Uniwersytet Warszawski
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Piotr Krzysztof Michalski
Nr albumu: 327120
Partycypacja polityczna ruchu społecznego
Anonymous w Internecie
Praca licencjacka
na kierunku Politologia
Praca wykonana pod kierunkiem:
Dr Daniel Mider
Instytut Nauk Politycznych
Proszę o niekopiowanie, udostępnianie, czy publikację treści
pracy. Jest ona objęta prawem własności Uniwersytetu
Warszawskiego. Nie wyrażam na to zgody, bez konsultacji ze mną.
Dziękuję
Warszawa, czerwiec 2014 r.
Streszczenie
W pracy podjęto problem partycypacj i politycznej ruchu społecznego
Anonymous w Internecie . W pracy wykorzystano analizę treści oraz
rozumowanie poprzez analogię . W pierwszej części pracy skonstruowano
model partycypacji politycznej ze szczególnym uwzględnieniem form
partycypacji politycznej w Internecie. Struktura pracy wynika ła ze
skonstruowania modelu partycypacji politycznej Anonymous, następnie
wyodrębnienia poszczególnych form partycypacji i egzemplifikacji dwóch z
nich na podstawie studium przypadku Juliana Assange’a i WikiLeaks. Wybór
form pozwolił nie tylko na wyodrębnienie sześciu form partycypacji
politycznej Anonymous w Internecie, ale również na ich porównania oraz
oceny skutków działań. Przypadek ukazanego ruchu społecznego był na tyle
specyficzny, że umożliwiał wskazanie kontekstu społecznego i politycznego.
Abstract
Hereby work undertaken the political part icipation of the Anonymus
social movement in the Internet problem. One of its elements was the
emergence of various forms of political part icipation in the Internet. To
resolve this problem it has been used content analysis and reasoning by the
analogy. The structure of the work resulted from the construction of the
model of poli tical part icipation of the Anonymous, followed by isolation of
the individual forms of participation and exemplify two of them on the basis
of a case study of Julian Assange and WikiLeaks. Forms not only allowed the
isolation of the six forms of political participation of the Anonymous in the
Internet, but also on their comparison and assessment and political effects of
their actions. The analyses showed, that the Anonymous as social movement
are specific, that enables the identification of social and political context.
Słowa kluczowe
ruch społeczny, partycypacja polityczna, ruch społeczny w Internecie, analiza treści
Dziedzina pracy
14.100 Nauki polityczne (politologia)
Tytuł pracy w języku angielskim
The political participation of the Anonymus social movement in the Internet
Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Rozdział I. Model badań partycypacji poli tycznej w Internecie . . Błąd!
Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział I.1. Internet jako przedmiot badań politologicznych Błąd!
Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział I.2. Podejście działania poli tycznego (Political Actions
Approach) w badaniach partycypacji po litycznejBłąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
Podrozdział I.3. Model partycypacji politycznej ruchu społecznego
Anonymous... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
I.3.1. Działania mające na celu uderzenie w wizerunek atakowanego
podmiotu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
I.3.2. Zakłócanie lub uniemożliwianie działania instytucji lub
procesów społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
I.3 .3. Kradzież, rozpowszechnianie i niszczenie informacji . Błąd!
Nie zdefiniowano zakładki.
I.3.4. Wyrażanie poglądów politycznych poprzez eksponowanie
haseł i działania symboliczne . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
I.3.5. Działania o charakterze propagandowym i edukacyjnym Błąd!
Nie zdefiniowano zakładki.
I.3.6. Mobilizowanie ludzi do działań poza Internetem Błąd! Nie
zdefiniowano zakładki.
Rozdział II. Formy partycypacji politycznej ruchu społecznego
Anonymous w Internecie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział II.1. Działania mające na celu uderzenie w wizerunek
atakowanego podmiotu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział II.2. Zakłócanie lub uniemożliwianie działania instytucji
lub procesów społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział II.3. Kradzież, rozpowsze chnianie i niszczenie informacji
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział II.4. Wyrażanie poglądów politycznych poprzez
eksponowanie haseł i działania symboliczne Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
Podrozdział II.5. Działania o charakterze propagandowym
i edukacyjnym ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział II.6. Mobilizowanie ludzi do działań poza Internetem
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Rozdział III. Studium przypadku (case study) Juliana Assange’a na
podstawie WikiLeaks... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział III.1. Kalendarium działań Anonymous na rzecz
WikiLeaks .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział III.2. Kontekst najważniejszych działań politycznych
Anonymous dla WikiLeaks .. . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Podrozdział III.3. Analiza działań Anonymous w obr onie Juliana
Assange’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
III.3.1. Zakłócanie lub uniemożliwiania działania instytucji
lub procesów społecznych w Internecie jako obrona działań politycznych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
III.3.2. Kradzież, rozpowszechnianie i niszczenie informacji
w obronie działań politycznych . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Zakończenie. Partycypacja polityczna Anonimowego legionu obrońców
wolności w Internecie nie do ukrycia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Bibliografia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Wstęp
Praca stanowi studium przypadku partycypacji politycznej ruchu
społecznego Anonymous w Internecie . Analizowano problemy badawcze
związane z nowymi formami partycypacji politycznej w Internecie, które
zaczęły odgrywać ważną rolę jako narzędzie wpływu na poli tykę . Jednym z
problemów stało się znaczenie nowych form partycypacji w naukach
politycznych. Przyjęto w pracy model rozumowania poprzez analogię do
innych form partycypacji poli tycznej, z uwzględnieniem tradycyjnych form ,
które pojawiły się w studium politologicznym Daniela Midera1. Wykorzystano
analizę treści . Jest to metoda upowszechniona. Jest ona również przystępna
dla poczatkującego badacza ruchów społecznych w Internecie. W mniejszym
stopniu skorzystano z wtórnej analizy sieciowych odnośników. Umożliwiały
one wskazanie kontekstu społecznego i politycznego. Jest to jeden ze
sposobów analizy sieci społecznych, ponieważ skupia się na związkach
między jednostkami, grupami i instytucjami . Duże znaczenie odegrał Internet,
który stanowi ł zaplecze analiz, a przede wszystkim ogromne źródło
informacji, które za jego pomocą można było ponownie przetwarzać i
wykorzystywać w celach badawczych . W pracy zgromadzono, a następnie
przeanalizowano różne typy źródeł. Należały do nich źródła najnowsze
w postaci książek publicystycznych i naukowych z ostatniego dziesięciolecia
oraz stron internetowych. Zaczerpnięto z haseł internetowych zawartych w
Encyklopedii PWN oraz dedykowanej aktywistom internetowym Encyklopedii
Dramatica , które również definiowały współcześnie rozumiane pojęcia.
Wykorzystano materiały pokonferencyjne w formie opublikow anych
dokumentów w Internec ie i elektronicznych prezentacji naukowych.
Skorzystano również z szeregu prac zbiorowych redaktorów naukowych.
Dostęp do wybranych książek był możliwy dzięki zarejestrowaniu w
bibliotekach cyfrowych, dla przykładu była to biblioteka Projektu
Gutenberga, czy też zbiory publikacji udostępnionych przez Anonimowych .
Przy czym, w większości były to źródła otwarte anglojęzyczne, co wymagało
ich skrupulatnego tłumaczenia, z zawarciem kontekstu kulturowego. Prace
1 D. Mider , Partycypacja pol i tyczna w Internecie , Dom Wydawniczy „Elipsa” ,
Warszawa 2008.
polskojęzyczne dotyczyły doświadczeń w kształtowania się społeczeństwa
informacyjnego i dylematów cywilizacyjno -kulturowych w Polsce. Pracą,
która w sposób niemal wyczerpujący dotyczyła bezpośrednio zagadnienia
partycypacji politycznej, była monografia i studium politologiczne D . Midera
pod tytułem Partycypacja Polityczna w Internecie2. Zaczerpnięto również z
prac naukowych w formie zbiorowej. Wykorzystano wyniki analiz z raportów
firm i instytucji . Raporty i ekspertyzy były oparte na wiodących na świecie
firmach doradczych i ich badań z zakresu technologii informacyjnej . Niektóre
z nich wykonywały badania na zlecenie amerykańskiego rządu. Do
sprawdzenia opinii ze strony mediów, niezbędne okazały się komunikaty
prasowe na stronach internetowych . W większości były to źródła
anglojęzyczne, ale również hiszpańskojęzyczne, azerskojęzyczne, czy
białoruskojęzyczne. Zdecydowano się na użycie źródeł internetowych
w postaci blogów, esejów i prywatnych stron oraz profili portali
społecznościowych, którymi posiadaczami byli nauczyciele akademiccy,
dziennikarze i aktywiści internetowi. Informacje na temat rządów
i organizacji , zaczerpnięto z ich oficjalnych stron internetowych. Na potrzeby
pracy użyto publikacji magazynów, które występują wyłącznie w formie
cyfrowej. W największej mierze uniwersytetów amerykańskich. Były to
również blogi o tematyce Internetu i nowych technologiach. Uzyskano dostęp
do stron internetowych, które zawierały zapiski z rozmów i wywiadów. Był w
nich zawarty dostęp do materiałów graficznych. Ponadto, skorzystano z
narzędzi internetowych, które pozwoliły na dostęp do treści członków
Anonymous na czatach IRC i archiwach aplikacji internetowej Pastebin .
Wsparto się materiałami źródłowymi z serwisu WikiLeaks oraz
Leaksource.info . Zaprojektowano wyniki analiz za pomocą narzędzia Google
Trends . Dodatkowo , poszerzono źródła o linki internetowe z protokołów
wymiany plików sieci Torrent oraz do zasobów sieci anonimowej TOR . Były
to informacje trudne w zdobyciu oraz niemożliwe do dostępu, bez
konieczności zainstalowania dodatkowego oprogramowania . Zasięgnięto
źródeł zawartych na lokalnych stronach internetowych Anonymous , takich jak
Anonymous Brasil , Anonymous Canada , Anonymous Polska , czy World United
2 Tamże.
Anonymous . Źródła internetowe to również autorskie filmy członków
Anonimowych. Na potrzeby pracy obejrzano fi lmy dokumentalne We Are
Legion: The Story of the Hacktivists3 oraz We Steal Secrets: The Story of
WikiLeaks4. Dokonano analizy treści komunikatów z portali Facebook i
Twitter . Dokonano również kontaktu z członkami Anonymous. Rezultatami
były źródła w postaci zaprojektowanych ulotek, treści wymienionej
korespondencji na temat działalności ruchu oraz wspólny udział w akcji
informacyjnej i manifestacji ulicznej . Były to materiały wcześniej
nieopublikowane. Poświęcono środki, aby wziąć udział w czynnej obserwac ji
członka, podczas jego wywiadu w telewizji. Innym typem źródeł były audycje
internetowe oraz przytaczane źródło prawne z artykułu 19 Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka . Ruch Anonymous poprzez połączenie określeń
społecznych i politycznych można byłoby określić jako „zbiorowe i celowe
działanie o określonym zasięgu przestrzennym i czasowym zmierzające do
wprowadzenia zmian o charakterze strukturalnym, które dotyczą
funkcjonowania szeroko rozumianej władzy politycznej i układu powiązań
ukształtowanego w jej ramach”5. Jest to ruch społeczno-polityczny. Te pojęcia
można używać zamiennie. Występuje ono w dwóch znaczeniach. W szerszym
znaczeniu stwierdzono, że jest to „zespół organizacji (czasem grup o różnym
stopniu sformalizowania), działających w różnych k rajach, lecz mających
określone wspólne cechy (zwłaszcza w sferze założeń i celów), ale nie
tylko”6. Przede wszystkim jest to ruch o celach politycznych, ale również
ponadpolitycznych. W bliżej określonym znaczeniu mogą być przykładowo
precyzowane jako pacyfistyczne, antywojenne, feministyczne lub też inne. W
znaczeniu węższym są to „organizacje działające w jednym kraju, z reguły
mające ogólnokrajowe kierownictwo (choć nie zawsze), opartą na określonych
więziach formalnych, których charakter może być różny , mające określone
cele i zasady działania”7. W tym przypadku określenie dotyczyło ruchu
3 We Are Legion: The Story of the Hacktiv ist s , B . Knappenberger ( reż.) , 30
października 2012. 4 We S tea l Secrets: The S tory of WikiLeaks , A. Gibney ( reż. ) , s tyczeń 2013.
5 Leksykon poli tolog ii : praca zb iorowa , A. Antoszewski , R. Herbut ( red. nauk. ) ,
Wrocławskie Wydawnic two Naukowe „Atla”, Wrocław 1995, s . 371. 6 J . Skrzypek, Pojęcie doktryny po li tyczne j , [w]: A. Bodnar ( red. ) , Nauka o
poli tyce: podręcznik akademicki , Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984, s .
258. 7 Tamże, s . 258 -259.
politycznego jako synonimu parti i poli tycznych, stronnictwa politycznego lub
też działalności grup i organizacji krajowych. Zwrócono również uwagę na to,
że nie jest możliwe wskazanie jednoznacznej granicy, która oddzielałaby
określenie i miała uniwersalne zastosowanie w pracy. Z drugiej strony, nie
jest adekwatne, żeby każdy ruch społeczny uznawać jako polityczny. Element
stronniczości mógłby przechylać charakter dział alności anonimowych na
rzecz wyłącznie politycznej, co byłoby oznaką braku obiektywności. Są to
zatem określenia niejednoznaczne, ale dające możliwość elastycznego
wykorzystania. Na potrzeby przejrzystości pracy, zastosowano określenie
„ruchu społecznego” , którego działania , ich skutki i wywieranie wpływu, są
określane mianem „politycznych” . Jest to określenie w sposób najbardziej
adekwatny oddające całość ruchu Anonymous oraz jego formy partycypacji
politycznej. Partycypacja polityczna została określona na podstawie podejścia
działania politycznego. Kluczową kwestią jest to, że podejście działań
politycznych skupia swoją uwagę na działaniach, które niosą wpływ na
politykę. W tym podejściu James R. Townsend określa partycypacje
polityczną jako „udział, który obejmuje wszystkie te czynności, przez które
dana osoba świadomie się angażuje, próbując jednocześnie dać konkretny
kierunek sprawom publicznym”8. Partycypacje polityczna wraz z podejściem
działania politycznego, została uznana przez D . Midera za jeden z czynników
najobszerniejsze zastosowanie w studium politologicznym o Internecie. Jest
to zatem na tyle obszerne pojęcie, że można je rozpatrywać na wiele różnych
podejść, w zależności od przedmiotu badań. Jest to podejście, które w
najbardziej wyraźny sposób pozwala ukazać skutki, efekty działań ruchu i jej
oddziaływanie na zmiany w polityce. Ponadto, jest w stanie umożliwić
wyeksponowanie nowych form partycypacji politycznej w Internecie, co stało
się jednym z elementów struktury pracy. Pojęcie partycypacji politycznej jest
używane w tym samym znaczeniu co „uczestnictwo polityczne”. Internet od
stron informatycznej bywa określany jako „ ogólnoświatowa sieć
komputerowa, łącząca lokalne sieci, korzystające z pakietowego protokołu
komunikacyjnego TCP/IP, mająca jednolite zasady adresowania i nazywania
węzłów (komputerów włączonych do sieci) oraz protokoły udostępniania
8 J .R. Townsend, Pol i t ical Participa tion in Communis t China , Univers i ty o f
Cali fornia Press, Berkeley, Los Angeles 1968 , s . 4 .
informacji”9. Pojęcie Internetu w tytule zostało użyte na potrzeby wskazania
miejsca działalności ruchu Anonymous. Dla badacza, Internet był narzędziem
zbierania , katalogowania i analizy treści w nim zawartych. Struktura pracy
jest oparta na trzech rozdziałach zatytułowanych kolejno: Model badań
partycypacji politycznej w Internecie , Formy partycypacji politycznej ruchu
społecznego Anonymous w Internecie , Studium przypadku (case study) Juliana
Assange’a na podstawie WikiLeaks. Struktura pracy wynika ze
skonstruowania modelu partycypacji politycznej Anonymous, następnie
wyodrębnienia poszczególnych form partycypacji i studium dwóch z nich na
podstawie studium przypadku Juliana Assange’a i WikiLeaks. Rozdział
pierwszy jest lustracją i zestawieniem dostępnych w li teraturze przedmiotu
modeli badań nad partycypacją poli tyczną. W rozdziale pierwszym został
zawarty przegląd zastosowania koncepcji działania politycznego w nauce o
polityce. W podrozdziale drugim zostały przedstawione trzy różne podejścia
w badaniach uczestnictwa politycznego. Podrozdział trzeci przedstawia
modele partycypacji politycznej ruchu społecznego Anonymous . W rozdziale
drugim skonstruowano model partycypacji politycznej ruchu społecznego
Anonymous za pomocą wyodrębnionych form partycypacji politycznej w
Internecie. Wyodrębniono sześć form uczestnictwa w Internecie, do których
należą: działania mające na celu uderzenie w wizerunek atakow anego
podmiotu, zakłócanie lub uniemożliwiania działania instytucji lub procesów
społecznych, kradzież, rozpowszechniania i niszczenie informacji, wyrażanie
poglądów politycznych poprzez działania symboliczne oraz mobilizowanie
ludzi do działań poza Internetem. Posłużono się modelami partycypacji
politycznej, które zostały przedstawione w rozdziale pierwszym. Rozdział
trzeci to studium przypadku przedsięwzięcia Juliana Assange’a - WikiLeaks,
które dostarcza egzemplifikacji dwóch form partycypacji politycznej
Anonymous w Internecie: zakłócania lub uniemożliwianie działania instytucji
lub procesów społecznych oraz kradzieży, rozpowszechnianiu i niszczeniu
informacji. Podrozdział pierwszy trzeciego rozdziału został zatytułowany jako
Kalendarium działań Anonymou s na rzecz WikiLeaks . Podrozdział drugi jest
9 Hasło : Internet , [w:] Wydawnic two Nauko we PWN ,
w: ht tp : / /encyklopedia.pwn.pl /haslo .php?id=3915155 , dostęp : maj 2014, strony
nienumero wane.
zawiera kontekst najważniejszych działań politycznych Anonymous dla
WikiLeaks. Analizowane w rozdziale trzecim zjawisk , należą do wybranych
spośród wyodrębnionych form partycypacji polit ycznej Anonymous w
Internecie z rozdziału drugiego, które występowały w etapie o największej
skali działalności ruchu społecznego Anonymous oraz te, które w momencie
analizy treści, pojawiały się jako najnowsze. Częścią końcową pracy jest
zakończenie zatytułowane jako Partycypacja poli tyczna Anonimowego legionu
obrońców wolności w Internecie nie do ukrycia . Każda część pracy zależy od
innej i w miarę treści kolejnych rozdziałów, partycypacja polityczna
przyjmuje coraz bardziej szczegółowe znaczenie. Osobiste przesłanki
napisania tej pracy wynikają z zainteresowań nowymi technologiami ,
fascynacją działalności środowiska internetowych aktywistów oraz
obserwowaniem ich inicjatyw na terytorium Polski. Temat podjęty w pracy
jest ważny ze względów społecznych, akademickich i praktycznych. Z
perspektywy społecznej, podjęte zagadnienie dotyczy bezpieczeństwa
informacji, w tym posiadania ich przez poszczególne jednostki i grupy
społeczne. Ponadto, przejawy oddziaływania Anonimowych mogą wywierać
wpływ na funkcjonowanie każdej jednostki, która korzysta z sieci Internet.
Podjęta tematyka mieści się w głównym nurcie nauk politycznych refleksji
nad partycypacją polityczną. Wymiar praktyczny jest istotny z racji swojego
powszechnego wykorzystania za pomocą komputerów z dostępem do
Internetu. Dzięki metodom, które zostały przedstawione w pracy, wzrośnie
nie tylko świadomość czytelnika, ale również możliwości używania narzędzi
komputerowych w zakresie ochrony informacji , sposobów ich przetwarzania,
metod komunikowania w Internecie oraz poszukiwania wiarygodnych i
aktualnych źródeł, czy też mobilizowania ludzi w Internecie do działań poza
nim.
Zakończenie . Partycypacja polityczna Anonimowego
legionu obrońców wolności w Internecie nie do ukrycia
Podejście działania politycznego okazało się modelem badań, który był
najbardziej adekwatny w analizie ich działań politycznych. Przede wszystkim
dało możliwości analizy działań, które mają za zadanie uzyskanie wpływu na
politykę. Wybór podejścia i rozumowania przez analogię, pozwoliły nie tylko
na wyodrębnienie sześciu form partyc ypacji politycznej Anonymous w
Internecie, ale również na ich porównania oraz oceny skutków działań. Nie
bez znaczenia Internet pozwolił naukom społecznym na wprowadzenie
nowych definicji , terminów, pojęć, czy subdyscyplin naukowych.
Współczesna problematyka zagadnień nowych technologii nie niesie ze sobą
pejoratywnego znaczenia, lecz daje naukom społecznym możliwości do
kolejnych badań. Większe wyzwanie dla badaczy stanowi dobór odpowiednich
narzędzi, przy co raz większych zbiorach informacji. Taki stan rz eczy stawia
sobie znacznie szersze cele i jednocześnie zadaje naukowcom kolejne pytania,
które wymagają od nich spojrzenia w przyszłość. Przypadek ukazanego ruchu
społecznego był na tyle specyficzny, że umożliwiał ws kazanie kontekstu
społecznego i politycznego. Nie jest wykluczone, że ten obszar aktywności
działań, będzie wymagał przestrzegania zasad z innych subdziedzin nauki,
jak cybersocjologia, czy cyberpoli tologia, które mogą stać się odrębnymi
dziedzinami. Pewne oznaki funkcjonowania nowych rozwiązań
technologicznych, wskazywać by mogły, że Internet stawałby się dominujący,
a wręcz niezbędny w procesie analizy badawczej. Współcześnie, badacze
partycypacji poli tycznej w Internecie słusznie przyznają, że zjawisko należy
zacząć badać w nawiązaniu do jej t radycyjnych form10
. Tylko z tego
założenia, które zostało w podobny sposób zaczerpnięte ze studium
politologicznego partycypacji politycznej Daniela Midera, możliwe staje się
wskazanie pewnego obiektywnego stanu niewiedzy. Był on trudny do
uchwycenia, z rac ji na globalny charakter działalności Anonimowych oraz
brak spójności w prezentowanych przez nich poglądach politycznych.
Używanie kategoryzacji w zakresie nurtów poglądowych, stałoby się
10
Takiego zdania jest również Daniel Mider , w: D. Mider , Partycypacja poli tyczna
w In ternec ie , Dom Wydawniczy „El ipsa”, Warszawa 2008, s . 101 -102.
niemiarodajne, ponieważ nie są one zgodne z pewnymi zasadami oraz
formami działania ruchu. Dodatkowym utrudnieniem jest duża różnorodność
oraz często zmieniające się role członków, co przy pewnych okolicznościach
może doprowadzić do braku możliwości ich identyfikacji . Pomimo tego, są to
działania racjonalne, wywołujące reakcje społeczne i umotywowane
podstawowymi potrzebami politycznymi jednostek. W takim podejś ciu
analitycznym, skorzystano z postrzegania tych działań, jako odrębnych form
aktywności, które to przełożyły się ad extremum na sześć wyodrębnionych
formy partycypacji politycznej . Pierwszą z nich są działania mające na celu
uderzenie w wizerunek atakowanego podmiotu , do których w największej
mierze można zaliczyć swoisty wandalizm interakcyjny w postaci trollowania.
Stanowił on jedną z pierwszych działań, które wys tępowały w pierwszej fazie
formowania się organizacji ruchu. To pozwoliło na uświadomienie członkom
ruchu, że są liczni, posiadają umiejętność koordynacji działań i poprzez nie
oddziaływać na jednostki i grupy w wirtualnej przestrzeni. Charakteryzuje się
dużym stopniem natężenia występowania, ale nie można go przypisać do form
skutecznego wywierania wpływu na poli tykę. Nie występują w nim działania
przemocy, ale jest to forma, która ma niską tolerancję na oddziaływanie
władzy na obywateli. W największej mie rze może powodować utratę
wiarygodności lub też zaprzestanie aktywności politycznej podmiotu. Uznano
je za jedne z tych, które w największym stopniu scharakteryzowały
postrzeganie Anonymous. Działania mającego na celu uderzenie w wizerunek
atakowanego podm iotu prowadzą w dużej mierze do dyskredytacji jego
wizerunku i zaufania. Drugą formą było zakłócanie lub uniemożliwianie
działania instytucji lub procesów społecznych. Potwierdzono główne
hipotezy. Przede wszystkim jednoznacznie przeanalizowano, że są to
działania krótkotrwałe, które z racji swojego globalnego oddziaływania, mogą
być skuteczne przy wystarczająco dużej liczbie inicjat orów. Są wysoce
zorganizowane w pierwszej fazie przygotowania. Następnie dokon ano analizy
w sposób i lościowy tych przypadków, które były najnowsze oraz tych, które
występowały w etapie o największej ak tywności ruchu. Udowodniono,
że celem ataków w przeważającej liczbie stały się podmioty i instytucje
rządowe, osoby publiczne oraz związane z nimi firmy i korporacj e.
W mniejszym stopniu, nie wykluczało to przypadków ataków na instytucje
finansowe i pozarządowe. W najmniejszym stopniu były to małe organizacje
lub pojedyncze osoby , które nie odgrywają dużego wpływu na kwestie
społeczne. Bierze w nich udział relatywnie mniejsza część c złonków, niż w
innych działaniach. Szereg tych działań należy do tych, które dla członków
Anonymous objęte są największym ryzykiem. Wyodrębniono dwie kategorie
ataków, którymi były ataki reakcyjne i proakcyjne. Reakcyjne były
odpowiedzią na pewne działania innych podmiotów, a inicjatywa działań
proakcyjnych wychodziła od samych członków. Od strony ilościowej,
kategoria ataków reakcyjnych występowała w większych ilościach i w
większym stopniu można było przedstawić wymierne skutki ich działania. W
każdym przypadku był to tymczasowy brak dostępu do strony internetowej ze
strony osób trzecich . Z racji dynamiki działań, jest to to forma pa rtycypacji
politycznej, która w pewnym etapie przeprowadzania, staje się niemożliwa do
kontrolowania przez początkowych prowo dyrów. Następną wyodrębnioną
formą były kradzieże, rozpowszechnianie i niszczenie informacji .
Stwierdzono, że udostępniane przez Anonymous informacje należą do
pozytywnych i negatywnych. Udało się zbadać, że udostępnianie przez
Anonimowych informacje negat ywne, atakują w wizerunek osób i instytucji .
Są to zatem działania prowadzone równolegle, w sto sunku do formy, której
jednym z podstawowych celów, było dezawuowanie tego wizerunku.
Rozpowszechnienie informacji o charakterze pozytywnym służyły za
dodatkowy obieg informacji na alternatywnych stronach internetowych,
forach i czatach oraz w sieci ukrytej . Większość informacji, którymi się
posłużyli, należą do danych objętych klauzura tajności. Niszczenie informacji
przez Anonimowych miało miejsce wtedy, kiedy m ogły one powodować
zagrożenia konfliktów lub ich eskalację, w momencie udostępnienie stałyby
się nieaktualne, albo ich udostepnienie bezpośrednio uderzałoby w podmioty i
powodowało wobec nich nieproporcjonalnie negatywne skutki. W
największym stopniu były to informacje politycznie istotne lub niedostępne
publicznie dla obywateli. W momencie opublikowania informacji, dostęp do
każdej z nich jest powszechny. Forma w yrażania poglądów politycznych
poprzez eksponowanie haseł i działania symboliczne następuje w różnych
kanałach komunikacji w Internecie. Służy ona do identyfikacji i
komunikowania się członków Anonymous. Symbolika odzwierciedla otwarte
przejawy różnych poglądów ruchu. Stwierdzono, że stanowi ona impuls do
działań poli tycznych oraz jest formą reprezentacji. Tematy polityczne na tle
innych tematów wśród Anonimowych, przykuwają największa uwagę. Hasła są
zazwyczaj krótkie, przedstawione w łatwy i zrozumiały spo sób nie tylko dla
członków, ale również dla odbiorców treści Anonimowych. Wyrażanie
poglądów na stronach internetowych nie podlega wewnętrznej cenzurze, lecz
jest oparte na zbiorowej aprobacie, które niesie ze sobą mobilizowanie do
działania i t rafnie zwraca uwagę na problemy społeczne . Najlepsze hasła
muszą wzbudzać duże zainteresowanie i mieć charakter mobilizacyjny danego
projektu. Nie powinno wzbudzać kontrowersji i nieść ze sobą nieprecyzyjn ej
interpretacji . W celach wyrażania poglądów politycznych poprzez
eksponowanie haseł i działania symboliczne , Anonimowi korzystają z różnych
narzędzi komputerowych. Działania o charakterze propagandowym i
edukacyjnym są szeregiem czynności, które powstały w nawiązaniu do
blokady informacji oraz utrudnień działalności ruchu w s ieci Internet. W
największym stopniu zaliczymy do tych czynności tworzenie instrukt aży,
filmów i grafik propagandowych. Treści przekazów propagandowych
zawierają widoczne elementy odnoszące się do ideologii i nurtów
politycznych z zakresu internetowej rewolucji, liberalnych wartości i
anarchizmu. Wielu członków Anonimowych przyjmuje l ibe ralne wizje i
zasady funkcjonowania społeczeństwa11
. Działania edukacyjne Anonimowych
należą do działań oddolnych, gdzie za cel stawiają sobie rozwój umiejętności
technologicznych obywateli, wzrost ich wiedzy na temat działalności
państwa, czy przekazywanie metod obrony własnej tożsamości w Internecie.
Ostatnią formą partycypacji politycznej było mobilizowanie ludzi do działań
poza Internetem. Przeanalizowano ją na podstawie tradycyjnych demonstracji
politycznych. Mobilizowanie członków do działań poza Inter netem odbywa ło
się za pomocą narzędzi internetowych , w tym for i czatów internetowych , czy
wydarzeń na portalach społecznościowych . Były to działania, które w
największym stopniu pozwoliły na wskazanie członków, którzy stawali się
organizatorami lub liderami manifestacji. Studium przypadku Juliana
11
Tak było w przypadku udostępnianych komunika tów na s tronach interne towych ,
zawierających treśc i l iber a lnych zobowiązań i fragmentó w konstytucj i S tanów
Zjednoczonych z 1776 roku (przyp. t łum.) .
Assange’a na podstawie WikiLeaks, dostarczyło egzemplifikacji dwóch form
partycypacji politycznej Anonymous w Internecie: zakłócaniu
lub uniemożliwianiu działania instytucji lub procesów społecznych w obronie
jego działań politycznych oraz kradzieży, rozpowszechnianiu i niszczeniu
informacji. Działania polityczne Anonymous i WikiLeaks wskazały, że
organizacja i ruch podzielają pewne zainteresowania i sympatie ideologiczne.
Zweryfikowano również na czym polegają róż nicę i podobieństwa
działalności podmiotów. Zróżnicowanie polega w dużej części na innych
sposobach inicjowania różnych projektów i nieco innych działaniach
politycznych, w odmiennym czasie i rejonach świata. Działania Anonimowych
w formie kradzieży, niszczenia i ujawniania informacji były zorganizowane i
pomogły wesprzeć wiarygodność źródeł WikiLeaks. Ujawnianie istotnych
dokumentów dla funkcjonowania witryny, pozwoliły na zorganizowanie jej
pewnych taktyk obrony w sferze funkcjonowania . Zakłócanie lub
uniemożliwianie działania instytucji lub procesów społecznych w Internecie
jako obrona działań politycznych , należą do działań raczej skutecznych. Do
zdecydowanie skutecznych w obronie działań politycznych , zaliczyć można
kradzieże , rozpowszechnianie i niszczenie informacji . Najprawdopodobniej,
można by było zawrzeć jeszcze te przypadki, które występowały pojedynczo,
ale były na tyle charakterystyczne, żeby można było dokonać ich p ionowej
kategoryzacji. Pozwoliłoby to rozbudować wyodrębnione formy partycypacji
politycznej w Internecie na rodzaje . Dalsze analizy tematu są zależne od
dynamiki, formy oraz kierunku rozwoju ruchu społecznego. Rozszerzeniem
podejścia byłoby porównanie do innym form partycypacji politycznej poza
Internetem. Można również skierować swo je pole badawcze na inne ruchy
społeczne w Internecie i dokonać analizy emanacji ich powstawania
i rozwoju. Stan wiedzy, która została zawarta w tej pracy, może stać się dla
dalszych badaczy pewnymi wskazaniami, ale również gotowymi
rozwiązaniami problemu. Inne metody oparte być mogą na źródłach ukrytego
Internetu oraz bezpośredniego zaangażowania się w działalność ruchu, a być
może i utworzeniem własnej grupy internetowych aktywistów. W jednej z
opinii stwierdzić można, że jeśli weźmiemy charakter braku to żsamości
członków Anonymous, nie można jeszcze zdefiniować, czym jest, jak ma
wyglądać i co ma reprezentować cyfrowa rewolucja w Internecie. Dodać
można również, że będzie ona dotyczyła grupy uciemiężonej, która mogą stać
się Anonimowi, w znacznie większej formie aktywności partycypacji
politycznej. Inspiracją mogą stać się współcześnie dostępne źródła, w tym
literatura futurologiczna12
, czy też wykorzystanie nowych technologii, które
starają się opisywać i przewidywać przyszłość ruchów społecznych i ich
działań politycznych w Internecie.
12
Przykładowo będą to : zbiory fe l ietonó w Stanis ława Lema, publiko wanych
w Tygodniku Powszechnym w la tach 1994–2004 oraz inne, w: S. Lem, Krótkie zwarc ia ,
Wydawnictwo Li terackie, Krakó w 2004. Zbiory esejów Stanisława Lema, w: S . Lem,
Moloch , Wydawnictwo Literackie, Krakó w 2003. W. Gibson, Spook Country . W kraju
agentów , prze ł . R.J . Szmidt , Wydawnic two Książnica, Poznań 2008. B. Ster l ing, The
Zenith Angle , The Random House Publ ishing Group, Nowy Jork 2004. A. Toffle r ,
Rewolucyjne bogactwo , przeł . P . Kwia tkowski , Wydawnic two Kurp isz, Przeźmierowo
2007.
Top Related