami uzależnień). W ramach kampanii zorganizowano również Wojewódzkie Forum Młodzieżowych Liderów i Wolontariuszy. Stanowiło ono doskonałą okazję do wymiany doświadczeń oraz promocji działań liderskich i edukacji prowadzonej na rzecz rówieśników. Uczestnikami Forum byli: liderzy, wolontariusze organizacji pozarządowych, społeczni animatorzy, przedstawiciele samorządów, organizacji i instytucji, które przystąpiły do działań oraz reprezentanci świata mediów. Chcąc ukazać w miarę pełen obraz działań realizowanych w województwie kujawsko – pomorskim nie można ograniczyć się wyłącznie do zaprezentowania kampanii społecznych. Stanowiły one, bowiem tylko element, systematycznej działalności o charakterze informacyjno – edukacyjnym skierowanej do dzieci i młodzieży oraz innych grup społecznych, mającej na celu zahamowanie wzrostu popytu na substancje psychoaktywne. Do priorytetowych przedsięwzięć należały również: zwiększenie zaangażowania społeczności lokalnych w zapobieganie używania środków psychoaktywnych, wspieranie szkół oraz instytucji organizujących czas wolny dla młodych ludzi, upowszechnianie materiałów informacyjno – edukacyjnych w społecznościach lokalnych. W realizacji ostatniego zadania owocna okazała się ścisła współpraca z mediami oraz zintegrowanie przedstawicieli różnych instytucji wokół rozwiązywania wspólnych problemów. Biuro Pełnomocnika ściśle współpracuje z Gazetą Pomorską, TVP3 Oddział Regionalny, Radiem Pomorza i Kujaw. „Pełnomocnik” jest również redaktorem naczelnym portalu internetowego „Zdrowa młodzież – zdrowe środowisko” www.kuj-pom.pl który dociera do kilkuset internatów dziennie.


215

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach. • Prowadzony jest bieżący monitoring poprzez sprawozdania i relacje nadsyłane z

terenu 144 gmin oraz podmiotów realizujących wspólne przedsięwzięcia. W 2003 roku „Pełnomocnik Zarządu” zrealizował własne audytoryjne badania ankietowe na próbie 100 osobowej uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych oraz klas drugich szkół ponadgimnazjalnych w województwie kujawsko – pomorskim, na wsi i w mieście. Przeprowadzenie ww. badań ankietowych w województwie pozwoliło na uzyskanie wstępnej diagnozy problemów i zjawisk związanych z nadużywaniem środków psychoaktywnych przez dzieci i młodzież. Materiał ten okazał się przydatny w celowym projektowaniu działań w kierunku rozwiązywania problemów uzależnień w naszym województwie, raport został przedstawiony radnym województwa. Analizę pogłębioną, prowadzoną w oparciu o bardziej uniwersalne narzędzia planuje się zrealizować w 2004 roku ponawiając badania ESPAD w województwie kujawsko – pomorskim.

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy. • Patrz ad. 6. Wsparcie te dokonuje się również na poziomie merytorycznym i

informacyjnym poprzez konsultacje telefoniczne, poprzez wiadomości i aktualności portalu www.kuj-pom.pl.

• W 2003 roku udzielono 64 konsultacji merytorycznych dla organizacji pozarządowych. Samorząd województwa nie dotuje działalności statutowej organizacji, wspiera programy celowe na podstawie konkursu ofert.

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych). • Działania interwencyjne, obejmują decyzje w sprawie cofnięcia zezwolenia na

sprzedaż napojów alkoholowych sądowych orzeczonych w województwie – w sprawach z powództwa województwa – w związku z naruszeniem przepisów określonych w ustawie z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) – art. 131 i 15. Zapadł jeden wyrok skazujący przedsiębiorcę na karę grzywny w wysokości 10.000 zł za handel winem bez ważnego zezwolenia.

12. Inne działania określonych w Wojewódzkim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o których nie wspomina Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. • Wśród podstawowych obowiązków samorządu województwa trzeba wymienić

zarówno zadania diagnostyczne – monitorowanie zjawiska uzależnień na terenie województwa kujawsko – pomorskiego i jego analizowanie, także w relacjach do trendów ogólnopolskich, jak i inicjowanie i propagowanie działań i programów profilaktycznych w różnych środowiskach wychowawczych oraz grupach podwyższonego ryzyka, wspieranie działań podejmowanych na szczeblu gmin i powiatów, a także i przez konkretne instytucje i podmioty zajmujące się profilaktyką i przeciwdziałaniem uzależnieniom. Ważnym elementem jest współpraca z 144 pełnomocnikami i koordynatorami gminnymi ds. rozwiązywania problemów uzależnień oraz przedstawicielami gminnych komisji działającymi na terenie


216

województwa kujawsko – pomorskiego. Ten katalog ograniczający się tylko do najważniejszych zadań przypisanych pełnomocnikowi należy jeszcze uzupełnić o udzielane konsultacje organizacyjno – merytoryczne, działania w obszarze przeciwdziałania narkomanii, paleniu tytoniu, HIV/AIDS, organizację i prowadzenie szkoleń, konferencji, seminariów, sympozjów adresowanych do różnych grup zawodowych i społecznych, a przede wszystkim o złożoną sferę poczynań koordynacyjnych wynikających z realizacji „Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, innych uzależnień, HIV/AIDS oraz edukacji prozdrowotnej i ekologicznej w województwie kujawsko – pomorskim”. Ten już i tak szeroki zakres obowiązków należy uzupełnić o zadania wiążące się z koordynowaniem i merytorycznym wspieraniem przedsięwzięć na terenie województwa wynikających z Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, zadań regionalnego eksperta, którym jest pełnomocnik Zarządu Województwa (Europejskiego i Krajowego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii), Krajowego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, nowelizowanych ustaw przedmiotowych, włączanie się w kampanie ogólnopolskie, współpracę z krajowymi instytucjami, takimi jak: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe Centrum ds. AIDS, Krajowe Biuro ds. Narkomanii, czy też z Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii w ramach Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii. Zadań tych przybywa także w wyniku mającego aktualnie miejsce procesu dostosowania niektórych działań do procedur obowiązujących w Unii Europejskiej. Wszystko to uczyniło niezbędnym uruchomienie Biura Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Narkomanii i Uzależnień o konieczności powołania którego zadecydował Zarząd Województwa już w ubiegłym roku. Realizując program działań przedmiotowych Samorząd Województwa/Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko – Pomor-skiego otwiera się na bieżące przedsięwzięcia inicjowane. Przykładem tego może być włączenie się do ogólnokrajowej kampanii „Narkotyki – najlepsze wyjście nie wchodzić” oraz planowane kampanie w 2004 roku inicjowane przez PARPA. Program działań w 2003 roku obejmował szereg inicjatyw (o zróżnicowanym charakterze) adresowanych do różnych kategorii odbiorców, wśród których w priorytetowy sposób potraktowana została młodzież w wieku 14 – 18 lat, będąca zarówno przed, jak i po inicjacji ze środkami psychoaktywnymi. Stanowi to zarazem wsparcie dla wszystkich liderów angażujących się w prewencję, którzy w swoich społecznościach gminnych nie znajdują jeszcze pełnego zrozumienia dla wagi problemu uzależnień, które być może na danym terenie nie przybrały jeszcze formy manifestującej swoją obecność, to niemniej, opierając się na ogólnopolskich diagnozach, z przekonaniem można wyrazić pogląd, iż całkowicie bezpiecznych środowisk (gmin, miast, powiatów) już nie spotykamy.


217

10.3. Województwo Lubelskie W ramach Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizowane były w 2003 r. następujące przedsięwzięcia: 1. Wspieranie i udzielanie pomocy samorządom lokalnym w realizacji gminnych

programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Adresaci zadania – rodziny dotknięte problemem uzależnienia, osoby dotknięte podwójną diagnozą – jednocześnie chore psychicznie i uzależnione, członkowie ruchów samopomocowych. Ilość osób objętych zadaniem – 490 (oraz klienci Podlaskiej Niebieskiej Linii). Partnerzy w realizacji zadania – samorządy gminne, organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 23.300 zł. Efekty przedsięwzięć – promocja działań prozdrowotnych i zachowań abstynenckich, wsparcie instytucji i organizacji lokalnych podejmujących działania na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze. Adresaci zadania – koordynatorzy gminnych programów oraz członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, przedstawiciele samorządów powiatowych, pracownicy socjalni. Ilość osób objętych zadaniem – 83. Partnerzy w realizacji zadania – organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 20.000 zł. Efekty przedsięwzięć – zapoznanie nowopowołanych członków gminnych komisji z zadaniami organów administracji państwowej i jednostek samorządu terytorialnego wynikających z ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), nauka konstrukcji zintegrowanych programów lokalnych w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom oraz łączenia ich realizacji w lokalne strategie.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin. Adresaci zadania – Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz 13 placówek lecznictwa odwykowego. Wydatkowane środki finansowe – 180.000 zł. Efekty przedsięwzięć – wsparcie funkcjonowania i systemu szkoleń pracowników WOTUW, dofinansowanie pozakontraktowych i wykonywanych ponad kontrakt świadczeń lecznictwa odwykowego.

4. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych przebywających w zakładach karnych. Adresaci zadania – skazani przebywający w Zakładzie Karnym w Białej Podlaskiej. Ilość osób objętych zadaniem – 22. Partnerzy w realizacji zadania – Zakład Karny, organizacja pozarządowa. Wydatkowane środki finansowe – 6.000 zł. Efekty zadania – kontynuowanie terapii przez skazanych, podjęcie terapii przez żony skazanych, uczestnictwo w terapii wraz z rodzinami, po wyjściu z Zakładu Karnego.


218

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Adresaci zadania – pracownicy placówek zajmujących się pierwszym kontaktem oraz wczesną interwencją w obszarze problemów alkoholowych. Ilość osób objętych zadaniem – 30. Partnerzy w realizacji zadania – organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 20.000 zł. Efekty zadania – wzrost wiedzy i umiejętności niezbędnych w pracy z pacjentami zgłaszającymi się do placówek.

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. Adresaci zadania – dzieci i młodzież, osoby bezdomne w stacjonarnych placówkach prowadzonych przez organizacje pozarządowe. Ilość osób objętych zadaniem – 85. Partnerzy w realizacji zadania – organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 27.500 zł. Efekty zadania – uwrażliwienie dzieci i młodzieży na problemy alkoholizmu, zaktywizowanie bezdomnych do podjęcia zmian w kierunku wyboru abstynencji jako środka do wyjścia z kryzysu i sposobu na życie.

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych. Adresaci zadania – jednostki i organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, ofiary i sprawcy przemocy domowej. Ilość osób objętych zadaniem – 426. Partnerzy w realizacji zadania – Ośrodki Interwencji Kryzysowej, Ochotnicze Hufce Pracy, Policja, Polski Czerwony Krzyż, organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 42.200 zł. Efekty zadania – zwiększenie pomocy prawnej, psychologicznej, socjalnej i pedagogicznej dla ofiar przemocy domowej, motywacja do podjęcia działań w zakresie wychodzenia z sytuacji kryzysowej, polepszenie sytuacji członków rodzin zagrożonych przemocą, zatrzymanie przemocy.

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. Adresaci zadania – odbiorcy programu telewizyjnego „Od A do N” ( od alkoholu do narkotyków), słuchacze audycji radiowych, urzędnicy gminni, pedagodzy i wychowawcy, psycholodzy, pracownicy socjalni, policjanci, lekarze oraz młodzież. Partnerzy w realizacji zadania – Telewizja Polska Oddział w Lublinie, Polskie Radio Lublin, organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 70.000 zł. Efekty zadania – zwiększenie skuteczności funkcji informacyjno – profilaktycznej dotyczącej problematyki uzależnień.

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie województwa. Adresaci zadania – próba uczniów i dorosłej populacji województwa lubelskiego. Partnerzy w realizacji zadania – Stowarzyszenie „Kuźnia”, Instytut Psychiatrii i Neurologii. Wydatkowane środki finansowe – 35.000 zł Efekty zadania – uzyskanie informacji związanej z natężeniem zjawiska używania przez młodzież i osoby dorosłe substancji psychoaktywnych, jak również próba identyfikacji i pomiaru czynników wpływających na rozmiary zjawiska, zarówno po stronie popytu jak i podaży.


219

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy. Adresaci zadania – osoby uzależnione od alkoholu po podstawowym programie terapii i zamierzające podjąć leczenie, członkowie stowarzyszeń trzeźwościowych, dzieci i młodzież uwikłana w życie rodziny z chorobą alkoholową. Ilość osób objętych zadaniem – 467. Partnerzy w realizacji zadania – instytucje i organizacje pozarządowe. Wydatkowane środki finansowe – 80.000 zł. Efekty zadania – zwiększenie pomocy terapeutycznej, psychoedukacyjnej, prawnej, medycznej i socjalnej, podniesienie zdolności kreatywnych środowisk trzeźwościowych, w odniesieniu do dzieci i młodzieży – wskazanie sposobów radzenia sobie z chorobą alkoholową rodziców, nauka funkcjonowania w takiej rodzinie i radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.). Podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim oraz spożywania alkoholu w sklepie lub w jego najbliższym sąsiedztwie. Adresaci interwencji – jednostki samorządu terytorialnego, organa Policji.


220

10.4. Województwo Lubuskie

Uwzględniając postanowienia art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), który określa, że samorząd województwa realizuje zadania przypisane mu w ustawie w postaci wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, uchwałą Nr XVII/110/2000 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 22 maja 2000 roku uchwalony został Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2005. Program uwzględnia wszystkie zadania ujęte w Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, a przewidziane do realizacji przez samorządy województw.

Działania zawarte w Programie zmierzają do ograniczenia spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwaniu następstw nadużywania alkoholu a także wspierania działalności w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy. Priorytetowe strategie realizacji programu przewidują następujące procedury: • Ograniczenie dostępności alkoholu oraz wpływanie na strukturę spożycia. • Wypracowanie efektywnych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwością i

formami zachowań osób nadużywających alkoholu. • Rozwijanie działań profilaktycznych, w tym zwłaszcza informacyjnych i edukacyjnych. • Zwiększenie skuteczności i dostępności terapii. • Szkolenie profesjonalistów i badania naukowe. • Wspieranie działalności środowisk wzajemnej pomocy.

Plan realizacji zadań w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania alkoholizmowi w 2003r. przyjęty został przez Zarząd Województwa Lubuskiego na posiedzeniu w dniu 04 lutego 2003r. Zgodnie z planem, na realizację zadań z tego zakresu w 2003 roku przeznaczono w budżecie Województwa Lubuskiego kwotę 100.000 zł.

Ogółem wpłynęło 60 wniosków z prośbą o dofinansowanie zadań z zakresu działań profilaktycznych i przeciwdziałania alkoholizmowi na ogólną kwotę 450.752 zł.

Po szczegółowej weryfikacji, do dalszej realizacji przyjęto 21 zadań, zgodnie z Wojewódzkim Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2005.

Do realizacji przyjęto głównie te zadania, które edukowały dzieci i młodzież na temat profilaktyki alkoholowej, prowadziły ambulatoryjną pomoc psychologiczną dla dzieci i kobiet z rodzin z problemami alkoholowymi i przemocą w rodzinie oraz uczyły zdrowego stylu życia i odpowiedzialności. Zadania te zrealizowane zostały przez: • Lubuskie Stowarzyszenie „Trzeźwość” w Zielonej Górze zrealizowało zadanie X

edycja konkursu „Młodzież przeciw uzależnieniom i przemocy”. Zadanie zorganizowane było dla dzieci i młodzieży szkół podstawowych,

gimnazjów i szkół ponadopdsawowych, w kategoriach: rysunek, plakat oraz literackiej: opowiadanie, wiersz utwór satyryczny, scenariusz inscenizacji lub słuchowiska. Celem konkursu było zwiększenie aktywności dzieci i młodzieży w dziedzinie zapobiegania uzależnieniom, wzbogacenie metod, środków i form oddziaływania


221

przeciwuzależnieniowego oraz kształtowanie prawidłowych społecznie akceptowanych postaw dzieci i młodzieży do zdrowego stylu życia.

W I etapie uczestniczyło 6578 uczniów z 47 placówek, do II etapu zakwalifikowano 420 prac w tym: 262 prace plastyczne (62 rysunki, 200 plakatów), 158 prac literackich (66 opowiadań, 84 wiersze, 1 utwór satyryczny, 7 scenariuszy)

Dotacja dotyczyła zakupu nagród dla laureatów i koordynacji zadań, kosztów administracyjno – finansowych oraz delegacji na kwotę 4.000 zł.

• Klub Abstynenta „Krokus” w Zielonej Górze zrealizował zadanie „obóz dla młodzieży i dla rodzin z problemem alkoholowym” dofinansowany na kwotę 2000 zł.

Obóz trwał 11 dni od 17 – 27.07.2003 dla rodzin i od 14 – 24.08.2003 r. i zorganizowany był w Ciborzu. Celem obozu było zawiązanie więzi rodzinnych i przygotowanie młodzieży ze środowiska do pracy profilaktycznej w szkołach i opracowanie spójnego programu profilaktycznego dostosowanego do ich kwalifikacji, głownie konkursy trzeźwościowe poparte własną postawą. Komunikacja między uczestnikami zajęć była priorytetem.

Drugi priorytet obozu – zajęcia profilaktyczne, które były istotne w obliczu zagrożenia jakie ze sobą niesie pochodzenie z rodziny z problemem alkoholowym oraz podatnością młodzieży na uleganie alkoholowi. Liczba uczestników 12 osób na obozie dla rodzin i 18 osób na obozie dla młodzieży.

• Zarząd Lubuskiego Oddziału Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Zielonej Górze, w ramach dofinansowania na kwotę 3.500 zł. zorganizował pogadanki dotyczące problemu alkoholizmu i narkomanii. Zadanie zgodnie z zapotrzebowaniem środowiska zostały przeprowadzone w Centrum Porad Dziecka i Rodziny oraz w miejscach wypoczynku letniego, organizowanego przez Stowarzyszenie. Ogólnie z tej formy pomocy skorzystało 314 dzieci oraz rodziców w 6 placówkach. Ważną pomocą dla rodziców ze strony Stowarzyszenia były nieodpłatne porady udzielane przez specjalistów a mianowicie: prawnika, psychologa, pedagoga i logopedę z Centrum Porad Dziecka i Rodziny.

• Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Chorągwi Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze zrealizował trzy zadania na łączną kwotę 7.100 zł, – Warsztaty Spróbujmy inaczej 2003 „Wybory mojego życia”. Program warsztatów

realizowany był podczas działalności programowej Komendy Chorągwi, programem objęto dzieci i młodzież z województwa lubuskiego, 22 grupy warsztatowe ok. 450 osób. Podstawowym celem zadania było dostarczanie wiedzy dotyczącej niekorzystnego wpływu alkoholu na życie człowieka, złamanie „mitu” alkoholu – ukazanie takiej sfery życia, w której alkohol pojawia się jako nieznaczny dodatek, element kultury, przygotowanie do podejmowania odpowiednich decyzji wiążących się z piciem alkoholu, kompensowanie niedostatków rozwojowych i zaniedbań u dzieci i młodzieży oraz budowanie pozytywnego obrazu siebie, umiejętności podnoszenia samooceny młodych ludzi – 2.000 zł.

– Badania diagnostyczne Spróbujmy inaczej 2003 „Poznajmy Problem”. Celem prowadzonych badań było zdiagnozowanie środowiska dzieci i młodzieży z różnych środowisk lokalnych, przygotowanie raportu o postawach młodych ludzi wobec alkoholu oraz podniesienie skuteczności podczas realizacji innych zadań projektu (zajęcia z dziećmi i młodzieżą). Badaniami objęto 1.432 dzieci, z czego do analiz zakwalifikowano 984 osoby. Powodem zmniejszenia liczby dzieci w analizach było nieczytelne wypełnianie ankiet, błędne odpowiedzi. Badaniem objęto dzieci i młodzież w wieku od 13 do 17 roku życia – 1.400 zł.

– Przewodnik do życia wolnego od uzależnień „Sakwy dla dziecka, rodzica, nauczyciela”. Odbiorców objętych programem było 3.500 osób. Celem programu


222

było kompensowanie niedostatków rozwojowych, zaniedbań u dzieci i młodzieży, przygotowanie do świadomego zmieniania swojego życia poprzez wykształcanie umiejętności pomagających funkcjonować w grupie społecznej. Wydane zostały trzy pakiety przewodników. Pakiet dla rodzica pokazuje jak uchronić własne dziecko przed uzależnieniem, jak rozmawiać z dzieckiem, jak wspierać i pomagać w rozwiązywaniu problemów. Pakiet dla nauczycieli zawiera podstawowe informacje dotyczące problemu pracy z dzieckiem i młodzieżą w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom, rozpoznania objawów, możliwości podejmowanej interwencji, krokach tej interwencji. Trzeci pakiet Sakwy dla dziecka zawiera pomysły na radzenie sobie z własnymi problemami, na poszukiwanie właściwych dróg rozwoju – 3.700 zł.

• Oddział Terenowy Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii w Gorzowie Wlkp. zrealizował zadanie na kwotę 4.500 zł. pt. „Pomoc rodzinie z problemem alkoholowym – punkt konsultacyjny”

Celem projektu było udzielanie kompleksowej pomocy psychologicznej, poradnictwa dla dysfunkcjonalnej rodziny, utworzenie ogniwa pośredniczącego w pomocy psychologicznej dla wszystkich członków rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, w przypadku osób niepełnosprawnych – realizacja poradnictwa w miejscu zamieszkania. W okresie od 01 kwietnia do 30 września 2003r. przyjęto bezpośrednio 11 osób w przedziale wiekowym 14 – 17 lat oraz 69 dorosłych. Ponadto przeprowadzono 61 rozmów o charakterze instruktażowym, wspierającym i interwencyjnym.

• Klub Abstynenta „24 Godziny” w Gorzowie Wlkp. w ramach dofinansowania w wysokości 1.800 zł. prowadził programy terapeutyczne dla dzieci i młodzieży z rodzin z problemami uzależnień podczas zajęć w grupach.

Celem programu było uświadomienie dzieciom i młodzieży problemu jakim jest choroba alkoholowa.

Uczestnikami programów terapeutycznych były dzieci i młodzież w grupach 10 – 20 osób w tym chłopcy i dziewczęta w wieku 15 – 18 lat, które kwalifikowały się jako DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) oraz w wieku 10 – 15 lat zakwalifikowane jako Al–Ateen (Dzieci Alkoholików). Dzieci i młodzież biorąca udział w programach terapeutycznych miała możliwość lepszego zrozumienia choroby uzależnień od alkoholu.

• Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie Wlkp. zrealizował programy profilaktyczne dotyczące uzależnień w czasie trwania kolonii dzieci i młodzieży z rodzin ubogich i obciążonych patologiami społecznymi na kwotę 2.350 zł. Założeniami programu były zagadnienia na temat alkoholizmu jako choroby, wpływu choroby alkoholowej na rodzinę, proces zdrowienia, prezentacje postaw jakie dzieci powinny przyjmować w domu, omawianie osób, instytucji pomagających rodzinom alkoholików. Uczestnikami były dzieci i młodzież z rodzin ubogich, patologicznych i zagrożonych patologiami z województwa lubuskiego. Rekrutacja uczestników odbywała się poprzez świetlice Stowarzyszenia, Parafie, Caritas oraz zgłoszenia indywidualne (odpłatne).

• Klub Abstynenta „Zdrój” w Swierzynie zrealizował letni obóz wypoczynkowo – terapeutyczny na kwotę 2.100 zł. Celem zadania było propagowanie trzeźwego stylu życia oraz pokazanie osiągnięć klubu, uroczysty koncert z elementami propagandy antyalkoholowej, otwarty miting AA, spotkanie środowiskowe oraz integracja rodzin członków klubu połączona z terapią prowadzoną przez specjalistę w dziedzinie terapii uzależnień. Liczba uczestników obozu 25 osób – rodziny członków klubu wraz z terapeutą oraz ok. 150 osób na otwartym mitingu AA i koncercie.

• Stowarzyszenie Pomocy Osobom Uzależnionym „Przełom” w Gorzowie Wlkp. w ramach dofinansowania w wysokości 3.150 zł. zorganizował warsztaty terapeutyczne


223

„Przewodnik rozwoju duchowego dla osób uzależnionych od alkoholu” Celem zadania było dostarczenie podstawowej wiedzy na temat ważności duchowego wymiaru człowieka w życiu i ważności tego wymiaru w procesie leczenia osoby chorej na chorobę jaka jest alkoholizm oraz stworzenie warunków do doświadczania przez pacjentów siebie w wymiarze własnej duchowości, dzielenia się doświadczeniami z osobami w grupie. Pierwszy cykl warsztatów objął 9 uczestników po podstawowym programie terapii uzależnienia, drugim cyklem objęto 8 uczestników utrzymujących dłuższą abstynencję od alkoholu, w trzecim cyklu udział brało 7 osób.

• Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi „Nasze Dzieci” we Wschowie w ramach dofinansowania w wysokości 600 zł. zorganizował konkurs plastyczny dla dzieci z terenu gminy Wschowa. Celem zadania było propagowanie zdrowego stylu życia, dostarczanie wiadomości na temat alkoholu i zagrożeniach towarzyszących oraz wskazanie możliwości unikania zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nim. Uczestnikami były dzieci z klas IV – VI ze szkół podstawowych – ok. 80 osób.

• Stowarzyszenie Pracowników Służb Społecznych „Krąg” w Gorzowie Wlkp. – w ramach dofinansowania w kwocie 3.000 zł. prowadził stołówkę dla rodzin i osób

z problemem alkoholowym. Celem programu była pomoc osobom i rodzinom w przebrnięciu najgorszego okresu braku środków finansowych, kierowanie osób z uzależnieniem na leczenie lub kontakt z psychologiem w komisjach przeciwdziałających alkoholizmowi oraz kierowanie dzieci do świetlic socjoterapeutycznych. Dziennie wydawanych było ok. 450 posiłków a rekrutacji dokonywali pracownicy socjalni Gorzowskiego Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej.

– Kontynuacja zadania Pomóż swoim marzeniom „Moja przyszłość”, wysokość dofinansowania wyniosła 3.000 zł. Zadanie zrealizowane było nad morzem oraz na obozie żeglarskim i objęło 300 dzieci po rekrutacji przez pracowników socjalnych Gorzowskiego Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej. Celem zadania było wskazanie dzieciom innych warunków i możliwości spędzania życia niż wzorce proponowane przez dom rodzinny i najbliższe środowisko, zaproponowanie spotkań z ciekawymi ludźmi , wywodzącymi się z różnych środowisk w celu wskazania różnych możliwości życiowych.

• Zarząd Okręgowy Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, Stowarzyszenie Charytatywne w Zielonej Górze: – zorganizował półkolonie w okresie ferii wiosennych dla dzieci z rodzin z

problemem alkoholowym na kwotę 750 zł. Celem planowanych działań było zapewnienie dzieciom z rodzin zagrożonych patologią społeczną szeroko rozumianej opieki pozaszkolnej w okresie wolnym od nauki szkolnej. Z tej formy spędzenia wolnego czasu skorzystało 85 dzieci uczęszczających regularnie do świetlicy profilaktyczno – terapeutycznej w Zielonej Górze i Nowej Soli. Dzieci wywodzą się z trudnych środowisk wychowawczych tj. z rodzin ubogich, niewydolnych wychowawczo, borykających się z problemem alkoholowym i kierowane są do świetlic przez pedagoga szkolnego lub pracowników socjalnych.

– Zorganizował paczki świąteczne dla dzieci uczęszczających do świetlicy środowiskowej profilaktyczno – terapeutycznej na kwotę 1.500 zł. Celem zadania była pomoc dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym, objętych pomocą Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej. Dzieci te są często zagubione i niedożywione, dlatego obdarowanie ich paczkami świątecznymi w okresie przedświątecznym było miłym zaskoczeniem dla nich i ich rodzin. Zadaniem objęto 85 dzieci.


224

• Stowarzyszenie Ochotniczych Hufców Pracy, Oddział Terenowy w Zielonej Górze w ramach dofinansowania w wysokości 650 zł. było organizatorem programu profilaktycznego pt. „Edukacja dla zdrowego życia – Alkohol wybór czy konieczność?”. Adresatem programu była młodzież – uczestnicy poszczególnych jednostek organizacyjnych pochodzących z rodzin o trudnej sytuacji materialnej, zaniedbanych środowiskowo, dotkniętych licznymi problemami uzależnień, poszukujących pomocy i wsparcia – młodzież w wieki 15 – 18 lat (łączna liczba uczestników 44 osoby). Zajęcia odbywały się 2 – 3 razy w tygodniu w wymiarze blisko 3 godzin każdego dnia w formie warsztatów oraz wykładów stanowiąc zajęcia naprzemienne (tj. psycholog, pedagog, kurator) bądź też będąc formą cykliczna zajęć jednego charakteru danego dnia realizacji np. zajęcia psychologiczne lub pedagogiczne.

• Zgodnie z zawartą w dniu 19 marca 2003r. r. umową Nr 1/85154/2003 z Zarządem Województwa Lubuskiego, Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Zielonej Górze zrealizował następujące zadania, na które otrzymał dotację ogółem w wysokości 60.000 zł. 1. Szkolenia z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych

– Szkolenie z zakresu podstaw wiedzy o chorobie alkoholowej dla członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,

Termin: 14 – 16 marca 2003r, miejsce: Krosno Odrzańskie. Program szkolenia obejmował zagadnienia: choroba alkoholowa – istota,

przebieg, psychologiczne mechanizmy uzależnienia od alkoholu, kryteria uzależnienia od alkoholu, współuzależnienie, postępowanie diagnostyczne, typowe zaburzenia, tworzenie gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, procedura zobowiązania do leczenia, stan prawny, praktyka przeprowadzania, doskonalenie umiejętności pierwszego kontaktu z osobami uzależnionymi od alkoholu i współuzależnionymi W szkoleniu wzięło udział 15 osób. – Szkolenie dla kuratorów sądowych, policjantów i pracowników socjalnych Termin: 11 – 13 kwietnia 2003r., miejsce: Szklarska Poręba.

Program i przebieg zajęć: budowanie efektywnych relacji z podopiecznymi, superwizja problemów występujących w różnych obszarach pracy zawodowej, dostrajanie i prowadzenie w kontakt, agresja w relacjach zawodowych, sposoby radzenia sobie z agresją, diagnoza stylu myślenia podopiecznego, świadomość w ujęciu terapii Gestalt, komunikacja niewerbalna, umiejętność kontaktowania się z własnymi uczuciami i emocjami. W szkoleniu wzięło udział 16 osób. – Szkolenie dla pełnomocników zarządów gmin ds. rozwiązywania problemów

alkoholowych Termin: 14 – 16 maja 2003r, miejsce: Szklarska Poręba.

Omawiane zagadnienia: zmiany w ustawie z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), rola i uprawnienia gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych w postępowaniu rozpoznawczym i wykonawczym w sprawach o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładach lecznictwa odwykowego, wykonywanie orzeczeń w sprawach o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. W szkoleniu udział wzięło 36 osób. – Szkolenie dla pracowników świetlic socjoterapeutycznych Termin: 9 – 11 maja 2003r., miejsce: Krosno Odrzańskie.


225

Celem szkolenia było poznanie i doświadczenie siebie przez ruch, improwizację. Program obejmował ćwiczenia ruchowe, taneczne i muzyczne. Uczestnicy mieli możliwość rozwijania zdolności ruchowych, poznania poszczególnych aspektów tańca (przestrzeń, ruch, gest, impuls, kontakt z partnerem) oraz doświadczenia pewności siebie i własnej indywidualności. W trakcie warsztatów zademonstrowano m.in. ćwiczenia odprężające ciało i umysł, wykorzystano instrumenty etniczne i specjalnie dobrany repertuar muzyczny. Warsztaty miały walor diagnostyczny, przydatny w nowatorskiej pracy pedagogicznej. W warsztatach uczestniczyło 14 osób. – Szkolenie dla pedagogów szkolnych Termin: 3 – 5 czerwca 2003r., miejsce: Krosno Odrzańskie.

W trakcie zrealizowano następujące tematy: techniki wspomagające pracę pedagogiczną, określenie własnych zasobów i ograniczeń w pomaganiu, umiejętności związane z możliwością wykorzystania technik wspomagających pracę wychowawczą, psychodrama (techniki psychodramatyczne w pracy wychowawczej, psychodrama rodzinna, praca z „pustym krzesłem”), „dwa krzesła” – technika rozwiązywania konfliktów wewnętrznych, cykl Zinkera – cykl interakcji organizm – środowisko jako technika pracy z problemem klienta (dziecko, rodzina) W szkoleniu uczestniczyło 9 osób. – Szkolenie dla pełnomocników zarządów gmin ds. rozwiązywania problemów

alkoholowych Termin: 11 – 12 września 2003, miejsce: Szklarska Poręba

Program szkolenia: najnowsze zmiany w ustawie z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), (liberalizacja przepisów związanych z reklamą oraz ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2003 r., nr 122, poz. 1143)), propozycje zmian w ustawie w ramach programu rządowego „Przedsiębiorczość, Rozwój, Praca”, skuteczne prowadzenie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych, uruchamianie procedury cofania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych,„Alkohol – nieletnim dostęp wzbroniony” – jak zapobiegać sprzedaży alkoholu nieletnim – prezentacja działań. W szkoleniu udział wzięło 31 osób. – Szkolenie dla pedagogów szkolnych „Agresja” Termin: 23 – 25 października 2003r., miejsce: Szklarska Poręba

Program obejmował zagadnienia: rola uczuć w życiu psychicznym, agresja w różnych fazach rozwoju, rodzaje emocji agresywnych oraz różne, w tym subtelne, formy ich przejawu w jednostce, rodzinie i grupach społecznych (klasa, grupa zawodowa, instytucja), rozumienie agresji w teoriach psychoanalitycznych, wykorzystanie technik Gestalt w rozpoznawaniu i przepracowywaniu agresji, techniki dramowe, agresja jako siła kreatywna. W szkoleniu udział wzięło 31 osób. – Szkolenie z zakresu wiedzy o chorobie alkoholowej dla członków gminnych

komisji rozwiązywania problemów alkoholowych Termin: 17 października 2003r., miejsce: WOTUW Zielona Góra.

Program szkolenia obejmował zagadnienia: choroba alkoholowa – istota, przebieg, psychologiczne mechanizmy uzależnienia od alkoholu, kryteria uzależnienia od alkoholu, współuzależnienie, postępowanie diagnostyczne, typowe zaburzenia, tworzenie gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, procedura zobowiązania do leczenia, stan prawny, praktyka


226

przeprowadzania, doskonalenie umiejętności pierwszego kontaktu z osobami uzależnionymi od alkoholu i współuzależnionymi. W szkoleniu udział wzięło 15 osób – Szkolenie dla kuratorów sądowych, policjantów i pracowników socjalnych Termin: 10 – 12 października 2003r., miejsce: Szklarska Poręba.

Program szkolenia obejmował superwizję problemów zawodowych charakterystycznych dla kuratorów sądowych, policjantów i pracowników socjalnych. Celem szkolenia był rozwój umiejętności interpersonalnych w zakresie nawiązywania i podtrzymywania kontaktu z podopiecznymi, radzenia sobie z agresją w kontakcie, wpływania na postawy podopiecznych oraz wzrost świadomości problemów emocjonalnych rodzących się w relacjach zawodowych i umiejętności ich rozwiązywania. Szkoleniem objęto 16 osób. – Szkolenie dla lekarzy rodzinnych. Termin: 4 października 2003r., miejsce: Zielona Góra.

Program obejmował zagadnienia: kryteria uzależnienia od alkoholu, techniki diagnozy systemu rodzinnego, współuzależnienie i terapia, dziecko w rodzinie alkoholowej, koncepcja „ krótkoterminowej wielowymiarowej interwencji w sytuację rodzinną”, fazy uzależnienia od alkoholu i fazy terapii, fazy przystosowania do życia w rodzinie z problemem alkoholowym, rozpoznawanie własnych ograniczeń w kontakcie z pacjentem uzależnionym i współuzależnionym, kształtowanie umiejętności wsparcia osób uzależnionych i współuzależnionych, rola lekarza pierwszego kontaktu w krzewieniu oświaty prozdrowotnej (antyalkoholowej). Ilość osób objętych szkoleniem – 25 – Szkolenie dla lekarzy rodzinnych Termin: 22 listopada 2003r., miejsce: Gorzów Wlkp.

Program szkolenia: wpływ emocji na proces leczenia, znaczenie całościowego podejścia do pacjenta, zastosowanie myślenia psychoanalitycznego w praktyce ogólnolekarskiej, norma i psychopatologia okresu rozwojowego, diagnoza różnicowa wybranych zaburzeń, podstawy myślenia systemowego w rodzinie, specyficzne mechanizmy funkcjonowania rodziny w przypadkach określonych zaburzeń, wskaźniki kliniczne identyfikujące osoby uzależnione i nadmiernie pijące alkohol, wywiad alkoholowy lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, choroba alkoholowa – fazy i mechanizmy psychologiczne, objawy zespołu uzależnienia od alkoholu, zapobieganie i leczenie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, test rozpoznawania zaburzeń związanych z piciem alkoholu AUDIT, standardy leczenia uzależnień w Polsce, opieka nad szczególnymi grupami pacjentów wieku młodzieńczego, zaburzenia emocjonalne. W szkoleniu uczestniczyło18 lekarzy poz. – Szkolenie dla policjantów Termin: 5 grudnia 2003r., miejsce: Zielona Góra.

Program: wypalenie zawodowe policjantów, symptomy wypalenia, specyfika wypalenia w zawodzie policjanta, czynniki ryzyka, agresja – koncepcja agresji, formy i sposoby przejawiania się, zależność między agresją (jej tłumieniem w pracy z ludźmi) a wypaleniem, depresja – pojęcie depresji , mechanizmy depresji (utrata wartości oraz kierowanie agresji na siebie), samobójstwa w zawodzie policjanta, zależności: wypalenie – depresja – agresja, badanie wypalenia metodą MBI, autodiagnoza wypalenia, określenie jego poziomu w trzech sferach, środki zaradcze, jak przeciwdziałać wypaleniu, rozpoznawanie zachowań agresywnych, umiejętności


227

podnoszące skuteczność radzenia sobie z agresją, zasoby i ograniczenia w sytuacjach dotyczących zachowań agresywnych.

Uczestnicy: 22 osoby – policjanci z woj. lubuskiego wydelegowani przez Komendę Wojewódzką Policji w Gorzowie – Szkolenie dla policjantów Termin: 12 grudnia 2003r., miejsce: Zielona Góra Program : j.w.

Uczestnicy: 21 osób – – policjanci z woj. lubuskiego wydelegowani przez Komendę Wojewódzką Policji w Gorzowie.

Ze środków pochodzących z dotacji sfinansowano honoraria dla prowadzących szkolenia (wykłady i warsztaty), koszty przygotowania, koordynacji, obsługi administracyjnej szkolenia, materiały niezbędne do przeprowadzenia szkolenia oraz koszty pobytu wykładowców i organizatora na szkoleniu.

2. Zajęcia terapeutyczne dla osób uzależnionych i współuzależnionych – Zajęcia maratonowe

– „Złość – agresja – uzależnienie” Warsztaty odbyły się w Witnicy w dniach 22 – 24 grudnia 2003 w

wymiarze 22 godz. Realizatorem programu była Joanna Wieloch – specjalista terapii uzależnień.

Celem warsztatu było nauczenie pacjentów konstruktywnego rozpoznawania, przeżywania i wyrażania złości , rozpoznanie mechanizmu nałogowego regulowania uczuć podczas zachowań agresywnych (wśród pacjentów uzależnionych), nauczenie sposobów rozbrajania mechanizmu.

– „Jak podnieść poczucie własnej wartości” Warsztaty odbyły się w Gorzowie Wlkp. w dniach 12 – 14 grudnia

2003 w wymiarze 22 godz. Kierowane do osób uzależnionych i współuzależnionych o niskim poczuciu wartości. Problem ten stanowi poważny deficyt u osób sięgających po alkohol jako złudny środek zaradczy. W wyniku długotrwałego picia deficyt ten pogłębia się, a abstynencja, którą alkoholik uczy się utrzymywać nie rozwiązuje problemu. Poczucie niskiej wartości często przyczynia się do rozwijania nawrotu choroby. Realizacja programu dotyczyła osób, którzy ukończyli podstawowy etap terapii uzależnienia lub trzeźwieją w oparciu o program 12 Kroków i 12 tradycji AA .

– Prowadzenie grupy terapeutycznej dla osób współuzależnionych Grupa ma charakter otwarty. Spotkania odbywały się we wtorki w WOTUW w

Zielonej Górze. Tematy zajęć: kto to jest alkoholik, dlaczego jest to człowiek chory?, choroba

alkoholowa; jej objawy i fazy, system iluzji i zaprzeczania, leczenie choroby alkoholowej; nawroty; zmiana roli alkoholu w rodzinie alkoholowej, rodzina alkoholowa rodziną dysfunkcyjną, współuzależnienie w chorobie alkoholowej, informacje zwrotne. – Prowadzenie grupy terapeutycznej dla osób zaawansowanych w procesie

leczenia Grupa adresowana do osób, które ukończyły podstawowy proces

terapeutyczny. Prowadzona była we czwartki w WOTUW w Zielonej Górze. Tematyka zajęć: rozwój i kształtowanie tożsamości – umocnienie identyfikacji

i akceptacja siebie w chorobie, relacje z otoczeniem i rozumienie innych – przepracowanie problemów relacyjnych, rozbudowa systemu wsparcia dla trzeźwości, umocnienie w efektywnym pełnieniu ról społecznych, interpretacja i rozumienie siebie – wgląd i przepracowanie problemów osobistych, rozwój i urealnienie samowiedzy i


228

samooceny, identyfikacja i rozbrajanie nałogowego myślenia, wzrost umiejętności niezbędnych do życia w trzeźwości – wyrabianie nawyków automonitorowania procesu trzeźwienia, trening umiejętności zapobiegania i radzenia sobie w nawrocie, trening umiejętności ważnych dla trzeźwego życia, konstruowanie programów wyjścia. – Prowadzenie grupy terapeutycznej dla DDA Grupa prowadzona była we wtorki w WOTUW w Zielonej Górze.

Grupa przeznaczona jest dla osób, które spędziły dzieciństwo w rodzinie alkoholowej, co stało się przyczyną wielu problemów osobistych w życiu dorosłego człowieka. Dotyczy to przede wszystkim trudności w bliskich kontaktach z innymi ludźmi i samym sobą. Celem terapii grupowej dla DDA jest zwiększenie świadomości jak dzieciństwo wpływa na obecne relacje oraz rozwijanie zasobów wiedzy, świadomości i umiejętności umożliwiających realizację prozdrowotnego stylu życia w zakresie podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów.

Zajęcia realizowane były wg zagadnień: poznawanie siebie – wzrost świadomości i pozytywnej wiedzy o sobie, gromadzenie zasobów – zdobycie wiedzy oraz nabycie umiejętności ważnych dla konstruktywnego myślenia, przepracowanie urazów – uwolnienie się od destruktywnych doświadczeń przeszłości. – Prowadzenie grupy terapeutycznej pracy nad destrukcją Grupa prowadzona była w środy w WOTUW w Zielonej Górze.

Głównym zadaniem terapeutycznym grupy była praca nad destrukcją, uświadomienie pacjentom wpływu nadużywania alkoholu na wszystkie sfery funkcjonowania. Celem natomiast konfrontowanie pacjentów z realiami, tzn. konsekwencje nadużywania, iluzji na własny temat, rozbrajanie i ukazywanie mechanizmów uzależnienia, analizowanie i porównywanie własnego sposobu funkcjonowania w przeszłości jak i na „tu” i teraz”.

Tematy zajęć: koncentracja życia wokół picia, próby kontrolowania picia, litraż, wpływ picia na życie rodzinne, wpływ picia na życie duchowe, zmiana zachowania w przebiegu uzależnienia oraz wpływ na kontakty z innymi ludźmi, wpływ picia na wykonywanie zadań życiowych, wpływ picia na problemy osobiste. – Zakup materiałów niezbędnych do prowadzenia zajęć

W ramach otrzymanej dotacji zakupiono literaturę fachową oraz materiały niezbędne do prowadzenia zajęć, tj. papier ksero, toner do kopiarki, materiały papiernicze.

3. Specjalistyczne szkolenia pracowników lecznictwa odwykowego – Studium Terapii Uzależnień

Program STU obejmuje takie zagadnienia jak: teoretyczne modele uzależnień, diagnoza uzależnienia i współuzależnienia, indywidualne programy terapii uzależnienia i współuzależnienia, technologie edukacyjne stosowane w terapii, biologiczne i farmakologiczne aspekty uzależnienia i detoksykacji, psychiatryczne aspekty uzależnienia i wychodzenia z nałogu, programy i metody terapii uzależnień, diagnoza a planowanie terapii, organizacyjne i prawne aspekty leczenia i terapii

Szkolenie w zakresie umiejętności praktycznych dotyczy: prowadzenia spotkań grupowych, prowadzenia oddziaływań edukacyjnych, tworzenia i pomagania w realizacji indywidualnych programów terapii, pomagania w rozwiązywaniu problemów alkoholowych członkom rodziny, nawiązywania wstępnego kontaktu, pracy w zespole terapeutycznym, posługiwania się wybranymi procedurami terapeutycznymi.

Z dofinansowania tego szkolenia skorzystało 10 osób (z Zielonej Góry, Krosna Odrzańskiego i Międzyrzecza).


229

Przy podziale środków nie pominięto żadnej osoby, wszystkie wnioski, które wpłynęły do WOTUW o dofinansowanie szkoleń specjalistycznych zostały zrealizowane. – Szkolenie dla terapeutów „Współuzależnienie w chorobie alkoholowej”

Szkolenie odbyło się w terminach: 15 – 18 lipca 2003r., 16 – 19 września 2003r., 18 – 21 listopada 2003r. w Warszawie. Organizatorem szkolenia był Instytut Psychologii Zdrowia.

Tematyka zajęć: koncepcja współuzależnieni, strategie psychoterapii osób współuzależnionych, diagnoza osób współuzależnionych, praca z osobami współuzależnionymi wg „osobistych planów terapii”, trudności w pracy terapeutycznej i diagnozowaniu osób współuzależnionych, diagnoza problemowa osób współuzależnionych, formułowanie problemów do OPT, praca indywidualna wg OPT na tle grupy, prowadzenie zajęć grupowych z uwzględnieniem problemów indywidualnych pacjentek, strategie pracy w psychoterapii pogłębionej, ustalenie problemów pacjentek i celów terapii, wykorzystanie fantazji kierowanych do pracy nad wykrywaniem destrukcyjnych przekonań, procedury pracy w grupie pogłębionej. W szkoleniu uczestniczyła 1 osoba. – Superwizje dla pracowników lecznictwa odwykowego

Zajęcia superwizyjne odbyły się w dniach 18 maja 2003r., 17 września 2003r., 15 października 2003r.,20 grudnia 2003 oraz cykliczne konsultacje programów terapeutycznych dla pacjentów uzależnionych i współuzależnionych, realizowanych w Ośrodku.

Superwizje mają na celu monitorowanie własnej pracy terapeutycznej pracowników lecznictwa odwykowego. Pozwalają na rozwiązywanie własnych problemów w pracy z pacjentem oraz na ujawnienie i zrozumienie własnych ograniczeń i zasobów w pracy terapeutycznej.

W zajęciach superwizyjnych uczestniczyło 6 osób z województwa lubuskiego. – Szkolenie dla lekarzy i terapeutów w zakresie wczesnego rozpoznawania i

interwencji wobec nadmiernie pijących pacjentów poz. Odbyło się ono w Warszawie w dniach 29 – 30 września 2003r. Organizatorem

była Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie. W szkoleniu uczestniczyły dwie osoby (lekarz psychiatra oraz terapeuta), które

po ukończeniu go otrzymały certyfikat uprawniający do szkolenia lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie: podstawowych problemów alkoholowych, w tym: objawy i kryteria diagnostyczne, zaburzenia i choroby psychiczne spowodowane nadużywaniem alkoholu, destrukcyjna orientacja życiowa, deficyty umiejętności życiowych, profesjonalnej terapii uzależnienia, w tym cele i zadania terapii, indywidualne programy i inne procedury terapeutyczne, typy placówek odwykowych, pomocy i terapii członków rodzin alkoholowych, a w tym koszty zdrowotne adaptacji do patologicznej sytuacji jakie ponoszą osoby współuzależnione, programy pomocy psychologicznej dla członków rodzin alkoholowych, ochrona przed przemocą, innych świadczeń zdrowotnych i socjalnych, a w tym detoksykacji i leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych, leczenia alkoholowych stanów prepsychotycznych, pomocy socjalnej. – Szkolenie „Samorozwój”

Szkolenie odbyło się w dniach 8 – 12 marca 2003r., jako jedno z cyklu 6 spotkań. Przeznaczone jest dla osób z wyższym wykształceniem (lekarzy, psychologów, pedagogów z min. 5 – letnim stażem terapeutycznym). Składa się z dwóch części:


230

1. Podstawy ruchu ( praca z oddechem, ruchem, ukierunkowanie na przyszłość, badanie i eksperymentowanie w zamian mechanicznie powtarzanych ćwiczeń, nowy sposób myślenia zamiast jeszcze jednej techniki pracy, zagadnienia stabilności, planowanie strategii pracy z grupą, cechy psychiczne a postawa ciała, umiejętność świadomego i nieświadomego sterowania postawą ciała i ruchem)

2. Psychosomatyka. Praca indywidualna (uczy nowego spojrzenia na diagnostykę, szukania rozwiązań oraz umiejętności specyficznego budowania w odniesieniu do zagadnień psychologicznych i psychiatrycznych, neurologicznych i ortopedycznych)

– Staż zawodowy w placówce lecznictwa odwykowego. Staż zawodowy odbyła 1 osoba w terminie 1 – 13. 12.2003r. w Wojewódzkim

Ośrodku Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Stanominie. Zaliczenie stażu zawodowego w lecznictwie odwykowym jest warunkiem koniecznym do uzyskania certyfikatu specjalisty terapii uzależnień.

Uczestniczka stażu uczestniczyła w: procesie przyjmowania pacjenta do Ośrodka, procesie diagnozowania pacjenta, procesie przygotowywania pacjentowi Osobistego Planu Terapii, psychoterapii grupowej, kontakcie indywidualnym, niektórych specyficznych procedurach terapeutycznych, takich jak mikroedukacja, praca nad destrukcją alkoholową, bezsilnością wobec alkoholu a także codziennych Zebraniach Zespołu i Zebraniach Klinicznych. – Konferencja „Postępy terapii medycznej uzależnienia od alkoholu –

spojrzenie interdyscyplinarne” Konferencja odbyła się w Pieczyskach koło Bydgoszczy w dniach 25 – 26

kwietnia 2003. Tematy wiodące: zaburzenia psychiczne u osób uzależnionych od alkoholu,

podwójna diagnoza uzależnienia, uzależnienia mieszane, zaburzenia somatyczne u osób uzależnionych od alkoholu, zaburzenia nastroju i lękowe u osób uzależnionych od alkoholu, cukrzyca, alkoholowy zespół abstynencyjny, zaburzenia psychotyczne u osób uzależnionych od alkoholu, schorzenia wątroby i przewodu pokarmowego osób uzależnionych od alkoholu.

4. Delegacje służbowe osób wyjeżdżających w celu wykonywania zadań zleconych przez Zarząd Województwa Lubuskiego.

W ramach otrzymanej dotacji rozliczono delegacje na wyjazdy w celu dokształcania zawodowego pracowników lecznictwa odwykowego – na Studium Terapii Uzależnień, zajęcia szkoleniowe dla terapeutów DDA oraz superwizje zawodowe.

Z uwagi na dodatkowe środki finansowe uzyskane z opłat za wydawanie zezwoleń

na hurtową sprzedaż alkoholi do 18 %, dofinansowanych zostało kolejnych 29 zadań na łączną kwotę 576.284 zł., złożonych do Urzędu Marszałkowskiego, ale nie dofinansowanych wcześniej ze względu na brak środków. Dofinansowanie dostali: • Teatr im. J. Osterwy w Gorzowie Wlkp. zrealizował spektakl teatralny pt. „Rodzina

Wampira” na kwotę 56.500 zł. 16 przedstawień obejrzało ogółem 5.713 uczniów gorzowskich szkół średnich i

gimnazjalnych. Przedstawienie adresowane również do dorosłej publiczności obejrzały 663 osoby.

Poruszany w przedstawieniu problem uzależnień jest doskonałym punktem wyjścia do dyskusji pedagogów, terapeutów z uczniami w szkołach.


231

Dzięki nawiązanej współpracy z Gorzowskim Centrum Pomocy Rodzinie i Opieki Społecznej w Gorzowie Wlkp., Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gorzowie Wlkp. widzowie bez konieczności zgłaszania się do ww. placówek mogą korzystać z bezpłatnych poradników dołączonych do programów teatralnych. Spektakl cieszył się ogromnym powodzeniem, edukacyjny charakter przedstawieni powoduje ogromne zainteresowanie ze strony placówek oświatowo – wychowawczych.

• Filharmonia Zielonogórska im. Tadeusza Bairda w ramach dofinansowania w wysokości 1.830 zł. zorganizowała koncert symfoniczny dla dzieci i młodzieży z rodzin uzależnionych. Celem koncertu było zaproszenie dzieci i młodzieży z rodzin uzależnionych do Filharmonii na koncert symfoniczny na który często brakuje środków finansowych w rodzinach uzależnionych. Młodzież często kierująca się w życiu wyborami narzucającymi przez środowisko w wielu przypadkach nie zauważa propozycji kulturalnych nie tylko Filharmonii, ale również innych instytucji kulturalnych. Na koncert nieodpłatnie zostały zaproszone dzieci i młodzież z Pogotowia Opiekuńczego w Zielonej Górze, Domu Dziecka w Kożuchowie, Świebodzinie oraz świetlice środowiskowych z Zielonej Góry i okolic. W koncercie wzięła również grupa gimnazjalistów zielonogórskich (Gimnazjum nr 3).

• Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli zrealizowało projekt „Rozbudzanie zainteresowań dziedzictwem kulturowym jako aktywna forma przeciwdziałania alkoholowi” na kwotę 12.300 zł. Projekt polegał na działaniach mających na celu rozbudzanie zainteresowań uzależnionych i ich rodzin dziedzictwem kulturowym regionu, Polski i innych krajów oraz zdobywaniem umiejętności z zakresu: tradycyjnych zajęć w dawnym gospodarstwie wiejskim, tradycyjnego rzemiosła i tradycyjnej sztuki ludowej (związanej z plastyka obrzędową w dorocznych i rodzinnych zwyczajach mieszkańców Polski). Dzięki realizacji projektu dzieci, młodzież i dorośli mieli możliwość obcowania z kulturą regionu. Ponadto uczestniczenie w integracyjnych piknikach organizowanych na terenie malowniczego skansenu dodatkowo stanowiło, punkt wyjścia ku zdrowemu stylowi życia i spędzania czasu w grupie. Projekt uwzględniał udział dzieci w wieku szkolnym 7 – 13 lat, młodzieży 14 – 19 lat oraz dorosłych. Z projektu skorzystało 8 świetlic socjoterapeutycznych i opiekuńczo – wychowawczych z terenu Zielonej Góry i Ochli, w tym około 350 osób.

• Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze w – ramach dofinansowania w wysokości 17.200 zł. zorganizowała dwie świetlice dla

dzieci wyposażone w komputer multimedialny. Biblioteka przyjmowała dzieci, którym rodzice nie mogą zapewnić opieki w czasie wolnym od zajęć szkolnych, z rodzin patologicznych z problemem alkoholowym. Stworzone zostało miejsce, gdzie dzieci miały odpowiednie warunki do odrabiania lekcji, własnej nauki, pomocy w nauce, mogły skorzystać z gier i zabaw proponowanych przez prowadzących świetlice i bibliotekarze. Na stałe do świetlic zapisanych było 29 dzieci w wieku od 5 do 13 lat z rodzin wielodzietnych, niepełnych (matka lub ojciec samotnie wychowujących dzieci), ubogich, niezaradnych życiowo, często z problemem alkoholowym. U większości dzieci zauważyć można było duże problemy emocjonalne i przystosowawcze, nadpobudliwość lub nadmierne wyciszenie, nieumiejętność współżycia w grupie rówieśniczej, czasem nawet agresję. Obie świetlice nawiązały kontakty z nauczycielami i pedagogami szkolnymi oraz niektórymi rodzicami, w celu oceny potrzeb dzieci lub przekazania swoich spostrzeżeń i uwag.

– Biblioteka przeprowadziła również cykl spotkań autorskich z Krzysztofem Petkiem, autorem książek dla dzieci i młodzieży na kwotę 2 .000 zł. W spotkaniach uczestniczyła młodzież gimnazjalna a tematyką spotkań wiązała się z problematyką


232

książek autora i jego działalnością dziennikarską oraz jako organizatora obozów – szkół przetrwania. W każdym ze spotkań udział brało co najmniej 40 osób, w Zielonej Górze i Nowej Soli około 80. W rozmowach z autorem przejawiał się temat gotowości pomagania innym w trudnych sytuacjach, przezwyciężania własnych słabości, reagowania na wszelkie zło wśród rówieśników, zwłaszcza przemoc, alkohol.

• Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze zorganizowało: – cykl warsztatów dla dzieci i młodzieży szkolnej związanych z profilaktyką

alkoholową na kwotę 6.000 zł. Celem warsztatów było propagowanie zdrowego stylu życia bez alkoholu oraz kreatywne spędzanie czasu poprzez uczestnictwo w zajęciach interaktywnych. W bloku imprez realizujących zadanie znalazły się: pogadanka na temat profilaktyki alkoholowej, projekcja filmu pt. „Alkohol – droga do nikąd”, w którym przedstawione było zjawisko uzależnienia od alkoholu, jego wpływ na organizm człowieka oraz skutki jego nadużywania, wykłady na temat istoty i historii plakatu jako jednej z najciekawszych dziedzin grafiki użytkowej oraz warsztaty plastyczne w czasie których dzieci i młodzież wykonywały plakat o tematyce przeciwalkoholowej. Najlepsze z tych prac zostaną wyróżnione i nagrodzone podczas prezentowane będą na wystawie „Polski plakat antyalkoholowy” obok profesjonalnych plakatów znanych polskich artystów, która odbędzie się w Muzeum Ziemi Lubuskiej w I kwartale 2004r.

– wystawę współczesnego plakatu polskiego o tematyce antyalkoholowej ze zbiorów własnych i Muzeum Plakatów w Wilanowie. Środki finansowe w wysokości 10.000 zł. zostały wykorzystane na przygotowania związane z realizacją ekspozycji zatytułowanej „Polski plakat antyalkoholowy”. Na wystawie, która odbyła się w I kwartale 2004r. zorganizowanej ze zbiorów Muzeum Plakatu w Wilanowie, zbiorów własnych oraz kolekcji prywatnej Michała Poniża znalazło się ponad 100 plakatów z lat 1950 – 2003 o tematyce alkoholowej. Ekspozycji towarzyszył również plakat informujący o wystawie autorstwa Z. Janka i W. Michorzewskiego oraz katalog z barwnymi reprodukcjami prezentowanych grafik i zaproszenia na wernisaż.

• Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego w Zielonej Górze – w ramach dofinansowania w wysokości 40.000 zł. wystawił spektakl pt. „Czaszka z

Connemara”. Spektakl edukacyjny (z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych) skierowany jest do młodzieży szkolnej i studentów województwa lubuskiego. Akcja spektaklu rozgrywa się na wyspie, w maleńkiej irlandzkiej miejscowości, jego bohaterowie żyją w rytmie wyznaczonym przez przyrodę. Bohaterowie nie mogą już prawie żyć bez alkoholu, nie potrafią się bez niego porozumiewać. Sztuka pokazuje jak alkohol zmienia i wykrzywia sposób widzenia rzeczywistości, jak niszczy międzyludzkie więzi przekształcając je w wzajemną wrogość i agresje.

– w ramach dofinansowania w wysokości 10.000 zł. wystawił spektakl pt. „Byłam dziewczyną...”. Inscenizacja o charakterze edukacyjnym (z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych) skierowana jest do młodzieży szkolnej i studentów województwa lubuskiego. Spektakl oparty na powieści Barbary Samson, która zwierza się w książce ze swych wątpliwości i nadziei, ale także ze swej łatwowierności, ponieważ podczas swojej pierwszej przygody miłosnej w wieku siedemnastu lat zaraża się wirusem HIV. Jest to inscenizacja która porusza również min. problemy alkoholowe.

– W ramach dofinansowania w wysokości 10.000 zł. Lubuski Teatr wystawił również inscenizację pt. „ Pętla” Spektakl jest opowieścią o tragicznych losach człowieka uzależnionego od alkoholu. Jest zapisem rozpaczliwych i bezskutecznych gestów wykonywanych po to, aby powrócić do upragnionego normalnego życia. Spektakl


233

skłania do refleksji, zmusza do zastanowienia się czy rzeczywiście potrafimy sobie wzajemnie pomagać w najtrudniejszych życiowych sytuacjach. Ze względu na edukacyjny charakter spektaklu, skierowany jest do wszystkich szkół gimnazjalnych, średnich i wyższych uczelni całego województwa lubuskiego.

• Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. w ramach dofinansowania w wysokości 5.800 zł. zorganizowało 13 spotkań w formie wykładów, zajęć interaktywnych i warsztatowych w oparciu o zasoby własne Muzeum, czyli ekspozycje stałe oraz czasowe – w tym „malarstwo marynistyczne” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz „Eureka – cuda nauki i techniki” z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego. Zajęcia zrealizowane w oparciu o wystawę malarską zapoznały uczestników ze sposobami malowania przyrody, sposobami wyrażania uczuć melancholijnych i żywiołowych.

• Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie Wlkp. Zorganizowała: – System informacji społecznej o alkoholizmie „Wiem – nie piję” na kwotę 8.809 zł.,

która była ofertą wychowawczo – humanistycznych zajęć biblioterapeutycznych skierowanych bezpośrednio do osób ze środowisk zagrożonych patologiami. W ramach realizacji zadania opracowany został informator „Tam znajdziesz pomoc”, kierujący osoby uzależnione, ich rodziny i opiekunów do wyspecjalizowanych placówek. W ramach dotacji zakupiono wydawnictwa książkowe z zakresu biblioterapii, psychologii, socjologii profilaktyki uzależnień itp. Zbiory biblioteczne wzbogacone zostały również o pakiety edukacyjne na wideoklipach, nabyte w Instytucie Psychologii Zdrowia. Inscenizowane wykłady Jerzego Mellibrudy oraz scenariusze zajęć dydaktycznych, quizy i materiały pomocnicze przeznaczono dla szerokiego kręgu odbiorców, w szczególności do osób, które lepszemu zrozumieniu, na czym polega terapia, będą mogły być bardziej pomocne osobom uzależnionym lub członkom ich rodzin w docieraniu do profesjonalnych placówek (pracownicy socjalni, pedagodzy, policjanci, członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, lekarze itp.). Kolejnym działaniem w ramach realizacji wniosku była roczna prenumerata czasopisma „Niebieska Linia” – dwumiesięcznika zajmującego się zjawiskiem przemocy w rodzinie.

– Seminarium „Jestem wolny – nie uzależniam się”. W ramach realizacji zadania z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi w kwocie 5.000 zł. przeprowadzono seminarium (jedno w WiMBP w Gorzowie Wlkp. i pięć w bibliotekach powiatów północnej części województwa lubuskiego) przygotowane przez pracowników Biblioteki, którzy koordynowali ww. seminaria. Pierwsza część każdego z sześciu seminarium polegała na wprowadzeniu w problematykę uzależnienia. Podczas wykładu przedstawiano lokalne zagrożenia uzależnieniami, następnie interpretowano alarmujące wyniki badań statystycznych, przeprowadzonych wśród młodzieży gorzowskich szkół gimnazjalnych i ponadpodstawowych, następnie omawiano fazy uzależnienia od alkoholu i objawy choroby. Uczestnicy spotkania mieli okazje zapoznać się z treścią wystawy „Dać szansę – uzależnienia”, której informacyjny charakter poruszał tematy społeczne ważne, związane z patologiami. Czas trwania seminarium to cztery pełne godziny, ale gorące dyskusje często przedłużały seminarium o 1 godzinę i więcej. Udział w seminarium wzięło 151 osób.

– „Szlak przygody” cykl spotkań autorskich Krzysztofa Petka z dziećmi i młodzieżą ze środowisk zagrożonych problemem alkoholowym na kwotę 4.482 zł. W szczegółowym zakresie rzeczowym proponowanego do realizacji zadania założono udział około 200 osób biorących udział w cyklu spotkań z Krzysztofem Petkiem. Faktycznie udział wzięło ponad 500 osób. Teksty Petki pokazały, że posiadają duże walory edukacyjne i dydaktyczne. Potwierdziły, że mogą być dobrym materiałem do


234

pracy, szczególnie z tymi, gdzie w domach dominuje alkohol, brak jest wzajemnego poszanowania i pozytywnych wzorców osobowych i zachowań. Spotkania dały szansę dostrzeżenia przez młodzież pozytywnych wartości takich jak: przyjaźń, wzajemna pomoc, szukanie dobra, umiejętności walki z przeciwnościami.

– Utworzenie „Tęczowej biblioteki – przeciwko brudnym podwórkom”. Zadanie zrealizowano na kwotę 56.000 zł. W ramach tego zadania w ośmiu bibliotekach dziecięcych w Gorzowie Wlkp. stworzono dla dzieci i młodzieży alternatywne od uzależnień formy i sposoby spędzania wolnego czasu, a tym samym przeciwdziałanie patologiom poprzez: pomoc w odrabianiu lekcji, zajęcia plastyczne, animacje, spotkania z ciekawymi ludźmi. Najlepsze osiągnięci, które Biblioteka uzyskała były w programach tj. prezentacje ulubionych książek, konkursy, głośne czytanie baśni, legend, formy żywego słowa, formy wizualne, zajęcia z elementami zabawy z wykorzystaniem dramy, zastosowaniem improwizacji oraz innych przeróżnych form, gdzie książka służy tylko jako pretekst, punkt spotkań z muzyką i własną twórczością plastyczną i literacką dzieci. Wszystkie te działania mają na celu krzewienie wśród dzieci i młodzieży przyjemności czytania, wytworzenie pozytywnej motywacji do lektury i biblioteki – jako formy – alternatywnego od zagrożeń i patologii spędzania wolnego czasu.

• Regionalne Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze w ramach dofinansowanie na kwotę 13.100 zł. współrealizował Wojewódzki Przegląd Teatrów Amatorskich WOPTA 2003 ph.: „Być albo nie być...?” na scenie kameralnej Lubuskiego Teatru im. L. Kruczkowskiego oraz sali Biura Wystaw Artystycznych. Integralna częścią Przeglądu były organizowane tydzień później w Ośrodku Szkolno – Wychowawczych w Przytoku – warsztaty teatralne. W foyer teatru powstał punkt informacyjny z ulotkami, plakatami i informacjami dotyczącymi problematyki alkoholowej. Materiał udostępnione były od Biura ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z Zielonej Góry. Równocześnie każdego dnia przed rannymi i popołudniowymi blokami prezentacji na widowni rozpropagowane były ulotki zawierające hasło: „Alkohol kradnie wolność”. W przeglądzie wzięły udział 22 zespoły teatralne z całego województwa. Tematyka wielu z zaprezentowanych spektakli dotyczyła problemów młodego człowieka zagubionego w dzisiejszej rzeczywistości, nieustannie poszukującego sensu życia, podatnego na rozmaite pokusy, choćby sięgania po środki odurzające. Ostatnim etapem realizowanej przez RCAK imprezy stały się warsztaty teatralne, które były kontynuacją i podsumowaniem WOPTY. Udział w nim brali instruktorzy teatralni, opiekunowie dziecięcych grup teatralnych, nauczyciele, studenci i młodzież szkół średnich (ponad 40 osób).

• Zielonogórski Policyjny Klub Sportowy „Gwardia” w Zielonej Górze zorganizował obozy sportowe z udziałem dzieci i młodzieży z rodzin patologicznych i zagrożonych chorobą alkoholową na łączną kwotę 7.000 zł. Celem zgrupowania było podniesienie poziomu sprawności ogólnej dzieci i specjalistycznej zawodników oraz preferowanie formy aktywnego wypoczynku, niezbędnego dla regenerowania sił po całorocznych zajęciach szkolnych. Zajęcia odbywały się w różnych grupach biorąc pod uwagę poziom wyszkolenia i wiek dzieci. Często organizowane były gry i zabawy, a trenerzy wykorzystywali organizatorskie umiejętności i własne inicjatywy dzieci w realizowaniu programu na obozie. Znajdujące się w pobliżu akweny wodne (jezioro/morze) pozwoliły na zabawy w wodzie, naukę pływania oraz przejażdżki kajakami. W obozach udział wzięło łącznie 64 uczestników w tym 6 trenerów.

• Terenowy Oddział Stowarzyszenia Ochotniczych Hufców Pracy w Wiechlicach w ramach dofinansowania w wysokości 6.000 zł. zorganizował projekt zajęć socjoterapeutycznych dla młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym połączony z dwudniową wycieczką do Krakowa – Oświęcimia – Wieliczki oraz festyn sportowy.


235

Adresatami zadania były osoby w wieku 15 – 18 lat, młodzież pochodziła z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym.

Celem zadania było poznanie przez uczestników innego środowiska, zabytków, narodowego dziedzictwa kultury, rozwijanie zainteresowań, rozwijanie chęci do podejmowania wysiłku, kształtowanie pozytywnego wizerunku własnego „Ja” wśród uczestników wycieczki, ćwiczenie swobodnego i kulturalnego wypowiadania się, kształtowanie wrażliwości emocjonalnej, stworzenie miłej, przyjemnej i swobodnej atmosfery oraz ułatwienie nawiązania więzi miedzy członkami grupy. Udział w zadaniu wzięło 50 osób.

• Fundacja „Contra Crimen” w Gorzowie Wlkp. prowadziła działania profilaktyczno – edukacyjne w zakresie zapobiegania alkoholizmowi i przemocy wśród nieletnich w ramach programu prewencyjnego pn. „LUPO” na kwotę 14.000 zł. W ramach programu wydano w nakładzie 13.200 egzemplarzy „Mały elementarz bezpieczeństwa” przeznaczony dla uczniów drugich klas szkół podstawowych. Książeczka zawiera treści związane z bezpiecznymi zachowaniami dzieci w drodze do i ze szkoły, rad jak bezpiecznie bawić się oraz jak nie zostać ofiarą przestępczego działania. Uczniów klas drugich odwiedził dzielnicowy, który osobiście przekazał elementarze i przeprowadził pogadankę na temat bezpiecznych zachowań. Wydano również w nakładzie 13.000 egzemplarzy „Kalendarz Przyjaciela Lupo” dla uczniów klas trzecich szkół podstawowych województwa lubuskiego. Realizując założenia Turnieju Wiedzy o Bezpieczeństwie przeprowadzono cykl zajęć profilaktyczno – edukacyjnych z uczniami IV – VI klas szkół podstawowych oraz gimnazjalistami. Zajęcia miały różne formy, były to: pogadanki, debaty, projekcje filmów. Głównym celem zajęć było podniesienie świadomości uczniów w zakresie zagrożeń jakie niosą ze sobą alkoholizm i przemoc. Podsumowaniem zajęć w szkołach było przeprowadzenie konkursów wiedzy, w których uczestnicy muszą wykazać się wiedzą między innymi z zakresu szkodliwości uzależnień, w tym alkoholizmu. Najlepsza dziesiątka weźmie udział w finale wojewódzkim. W 2003r. do rozgrywek turniejowych zaangażowano ponad 26.000 uczniów województwa lubuskiego.

• Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień w Zielonej Górze realizował – „Usługi terapeutyczne świadczone dla mieszkańców województwa lubuskiego” na

kwotę 14.810 zł. – W okresie od 15 stycznia 2003r. do 10 marca 2003r. zrealizowano w WOTUW 1650

konsultacji terapeutycznych w zakresie leczenia osób uzależnionych i ich rodzin. – „Usługi terapeutyczne świadczone dla mieszkańców województwa lubuskiego” na

kwotę 36.000 zł. W okresie od 01 lipca 2003 r. do 31 października 2003r. zrealizowano w WOTUW

3658 konsultacji terapeutycznych w zakresie leczenia osób uzależnionych i ich rodzin. • Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Chorągwi Ziemi Lubuskiej w Zielonej

Górze – w ramach dofinansowania w wysokości 62.810 zł. zorganizował zimowisko dla dzieci

z rodzin patologicznych w których występuje bardzo duże zagrożenie alkoholizmem. Celem zadania było dostarczenie wiedzy dotyczącej niekorzystnego wpływu alkoholu, kompensowanie niedostatków rozwojowych, zaniedbań u dzieci i młodzieży, budowanie pozytywnego obrazu siebie, umiejętności podnoszenia samooceny młodych ludzi, umiejętności rozładowania stresów, konstruktywnego rozwiązywania problemów, rozwijanie świadomości osobistych celów i wartości jakie młodzież stosuje w swym życiu, rozumienie oraz umiejętności analizowania podstawowych struktur grupy oraz dynamiki życia w grupie. Zimowisko odbyło się w


236

okresie od 18 – 25.01.2003r. i objęło 55 dzieci oraz w okresie od 25.01 – 01.02.2003r. i objęło również 55 dzieci.

– w ramach dofinansowania w wysokości 79.200 zł. zorganizował obóz letni dla dzieci i młodzieży z rodzin patologicznych zagrożonych chorobą alkoholową. Celem zadania była profilaktyka w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom, wzmacnianie czynników pozytywnych, stworzenie grupy jako tła rozpoznawania problemów uczestników i pomocy w ich rozwiązywaniu, kształtowanie umiejętności komunikacji interpersonalnej – poznawanie siebie i innych, rozwój artystyczny poprzez zajęcia plastyczne, muzyczne, warsztaty, naukę śpiewania i tańca, festiwale; uwrażliwienie uczestników obozu na piękno natury, sztuki, potrzeby innych ludzi, szerokie oddziaływania służące lepszemu rozumieniu siebie i innych i rozpoznawaniu swoich słabych i mocnych stron; stwarzanie warunków do rozwoju zainteresowań i doskonalenia umiejętności dzieci i młodzieży, wyrabianie zaradności życiowej, rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie. Obozy odbyły się w okresie od 09 – 17.08.2003r. i uczestniczyło w nim 60 dzieci oraz od 17 – 25.08.2003r. i uczestniczyło w nim również 60 dzieci.

– zrealizował obóz harcerski dla dzieci i młodzieży „I Ty możesz być wielki” na kwotę 75.000 zł. Celem obozu było kształtowanie umiejętności komunikacji interpersonalnej – poznawanie siebie i innych, poprawienie sprawności fizycznej poprzez aktywny wypoczynek, zajęcia sportowe dostosowane do grup wiekowych (gry, konkursy, rozrywki), zaspokojenie potrzeb bezpieczeństwa, zrozumienia siebie, samoakceptacji, kontaktów społecznych, doskonalenie własnych umiejętności poprzez różne formy aktywności w życiu obozowym, promowanie „zdrowego” spędzania wolnego czasu, stworzenie warunków do przeżycia wspaniałej przygody wakacyjnej. Obozy odbyły się w okresie od 23.06 – 06.07.2003r. i uczestniczyło w nim 80 dzieci, 06 – 17.07.2003r. i uczestniczyło w nim 109 dzieci oraz w okresie od 19.07 – 01.08.2003r. i uczestniczyło w nim 111 dzieci.

– ZHP zorganizowało również Seminarium kadry „Jakość życia” w ramach Spróbujmy inaczej 2003 na kwotę 2.500 zł. Celem szkolenia było uwrażliwienie instruktorów na problem alkoholizmu wśród dzieci i młodzieży, przygotowanie do diagnozowania symptomów uzależnienia od alkoholu, przygotowanie do prowadzenia zajęć profilaktycznych, skutecznej pierwszej pomocy w sytuacjach kryzysowych (problem alkoholizmu w rodzinie), przygotowanie do podejmowania działań wspierających poprawny rozwój oraz przygotowanie wychowawców do pracy w środowiskach lokalnych – oddziaływania na dzieci nie zrzeszone w ZHP. W seminarium udział wzięło 68 drużynowych – wychowawców pracujących z dziećmi i młodzieżą w różnych środowiskach w województwie lubuskim.

• Lubuskie Stowarzyszenie „Trzeźwość” w Zielonej Górze zrealizowało zadanie: kontynuacja wydania czasopisma o charakterze informacyjno – edukacyjnym „Nasz Wybór” w ramach dofinansowanie w wysokości 7.500 zł. Czasopismo poświęcone jest profilaktyce i terapii uzależnień oraz promocji zdrowia, popularyzacji wiedzy o zagrożeniach alkoholizmem oraz zjawiskami patologii; pomoc nauczycielom i wychowawcom oraz innym grupom społecznym w procesie wychowania i profilaktycznego oddziaływania na dzieci i młodzież. Jednym z założeń wydawnictwa jest wzmocnienie roli nauczycieli i wychowawców jako partnerów w procesach dydaktycznych i wychowawczych. Stowarzyszenie ze środków profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych wydało 3 numery po 1000 sztuk każdy numer.

• Stowarzyszenie „Perspektywa” w Zaborze zorganizowało koncert w ramach ogólnopolskiej akcji „Alkohol – dostęp nieletnim wzbroniony” na kwotę 5 000 zł. Poza podstawowym celem, jakim było uwrażliwienie dorosłych na dostępność alkoholu


237

przez dzieci i młodzież, akcja ta była pretekstem do zaproponowania młodym ludziom alternatywnych form spędzania wolnego czasu niż picie alkoholu. Na scenie wystąpiły zespoły amatorskie z zielonogórskich liceów i szkoły w Zaborze, które wykonywały specjalnie na ten koncert przygotowane utwory o tematyce związanej z szeroko pojętym problemem uzależnień. Dziecięca Sekcja Karate z Zielonogórskiego Klubu Sportowego zaprezentowała pokaz wschodnich sztuk walki. Zwieńczeniem akcji był koncert Makowiecki Band, który zagrał specjalnie dla dzieci objętych programem profilaktyki antyalkoholowej. W akcji profilaktycznej i koncercie brało udział około 700 osób.

• Stowarzyszenie Pomocy Osobom Uzależnionym „Przełom” w Gorzowie Wlkp. w ramach dofinansowania w wysokości 4.443 zł. zorganizowało imprezę dla mieszkańców województwa lubuskiego „Doceń życie na trzeźwo” . Poprzez konkursy i rozdawane ulotki promowany był zdrowy styl życia wolny od uzależnień i innych zagrożeń społecznych, kształtowano i wzmacniane trzeźwe postawy wśród mieszkańców województwa lubuskiego (zarówno dzieci i młodzież jak i u dorosłych), popierano trzeźwą i konstruktywną rozrywkę oraz impreza pomogła zagrożonym lub uzależnionym mieszkańcom województwa w rozpoznaniu własnego problemu i wskazania miejsca fachowej pomocy. Program imprezy przewidywał bogatą część artystyczną – występy 4 gorzowskich solistów; zespołu tańca współczesnego, Keyboard Bandu, kapeli „Retro” oraz zespołu dziecięcego „Buziaki”. W trakcie festynu odbywały się liczne konkursy z nagrodami oraz gry i zabawy zręcznościowe; uczestnicy mogli poczęstować się darmowa porcja grochówki a także obserwować pokazy Straży Pożarnej oraz Policji. Możliwość zmierzenia ciśnienia, zabawy w wesołym miasteczku, skorzystania z porad kosmetyczki itp. były dodatkowymi atrakcjami imprezy.

• Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie Wlkp. zrealizowało zadanie „Organizacja paczek z okazji „Mikołaja” dla dzieci z rodzin wielodzietnych, niepełnych dotkniętych bezrobociem i alkoholizmem” na kwotę 3.000 zł. Celem zadania był zakup paczek świątecznych ze słodyczami i żywnością dla dzieci uczęszczających do świetlic socjoterapeutycznych i ich młodszemu rodzeństwu z rodzin ubogich i patologicznych.

Środki finansowe zostały wykorzystane na 50 zadań, na łączną kwotę 676.284 zł i rozliczone zostały do 31 grudnia 2003 roku.


238

10.5. Województwo Łódzkie


programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych • Udzielono pomocy merytorycznej 50% gmin województwa łódzkiego. W roku 2003

pomoc ta polegała na udostępnianiu gminom materiałów informacyjno – edukacyjnych niezbędnych do prawidłowej realizacji gminnych programów (wojewódzki program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na lata 2003 – 2005, ulotki o działalności RCPS, ulotki i informatory z adresami instytucji świadczących pomoc dla osób z problemem uzależnień, plakaty i podręczniki do realizacji programów pn. „Agresja w szkole” i „Bezpieczna młodzież”).

• Aktywnie uczestniczono w posiedzeniach komisji merytorycznych i sesjach Rady Gmin/Miast, na których przyjmowane były gminne/miejskie programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W 2003 roku Dyrektor RCPS – koordynator wojewódzkiego programu uczestniczył w kilkunastu sesjach Rad Gminy/Miast przedstawiając diagnozę problemów alkoholowych na terenie województwa łódzkiego.

• Aktywnie uczestniczono w organizowanych przez gminy i powiaty konferencjach, spotkaniach, naradach dotyczących problematyki uzależnień. Dyrektor RCPS wziął udział w ponad 30 spotkaniach i konferencjach organizowanych przez koordynatorów gminnych programów lub osoby odpowiedzialne za przeciwdziałanie patologiom społecznym w gminach i powiatach.

• Organizowano spotkania z przedstawicielami gmin i powiatów. W 2003 roku zorganizowano 2 spotkania. Wynikały one z potrzeby wprowadzenia rozwiązań systemowych na poziomie gminy i powiatów w zakresie przeciwdziałania patologiom społecznym, w szczególności tworzenia strategii przeciwdziałania narkomanii na poziomie gmin i powiatów. W spotkaniach uczestniczyli koordynatorzy gminnych programów, przedstawiciele: Urzędów Starostw Powiatowych, PCPR – ów, Miejskich i Powiatowych Komend Policji, Sadu Okręgowego w Łodzi, Kuratorium Oświaty, Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych, Zakładów Leczenia Uzależnień, Narodowego Funduszu Zdrowia i organizacji pozarządowych. W każdym ze spotkań wzięło udział ponad 100 osób. Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 6.799, – zł Osiągnięte efekty: Prowadzona współpraca z samorządami lokalnymi pozwoliła na lepszą realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a tym samym wojewódzkiego programu.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, a w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych Dyrektor RCPS brał udział w szkoleniu koordynatorów/członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych z terenu województwa łódzkiego w zakresie obowiązującego prawodawstwa (z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), rozporządzenie ministra zdrowia z 31 grudnia 1999 roku). Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 0, – zł Osiągnięte efekty: W roku 2003 przeszkolono 40 osobową grupę koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji.


239

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44). • Przekazano środki finansowe dla 6 zakładów opieki zdrowotnej dla których organem

założycielskim jest Zarząd Województwa Łódzkiego na modernizację zakładów lecznictwa odwykowego. Modernizację rozpoczęto i zakończono w 4 ZOZ – ach: Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II w Bełchatowie, Wojewódzkim Szpitalu Opieki Długoterminowej i Hospicyjnej w Sieradzu, Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Skierniewicach, Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym w Warcie; w 2 – ch ZOZ – ach zakończenie modernizacji nastąpi do 31 marca 2004 roku: Specjalistycznym Psychiatrycznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Łodzi i Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Zgierzu. W przypadku 2 – ch ostatnich ZOZ – ów modernizacja dotyczy dwóch zakładów; w Łodzi – Oddziału Odwykowego Szpitala im. J. Babińskiego i Wojewódzkiego Ośrodka Leczenia Uzależnień; w Zgierzu – dotyczy Oddziału Odwykowego i nowotworzonego Dziennego Oddziału Odwykowego.

• Przeszkolono 15 pracowników zakładów leczenia odwykowego, absolwentów Studium Pomocy Psychologicznej w zakresie Letniej Szkoły Psychologii Zdrowia w Szczyrku.

• Realizowano we współpracy z Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej – Miejskim Ośrodkiem Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Łodzi program „MARKUS” – program terapii uzależnienia i współuzależnienia dla dzieci i ich rodziców dotkniętych rozpadem rodziny, spowodowanym pogłębiającym się zespołem uzależnienia od alkoholu”. Programem objęto 7 osób dorosłych i 10 – cioro dzieci. Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 649.112 zł. Osiągnięte efekty: Poprzez modernizację zakładów lecznictwa odwykowego zwiększono dostępność do usług terapeutycznych osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych. Utworzono nowy zakład leczenia odwykowego – Dzienny Oddział Odwykowy w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Zgierzu. Kontynuowano realizację programu pt. „Markus”, w ramach którego następne 7 matek starających się o odzyskanie praw rodzicielskich, zaprzestało picia alkoholu.

4. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych • Realizowano we współpracy ze Stowarzyszeniem Samopomocowym „Abakus”

program edukacyjno – terapeutyczny z osadzonymi w jednostkach penitencjarnych i osobami po opuszczeniu zakładów karnych. Zadanie, wzorem lat ubiegłych, przeprowadzono w Zakładach Karnych w Łowiczu, Łęczycy, Sieradzu, ZK Nr 1 i Nr 2 w Łodzi oraz w Areszcie Śledczym w Łodzi.

• Zorganizowano we współpracy z Centrum Terapii Krótkoterminowej w Łodzi szkolenie dla kadry kierowniczej jednostek penitencjarnych z terenu województwa łódzkiego pt. „Przeciwdziałanie agresji w grupach rówieśniczych – postępowanie terapeutyczne wobec osadzonych sprawców przemocy”. Podczas trzydniowego szkolenia przekazano uczestnikom wiedzę i umiejętności pracy ze sprawcą przemocy, osadzonym w zakładzie karnym. Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 4.079 zł.


240

Osiągnięte efekty: Przygotowano do pracy ze sprawcami przemocy 18 funkcjonariuszy z jednostek penitencjarnych z terenu województwa łódzkiego. Przeszkolenie funkcjonariuszy przyczyni się do rozwiązania wielu problemów występujących w jednostkach penitencjarnych z osadzonymi agresywnymi, stosującymi przemoc wobec innych osadzonych.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych • Szkolenie dla lekarzy i pielęgniarek zorganizowano w roku 2002. Do udziału w

szkoleniu zaproszono wszystkich lekarzy rodzinnych, internistów z POZ, lekarzy z NZOZ, a także pielęgniarki. Udział w szkoleniu wzięło 64 lekarzy i 173 pielęgniarek. Szkolenie zorganizowano we współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Leczenia Uzależnień i Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego. Koordynacją szkoleń na terenie województwa zajął się Wojewódzki Ośrodek Leczenia Uzależnień SPZOZ w Łodzi.

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka • Zorganizowano naradę szkoleniową i 3 – dniową konferencję wykładowo –

warsztatową pt. ”Bezpieczna młodzież” z udziałem nauczycieli i uczniów 33 szkół ponadgimnazjalnych. Podczas konferencji przeprowadzono warsztaty nt. tworzenia szkolnych programów profilaktycznych, będących odpowiedzią na problemy występujące w szkole. Do najczęściej zgłaszanych problemów należały: agresja w szkole, brak dobrej komunikacji między uczniem a nauczycielem, alkoholizm i narkomania. Wykłady przeprowadzili przedstawiciele Kuratorium Oświaty, Uniwersytetu Łódzkiego, Sądu Okręgowego w Łodzi, Policji, organizacji pozarządowych – realizatorzy szkolnych programów profilaktycznych. Udział w konferencji wzięło 33 nauczycieli i 150 uczniów – liderów młodzieżowych.

• Ww. zadanie realizowane było w województwie łódzkim głównie przez organizacje pozarządowe. Oto niektóre z nich: a. Łódzkie Stowarzyszenie Psychoedukacyjne w Łodzi realizowało program

wczesnej profilaktyki uzależnień dla klas I – III szkoły podstawowej pt. „Zdrowym być”. Celem programu było podniesienie poziomu świadomości dzieci w obszarze zagrożeń związanych z substancjami psychoaktywnymi, motywacja i aktywizowanie do zdrowego stylu życia. Programem objęto 152 uczniów z Łodzi i gmin ościennych.

b. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Zawodowego Pielęgniarek i Położnych „PRO – FUTURA” w Sieradzu realizowało program „Droga Donikąd” opracowany w oparciu o własny Program Edukacji Zdrowotnej Dla Dzieci i Młodzieży Szkolnej Na Lata 2001 – 2003. Programem objęto 385 uczniów z terenu powiatu sieradzkiego.

c. Centrum Edukacji i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Łodzi realizowało program profilaktyczno – edukacyjno – informacyjny dla dzieci i młodzieży i ich rodzin, grup podwyższonego ryzyka dotyczącej profilaktyki uzależnień. W programie wzięło udział 120 uczniów.

d. Fundacja „Człowiek i Środowisko” w Łodzi realizowała program wczesnej profilaktyki dla dzieci i młodzieży szkolnej „Lider” – w 2003 roku „Lider” był poświęcony przemocy i agresji w szkole. Uczestnikami zajęć było 1300 uczniów z 53 szkół gimnazjalnych i średnich z terenu województwa łódzkiego oraz około 1200 osób uczestniczących w wakacyjnej edycji programu.


241

e. Fundacja Na Rzecz Rozwoju Powiatu Wieluńskiego realizowała program profilaktyki problemowej i interwencji – POPLON. Udział w programie wzięli: dzieci – uczestnicy programów profilaktycznych: 448, rodzice dzieci uczestniczących w programach: 150, nauczyciele: 5, osoby nadużywające alkoholu: 34, małżonkowie osób nadużywających alkoholu: 73. Miejscem realizacji programu były ośrodki wiejskie, głównie szkoły, ale również kościół i urząd.

f. Programy profilaktyczne dla dzieci i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka realizowane były również w świetlicach środowiskowych i socjoterapeutycznych działających przy Stowarzyszeniach. W ogółem 21 świetlicach środowiskowych prowadzono zajęcia o różnej tematyce, dotyczące między innymi: szkodliwości używek i ich destrukcyjnego wpływu na organizm dziecka, AIDS i HIV, komunikacji w grupie, tolerancji, zasad dobrego wychowania, agresji i przemocy, sposobów radzenia sobie ze stresem. Prezentowano również wzorce prawidłowych zachowań w różnych sytuacjach życiowych, rodzinnych i środowisku rówieśniczym. Dzieci miały możliwość zdobycia informacji na temat konstruktywnych sposobów spędzania wolnego czasu, otrzymania pomocy w sytuacjach trudnych i kryzysowych, pomocy materialnej, pomocy w nauce, otrzymania posiłku. Programami świetlic objęto ogółem 635 dzieci i młodzieży. Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 18.610 zł. Uwaga: kwota środków na realizację ww. zadania przez organizacje pozarządowe ujęta została w ogólnej kwocie dotacji dla organizacji pozarządowych przy pkt. 10 „Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe….”) Osiągnięte efekty: Programami profilaktycznymi realizowanymi w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka objęto ponad 4000 osób.

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych. • Prowadzono współpracę z gminami i powiatami województwa łódzkiego w zakresie

profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w województwie, w tym przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Przekazywano materiały informacyjno – edukacyjne. Wspierano niektóre gminy, np. pokryto koszt szkolenia pracowników socjalnych z miasta i gminy Łask z zakresu przeciwdziałania przemocy wobec dzieci.

• Utworzono wojewódzki Ośrodek Przeciwdziałania Przemocy z Pokojem Bezpiecznych Przesłuchań dla Dzieci – Ofiar Przemocy. Powstał on w wyniku współpracy Zarządu Województwa Łódzkiego z Sądem Okręgowym w Łodzi i Komendą Wojewódzką Policji.

• Zadanie realizowano również we współpracy z organizacjami pozarządowymi, które otrzymały dotacje na realizację programu profilaktycznego i naprawczego związanego z przemocą w, kryzysami rodzinnymi, przestępstwami i wypadkami”. Oto niektóre z nich: a. Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka w Łodzi – prowadził punkt

interwencyjny dla ofiar i sprawców przemocy domowej. Programem objęto 77 osób. Z pomocy psychologa i pedagoga skorzystało 40 osób, natomiast z porad prawnika 20 osób. Ponadto w ramach pracy Punktu Interwencyjnego przyjęto 60


242

zgłoszeń, w tym 34 osobiste i 26 telefonicznych. Liczba podjętych w tym okresie interwencji wyniosła 54.

b. Stowarzyszenie Promocji Zdrowia i Psychoterapii w Łodzi – realizowało zajęcia rozszerzające działalność podstawową Ośrodka Terapii Rodzin – dla osób doświadczających przemocy domowej. Zajęciami grupowymi objęto 20 dzieci w wieku 5 – 14 lat, 19 matek i 1 mężczyznę. Zadanie realizowane w Hotelu dla Matek z Dziećmi Chroniących się przed Przemocą w Łodzi.

c. Skierniewickie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich „Ametyst” – w ramach programu prowadziło konsultacje prawne, psychologiczne dla ofiar przemocy. Odbywały się również dyżury pierwszego kontaktu z ofiarami przemocy. Ogółem w programie uczestniczyło 978 osób, udzielono również ok. 4000 tysięcy porad telefonicznych.

d. Łódzkie Towarzystwo Wspierania Dziecka i Rodziny „Lokomotywa” – realizowało program „ Mama, tata i ja – rekonstrukcja więzów i relacji w rodzinie”. W ramach programu, w Ośrodku Wypoczynkowym w Tarasie nad Pilicą odbył się turnus terapeutyczny, w którym uczestniczyło 8 rodzin, w tym 15 dzieci.

e. Liga Kobiet Polskich Zarząd Łódzki – realizowała program Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy. W ramach programu prowadzone były konsultacje pracownika socjalnego, psychologa i policjanta. Ogółem udzielono 88 porad.

f. Centrum Praw Kobiet Oddział w Łodzi – realizowało program „Pomoc prawna i wsparcie psychologiczne ofiar przemocy, oraz budowanie Koalicji przeciw Przemocy w pięciu małych miastach regionu łódzkiego”. W ramach programu z porad prawnych i psychologicznych skorzystało 225 osób.

g. Caritas Archidiecezji Łódzkiej Dom Dziennego Pobytu w Łodzi – realizował „Program interwencyjny skierowany do osób/rodzin znajdujących się w kryzysie”. Programem objęto 52 osoby które skorzystały z porad psychologa.

h. Stowarzyszenie Wspierania Rodziny „ Bakcyl” w Łodzi – w ramach programu prowadzono grupę wsparcia dla ofiar przemocy i grupę psychoedukacyjną dla osób uwikłanych w przemoc domową, osób będących w kryzysie. Programem objęto 102 osoby (82 osoby jedna grupa i 20 osób druga grupa).

i. Fundacja „Praesterno” – Oddział w Łodzi. Centrum Informacji i Pomocy Psychologicznej „ Azyl” ( Specjalistyczny Ośrodek Pomocy Ofiarom Przemocy i Handlu Ludźmi). W ramach programu realizowanego w siedzibie Fundacji, z pomocy skorzystało 120 osób.

j. Fundacja Pomocy Rodzinie „ Opoka” w Łodzi – Prowadzenie Ośrodka Wsparcia Dla Rodzin. W ramach programu pomocy udzielonej przez lekarza medycyny sądowej, psychologa, psychiatrę, pedagoga w Ośrodku Wsparcia Dla Rodzin mieszczącym się w siedzibie Fundacji, skorzystało 101 dorosłych, oraz 131 dzieci.

k. Fundacja „ Równe Szanse” – w ramach Programu „Dać Szansę” aktywizacji społecznej i zawodowej dla osób i rodzin znajdujących się w kryzysie skorzystało 47 osób. Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 224.797 zł (dotyczy Utworzenia Ośrodka Przeciwdziałania Przemocy z Pokojem Bezpiecznych Przesłuchań). Uwaga: kwota środków na realizacje ww. zadania przez wymienione organizacje została ujęta w ogólnej kwocie dotacji dla organizacji pozarządowych przy pkt. 10


243

„Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe….”) Osiągnięte efekty: W grudniu 2003 roku we współpracy z Sądem Okręgowym w Łodzi oddano Ośrodek Przeciwdziałania Przemocy, a w nim Pokój Bezpiecznych Przesłuchań Dzieci – Ofiar Przemocy, w ramach programu „Dziecko pod parasolem prawa”. Uruchomienie Ośrodka pozwoli na lepszą realizację ww. zadania.

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. • Podpisano w maju 2003 roku Porozumienie Ramowe pomiędzy Województwem

Łódzkim a Telewizją Polską S.A. w Warszawie Oddziałem Terenowym w Łodzi na prowadzenie wspólnych przedsięwzięć na rzecz podnoszenia jakości życia mieszkańców i rozwiązywania problemów społecznych. W wyniku porozumienia zawarto umowę, której efektem była emisja na antenie III programu TVP w okresie od 14 października 2003 r. do 09 grudnia 2003 r., programu pod tytułem: „Prowokacje”.

• Organizowano we współpracy z ruchem trzeźwościowym turnieje sportowe propagujące życie w trzeźwości, a także bieg trzeźwościowy do Madjugorie. W turniejach propagujących życie bez alkoholu brały udział Stowarzyszenia Abstynenckie i Kluby AA z terenu województwa łódzkiego. Turnieje odbywały się z udziałem całych rodzin: osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych.

• Zorganizowano we współpracy z Skierniewickim Stowarzyszeniem Rodzin Abstynenckich „Ametyst”, II Ogólnopolską Spartakiadę Sportową Ruchów Trzeźwościowych i Klubów AA w Skierniewicach. Udział w Olimpiadzie wzięło ok. 300 osób, przedstawicieli ruchu trzeźwościowego z całej Polski, promujących zdrowy styl życia, wolny od alkoholu.

• We współpracy ze Stowarzyszeniem „Komitet Dziecka” w Łodzi zorganizowano Forum dyskusyjne: „Dziecko – Film – Edukacja – Wychowanie” w Pałacu Młodzieży w Łodzi, podczas którego młodzież miała okazję wysłuchać ciekawych wykładów m.in. krytyka i teoretyka kina, redaktora miesięcznika „Kino”, lekarza, przedstawiciela Stowarzyszenia Twórców i Producentów Filmów Animowanych, telewizji a także przedstawicieli innych środowisk twórczych i wziąć udział w dyskusji na temat oddziaływań filmu i programów telewizyjnych na młodych widzów. Jeden z tematów dotyczył kreowania agresji i przemocy oraz innych negatywnych wzorów zachowań w filmie, mogącej mieć wpływ na rozwój psychiczny i funkcjonowanie społeczne dzieci i młodzieży.

• We współpracy z Fundacją Wspierania Rozwoju Pełnego Zdrowia i Stowarzyszeniem Bałuckim „Rodzina” w Łodzi zorganizowano w Domu Kultury „Lutnia” I Festiwal Twórczości Abstynenckiej W Festiwalu udział wzięli przedstawiciele ruchu abstynenckiego wraz z całymi rodzinami z terenu województwa łódzkiego, około 200 osób, m.in. autorzy wystawionych podczas Festiwalu prac plastycznych, malarskich, graficznych, wykonawcy utworów muzycznych i literackich.

• Z Chorągwią Łódzką ZHP – Ośrodkiem Szkoleniowo – Wypoczynkowy „Nadwarciański Gród” w Załęczu Wielkim organizowano zielone szkoły, kolonie, obozy letnie dla dzieci i młodzieży z terenu województwa łódzkiego w ramach programu pt. „Program wychowania zdrowotnego ścieżkami zdrowia – Ślepy zaułek”, w którym poruszano zagadnienia dotyczące promocji zdrowego stylu życia, wolnego od alkoholu i innych substancji uzależniających. W programie wzięło udział ponad 2000 dzieci i młodzieży. Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 22.642 zł.


244

Osiągnięte efekty: Nawiązano stałą współpracę z TVP Oddziałem w Łodzi na prowadzenie cyklicznego programu oraz organizacjami pozarządowymi realizującymi ciekawe programy edukacyjno – szkoleniowe.

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach • Podpisano Porozumienie Ramowe pomiędzy Województwem Łódzkim

reprezentowanym przez Zarząd Województwa a Komendą Wojewódzką Policji w Łodzi. Celem porozumienia jest podejmowanie wspólnych działań na rzecz systemowych i interdyscyplinarnych rozwiązań w zakresie podnoszenia stanu bezpieczeństwa mieszkańców województwa łódzkiego. Na mocy porozumienia zakupiono i przekazano do Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi 4 zestawy komputerowe dla potrzeb KPP w Pabianicach, Zgierzu, Sieradzu i Radomsku w celu pozyskiwania comiesięcznych danych dotyczących zjawiska przemocy (dane nt. interwencji policyjnych – Niebieska Karta), alkoholizmu i narkomanii (łamanie ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) i ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2003 r., nr 24, poz. 198)), wypadków drogowych (nietrzeźwi kierowcy).

• Zlecono Instytutowi Psychiatrii i Neurologii w Warszawie wykonanie badań ESPAD (Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną). Celem badań był pomiar natężenia zjawiska używania przez młodzież substancji psychoaktywnych jak również próba identyfikacji i pomiaru czynników wpływających na rozmiary zjawiska, zarówno po stronie popytu jak podaży. Badania ankietowe przeprowadzono w 112 szkołach (56 gimnazjalnych i 56 ponadgimnazjalnych: licea ogólnokształcące, technika, zasadnicze szkoły zawodowe) województwa łódzkiego na próbie 2196 uczniów urodzonych w 1987 roku i 1985 roku . Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 62.070 zł. Osiągnięte efekty: Opracowano raport z badań ankietowych ESPAD zrealizowanych w województwie łódzkim w 2003 roku. Prowadzenie badań dotyczących monitorowania zjawisk problemów alkoholowych na terenie województwa umożliwia podejmowanie w regionie właściwych działań w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, zgodnych ze strategią rozwoju polityki społecznej województwa łódzkiego.

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy W 2003 roku przyznano organizacjom pozarządowym dotacje na realizację: • programów profilaktyczno – edukacyjno – informacyjnych dla dzieci, młodzieży i ich

rodzin, w tym z grup podwyższonego ryzyka, (dofinansowano 40 organizacji (44 wnioski) realizujących ww. programy na łączną kwotę 264.470 zł. Programami objęto 5.972 dzieci i młodzieży).

• programów terapeutycznych dla osób uzależnionych i ich rodzin, (dofinansowano 8 organizacji (8 wniosków) realizujących ww. programy na łączną kwotę 106.282 zł. Programami objęto 1.152 osoby).

• programów profilaktycznych i naprawczych związanych z przemocą w rodzinie, kryzysami rodzinnymi, przestępstwami, wypadkami, (dofinansowano 15 organizacji (18 wniosków) realizujących ww. programy na łączną kwotę 86.054 zł. Programami objęto 2044 osoby dorosłe i 439 dzieci i młodzieży).


245

• programów szkoleniowych dla pracowników lecznictwa odwykowego, (dofinansowano 2 organizacje pozarządowe (2 wnioski) realizujące ww. programy na łączną kwotę 6.710 zł. Programami objęto 125 osób). Środki finansowe wydatkowane na realizację zadania: 463.516 zł Osiągnięte efekty: Podpisano 72 umowy o dotację z 65 organizacjami pozarządowymi. Prowadzenie współpracy z organizacjami pozarządowymi realizującymi zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych jest ważnym zadaniem dla samorządu w zakresie kreowania na poziomie województwa polityki przeciwdziałania alkoholizmowi.

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą Zadanie realizowane przez gminy, wspierane przez samorząd województwa łódzkiego.


246

10.6. Województwo Małopolskie W 2003 roku zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych realizowane były w ramach następujących programów: 1. W zakresie wspierania i udzielania pomocy samorządom lokalnym w realizacji

gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych zorganizowano: • I Małopolską Konferencję Pełnomocników: Prezydentów, Burmistrzów, Wójtów

ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gmin Małopolski, Czas i miejsce: 21.05.2003 r., Kraków, Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego – ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: Pełnomocnicy, członkowie Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, urzędnicy gmin – uczestniczyło 77 osób. Tematyka: Współpraca pomiędzy Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych a Województwem Małopolskim, Raport „O sytuacji rodzin w Małopolsce”

• Konferencje Pełnomocników: – powiatu krakowskiego i Miasta Krakowa, 16.06.2003 r., Zielonki – 7 uczestników, – powiatu nowosądeckiego, limanowskiego, Miasta Nowy Sącz, 18.06.2003 r.,

Nowy Sącz – 18 uczestników, – powiatu wielickiego i myślenickiego, 23.06.2003 r., Wieliczka – 11 uczestników, – powiatu chrzanowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego, 25.06.2003 r., Libiąż – 17

uczestników, – powiatu gorlickiego, 29.06.2003 r., Gorlice – 8 uczestników, – powiatów wadowickiego i suskiego, 03.09.2003 r., Wadowice – 29 uczestników, – powiatów nowotarskiego i tatrzańskiego, 04.09.2003 r. Nowy Targ, – 23

uczestników, – powiatów tarnowskiego i dąbrowskiego, 05.09.2003 r., Tarnów – 25 uczestników, Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: Pełnomocnicy, członkowie Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, urzędnicy gmin, Psychologowie, terapeuci, policjanci. Tematyka: Opiniowanie projektu „Małopolskiego Programu Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom na lata 2004–2007”

• II Małopolską Konferencję Pełnomocników Prezydentów, Burmistrzów, Wójtów ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gmin Małopolski, Czas i miejsce: 16–17.09.2003 r. Gródek n/Dunajcem, Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego – ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: Pełnomocnicy, członkowie Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, urzędnicy gmin – uczestniczyło 92 osoby. Tematyka: „Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2003 r., nr 122, poz. 1143).”, „Profilaktyka uzależnień – jak ją skutecznie i efektywnie realizować w ramach gminnego programu profilaktyki”, „Współpraca Regionalnej Izby Obrachunkowej z gminami i województwem”

• Seminarium dla Pełnomocników Prezydentów, Burmistrzów, Wójtów ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gmin Małopolski Czas i miejsce: 21.11.2003 r. Kraków, Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania uzależnieniom,


247

Uczestnicy: Pełnomocnicy, pracownicy Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – uczestniczyło 22 osoby. Tematyka: „Informacja o placówkach dla osób uzależnionych w Małopolsce oraz o potrzebach regionu”, Warsztat „Kakofonia”

• Konferencja dla Pełnomocników powiatów miechowskiego i proszowskiego Czas i miejsce: 12.11.2003 r. Miechów, Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania uzależnieniom, Uczestnicy: Pełnomocnicy, pracownicy GKRPA i PCPR – uczestniczyło 9 osób. Tematyka: Opiniowanie projektu „Małopolskiego Programu Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom na lata 2004–2007”

2. W ramach prowadzenia szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych zorganizowano: • Szkolenie dotyczące pisania projektów w ramach Europejskich Funduszy

Społecznych Czas i miejsce: 25–27.09.2003 r. Organizator: Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego przy współpracy z Pełnomocnikiem Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: Pełnomocnicy, pracownicy Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – uczestniczyło 24 osoby.

• Szkolenie w ramach Europejskich Funduszy Społecznych w dniach Czas i miejsce: 02–04.10.2003 r. Organizator: Pełnomocnik przy współudziale z Sądecką Agencją Rozwoju Regionalnego, Uczestnicy: Pełnomocnicy, członkowie GKRPA, urzędnicy gminni – uczestniczyło 20 osób.

• Szkolenie pracowników punktów konsultacyjnych Czas i miejsce: 21–22.11.2003 r. i 05.–06.12.2003 r. Organizator: Pełnomocnik przy współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia, Uczestnicy: Pracownicy Punktów Konsultacyjnych – uczestniczyło 60 osób.

• Szkolenie „Budowanie efektywnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w zakresie zintegrowanych usług pomocy społecznej z wykorzystaniem zasad partnerstwa lokalnego” Cel programu: opracowanie projektu dot. rozwiązywania problemów alkoholowych i wpisanie go do wniosku do Europejskiego Funduszu Społecznego, Czas i miejsce: – 01–05.12.03 Kamienica k/Limanowej – 19–19.12.03 Nowy Targ – 16–20.02.03 Kraków Organizator: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Uczestnicy: Pracownicy instytucji o charakterze powiatowym (lokalnym), których głównym zadaniem jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz rozwiązywanie problemów alkoholowych – uczestniczyło 63 osoby, certyfikaty otrzymało 47 osób, Koszt 3 edycji: 54.456,75 zł. Ocena efektów: Opracowano 10 fiszek projektowych, które mogą zostać złożone jako wnioski o sfinansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego. Szkolenie spełniło oczekiwania 93% ankietowanych (oceny bardzo dobre i dobre).


248

3. W ramach wspierania rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44) podjęto następujące działania: • Utworzono WOTUW • Utworzono biblioteczki w zakładach lecznictwa odwykowego w Małopolsce –

zrealizowano częściowo – w roku 2003 książki zakupiono dla 15 placówek oraz prenumeratę periodyków: „Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia”, „Niebieska Linia”. Uczestnicy: Zakłady lecznictwa odwykowego w Małopolsce Koszt: 10.000 zł.

• Przekazano informacje o instytucjach świadczących pomoc osobom dotkniętym uzależnieniami organizacjom, instytucjom i osobom zaangażowanym w działalność pomocową. Informatory otrzymali: Pełnomocnicy Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Miast ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zakłady Lecznictwa Odwykowego w Małopolsce, Odziały terapeutyczne w zakładach karnych, Diecezjalny Duszpasterz ds. Trzeźwości, MONAR Czas i miejsce: listopad – grudzień 2003 r.. program jest kontynuowany w roku bieżącym Uczestnicy: – 182 gminy, – 34 zakłady lecznictwa odwykowego, – Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, – 2 oddziały terapeutyczne w zakładach karnych,

• Spotkanie informacyjne Dyrektorów/Kierowników Zakładów Lecznictwa Odwykowego z przedstawicielem NFZ dotyczące sposobów finansowania usług zdrowotnych w dziedzinie uzależnień i współuzależnienia Czas i miejsce: 16.06.2003, Kraków, Organizator: WOTUW, Uczestnicy: Dyrektorzy/kierownicy zakładów lecznictwa odwykowego – 20 osób.

• Spotkanie z Dyrektorami/Kierownikami Zakładów Lecznictwa Odwykowego dotyczące działań zrealizowanych w roku 2003 i planowanych na rok 2004 Czas i miejsce: 17.12.2003, Kraków, Organizator: WOTUW, Uczestnicy: dyrektorzy/kierownicy zakładów lecznictwa odwykowego – 11 osób.

• Szkolenie nt. „Diagnoza i terapia uzależnienia od narkotyków i leków” Czas i miejsce: 3–4.10.2003, Kraków, Organizator: WOTUW,PARPA, Koszt: 4.275 zł Uczestnicy: dyrektorzy/kierownicy zakładów lecznictwa odwykowego,

• Szkolenie – „Specyfika procesu grupowego dla różnych typów grup prowadzonych w trakcie psychoterapii uzależnień” Czas i miejsce: 29–30.10.2003 Piekary k. Krakowa, Organizator: WOTUW, Koszt: 3400 – koszty WOTUW, 800 – koszty uczestników szkolenia, Uczestnicy: terapeuci z zakładów lecznictwa odwykowego z terenu Małopolski,


249

4. Dążąc do zwiększenia dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych podjęto następujące działania: • Uruchomiono na terenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i

Współuzależnienia w Krakowie program terapeutyczny dla sprawców przemocy (również skazanych) Czas i miejsce: maj – grudzień 2003 r. Organizator/współorganizator: Terapeuci aresztu śledczego w Krakowie, Koszt: 16.400 zł. Uczestnicy: sprawcy przemocy, Ocena efektów: 12 osób uczestniczyło w programie, ukończyło 6 osób.

• Program „Duet” – readaptacja osób uzależnionych od alkoholu pozbawionych wolności poprzez prace z młodzieżą niepełnosprawną Uczestnicy: osoby uzależnione od alkoholu pozbawieni wolności.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych. • Szkolenie lekarzy „Metody wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji”

Czas i miejsce: 12–13.12.2003 r. Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: lekarze, Ocena efektów: 15 osób zostało przeszkolonych.

6. W ramach wspierania rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz grupach podwyższonego ryzyka zorganizowano: • Forum Młodzieżowych Liderów Środowiskowych

Czas i miejsce: 24–26.10.2003r. Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: młodzież, pełnomocnicy, pedagodzy, nauczyciele Ocena efektów: uczestniczyło 104 osoby.

• Podsumowanie Forum Młodzieżowych Liderów Środowiskowych Czas i miejsce: 01.12.2003 r. Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Uczestnicy: młodzież, pedagodzy, nauczyciele, Ocena efektów: uczestniczyło 57 osób.

• Współfinansowanie 20 projektów Młodzieżowych Liderów Środowiskowych dotyczących profilaktyki uzależnień: „Różne Pokolenia”; Rozrywki w Nawojowej dla osób starszych oraz dla młodzieży; Pomoc Młodzieży Ze Środowisk Patologicznych, oraz Młodzieży Niepełnosprawnej; Podaj dłoń; W centrum; Nie bój się otworzyć na świat; Baza danych o grupach młodzieżowych; Agresja; Agresji – nie; Poddasze dla wszystkich; Jak przeciwdziałać agresji w szkole; Nałogi…; Alkohol. Sytuacje i decyzje; Życie bez uzależnień; Zobacz – film o nas młodych; (O)szukam cię życie…; Narkotyki – przygoda bez powrotu; Uczniowie mówią narkotykom nie; Kabaret; Wolny czas…; Nuda gorsza niż sars; Jak żyć ciekawiej; Odczarować to co zaczarowane; Parada talentów; Młodzieżowy Lider Środowiskowy.


250

• Warsztaty „Terapia przez Sztukę” dla Młodzieżowych Liderów Środowiskowych Czas i miejsce: 13–14.12.2003 r. Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom przy współpracy z Teatrem Ludowym w Krakowie Uczestnicy: młodzież, nauczyciele, Ocena efektów: uczestniczyło 32 osoby.

• Małopolski Konkurs Plastyczny „ Trzeźwymi Bądźcie” Czas i miejsce: 22.05.2003 r. Organizator: ROPS (współorganizator) Uczestnicy: uczniowie, wszelkiego typu szkół, ośrodków kultury, świetlic Ocena efektów: udział wzięło 111 placówek, nadesłano 771 prac plastycznych.

• Warsztaty „Sport przeciw przemocy”. „Jak sobie radzić z agresją wśród młodzieży” Czas i miejsce: 19,21,22.05.2003 r. Organizator: Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego, Uczniowski Klub Sportowy przy ZSS w Nowym Saczu, Uczestnicy: nauczyciele, Ocena efektów: uczestniczyło 10 osób.

• „Sport przeciw przemocy” Czas i miejsce: 19,21,22.05.2003 r. Organizator: Urząd Miasta Nowy Sącz, Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego, Uczestnicy: młodzież, pedagodzy, nauczyciele, Ocena efektów: uczestniczyło 55 osób.

• Konferencja „Młodzież dla Młodych” – tworzenie projektów w oparciu o program Młodzież Czas i miejsce: 05–06.2003 r. Organizator: Pełnomocnik przy współpracy z Katolickim Biurem Informacji i Inicjatyw Europejskich (OCIPE) i Sądecką Agencją Rozwoju Regionalnego, Uczestnicy: Liderzy Młodzieżowi z całej Małopolski, Ocena efektów: uczestniczyło 55 osób.

• Przygotowanie bezrobotnych absolwentów do pracy woluntarystycznej. Założenia: • aktywizacja zawodowa bezrobotnych, • propagowanie działań profilaktycznych (głównie w obszarze rozwiązywania

problemów alkoholowych) w środowisku z szerokim udziałem społeczności lokalnej, • promocja nowych rozwiązań, • wspieranie kadry pomocy społecznej w rozwiązywaniu ważnych problemów

społecznych (uzależnienia), • przygotowanie absolwentów do pełnienia roli doradców ds. zatrudnienia dla osób

dotkniętych problemami uzależnienia, Czas i miejsce: • 03. 28.11.2003 r., Tarnów, • 17.11–05.12.2003 r., Kraków, • 24.11–12.12.2003 r. Nowy Sącz, Organizator: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Koszt 3 edycji: 99.681,53 zł. Uczestnicy: bezrobotni absolwenci zainteresowani pracą woluntarystyczną w instytucjach pomocy społecznej, Ocena efektów: zgłoszono 66 osób, certyfikaty otrzymało 54 osoby, szkolenie spełniło oczekiwania 83% ankietowanych (oceny bardzo dobre i dobre).


251

• Zajęcia dokształcające dla młodzieży pochodzącej ze środowisk zagrożonych marginalizacją społeczną Czas i miejsce: • 23.10–18.12.03Trzebinia, • 27.10–29.12.03Nowy Targ, • 05.11.03–09.01.04Myślenice, • 05.11–17.12.03.Oświęcim, Organizator: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Informatyczne Centra Edukacyjne, Koszt 3 edycji: 63.383,77 zł. Uczestnicy: młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, Ocena efektów: uczestniczyło 46 osób.

• Projekt „Zaistnieć mimo przeciwności losu” mający na celu uzyskanie kompetencji związanych z gotowością do zmian i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Czas i miejsce: • 17.10–06.12.03 Tarnów, • 17.10–28.11.03 Kraków, • 14.11–06.12.03 Nowy Sącz, dodatkowe edycje: • 09.12–18.12.03 Nowy Sącz, • 19.03–27.03.04 Kraków, Organizator: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie Koszt 5 edycji: 46.393,93 zł. Uczestnicy: młodzież z woj. Małopolskiego pochodząca ze środowisk uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem, w tym zrzeszona w Ochotniczych Hufcach Pracy, Ocena efektów: zgłoszono 89, certyfikaty otrzymało 70.

7. Wspierając rozwój systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych zorganizowano: • Konferencję „Dziecko pod parasolem prawa”

Czas i miejsce: 30.05.03 r. Organizator: Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży, Fundacja „Dzieci Niczyje”, Uczestnicy: sędziowie, prokuratorzy, policjanci, kuratorzy, pedagodzy, psychologowie, terapeuci Ocena efektów: uczestniczyło 196 osób.

• „Program przeciw przemocy” Czas i miejsce: Organizator: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Uczestnicy: rodziny z problemami alkoholowymi, Ocena efektów: uczestniczyło 110 osób.

• Szkolenie „Zły dotyk” Czas i miejsce: 08–09.12. 2003 r. Organizator: Instytut Psychologii Zdrowia PTP Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” i telewizja TVN na zlecenie Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego, Uczestnicy: pedagodzy, psychologowie, lekarze, nauczyciele, Ocena efektów: uczestniczyły 22 osoby.


252

8. W ramach rozwoju edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych realizowano: • Projekt „Pomoc w adaptacji na rynku pracy dla osób uzależnionych”

Czas i miejsce: • 17–21.11.2003 r. Nowy Targ, • 17–21.11.2003 r. Tarnów, • 24–28.11.2003 r. Kraków, Organizator: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Koszt edycji: 36.098,02 zł. Uczestnicy: pracownicy socjalni, trenerzy, grup AA, terapeuci, kuratorzy, pracownicy więziennictwa, Ocena efektów: przeszkolono 40 osób.

• Szkolenia dla pracowników placówek opiekuńczo–wychowawczych w zakresie pracy z dziećmi agresywnymi z rodzin z problemem alkoholowym, praca z rodziną dysfunkcyjną (powrót dziecka z placówki do środowiska rodzinnego) Czas i miejsce: Organizator: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Uczestnicy: pracownicy placówek opiekuńczo –wychowawczych, pracownicy PCPR, Ocena efektów: przeszkolono 80 osób.

• Szkolenia z zakresu rozwiązywania problemów alkoholowych (10 szkoleń) Organizator: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Ocena efektów: przeszkolono 153 osoby.

• Wydano 1 numer kwartalnika ES–O–ES poświęcony problemom profilaktyki i przeciwdziałania uzależnieniom alkoholowym

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach. • „Ocena skali używania środków odurzających przez młodzież szkół średnich na

terenie województwa małopolskiego” dr Małgorzata Leśniak mgr Grzegorz Wodowski

• Raport Lecznictwo odwykowe w województwie małopolskim za rok 2002: Dostępność; Dostępność dla specyficznych populacji; Kadra; Organizacja lecznictwa odwykowego; Pacjenci lecznictwa odwykowego; Punkty konsultacyjne; Baza materialna lecznictwa odwykowego; Współpraca z innymi podmiotami; Finansowanie lecznictwa odwykowego.

• Opracowanie „Wybrane zagadnienia dotyczące działań podejmowanych przez samorządy lokalne województwie małopolskim”: Działania podejmowane przez samorządy; Rynek napojów alkoholowych; Pomoc dla ofiar przemocy w rodzinie; Działania profilaktyczne; Profilaktyka w grupach podwyższonego ryzyka.


253

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe

zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy.

Lp. Nazwa organizacji kwota 1. Akcja Katolicka Archidiecezji Krakowskiej 10.000 2. Wadowickie Stowarzyszenie Klub Abstynentów „VICTORIA” 2.500 3. Krakowskie Towarzystwo Pomocy Uzależnionym 11.820 4. Fundacja Rozwoju Społecznego 33.600 5. Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej Okręg Małopolski 25.000 6. Krakowskie Stowarzyszenie Terapii Uzależnień 720 RAZEM 83.640

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o

wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych). W 2003 r. po zawiadomieniach Urzędu Kontroli Skarbowej oraz Inspekcji Handlowej podjęto 9 postępowań o cofnięcie zezwoleń wobec Przedsiębiorców, u których wykryto nieprawidłowości. Po złożeniu wyjaśnień i konsultacjach z organami kontrolnymi postępowania zostały umorzone decyzjami Marszałka Województwa Małopolskiego.

12. Inne działania określone w Wojewódzkim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o których nie wspomina Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. • Wspólnie z Komisją Zdrowia przygotowano tekst Rezolucji nr 15/03 Sejmiku

Województwa Małopolskiego z dnia 27 października 2003 r. w sprawie projektu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego.

• Konwent Marszałków na wniosek Pana Krzysztofa Deszyńskiego – Wicemarszałka Województwa Małopolskiego przyjął Rezolucję skierowaną do Sejmu RP w sprawie wpisania w art. 72 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.).


254

10.7. Województwo Mazowieckie W ramach Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działania prowadzone przez samorząd województwa w 2003 roku realizowało Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej oraz Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia. Działania prowadzone w 2003 roku przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej w zakresie realizacji ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.): 1. Wspieranie i udzielanie pomocy samorządom lokalnym w realizacji gminnych

programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze. • Program szkoleniowy z zakresu podejmowania działań interdyscyplinarnych

dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Realizator: eksperci z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Uczestnicy: kuratorzy, policjanci, pracownicy socjalni, członkowie gminnych komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, pracownicy świetlic socjoterapeutycznych, pedagodzy szkolni oraz pracownicy organizacji pozarządowych (53 osoby). Koszt: 3.200 zł.

• Szkolenia interdyscyplinarne dotyczące opracowania i wdrażania lokalnych programów profilaktycznych (szczególnie dla osób działających na rzecz zapobiegania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu). Realizator: Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego. Uczestnicy: pracownicy socjalni, pedagodzy szkolni, pracownicy placówek opiekuńczo – wychowawczych z powiatów województwa mazowieckiego (230 osób). Koszt: 27.000 zł.

2. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych. • Program dotyczący procedury „Niebieskie Karty”.

Realizator: KSM Krzysztof Stańczyk. Uczestnicy: pracownicy socjalni, policjanci, pracownicy lecznictwa odwykowego, członkowie gminnych komisji alkoholowych, prokuratorzy, sędziowie, pedagodzy szkolni (92 osoby). Koszt: 15.060 zł.

• Program zapobiegający uzależnieniom i przemocy w rodzinie. Realizator: Stowarzyszenie OPTA. Uczestnicy: policjanci (53 osoby). Koszt: 6.528 zł.

• Program szkoleń dotyczących metod pracy podczas przesłuchania dziecka krzywdzonego lub świadka przemocy. Realizator: Fundacja „Dzieci Niczyje”. Uczestnicy: prokuratorzy, psychologowie, policjanci (241 osób). Koszt: 26.000 zł.


255

• Program szkoleń przygotowujących do realizacji systemu ochrony dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym. Realizator: Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka. Uczestnicy: nauczyciele, pedagodzy, psycholodzy, policjanci, sędziowie, kuratorzy, pracownicy socjalni (451 osób). Koszt: 25.400 zł.

• Program dotyczący pracy z rodzinami dotkniętymi przemocą i uzależnieniem od środków psychoaktywnych. Realizator: Polska Fundacja Dobrych Templariuszy. Uczestnicy: kuratorzy, policjanci, wychowawcy w placówkach specjalistycznych, instruktorzy terapii uzależnień (98 osób). Koszt: 18.000 zł.

• Program terapeutyczny dla dzieci będących ofiarami przemocy domowej w OIK lub innej placówce zajmującej się przemocą. Realizator: Fundacja Centrum Praw Kobiet w Warszawie. Uczestnicy: dzieci i kobiety – ofiary przemocy w rodzinie (42 osoby). Koszt: 4.409,02 zł.

• Program psychoterapeutyczny dla ofiar przemocy w rodzinie. Realizator: Stowarzyszenie Pomocy Bezdomnym. Uczestnicy: ofiary przemocy (74 kobiety, 73 dzieci). Koszt: 11.000 zł.

3. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. • Program szkoleniowy dla lekarzy pracujących w placówkach służby zdrowia

stopnia podstawowego w województwie mazowieckim. Realizator: Ośrodek Szkoleniowo – Wypoczynkowy Związku Rzemiosła Polskiego w Broku. Uczestnicy: lekarze podstawowej i rodzinnej opieki zdrowotnej (54 osoby). Koszt: 38.654,47 zł.

• Program szkoleniowy dla pracowników punktów konsultacyjnych w województwie mazowieckim. Realizator: Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych „ETOH”. Uczestnicy: pracownicy punktów konsultacyjnych (76 osób). Koszt: 19.052 zł.

• Program szkoleniowy służący doskonaleniu zawodowemu dla przedstawicieli różnych grup zawodowych, w zakresie znajomości problemów uzależnień i metod realizacji programów psychoprofilaktycznych w środowiskach dzieci, młodzieży i rodzin dotkniętych uzależnieniami (szkolenia dla policji, osób pracujących w świetlicach socjoterapeutycznych, pedagogów szkolnych, osób pracujących w lecznictwie odwykowym). Realizator: Pracownia Profilaktyki Problemowej – Andrzej Podlewski. Uczestnicy: pedagodzy, pracownicy socjalni, policjanci, pracownicy gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (82 osoby). Koszt: 9.000 zł.

• Program szkoleniowy dotyczący tworzenia systemu pomocy dla młodzieży nadużywającej alkoholu. Realizator: Fundacja Edukacji Społecznej. Uczestnicy: pedagodzy szkolni, nauczyciele (80 osób). Koszt: 26.400 zł.


256

• Program edukacyjno – profilaktyczny dotyczący szkodliwości środków psychoaktywnych dla zdrowia kobiet w ciąży. Realizator: Towarzystwo Rozwijania Aktywności Dzieci „Szansa”. Uczestnicy: lekarze i pielęgniarki (217 osób). Koszt: 10.000 zł.

• Szkolenie dla pracowników policji w zakresie tworzenia i realizacji programów profilaktycznych. Realizator: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej. Uczestnicy: policjanci (86 osób). Koszt: 4.000 zł.

• Opracowanie i wydanie publikacji „Profilaktyka problemowych zachowań dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym” (2 tys. egzemplarzy). Koszt: 6.000 zł.

• Seminarium na temat profilaktyki szkolnej. Realizatorzy: wykonawcy programów „Obudź się” i „W zgodzie z sobą”. Uczestnicy: przedstawiciele grup zawodowych biorących udział w programach (200 osób). Koszt: 4.347,24 zł.

• Program psychoprofilaktyczny, skierowany do sprawców przemocy, prowadzony w zakładach karnych okręgu warszawskiego. Realizator: KSM Krzysztof Stańczyk. Uczestnicy: skazani i przedstawiciele służby więziennej (29 osób). Koszt: 15.000 zł.

• Program dla kierowców realizowany w ramach szkoleń na prawo jazdy. Realizator: Fundacja Edukacji Społecznej. Uczestnicy: kierowcy i kandydaci na kierowców (300 osób). Koszt: 10.000 zł.

4. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach. • Badanie ankietowe „Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną” w

ramach Europejskiego Programu Badań Ankietowych w Szkołach (ESPAD). Realizator: Instytut Psychiatrii i Neurologii Warszawa. Koszt: 20.570 zł.

5. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy. • Program Olimpiada „Szkoły Promocji Zdrowia”.

Realizatorzy: Szkoły Promocji Zdrowia, władze publiczne i instytucje w Ciechanowie. Uczestnicy: młodzież i nauczyciele ze szkół promocji zdrowia (750 osób). Koszt: 2.859 zł.

• Imprezy o charakterze profilaktyczno – edukacyjnym organizowane w okresie przedświątecznym adresowane do dzieci i młodzieży. Realizatorzy: Gminno – Miejskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich Rodzina w Ostrowii Mazowieckiej, Publiczne Gimnazjum w Mochowie. Uczestnicy: młodzież, dzieci, rodzicie, nauczyciele (259 osób). Koszt: 11.500 zł.


257

• Program psychoprofilaktyczny dotyczący tworzenia jednorodnego środowiska wychowawczego zapobiegającego uzależnieniom i ryzykownym zachowaniom dzieci i młodzieży. Realizator: Mazowiecki Oddział TPD. Uczestnicy: pedagodzy, nauczyciele, wychowawcy, rodzice, młodzież (440 osób). Koszt: 8.000 zł.

• Programy profilaktyczne i psychoterapeutyczne skierowane do dzieci i młodzieży przebywającej w świetlicach socjoterapeutycznych. Realizator: Mazowiecka Pracownia Profilaktyki „ALTUM”. Uczestnicy: wychowawcy, dzieci i rodzice (228 osób). Koszt: 11.017,50 zł.

• Program profilaktyczno – terapeutyczny, dotyczący uzależnień, skierowany do dzieci i młodzieży w miejscu zamieszkania. Realizator: Powiślańska Fundacja Społeczna. Uczestnicy: dzieci, młodzież, rodzice (70 osób). Koszt: 16.320 zł.

• Program promocji zdrowia i profilaktyki uzależnień „Młodzież Mazowsza żyje bez alkoholu i tytoniu”. Realizator: Stowarzyszenie na Rzecz Rodziny – Szkoła dla Rodziców i Wychowawców – „Wychowanie bez porażek”. Uczestnicy: placówki szkolne – nauczyciele i uczniowie (70 nauczycieli, 1111 uczniów). Koszt: 15.108,60 zł.

• Program „Bezpieczne wakacje bez używek”. Realizator: Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych – Płock. Uczestnicy: dzieci z rodzin biednych i niewydolnych wychowawczo.

• Program: „W zgodzie z sobą i grupą”, „Obudź się”. Realizator: Polska Fundacja Dobrych Templariuszy, Pracownia Profilaktyki Problemowej – Andrzej Podlewski. Uczestnicy: nauczyciele, pedagodzy, policjanci i młodzież ze szkół ponadpodstawowych (555 nauczycieli, 37 policjantów, 7 200 uczniów). Koszt: 62.700 zł.

• Program szkoleniowy dla pedagogów – nauczycieli i wychowawców pracujących w placówkach i instytucjach oświatowych, placówkach opiekuńczo – wychowawczych i resocjalizacyjnych na terenie województwa mazowieckiego. Realizator: Fundacja „Druga Szansa”. Uczestnicy: pedagodzy szkolni, nauczyciele (300 osób). Koszt: 78.500 zł.

• Program dotyczący profilaktyki problemów agresji i przemocy rówieśniczej w środowisku dzieci i młodzieży. Realizator: Zakład Doskonalenia Zawodowego w Płocku. Uczestnicy: nauczyciele, pedagodzy szkolni i wychowawcy (209 osób). Koszt: 27.486 zł.

• Program psychoterapeutyczny skierowany do dzieci i młodzieży realizowany w świetlicy socjoterapeutycznej. Realizator: Stowarzyszenie KARAN Uczestnicy: dorośli i młodzież (90 osób). Koszt: 11.000 zł.


258

Efekty prowadzonych działań przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej: – W ramach współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi działającymi na

rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych zorganizowano i zrealizowano liczne programy profilaktyczne i terapeutyczne dotyczące przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie oraz alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży.

– Wdrożono programy profilaktyczno – edukacyjne, które dostarczyły niezbędnej wiedzy i umiejętności przedstawicielom różnych grup zawodowych działających w społecznościach lokalnych na rzecz przeciwdziałania alkoholizmowi.

– W ramach realizacji programów psychoprofilaktycznych i edukacyjnych została nawiązana i rozwinięta współpraca pomiędzy różnymi instytucjami publicznymi i podmiotami społecznymi zajmującymi się profilaktyką alkoholową i rozwiązywaniem problemów związanych z nadmiernym spożywaniem alkoholu.

– Podniesiono świadomość społeczną w zakresie zagrożeń, związanych z alkoholem – poprzez kampanie i programy edukacyjno – wychowawcze.

– Zbadano skalę natężenia zjawiska używania przez młodzież substancji psychoaktywnych na terenie województwa mazowieckiego (badania ESPAD).

Działania prowadzone w 2003 roku przez Wojewódzki Ośrodek Terapii

Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w zakresie realizacji ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.): 6. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od

alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie WOTUW oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44). Zarząd Województwa Mazowieckiego przeznaczył w 2003 roku na realizację zadań WOTUW 170.000 zł. Należały do nich: • inicjowanie i organizowanie działań podnoszących kwalifikacje pracowników

merytorycznych zatrudnionych w lecznictwie odwykowym: – refundacja obligatoryjnych szkoleń zawodowych dla terapeutów uzależnień (37

osób); – organizacja i realizacja w WOTUW staży zawodowych (18 specjalistów i

instruktorów terapii, 9 lekarzy psychiatrów, 70 studentów psychologii, 3 lekarzy psychiatrów z Kirgistanu we współpracy z Fundacją Batorego);

– organizacja wykładów specjalistycznych dla lekarzy i kierowników placówek na temat psychiatrycznych powikłań nadużywania alkoholu oraz stosowania leków psychoaktywnych w leczeniu uzależnień (ok. 60 osób);

– organizacja szkoleń warsztatowych podnoszących umiejętności pracy z pacjentem w kryzysie, pacjentem agresywnym oraz pacjentem uzależnionym od więcej niż jedna substancji psychoaktywnej (ok. 60 osób w wymiarze po 30 h);

– organizacja superwizji klinicznej dla specjalistów i instruktorów terapii (120 h) we współpracy z Urzędem m. st. Warszawy;

– refundacja innych szkoleń: Szkoła Letnia pracowników lecznictwa odwykowego (2 osoby);

– prenumerata dla wszystkich placówek odwykowych na terenie województwa mazowieckiego specjalistycznych czasopism dotyczących problematyki uzależnienia i terapii.


259

• udzielanie konsultacji specjalistycznych dla zakładów lecznictwa odwykowego na terenie województwa: – kontrola 26 placówek lecznictwa odwykowego w województwie; – pomoc w przeorganizowaniu pracy 2 placówek (Ciechanów, Grójec); – pomoc w zorganizowaniu i stworzeniu programu merytorycznego 3 nowym

placówkom; – konsultacje w zakresie rozwiązywania różnorodnych problemów placówek oraz

interwencje wobec spraw bieżących w NFZ, gminach, starostwach, dyrekcjach ZOZ, Urzędzie Marszałkowskim i Urzędzie Wojewódzkim;

– zaangażowanie w nieudaną próbę ratowania likwidowanej poradni w Wyszkowie; – promowanie interesów lecznictwa odwykowego w mediach.

• działalność metodyczno – organizacyjna w zakresie zbierania i opracowywania danych statystycznych dotyczących rozpowszechnienia uzależnienia od alkoholu oraz lecznictwa odwykowego na terenie województwa: – aktualizacja danych dotyczących bazy adresowej placówek lecznictwa

odwykowego na terenie województwa mazowieckiego oraz stan kontraktów zawartych przez te placówki;

– gromadzenie i opracowywanie danych dotyczących pacjentów WOTUW oraz pacjentów zobowiązanych leczonych w zakładach odwykowych w 2003 roku;

– gromadzenie danych dotyczących byłych pacjentów WOTUW do katamnezy; – analiza danych o lecznictwie odwykowym za 2002 i 2003 rok oraz opracowanie

raportu o stanie lecznictwa odwykowego w województwie mazowieckim w 2002 roku.

• koordynacja pracy zakładów lecznictwa odwykowego na terenie województwa: – cykliczne spotkania (4 razy w ciągu roku) z przedstawicielami placówek

lecznictwa odwykowego w województwie mazowieckim (minimum 50 osób); – inicjowanie spotkań przedstawicieli lecznictwa odwykowego z przedstawicielami

NFZ, PARPA i innych instytucji; – informowanie na bieżąco placówek o ważnych dla nich zmianach przepisów

prawnych czy zapisów kontraktowych. • współpraca z instytucjami:

– Urzędem Marszałkowskim, Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Fundacją Batorego, Instytutem Psychologii Zdrowia, Fundacją ETOH, samorządami gmin wspomagających placówki lecznictwa odwykowego, klubami abstynenta.

• inne działania: – prowadzenie poradni internetowej WOTUW, edukacja, informowanie,

motywowanie w odpowiedzi na pytania internatów; – zamieszczanie artykułów popularyzujących placówki lecznictwa odwykowego w

prasie specjalistycznej; – wykłady tematyczne dla przedstawicieli samorządów gmin i przedstawicieli

różnych służb społecznych; – zajęcia profilaktyczne z młodzieżą.


260

10.8. Województwo Opolskie

W 2003 roku zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych realizowane były w ramach następujących programów: 1. „Wspieranie i udzielanie pomocy samorządom lokalnym w realizacji gminnych

programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • 14 marca 2003 roku spotkanie dotyczące przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu

z udziałem przedstawicieli powiatów, organizacji pozarządowych i wybranych gmin – 27 uczestników.

• 4 grudnia 2003 roku konferencja dotycząca przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu zorganizowana we współpracy z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Opolu z udziałem 123 przedstawicieli gmin, powiatów, organizacji pozarządowych oraz gości specjalnych w osobach Tomasza Sadowskiego Prezesa i Dyrektora Generalnego Fundacji Pomocy Wzajemnej „Barka” w Poznaniu i Joanny Grynfelder z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

• Kontakty w zakresie opracowania dla PARPA informacji o realizacji ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) w województwie opolskim w 2002 r.

• Kontakty w zakresie opracowania nowego wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

• Bieżące kontakty robocze z gminami. • Ogólny koszt zadania – 1.386,20 zł Komentarz :

Spotkanie i konferencja stworzyły okazję do wszechstronnego omówienia możliwości realizacji zadań dotyczących przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu zawartych w ustawie z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.). Między innymi wskutek ww. działań w 2003 r. w województwie opolskim sprawa nowych zadań gmin dotyczących przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu zawartych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie była powodem konfliktów i poważniejszych kontrowersji.

Przesłany gminom pocztą elektroniczną projekt nowego wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stanowić mógł dla gmin inspirację w zakresie własnych uchwał w przedmiotowej sprawie.

2. „Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • 23 – 25 kwietnia 2003 r. we współpracy z Opolskim Centrum Demokracji Lokalnej

realizacja szkolenia dotyczącego problematyki alkoholowej dla przedstawicieli gmin – 34 uczestników.

• 1 – 3 grudnia 2003 r. we współpracy z OCDL realizacja szkolenia dotyczącego problematyki alkoholowej dla przedstawicieli gmin – 29 uczestników.

• Ogólny koszt zadania – po stronie uczestników szkoleń i OCDL Komentarz :

Wyżej wymienione szkolenia zaspokoiły praktycznie zapotrzebowanie gmin w zakresie podstawowej edukacji członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.


261

3. „Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44)” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Modernizacja budynku głównego Ośrodka Leczenia Odwykowego w Woskowicach

Małych. Koszt – 179.000 zł. • Termomodernizacja budynku Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i

Współuzależnienia w Opolu. Koszt – 87.000 zł. • Modernizacja Ośrodka Terapii Uzależnień od Alkoholu w Samodzielnym

Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach. Koszt – 120.000 zł.

• Kształcenie i podnoszenia kwalifikacji zawodowych osób wykonujących zawody medyczne w Ośrodku Leczenia Odwykowego w Woskowicach Małych, Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Opolu oraz w Ośrodku Terapii Uzależnień od Alkoholu w Samodzielnym Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach. Ogółem kwalifikacje podnosiły 22 osoby wykonujące zawody medyczne w wojewódzkich jednostkach lecznictwa odwykowego. Koszt – 55.294,20 zł.

• 23 października i 12 listopada zorganizowanie przez WOTUW we współpracy z pełnomocnikiem Zarządu Województwa spotkań kierowników jednostek lecznictwa odwykowego z udziałem 9 oraz 5 osób.

• Ogólny koszt zadania – 441.294,20 zł Komentarz :

Przedsięwzięcia modernizacyjne w wojewódzkich jednostkach lecznictwa odwykowego polepszyły stan ich infrastruktury, natomiast dotacje szkoleniowe pozwoliły w sposób optymalny realizować plany podnoszenia kwalifikacji.

Spotkania kierowników jednostek lecznictwa odwykowego pozwoliły lepiej przygotować się do rozmów w Opolskim Oddziale Wojewódzkim NFZ.

4. „Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania: • 13 – 14 luty 2003 r. realizacja we współpracy z Okręgowym Inspektoratem Służby

Więziennej w Opolu szkolenia dla pracowników penitencjarnych dotyczącego problematyki alkoholowej i przemocy domowej – 17 uczestników.

• 15 – 16 maja 2003 r. realizacja we współpracy z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu szkolenia dla pracowników penitencjarnych dotyczącego problematyki alkoholowej i przemocy domowej – 16 uczestników.

• 11 – 12 września 2003 r. realizacja we współpracy z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu szkolenia dla pracowników penitencjarnych dotyczącego problematyki alkoholowej i przemocy domowej – 15 uczestników.

• 13 – 14 listopada 2003 r. realizacja we współpracy z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu szkolenia dla pracowników penitencjarnych dotyczącego problematyki alkoholowej i przemocy domowej – 14 uczestników.

• 11 kwietnia 2003 r. zorganizowanie we współpracy z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu i Stowarzyszeniem Żyjących w Trzeźwości „A – KWADRAT” – III Forum na temat pomocy osobom uzależnionym przebywającym w


262

zakładach karnych – 73 uczestników reprezentujących kluby i stowarzyszenia abstynenckie, inne organizacje pozarządowe (zajmujące się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, przeciwdziałaniem przemocy domowej i przeciwdziałaniem wykluczeniu społecznemu) oraz zakłady karne z województwa opolskiego.

• 18 września 2003 r. podpisanie nowej umowy o współpracy pomiędzy Województwem Opolskim a Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu. Ww. umowa określiła główne kierunki współpracy oraz zobowiązywała samorząd województwa do finansowego zaangażowania w realizację przedsięwzięć w tym związanych z zadaniem 4.


Cykl szkoleń dla psychologów i wychowawców pracujących w zakładach karnych w województwie opolskim miał na celu zwiększenie ich kompetencji zawodowych w zakresie pracy z osadzonymi uzależnionymi od alkoholu i sprawcami przemocy domowej, w tym motywowania osadzonych do uczestniczenia w spotkaniach grup AA funkcjonujących w Zakładach Karnych oraz podjęcia leczenia ambulatoryjnego w wolnościowej jednostce lecznictwa odwykowego podczas pobytu w półotwartym zakładzie karnym. W związku z pozytywną oceną szkoleń pracowników penitencjarnych będą one kontynuowane w zakresie merytorycznym zgodnym z zapotrzebowaniem.

Forum umożliwiło bezpośrednią wymianę doświadczeń dotyczącą współpracy zakładów karnych z organizacjami abstynenckimi.

Umowa o współpracy stworzyła sprzyjające warunki do kontynuowania i rozszerzania współpracy samorządu województwa z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu, w tym w zakresie proponowanym przez PARPA – tzw. programy korekcyjne dla nietrzeźwych kierowców.

5. „Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Przeszkolenie 19 osób personelu medycznego Szpitala Powiatowego w Strzelcach

Opolskich w zakresie problematyki alkoholowej oraz przeprowadzenie 50 badań przesiewowych (test AUDIT) wśród pacjentów ww. Szpitala. Realizacja we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Strzelcach Opolskich. Koszt – 2.540 zł.

• Opracowanie przez Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Opolu wspólnie z Wojewódzkim Centrum medycznym w Opolu programu profilaktycznego ukierunkowanego na ograniczenie szkód zdrowotnych u osób przewlekle nadużywających alkoholu, a będących pacjentami oddziałów szpitalnych.

• Ogólny koszt zadania – 2.540 zł Komentarz :

Ww. program wraz doświadczeniami zdobytymi w Szpitalu Powiatowym w Strzelcach Opolskich mogą stanowić podstawę przygotowywania w 2004 r. realizacji podobnych przedsięwzięć w roku 2005.

6. „Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Praca z młodzieżą z grup ryzyka w Środowiskowym Hufcu Pracy w Nysie – realizacja

136 godz. zajęć z młodzieżą. Współpraca ze Stowarzyszeniem OHP Oddział w Opolu oraz ze Środowiskowym Hufcem Pracy OHP w Nysie. Koszt – 5.200 zł.


263

• Realizacja 60 – godzinnego programu profilaktycznego dla kilkunastoosobowej grupy dorastających dzieci alkoholików z powiatu kluczborskiego. Współpraca ze Stowarzyszeniem Klubu Abstynenta „Dziewięćsił” w Kluczborku. Koszt – 2.400 zł.

• Realizacja programu adresowanego do dzieci i młodzieży eksperymentującej ze środkami uzależniającymi w Nysie – 70 godz. konsultacji dla osób eksperymentujących ze środkami psychoaktywnymi i członków ich rodzin oraz 90 godz. zajęć warsztatowych dla osób eksperymentujących z ww. środkami. Współpraca z Towarzystwem Interwencji Społecznych w Nysie. Koszt – 4.720 zł.

• Wsparcie funkcjonowania punktu konsultacyjnego dla osób i rodzin osób eksperymentujących ze środkami psychoaktywnymi w Kędzierzynie – Koźlu – 40 – godz. pracy punktu konsultacyjnego oraz 40 – godz. zajęć z kilkunastoosobową grupą młodzieży eksperymentującej ze środkami psychoaktywnymi w Kędzierzynie – Koźlu. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Kędzierzynie – Koźlu. Koszt – 3.200 zł.

• Organizacja letniego wypoczynku o charakterze rekreacyjno – profilaktycznym dla 40 dzieci z rodzin dotkniętych ubóstwem oraz z rodzin dysfunkcyjnych – 14 – dniowa kolonia o charakterze rekreacyjno – profilaktycznym w Paczkowie. Współpraca z SP ZOZ Zespół Ośrodków Rehabilitacji Leczniczej z siedzibą w Suchym Borze oraz z Ruchem Obrony Bezrobotnych. Koszt – 30.965,85 zł.

• Zaopatrzenie policji województwa opolskiego w 5.334 egz. wydawnictw profilaktycznych we współpracy z Fundacją „Pro Lege” w Opolu oraz z Komendą Wojewódzką Policji w Opolu. Koszt – 8.000 zł.


Oddziaływania poprzez liderów młodzieżowych stanowią jeden z priorytetów wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W związku z pozytywnymi doświadczeniami z realizacji ww. przedsięwzięć ta forma działań będzie kontynuowana i rozwijana.

Pozytywnie ocenić należy przebieg wypoczynku wraz z realizacją wszystkich elementów – w tym specjalnego programu profilaktycznego dla uczestników. Dodatkowym pozytywnym rezultatem były doświadczenia zdobyte przez wszystkie instytucje zaangażowane w realizację przedsięwzięcia.

7. „Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Wsparcie udzielania pomocy terapeutycznej, prawnej oraz niematerialnej pomocy

socjalnej dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom przez Poradnię Przedmałżeńską i Rodzinną Towarzystwa Rozwoju Rodziny w Opolu – przeprowadzenie 117 godz. sesji terapeutycznych oraz 88 porad prawnych i rozmów interwencyjnych. Koszt – 6.000 zł. (Podjęte działania stanowią wstęp do rozwinięcia aktywności w zakresie przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu dzieci i młodzieży).

• Wsparcie udzielania pomocy ofiarom przemocy domowej w Brzegu – udzielenie 92,5 godz. pomocy dla osób doświadczających przemocy domowej i problemów alkoholowych w Brzegu. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Brzegu i tamtejszym PCPR. Koszt – 2.775 zł.

• Wsparcie udzielania pomocy prawnej, psychologicznej i socjalnej dla ofiar przemocy domowej w Nysie – udzielenie 60 godz. porad osobom doświadczającym przemocy domowej w Nysie. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Nysie i tamtejszym PCPR. Koszt – 2.400 zł.


264

• Wsparcie realizacji zintegrowanego modelu pomocy dziecku i rodzinie w powiecie strzeleckim – udzielenie 60 godz. pomocy i konsultacji dla osób doświadczających przemocy domowej w powiecie strzeleckim. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Strzelcach Opolskich i tamtejszym PCPR. Koszt – 2.400 zł.

• Zaopatrzenie policji województwa opolskiego w 255 szt. pluszowych maskotek do wykorzystania podczas interwencji domowych. Współpraca z Fundacją „Pro Lege” w Opolu oraz z Komendą Wojewódzką Policji w Opolu. Koszt – 7.000 zł.

• 8 lipca podpisanie nowej umowy o współpracy pomiędzy Województwem Opolskim a Komendą Wojewódzką Policji w Opolu. Ww. umowa określiła główne kierunki współpracy oraz zobowiązywała samorząd województwa do finansowego zaangażowania w realizację przedsięwzięć w tym związanych z zadaniem opisanym poniżej.

• Czerwiec – listopad przeprowadzenie przez Fundację „Pro Lege” 8 szkoleń dotyczących problematyki alkoholowej i przemocy domowej dla 175 policjantów w ramach realizacji umowy dotacyjnej z województwem opolskim. Koszt – 4.480 zł.

• 17 listopada zorganizowanie we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Nysie konferencji „Dobro Dziecka : Koalicja dorosłych przeciw wykorzystywaniu seksualnemu dzieci i młodzieży” z udziałem przedstawicieli oświaty, gmin, organizacji pozarządowych, policji i innych instytucji – 135 uczestników. (Podjęte działania stanowią wstęp do rozwinięcia aktywności w zakresie przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu dzieci i młodzieży)

• Ogólny koszt zadania – 28.834,92 zł 8. „Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie

problemów alkoholowych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • 5 – 6 maja 2003 r. we współpracy z OCDL realizacja szkolenia Program „Bezpieczna

Szkoła” dla przedstawicieli oświaty – 36 uczestników. • 16 – 17 grudnia we współpracy z OCDL realizacja szkolenia Program Profilaktyki

Uzależnień dla Młodzieży „TAK czy NIE” dla przedstawicieli oświaty – 16 uczestników. • Realizacja programu szkoleniowego dla rad pedagogicznych szkół ponad

gimnazjalnych powiatu kluczborskiego – przeprowadzenie sześciu szkoleniowych rad pedagogicznych dotyczących środków psychoaktywnych. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Kluczborku. Koszt – 1.200 zł.

• Podpisanie nowej umowy o współpracy pomiędzy Województwem Opolskim a Komendą Wojewódzką Policji w Opolu.

• Podpisanie nowej umowy o współpracy pomiędzy Województwem Opolskim a Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu.

• Ogólny koszt zadania – 1.200 zł, inne koszty wskazane przy zadaniach 4 i 7, ponadto koszty po stronie uczestników szkoleń i OCDL

9. „Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Kontakty z Komendą Wojewódzką Policji w Opolu, Sądem Okręgowym w Opolu oraz

Prokuraturą Okręgową w Opolu w zakresie dotyczącym opracowania nowego wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

• Kontakty z gminami patrz punkt 1 • Kontakty z gminami patrz punkt 1 • Ogólny koszt zadania – bez dodatkowych kosztów


265

Komentarz : Podstawowe informacje o stanie problemów alkoholowych w województwie pochodzą z

materiałów wytworzonych w instytucjach wojewódzkich oraz ze sprawozdań gminnych. Główną zaletą takiego sposobu monitorowania jest brak dodatkowych kosztów zdobywania informacji.

10. „Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Styczeń współpraca ze Stowarzyszeniem Żyjących w Trzeźwości „A – KWADRAT”

w przygotowaniu wniosku o dotację z Programu „Promowanie integracji europejskiej za pośrednictwem organizacji pozarządowych – TERAZ INTEGRACJA”.

• 12 grudnia spotkanie robocze dla klubów i stowarzyszeń abstynenckich poświęcone m.in. współpracy z samorządem województwa – 10 uczestników.

• Udział przedstawicieli klubów i stowarzyszeń abstynenckich w spotkaniach 14 marca (patrz punkt 1.1), 29 października (patrz punkt 12.1) i w konferencji 4 grudnia (patrz punkt 1.2).

• Współpraca ze Stowarzyszeniem Klubu Abstynenta „Dziewięćsił” w Kluczborku (patrz punkt 6.2).

• Ogólny koszt zadania – bez dodatkowych kosztów, inne koszty wskazane przy zadaniach 1, 6, 12.

Komentarz : Dzięki ww. formom współpracy możliwa jest jej kontynuacja i rozwijanie

w kierunkach zgodnych z priorytetami wojewódzkiego programu i potrzebami organizacji abstynenckich.

11. „Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Bieżące kontakty z gminami. • Przestrzeganie zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

alkoholizmowi stanowiło element szkoleń członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (patrz punkt 2.).

• Ogólny koszt zadania – bez dodatkowych kosztów, inne koszty wskazane przy zadaniu 2 Komentarz :

Zadanie pozostaje przede wszystkim w gestii samorządów gminnych stąd też przyjęty sposób oddziaływań poprzez bezpośrednie kontakty i edukację mającą na celu uwrażliwianie administracji gminnej na konieczność i potrzebę dbałości o przestrzeganie przepisów.

12. „Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania :

• 29 października spotkanie robocze poświęcone Centrom Integracji Społecznej – 14 uczestników m.in. ze strony organizacji pozarządowych.

• Spotkanie robocze i konferencja w dniach 14 marca (patrz punkt 1.1) i 4 grudnia (patrz punkt 1.2).

• Wrzesień – grudzień realizacja kursu komputerowego dla osadzonych w ZK Nr 2 w Strzelcach Op. – 18/20 uczestników. Współpraca z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu.


266

• Wrzesień – grudzień realizacja kursu przysposabiającego do zawodu malarz – tapeciarz dla osadzonych w ZK Nr 2 w Strzelcach Op. – 18/20 uczestników. Współpraca z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu.

• Październik – listopad realizacja kursu spawaczy metodą MAG dla 10 osadzonych w ZK w Głubczycach. Współpraca z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej w Opolu.

• Przystosowanie pomieszczeń socjalnych na potrzeby osób bezdomnych w schronisku Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta w Bielicach. Współpraca z Towarzystwem Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Bielickie.

• Ogólny koszt zadania – 24.942,26 zł, inne koszty wskazane przy zadaniu 1 Komentarz :

Kontakty robocze poświęcone przeciwdziałaniu wykluczenia społecznego posłużyły wszechstronnej wymianie informacji pomiędzy samorządem województwa a organizacjami pozarządowymi, a także określaniu bieżących możliwości współpracy w zakresie merytorycznym i finansowym.

Ww. kursy były elementem szeroko zakrojonej współpracy z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej. Z jednej strony zwiększano kompetencje zawodowe pracowników penitencjarnych, w wyniku czego optymalizowano oddziaływania wobec osadzonych mających problem alkoholowy, z drugiej strony zwiększano kompetencje zawodowe osadzonych, z których – co należy podkreślić – znaczna część łączyła problem alkoholowy z niskimi lub bardzo niskimi kompetencjami zawodowymi.

13. „Wspieranie działań podejmowanych przez powiaty w zakresie dotyczącym profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • 12 luty spotkanie robocze dotyczącego współpracy z udziałem przedstawicieli

powiatów – 12 uczestników. • Konferencja „Dobro Dziecka : Koalicja dorosłych przeciw wykorzystywaniu

seksualnemu dzieci i młodzieży” zorganizowana w Nysie (patrz punkt 7.8). • Współpraca z 5 powiatami w zakresie dotyczącym udzielenia dotacji z budżetu

województwa na realizację 8 zadań – ogółem wydatkowano z budżetu województwa 17.575 zł (patrz punkty 5.1, 6.4, 7.2 – 7.4, 8.3, 15.2 – 15.3).

• Ogólny koszt zadania – 27,20 zł, inne koszty wskazane przy zadaniach 5–8 oraz 15. Komentarz :

Dzięki ww. współpracy z powiatami zrealizowano przedsięwzięcia zgodne z priorytetami programu wojewódzkiego (przeciwdziałanie przemocy domowej, oddziaływania poprzez liderów młodzieżowych oraz oddziaływania wobec młodzieży z grup ryzyka) dające możliwość kontynuacji i rozwoju współpracy szczególnie od 2005 r. Realizacja poszczególnych przedsięwzięć była pomyślana jako wzorzec dla innych powiatów oraz dla gmin.

14. „Wspieranie starań o dotacje z funduszy europejskich” • Realizacja we współpracy z Departamentem Integracji Europejskiej Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Opolskiego 2 – dniowego szkolenia „Przygotowanie projektów zgodnie z wymogami Unii Europejskiej” – przeszkolenie 54 osób reprezentujących organizacje pozarządowe, w tym kluby i stowarzyszenia abstynenckie.

• Współpraca ze Stowarzyszeniem Żyjących w Trzeźwości „A – KWADRAT” (patrz punkt 10.1).


Ww. przedsięwzięcia i związane z nimi pozytywne doświadczenia stanowią podstawę do kontynuacji i rozwijania wspierania starań organizacji pozarządowych, w tym klubów i stowarzyszeń abstynenckich, o fundusze europejskie.


267

15. „Realizacja oddziaływań poprzez liderów młodzieżowych • Realizacja programu kreowania liderów młodzieżowych „Sami Sobie” w powiecie

strzeleckim – przeprowadzenie 80 godz. zajęć dla kilkunastoosobowej grupy liderów młodzieżowych z powiatu strzeleckiego. Współpraca ze Stowarzyszeniem na Rzecz Rozwoju Edukacji i Kultury w Powiecie Strzeleckim. Koszt – 3.200 zł.

• Aktywizacja liderów młodzieżowych w powiecie kluczborskim – przeprowadzenie 31 – godzinnego programu z udziałem 31 osób z 6 szkół powiatu kluczborskiego. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Kluczborku. Koszt – 1.530 zł.

• Działalność grupy liderów młodzieżowych w powiecie nyskim – przeprowadzenie 31 – godzinnego programu z udziałem 16 uczniów Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Nysie. Współpraca ze Starostwem Powiatowym w Nysie. Koszt – 1.530 zł.

• Ogólny koszt zadania – 6.260 zł Komentarz :

Kreowanie oddziaływań poprzez liderów młodzieżowych jest jednym z priorytetów wojewódzkiego programu. W założeniu ww. przedsięwzięcia mają stanowić wzór do naśladowania przez inne powiaty oraz gminy. Na podkreślenie zasługuje ten rodzaj pracy profilaktycznej w wyniku, której młodzi ludzie stają się rzeczywistym podmiotem i inicjatorem oddziaływań zwiększając ich sensowność oraz skuteczność. Przewidywana jest kontynuacja i rozwój ww. formy oddziaływań profilaktycznych.

16. „Współpraca międzynarodowa” • Wizyta przedstawicieli administracji i instytucji z Obwodu Iwano – Frankiwskiego na

Ukrainie. Spotkania delegacji ukraińskiej w wojewódzkich jednostkach lecznictwa odwykowego, instytucjach samorządowych i organizacjach pozarządowych zajmujących się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem przemocy domowej. Współpraca z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej i wojewódzkimi jednostkami lecznictwa odwykowego.


Ww kontakty polsko – ukraińskie dały możliwość wszechstronnej wymiany doświadczeń. Stworzona została możliwość kontynuacji współpracy w zakresie dotyczącym problematyki alkoholowej, przemocy domowej i wykluczenia społecznego.

17. „Obsługa realizacji wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych” Główne przedsięwzięcia i działania w ramach zadania : • Zakup czasopism, książek, wyposażenia biurowego i sprzętu komputerowego na

potrzeby obsługi wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych


Realizacja zadania umożliwiła optymalizację realizacji wojewódzkiego programu w zakresie dotyczącym zagadnień merytorycznych oraz bieżącej obsługi.


268

1. Wszystkie podane kwoty stanowią koszty realizacji poszczególnych zadań i przedsięwzięć

ponoszone z budżetu województwa opolskiego w ramach realizacji wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

2. Ogólny koszt wszystkich ww. zadań po stronie budżetu województwa opolskiego wyniósł 583.126,55 zł.

3. Wskazywanie roku 2005 jako ważnego pod względem kontynuacji i rozwijania przedsięwzięć wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych wynika ze zwiększonych w tym roku dochodów budżetu województwa z tytułu opłat za wydawanie zezwoleń na obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości do 18% alkoholu.


269

10.9. Województwo Podkarpackie

Zgodnie z art. 4. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) samorząd Województwa Podkarpackiego w 2003 r. prowadził zadania z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi na podstawie przyjętej przez Sejmik Województwa Podkarpackiego w dniu 27 maja 2003 r. uchwały Nr IX/84/03 w sprawie uchwalenia Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2003 – 2005.

Program ten jest kontynuacją zadań i kierunków wyznaczonych w wojewódzkim programie na lata 2000 – 2002, z uwzględnieniem niewielkich korekt, oraz przyjętym przez Radę Ministrów „Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2005”. W celu usystematyzowania prowadzonych w 2003 r. prac w ramach programu, Zarząd Województwa przyjął harmonogram działań na rok 2003. Priorytety działań:

Za strategiczne cele w ramach Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2003 – 2005, przyjęto: Zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych; Zmniejszenie rozmiarów aktualnie występujących problemów alkoholowych; Zwiększenie zasobów oraz skuteczności środków do radzenia sobie z problemami alkoholowymi.

Środkiem do realizacji ww. celów było wykonanie wybranych celów operacyjnych: Rozwój i modernizacja usług terapeutycznych dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, Wdrażanie metody wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej nadużywających alkoholu; Współpraca z samorządami gminnymi oraz powiatowymi w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych; Wdrażanie nowoczesnych programów profilaktycznych w środowiskach wychowawczych i w grupach podwyższonego ryzyka oraz współpraca z organizacjami pozarządowymi; Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z pomocą społeczną, policją, gminną komisją rozwiązywania problemów alkoholowych; Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych; Monitoring problemów alkoholowych na terenie województwa.

Ostatecznie w harmonogramie zadań na 2003 r. przyjęto do realizacji następujące zadania: Dofinansowanie programów profilaktycznych i innych zadań realizowanych w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnień w Rzeszowie i Wojewódzkim Ośrodku Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Stalowej Woli; Wspieranie programów realizowanych przez organizacje pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów uzależnień od alkoholu na terenie województwa podkarpackiego; Szkolenie dla pracowników punktów konsultacyjnych w celu poprawy efektywności kontaktowania się i pomocy osobom uzależnionym od alkoholu i członkom ich rodzin, a także ofiarom i sprawcom przemocy w rodzinie; Szkolenie w zakresie realizacji zadań związanych z profilaktyką uzależnień dla członków gminnych komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych; Szkolenie dla policjantów oraz pracowników pomocy społecznej w zakresie stosowania procedury „Niebieskich Kart”; Szkolenie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie wczesnego diagnozowania oraz podejmowania interwencji wobec pacjentów nadużywających alkoholu; Kontynuacja doposażenia w niezbędny sprzęt „Niebieskich Pokoi” oraz szkolenie osób pracujących z dziećmi – ofiarami przemocy; inne.


270


programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W dniach 10 – 11 grudnia 2003 r. w Czudcu k. Rzeszowa przeprowadzono

szkolenie dla pracowników punktów konsultacyjnych pod nazwą „Punkt konsultacyjny – jako element systemu rozwiązywania problemów alkoholowych”. Zakres tematyczny szkolenia obejmował wiedzę z zakresu profilaktyki uzależnień i przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a zwłaszcza: Medyczne aspekty dziecka krzywdzonego; Rodzina z problemem alkoholowym; Uzależnienie i współuzależnienie; Motywowanie do leczenia; Pomoc dorosłej ofierze przemocy; Pierwszy kontakt i praca ze sprawcą przemocy; Sytuacja psychologiczna dziecka z rodziny alkoholowej i wpływa czynników działających w rodzinie alkoholowej na rozwój psychiczny dziecka. W szkoleniu udział wzięło 65 osób, koszt szkolenia: 10.500 zł.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

W październiku odbyło się „Jesienne spotkanie Pełnomocników ds. realizacji Gminnych Programów Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych” skierowane do pełnomocników z terenu całego województwa. W spotkaniu uczestniczył przedstawiciel PARPA, zakres tematyczny szkolenie obejmował m.in. następujące tematy: Rola samorządu gminnego w świetle zmienionych przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2003 r., nr 122, poz. 1143). Nowe trendy w polityce antyalkoholowej; Prawna i obowiązki samorządu gminnego w zakresie nadzoru nad lokalnym rynkiem alkoholowym oraz przestrzegania przepisów ustawy antyalkoholowej. Przybliżenie założeń kampanii ogólnopolskiej „ALKOHOL – NIELETNIM DOSTĘP WZBRONIONY”; Rozmiar przemocy domowej w statystyce policyjnej w woj. Podkarpackim. Zadania środowiska lokalnego w zakresie zapobiegania przemocy w rodzinie. W spotkaniu udział wzięło ok. 70 pełnomocników GKRPA, koszt szkolenia: 1.200 zł.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie WOTUiW oraz wdrażania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44).

Samorząd Województwa dofinansował zadania z zakresu profilaktyki uzależnień dla Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień w Rzeszowie oraz Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Stalowej Woli. W ramach tego zadania dofinansowano następujące programy: Programu Psychoprofilaktyki Uzależnień od Alkoholu; Programu Przeciwdziałania Uzależnieniom; Programu dalszego zdrowienia i Rozwoju Osobistego; Dofinansowanie szkoleń pracowników Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Stalowej Woli; Konferencja szkoleniowa dla pracowników Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Stalowej Woli i palcówek lecznictwa odwykowego Województwa Podkarpackiego; Konsultacje i doradztwo dla placówek w Województwie Podkarpackim.


271

4. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych.

Dwóch lekarzy pierwszego kontaktu praktykujących na tereniach wiejskich i małych ośrodkach miejskich z województwa podkarpackiego wzięło udział w szkoleniu organizowanym przez PARPA w ramach organizowanego szkolenia edukatorów.


Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Resocjalizacji, zrealizowało zadanie pn. Ogólnopolski Rajd Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych „Roztocze 2003”, w którym udział wzięło ponad 100 wychowanków.

6. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy w policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, Powiatowymi Centrami Pomocy Rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych. • 30 maja 2003 r. w Rzeszowie odbyła się międzynarodowa konferencja, z udziałem

gości z Ukrainy, poświęcona kształtowaniu polityki bezpieczeństwa lokalnego. Konferencja została zorganizowana przez samorząd województwa i Komendę Wojewódzką Policji. Podczas konferencji, jej uczestnicy zapoznali się z prowadzonymi na terenie Województwa Podkarpackiego działaniami prewencyjnymi w zakresie bezpieczeństwa lokalnego i przestrzeganiem ładu i porządku publicznego, w tym również z podejmowanymi działaniami profilaktycznymi mającymi na celu ochronę społeczeństwa przed patologiami (alkoholizm, narkomania, przemoc). Spotkanie było okazją do wymiany doświadczeń na temat prowadzonych na swoim terenie działań oraz współdziałania służb.

• W oparciu o porozumienie zawarte pomiędzy Zarządem Województwa Podkarpackiego i Podkarpackim Komendantem Wojewódzkim Policji w Rzeszowie w sprawie współpracy w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie samorząd województwa nieodpłatnie przekazał komendzie wojewódzkiej policji 50 tys. Niebieskich Kart służących do dokumentowania, podejmowanych i przeprowadzanych przez policję interwencji wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Stosowanie procedury jest jednym z podstawowych elementów interwencji policji wobec przemocy domowej w rodzinie. Karty są równocześnie dokumentem w sprawie, a ich brak niejednokrotnie przyczynia się do niemożliwości dochodzenia praw przez ofiarę przemocy w rodzinie.

7. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych.

26 września 2003 r. w Rzeszowie odbyła się konferencja pt. „Profilaktyka w środowisku lokalnym” zorganizowana wspólnie przez Urząd Marszałkowski, Urząd Wojewódzki i Towarzystwo ALTUM. W konferencji udział wzięli przedstawiciele różnych grup zawodowych z całego województwa, którzy poinformowani zostali o najnowszych metodach pracy profilaktycznej i szkole i środowisku lokalnym. W konferencji uczestniczyło ok. 100 osób.

8. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach.

Do wszystkich gmin na terenie Województwa rozesłano ankiety przygotowane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, dotyczące sprawozdania z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Po zwrocie większości ankiet do Urzędu Marszałkowskiego opracowano je, a następnie przesłano do siedziby PARPA.


272

9. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy.

Na zadania z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi przeznaczono łączną kwotę 292.950 zł., z czego udzielono dotacji dla 46 podmiotów. Dotacje wykorzystane zostały w 96,25 %. Projekty te dotyczyły przede wszystkim różnych form zajęć profilaktycznych głównie poprzez prowadzenie świetlic wychowawczo – profilaktyczno – terapeutycznych, a także poprzez organizację czasu wolnego dzieci i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka wystąpieniem problemu alkoholizmu i przemocy w rodzinie. Sfinansowano także organizację różnego rodzaju imprez i wyjazdów profilaktycznych oraz wydanie czasopisma trzeźwościowego kolportowanego do szkół i placówek oświatowych. Zajęcia profilaktyczne często połączone były zajęciami sportowymi w których młodzież aktywnie uczestniczyła. Doposażono też Gminne Centrum Dziennej Aktywności. Podczas pobytu w Centrach dzieci wywodzące się głównie z rodzin patologicznych dotkniętych problemami uzależnień zostały objęte pomocą psychologa i psychoterapeuty, organizowane były również konsultacje z rodzicami i opiekunami. W ramach dotowanych zdań z pomocy skorzystało bezpośrednio ponad 7500 osób, a pośrednio dalsze 6000 osób (w różnego rodzaju wykładach, spotkaniach, piknikach i pogadankach). Byli to przede wszystkim członkowie organizacji pozarządowych – wnioskodawców oraz przedstawiciele społeczności lokalnych: dzieci i młodzież, wychowankowie placówek socjalizacyjnych, liderzy młodzieżowi – uczniowie szkół średnich i studenci, animatorzy ruchu „Światło – Życie”, członkowie młodzieżowych zespołów sportowych, rodzice, kobiety w ciąży, profesjonaliści, nauczyciele, pedagodzy szkolni, ofiary przemocy w rodzinie, 14 osób z miejskich i gminnych komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, członkowie Ruchu AA i Al–Anon oraz 230 osób biorących udział w I Regionalnym Forum Profilaktycznym. Zorganizowano także konferencję skierowaną do przedstawicieli samorządów lokalnych, administracji publicznej, organizacji pozarządowych oraz mediów, celem zwrócenia uwagi na aktualne problemy związane z uzależnieniem i współuzależnieniem od alkoholu oraz na sposoby przeciwdziałania tym problemom, w której udział wzięło 42 osoby. Dodatkowo dofinansowano cykl szkoleń : – instruktorów ds. rehabilitacji w zakresie profilaktyki i terapii uzależnień w środowisku

osób niesłyszących – udział 13 osób, – wolontariuszy, których zapoznano z problematyką uzależnień, wyposażono w wiedzę

o środkach psychoaktywnych oraz wskazano formy i metody udzielania pomocy osobom uzależnionym bądź zagrożonym uzależnieniem – udział 23 osób,

– nauczycieli i pedagogów szkolnych ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dziecka w rodzinie alkoholowej – udział 32 osób.


273

10.10. Województwo Podlaskie Zarząd Województwa Podlaskiego ustalił następujące cele i zadania priorytetowe przewidziane do realizacji w roku 2003, objęte „Programem profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w województwie podlaskim na lata 2000 – 2005”: • Cel A Programu: Zmniejszenie ilości alkoholu spożywanego przez młodzież oraz ochrona

dzieci przed kontaktem z alkoholem, w tym zadania: – Działania interwencyjne wobec grup podwyższonego ryzyka (dzieci z rodzin

alkoholowych, mieszkańcy internatów, domów dziecka, uczniowie Ochotniczych Hufców Pracy). Pomoc w organizacji świetlic socjoterapeutycznych w gminach i powiatach oraz wypracowanie standardów ich działalności.

– Udzielanie pomocy w tworzeniu wojewódzkich punktów „Pomarańczowej Linii” – systemu pomocy rodzicom dzieci, które miały kontakt z alkoholem.

• Cel B Programu: Wspieranie rozwoju, modernizacja i zwiększenie dostępności usług terapeutycznych dla osób uzależnionych i współuzależnionych, w tym zadania: – Podnoszenie poziomu usług terapeutycznych w placówkach lecznictwa odwykowego. – Inicjowanie i pomoc w tworzeniu placówek lecznictwa odwykowego dla młodzieży

uzależnionej od alkoholu i innych środków oraz w tworzeniu punktów konsultacyjnych dla osób uzależnionych i członków ich rodzin.

– Pomoc w tworzeniu grup samopomocowych. – Szkolenie i podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych w placówkach leczenia

odwykowego. • Cel C Programu: Zmniejszenie liczby nowych przypadków uzależnienia oraz rozmiarów

uszkodzeń zdrowia spowodowanych piciem alkoholu, w tym zadanie: – Wprowadzenie do placówek podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej metody

wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji w stosunku do pacjentów z problemem alkoholowym.

• Cel D Programu: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinach z problemem alkoholowym, w tym zadanie: – Zorganizowanie systemu pomocy psychologicznej, prawnej i społecznej dla ofiar

przemocy w rodzinie. 1. W ramach celu operacyjnego A Programu Zarząd Województwa Podlaskiego udzielił

dotacji w łącznej kwocie 360.772 zł na realizację zadania pn. „Działania interwencyjne wobec grup podwyższonego ryzyka (dzieci z rodzin alkoholowych, mieszkańcy internatów, domów dziecka, uczniowie Ochotniczych Hufców Pracy). Pomoc w organizacji świetlic socjoterapeutycznych w gminach i powiatach oraz wypracowanie standardów ich działalności”. W ramach ww. zadania zostały przeprowadzone następujące działania: • zrealizowano programy terapeutyczne, socjoterapeutyczne i profilaktyczne dla dzieci i

młodzieży uzależnionych od alkoholu, • zorganizowano kolonie i obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, z

problemem alkoholowym, • zakupiono paczki świąteczne dla dzieci z rodzin patologicznych.

2. W ramach celu operacyjnego B Programu Zarząd Województwa Podlaskiego udzielił dotacji w łącznej kwocie 383.850 zł na realizację zadań pn. „Podnoszenie poziomu usług terapeutycznych w placówkach lecznictwa odwykowego” oraz „Szkolenie i podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych w placówkach leczenia odwykowego”.


274

W ramach ww. zadania przeprowadzono następujące działania: • doposażono placówki lecznictwa odwykowego w sprzęt niezbędny do prowadzenia

terapii osób uzależnionych od alkoholu (w tym: Wojewódzki Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Łomży, Specjalistyczny Psychiatryczny Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Suwałkach),

• przeszkolono pracowników placówek lecznictwa odwykowego w zakresie rehabilitacji osób uzależnionych od alkoholu,

• przeszkolono biegłych sądowych orzekających o uzależnieniu od alkoholu na potrzeby sądów.

3. W ramach celu operacyjnego D Programu Zarząd Województwa Podlaskiego udzielił dotacji w łącznej kwocie 85.412 zł na realizację zadania pn. „Zorganizowanie systemu pomocy psychologicznej, prawnej i społecznej dla ofiar przemocy w rodzinie”. W ramach ww. zadania przeprowadzono następujące działania: • wyposażono „Niebieski Pokój”, tj. dwa pomieszczenia w Samodzielnym Publicznym

Dziecięcym Szpitalu Klinicznym im. dr L. Zamenhofa w Białymstoku przeznaczone do kompleksowej opieki nad dziećmi dotkniętymi różnymi formami przemocy,

• udzielono pomocy w formie przekazania żywności organizacjom pozarządowym oraz jednostkom organizacyjnym samorządu terytorialnego zajmującym się problemem przemocy w rodzinie.

4. W ramach celu operacyjnego C Programu Zarząd Województwa Podlaskiego udzielił dotacji w łącznej kwocie 142 479 zł na realizację zadania pn. „Wprowadzenie do placówek podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej metody wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji w stosunku do pacjentów z problemem alkoholowym”. W ramach ww. zadania przeprowadzono następujące działania: • prowadzono i rozwijano terapię osób z podwójną diagnozą (chorych psychicznie i

jednocześnie uzależnionych od alkoholu) w placówkach lecznictwa odwykowego, • przeprowadzono programy terapeutyczne pn. „Grupa wsparcia dla kobiet

uzależnionych od alkoholu”, „Radzenie sobie ze złością”, „Jak zapobiegać nawrotom picia”,

• zorganizowano obozy terapeutyczno – rehabilitacyjne dla osób uzależnionych od alkoholu.

5. Ponadto w ramach zadania pn. „Edukacja społeczna na temat sytuacji i czynników ryzyka oraz sposobów zapobiegania zagrożeniom alkoholowym i rozpoznawania sygnałów wskazujących na rozwijanie się procesów uzależnienia”, Zarząd Województwa Podlaskiego zorganizował w dniach od 25 maja do 1 czerwca 2003r. na terenie województwa II Podlaskie Dni Rodziny pod hasłem „Rodzina? Tak Rodzina!”. • Celem obchodów było umocnienie więzi emocjonalnej w rodzinie, promocja

pozytywnych sposobów funkcjonowania rodziny, w tym w Unii Europejskiej oraz przeciwdziałanie patologiom, w szczególności uzależnieniom i przemocy. Priorytetowo potraktowano działania edukacyjne skierowane do rodziców i wychowawców, ale w kalendarium imprez znalazły się również liczne imprezy kulturalno – rozrywkowe, w których udział wzięli przedstawiciele wszystkich pokoleń rodzin podlaskich.

• Podczas II Podlaskich Dni Rodziny w Białymstoku odbyły się dwie debaty – „Konflikt Pokoleń” oraz „Rodzina u progu Unii Europejskiej” poruszające kwestię różnic między pokoleniami a także znaczenia rodziny we współczesnym świecie. W dniach 26 – 30 maja we wszystkich powiatach województwa podlaskiego odbyły się warsztaty „Akademia Rodziców w Pigułce II” skierowane do rodziców i wychowawców. W programie Akademii znalazły się zajęcia z zakresu komunikacji w


275

rodzinie, treningu umiejętności wychowawczych, wiedzy z zakresu zagrożeń rozwoju dziecka oraz konstruktywnych form spędzania czasu wolnego. Ponadto wśród imprez zorganizowanych w ramach II Podlaskich Dni Rodziny znalazły się: – imprezy integracyjne (wielopokoleniowe, z osobami niepełnosprawnymi), – rodzinne imprezy kulturalno – rozrywkowe (festyny, konkursy, spotkania

rodzinne, wystawy, zabawy w plenerze, pikniki, ogniska, wycieczki, akcje charytatywne, występy zespołów ludowych),

– rodzinne imprezy sportowe (spartakiady, zawody sportowe, sprawnościowe, aktywny wypoczynek rodzinny),

Łącznie w całym województwie podlaskim odbyło się około 200 imprez, w których udział wzięło blisko 20 tys. osób.

• W ramach zadania pn. „Organizowanie szkoleń przedstawicielom różnych grup zawodowych (pracownikom służby zdrowia, szkolnictwa i instytucji wychowawczych, pomocy społecznej, placówek penitencjarnych)” zostało zorganizowane szkolenie „Akademia Profilaktyków”. Szkolenie służyło rozszerzeniu i wzbogaceniu wiedzy oraz umiejętności warsztatowych dotyczących działań profilaktycznych i pomocowych dzieciom, młodzieży i ich rodzinom. Stworzyło również możliwość wymiany doświadczeń zawodowych między uczestnikami w zakresie profilaktyki uzależnień. Miało na celu gruntowne i wszechstronne przygotowanie wychowawców i nauczycieli do profesjonalnej aktywności w zakresie rozpoznania, diagnozowania, planowania, prowadzenia i ewaluacji systemowej profilaktyki alkoholowej. Szkolenie składało się z trzech etapów: – etap 1: podstawowy – dostarczenie wiedzy na temat społecznych, medycznych i

etycznych aspektów eksperymentowania z alkoholem i uzależnienia od alkoholu – 50 godzin;

– etap 2: rozszerzający – trening umiejętności pomocy osobie eksperymentującej, jej rodzicom; wstępna diagnostyka, profilaktyka II rzędowa – 60 godzin;

– etap 3: monitorujący efektywność – superwizja i ewaluacja dotycząca wykorzystania wiedzy i umiejętności w praktyce – 20 godzin.

Łącznie 130 godzin.

Adresatami szkolenia byli pracownicy placówek opiekuńczo – wychowawczych i świetlic, nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, organizacje pozarządowe.


276

10.11. Województwo Pomorskie W 2003 roku zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów


programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. • Udzielenie pomocy finansowej gminom, które włączyły się w realizację „Programu

upowszechniania sportu wśród dzieci i młodzieży w województwie pomorskim na rok 2003”; Adresaci programu to dzieci i młodzież z gmin o szczególnie wysokim poziomie bezrobocia i zagrożonych patologiami (łącznie 14.493 osób z 81 gmin); Partnerzy: szkoły podstawowe i gimnazja, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, centra sportu, turystyki i rekreacji, np. Ośrodek Przygotowań Olimpijskich Cetniewo, uczniowskie kluby sportowe, ośrodki kultury, ośrodki pomocy społecznej, świetlice środowiskowe, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze; Wydatkowane środki: 587.677 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: wzrost liczby dzieci i młodzieży uprawiającej sport i rekreację ruchową, a przez to zmniejszenie zagrożenia popadania w patologie dzięki stworzeniu możliwości alternatywnego i konstruktywnego spędzania czasu wolnego, a także zwiększenie sprawności fizycznej uczniów, harmonijny rozwój organizmu, wzmocnienie zdrowia, utrwalenie nawyków higienicznych i kształtowanie prawidłowej postawy ciała.

• Udzielenie pomocy finansowej gminom, które przyłączyły się do organizowanego w ramach wojewódzkiej Kampanii „Jestem wolny – nie uzależniam się” konkursu na programy profilaktyczne w gimnazjach p.n.: „Tydzień Profilaktyki”; Adresaci przedsięwzięcia to młodzież tych szkół gimnazjalnych województwa pomorskiego, których projekty programów profilaktycznych uzyskały wyróżnienie w konkursie (łącznie 2 536 uczniów z 10 gimnazjów); Partnerzy: Rady Szkół, Rady Rodziców, absolwenci gimnazjów, społeczność lokalna, Ośrodki Kultury i Sportu oraz Pomocy Społecznej, gminne komisje ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, przedstawiciele Urzędów Miast i Gmin, Straż Pożarna, parafie, firmy prywatne, organizacje młodzieżowe i pozarządowe, wolontariat, dzielnicowi, specjaliści ds. uzależnień, policjanci, przedstawiciele służby zdrowia, artyści, świetlice środowiskowe; Wydatkowane środki: 17.531,07 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: upowszechnienie wśród młodzieży i rodziców problematyki uzależnień i przemocy, zainteresowanie młodzieży konstruktywnymi formami spędzania czasu wolnego, alternatywnymi do spotkań przy alkoholu i papierosie, zachęcenie do wyboru innych, niż sięganie po używki, sposobów rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie ze stresem, wzmocnienie pozytywnych stron osobowości uczniów, asertywnych zachowań, zacieśnienie kontaktów i współpracy pomiędzy młodzieżą, rodzicami i nauczycielami, zdobycie przez uczniów i ich rodziców orientacji nt. możliwości uzyskania porady i pomocy w sytuacjach kryzysowych.

• Udzielenie pomocy finansowej gminom, które otrzymały wyróżnienie w organizowanym w ramach wojewódzkiej Kampanii „Jestem wolny – nie uzależniam się” konkursie na programy profilaktyczne realizowane w okresie wakacyjnym p.n.: „Letni program profilaktyczny”;


277

Pośredni adresaci przedsięwzięcia to dzieci, młodzież, rodziny z 10 gmin województwa pomorskiego, uczestniczących w realizowanych przez gminy programach; bezpośredni adresaci to dzieci i młodzież z trzech gmin województwa, których programy otrzymały wyróżnienie w konkursie w postaci środków finansowych na zakup materiałów pomocniczych do prowadzenia zajęć profilaktycznych w gminach; Partnerzy: Ośrodki Pomocy Społecznej, Ośrodki Kultury, sołectwa, partie polityczne, prywatne firmy, organizacje pozarządowe, wolontariat, policjanci, przedstawiciele służby zdrowia, świetlice środowiskowe, szkoły, ośrodki wypoczynkowe, ośrodki sportu i rekreacji; Wydatkowane środki: 16.000 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: zapewnienie dzieciom i młodzieży bezpiecznego wypoczynku w wakacje, zainteresowanie konstruktywnymi formami spędzania czasu wolnego, uzyskanie możliwości rozwoju zainteresowań i zdolności, pobudzenie empatii i umiejętności współdziałania w grupie, wzmocnienie poczucia własnej wartości, zacieśnienie więzi dzieci z rodzicami.

• Przeprowadzenie cyklicznej, V Konferencji pn.: „Wiosna w Komisjach (Kompleksowa pomoc rodzinie z problemem uzależnienia. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu)” dla członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz pracowników odpowiednich stowarzyszeń i organizacji zajmujących się problemami uzależnień (około 150 osób); Partnerzy: specjaliści ds. uzależnień, przedstawiciele organizacji pozarządowych, Urzędów Miast i Gmin, służby zdrowia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Agencja Teatralna „Biliczak” z Gdańska, grupa alpinistyczna i uczniowie gimnazjum; Wydatkowane środki: 9.800 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: poszerzenie wiedzy nt. ról, procesów i mechanizmów zachodzących w grupie, przemocy w rodzinie i przemocy seksualnej, terapii sprawców przemocy, wykluczenia społecznego, ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2003 r., nr 122, poz. 1143), zwiększenie umiejętności pracy z rodziną alkoholową, ofiarami przemocy, konstruowania programów profilaktycznych i szukania możliwości finansowania działań w ramach gminnego programu, nawiązanie kontaktów, zacieśnienie współpracy pomiędzy członkami gminnych komisji, przedstawicielem Urzędu Marszałkowskiego i innymi osobami zajmującymi się problemami uzależnień, promocja własnych działań profilaktycznych na terenie gminy.

2. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin (...) • Udzielenie 5 samodzielnym publicznym specjalistycznym zakładom opieki

zdrowotnej, których Samorząd Województwa Pomorskiego jest organem założycielskim, dotacji na realizację programów szkoleniowych dla terapeutów uzależnień oraz programów terapeutycznych dla uzależnionych od środków psychoaktywnych pacjentów i osób współuzależnionych; Adresaci: 27 terapeutów, 127 osób uzależnionych i 204 osoby współuzależnione; partnerzy: Instytut Psychologii Zdrowia w Warszawie, Fundacja ETOH w Warszawie, Instytut Ericksonowski w Łodzi, Instytut Psychoterapii we Wrocławiu; Wydatkowane środki: 59.940 zł; Ocena efektów udziału w programach terapeutów: nabycie umiejętności dokonywania analizy przypadku z perspektywy różnych podejść terapeutycznych oraz prowadzenia terapii indywidualnej i grupowej, nabycie umiejętności unikania wzbudzania oporu w relacji z pacjentem, umiejętności nawiązywania pierwszego


278

kontaktu i stosowania terapii osób, które doświadczyły przemocy, także seksualnej oraz u których występują: zespół stresu pourazowego, czy urazy traumatyczne, nabycie umiejętności pracy z osobami zobowiązanymi do leczenia, umiejętności leczenia Zespołu Zależności Alkoholowej, prowadzenia psychoterapii NLP i problemów rodzinnych; ocena efektów udziału w programach osób uzależnionych i współuzależnionych: zgłębienie wiedzy o zagrożeniach wynikających z nadużywania alkoholu, przyczynach i mechanizmach uzależnienia, wzmocnienie poczucia własnej wartości, umiejętności budowania pozytywnego obrazu samego siebie, osłabienie poczucia winy i izolacji, skłonności popadania w depresję; ocena efektów udziału w programach osób współuzależnionych: nabycie umiejętności radzenia sobie z nawrotem choroby, ze złością i agresją.

3. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych. • Przeprowadzenie przez Szkołę Policealną Pracowników Służb Społecznych w

Gdańsku szkoleń dla pracowników podstawowej opieki zdrowotnej z województwa pomorskiego w zakresie wczesnej diagnozy i krótkich, podstawowych interwencji wobec pacjentów nadużywających alkoholu i doświadczających przemocy; Adresaci: 58 lekarzy rodzinnych i pielęgniarek; Wydatkowane środki: 11.935,32 zł; Ocena efektów szkoleń: zdobycie umiejętności rozpoznania zaburzeń związanych z piciem alkoholu oraz z doświadczaniem przemocy przez pacjentów i podjęcia wstępnych działań w kierunku udzielenia pomocy.

4. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. • Wsparcie realizacji programu przeciwdziałania uzależnieniom wśród studentów

województwa pomorskiego poprzez współorganizację konferencji nt. roli organizacji studenckich w tym zakresie oraz pokrycie kosztów druku dwóch numerów studenckiego miesięcznika o tej tematyce; Adresaci: 20 przedstawicieli uczelni wyższych i organizacji studenckich z terenu województwa; partnerzy: specjalista ds. terapii uzależnień, uczelnie wyższe, organizacje studenckie; Wydatkowane środki: 2.300 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: dostrzeżenie przez uczestników zagrożenia, jakim jest sięganie przez studentów po narkotyki – „wspomagacze” w nauce oraz spożywanie alkoholu i innych używek w celach rozrywkowych, a także konieczności przeciwdziałania temu zagrożeniu, zainteresowanie organizacji studenckich różnorodnymi formami działań w tym zakresie.

• Współorganizacja konkursu plastycznego dla uczniów szkół ponadpodstawowych z województwa pomorskiego, którego przedmiotem była analiza zdarzenia scenicznego, w jakim młodzież brała wcześniej udział; konkurs stanowił element programu profilaktyki uzależnień poprzez sztukę; Adresaci: 122 uczniów szkół gimnazjalnych i licealnych województwa; partnerzy: Agencja Teatralna „Biliczak” w Gdańsku, Szkoła Policealna Pracowników Służb Społecznych w Gdańsku, Ośrodek Terapii i Rozwoju Osobowości, dyrektorzy, nauczyciele, pedagodzy, pełnomocnicy ds. rozwiązywania problemów alkoholowych; Wydatkowane środki: 2.000 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: zwiększenie poczucia własnej wartości uczestników oraz świadomości, że każdy człowiek ponosi odpowiedzialność za dokonane wybory i własne życie, zainteresowanie nauczycieli, pedagogów prowadzeniem zajęć


279

profilaktycznych w szkołach z wykorzystaniem metod aktywizujących uczniów: dramy, inscenizacji teatralnych oraz młodzieży udziałem w nich.

• Wsparcie realizacji programu przeciwdziałania występowaniu patologii społecznych w środowisku ludzi bezrobotnych poprzez współorganizację konferencji w tym zakresie; Adresaci: przedstawiciele stowarzyszeń bezrobotnych, organizacji pozarządowych, związków zawodowych, Ośrodków Pomocy Społecznej, władz lokalnych (około 300 osób); Partnerzy: członkowie Pomorskiej Federacji Stowarzyszeń Obrony Praw Bezrobotnych, Komitetu Europejskich Marszów Przeciw Bezrobociu, belgijskich związków zawodowych, Wojewódzkiego Urzędu Pracy, tłumacze niezależni, przedstawiciele mediów; Wydatkowane środki: 1.500 zł; Ocena efektów przedsięwzięcia: dostrzeżenie społecznych skutków bezrobocia, wypracowanie modelu współdziałania różnych służb społecznych w zakresie intensyfikacji działań w kierunku aktywizacji bezrobotnych oraz przeciwdziałania alkoholizmowi i stosowaniu przemocy w rodzinach, w których występuje problem bezrobocia.

5. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych. • Zorganizowanie dwóch części warsztatów szkoleniowych dla członków powiatowych

zespołów interdyscyplinarnych, realizujących wojewódzki program p.n.: „Wspólnie przeciw patologiom”; Adresaci: pełnomocnicy ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przedstawiciele sądów, Policji, Straży Miejskiej, Ośrodków Pomocy Społecznej i Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie, szkół z 18 powiatów województwa pomorskiego (łącznie około 100 osób); Partnerzy: przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Policji, Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, Sądów Okręgowych w Gdańsku i Słupsku, Kuratorium Oświaty, Ośrodków Pomocy Społecznych, parafii, ośrodków terapii uzależnień; Wydatkowane środki: 28.250 zł; Ocena efektów szkoleń: poszerzenie wiedzy i umiejętności nt. przeciwdziałania występowania w środowisku lokalnym takich zjawisk patologicznych, jak: alkoholizm, narkomania, przemoc, bezdomność, przestępczość i demoralizacja oraz współdziałania w tym zakresie z różnymi służbami społecznymi, powstanie procedur postępowania służb w przypadkach zetknięcia się ze zjawiskami patologii społecznej.

6. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. • Realizacja wojewódzkiej Kampanii p.n.: „Jestem wolny – nie uzależniam się”, której

głównym celem było promowanie idei trzeźwości podczas wakacyjnego wypoczynku; Adresaci pośredni: koordynatorzy gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, nauczyciele i pedagodzy gimnazjów w województwie pomorskim; adresaci bezpośredni: dzieci i młodzież, rodziny z całego województwa; Partner: Sopockie Stowarzyszenie Profilaktyki i Promocji Zdrowia „Meander”, przedstawiciele mediów; Wydatkowane środki: 8.000 zł;


280

Ocena efektów Kampanii: dotarcie z rzetelną informacją na temat środków odurzających do licznej grupy odbiorców, zainicjowanie w wielu gminach województwa działań profilaktycznych na rzecz dzieci i młodzieży, organizacji różnorodnych form spędzania czasu wolnego i wypoczynku bez alkoholu dla rodzin w okresie wakacji, pobudzenie szkolnej działalności profilaktycznej, uzyskanie przez gminy materiałów reklamowych promujących podejmowane przez nie działania profilaktyczne.

7. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach. • Przystąpienie do Europejskiego Programu Badań Ankietowych w Szkołach na Temat

Używania Alkoholu i Narkotyków (ESPAD); Partner: Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie; Wydatkowane środki: 29.700 zł; Ocena efektów badań: uzyskanie możliwości oceny rozmiarów zjawiska zażywania środków psychoaktywnych przez młodzież szkolną zarówno z terenu województwa, jak też innych województw oraz rekomendacji dla polityki wobec tych substancji na poziomie regionalnym oraz dla działalności profilaktycznej.

8. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy. • Udzielenie dotacji 13 organizacjom pozarządowym z województwa pomorskiego na:

realizację programów profilaktycznych i psychoterapeutycznych skierowanych do dzieci i młodzieży, do osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin oraz bezdomnych, na prowadzenie szkoleń dla kandydatów na pracowników telefonu zaufania w zakresie udzielania pomocy przez telefon i internet osobom znajdującym się w kryzysie, dla przedstawicieli 19 Zarządów Rejonowych PCK w zakresie udzielania pomocy ofiarom przemocy i rodzinom z problemem alkoholowym oraz szkoleń dla osób pracujących z dziećmi i młodzieżą zagrożoną patologiami nt. inicjowania działań profilaktycznych w środowisku lokalnym, a także na promocję działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych podjętych przez organizacje pozarządowe w ciągu całego 2002 roku; adresaci pośredni: 198 specjalistów terapii uzależnień, nauczycieli, pedagogów, psychologów, pracowników świetlic środowiskowych i klubów dla dzieci i młodzieży, wolontariuszy – uczestników szkoleń, 15 organizacji pozarządowych z terenu województwa pomorskiego, których działalność została wyróżniona; adresaci bezpośredni: około 8 000 dzieci i młodzieży z rodzin alkoholowych, zagrożonych patologiami z terenu województwa, 6 osób bezdomnych, uzależnionych od alkoholu; partnerzy: przedstawiciele władz lokalnych i organizacji pozarządowych, osobistości życia publicznego, dziennikarze, wolontariusze, Centra i Domy Kultury, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, Instytut Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, Domy Dziecka, pogotowia opiekuńczo – wychowawcze, parafie, terapeuci uzależnień, psychologowie, prawnik, ośrodki resocjalizacji, readaptacji, terapii uzależnień i pomocy społecznej, szkoły; wydatkowane środki: 85.000 zł; ocena efektów realizacji programów: zwiększenie poczucia własnej wartości, odpowiedzialności za czyny, odwagi wyrażania sądów, zainteresowanie konstruktywnymi formami spędzania czasu wolnego, uzyskanie możliwości rozwoju zainteresowań i zdolności, radzenia sobie ze stresem, konfliktami, a także autodestrukcją i nawrotem choroby alkoholowej uczestników programów profilaktycznych i psychoterapeutycznych, poszerzenie oferty działań profilaktycznych na rzecz dzieci i młodzieży, zwiększenie dostępności pomocy psychologicznej w okresie wakacji dla młodzieży, readaptacja, wzbudzenie motywacji


281

do rozpoczęcia procesu zmiany sytuacji życiowej i poczucia własnych kompetencji osób bezdomnych, zwiększenie umiejętności planowania i realizowania działań profilaktycznych w oparciu o rzetelną diagnozę potrzeb, problemów i analizę posiadanych zasobów uczestników szkoleń, wypracowanie jednolitego systemu udzielania wsparcia osobom doświadczającym przemocy oraz modelu współpracy między przedstawicielami organizacji pozarządowych i instytucji zajmujących się organizowaniem czasu wolnego w środowisku lokalnym, pozyskanie nowych dyżurnych telefonu zaufania oraz materiałów pomocniczych do prowadzenia terapii osób uzależnionych, uhonorowanie i nagłośnienie najbardziej wartościowych inicjatyw w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych oraz podejmujących je osób i organizacji.

• Współorganizacja II Ogólnopolskiej i II Pomorskiej Spartakiady Ruchów Trzeźwościowych i Klubów Abstynenckich; adresaci: 256 osób korzystających z pomocy 29 klubów abstynenckich z województwa pomorskiego oraz członków ich rodzin – uczestnicy Spartakiad; partnerzy: PARPA, organizacje pozarządowe, przedstawiciele władz lokalnych, mediów oraz stowarzyszeń abstynenckich, Centra i Ośrodki Sportu i Rekreacji; wydatkowane środki; 10.800 zł; ocena efektów realizacji Spartakiad: integracja oraz wymiana doświadczeń i wzajemne wsparcie członków klubów abstynenckich i ich rodzin, zacieśnienie więzi pomiędzy osobami wychodzącymi z uzależnienia i ich bliskimi, zainteresowanie uczestników aktywnymi formami spędzania czasu wolnego w kręgu rodzinnym, zmniejszenie poczucia izolacji, zwiększenie poczucia własnej wartości oraz wagi przynależenia do ruchów abstynenckich i podejmowania działań na rzecz ich funkcjonowania.


282

10.12. Województwo Śląskie


programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. • Zorganizowano dwudniową konferencję nt. „Procedura zobowiązania do poddania

się leczeniu odwykowemu”, w której uczestniczyło 85 osób: kuratorzy zawodowi, pełnomocnicy i członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, pracownicy placówek lecznictwa odwykowego. Koszt konferencji wyniósł 7.580 zł. Partnerami w realizacji zadania byli: Sąd Okręgowy w Katowicach, Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, samorządy gminne Województwa Śląskiego. Efektami przedsięwzięcia były m.in.: wymiana doświadczeń w pracy zawodowej uczestników, konsultacja prawna i przedyskutowanie zagadnień tematycznych konferencji z przedstawicielem sądu, nawiązanie współpracy między uczestnikami konferencji.

• Odbywały się konsultacje z przedstawicielami gmin Województwa Śląskiego nt. gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, co służyło zacieśnianiu współpracy w tym obszarze pomiędzy samorządem województwa a samorządami gminnymi.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. • Przeprowadzono szkolenia dla pracowników gminnych punktów konsultacyjnych oraz

dla członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, w których udział wzięło 30 osób na temat zadań punktu konsultacyjnego, zjawiska i sposobów pomocy rodzinie z problemem przemocy domowej oraz uzależnienia, współuzależnienia i motywowania do leczenia. Wydatkowano kwotę 1.020 zł. Osoby biorące udział w szkoleniach podwyższały swoje kompetencje dotyczące m.in. pierwszego kontaktu z osobą uzależnioną od alkoholu oraz wiedzę dotyczącą problemu przemocy w rodzinie. Partnerami zadania były: gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44). • Udzielono dotacji Wojewódzkiemu Ośrodkowi Lecznictwa Odwykowego i Zakładowi

Opiekuńczo – Leczniczemu z siedzibą w Gorzycach, którego jednostka organizacyjna pod nazwą Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia pełni w Województwie Śląskim funkcję wojewódzkiego ośrodka terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia na zadania przewidziane dla wojewódzkich ośrodków terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia: analizę funkcjonowania lecznictwa odwykowego w województwie, szkolenia dla pracowników zakładów odwykowych dotyczących standardów udzielania świadczeń zdrowotnych, szkolenie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, utworzenie


283

witryny internetowej oraz bazy danych o placówkach odwykowych w województwie oraz wydanie broszury informacyjnej. Kwota dotacji wyniosła 31.601,89 zł.

• Dokonano remontów i modernizacji oraz wyposażono pomieszczenia zakładów lecznictwa odwykowego, działających w ramach samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których Województwo Śląskie jest organem założycielskim, przeszkolono pracowników tych zakładów, a także zorganizowano obóz terapeutyczny dla osób uzależnionych od alkoholu. Na powyższe przedsięwzięcia udzielono dotacji w kwocie 322.263,46 zł. Bezpośrednimi beneficjentami zadań byli pacjenci zakładów lecznictwa odwykowego: osoby uzależnione od alkoholu i współuzależnione, a także kadra zakładów. Efektem zrealizowanych zadań było podniesienie w zakładach lecznictwa odwykowego standardów świadczeń zdrowotnych, poprzez rozwój i modernizację bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej usług terapeutycznych dla osób uzależnionych i członków ich rodzin.

4. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych. • We współpracy z sądami okręgowymi działającymi na obszarze Województwa

Śląskiego zorganizowano dwa dwudniowe szkolenia nt. Kurator sądowy wobec zjawiska przemocy domowej zwłaszcza w powiązaniu z uzależnieniem od alkoholu – praca ze sprawcą i ofiarą, tworzenie koalicji lokalnych. W szkoleniach udział wzięli: kuratorzy zawodowi rodzinni i dla dorosłych okręgu katowickiego i częstochowskiego oraz okręgu gliwickiego i bielskiego – łącznie 88 osób. Efektem przedsięwzięcia było podwyższenie przez uczestników szkoleń umiejętności pracy z podsądnymi mającymi problem alkoholowy lub problem przemocy w rodzinie. Koszt zorganizowania szkoleń wyniósł 11.442 zł.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych. • Szkolenia dla 26 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej nt. testu przesiewowego

AUDIT, na które wydano kwotę w wysokości 656,77 zł. (kwota ujęta w pkt. 3). Zadanie to było realizowane w ramach Porozumienia o współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Gorzycach.

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. • Wraz ze Stowarzyszeniem Klub Abstynenta „Powrót” w Mikołowie, Krajowym

Centrum ds. AIDS oraz Krajowym Biurem ds. Przeciwdziałania Narkomanii współorganizowano VII Mikołowskie Seminarium Trzeźwościowe. Celem seminarium były: zapobieganie używania przez młodzież środków psychoaktywnych, animowanie działań samopomocowych młodzieży, promocja zdrowego stylu życia. Wkład finansowy Samorządu Województwa Śląskiego wyniósł 4.936 zł. Ze środków tych sfinansowano m.in. wydanie informatora z VII Mikołowskiego Seminarium Trzeźwościowego, w którym zawarto dane adresowe podmiotów zajmujących się leczeniem uzależnień oraz pomocą osobom i rodzinom z problemem alkoholowym, stanowiące część Internetowej Bazy Informacyjnej Służb Społecznych (IBISS) opracowanej przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego.

• W seminarium uczestniczyli przedstawiciele oświaty, pomocy społecznej, młodzieży i samorządów uczniowskich, rad rodziców, konsultantów i terapeutów, katechetów i duchowieństwa, policji, straży miejskiej, administracji publicznej, sądownictwa, organizacji pozarządowych, ruchu trzeźwościowego, służby zdrowia – ok. 250 osób.


284

• Zorganizowano szkolenie nt. Tworzenie programów profilaktycznych w szkołach w zakresie przeciwdziałania patologiom. Uczestniczyło w nim 61 osób: nauczyciele, pedagodzy i psycholodzy szkolni, dyrektorzy i pracownicy poradni psychologiczno – pedagogicznych. Koszt szkolenia wyniósł 6.458 zł. Uczestnictwo w szkoleniu umożliwiło uczestnikom pogłębienie wiadomości na temat konstruowania programu profilaktycznego w szkole, podzielenie się własnymi doświadczeniami zawodowymi pracy w szkole.

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych. • Zorganizowano szkolenie nt. Przemoc domowa – jak zrozumieć wszystkich

uczestników tego dramatu, jaką pomoc im oferować; „Niebieska Karta” – wspieranie i budowanie lokalnych i regionalnych systemów, w którym uczestniczyło 60 osób – pedagodzy szkolni, nauczyciele, kuratorzy, policjanci, członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych. Koszt szkolenia wyniósł 7.255 zł. Uczestnicy szkolenia nabyli wiedzę o m.in. sytuacji dziecka w rodzinie z problemem przemocy, wspólnie pracowali nad rozwiązaniami tej sytuacji w rodzinie. Dzięki interdyscyplinarnemu charakterowi szkolenia poznawali nawzajem obszar działania poszczególnych grup zawodowych, co sprzyja integrowaniu tych działań w środowisku lokalnym.

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. • Zorganizowano konferencję na temat Środowiska samopomocowe działające w

obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na terenie Województwa Śląskiego. W konferencji udział wzięli m.in. przedstawiciele klubów abstynenckich, grup Anonimowych Alkoholików i Polskiej Rady Ruchu Abstynenckiego Regionu Śląskiego oraz przedstawiciele samorządów gminnych – 60 osób. Koszt konferencji wyniósł 450,94 zł. Efektem spotkania była wymiana doświadczeń członków ruchów trzeźwościowych, wzmocnienie systemu środowisk samopomocowych działających na rzecz osób i rodzin z problemem alkoholowym.

• W 2003 roku odbyło się 5 dwudniowych szkoleń, w których wzięło udział 294 osób, 2 szkolenia jednodniowe (30 osób), konferencja jednodniowa dla 60 osób oraz współorganizowano Mikołowskie Seminarium Trzeźwościowe. Szkolenia organizowane przez ROPS były poddawane ewaluacji. Szczegółowy opis szkoleń został ujęty w punktach 1,2, 4, 6, 7, 8. Na potrzeby szkoleń i konferencji zakupiono materiały dydaktyczne i biurowe oraz artykuły spożywcze w kwocie 1.526,47 zł. W roku 2003 prenumerowano czasopisma z obszaru profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na kwotę 288 zł.

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach. • Dokonano analizy funkcjonowania lecznictwa odwykowego w województwie śląskim

– zadanie zlecone Wojewódzkiemu Ośrodkowi Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Gorzycach. Koszt tego przedsięwzięcia wyniósł 16.669,03 zł. (kwota ujęta w pkt. 3).

• Opracowano Sprawozdanie z realizacji ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) za rok 2002 w Województwie Śląskim, w którym oprócz danych otrzymanych z samorządów gminnych umieszczono informacje dotyczące działań szkół uzyskane ze Śląskiego Kuratorium Oświaty, środowisk


285

samopomocowych, archidiecezjalnego duszpasterstwa trzeźwości, Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia.

• Opracowano raport: „Profilaktyka i Rozwiązywanie Problemów Alkoholowych w gminach Województwa Śląskiego w 2002 roku”, zawierający analizę porównawczą danych otrzymanych z gmin w strukturze powiatowej. Koszt opracowania raportu wyniósł 800 zł. Raport ten był omawiany podczas spotkań z koordynatorami, pełnomocnikami i członkami gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, dostępny był również na stronach internetowych Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej.

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy. • Zlecono zadania celowych programów: Programu pomocy psychospołecznej dla

dzieci i ich rodzin z problemem alkoholowym na obszarach wiejskich oraz Programu wspierania i integracji środowisk samopomocowych działających w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Łączna kwota dotacji udzielonych organizacjom pozarządowym na dotacje w powyższym obszarze wyniosła 125.352,21 zł. Znaczna część wydatkowanych funduszy w ramach Programu pomocy psychospołecznej dla dzieci i ich rodzin z problemem alkoholowym na obszarach wiejskich przeznaczona została na zakup materiałów dydaktycznych oraz materiałów służących terapii dzieci, a także na organizację wypoczynku letniego i czasu wolnego dzieci. Efektem było zapewnienie dzieciom warunków do wypoczynku psychicznego od codziennego stresu spowodowanego sytuacją rodzinną, a także zapewnienie właściwego poziomu higieny i regularnego żywienia, poprawa kondycji fizycznej poprzez udział w zajęciach sportowych, realizowanie elementów z zakresu edukacji zdrowotnej, ekologicznej czy przekazywanie wiedzy o regionie. W realizację zadań zaangażowane były różnorodne podmioty, w tym organy administracji publicznej. Wśród partnerów wspierających realizację przedsięwzięć programu znalazły się miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, socjalne organizacje pozarządowe, parafie i instytucje kościelne, urzędy miejskie i gminne, ośrodki interwencji kryzysowej, świetlice socjoterapeutyczne, komisje profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a także w poszczególnych projektach Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Uniwersytet Śląski oraz lokalne media. Realizacja zadań podjętych przez organizacje w ramach Programu wspierania i integracji środowisk samopomocowych działających w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przyczyniła się do osiągnięcia głównego celu programu tj. wsparcia i integracji środowisk samopomocowych działających w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W ramach programu podejmowano działania z zakresu profilaktyki, edukacji, terapii, poradnictwa itp. Organizacje pozarządowe realizując program współpracowały z: samorządami gminnymi i powiatowymi, ośrodkami pomocy społecznej, sądami, policją, placówkami profesjonalnie zajmującymi się rozwiązywaniem problemów alkoholowych (lecznictwem odwykowym, poradniami psychologicznymi, ośrodkami interwencji kryzysowej) itp. Wymienione podmioty udzielały organizacjom pomocy finansowej, organizacyjnej i merytorycznej. Program był realizowany na terenie województwa śląskiego, a zdecydowana większość zadań podjętych w jego ramach posiadała charakter ponadlokalny. Zgodnie z jego założeniami organizacje zrealizowały wszystkie przedsięwzięcia ujęte w programie, dzięki czemu osiągnięto


286

większość zakładanych rezultatów. Działania organizacji stanowiły uzupełnienie i wsparcie działalności prowadzonej przez placówki profesjonalnie zajmującymi się rozwiązywaniem problemów alkoholowych.

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków – naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych). • Wydział Polityki Gospodarczej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego

zajmuje się procedurą wydawania zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi i w zakresie kontroli współpracuje z Urzędem Kontroli Skarbowej, Państwową Inspekcję Handlową oraz Wydziałem Przestępczości Gospodarczej Policji.

• Urząd Marszałkowski na prośbę organów takich jak np. Izba Celna, Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej (WIIH) przesyła wykazy przedsiębiorców, którym udzielone zostały przedmiotowe zezwolenia. Organy te dokonują kontroli w wybranych przez siebie punktach i w przypadku stwierdzenia naruszenia postanowień ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zawiadamiają Urząd. Na bazie uzyskanych materiałów i po przeprowadzonych postępowaniach administracyjnych Marszałek w oparciu o obowiązujące przepisy cofa lub wydaje decyzje umarzające prowadzone postępowania. W 2003 roku nie wydano decyzji cofających zezwolenia, natomiast w 2002 roku wydano ich 8.


287

10.13. Województwo Świętokrzyskie

Uchwałą Nr X/81/03 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 maja 2003 r został przyjęty do realizacji Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zgodnie z postanowieniami art. 9³ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) realizacja zadań samorządu wynikających z ww. programu może być finansowana tylko z tytułu uzyskanych wpływów za wydanie przez Marszałka Województwa zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości do 18% alkoholu . Z tego tytułu do budżetu Samorządu Województwa w roku 2003 wpłynęła kwota w wysokości: 1.021.937 zł.



programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: • Samorząd Województwa Świętokrzyskiego na mocy porozumienia z Miastem Kielce

partycypował w kosztach przeprowadzenia szkolenia dla aplikantów na kuratorów sądowych oraz w kosztach szkolenia dla kuratorów rodzinnych, dofinansowano koszty pełnienia dyżurów interwencyjnych i terapeutycznych w zespole pomocy rodzinie w Świętokrzyskim Centrum Profilaktyki i Edukacji w Kielcach, dofinansowano również zakup materiałów pomocniczych do zajęć terapeutycznych. Na dofinansowanie realizacji ww. zadań przeznaczono kwotę: 15.000 zł.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych: • Zorganizowano naradę dla przedstawicieli samorządów gminnych i powiatowych,

której celem było zintegrowanie działań profilaktycznych w regionie, prowadzonych przez agendy rządowe, samorządy terytorialne, organizacje i instytucje społeczne, dostarczenie wiedzy i umiejętności w kierunku animowania inicjatyw profilaktycznych oraz koncentrowania niezbędnych środków finansowych a także zwiększenie liczby kompetentnych organizatorów i realizatorów programów profilaktycznych. Spotkanie odbyło się w dniach 8 – 9 maja br. Udział wzięło ok. 70 osób.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44): • W ramach realizacji tego zadania z inicjatywy Samorządu Województwa w

Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Morawicy rozpoczęto remont i modernizację pawilonu z przeznaczeniem na Oddział Odwykowy. Na cel ten Samorząd Województwa zaangażował środki w wysokości: 1.100.000 zł. Z uwagi na oprotestowanie procedury przetargowej i wydłużający się czas wyboru oferty na roboty budowlane, w roku 2003 jednostce przekazano dotację w wysokości 51.240 zł. Pozostałą kwotę przyznanej dotacji planuje się wykorzystać w roku 2004 na kontynuację realizacji ww. zadania.


288

• Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia został utworzony w roku 2001. Aktualnie w skład WOTUW Kielce wchodzą trzy Całodobowe Oddziały Terapii Uzależnienia – 146 łóżek, Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia z siedzibą w Kielcach oraz pododdział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych. Zatrudnionych jest : 5 osób – lekarze specjaliści psychiatrzy, certyfikowani specjaliści psychoterapii uzależnień – 6 osób, certyfikowani instruktorzy terapii uzależnień – 5 osób, specjaliści i instruktorzy po STU – 12 osób, pielęgniarki po szkoleniach SPP – 20 osób.

• W roku 2003 w przychodniach odwykowych, których organem założycielskim jest Sejmik Województwa Świętokrzyskiego udzielono łącznie 24.220 porad w tym 2.230 porad dla osób z zaburzeniami psychicznymi związanymi z alkoholem.

• Ogółem w Województwie świętokrzyskim w poradniach odwykowych wg rozpoznania zasadniczego leczonych było 6.396 osób w tym leczonych po raz pierwszy 2.838 osób.

4. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych. • W roku 2003 nie udzielono wsparcia finansowego na realizację programów dla osób

uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych. 5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających

alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych: • W ramach wykonywania tego zadania na terenie województwa wdrożono projekt p/n

„Szkolenie lekarzy wiejskich i lekarzy rodzinnych w zakresie diagnozowania oraz podejmowania interwencji wobec pacjentów nadużywających alkoholu”. W ramach projektu przeszkolono 60 osób rekrutujących się z medycznych grup zawodowych (lekarze i pielęgniarki) zatrudnionych w POZ. Szkolenie zostało przeprowadzone zgodnie z programem opracowanym przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do realizacji ww. zadania został zaangażowany Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Kielcach.

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka • Realizację ww. zadania wraz z udzieleniem dotacji w wysokości: 21.640 zł. Samorząd

Województwa Świętokrzyskiego powierzył Wojewódzkiemu Specjalistycznemu Zespołowi Opieki Neuropsychiatrycznej w Kielcach. W ramach przyznanej dotacji zrealizowano: – Przeprowadzono maraton psychoterapeutyczny dla dorosłych dzieci alkoholików –

w ramach wykonywania tego zadania zostały zorganizowane 3 grupy terapeutyczne Dorosłych Dzieci Alkoholików liczące 8 – 15 osób. Zajęcia terapeutyczne prowadzone były według opracowanego scenariusza.

– Zorganizowano grupy terapeutyczne dla ofiar przemocy domowej. Zadanie przeprowadzane było w trzech sesjach: od 16 września do 4 października, od 14 października do 8 listopada oraz od 18 listopada do 9 grudnia 2003 r. Zrealizowano 70 godz. ćwiczeń.

– Przeprowadzono treningi asertywności dla współuzależnionych kobiet – w ramach realizacji zadania zorganizowano 10 osobową grupę współuzależnionych kobiet dla których prowadzone były treningi asertywności. Zajęcia terapeutyczne odbywały się według opracowanego scenariusza zajęć.

– Przeprowadzono zajęcia dla 12 osobowej grupy psychoedukacyjnej i rozwoju osobistego dla uzależnionych. Ćwiczenia prowadzone były według scenariusza opracowanego na bazie programu profilaktycznego „VETO”.


289

– Zorganizowano zajęcia dla 9 – 17 osobowej grupy dla uzależnionych sprawców przemocy – dla których ćwiczenia prowadzone były według scenariusza opracowanego na podstawie „Poradnika przeciwdziałania przemocy w rodzinie” wydanego przez Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy Niebieska Linia.

– Zorganizowano dwa szkolenia dla pracowników Wojewódzkiego Specjalistycznego Zespołu Opieki Neuropsychiatrycznej w Kielcach nt. pracy z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie. Spotkania odbyły się w dniach 24 – 25 października oraz 14 – 15 listopada, udział wzięło 30 osób. Szkolenia przeprowadzono według oferty Instytutu Psychologii Zdrowia wraz z programem i umową wykonania zadania.

– Zorganizowano warsztaty superwizyjne dla osób pracujących z dorosłymi dziećmi alkoholików – wykonawcą tego zadania był psycholog kliniczny, specjalista psychoterapii uzależnień legitymujący się licencją superwizora psychoterapii PTP. Pracownicy Wojewódzkiego Specjalistycznego Zespołu Opieki Neuropsychiatrycznej w Kielcach uzyskali rekomendacje superwizorskie, wymagane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w celu świadczenia usług na wyższym poziomie.

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, • Przeszkolono pracowników gminnych punktów konsultacyjnych w zakresie poprawy

efektywności kontaktowania się i pomocy osobom uzależnionym od alkoholu i członkom ich rodzin, a także ofiarom i sprawcom przemocy w rodzinie. Szkolenie zostało przeprowadzone zgodnie z konspektem opracowanym przez Państwową Agencję rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W szkoleniu wzięło udział 11 osób rekrutowanych z instytucji pomocy społecznej, policji, Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i oświaty.

• Wdrożono projekt szkolenia pn.: „Promocja procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie „Niebieska Karta” – wspieranie i budowanie lokalnych oraz regionalnych systemów działań w tym zakresie”. W szkoleniu wzięło udział 7 osób rekrutujących z instytucji pomocy społecznej, policji oraz Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

• Do realizacji ww. projektów zaangażowano Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia.

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych: • W ramach obchodów międzynarodowego dnia rodziny na terenie Województwa

Świętokrzyskiego w dniach 12 – 16 maja 2003 r. została zorganizowana kampania edukacyjna pod nazwą „ Świętokrzyskie Dni Profilaktyki”, których obchody zostały powiązane z ogólnopolską konferencją pt. „Miejsce rodziny i szkoły w profilaktyce uzależnień”. Organizatorami kampanii byli: Zakład Resocjalizacji i Profilaktyki Społecznej Akademii Świętokrzyskiej, Zespół ds. Rodziny i Przeciwdziałania Uzależnieniom Województwa Świętokrzyskiego, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów alkoholowych w Kielcach, Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego, Wydział Edukacji, Kultury i Ochrony Zdrowia Urzędu Miasta w Kielcach oraz Świętokrzyskie Centrum Profilaktyki i Edukacji w Kielcach. Świętokrzyskie Dni Profilaktyki to cykl sesji naukowych, warsztatów oraz imprez kulturalno naukowych, których tematem była profilaktyka uzależnień. Uczestnikami kampanii były osoby rekrutujące się z Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów


290

Alkoholowych z terenu województwa, organizacji pozarządowych, instytucji pomocy społecznej, policji oraz oświaty. Na realizację powyższego zadania Samorząd Województwa Świętokrzyskiego przeznaczył kwotę 5.000 zł. na dofinansowanie opracowania i wydania materiałów pokonferencyjnych.

• Dofinansowano koszty obsługi strony internetowej zawierającej aktualne informacje dotyczące działalności i zakresu usług Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Morawicy.

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i wybranych gminach: • Opracowano i wydano w nakładzie 1500 szt. egzemplarzy informator o Placówkach

Lecznictwa Odwykowego Województwa Świętokrzyskiego, jak również Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia corocznie przygotowuje Raport o Stanie Lecznictwa Odwykowego w Województwie Świętokrzyskim.

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy: • W trybie konkursu ofert Samorząd Województwa zlecił podmiotom nie zaliczanym do

sektora finansów publicznych realizację zadań ujętych w „Wojewódzkim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2003 – 2005” oferty złożyło 11 podmiotów, wpłynęło 15 wniosków. Środki finansowe zostały przyznane na dofinansowanie realizacji 10 programów. Samorząd Województwa przeznaczył na ten cel kwotę: 15.000 zł.: – Dofinansowano zajęcia edukacyjne dla wychowanków Ogniska Wychowawczego.

W programie uczestniczyło 25 osób – dzieci w wieku od 8 do 17 lat pochodzących z rodzin dotkniętych różnymi problemami i trudnościami (alkoholizm rodziców, niezaradność życiowa, narkomania, choroby).

– Dofinansowano zakup leków i żywności dla ofiar przemocy przebywających w schronisku. W 2003 r. w schronisku przebywało ogółem 39 osób, w tym 20 kobiet i 19 dzieci. Tygodniowo udzielano około 70 porad.

– Dofinansowano zajęcia grupy terapeutycznej dla dzieci wywodzących się z rodzin z problemem alkoholowym. Stała grupa dzieci liczyła 10 osób, oraz 4 uczestników okazjonalnych w wieku od 5 – 8 lat.

– Dofinansowano koszt letnich kolonii profilaktyczno – rekreacyjnych szkolących młodzieżowych liderów profilaktyki. W koloniach wzięło udział 592 dzieci pochodzących z rodzin ubogich lub niewydolnych wychowawczo zagrożonych problemem uzależnienia od alkoholu.

– Dofinansowano realizację Regionalnego Systemu Diagnozy i Profilaktyki młodzieży szkół ponadpodstawowych na terenie województwa świętokrzyskiego.

– Dofinansowano konsultacje psychologiczne dla osób uzależnionych, współuzależnionych i ich rodzin.. Uczestnikami konsultacji byli pacjenci z zaburzeniami osobowości, lękowymi, agresywnymi, trudnymi w kontakcie, zdegradowanymi zawodowo i społecznie w związku z długoletnim okresem swego uzależnienia, pacjenci grup terapeutycznych, uczestnicy grup AA.

– Dofinansowano program terapeutyczny pn. „Uzależnienie od alkoholu! Czas powiedzieć stop!”. Beneficjantami programu były osoby bezrobotne z problemem alkoholowym oraz bezrobotni członkowie ich rodzin. W warsztatach wzięła udział grupa 15 osób (8 mężczyzn 7 kobiet). 10 uczestników to osoby z problemem alkoholowym, pozostałe 5 to bezrobotne współuzależnione.


291

– Dofinansowano zakup literatury fachowej oraz materiałów promocyjno – informacyjnych o działalności punktu konsultacyjnego udzielającego pomocy ofiarom przestępstw.

– Udzielono dotacji na pokrycie kosztów przeprowadzenia profilaktycznych zajęć warsztatowych dla uczniów wytypowanych przez pedagogów pierwszych i drugich klas kieleckich szkół ponadgimnazjalnych. Wytypowani uczniowie wywodzili się z rodzin patologicznych, o trudnej sytuacji materialno–bytowej, a jednocześnie aktywnie zaznaczali swoją obecność w społeczności szkolnej. W czasie warsztatów przygotowano uczestników do prowadzenia akcji profilaktycznych na rzecz uczniów swojej szkoły oraz do wspierania rozwoju Ruchu Czystych Serc na terenie pozostałych szkół Województwa Świętokrzyskiego. Odbiorcom dostarczono niezbędnej wiedzy z zakresu zapobiegania uzależnieniom i poradnictwa rówieśniczego.

– Przy udziale organizacji pozarządowej zrealizowano program profilaktyczny pn. „Zatrzymać przemoc” adresowany do młodzieży szkól gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Program obejmował analizę sytuacji psychologicznej sprawcy przemocy, osoby doznającej przemocy i świadka przemocy. Programem zostało objętych 208 uczniów w wieku od 13 – 14 do 16 – 17 lat.

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych): • W roku 2003 do Urzędu Marszałkowskiego wpłynęła jedna skarga dotycząca

sprzedaży hurtowej w miejscu niewskazanym w zezwoleniu wydanym przez Marszałka Województwa Świętokrzyskiego. Zarzuty przedstawione w skardze znalazły odzwierciedlenie w protokole pokontrolnym. W związku z powyższym Marszałek Województwa Świętokrzyskiego wydał decyzję cofającą zezwolenie na prowadzenie w kraju obrotu hurtowego napojami alkoholowymi o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo. Obecnie od wydanej decyzji wpłynęło odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Sprawa w toku rozstrzygnięcia.

12. Inne działania określone w Wojewódzkim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów alkoholowych, o których nie wspomina Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. • Samorząd Województwa Świętokrzyskiego przystąpił do międzynarodowego projektu

„Walka i zapobieganie alkoholizmowi”. Jego celem jest wdrożenie antyalkoholowego programu „MANUS” dla dorosłych. Realizacja programu polega na uświadomieniu konsekwencji nadużywania alkoholu w miejscu pracy i stworzeniu sieci tzw. osób kluczowych. Osoby kluczowe to osoby piastujące stanowiska kierownicze w zakładach pracy oraz pracownicy cieszący się zaufaniem swych współpracowników. Główny cel działań to wczesna reakcja i interwencja na pierwsze symptomy alkoholizmu wśród pracowników. W ramach realizacji ww. projektu Samorząd Województwa Świętokrzyskiego w dniach 11 – 14 maja 2003 r. gościł trzyosobową delegację z Danii z regionu Aarhus. Duńczycy przyjechali na zaproszenie władz Województwa. Zapoznali się z systemem podejmowanych działań profilaktycznych i metodami leczenia uzależnień na terenie Województwa Świętokrzyskiego. W dniach 23 – 28 września br. trzyosobowa delegacja z Polski gościła w Aarhus w Danii, a w dniach 19 – 26 listopada br. w St. Petersburgu biorąc udział w cyklu szkoleń. Uczestnicy zostali przeszkoleni przez duńskich konsultantów pod kątem rozwoju


292

profilaktyki antyalkoholowej w firmach, instytucjach, miejscach pracy. Przekazano wiele propozycji, pomysłów oraz porad w oparciu o własne doświadczenia, które mogą okazać się pomocne w opracowaniu oraz realizacji aktywnej i skutecznej polityki antyalkoholowej odpowiadającej potrzebom konkretnego zakładu, konkretnej firmy. Uczestnicy szkolenia jako jedyni w Polsce otrzymali dyplomy konsultantów programu „MANUS”. W celu wdrożenia programu w zakładach pracy województwa świętokrzyskiego w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy odbyło się spotkanie ze społecznymi inspektorami Pracy oraz przedstawicielami Związku Zawodowego, na którym został zaprezentowany program „MANUS”. Obecnie trwają prace nad opracowaniem i wydaniem materiałów edukacyjnych programu „MANUS” adekwatnych do sytuacji zakładów pracy na terenie województwa Świętokrzyskiego.

Na realizację zadań wynikających z „Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych” w roku 2003 wydatkowano kwotę w wysokości 137.283 zł. z tego: – kwotę 20.000 zł przekazano dla Miasta Kielce, – kwotę 15.000 zł. przekazano dla organizacji pozarządowych, – kwotę 91.641 zł. przekazano dla samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

w tym 51.240 zł na wydatki inwestycyjne, – kwotę 4.670 wydatkowano na pokrycie kosztów podróży zagranicznych – kwotę 5.972 zł wydatkowano na zadania bieżące (organizacja i obsługa konferencji,

szkoleń itp.).


293

10.14. Województwo Warmińsko – Mazurskie


programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. • W dniach 9 – 10 maja 2003 roku w Bęsi odbyła się Wojewódzka narada gminnych

pełnomocników/koordynatorów ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, w naradzie wzięło udział 54 osoby. Spotkanie poświęcone było między innymi omówieniu założeń i celów projektów rekomendowanych do wspólnej realizacji w 2003 r. przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz samorządy województw i gmin, dyskutowano nad mianami w ustawie z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), omówiono struktury i funkcjonowanie Centrum Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Giżycku. Przedstawiciele gmin wymienili swoje doświadczenia i przedyskutowali tryb postępowania przetargowego w sprawie organizacji kolonii i obozów z programem zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Pełnomocnik z Gminy Ostróda zaprezentowała formy realizacji zadania „Profilaktyka szkolna i pozaszkolna” w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

• W dniach 27 – 28.10.2003 r. odbyła się w Piszu kolejna Wojewódzka narada gminnych pełnomocników/koordynatorów ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz dyrektorów powiatowych centrów pomocy rodzinie, w której wzięło udział 70 osób. Jesienna narada była okazją do wyznaczenia kierunków działań w zakresie profilaktyki i leczenia uzależnień zarówno na szczeblu lokalnym jak i wojewódzkim przy współudziale i pomocy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie. Do udziału w naradzie zaproszeni zostali przedstawiciele Katolickiego Ruchu Antynarkotycznego „KARAN”, którzy zaprezentowali ideę i funkcjonowanie Młodzieżowego Ośrodka Terapeutycznego KARAN „Dom Zacheusza” w Elblągu dla dzieci i młodzieży uzależnionej od alkoholu i innych środków psychoaktywnych. Omówiono problemy uzależnień zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Przedstawiciel Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie zachęcał uczestników do włączania się i realizacji w gminach, zwłaszcza dużych miejskich programu edukacyjno–interwencyjnego dotyczącego nietrzeźwości kierowców. Narada stała się też okazją do prezentacji struktury i form pracy Ośrodka Profilaktyki i Terapii w Piszu oraz uroczystego otwarcia urządzonego w Ośrodku „Niebieskiego Pokoju”.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Zadanie to realizował w roku 2003 Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnień w Giżycku na zlecenie Samorządu Województwa w Giżycku. Przeprowadził on szkolenia różnych grup zawodowych pomagających osobom uzależnionym od alkoholu i ich rodzinom znajdujących się w sytuacji kryzysowej. Szkolenia przeznaczone były dla: • Kuratorów sądowych z sądów rejonowych i okręgowych terenu województwa nt.

Praca terapeutyczna z osobami uzależnionymi i członkami ich rodzin. Łącznie w szkoleniach tych wzięło udział 110 sądowych kuratorów zawodowych oraz 36 sądowych kuratorów społecznych.


294

• Dwa szkolenia warsztatowe pracowników punktów konsultacyjnych pracujących z osobami uzależnionymi i członkami rodziny alkoholika nt.” Terapia osób – współuzależnionych” oraz” Trudny pacjent w grupie terapeutycznej”. Przeszkolonych zostało 15 osób – w pierwszym i 17 osób – w drugim szkoleniu, łącznie 32 osoby pracujące w punktach informacyjno – konsultacyjnych, czy interwencyjnych.

• Szkolenia warsztatowe pracowników punktów interwencyjno – konsultacyjnych. Łącznie w trzech szkoleniach nt. „Motywowania do leczenia odwykowego” oraz” Złość, przemoc, agresja” – udział w nich wzięło 85 osób.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin. W ramach tego zadania w roku 2003 : • Poprawione zostały warunki hospitalizacji i terapii oraz baza hotelowa:

– w Ośrodku Terapii Uzależnień Wojewódzkiego Zespołu Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie,

– na Oddziale Terapii Uzależnień Specjalistycznego Psychiatrycznego SP ZOZ we Fromborku

– w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnień w Giżycku.

• Podniesiono jakość świadczonych usług terapeutycznych, poprzez sfinansowanie kadrze terapeutycznej placówek lecznictwa odwykowego z terenu województwa, kosztów szkoleń specjalistycznych, stworzyło to możliwość uzupełnienia i podwyższenia swoich kwalifikacji – łącznie 20 osobom, w tym: Studium Terapii Uzależnień ukończyło – 4 osoby, Studium Pomocy Psychologicznej – 4 osoby oraz 12 osób ukończyło inne profesjonalne szkolenia i staże. Większa liczba wykwalifikowanej kadry terapeutycznej i osób wspomagających uzależnionego i jego rodzinę w procesie trzeźwienia stworzyła możliwość realizacji profesjonalnych programów i wpłynęła na efektywniejszą pomoc osobom z problemem alkoholowym.

• W ramach wpierania tworzenia specjalistycznych stacjonarnych placówek leczenia uzależnień Samorząd Województwa udzielił wsparcia finansowego Parafii Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w Mikołajkach na utworzenie Filii w Ukcie Domu Pomocy Społecznej „ARKA” dla osób uzależnionych od alkoholu. Wieloletnia praktyka wskazuje, że tego rodzaju specjalistyczne placówki przynoszą wymierne efekty w pracy z osobami uzależnionymi, mieszkającymi w Domach Pomocy Społecznej. Uruchomienie dotacji z samorządu województwa warunkowało uzyskanie środków finansowych od darczyńcy zagranicznego w kwocie 400 tyś zł a tym samym pozwoliło na zakończenie prac adaptacyjnych.

• W roku 2003 udało się utworzyć Młodzieżowy Ośrodek Terapeutyczny dla Dzieci i Młodzieży w Elblągu, dzięki temu możliwe będzie leczenie i rehabilitacja dzieci i młodzieży dotkniętej problemem uzależnienia krzyżowego od alkoholu i narkotyków oraz innych substancji psychoaktywnych, na terenie województwa..

• Stowarzyszenie „KARAN” Oddział w Elblągu otrzymało z budżetu województwa środki finansowe z przeznaczeniem na remont i prace adaptacyjne związane z przystosowaniem obiektu do funkcji leczniczo – terapeutycznych. Placówka przygotowana została na przyjęcie na stacjonarną terapię długoterminową docelowo 28 osób, w tym również osób niepełnosprawnych. Ośrodek realizuje także ambulatoryjną opiekę terapeutyczną i wsparcie uzależnionych oraz pomoc psychologiczną dla ich rodzin.


295

4. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających zakładach karnych. Realizując ten punkt programu w roku 2003: • Przekazywano pracownikom zakładów karnych i aresztów śledczych materiały i

publikacje edukacyjne, wspierając w ten sposób realizowane przez nich programy. • Podejmowano też próby stworzenia na terenie Województwa Warmińsko –

Mazurskiego profesjonalnego ośrodka wsparcia dla osób opuszczających zakłady karne. Stowarzyszenie na rzecz Tworzenia Przyjaznego Środowiska Wychowawczego Dzieci i Młodzieży Iławskiej „Przystań” zadeklarowało chęć współpracy z Samorządem Województwa w ramach realizacji tego zadania. Jednak nie udało się pozyskać stosownego obiektu. Zadanie zostało zaplanowane na rok 2004.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych. • We współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w

2003 roku 2 osoby z Województwa Warmińsko – Mazurskiego (lekarz i specjalista psychoterapii uzależnień) zostały przeszkolone do przeprowadzenia szkoleń lekarzy rodzinnych w ramach projektu pt. „Szkolenie lekarzy wiejskich i lekarzy rodzinnych w zakresie diagnozowania oraz podejmowania interwencji wobec pacjentów nadużywających alkoholu”. Przygotowany został wykaz placówek podstawowej opieki zdrowotnej w województwie Warmińsko – Mazurskim. Skonsultowano z koordynatorami/pełnomocnikami gminnych programów rozwiązywania problemów alkoholowych potrzebę uczestnictwa lekarzy w szkoleniu. Uzgodniono, iż zadanie zorganizowania szkoleń zostanie zlecone Wojewódzkiemu Ośrodkowi Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnień w Giżycku w roku 2004.

6. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. • W roku 2003 w Powiecie Giżyckim realizowano pilotażowy program” Wychowawca

podwórkowy – pracownik uliczny”, mający na celu wcześniejszą redukcję szkód społecznych i minimalizowanie już powstałych zjawisk patologicznych wśród dzieci i młodzieży. Zatrudniono pracownika do pracy z dziećmi i młodzieżą zagrożoną destrukcją społeczną oraz uzależnieniem od alkoholu i substancji psychoaktywnych. Z zajęć organizowanych przez wychowawcę podwórkowego w okresie 1.07. – 31.12.2003 r. skorzystało 28 dzieci, 11 dzieci systematycznie uczestniczyło w zajęciach. Były to dzieci z rodzin: wielodzietnych, niepełnych, niezaradnych życiowo, zagrożonych przemocą, alkoholizmem, niewydolnych wychowawczo, objętych nadzorem kuratora sądowego oraz z rodzin, z których dzieci okresowo przebywały w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Giżycku. W świetlicy organizowano zajęcia: plastyczne, techniczne, sportowe, muzyczne, informatyczne, konkursy, wycieczki, spacery, wyjścia na basen, okolicznościowe zabawy. Prowadzone w świetlicy zajęcia i praca pedagoga podwórkowego, mają także na celu m.in.: dostarczanie pozytywnych wzorców, korygowanie niewłaściwych zachowań, łagodzenie konfliktów i odreagowywanie emocjonalne, wyzwalanie aspiracji, pomoc w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych. Praca pedagoga podwórkowego wiązała się również ze spotkaniami z rodzicami dzieci w ich domach rodzinnych, z pedagogami szkolnymi, kuratorami sądowymi, policją.


296

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami • Samorząd Województwa wspólnie z Powiatami: Giżyckim, Piskim, Kętrzyńskim a

także Iławskim włączając się w ogólnopolską akcję „Dziecko pod parasolem prawa”, w roku 2002 podjął inicjatywę stworzenia w województwie Warmińsko – Mazurskim „Niebieskich Pokoi” – pomieszczeń do przesłuchań dziecka – ofiary i świadka przemocy z możliwością monitorowania. W tym celu na przełomie 2002/2003 roku dokonano zakupu na kwotę prawie 18.000 zł specjalistycznego sprzętu do wyposażenia „Niebieskich Pokoi” zorganizowanych w Giżycku, Piszu i Kętrzynie. W roku 2003 z budżetu województwa przyznana została dotacja celowa – Powiatowi Iławskiemu w kwocie 8.000 zł z przeznaczeniem na wyposażenie w sprzęt audiowizualny oraz weneckie lustro pomieszczeń „Niebieskiego Pokoju”. Przekazano również dotacje podmiotowe Powiatom: Giżyckiemu, Piskiemu i Kętrzyńskiemu na zamontowanie weneckich luster w pomieszczeniach „Niebieskich Pokoi” na łączną kwotę 6.000 zł (3 x 2.000 zł). Łącznie Samorząd Województwa Warmińsko – Mazurskiego wydatkował na powyższy cel kwotę 32.000 zł

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych. • W dniach.25 – 27.07.2003 r. w amfiteatrze w Mrągowie, w czasie trwania Pikniku

Country zorganizowano akcję profilaktyczno – edukacyjną. Władze Mrągowa przy współudziale i pomocy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz wsparciu Pełnomocnika Zarządu Województwa ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizując to zadanie miały na celu zorganizowanie takiej zabawy przy muzyce, aby zachować bezpieczeństwo jej uczestników i turystów, a jednocześnie nie naruszać przepisów prawa dotyczących sprzedaży alkoholu nieletnim i jego używania przez kierowców.

• W roku 2003 kontynuowano w ramach współpracy z samorządami lokalnymi i organizacjami pozarządowymi, działalność szkoleniową skierowaną do wychowawców i pedagogów, pracowników socjalnych, policjantów, kuratorów sądowych i innych osób pracujących z dziećmi i młodzieżą, wychowankami DD oraz z ofiarami i sprawcami przemocy: – W dniach 26 – 28 marca oraz 9 – 11 kwietnia w Kikitach odbyły się szkolenia nt.

„Wykorzystanie metody terapii krótkoterminowej nastawionej na rozwiązanie BSFT w pracy z ofiarą przemocy”, w którym udział wzięło 48 osób (2 x 24 osoby), głównie byli to przedstawiciele: Ośrodków Pomocy Społecznej, PCPR – ów, punktów konsultacyjnych dla ofiar przemocy.

– W dniu 10 kwietnia w Łańsku k/Olsztyna odbyło się szkolenie osób pracujących w „Niebieskich Pokojach”. W szkoleniu uczestniczyło 31 osób – byli to przedstawiciele instytucji z terenu województwa: prokuratur okręgowych i rejonowych, psycholodzy, sędziowie, policjanci.

– W dniach 30.09.03 – 2.10.03 w Nowej Kaletce przeprowadzono szkolenie nt. „Praca z rodziną dysfunkcyjną – uzależnienia, przemoc”, skorzystało z niego 24 osoby – wychowawcy i pracownicy socjalni z domów dziecka oraz młodzieżowych ośrodków wychowawczych województwa.

– W dniach 9 – 11 grudnia w Ramsowie k/Olsztyna przy wsparciu Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zorganizowane zostało szkolenie pt. „Praca z dzieckiem osieroconym”, w którym uczestniczyło 22


297

wychowawców, pracowników socjalnych Domów Dziecka i MOW z terenu województwa.

– W dniach 13 – 14.11.03 r. odbyło się w Kikitach szkolenie o zaawansowanym poziomie nt. „Wykorzystanie metody terapii krótkoterminowej nastawionej na rozwiązanie BSFT w pracy z ofiarą przemocy”. W szkoleniu udział wzięły osoby, uczestniczące wcześniej w szkoleniu na poziomie podstawowym łącznie 41osób, byli to między innymi: pedagodzy, wychowawcy, terapeuci, pracownicy punktów konsultacyjnych, koordynatorzy gminnych programów RPA

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie Województwa warmińsko – mazurski ego. • Jesienią 2003 r. Instytut Psychiatrii i Neurologii zrealizował audytoryjne badania

ankietowe( na próbie reprezentatywnej) uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych oraz klas drugich szkół ponadgimnazjalnych Województwa Warmińsko – Mazurskiego.

Przeprowadzenie badań ankietowych ESPAD – „Europejski Program Badań Ankietowych w szkołach na temat używania alkoholu i narkotyków” w województwie warmińsko – mazurskim pozwoliło na uzyskanie profesjonalnej diagnozy problemów i zjawisk związanych z nadużywaniem alkoholu przez dzieci i młodzież, zawartej w obszernym, szczegółowym raporcie. Materiał ten stanie się podstawą do celowego projektowania działań w kierunku rozwiązywania problemów uzależnień w naszym województwie, będzie też istotny przy ubieganiu się o środki finansowe z unijnych funduszy strukturalnych na realizację tych zadań. ..

10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowisk wzajemnej pomocy. • W budżecie Województwa Warmińsko – Mazurskiego w roku 2003 w ramach

Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. dofinansowano działalności organizacji pozarządowych w formie dotacji, na ten cel przeznaczono łączną kwotę 126.230 zł – Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Problemami Uzależnień

ALFA w Olsztynie: Program terapeutyczny dla osób uzależnionych z regionu województwa – dotacja w kwocie 5.000 zł; Program terapeutyczny dla osób współuzależnionych – dotacja w kwocie 5.000 zł.

– Olsztyńskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Z Rodzin z Problemami Alkoholowymi STOKROTKA w Olsztynie: Warsztaty i treningi dla osób uzależnionych i współuzależnionych – dotacja w kwocie 8.000 zł; Prowadzenie Ośrodka Interwencyjnego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie – dotacja w kwocie 20.000 zł.

– Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Oddziału w Elblągu: „Wehikuł czasu” Warsztaty dla młodzieży w wieku 14 – 16 lat – dotacja w kwocie 3.450 zł Punkt konsultacyjno – interwencyjny dla ofiar przemocy w rodzinie – dotacja w kwocie 7.200 zł.

– Stowarzyszenie Młodzieżowe ULICA Dobre Miasto: III Festyn Profilaktyczny – dotacja w kwocie 2.000 zł.

– Katolickie Stowarzyszenie Opieki nad Dzieckiem i Rodziną im. Św.Brata Alberta: Letnia Szkoła Profilaktyki i Psychoedukacja – dotacja w kwocie 3.300 zł.

– ZHP Komenda Hufca im. Bojowników o Polskość Warmii i Mazur w Ostródzie: Obóz profilaktyczny – terapia dla dzieci z rodzin z problemami alkoholowymi i dotkniętych przemocą – dotacja w kwocie 2.340 zł.

– ZHP Komenda Hufca im. Bojowników o Polskość Warmii i Mazur w Ostródzie: Warsztaty młodzieżowych liderów trzeźwości – dotacja w kwocie 2.120 zł.


298

– Oddział Warmińsko – Mazurski Katolickiego Stowarzyszenia CIVITAS Chrystiana w Olsztynie: Wydanie Biuletynu Rady ds. Rodziny Nr 11 – dotacja w kwocie 2.800 zł.

– Stowarzyszenie Pomocy Dziecku i Rodzinie BARKA w Biskupicu: Program interwencyjny dla sprawców nadużyć w rodzinie – dotacja w kwocie 3.120 zł

– Caritas Diecezji Elbląskiej w Elblągu: Kolonie profilaktyczne dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych – dotacja w kwocie 3.000 zł.

– Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny KARAN w Elblągu: Program Wychowawca – profilaktyk – dotacja w kwocie 7.000 zł.

– l2. 0lsztyńskie Stowarzyszenie Pomocy Telefonicznej w Olsztynie: Prowadzenie stałej i całodobowej profilaktyki alkoholowej w ramach Olsztyńskiego telefonu zaufania – dotacja w kwocie 6.000 zł; Konferencja, szkolenia osób obsługujących telefon zaufania – dotacja w kwocie 4.000 zł.

– Towarzystwo Pomocy „Dajmy Szansę” w Elblągu: Poznaj swoje prawa i obowiązki – pomoc prawna i psychologiczna dla rodzin – dotacja w kwocie 6.500 zł.

– Elbląskie Towarzystwo Socjopatologiczne: Punkt terapeutyczny dla osób uzależnionych i współuzależnionych – dotacja w kwocie 7.000 zł.

– Centrum Pomocy Rodzinie w Olsztynie: Prowadzenie punktu informacyjno – terapeutycznego przeciwdziałania przemocy dotacja w kwocie 4.400 zł; Środowiskowe ognisko wychowawcze KLUB – 5.000 zł.

– Elbląskie Stowarzyszenie Organizatorów Pomocy Społecznej w Elblągu: Wyjazdowy Punkt Konsultacyjny dla osób będących w sytuacji kryzysowej 11.000 zł.

– Klub Abstynenta FENIKS Bartoszyce: Zajęcia warsztatowe umożliwiające rozpoznanie własnej sytuacji rodzinnej, auto diagnozy – 4.000 zł.

– Dom Dziennego Pobytu Dziecka ARKA Olsztyn: Praca terapeutyczna z dziećmi z rodzin uzależnionych – 4.000 zł –

11. Pomoc rodzinom i dzieciom dotkniętym problemem uzależnień i przemocy domowej. • W roku 2003 przekazano powiatom – mrągowskiemu, elbląskiemu, olsztyńskiemu,

bartoszyckiemu, giżyckiemu i iławskiemu – dotacje na kontynuację zadania zleconego, pod nazwą: „Poradnictwo w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przemocy domowej w punkcie konsultacyjnym”. Ponadto w trzech Powiatach: Lidzbarskim, Kętrzyńskim i Szczycieńskim w roku 2003 zostały powołane do życia nowe punkty konsultacyjne w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przemocy domowej. Na podstawie zebranych sprawozdań z działalności powiatowych punktów konsultacyjnych stwierdzono, że oferowały one następujące formy pomocy: porady osobiste, telefoniczne i środowiskowe w zakresie problemów wychowawczych, uzależnienia i współuzależnienia i przemocy domowej, konsultacje psychologiczne, psychoedukacja w zakresie uczenia umiejętności społecznych, rozwiązania konfliktów, psychoterapia, rozmowy wspierające, terapia wspierająca dla osób współuzależnionych, porady prawne (sporządzanie pism procesowych) , działalność profilaktyczna (także w szkołach), edukacja na temat choroby alkoholowej i innych uzależnień, profilaktyka zachowań agresywnych i przemocy, trening umiejętności wychowawczych, prowadzenie zajęć warsztatowo–terapeutycznych dla dzieci i młodzieży. W poniżej podanych okresach z oferty powiatowych punktów konsultacyjnych skorzystało: – Punkt Konsultacyjno – Informacyjny przy PCPR w Mrągowie

1.11.2002 – 30.06.2003 – 250 osób korzystających z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 150 osób korzystających z pomocy


299

– Punkt Konsultacyjno – Informacyjny dla osób uzależnionych, współuzależnionych i ofiar przemocy w Bartoszycach 1.11.2002 – 30.06.2003 – 227 osób korzystających z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 766 osób łącznie korzystających z pomocy

– Punkt Konsultacyjno – Informacyjny przy PCPR w nawie 12.11.02 – 30.06.2003 – 150 osób korzystające z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 162 osoby korzystające z pomocy

– Punkt Konsultacyjno – Informacyjny przy PCPR w Giżycku 1.11.2002 – 30.06.2003 – 254 osoby korzystające z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 153 osoby korzystających z pomocy

– Punkt konsultacyjno – informacyjny dla osób uzależnionych, współuzależnionych i ofiar przemocy w Elblągu 31.10.02 – 30.06.2003 – 503 osoby korzystających z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 105 osoby korzystających z pomocy

– Powiatowy Punkt Informacyjno – Konsultacyjny dla osób uzależnionych, współuzależnionych i ofiar przemocy w Olsztynie 31.10.02 – 30.06.2003 – 200 osób korzystających z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 131 osób korzystających z pomocy

– Punkt Konsultacyjny w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przemocy domowej w Lidzbarku Warmińskim 1.09.2003 – 31.12.2003 – 112 osób korzystających z pomocy 1.09.2003 – 31.12.2003 – 102 osoby korzystające z pomocy

– Punkt Konsultacyjny w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przemocy domowej w Kętrzynie 1.09.2003 – 31.12.2003 – 102 osoby korzystające z pomocy

– Punkt konsultacyjno – informacyjny w Szczytnie 1.09.2003 – 31.12.2003 – 97 osób korzystających z pomocy.

Działania podejmowane w ramach dotowanych przez Samorząd Województwa Warmińsko – Mazurskiego projektów powiatowych zainicjowały zmiany w świadomości społecznej związane z przełamywaniem barier i stereotypów związanych z problemem alkoholizmu (wstyd, poczucie bezsilności), które niejednokrotnie blokują potrzeby korzystania z pomocy, starano się pobudzić mechanizmy umiejętnego korzystania z tej pomocy. Poprzez nawiązywanie kontaktów z organizacjami pomocowymi zaczęły kształtować się zręby lokalnego systemu współpracy z podmiotami działającymi na rzecz dziecka i rodziny takimi jak: policja, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, sąd, pedagodzy szkolni. Kontynuacja działalności Punktów podnosi wiedzę klientów o mechanizmach, przyczynach i skutkach uzależnień, wiedzę o różnych instytucjach i organizacjach udzielających pomocy oraz umiejętności korzystania z pomocy specjalistycznej oferowanej przez te instytucje i organizacje. Pozwala też doskonalić nawiązane formy współpracy z lokalnymi placówkami działającymi na rzecz dziecka i rodziny ( policja, sąd, poradnia psychologiczno – pedagogiczna, placówki oświatowe i opiekuńcze). W budżecie województwa Warmińsko – Mazurskiego w roku 2003 zaplanowano

środki finansowe z wpływów za wydanie koncesji na hurtową sprzedaż napojów alkoholowych do 18% zawartości alkoholu, w Dziale 851 – 0chrona zdrowia Rozdz. 85154 – Przeciwdziałanie alkoholizmowi – w wysokości 2.600.000 zł. W ramach realizacji zadań Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 1999 – 2003 w Województwie Warmińsko – Mazurskim w roku 2003 wydatkowano 2.594.933 zł, z czego kwotę: 316.922 wprowadzono do wykazu wydatków, których nie zrealizowane kwoty nie wygasają z upływem roku budżetowego 2003.


300

10.15. Województwo Wielkopolskie

Zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych realizowane były zgodnie z harmonogramem realizacji zadań w 2003 roku, wynikającym z Wielkopolskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2003 oraz Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2005. Harmonogram realizacji zadań przyjęty został Uchwałą nr 134/2003 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 14 lutego 2003 roku (z późniejszymi zmianami).

Środki przeznaczone na realizację zadań wynikających z harmonogramu pochodziły wyłącznie z opłat za wydawanie zezwoleń na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych i w całości wykorzystywane są przez zarząd województwa wielkopolskiego na finansowanie zadań ujętych w wojewódzkim programie.

Stan środków finansowych pozyskanych za zezwolenia na dzień 31.12.2002 r. wynosił 160.938,81 zł. – środki te, umieszczone w niewygasających, w formie dotacji przekazane zostały placówkom lecznictwa odwykowego na modernizację. Zadanie ujęte było w harmonogramie realizacji zadań wynikających z Wielkopolskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Stan środków finansowych na dzień 31.12.2003 r. wynosił: – wpłaty – 5.016.077,48 zł. – odsetki – 198.538,47 zł. – wypłaty – 767.641,99 zł. – wydatki nie wygasające – 3.717.000 zł.



programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych – tylko w zakresie organizacji szkoleń oraz Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze. Szkolenia dla przedstawicieli społeczności lokalnych – 42.670,59 zł. – pełnomocnicy/koordynatorzy gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania

problemów alkoholowych – sześć dwudniowych szkoleń; uczestniczyło w nich 220 osób;

– prezydenci, burmistrzowie i wójtowie gmin z terenu województwa; uczestniczyło 81 osób;

– dyrektorzy powiatowych centrów pomocy rodzinie, kadra kierownicza oraz pracownicy placówek leczenia odwykowego i placówek medycznych.

Finansowanie i dofinansowanie dotyczyło opłat za pobyt, wyżywienie uczestników narad szkoleniowych i wynajem sal szkoleniowych, zakup materiałów dydaktycznych dla uczestników szkoleń oraz sfinansowania umów o dzieło dla wykładowców na przeprowadzenie warsztatów szkoleniowych i wygłoszenie wykładów autorskich.


301

2. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin – utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia oraz wdrażanie rozporządzenia Ministra z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44):

W ramach tego zadania środki finansowe w wysokości 334.197,28 zł. przekazane zostały w postaci dotacji celowych na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych innych jednostek sektora finansów publicznych, następującym placówkom: • Wojewódzkiemu Zakładowi Opieki Psychiatrycznej w Sokołówce, • Wojewódzkiemu Szpitalowi Zespolonemu w Koninie, • Wojewódzkiemu Szpitalowi dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie, • Wojewódzkiemu Ośrodkowi Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w

Poznaniu działającego w strukturach Zakładu Leczenia Uzależnień w Charcicach. Środki przeznaczone dla WOTUW wykorzystane zostały na remonty, szkolenia, działalność biura WOTUW oraz na wynagrodzenie i składki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracownika obsługującego biuro WOTUW.

• Zakładowi Leczenia Uzależnień w Charcicach, • Wojewódzkiemu Szpitalowi Neuropsychiatrycznemu w Kościanie.

3. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych. • Z środków będących w dyspozycji Biura zakupione zostały, a następnie przekazane do

zakładów karnych materiały dydaktyczne – 500 zł. • W 2003 roku rozpoczęta została współpraca z dyrekcją Zakładu Karnego we

Wronkach. Jej wynikiem jest opracowanie projektu programu terapeutycznego dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w Zakładzie Karnym we Wronkach. Projekt przyjęty zostanie do finansowania w 2005 roku.

4. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkich interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych – koszty – 2.057,16 zł. • Zorganizowane zostały, wraz z Akademią Medyczną w Poznaniu szkolenia dla

lekarzy rodzinnych (szkolenie obowiązkowe w ramach specjalizacji), w których uczestniczyło 41 osób.

• Województwo Wielkopolskie włączyło się, poprzez sfinansowanie udziału dwóch osób z jego terenu w seminarium warsztatowo – wykładowym organizowanym przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, w program wczesnego rozpoznawania i interwencji wobec nadmiernie pijących pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej.

5. Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych i socjoterapeutycznych, realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka – koszty 90.712,28 zł. • szkolenia dla pedagogów szkolnych, nauczycieli – realizatorów programów w

zakresie profilaktyki problemowej, pracowników poradni psychologiczno – pedagogicznych, uczestniczyło 165 osób;

• programy profilaktyczne na koloniach letnich dla dzieci i młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym – ogółem 215 dzieci;


302

• warsztaty profilaktyczne podczas cyklicznie odbywającego się X Młodzieżowego Rajdu Trzeźwości po Ziemi Wielkopolskiej

6. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych – koszt 15.473,60 zł. • szkolenia w zakresie przeciwdziałania problemom przemocy dla dyrektorów

powiatowych centrów pomocy rodzinie – uczestniczyło 25 osób; Naczelników Wydziałów Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji – 60 osób

7. Rozwój edukacji publicznej i szkolenia przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych – koszty 34.574,52 zł. • Szkoleniami objęto następujące grupy zawodowe:

1. pedagogów szkolnych, 2. pracowników poradni psychologiczno – pedagogicznych, 3. liderów młodzieżowych w zakresie profilaktyki problemów alkoholowych (dwa dwudniowe szkolenia), 4. kadrę kierowniczą Urzędu Marszałkowskiego (jedno dwudniowe szkolenie), 5. komendantów wojewódzkich Policji (trzydniowa konferencja), 6. przedstawicieli środowisk wiejskich z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w ramach zajęć organizowanych przez Wielkopolski Katolicki Uniwersytet Ludowy (w ciągu całego ubiegłego roku odbyło się 15 zajęć).

Ponadto wymienieni wcześniej w innych punktach. 8. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w

wybranych gminach – koszty 28.999,25 zł. • Na terenie Wielkopolski zrealizowane zostały badania ankietowe w szkołach na temat

używania alkoholu i narkotyków ESPAD 2003. 9. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe

zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy – koszty 136.300 zł. • Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka” – Program reintegracji społecznej – edukacja i

terapia osób wykluczonych społecznie. • Stowarzyszenie „Droga i Bezpieczeństwo” – zadania w zakresie bezpieczeństwa na

drodze i przeciwdziałania problemom uzależnień pn. „Trzeźwość warunkiem bezpieczeństwa na drodze „Wypiłeś, kierowałeś? To jesteś przestępcą!”.

• Wydział Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji – przygotowanie materiałów w ramach akcji „Trzeźwość na drodze”.

• Konińskie Towarzystwo „Trzeźwość” – „Edukacja i poradnictwo warunkiem uruchamiania zmian w rodzinie z problemem alkoholowym i aktywizacji współuzależnionych”.

• Poradnia Profilaktyki i Terapii MONAR z Leszna – „Rodzina wolna od uzależnień”. • Stowarzyszenie Klub Abstynenta „Na Kępie” z Kępna – „Integracyjny biwak

rodzinny w zaawansowanej fazie zdrowienia z choroby alkoholowej”. • Stowarzyszenie MONAR Wielkopolskie Centrum Pomocy Bliźniemu MONAR –

MARKOT z Rożnowic – „Socjoterapia dla młodzieży zagrożonej uzależnieniem”. • Stowarzyszenie Społeczno – Kulturalne „Krokus” z Leszna – „Punkt interwencji

kryzysowej dla młodzieży i rodziców”. • Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny KARAN z Kalisza – „Trening

zastępowania agresji – ART.”


303

• Stowarzyszenie Profilaktyki Społecznej SEDNO z Poznania – „Pomoc socjalna dla uczestników programu substytucji metadonowej i ich rodzin”.

• Centrum Profilaktyki, Edukacji i Promocji Zdrowia w Koninie – zakup serwera do pracowni informatycznej.

• Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta w Pleszewie – zadania „Utworzenie punktu konsultacyjnego dla osób z problemem alkoholowym”.

• Zakon Szpitalny Św. Jana Bożego – Bonifraterski Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Marysinie – „Bonifraterski Ośrodek Interwencji Kryzysowej”.

10. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych) – zadanie nie było realizowane.

11. Inne działania określone w Wojewódzkim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o których nie wspomina Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych • dotacje celowe dla powiatów na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na

podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego (środki przekazano samorządom powiatowym: pilskiemu i wolsztyńskiemu);

• dofinansowanie tworzenia Pracowni Profilaktyki Problemowej (w Zespole Szkół Leśnych w Goraju, i w Ośrodku Integracji Europejskiej w Rokosowie).


304

10.16. Województwo Zachodniopomorskie


programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Od wielu już lat Zarząd województwa stosuje wypracowane formy współpracy z Samorządami lokalnymi pod postacią organizowania narad, szkoleń, konferencji tematycznych wynikających z narodowego, wojewódzkiego oraz gminnych programów i wytycznych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dotyczących organizowania ogólnokrajowych kampanii, debat, akcji oraz szkoleń. Pełnomocnik Zarządu oraz Zespół Wojewódzkich Specjalistów – ds. lecznictwa odwykowego, przeciwdziałania przemocy, pozostaje do dyspozycji w zależności od potrzeb Samorządów Lokalnych poprzez kontakt osobisty bądź telefoniczny. Pełnomocnik w 2003 roku zorganizował trzy tematyczne narady dla przedstawicieli miast, gmin oraz przewodniczących gminnych komisji, koordynatorów tego programu, przedstawicieli starostw i Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie zajmujących się profilaktyką uzależnień. Każda z tematycznych narad odbywała się zarówno w Szczecinie jak i w Koszalinie w celu ułatwienia dostępności dla wszystkich uczestników. W roku 2003 przeprowadzono wspólnie z dużymi miastami oraz browarem kampanię mającą na celu ograniczenie zakupu napojów alkoholowych przez dzieci i młodzież. Wzorem lat ubiegłych w okresie wakacji prowadzona była wspólnie z samorządami lokalnymi kampanię „Chrońmy Młodzież” ze szczególnym uwzględnieniem „Bezpiecznych wakacji” przy współudziale Policji, Kuratorium i Delegatur Oświaty. Z danych statystycznych wynika, ze wypadkowość w okresie wakacji w roku 2003 była mniejsza niż w roku 2000.

2. Prowadzenie szkoleń dla przedstawicieli społeczności lokalnych zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze, w szczególności dla koordynatorów gminnych programów oraz członków komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Szkolenia dla członków komisji oraz koordynatorów gminnych osób szkoleniowych przesłanych gminom przez Ośrodek Szkolenia Fundacji ETOH zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze odbywają się na ogół zgodnie z potrzebami i możliwościami finansowymi gmin na podstawie ofert w Koszalinie lub Warszawie. Niezależnie od tego Pełnomocnik zorganizował szkolenia dla członków gminnych komisji (3 szkolenia zgodnie z wytycznymi PARPA, w szkoleniu brało udział 76 osób), przedstawicieli Rady Gminy w Czaplinku i Goleniowie oraz debata dla Radnych komisji zdrowia w Szczecinie (99 osób), właścicieli i sprzedawców napojów alkoholowych (wystąpiło z wnioskiem 9 Zarządów Gmin, przeszkolono zgodnie z wytycznymi PARPA 289 osób). Powyższe szkolenia przyczyniły się do zapoznania i stosowania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) oraz do zmniejszenia skutków alkoholizmu a przede wszystkim zmniejszenia rozmiaru spożywania alkoholu przez młodzież.

Ponadto wszystkie Starostwa korzystały w roku 2003 z zaakceptowanej przez Zarząd Województwa prenumeraty fachowej literatury („Niebieska Linia”, „Świat problemów alkoholowych”, „Terapia”). Prenumerata przeznaczona została Ośrodkom Interwencji Kryzysowej i punktów informacyjno – konsultacyjnych dla ofiar przemocy.

Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień od Alkoholu w Stanominie stanowił bazę szkoleniową dla terapeutów oraz członków gminnych komisji pracujących w zespołach motywacji do terapii uzależnień w zakresie szkolenia „Motywacji osób z problemem alkoholowym do podjęcia terapii odwykowej od alkoholu”. Koszty szkoleń terapeutów pokrywane były ze środków budżetu wojewódzkiego przyznanych na ten cel


305

Wojewódzkiemu Ośrodkowi Terapii Uzależnień od Alkoholu, natomiast koszty szkoleń przedstawicieli gminnych komisji ponosiły gminy.

Szkolenia powyższe miały na celu przygotowanie merytoryczne do pracy z osobami uzależnionymi oraz do podniesienia efektywności ich oddziaływań motywujących a tym samym zmniejszeniu skali problemu osób pijących nadmiernie i uzależnionych.

3. Wspieranie rozwoju i modernizacji usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin.

Wspieranie i modernizacja usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin od wielu lat jest jednym z głównych zadań realizowanych w ramach Wojewódzkiego Programu. Zarząd Województwa traktuje i realizuje te zadania w sposób priorytatywny. Dyrektor powołanego w 2000 roku Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Stanominie nadzoruje wdrażanie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 roku w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (Dz.U. z 2000 r., nr 3, poz. 44). Usprawnienie pracy lecznictwa odwykowego oraz poprawy dostępności i jakości świadczeń odbywa się przez: • Kontrolę placówek lecznictwa odwykowego – na delegacje służbowe dla dyrektora

przekazano 2.500 zł; • Korektę programów naprawczych lecznictwa odwykowego opracowanie raportu o

stanie placówek lecznictwa odwykowego; • Prowadzenie programu After – Care dla pacjentów, którzy ukończyli podstawowe

leczenie odwykowe i ich rodzin, na podstawie złożonych ofert – łącznie dla 3. placówek stacjonarnego lecznictwa odwykowego przekazano kwotę 52.115 zł;

• Zawieranie umów z ambulatoryjnymi placówkami lecznictwa odwykowego na finansowanie m.in. programów dot. identyfikacji z chorobą alkoholową, destrukcji osobowości, pokonania bezsilności wobec uzależnienia, zapobiegania nawrotom choroby alkoholowej – ogółem na ten cel przeznaczono 60.000 zł;

• Doskonalenie pracowników lecznictwa odwykowego na bazie WOTUW w Stanominie, szkolenia objęły kadrę kierowniczą i wojewódzkich specjalistów oraz pracowników lecznictwa odwykowego dotyczyły zapoznania z wytycznymi PARPA, przepisami prawa, uczenia nowych podejść psychoterapeutycznych w zakresie pracy ze sprawca przemocy, pracy z osobami współuzależnionymi, pracy z DDA, pracy w punktach konsultacyjnych zajmujących się motywowaniem do terapii – na ten cel przeznaczono kwotę 70.000 zł;

• Dofinansowanie kosztów szkolenia na szczeblu krajowym (certyfikaty dla pracowników stacjonarnego lecznictwa odwykowego w WOTUW w Stanominie,

• SPSZOZ „Zdroje” w Szczecinie, SPZZOZ w Gryficach) – łącznie przekazano 22.010 zł. • Modernizację bazy stacjonarnych placówek lecznictwa odwykowego w celu

zapewnienia dobrych warunków prowadzenie terapii. I tak w roku 2003 w WOTUW w Stanominie wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, zmodernizowano podjazd do Ośrodka, zmodernizowano blok żywienia na kwotę 130.100 zł. W oddziale terapii uzależnień w SPZZOZ w Gryficach wymieniono instalację elektryczną i centralne ogrzewanie, zmodernizowano sanitariaty i stołówkę, dokonano wymiany okładziny ściennej i podłogowej, na ten cel przekazano 120.000 zł. W SPSZOZ „Zdroje” w Szczecinie dokonano modernizacji łazienek, okien i kaloryferów w Ośrodku Terapii Uzależnień oraz w oddziale detoksykacji zmodernizowano ścianki działowe, instalację tlenową, założono wykładziny antystatyczne i wymieniono instalację sanitarną. Na pracę w obu oddziałach przekazano łącznie kwotę 142.155 zł;


306

• Doposażenie bazy stacjonarnych placówek lecznictwa odwykowego. Dla WOTUW w Stanominie przekazano kwotę 35.000 zł na zakup tapczanów, wykładziny podłogowej, krzeseł, stolików i szafek. SPSZOZ „Zdroje” w Szczecinie przeznaczył kwotę 28.800 zł na zakup krzeseł, tapczanów, szafek, kaset i książek do terapii oraz 89.500 zł na zakupy inwestycyjne alkomatu i aparatury medycznej. Oddział leczenia odwykowego w SPZZOZ w Gryficach 44.000 zł przeznaczył na zakup tapczanów, wykładziny podłogowej, krzeseł, stolików, szafek oraz zestawu komputerowego i kserokopiarki.

Dzięki powyższym przedsięwzięciom placówki stacjonarnego lecznictwa odwykowego województwa osiągnęły odpowiednio zmodernizowaną i wyposażoną bazę. Do podniesienia poziomu świadczeń i dostępności ich przyczyniło się również podwyższenie kwalifikacji personelu.

4. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu przebywających w zakładach karnych.

Zarząd Województwa nie dofinansowywał w ostatnich latach pomocy terapeutycznej w zakładach karnych z powodu braku wystąpień w tej sprawie oraz uważając za priorytetową sprawę usprawnienie pracy stacjonarnych ambulatoryjnych placówek lecznictwa odwykowego. Nie mniej jednak w latach ubiegłych Pełnomocnik wyposażył zakłady karne w stosowną literaturę fachową w zakresie terapii uzależnień oraz częściowo przeszkolił pracowników – psychologów zakładów karnych. Obecnie w większości zakładów karnych funkcjonują grupy AA wspomagane przez Stowarzyszenia Trzeźwościowe i członków Klubów Abstynenckich.

5. Wdrażanie metod wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji wobec nadużywających alkoholu pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej – edukacja lekarzy i innych pracowników służby zdrowia w zakresie jej stosowania w praktyce lekarzy rodzinnych.

Dzięki aktywności dyrektora WOTUW i współdziałania z ówczesną Regionalną Kasą Chorych zawarto porozumienie na wdrażanie tego programu przez lekarzy rodzinnych, którzy po szkoleniu i otrzymaniu certyfikatu podpisali stosowny kontrakt z RKCh na jego realizacje. Stąd w roku 2003 szkolenie w tym zakresie było szkoleniem uzupełniającym dla lekarzy i pielęgniarek. Stwierdzamy, iż przystąpienie lekarzy i pielęgniarek rodzinnych z placówkami lecznictwa odwykowego powoduje, że większej ilości i znacznie wcześniej udzielana jest pomoc osobom pijącym nadmiernie i uzależnionych. Działanie to przyczynia się do zmniejszenia strat zdrowotnych społecznych.


Powyższy punkt jest szczególnym zadaniem własnym gminy. Zarząd Województwa koordynuje to zadanie poprzez: • Organizowanie tematycznych narad, spotkań i debat z przedstawicielami gmin, a

szczególnie z realizatorami programów, którzy w ubiegłych latach szkoleni byli ze środków województwa;

• Prowadzenie doradztwa poprzez wojewódzkich specjalistów; • Współdziałanie z przedstawicielami szkolnictwa; • Przeprowadzenie badań ESPAD; • Debaty wraz z Towarzystwem Przyjaciół Dzieci mające przyczynić się do

podwyższenia jakości świadczeń w świetlicach socjoterapeutycznych.


307

7. Wspieranie rozwoju systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinach alkoholowych we współpracy z policją, pomocą społeczną, placówkami lecznictwa odwykowego, powiatowymi centrami pomocy rodzinie oraz gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych.

Zarząd Województwa od lat realizuje ze szczególnym uwzględnieniem zadania wynikające z Wojewódzkiego Programu oraz z propozycji wspólnej realizacji zadań z PARPA. W 2003 roku w ramach przeciwdziałania przemocy i sytuacjom kryzysowym podjęto następujące działania: • Uruchomiono dwa telefony zaufania na bazie Ośrodków Interwencji Kryzysowej w

szczecinie i w Koszalinie; • Prowadzono szkolenia dla osób zatrudnionych w tych punktach w WUTUW w

Stanominie; • Zarząd Województwa zlecił starostwom i Powiatowym Centrom Pomocy Rodzinie

realizację programu pt. „Budujemy lokalny system profilaktyki uzależnień przeciwdziałania przemocy”;

• W WUTUW w Stanominie przeszkolono terapeutów placówek lecznictwa odwykowego i przygotowano ich do pracy ze sprawcami przemocy.

8. Rozwój edukacji publicznej i szkolenie przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych.

Od lat datuje się współpraca z lokalnymi środkami masowego przekazu, dzięki czemu niemal każda akcja poprzedzona była przygotowaniem materiałów i zorganizowaniem konferencji prasowej. Prowadzone są też stałe programy radiowe np.: „Jestem alkoholikiem”, „Pomagamy sami sobie”. Szkolenia przedstawicieli różnych zawodów zawarte są w punkcie 7.

9. Monitorowanie stanu problemów alkoholowych na terenie całego województwa i w wybranych gminach. Zadanie to realizowane jest poprzez: • Opracowanie corocznych gminnych programów, które rozpoczynaj się od diagnozy

sytuacji; • Monitorowanie skuteczności i efektywności działań profilaktycznych i rozwiązań

poszczególnych problemów; • Monitorowanie efektywności terapii uzależnień prowadzone prze placówki lecznictwa

odwykowego; • Przeprowadzone badania ESPAD na pewno przyczynią się do diagnozy i planowania

działań naprawczych. 10. Wspieranie programów realizowanych przez instytucje i podmioty pozarządowe

zajmujące się rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz środowiska wzajemnej pomocy. W zakresie realizacji tego punktu można wyróżnić współpracę m.in. z: • Policją – w ramach bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania bezpieczeństwa na

drogach, akcje: Bezpieczne wakacje, Znicz, itp. Przestrzeganie przepisów rynku alkoholowego i przemytu granicznego;

• Pomocą społeczną – udzielanie świadczeń poprzez wspieranie działania Ośrodków Interwencji Kryzysowej, świetlic terapeutycznych, itp.;

• Placówkami szkolno – wychowawczymi – wspieranie programów przeciwdziałania przemocy, szkolenie pedagogów szkolnych w zakresie profilaktyki alkoholowej i przeciwdziałania przemocy;


308

• Kuratorami Sądowymi – szkolenie kuratorów w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania przemocy, wczesnej diagnozy i interwencji, kierowania na leczenie odwykowe;

• Towarzystwem Przyjaciół Dzieci – zlecanie realizacji szkoleń i programów profilaktycznych oscylujących głównie wokół świetlic terapeutycznych;

• Stowarzyszenie trzeźwościowe i grupy AA – organizowanie szkoleń dot. m.in. przepisów prawnych, angażowanie do działań wynikających z gminnych programów, itp..

11. Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2002 r., nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą (podejmowanie interwencji wobec przypadków naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, sprzedaży napojów alkoholowych bez ważnego zezwolenia, prowadzenia reklamy napojów alkoholowych).

W roku 2003 Marszałek Województwa wydał 68 pozwoleń na hurtowy obrót piwem i 67 na obrót winem. Wszystkie hurtownie alkoholu w województwie kontrolowane są na bieżąco przez uprawnione do takiej kontroli organy we wszystkich sferach działalności takiej hurtowni. Wnioski po takich kontrolach spływają w formie informacji do wydającego pozwolenie i jeśli mowa w nich jest o jakichkolwiek odstępstwach od ustawy lub o nadużyciach wnioskuje się o zamknięcie takiej hurtowni. W minionym roku nie cofnięto ani jednego pozwolenia na hurtowy obrót alkoholem do 18%.

12. Inne działania określonych w Wojewódzkim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o których nie wspomina Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Pełnomocnik Zarządu od lat współpracuje z Kościołem Katolickim w ramach przeciwdziałania alkoholizmowi i jego skutkom szczególnie w miesiącu sierpniu, który jest miesiącem trzeźwości. Organizowanie przykościelnych grup AA, w województwie jest ich 12.


309

Załączniki


310

Programy Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ...

Documents

Transcript of Programy Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ...