Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
1
Plan wynikowy. Klasa 5
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
CZĘŚĆ I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI
1. Czas w historii
1. Chronologia – nauka o mierzeniu czasu.
2. Epoki historyczne i wielkie wydarzenia.
3. Fakty historyczne i daty.
4. Oś czasu, czyli jak porządkujemy kolejność wydarzeń.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• chronologiai jej znaczenie dla pracy historyka
• podziałdziejównaery i epoki
• porządkowaniedziejóww kolejności chronologicznej
• ośczasu,określaniewieku
• umieszczaniewydarzeń na osi czasu
• pojęcia:chronologia,nasza era, przed naszą erą, epoka historyczna, starożytność, średniowiecze, nowożytność współczesność
I. Chronologia historyczna.Uczeńposługujesiępodstawowymiokreśleniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok;przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływczasumiędzywydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością.
• wyjaśnia,doczegosłużyośczasu
• wymieniaepokihistoryczne
• rozumie,cooznaczapojęciechronologii
• wyjaśniapojęcia:tysiąclecie, wiek, półwiecze
• umieszczadatyna osi czasu w kolejności chronologicznej
• wyjaśniaskróty–p.n.e., n.e.
• określawiekdanegowydarzenia
• wymieniaepokihistoryczne w kolejności chronologicznej
• obliczaczas,jakiupłynąłmiędzywydarzeniami
• określawiekwydarzeń historycznych i połowęwieku
• wymieniawydarzenie, jakie zostałouznanezapoczątek naszej ery
• znadatygraniczneepok historycznych i wie,cosięwtedywydarzyło
• wyjaśnia,czymsąfakty historyczne
• podajedefinicjęchronologii
• charakteryzujeepokihistoryczne
• bezbłędnieumieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowawieku
• samodzielnieukładaoś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym i je opisuje
POWTÓRZENIE MATERIAŁUI SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – JAK NAZYWAMY EPOKI, JAK LICZYMY CZAS?
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
1. Czas w historii. jw. • wyjaśnia,doczegosłużyośczasu
• wymieniaepokihistoryczne
• rozumie,cooznaczapojęciechronologia
• wyjaśniapojęcia:tysiąclecie, wiek, półwiecze
• umieszczadatyna osi czasu w kolejności chronologicznej
• wyjaśniaskrótyp.n.e., n.e.
• określawiekdanegowydarzenia
• wymieniaepokihistoryczne w kolejności chronologicznej
• obliczaczas,jakiupłynąłmiędzywydarzeniami
• określawiekwydarzeń historycznych i połowęwieku
• wymieniawydarzenie, jakie zostałouznanezapoczątek naszej ery
• znadatygraniczneepok historycznych, wiecosięwtedywydarzyło
• wyjaśnia,czymsąfakty historyczne
• podajedefinicjęchronologii
• charakteryzujeepokihistoryczne
• bezbłędnieumieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowawieku
• samodzielnieukładaoś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym i je opisuje
Marianna G
wardys-Bartmańska
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
2
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
2. Nad Eufratem i Tygrysem
1. Krainamiędzyrzekami.
2. Rzeka to życie, i to całkiemwygodne.
3.Potężnemurymiast.4.Uwrótświątyni.5. Pismo
i inne wynalazki mieszkańcówMezopotamii.
6. Co to jest prawo i po co je wymyślono?
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• położeniegeograficzneMezopotamii
• siećkanałównawadniających i ich znaczenie dla rolnictwa
• życiecodziennew Mezopotamii
• ludSumerów• architektura
i wynalazki starożytnych Sumerów
• prawoHammurabiego
• pojęcia:Babilonia,miasto-państwo, ziggurat, pismo klinowe, cywilizacja, kanałnawadniający,prawo, kodeks
Temat spoza PPIII. Tworzenie narracji historycznej.
• wskazujenamapieMezopotamię
• napodstawieilustracji omawia wygląd bramy Isztar
• wyjaśnia,czymbyłopismo klinowe
• wymieniaconajmniej jeden wynalazekSumerów
• wie,kimbyłHammurabi
• wskazujenamapieTygrys i Eufrat
• krótkoomawiaznaczeniekanałównawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii
• wie,kimbyliSumerowie
• napodstawieilustracji opisuje wygląd zigguratu
• wymieniawynalazkiSumerów
• znajednąz zasad Kodeksu Hammurabiego – „oko za oko, ząb za ząb”
• wyjaśniapojęciecywilizacji
• omawiażyciecodzienne i zajęciamieszkańcówMezopotamii
• opowiada,jakwyglądałymiastaw Mezopotamii
• wyjaśniapochodzenie nazwy Babilonia
• omawiawyglądbabilońskich świątyń i życie religijne mieszkańcówBabilonu
• wskazujenaosiczasudatęwynalezienia pisma
• charakteryzujepołożeniegeograficzneMezopotamii, z uwzględnieniemwpływuśrodowiskana życie ludzi
• omawiaznaczeniewynalezieniakołai pisma dla rozwoju cywilizacji
• wymieniadziedzinynauki,którerozwinęłysięw Babilonii
• wyjaśnia,dlaczegoMezopotamia uważana jest za obszar,naktórymnarodziłasiępierwsza cywilizacja
• wskazujeobszarMezopotamii na mapie
• samodzielnieanalizuje tekst źródłowydotyczącypraw ustanowionych przez Hammurabiego
• wskazujewpływycywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości
• bezbłędnieposługujesięosią czasu, odczytuje czas trwania cywilizacji Mezopotamii
• pamięta,żewynalezienie pisma uczeni uznali za początek epoki starożytności
3. W Egipcie faraonów
1. O rzece,którażywiłaEgipcjan.
2. O tym, czego Egipcjanom niebrakowało,i o tym, co musieli sprowadzać.
3.Państwo,władcai jego lud.
4. Bogowie i kapłani.5.Urzędnicyi pisarze.6. Zapisane na zwojach
papirusu.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• położeniegeograficzneEgiptu
• znaczenieNilui jegowylewówdlarozwoju Egiptu
• egipskierolnictwoi handel
• życiecodziennew egipskim domu
• faraon–władcaEgiptu
• wierzeniastarożytnych Egipcjan
• społeczeństwoegipskie – rolnicy, urzędnicyi kapłani
• piramidyi papirus• pojęcia:faraon,
mumia, piramida, papirus
Temat spoza PPIII. Tworzenie narracji historycznej.
• wskazujenamapieEgipt i Nil
• wyjaśnia,kimbyłfaraon
• napodstawieilustracji omawia wygląd piramidy
• podajekilkainformacji na temat pozycjikapłanóww państwie egipskim
• wyjaśniapojęcia:faraon, piramida, papirus, mumia
• wymieniaimionakilku egipskich bogów
• opowiada,jakwyglądałożyciecodzienne w starożytnym Egipcie
• wyjaśnia,dlaczegoEgipcjanie mumifikowaliciałazmarłych
• omawia,czymzajmowalisięw Egipcieurzędnicyi pisarze
• napodstawieilustracji omawia symbolewładzyfaraona
• wyjaśnia,dlaczegoEgipt nazywano darem Nilu
• charakteryzujepodziałspołeczeństwaegipskiego
• omawiapracęegipskichrolników
• wyjaśnia,jakprodukowano papirus
• omawiareligijnośćstarożytnych Egipcjan
• charakteryzujezakreswładzyfaraona
• charakteryzujeżycie codzienne w starożytnym Egipcie
• omawiaznaczenieodkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu
• wyjaśnia,naczympolegałhierarchicznypodziałspołeczeństwaegipskiego
• wskazujewpływykultury starożytnego Egiptunakulturęwspółczesną
• przygotowujeprezentacjęnatemat starożytnych zabytków,któredo dziś można zobaczyć w Egipcie
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
3
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
4. Palestyna i jej mieszkańcy
1. Ziemia Obiecana.2. Trudna droga do
Ziemi Obiecanej.3. Wiara w jedynego
Boga.4. O tym,jakpowstało
królestwoIzraela.5. Walka Dawida
z Goliatem.6. O wielkichkrólach
Izraela.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• położeniegeograficznePalestyny
• Abrahami jego wędrówkadoZiemiObiecanej
• Mojżeszi wyprowadzenie Izraelitówz Egiptu
• DziesięcioroPrzykazań
• WalkaDawidaz Goliatem
• świątyniaSalomonaw Jerozolimie i Arka Przymierza
• Biblia–StaryTestament
• pojęcia:ZiemiaObiecana, Arka Przymierza, Biblia, Stary Testament
Temat spoza PPIII. Tworzenie narracji historycznej.
• pokazujenamapiePalestynęi wyjaśnia, dlaczegozostałanazwana Ziemią Obiecaną
• wie,kimbyliAbraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon
• napodstawieilustracji omawia wygląd świątyni Salomona
• pokazujenamapiedrogęAbrahamaz Ur do Kanaanu
• streszczaopowieśćo walce Dawida z Goliatem
• wyjaśnia,skądIzraelici otrzymali DziesięcioroPrzykazań
• wie,czymbyłaArkaPrzymierza
• wyjaśniapojęcia:Biblia, Stary Testament, Arka Przymierza, Tora
• charakteryzujepołożeniegeograficznePalestyny
• wyjaśnia,dlaczegoIzraelicitrafilidoEgiptu
• omawiaznaczenieDziesięciorgaPrzykazań
• wie,kimbyliFilistynii jakąrolęodegraliw historii Izraela
• porównujereligięIzraelitówz wierzeniami starożytnych Egipcjan i mieszkańcówMezopotamii
• omawiasymbolikęświątyni jerozolimskiej
• wyjaśniaznaczeniepowiedzenia: „walka Dawida z Goliatem”
• wie,czymjestŚcianaPłaczu
• wskazujepodobieństwa i różnicemiędzyreligiąIzraelitówa religią Egipcjan i mieszkańcówMezopotamii
5. Od obrazków do liter
1. Ludzie i pismo.2.Materiałypisarskie.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• znaczeniepismaw dziejachczłowieka
• pojęcia:pismoobrazkowe, pismo klinowe, hieroglify, alfabet fenicki, alfabet grecki, alfabet rzymski, średniowieczna łacina
• dawnemateriałypisarskie: tabliczki z gliny, papirus, skorupki rozbitych naczyń, pergamin
9. Fundamenty Europy.Uczeń:1) wyjaśnia znaczenie
wynalazku pisma dla wspólnotyludzkiej.
• własnymisłowamiwyjaśnia, czym jest pismo
• wymieniaconajmniej dwa rodzaje dawnego pisma
• podajeprzykładymateriałówpiśmienniczych
• podajeprzykładypisma obrazkowego i przykładypismaalfabetycznego
• wie,ktowynalazłnajstarszy alfabet
• wymienianajstarszemateriałypiśmiennicze
• wyjaśniapojęcia:pergamin, papirus
• podajedefinicjępisma
• krótkocharakteryzujeróżnerodzaje pisma
• omawiaznaczeniepisma dla rozwoju ludzkości
• porównujepismoobrazkowe z pismami fonetycznymi
• potrafidopasowaćrodzajmateriałupisarskiego do rodzaju pisma
• przedstawiaewolucjępisma–odpisma obrazkowego do alfabetycznego
• ocenia,któryrodzajpismawywarłnajwiększywpływnarozwójludzkości
• potrafidopasowaćrodzajmateriałupisarskiego do rodzaju pisma – wyjaśnia, dlaczego właśnietakirodzajmateriałupisarskiegobyłużywany
• samodzielnieformułujewypowiedź na temat: „Ewolucja pisma – od pisma obrazkowego do współczesnegoalfabetu”
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
4
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O CYWILIZACJACH NAD WIELKIMI RZEKAMI
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
2. Nad Eufratem i Tygrysem.
3. W Egipciefaraonów.4. Palestyna i jej
mieszkańcy.5.Odobrazkówdo
liter.
jw. • wskazujenamapieMezopotamię
• napodstawieilustracji omawia wygląd bramy Isztar
• wie,cotobyłopismo klinowe
• wymieniaconajmniej jeden wynalazekSumerów
• wie,kimbyłHammurabi
• wskazujenamapieEgipt i Nil
• wie,kimbyłfaraon• napodstawie
ilustracji omawia wygląd egipskiej piramidy
• podajekilkainformacji na temat pozycjikapłanóww państwie egipskim
• pokazujenamapiePalestynęi wyjaśnia, dlaczegozostałanazwana Ziemią Obiecaną
• wie,kimbyliAbraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon
• napodstawieilustracji omawia wygląd świątyni Salomona
• własnymisłowamiwyjaśnia, czym jest pismo
• wymieniaconajmniej dwa rodzaje dawnego pisma
• podajeprzykładymateriałówpiśmienniczych
• wskazujenamapieTygrys i Eufrat
• krótkoomawiaznaczeniekanałównawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii
• wie,kimbyliSumerowie
• napodstawieilustracji opisuje wygląd zigguratu
• wymieniawynalazkiSumerów
• znajednąz zasad Kodeksu Hammurabiego – „oko za oko, ząb za ząb”
• wyjaśniapojęcia:faraon, piramida, papirus, mumia
• wymieniaimionakilku egipskich bogów
• wie,jakwyglądałożycie codzienne w starożytnym Egipcie
• wyjaśnia,dlaczegoEgipcjanie mumifikowaliciałazmarłych
• wie,czymzajmowalisięw Egipcie urzędnicyi pisarze
• napodstawieilustracji omawia symbolewładzyfaraona
• pokazujenamapiedrogęAbrahamaz Ur do Kanaanu
• streszczaopowieśćo walce Dawida z Goliatem
• wyjaśniapojęciecywilizacji
• omawiażyciecodzienne i zajęciamieszkańcówMezopotamii
• opisujewyglądmiastw Mezopotamii
• wyjaśniapochodzenie nazwy Babilonia
• omawiawyglądbabilońskich świątyń i religięmieszańcówBabilonii
• wyjaśnia,dlaczegoEgipt nazywano darem Nilu
• charakteryzujepodziałspołeczeństwaegipskiego
• omawiapracęegipskichrolników
• wie,jakprodukowano papirus
• omawiareligięstarożytnych Egipcjan
• charakteryzujezakreswładzyfaraona
• charakteryzujepołożeniegeograficznePalestyny
• wyjaśnia,dlaczegoIzraelicitrafilidoEgiptu
• omawiaznaczeniereligii w życiu Izraelitów
• wie,kimbyliFilistynii jakąrolęodegraliw historii Palestyny
• charakteryzujepołożeniegeograficzneMezopotamii, z uwzględnieniemwpływuśrodowiskana życie ludzi
• omawiaznaczeniewynalezieniakołai pisma dla rozwoju ludzkości
• wie,jakiedziedzinynaukirozwinęłysięw Mezopotamii
• wyjaśnia,dlaczegoMezopotamia uważana jest za obszar,naktórymnarodziłasiępierwsza cywilizacja
• charakteryzujeżycie codzienne w starożytnym Egipcie
• omawiaznaczenieodkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu
• wyjaśnia,naczympolegałhierarchicznypodziałspołeczeństwaegipskiego
• porównujereligięIzraelitówz wierzeniami starożytnych Egipcjan i mieszkańcówMezopotamii
• omawiasymbolikęświątyni jerozolimskiej
• wyjaśniaznaczeniepowiedzenia: „walka Dawida z Goliatem”
• samodzielnieanalizuje tekst źródłowydotyczącypraw ustanowionych przez Hammurabiego
• opisujei podkreśla wpływcywilizacjibabilońskiej na dzieje ludzkości
• wskazujewpływkultury starożytnego Egiptunakulturęwspółczesną
• przygotowujeprezentacjęnatemat starożytnych zabytków,któredo dziś można zobaczyć w Egipcie
• wskazujepodobieństwa i różnicemiędzyreligiąIzraelitówa religią Egipcjan i mieszkańcówMezopotamii
• samodzielnieformułujewypowiedź na temat: „Ewolucja pisma – od pisma obrazkowego do współczesnegoalfabetu”
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
5
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O CYWILIZACJACH NAD WIELKIMI RZEKAMI
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
2. Nad Eufratem i Tygrysem.
3. W Egipciefaraonów.4. Palestyna i jej
mieszkańcy.5.Odobrazkówdo
liter.
jw. • wskazujenamapieMezopotamię
• napodstawieilustracji omawia wygląd bramy Isztar
• wie,cotobyłopismo klinowe
• wymieniaconajmniej jeden wynalazekSumerów
• wie,kimbyłHammurabi
• wskazujenamapieEgipt i Nil
• wie,kimbyłfaraon• napodstawie
ilustracji omawia wygląd egipskiej piramidy
• podajekilkainformacji na temat pozycjikapłanóww państwie egipskim
• pokazujenamapiePalestynęi wyjaśnia, dlaczegozostałanazwana Ziemią Obiecaną
• wie,kimbyliAbraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon
• napodstawieilustracji omawia wygląd świątyni Salomona
• własnymisłowamiwyjaśnia, czym jest pismo
• wymieniaconajmniej dwa rodzaje dawnego pisma
• podajeprzykładymateriałówpiśmienniczych
• wskazujenamapieTygrys i Eufrat
• krótkoomawiaznaczeniekanałównawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii
• wie,kimbyliSumerowie
• napodstawieilustracji opisuje wygląd zigguratu
• wymieniawynalazkiSumerów
• znajednąz zasad Kodeksu Hammurabiego – „oko za oko, ząb za ząb”
• wyjaśniapojęcia:faraon, piramida, papirus, mumia
• wymieniaimionakilku egipskich bogów
• wie,jakwyglądałożycie codzienne w starożytnym Egipcie
• wyjaśnia,dlaczegoEgipcjanie mumifikowaliciałazmarłych
• wie,czymzajmowalisięw Egipcie urzędnicyi pisarze
• napodstawieilustracji omawia symbolewładzyfaraona
• pokazujenamapiedrogęAbrahamaz Ur do Kanaanu
• streszczaopowieśćo walce Dawida z Goliatem
• wyjaśniapojęciecywilizacji
• omawiażyciecodzienne i zajęciamieszkańcówMezopotamii
• opisujewyglądmiastw Mezopotamii
• wyjaśniapochodzenie nazwy Babilonia
• omawiawyglądbabilońskich świątyń i religięmieszańcówBabilonii
• wyjaśnia,dlaczegoEgipt nazywano darem Nilu
• charakteryzujepodziałspołeczeństwaegipskiego
• omawiapracęegipskichrolników
• wie,jakprodukowano papirus
• omawiareligięstarożytnych Egipcjan
• charakteryzujezakreswładzyfaraona
• charakteryzujepołożeniegeograficznePalestyny
• wyjaśnia,dlaczegoIzraelicitrafilidoEgiptu
• omawiaznaczeniereligii w życiu Izraelitów
• wie,kimbyliFilistynii jakąrolęodegraliw historii Palestyny
• charakteryzujepołożeniegeograficzneMezopotamii, z uwzględnieniemwpływuśrodowiskana życie ludzi
• omawiaznaczeniewynalezieniakołai pisma dla rozwoju ludzkości
• wie,jakiedziedzinynaukirozwinęłysięw Mezopotamii
• wyjaśnia,dlaczegoMezopotamia uważana jest za obszar,naktórymnarodziłasiępierwsza cywilizacja
• charakteryzujeżycie codzienne w starożytnym Egipcie
• omawiaznaczenieodkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu
• wyjaśnia,naczympolegałhierarchicznypodziałspołeczeństwaegipskiego
• porównujereligięIzraelitówz wierzeniami starożytnych Egipcjan i mieszkańcówMezopotamii
• omawiasymbolikęświątyni jerozolimskiej
• wyjaśniaznaczeniepowiedzenia: „walka Dawida z Goliatem”
• samodzielnieanalizuje tekst źródłowydotyczącypraw ustanowionych przez Hammurabiego
• opisujei podkreśla wpływcywilizacjibabilońskiej na dzieje ludzkości
• wskazujewpływkultury starożytnego Egiptunakulturęwspółczesną
• przygotowujeprezentacjęnatemat starożytnych zabytków,któredo dziś można zobaczyć w Egipcie
• wskazujepodobieństwa i różnicemiędzyreligiąIzraelitówa religią Egipcjan i mieszkańcówMezopotamii
• samodzielnieformułujewypowiedź na temat: „Ewolucja pisma – od pisma obrazkowego do współczesnegoalfabetu”
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• wyjaśnia,skądIzraelici otrzymali DziesięcioroPrzykazań
• wie,czymbyłaArkaPrzymierza
• wyjaśniapojęcia:Biblia, Stary Testament, Arka Przymierza, Tora
• podajeprzykładypisma obrazkowego i pisma alfabetycznego
• wie,ktowynalazłnajstarszy alfabet
• wymienianajstarszemateriałypiśmiennicze
• wyjaśniapojęcia:pergamin, papirus
• podajedefinicjępisma
• krótkocharakteryzujeróżnerodzaje pisma
• omawiaznaczeniepisma dla rozwoju ludzkości
• porównujepismoobrazkowe z pismami fonetycznymi
• potrafidopasowaćrodzajmateriałupisarskiego do rodzaju pisma
• wie,czymjestŚcianaPłaczu
• przedstawiaewolucjępisma–odpisma obrazkowego do alfabetycznego
• ocenia,któryrodzajpismawywarłnajwiększywpływnarozwójludzkości
• potrafidopasowaćrodzajmateriałupisarskiego do rodzaju pisma – wyjaśnia, dlaczego właśnietakirodzajmateriałupisarskiegobyłużywany
CZĘŚĆ II. STAROŻYTNI GRECY
6. W ojczyźnie starożytnych Greków
1. KrainaGreków.2. Życie w greckiej
polis.3. Na greckiej agorze.4. W greckim domu.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• położeniegeograficzneHellady
• Helladai Hellenowie• kolonizacjagrecka• greckiepolis• cosiędziałona
greckiej agorze• życiecodzienne
starożytnych Greków
• pojęcia:polis,kolonizacja
9. Fundamenty Europy.Uczeń:1) opisuje życie
w Atenach peryklejskich.
• wskazujenamapiestarożytnąGrecję
• napodstawierysunku omawia życie codzienne w greckiej polis
• rozumiepojęcia:Hellada, Hellenowie
• własnymisłowamiwyjaśniapojęciedemokracji
• napodstawieilustracji omawia budowęgreckichstatkówhandlowych
• wie,jakfunkcjonowałademokracja ateńska
• wyjaśniapojęcieagory
• wyjaśniapojęcia:barbarzyńca, kolonia, polis
• omawiapołożeniegeograficznei warunki naturalne starożytnej Grecji
• wyjaśnia,ktow greckiejpolismógłzostać obywatelem
• opisujefunkcjeagory
• opisujeżyciecodzienne greckiej rodziny
• napodstawiemateriałuikonograficznegoopisuje grecki dom
• omawiaprzyczynyi skutki kolonizacji greckiej
• porównujedemokracjęateńskązewspółczesnymustrojem Polski
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
6
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
7. Ateny i Sparta
1. Ateny – państwo wolnych obywateli.
2. Sparta – państwo żołnierzy.
3. W obronie przed wspólnymwrogiem.
4.WojnyGrekówz Persami.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• demokracjaateńska• Perykles–
najwybitniejszy przywódcaAten
• wychowaniespartańskie
• wyglądi uzbrojenie spartańskiego hoplity
• Persja–zagrożeniedla greckich polis
• wojnyGrekówz Persami
• Leonidasi klęskaw wąwozie Termopile jako przykładwielkiejodwagi i patriotyzmu
• greckieokręty• pojęcia:obywatel,
demokracja, zgromadzenie ludowe, agora, wychowanie spartańskie, hoplita
9. Fundamenty Europy.Uczeń:2) opisuje życie
w Atenach peryklejskich.
• wskazujenamapieAteny i Spartę
• wyjaśnia,jakfunkcjonowałademokracja ateńska
• wyjaśnia,dlaczegoSpartęmożnaokreślić jako państwożołnierzy
• wie,z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e.
• wyjaśnia,doczegosłużyłyostrakony
• krótkoomawianajważniejsze cechy demokracji ateńskiej
• wie,kimbyli:Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses
• napodstawieilustracji opisuje uzbrojenie hoplity
• krótkoomawiaprzebieg i wynik wojen grecko-perskich
• przedstawiaw kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich
• charakteryzujeustrójSparty
• wyjaśnia,kimbyliPersowie i dlaczego ruszyli przeciwko państwom greckim
• wyjaśnia,naczympolegałospartańskiewychowanie
• porównujeustrojeAten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich
• wie,czymzajmowałasięradaw ateńskiej polis
• przedstawianamapie i szczegółowoomawia przebieg wojen grecko-perskich
• korzystajączeźródełpozapodręcznikowych, wyszukuje informacje o „polskich Termopilach” i przygotowuje na ten temat prezentację
8. Kultura Greków
1. Najtrudniejsze pytania.
2. W poszukiwaniu dobra.
3. O laurzwycięstwa,czyli coś dla tych, którzylubiąsport.
4. Na Olimpie.5. Wszystko dla
bogów.6. Bogowie i herosi.7. Muzyka i teatr.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• narodzinyfilozofii• Herodotojcem
historii• wielcygreccy
filozofowie:Heraklitz Efezu, Sokrates, Platon i Arystoteles
• starożytneigrzyskaolimpijskie
• bogowiei herosi starożytnychGreków
• w greckim teatrze• greckiemalarstwo
wazowe• pojęcia:filozofia,
polityka, ambrozja, mit, olimpiada, igrzyska, kultura, teatr, mitologia, bogowie olimpijscy, świątynia grecka, teatr grecki
9. Fundamenty Europy.Uczeń:2) opisuje życie
w Atenach peryklejskich, używającpojęć:teatr,filozofia,bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada.
• wymieniaconajmniej jednego z wielkich greckich filozofów
• wie,w którymwiekup.n.e.odbyłysiępierwsze igrzyska w Olimpii
• wymieniakilkugreckichbogów
• opowiadaconajmniej jeden mit grecki
• wie,żeGrecybylitwórcamiteatru
• napodstawieilustracji omawia wygląd teatru greckiego
• krótkoomawiaprzebieg starożytnych igrzysk
• wymieniacechycharakterystyczne religijności starożytnych Greków
• wie,kimbyliHerodot, Sokrates, Platon i Arystoteles
• wyjaśniapojęcia:filozofia,olimpiada,igrzyska, mit, ambrozja, teatr, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki
• wyjaśnia,jakpowstałafilozofia
• omawiapoglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra
• przedstawiaprzebieg starożytnych igrzysk
• opowiadamityo Heraklesie i Odyseuszu
• wyjaśnia,dlaczegoHerodota nazywamy ojcem historii
• wymieniagreckichbogówi dziedziny, jakimisięopiekowali
• porównujeigrzyska starożytne i nowożytne, wskazuje podobieństwa i różnice
• porównujestarożytny teatr grecki z teatrem współczesnym
• łączypochodzenieigrzysk z obchodami świąt ku czci Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami ku czci Dionizosa
• samodzielniezbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku
• wymieniasłowapochodzenia greckiego (np. gimnazjum, geografia,biologia,stadion, biblioteka)
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
7
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
7. Ateny i Sparta
1. Ateny – państwo wolnych obywateli.
2. Sparta – państwo żołnierzy.
3. W obronie przed wspólnymwrogiem.
4.WojnyGrekówz Persami.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• demokracjaateńska• Perykles–
najwybitniejszy przywódcaAten
• wychowaniespartańskie
• wyglądi uzbrojenie spartańskiego hoplity
• Persja–zagrożeniedla greckich polis
• wojnyGrekówz Persami
• Leonidasi klęskaw wąwozie Termopile jako przykładwielkiejodwagi i patriotyzmu
• greckieokręty• pojęcia:obywatel,
demokracja, zgromadzenie ludowe, agora, wychowanie spartańskie, hoplita
9. Fundamenty Europy.Uczeń:2) opisuje życie
w Atenach peryklejskich.
• wskazujenamapieAteny i Spartę
• wyjaśnia,jakfunkcjonowałademokracja ateńska
• wyjaśnia,dlaczegoSpartęmożnaokreślić jako państwożołnierzy
• wie,z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e.
• wyjaśnia,doczegosłużyłyostrakony
• krótkoomawianajważniejsze cechy demokracji ateńskiej
• wie,kimbyli:Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses
• napodstawieilustracji opisuje uzbrojenie hoplity
• krótkoomawiaprzebieg i wynik wojen grecko-perskich
• przedstawiaw kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich
• charakteryzujeustrójSparty
• wyjaśnia,kimbyliPersowie i dlaczego ruszyli przeciwko państwom greckim
• wyjaśnia,naczympolegałospartańskiewychowanie
• porównujeustrojeAten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich
• wie,czymzajmowałasięradaw ateńskiej polis
• przedstawianamapie i szczegółowoomawia przebieg wojen grecko-perskich
• korzystajączeźródełpozapodręcznikowych, wyszukuje informacje o „polskich Termopilach” i przygotowuje na ten temat prezentację
8. Kultura Greków
1. Najtrudniejsze pytania.
2. W poszukiwaniu dobra.
3. O laurzwycięstwa,czyli coś dla tych, którzylubiąsport.
4. Na Olimpie.5. Wszystko dla
bogów.6. Bogowie i herosi.7. Muzyka i teatr.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• narodzinyfilozofii• Herodotojcem
historii• wielcygreccy
filozofowie:Heraklitz Efezu, Sokrates, Platon i Arystoteles
• starożytneigrzyskaolimpijskie
• bogowiei herosi starożytnychGreków
• w greckim teatrze• greckiemalarstwo
wazowe• pojęcia:filozofia,
polityka, ambrozja, mit, olimpiada, igrzyska, kultura, teatr, mitologia, bogowie olimpijscy, świątynia grecka, teatr grecki
9. Fundamenty Europy.Uczeń:2) opisuje życie
w Atenach peryklejskich, używającpojęć:teatr,filozofia,bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada.
• wymieniaconajmniej jednego z wielkich greckich filozofów
• wie,w którymwiekup.n.e.odbyłysiępierwsze igrzyska w Olimpii
• wymieniakilkugreckichbogów
• opowiadaconajmniej jeden mit grecki
• wie,żeGrecybylitwórcamiteatru
• napodstawieilustracji omawia wygląd teatru greckiego
• krótkoomawiaprzebieg starożytnych igrzysk
• wymieniacechycharakterystyczne religijności starożytnych Greków
• wie,kimbyliHerodot, Sokrates, Platon i Arystoteles
• wyjaśniapojęcia:filozofia,olimpiada,igrzyska, mit, ambrozja, teatr, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki
• wyjaśnia,jakpowstałafilozofia
• omawiapoglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra
• przedstawiaprzebieg starożytnych igrzysk
• opowiadamityo Heraklesie i Odyseuszu
• wyjaśnia,dlaczegoHerodota nazywamy ojcem historii
• wymieniagreckichbogówi dziedziny, jakimisięopiekowali
• porównujeigrzyska starożytne i nowożytne, wskazuje podobieństwa i różnice
• porównujestarożytny teatr grecki z teatrem współczesnym
• łączypochodzenieigrzysk z obchodami świąt ku czci Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami ku czci Dionizosa
• samodzielniezbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku
• wymieniasłowapochodzenia greckiego (np. gimnazjum, geografia,biologia,stadion, biblioteka)
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
9. Architekci i rzeźbiarze
1. Świątynie na Akropolu.
2. Rzeźby, kamienne posągi i malowidła.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• Akropol–wzgórzewielu świątyń
• porządkiarchitektoniczne – greckie kolumny
• greckierzeźbyi ich znaczenie dla rozwoju sztuki
• słynnedziełagreckichmistrzów
• greckiemalarstwowazowe – styl czarnofigurowyi czerwonofigurowy
9. Fundamenty Europy.Uczeń:2) opisuje życie
w Atenach peryklejskich.
• napodstawieilustracji omawia wygląd Akropolu
• wymieniaconajmniej jedną cechęgreckichrzeźb
• odróżniastylczarnofigurowyod czerwono-figurowego
• umieszczanaosichronologicznej V w. p.n.e. – okres rozkwitu kultury greckiej
• wymieniagreckie porządki architektoniczne
• wie,komubyłapoświęconanajwiększaświątyniaateńskiego Akropolu
• opowiada,jakwyglądałPartenon
• wie,kimbyłFidiasz
• wymieniacechycharakterystyczne greckiej architektury
• opowiada,jakGrecyrzeźbili posągi i ozdabiali budowle
• charakteryzujestyleczarnofigurowyi czerwonofigurowygreckiego malarstwa wazowego
• wyjaśnia,naczympolegałwpływkulturygreckiejnaróżneregionypołożonenad Morzem Śródziemnymi Morzem Czarnym
• samodzielniezastanawiasię,jakimźródłemhistorycznym są dla nasdziełasztuki
• wskazujewpływyarchitektury greckiej na style architektoniczne późniejszychepok
POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O STAROŻYTNYCH GREKACH
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
6. W ojczyźnie starożytnych Greków.
7. Ateny i Sparta.8.KulturaGreków.9. Architekci
i rzeźbiarze.
jw. • wskazujenamapiestarożytnąGrecję
• napodstawierysunku omawia życie codzienne w greckiej polis
• rozumiepojęciaHellada, Hellenowie
• wyjaśniapojęciedemokracji
• wskazujenamapieAteny i Spartę
• opisuje,jakfunkcjonowałademokracja ateńska
• wyjaśnia,dlaczegoSpartęmożnaokreślić jako państwożołnierzy
• wie,z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e.
• wymieniaconajmniej jednego z wielkich greckich filozofów
• wie,w którymwiekup.n.e.odbyłysiępierwsze igrzyska w Olimpii
• wymieniakilkugreckichbogów
• napodstawieilustracji omawia budowęgreckichstatkówhandlowych
• wie,jakfunkcjonowałademokracja ateńska
• wyjaśniapojęcieagory
• wyjaśniapojęcia:barbarzyńca, kolonia, polis
• wyjaśnia,doczegosłużyłyostrakony
• krótkoomawianajważniejsze cechy demokracji ateńskiej
• wie,kimbyli:Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses
• napodstawieilustracji opisuje uzbrojenie hoplity
• krótkoomawiaprzebieg i wynik wojen grecko-perskich
• krótkoomawiaprzebieg starożytnych igrzysk
• omawiapołożeniegeograficznei warunki naturalne starożytnej Grecji
• wyjaśnia,ktow greckiej polis mógłzostaćobywatelem
• opowiada,jakąfunkcjępełniłagrecka agora
• opisujeżyciecodzienne greckiej rodziny
• napodstawiemateriałuikonograficznegoopisuje grecki dom
• przedstawiaw kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich
• charakteryzujeustrójSparty
• wyjaśnia,kimbyliPersowie i dlaczego ruszyli z wyprawą przeciwko państwom greckim
• omawiaprzyczynyi skutki kolonizacji greckiej
• wie,czymzajmowałasięradaw ateńskiej polis
• porównujeustrójAten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich
• przedstawianamapie i szczegółowoomawia przebieg wojen grecko-perskich
• porównujeigrzyska starożytne i nowożytne, wskazuje podobieństwa i różnice
• porównujestarożytny teatr grecki z teatrem współczesnym
• łączypochodzenieigrzysk z obchodami świąt ku czci Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami ku czci Dionizosa
• porównujedemokracjęateńskązewspółczesnymustrojem Polski
• korzystajączeźródełpozapodręcznikowych, wyszukuje informacje o „polskich Termopilach” i przygotowuje na ten temat prezentację
• samodzielniezbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku
• wymieniasłowapochodzenia greckiego (np. gimnazjum, geografia,biologia,stadion, biblioteka)
• wskazujewpływyarchitektury greckiej na style architektoniczne późniejszychepok
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
8
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• opowiadaconajmniej jeden mit grecki
• wie,żeGrecybylitwórcamiteatru
• napodstawieilustracji omawia wygląd teatru greckiego
• napodstawieilustracji omawia wygląd Akropolu
• wymieniaconajmniejjednącechęcharakterystyczną greckich rzeźb
• odróżniastylczarnofigurowyod czerwono-figurowego
• wymieniacechycharakterystyczne religii starożytnych Greków
• wie,kimbyliHerodot,Sokrates, Platon i Arystoteles
• wyjaśniapojęcia:filozofia,olimpiada,igrzyska, mit, ambrozja, teatr, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki
• umieszczanaosichronologicznej V w. p.n.e. – okres rozkwitu kultury greckiej
• wymieniaporządkiarchitektoniczne greckich kolumn
• wie,komubyłapoświęconanajwiększaświątyniaateńskiego Akropolu
• opowiada,jakwyglądałPartenon
• wie,kimbyłFidiasz
• wyjaśnia,naczympolegałospartańskiewychowanie
• wyjaśnia,jakpowstałafilozofia
• omawiapoglądyPlatona i Arystotelesa na temat dobra
• przedstawiaprzebiegstarożytnych igrzysk
• opowiadamityo Heraklesie i Odyseuszu
• wyjaśnia,dlaczegoHerodota nazywamy ojcem historii
• wymieniagreckichbogówi dziedziny, jakimisięopiekowali
• wymieniacechycharakterystyczne greckiej architektury
• opowiada,jakGrecyrzeźbili posągi i ozdabiali budowle
• charakteryzujestylczarnofigurowyi czerwonofigurowygreckiego malarstwa wazowego
• wyjaśnia,naczympolegałwpływkulturygreckiejnaróżneregionypołożonenad Morzem Śródziemnymi Morzem Czarnym
• samodzielniezastanawiasię,jakimźródłemhistorycznym są dla nasdziełasztuki
CZĘŚĆ III. STAROŻYTNI RZYMIANIE
10. W starożytnym Rzymie
1. O mieście na siedmiuwzgórzach.
2. Rzym i jego mieszkańcy.
3. O wilczycy, podróżnikui o tym, jakpowstałRzym.
4. O królachi urzędnikachrzymskich.
• położeniegeograficzneRzymui rozwójterytorialnypaństwa rzymskiego
• życiecodziennew starożytnym Rzymie
• założenieRzymui legendy związane z tym wydarzeniem
• Rzymrepubliką• pojęcia:senat,
zgromadzenie ludowe, republika, trybun ludowy, konsul
9. Fundamenty Europy.Uczeń:2) charakteryzuje
osiągnięciaRzymu.
• wskazujenamapiePółwysepApeniński
• wskazujenaosichronologicznej wiek, w którymzałożonoRzym
• napodstawieilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy
• opowiadaconajmniej jedną legendęzwiązanąz założeniemRzymu
• podajedatęzałożeniaRzymu
• wyjaśniapojęcieImperium Rzymskiego
• wymieniauprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunówludowychi konsulów
• opowiadalegendyo założeniuRzymu
• wie,ktomógłzostaćsenatorem
• omawiapołożeniei warunki geograficzneRzymu
• opowiadao rzym-skim senacie
• wyjaśnia,w jakich okolicznościach Rzymstałsięrepubliką
• naosichronologicznej umieszcza daty założeniaRzymui wprowadzenia republiki
• porównujeopowieści o założeniuRzymuz ustaleniami historyków
• napodstawieplanuomawiarozwójterytorialny Rzymu
• porównujeustrójrepublikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice
• porównujeustrójrepubliki rzymskiej zewspółczesnądemokracją
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
9
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• własnymisłowamiwyjaśniapojęcierepubliki
• wie,żejęzykiemRzymianbyłałacina
• wyjaśnia,dlaczegowilczyca jest symbolem Rzymu
• wyjaśniapochodzeniesłowa„republika”
• wyjaśnia,czymbyłytermy i akwedukty
11. Rzym cesarstwem
1. Pod znakiem Marsa.2.Sukcesywodzów
i koniec republiki.3. Juliusz Cezar.4. Oktawian i początek
cesarstwa.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• legionyrzymskiei ich podboje
• uzbrojenielegionisty• wielcywodzowie–
Hannibal i Cezar• zwycięstwaCezara
i upadek republiki• OktawianAugust
i początek cesarstwa• pojęcia:dyktator,
legion, legionista, centurion, legat, cezar, cesarstwo
9. Fundamenty Europy.Uczeń:3) charakteryzuje
osiągnięciaRzymu.
• napodstawieilustracji omawia stróji uzbrojenie rzymskiego legionisty
• wie,kimbyliHannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August
• umieszczanaosichronologicznej I wiek p.n.e.
• własnymisłowamiwyjaśniapojęcia:cesarstwo, legion, legionista
• wymieniaprzyczynyrzymskichpodbojów
• wskazujenamapieKartaginęi Galię
• wyjaśniapojęcia:dyktator, cezar, centurion, legat
• omawiasposóbdojścia Cezara do władzy
• wyjaśnia,czymbyłyprowincje rzymskie i jakabyław nich rolanamiestników
• wyjaśnia,skądpochodzisłowo„cesarz”
• wskazujenamapienajwiększyzasięgImperiumRzymskiego
• wyjaśniaróżnicemiędzyrepublikąa cesarstwem
• charakteryzujesposóbwalkiGalów
• wie,w jakich okolicznościach wznoszonołukitryumfalne
• krótkoomawiawojny Rzymu z Kartaginą
• omawiawładzęcesarzy rzymskich, wymienia ich prerogatywy
• wyjaśnia,dlaczegowodzowie rzymskich legionówz czasem sięgalipowładzęw państwie
• wymieniapaństwastarożytne,którezostałypodbiteprzez Rzym
• omawiawpływwybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu
12. Kultura Rzymian
1. Prawo rzymskie.2. Architekci i artyści.3. Akwedukty, drogi
i mosty.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• praworzymskie• drogirzymskie• akweduktyi mosty• pojęcieprawa
rzymskiego• Panteon,Forum
Romanum, akwedukty i termy
9. Fundamenty Europy.Uczeń:3) charakteryzuje
osiągnięciaRzymu,używając terminu prawo rzymskie.
• wymieniaprawo rzymskie jakopodstawęwspółczesnegoprawa
• wymieniaosiągnięciatechniczne Rzymian: drogi, akwedukty i mosty
• napodstawieilustracji omawia wygląd rzymskiej ulicy
• wie,czymbyłPanteon
• opisujeForumRomanum jako centrum starożytnego miasta Rzymu
• napodstawieinformacji opisuje sposóbbudowaniarzymskichdróg
• podajeprzykładystosowanych do dziś zasad prawa rzymskiego
• opisujesposóbbudowania rzymskichdróg
• wskazujeprzykładynaśladowania przez Rzymian architektury greckiej
• wyjaśniapowiedzenie: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”
• podajeprzykładyrzymskich budowli, któremożemydziśoglądać
• wyjaśnia,dlaczegodla starożytnych Rzymianważnebyłobudowaniedróg
• wymieniapaństwaEuropy, Afryki i Azji, w którychmożna zobaczyć pozostałościrzymskichdróg,akweduktówi mostów
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
10
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
13. Społeczeństwo rzymskie
1. Co Rzymianie robili, gdy nie wojowali?
2. Religia Rzymian.3. Igrzyska Rzymian.4. Ludzie wolni
i niewolnicy.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• rolarodzinyw społeczeństwierzymskim
• życiecodzienneRzymian
• religiai bogowie Rzymian
• igrzyska–walkigladiatorów,przedstawienia teatralne i wyścigi rydwanów
• społeczeństwoImperium Rzymskiego – ludzie wolni i niewolnicy
• pojęcia:TrójcaKapitolińska, Panteon, walki gladiatorów,Koloseum, wyścigi rydwanów,CyrkWielki
9. Fundamenty Europy.Uczeń:3) charakteryzuje
osiągnięciaRzymu,używającpojęći terminów:drogi,wodociągi.
• napodstawieilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina
• wymieniakilkurzymskichbogów
• wie,kimbyligladiatorzy
• wymieniaprzykładowe rozrywki Rzymian
• wyjaśniapojęcieniewolnika
• wyjaśnia,jakąpozycjęmiałarodzinaw społeczeństwierzymskim
• wyjaśnia,jacybogowie tworzyli TrójcęKapitolińską
• omawiawyglądi przeznaczenie Panteonu
• wie,cosięodbywałow Koloseum i w Cyrku Wielkim
• wyjaśnia,czymbyłyigrzyska rzymskie i amfiteatr
• omawiareligięRzymian
• charakteryzujeulubione rozrywki Rzymian – wyścigi rydwanówi walki gladiatorów
• wie,w jakisposóbzdobywano niewolnikóww Imperium Rzymskim
• porównujereligięRzymiani Greków,wskazujepodobieństwa i różnice
• wskazuje,czymróżniłysięigrzyskagreckie od igrzysk rzymskich
• porównujepozycjęludzi wolnych i niewolnikóww cesarstwie rzymskim
• samodzielnieprzygotowuje wypowiedź na temat siecidrógrzymskich,wykorzystuje informacje poza-podręcznikowe–encyklopedie, literaturęprzedmiotu, internet
14. Chrześcijanie
1. Jezus z Nazaretu.2. Początki
chrześcijaństwa.3. Czym jest
tolerancja?
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• nauczanieJezusaz Nazaretu
• działalnośćapostołów
• rozwójchrześcijaństwa w Imperium Rzymskim
• tolerancja–poszanowanie prawa innych
• pojęcia:Mesjasz,Dobra Nowina, ewangelia, apostołowie,przypowieść, chrześcijaństwo, tolerancja
9. Fundamenty Europy.Uczeń:4) opisuje narodziny
chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych.
• wskazujenaosiczasu I w. n.e.
• wskazujenamapiePalestynę
• wie,kimbyłJezusz Nazaretu
• wie,żenarodzinyJezusa uznano za początek naszej ery (n.e.)
• wyjaśniapojęcia:apostołowie,ewangelia
• wymieniasymbolepierwszych chrześcijan
• wyjaśnia,kogonazywamy chrześcijanami
• umieszczanaosichronologicznej wiek, w którymchrześcijanie mogli wyznawać swojąreligiębeznarażeniasięnaprześladowania
• wyjaśniapojęcia:Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz
• omawiasymbolikęchrześcijańską
• wyjaśnia,dlaczegopierwsi chrześcijanie modlilisięw katakumbach
• podajeprzyczynyi przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie
• krótkoomawiadziałalnośćapostołówPiotrai Pawła
• wskazujenamapiekraje, w którychapostołowiegłosilinaukęJezusa
• charakteryzujenauczanie Jezusa
• napodstawieinformacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś swoją religięnacałymświecie, czy też są miejsca, gdzie są prześladowani
• podajeprzykładynietolerancji w dzisiejszym świecie
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
11
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
15. Upadek Imperium Rzymskiego
1. Cozłegostałosięw imperium?
2. Ludzie z długimibrodami.
3. Z Rzymu do Konstantynopola.
4.KtopokonałRzym?5. To, co
najcenniejsze – dziedzictwo cywilizacji rzymskiej.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• kryzysImperiumRzymskiego
• najazdybarbarzyńców–Wandalowie i Hunowie
• podziałcesarstwarzymskiego na wschodnie i zachodnie
• upadekcesarstwarzymskiego na Zachodzie
Temat spoza PP • wskazujenaosichronologicznej V w. n.e.
• wyjaśniapojęciebarbarzyńcy
• wskazujenamapie Rzym i Konstantynopol
• wymieniaplemionaWandalówi Hunów
• wymieniaprzyczynysłabościcesarstwarzymskiego
• wskazujenamapiekierunkipodbojówHunówi Wandalów
• podajewspółczesneznaczenia słów„wandal”i „barbarzyńca”
• podajedatypodziałucesarstwana wschodnie i zachodnie oraz datęupadkucesarstwa zachodniego
• omawiadziedzictwocywilizacji rzymskiej
• wyjaśnia,naczympolegałaprzewagamilitarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami
• wyszukujeinformacje na temat dalszych losówcesarstwawschodniorzym-skiego
POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O STAROŻYTNYCH RZYMIANACH
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
10. W starożytnym Rzymie.
11. Rzym cesarstwem. 12. Kultura Rzymian.13. Społeczeństwo
rzymskie. 14. Chrześcijanie. 15. Upadek Imperium
Rzymskiego.
jw. • wskazujenamapiePółwysepApeniński
• wskazujenaosichronologicznej wiek, w którymzałożonoRzym
• napodstawieilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy
• opowiadaconajmniej jedną legendęzwiązanąz założeniemRzymu
• własnymisłowamiwyjaśniapojęcierepubliki
• wie,żejęzykiemRzymianbyłałacina
• napodstawieilustracji omawia stróji uzbrojenie rzymskiego legionisty
• wie,kimbyliHannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August
• podajedatęzałożeniaRzymu
• wyjaśniapojęcieImperium Rzymskiego
• wymieniauprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunówludowychi konsulów
• opowiadalegendyo założeniuRzymu
• wie,ktomógłzostaćsenatorem
• wyjaśnia,dlaczegowilczyca jest symbolem Rzymu
• wyjaśniapochodzeniesłowa„republika”
• wyjaśnia,czymbyłytermy i akwedukty
• wymieniaprzyczynyrzymskichpodbojów
• wskazujenamapieKartaginęi Galię
• omawiapołożeniei warunki geograficzneRzymu
• opowiadao rzym-skim senacie
• wyjaśnia,w jakich okolicznościach Rzymstałsięrepubliką
• naosichronologicznej umieszcza daty założeniaRzymui wprowadzenia republiki
• wskazujenamapienajwiększyzasięgImperiumRzymskiego
• wyjaśniaróżnicemiędzyrepublikąa cesarstwem
• charakteryzujesposóbwalkiGalów
• wie,w jakich okolicznościach wznoszonołukitryumfalne
• porównujeopowieści o założeniuRzymuz ustaleniami historyków
• napodstawieplanuomawiarozwójterytorialny Rzymu
• porównujeustrójrepublikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice
• wyjaśnia,dlaczegowodzowie rzymskich legionówz czasem sięgalipowładzęw państwie
• wymieniapaństwastarożytne,którezostałypodbiteprzez Rzym
• podajeprzykładyrzymskich budowli, któremożemydziśoglądać
• porównujeustrójrepubliki rzymskiej zewspółczesnądemokracją
• omawiawpływwybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu
• wymieniapaństwaEuropy, Afryki i Azji, w którychmożna zobaczyć pozostałościrzymskichdróg,akweduktówi mostów
• samodzielnieprzygotowuje wypowiedź na temat siecidrógrzymskich,wykorzystuje informacje poza-podręcznikowe–encyklopedie, literaturęprzedmiotu, internet
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
12
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• umieszczanaosichronologicznej I wiek p.n.e.
• własnymisłowamiwyjaśniapojęcia:cesarstwo, legion, legionista
• wymieniaprawo rzymskie jakopodstawęwspółczesnegoprawa
• wymieniaosiągnięciatechniczne Rzymian: drogi, akwedukty i mosty
• napodstawieilustracji omawia wygląd rzymskiej ulicy
• napodstawieilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina
• wymieniakilkurzymskichbogów
• wie,kimbyligladiatorzy
• wymieniaprzykładowe rozrywki Rzymian
• wyjaśniapojęcieniewolnika
• wskazujenaosiczasu I w. n.e.
• wskazujenamapiePalestynę
• wie,kimbyłJezusz Nazaretu
• wie,żenarodzinyJezusa uznano za początek naszej ery (n.e.)
• wyjaśniapojęcia:apostołowie,ewangelia
• wyjaśniapojęcia:dyktator, cezar, centurion, legat
• omawiasposóbdojścia Cezara do władzy
• wyjaśnia,czymbyłyprowincje rzymskie i jakabyław nich rolanamiestników
• wyjaśnia,skądpochodzisłowo„cesarz”
• wie,czymbyłPanteon
• opisujeForumRomanum jako centrum starożytnego miasta Rzymu
• napodstawieinformacji opisuje sposóbbudowaniarzymskichdróg
• wyjaśnia,jakąpozycjęmiałarodzinaw społeczeństwierzymskim
• wyjaśnia,jacybogowie tworzyli TrójcęKapitolińską
• omawiawyglądi przeznaczenie Panteonu
• wie,cosięodbywałow Koloseum i w Cyrku Wielkim
• wyjaśnia,czymbyłyigrzysk rzymskie i amfiteatry
• wymieniasymbolepierwszych chrześcijan
• wyjaśnia,kogonazywamy chrześcijanami
• krótkoomawiawojny Rzymu z Kartaginą
• omawiawładzęcesarzy rzymskich, wymienia ich prerogatywy
• podajeprzykładystosowanych do dziś zasad prawa rzymskiego
• opisujesposóbbudowania rzymskichdróg
• wskazujeprzykładynaśladowania przez Rzymian architektury greckiej
• wyjaśniapowiedzenie: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”
• omawiareligięRzymian
• charakteryzujeulubione rozrywki Rzymian – wyścigi rydwanówi walki gladiatorów
• wie,w jakisposóbzdobywano niewolnikóww Imperium Rzymskim
• omawiasymbolikęchrześcijańską
• wyjaśnia,dlaczegopierwsi chrześcijanie modlilisięw katakumbach
• podajeprzyczynyi przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie
• wyjaśnia,dlaczegodla starożytnych Rzymianważnebyłobudowaniedróg
• porównujereligięRzymiani Greków,wskazujepodobieństwa i różnice
• wskazuje,czymróżniłysięigrzyskagreckie od igrzysk rzymskich
• porównujepozycjęludzi wolnych i niewolnikóww cesarstwie rzymskim
• wskazujenamapiekraje, w którychapostołowiegłosilinaukęJezusa
• charakteryzujenauczanie Jezusa
• omawiadziedzictwocywilizacji rzymskiej
• wyjaśnia,naczympolegałaprzewagamilitarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami
• napodstawieinformacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś swoją religięnacałymświecie, czy też są miejsca, gdzie są prześladowani
• podajeprzykładynietolerancji w dzisiejszym świecie
• wyszukujeinformacje na temat dalszych losówcesarstwawschodniorzym-skiego
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
13
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• wskazujenaosichronologicznej V w. n.e.
• wyjaśniapojęciebarbarzyńcy
• wskazujenamapie Rzym i Konstantynopol
• wymieniaplemionaWandalówi Hunów
• umieszczanaosichronologicznej wiek, w którymchrześcijanie mogli wyznawać swojąreligiębeznarażeniasięnaprześladowania
• wyjaśniapojęcia:Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz
• wymieniaprzyczynysłabościcesarstwarzymskiego
• wskazujenamapiekierunkipodbojówHunówi Wandalów
• krótkoomawiadziałalnośćapostołówPiotrai Pawła
• podajewspółczesneznaczenia słów„wandal”i „barbarzyńca”
• podajedatypodziałucesarstwana wschodnie i zachodnie oraz datęupadkucesarstwa zachodniego
CZĘŚĆ IV. W PAŃSTWIE KRÓLA FRANKÓW I W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE
16. W państwie Karola Wielkiego
1. Karol zwany Wielkim.
2.Szkoław Akwi-zgranie.
3. W pałacucesarskim.4. Dziedzictwo Karola
Wielkiego.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• KarolWielki–władcaFranków,cesarz rzymski
• położeniegeograficznei zasięgterytorialny państwa Karola Wielkiego
• naukai sztuka w czasach karolińskich
• państwoKarolaWielkiego fundamentem zachodniej Europy
• pojęcia:pismokarolińskie (minuskuła),król,cesarz,szkołapałacowa,arkada
Temat spoza PP • wskazujenamapiepaństwo Karola Wielkiego
• wyjaśniapojęciekoronacji
• napodstawieilustracji omawiasposóbkopiowania ksiąg w średniowieczu
• wie,żejęzykiemurzędowymw państwie Karola Wielkiegobyłałacina
• wymieniapaństwa,którepowstałypopodzialekrólestwaKarola Wielkiego na trzyczęści
• podajedatękoronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa,którytowiek
• podajenazwęplemienia, z któregowywodziłsięKarolWielki
• podajeprzykładywspierania nauki przez Karola Wielkiego
• krótkoomawiawyglądpałacuw Akwizgranie – wyjaśniapojęciearkady
• wie,kimbyliSłowianiei Germanie
• wyjaśnia,kogokształciłaszkołapałacowaw Akwizgranie i naczympolegałakarolińska reforma pismałacińskiego
• wymieniadziałaniacesarza,któredoprowadziłydorozwoju kultury i architektury
• wymieniazasługiKarola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy
• omawiarozwójterytorialny państwa Karola Wielkiego
• wymieniawzorce,jakiewładcypaństwśredniowiecznych czerpali z monarchii Karola Wielkiego
• wyjaśnia,dlaczegoKarola Wielkiego nazwano ojcem Europy
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
14
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
17. Początki państwa polskiego
1. Polanie i inne plemiona.
2.Cosięwydarzyłow roku 966?
3. Ubrani w kolczugi.4.ZwycięstwaMieszka.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• plemionasłowiańskie–Polaniei Wiślanie
• dynastiaPiastów• MieszkoI pierwszym
władcąPolski• zasięgterytorialny
państwa Mieszka I• chrzestPolski• drużynaksiążęca• zwycięstwo
Mieszka I pod Cedynią
• gródw Gnieźnie• pojęcia:plemię,
książę,kmieć,chrzest Polski, ród,drużynaksiążęca,wojowie,kasztelan,gródobronny,włościanie,biskupstwo, budowniczy państwa polskiego
10. Państwo polskie za Piastów.Uczeń:2) wskazuje na mapie
Gniezno i państwo Mieszka I;
3) opisuje panowanie Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć:plemię,gród,drużyna,książę.
• wskazujenamapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan
• określawiek,w którympanowałMieszko I
• napodstawieilustracji opisuje wygląd grodu
• wie,cowydarzyłosięw 966 roku
• wymieniapaństwo, z którymMieszko I prowadziłzwycięskiewojny
• wskazujenamapienajważniejsze grody Polan i Wiślan
• omawiaokolicznościprzyjęciachrztuprzez Mieszka I
• wie,kimbyłaDobrawa
• opisujeznaczeniei zadania drużyny książęcej
• wyjaśniapojęcia:plemię,ród,książę,Piastowie, chrzest, gródobronny,drużyna, danina
• znadatę972rokui wie,cosięwtedywydarzyło
• napodstawiemapyomawiarozwójterytorialny państwa Mieszka I
• wymieniaprzyczynyprzyjęciachrztuprzezksięciaPolan
• omawiaznaczenieprzyjęciachrztuprzez Mieszka I
• porównujewierzeniaSłowianz religią chrześcijańską
• wyjaśnia,dlaczegochrześcijaństwo wprowadzono w Polsce za pośrednictwem Czech, a nie Niemiec
• samodzielnieanalizuje teksty źródłowedotyczącepanowania Mieszka I
18. Wyprawa św. Wojciecha
1. KsiążęBolesławi misjonarz z Pragi.
2. Wyprawa św. Wojciecha do Prusów.
3. Drzwi Gnieźnieńskie świadectwem historii.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• BolesławChrobrynastępcąMieszkaI
• misjachrystianizacyjna św. Wojciecha do Prusów
• DrzwiGnieźnieńskiezabytkiem sztuki średniowiecznej i źródłemhistorycznym
• św.Wojciech–pierwszy patron Polski
• pojęcia:biskup,chrześcijaństwo, misja, poganin
10. Państwo polskie za Piastów.Uczeń:4) opowiada
historięzjazdugnieźnieńskiego, uwzględniającpostacie: św. Wojciecha, BolesławaChrobrego i Ottona III.
• wie,kimbyłśw. Wojciech i dokądudałsięz misją
• wyjaśniapojęciepoganina
• wskazujenamapiemiejsce pochowania św. Wojciecha
• wie,coprzedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie
• wie,ktozostałnastępcąMieszkaI
• pokazujenamapietereny zamieszkane przezPrusów
• krótkoopowiadao wyprawie biskupa Wojciecha
• wyjaśnia,dlaczegoDrzwi Gnieźnieńskie sądziełemsztuki i źródłemhistorycznym
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobrysprowadziłciałoWojciecha do Gniezna
• wyjaśniapojęcia:chrześcijaństwo, biskup, misja, patron
• umieszczanaosiczasu rok 997
• opisujewyprawębiskupa Wojciecha doPrusów
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobrypomógłbiskupowizorganizować wyprawęchrystianizacyjną
• analizujetekstźródłowy
• napodstawieprzedstawień na Drzwiach Gnieźnieńskich opowiada żywot św. Wojciecha
• samodzielniegromadzi informacje natematświętychpatronówPolski
• omawiarolęsztuki–rzeźb,malowideł–w przekazywaniu wiernym informacji o świętychorazzasad Pisma Świętego
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
15
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
19. Bolesław Chrobry – książę i król
1. W roku 1000 w Gnieźnie.
2.MieczBolesławaChrobrego.
3.Królewskakorona.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• zjazdgnieźnieński• podbojeBolesława
Chrobrego• BolesławChrobry–
pierwszykrólPolski• pojęcia:wojowie,
wyprawa wojenna, koronacja
10. Państwo polskie zaPiastów.Uczeń:4) opowiada
historięzjazdugnieźnieńskiego, uwzględniającpostacie: św. Wojciecha, BolesławaChrobrego i Ottona III.
• umieszczanaosiczasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji BolesławaChrobrego
• wskazujenamapiezasięgterytorialnypaństwaBolesławaChrobrego
• opowiadao zjeździe gnieźnieńskim
• wymieniaprzyczynyi skutki zjazdu gnieźnieńskiego
• wyjaśniapojęcia:wojowie, wyprawa wojenna, koronacja
• wie,cotojestSzczerbiec i skąd, wedługlegendy,pochodzi jego nazwa
• wie,kimbył Otton III
• omawiasymbolikęwłóczniśw. Maurycego i diademu cesarskiego
• wskazujenamapietereny podbite przezBolesławaChrobrego na wschodzie
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobryjest uważany za dobregowładcę
• omawiaznaczeniekoronacjiBolesławaChrobrego
• napodstawieinformacji pozapodręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wizji Europyskładającejsięz czterechczęści
POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O KAROLU WIELKIM I POCZĄTKACH PAŃSTWA POLSKIEGO
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
16. W państwie Karola Wielkiego.
17. Początki państwa polskiego.
18. Wyprawa św. Wojciecha.
19.BolesławChrobry–książęi król.
jw. • wskazujenamapiepaństwo Karola Wielkiego
• wyjaśniapojęciekoronacji
• napodstawieilustracji omawiasposóbkopiowania ksiąg w średniowieczu
• wie,żejęzykiemurzędowymw państwie Karola Wielkiegobyłałacina
• wymieniapaństwa,którepowstałypopodzialekrólestwaKarola Wielkiego natrzyczęści
• wskazujenamapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan
• określawiek,w którympanowałMieszko I
• napodstawieilustracji opisuje wygląd grodu
• wie,cowydarzyłosięw 966 roku
• podajedatękoronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa,którytowiek
• podajenazwęplemienia, z któregowywodziłsięKarolWielki
• podajeprzykładywspierania nauki przez Karola Wielkiego
• krótkoomawiawyglądpałacuw Akwizgranie – wyjaśniapojęciearkady
• wskazujenamapienajważniejsze grody Polan i Wiślan
• omawiaokolicznościprzyjęciachrztuprzez Mieszka I
• wie,kimbyłaDobrawa
• opisujeznaczeniei zadania drużyny książęcej
• wyjaśniapojęcia:plemię,ród,książę,Piastowie, chrzest, gródobronny,drużyna, danina
• wie,kimbyliSłowianiei Germanie
• wyjaśnia,kogokształciłaszkołapałacowaw Akwizgranie i naczympolegałakarolińska reforma pismałacińskiego
• wymieniadziałaniacesarza,któredoprowadziłydorozwoju kultury i architektury
• wymieniazasługiKarola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy
• napodstawiemapy omawia rozwójterytorialnypaństwa Mieszka I
• wymieniaprzyczynyprzyjęciachrztuprzezksięciaPolan
• omawiaznaczenieprzyjęciachrztuprzez Mieszka I
• opisujewyprawębiskupa Wojciecha doPrusów
• omawiarozwójterytorialny państwa Karola Wielkiego
• wymieniawzorce,jakiewładcypaństwśredniowiecznych czerpali z monarchii Karola Wielkiego
• porównujewierzenia Słowianz religią chrześcijańską
• wyjaśnia,dlaczegochrześcijaństwo wprowadzono w Polsce za pośrednictwem Czech, a nie Niemiec
• analizujetekstźródłowy
• napodstawieprzedstawień na Drzwiach Gnieźnieńskich opowiada żywot św. Wojciecha
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobryjest uważany za dobregowładcę
• omawiaznaczeniekoronacjiBolesławaChrobrego
• wyjaśnia,dlaczegoKarola Wielkiego nazwano ojcem Europy
• samodzielnieanalizuje teksty źródłowedotyczącepanowania Mieszka I
• samodzielniegromadzi informacje natematświętychpatronówPolski
• omawiarolęsztuki–rzeźb,malowideł–w przekazywaniu wiernym informacji o świętychorazzasad Pisma Świętego
• napodstawieinformacji pozapodręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wizji Europyskładającejsięz czterechczęści
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
16
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• wymieniapaństwo, z którymMieszko I prowadziłzwycięskiewojny
• wie,kimbyłśw. Wojciech i dokądudałsięz misją
• wyjaśniapojęciepoganina
• wskazujenamapie miejsce pochowania św. Wojciecha
• wie,coprzedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie
• umieszczanaosiczasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji BolesławaChrobrego
• wskazujenamapiezasięgterytorialnypaństwaBolesławaChrobrego
• opowiadao zjeździe gnieźnieńskim
• znadatę972rokui wie,cosięwtedywydarzyło
• wie,ktozostałnastępcąMieszkaI
• pokazujenamapietereny zamieszkane przezPrusów
• krótkoopowiadao wyprawie biskupa Wojciecha
• wyjaśnia,dlaczego Drzwi Gnieźnieńskie sądziełemsztuki i źródłemhistorycznym
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobrysprowadziłciałoWojciecha do Gniezna
• wyjaśniapojęcia:chrześcijaństwo, biskup, misja, patron
• umieszczanaosiczasu rok 997
• wymieniaprzyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego
• wyjaśniapojęcia:wojowie, wyprawa wojenna, koronacja
• wie,cotojestSzczerbiec i skąd, wedługlegendy,pochodzi jego nazwa
• wie,kimbyłOtton III
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobrypomógłbiskupowizorganizować wyprawęchrystianizacyjną
• omawiasymbolikęwłóczniśw. Maurycego i diademu cesarskiego
• wskazujenamapietereny podbite przezBolesławaChrobrego na wschodzie
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
17
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• wymieniapaństwo, z którymMieszko I prowadziłzwycięskiewojny
• wie,kimbyłśw. Wojciech i dokądudałsięz misją
• wyjaśniapojęciepoganina
• wskazujenamapie miejsce pochowania św. Wojciecha
• wie,coprzedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie
• umieszczanaosiczasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji BolesławaChrobrego
• wskazujenamapiezasięgterytorialnypaństwaBolesławaChrobrego
• opowiadao zjeździe gnieźnieńskim
• znadatę972rokui wie,cosięwtedywydarzyło
• wie,ktozostałnastępcąMieszkaI
• pokazujenamapietereny zamieszkane przezPrusów
• krótkoopowiadao wyprawie biskupa Wojciecha
• wyjaśnia,dlaczego Drzwi Gnieźnieńskie sądziełemsztuki i źródłemhistorycznym
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobrysprowadziłciałoWojciecha do Gniezna
• wyjaśniapojęcia:chrześcijaństwo, biskup, misja, patron
• umieszczanaosiczasu rok 997
• wymieniaprzyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego
• wyjaśniapojęcia:wojowie, wyprawa wojenna, koronacja
• wie,cotojestSzczerbiec i skąd, wedługlegendy,pochodzi jego nazwa
• wie,kimbyłOtton III
• wyjaśnia,dlaczegoBolesławChrobrypomógłbiskupowizorganizować wyprawęchrystianizacyjną
• omawiasymbolikęwłóczniśw. Maurycego i diademu cesarskiego
• wskazujenamapietereny podbite przezBolesławaChrobrego na wschodzie
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
20. Następcy Bolesława Chrobrego
1. Testament BolesławaChrobrego.
2. Rycerze krzyżaccy i ich państwo.
3. W Polsce dzielnicowej XIII wieku.
4.WładysławŁokietekodbudowuje państwo.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• początekrozbiciadzielnicowego
• sprowadzenieKrzyżakównaziemiepolskie
• powstaniepaństwakrzyżackiego
• najazdyTatarównaziemie polskie
• rozwójgospodarczyziem polskich
• zjednoczeniepaństwa polskiego i koronacja WładysławaŁokietkanakrólaPolski
• pojęcia:testamentBolesławaKrzywoustego, rozbicie dzielnicowe, ekspansja, zakon krzyżacki, dzielnica senioralna, dynastia
Temat spoza PP • wie,którywładcapodzieliłpaństwopolskie na dzielnice
• umieszczanaosiczasu rok 1138
• wyjaśniapojęciedynastii
• wskazujenamapiepaństwo zakonu krzyżackiego
• podajedatękoronacji WładysławaŁokietka
• wymieniawładcę,któryzjednoczyłpaństwo polskie
• wskazujenamapieWielkopolskęi Małopolskę
• podajeprzyczynypodziałuPolskinadzielnice
• opisujeekspansjęKrzyżakównaPomorzu i Kujawach
• wymieniadzielnicezjednoczone przez WładysławaŁokietka
• wyjaśnia,czymbyładzielnica senioralna
• podajeskutkipozytywne i negatywne sprowadzenia KrzyżakówdoPolski
• wie,któreterenyzostay najechane przezTatarów w XIII wieku
• omawiarozwójgospodarczy ziem polskich w czasach rozbicia dzielnicowego
• wymieniasynówBolesławaKrzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice,którymirządzili
• omawiaskutkirozbicia dzielnicowego
• szczegółowoomawia okoliczności sprowadzenia KrzyżakówdoPolski
• przedstawiaokoliczności założeniazakonukrzyżackiego
21. Kazimierz Wielki – budowniczy miast i zamków.
1. RządykrólaKazimierza.
2.KrólKazimierzdobrym gospodarzem.
3. W królewskiejstolicy – Krakowie.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• panowanieKazimierza Wielkiego
• wzrostznaczeniapaństwa polskiego i rozwójgospodarczy
• KrakówstolicąPolski• zjazdwładców
i uczta u Wierzynka• pojęcia:mury
obronne, zamek obronny, dyplomata, statut, przywilej
10. Państwo polskie za Piastów.Uczeń:5) wskazuje na mapie
Krakówi państwo Kazimierza Wielkiego, umiejscawiając je w czasie;
6) opowiada o panowaniu Kazimierza Wielkiego i uczcie u Wierzynka.
• wskazujenaosichronologicznej wiek XIV
• wskazujenamapiepaństwo polskie za czasówKazimierzaWielkiego
• wyjaśniapojęciedyplomaty
• wyjaśnia,kogogościłWierzynek
• podajelatapanowania Kazimierza Wielkiego
• wyjaśniapojęcieprzywileju
• wymieniapaństwa,z którymiKazimierzWilkipodpisałpokój
• wyjaśnia,dlaczegokrólKazimierzotrzymałprzydomekWielki
• wyjaśnia,dlaczegoKazimierz Wielki wolałprowadzićdziałaniadyplomatyczne niż zbrojne
• opisuje,jakzmieniłsięKrakóww czasach Kazimierza Wielkiego
• wymieniagościKazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka
• uzasadniastwierdzenie, że Kazimierz Wielki„zastałPolskędrewnianą,a zostawiłmurowaną”
• wyjaśnia,jakieznaczenie dla państwa polskiego miałykodyfikacjaprawa i wybicie wspólnejdlacałegokraju monety
• napodstawiemapyw podręcznikuwymienia ziemie przyłączonedo Polski przez Kazimierza Wielkiego
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
18
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
22. Akademia w Krakowie
1. ZałożenieAkademiiKrakowskiej.
2.Wśróduczniów.3.Wśródstudentów.4.Wśródprofesorów.5.Ktoopiekowałsię
nauką i sztuką?
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń
• AkademiaKrakowska – pierwszy uniwersytet w Polsce
• najwybitniejsiabsolwenci Akademii Krakowskiej
• pojęcia:uniwersytet,uczelnia, wszechnica, profesor, żak, bakałarz,bursa,kolegium, rektor
10. Państwo polskie zaPiastów.Uczeń:6) opowiada
o powstaniu Akademii Krakowskiej.
• wymieniawładcę,któryzałożyłAkademięKrakowską
• wyjaśniapojęcia:uniwersytet, żak
• wymienianajsłynniejszychabsolwentówAkademii Krakowskiej
• podajedatęzałożeniaAkademiiKrakowskiej
• wymieniawładców,którzyodnowilii unowocześnili AkademięKrakowską
• wyjaśniapojęcia:bakałarz,bursa,kolegium, rektor
• wymienianazwęnajstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego
• wyjaśnia,ktomógłzostać żakiem, a kto profesorem na średniowiecznym uniwersytecie
• wyjaśnia,dlaczegoKazimierz Wielki założyłAkademięKrakowską
• wymieniaprzedmioty wykładanew Akademii Krakowskiej
• opisujeżyciecodzienne krakowskiego żaka
• wyjaśnia,jakbyłyprowadzonezajęciana uniwersytecie
• omawiarolę,jakąodgrywałrektornauniwersytecie
• opisujeznaczeniepanowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i sztuki
• porównujefunkcjonowanie uniwersytetóww średniowieczu i w czasach współczesnych
23. Jadwiga i Jagiełło – unia dwóch narodów
1. Jadwiga–królewnaz Węgier.
2. Litwa i Polska.3. Unia w Krewie –
początek dynastii Jagiellonów.
4. Panowanie Jadwigi i Jagiełły.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• uniapersonalnapolskowęgierska
• JadwigakrólemPolski
• Litwa–wschodnisąsiad Polski
• uniaw Krewie, ślub Jadwigi i Jagiełły
• początekrządówdynastiiJagiellonów
• pojęcia:uniapersonalna, radakrólewska,możnowładztwo
17. Jadwiga i Jagiełło.Uczeń:1) wskazuje na mapie
WielkieKsięstwoLitewskie;
2) wyjaśnia przyczyny unii polsko-litewskiej;
3) charakteryzuje osobęJadwigii wymienia jej zasługidlakulturypolskiej.
• wskazujenamapieKrólestwoPolskie,KrólestwoWęgierskie,WielkieKsięstwoLitewskie
• wyjaśnia,w jaki sposóbJagiełłozostałkrólemPolski
• wymienianazwędynastii,którejpoczątekdałWładysławJagiełło
• wyjaśniapojęcieuniipersonalnej
• podajedatę1385roku i wie,cosięwtedywydarzyło
• wymieniaprzyczynyi skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie
• wyjaśnia,kimbylitrubadurzy
• charakteryzujesytuacjęLitwyprzedzawarciem unii z Polską
• wyjaśnia,w jakisposóbkrólWładysławJagiełłoi królowaJadwigadbali o rozwójnaukii sztuki w Polsce
• wyjaśnia,dlaczegoAkademia Krakowska nazywana jest dziś Uniwersytetem Jagiellońskim
• opisujeśredniowieczne rozrywki i zabawy
• wyjaśnia,jakiwpływnawybórmężadlaJadwigimiałomożnowładztwomałopolskie
• napodstawietekstuźródłowegowymienia cechy charakteru WładysławaJagiełły
• napodstawieilustracji omawia wygląd herbu Polski i Litwy
Historia i społeczeństw
o | Historia w
okół nas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
19
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
24. Wojna z zakonem krzyżackim
1. NajazdyKrzyżaków.2. Przygotowania do
bitwy.3. Wielka bitwa pod
Grunwaldem.4. Skutki bitwy –
wyprawa pod Malbork.
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
• konfliktypolsko -krzyżackie
• Malborkstolicą państwa krzyżackiego
• wojnapolsko -krzyżacka
• bitwapodGrunwaldem
• pojęcia:wielkimistrz,wielkiksiążę,rycerstwo
17. Jadwiga i Jagiełło.Uczeń:4) opowiada
o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem.
• napodstawieilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku
• wskazujenamapiePomorze Gdańskie
• podajedatębitwypod Grunwaldem i wie, czyim zwycięstwemsięzakończyła
• wymieniaprzyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim
• wyjaśnia,dlaczegozamek w Malborku byłtrudnydozdobycia
• wymieniawojskawalczące po stronie polsko-litewskiej i po stronie krzyżackiej
• napodstawieilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych
• wyjaśnia,dlaczegopaństwo krzyżackie byłozagrożeniemdla Polski i Litwy
• omawiakolejneetapy wojny z zakonem krzyżackim
• przedstawiaprzebiegoblężeniaMalborka i jego skutki
• omawiaskutkibitwypod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków,Polakówi Litwinów
• wskazujenamapiemiejscowości, w którychdodzisiajzachowałysiękrzyżackie zamki
• samodzielnieinterpretuje teksty źródłoweautorstwaJanaDługosza
POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O WŁADCACHŚREDNIOWIECZNEJ POLSKI
Środki dydaktyczne:• podręcznik• zeszytćwiczeń• mapa
20.NastępcyBolesławaChrobrego.
21. Kazimierz Wielki – budowniczy miast i zamków.
22. Akademia w Krakowie.
23. Jadwiga i Jagiełło–uniadwóchnarodów.
24. Wojna z zakonem krzyżackim.
jw. • wie,którywładcapodzieliłpaństwopolskie na dzielnice
• umieszczanaosiczasu rok 1138
• wyjaśniapojęciedynastii
• wskazujenamapiepaństwo zakonu krzyżackiego
• podajedatękoronacji WładysławaŁokietka
• wymieniawładcę,któryzjednoczyłpaństwo polskie
• wskazujenamapieWielkopolskęi Małopolskę
• wskazujenaosichro-nologicznej wiek XIV
• wskazujenamapiepaństwo polskie za czasówKazimierzaWielkiego
• wyjaśniapojęciedyplomaty
• wyjaśnia,kogogościłWierzynek
• podajeprzyczynypodziałuPolskinadzielnice
• opisujeekspansjęKrzyżakównaPomorzu i Kujawach
• wymieniadzielnicezjednoczone przez WładysławaŁokietka
• podajelatapanowania Kazimierza Wielkiego
• wyjaśniapojęcieprzywileju
• wymieniapaństwa,z którymiKazimierzWilkipodpisałpokój
• wyjaśnia,dlaczegokrólKazimierzotrzymałprzydomekWielki
• podajedatęzałożeniaAkademiiKrakowskiej
• wymieniawładców,którzyodnowilii unowocześnili AkademięKrakowską
• wyjaśnia,czymbyładzielnica senioralna
• podajeskutkipozytywne i ne gatywne sprowadzenia KrzyżakówdoPolski
• wie,któreterenyzostałynajechaneprzezTatarów w XIII wieku
• omawiarozwójgospodarczy ziem polskich w czasach rozbicia dzielnicowego
• wyjaśnia,dlaczegoKazimierz Wielki wolałprowadzićdziałaniadyplomatyczne niż zbrojne
• opisuje,jakzmieniłsięKrakóww czasach Kazimierza Wielkiego
• wymieniagościKazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka
• wymieniasynówBolesławaKrzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice,którymirządzili
• omawiaskutkirozbicia dzielnicowego
• szczegółowoomawia okoliczności sprowadzenia KrzyżakówdoPolski
• uzasadniastwierdzenie, że Kazimierz Wielki„zastałPolskędrewnianą,a zostawiłmurowaną”
• wyjaśnia,jakieznaczenie dla państwa polskiego miałykodyfikacjaprawa i wybicie wspólnejdlacałegokraju monety
• przedstawiaokoliczności założeniazakonukrzyżackiego
• napodstawiemapyw podręcznikuwymienia ziemie przyłączonedo Polski przez Kazimierza Wielkiego
• porównujefunkcjonowanie uniwersytetóww średniowieczu i w czasach współczesnych
• napodstawietekstuźródłowegowymienia cechy charakteru WładysławaJagiełły
• napodstawieilustracji omawia wygląd herbu Polski i Litwy
• wskazujenamapiemiejscowości, w którychdodzisiajzachowałysiękrzyżackie zamki
© C
opyright by Wydaw
nictwa Szkolne i Pedagogiczne, W
arszawa 2016
AU
TOR
: Marianna G
wardys-Bartm
ańska
Historia i społeczeństw
o | Historiaw
okółnas | Klasa 5 Szkoła podstaw
owa 4–6
20
Temat lekcji.Środki
dydaktyczne
Zagadnienia, materiał
nauczania
Odniesienia do podstawy programowej
Wymagania na ocenę
dopuszczającą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dostateczną. Uczeń:
Wymagania na ocenę
dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę
bardzo dobrą. Uczeń:
Wymagania na ocenę celującą. Uczeń:
• wymieniawładcę,któryzałożyłAkademięKrakowską
• wyjaśniapojęcia:uniwersytet, żak
• wymienianajsłynniejszychabsolwentówAkademii Krakowskiej
• wskazujenamapieKrólestwoPolskie,KrólestwoWęgierskie,WielkieKsięstwoLitewskie
• wyjaśnia,w jaki sposóbJagiełłozostałkrólemPolski
• wymienianazwędynastii,którejpoczątekdałWładysławJagiełło
• napodstawieilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku
• wskazujenamapiePomorze Gdańskie
• podajedatębitwypod Grunwaldem i wie, czyim zwycięstwemsięzakończyła
• wyjaśniapojęcia:bakałarz,bursa,kolegium, rektor
• wymienianazwęnajstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego
• wyjaśnia,ktomógłzostać żakiem, a kto profesorem na średniowiecznym uniwersytecie
• wyjaśniapojęcieuniipersonalnej
• podajedatę1385roku i wie,cosięwtedywydarzyło
• wymieniaprzyczynyi skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie
• wyjaśnia,kimbylitrubadurzy
• wymieniaprzyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim
• wyjaśnia,dlaczegozamek w Malborku byłtrudnydozdobycia
• wymieniawojskawalczące po stronie polsko-litewskiej i po stronie krzyżackiej
• napodstawieilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych
• wyjaśnia,dlaczegoKazimierz Wielki założyłAkademięKrakowską
• wymieniaprzedmioty wykładanew Akademii Krakowskiej
• opisujeżyciecodzienne krakowskiego żaka
• wyjaśnia,jakbyłyprowadzonezajęciana uniwersytecie
• omawiarolę,jakąodgrywałrektornauniwersytecie
• charakteryzujesytuacjęLitwyprzedzawarciem unii z Polską
• wyjaśnia,w jakisposóbkrólWładysławJagiełłoi królowaJadwigadbali o rozwójnaukii sztuki w Polsce
• wyjaśnia,dlaczegopaństwo krzyżackie byłozagrożeniemdla Polski i Litwy
• omawiakolejneetapy wojny z zakonem krzyżackim
• przedstawiaprzebiegoblężeniaMalborka i jego skutki
• opisujeznaczeniepanowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i sztuki
• wyjaśnia,dlaczegoAkademia Krakowska nazywana jest dziś Uniwersytetem Jagiellońskim
• opisujeśredniowieczne rozrywki i zabawy
• wyjaśnia,jakiwpływnawybórmężadlaJadwigimiałomożnowładztwomałopolskie
• omawiaskutkibitwypod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków,Polakówi Litwinów
• samodzielnieinterpretuje teksty źródłoweautorstwaJanaDługosza
Top Related