Ź ródła ciepła i energii elektrycznej

14 10/2011 www.informacjainstal.com.pl

Kogeneracja – optymalizacja doboru technologii szansą rozwoju przedsiębiorstwa ciepłowniczego

Cogeneration – optimizing selection of technology an opportunity for development of heating company

Krzysztoffigat

Dylematy przedsiębiorstw ciepłowniczych

Początekdrugiejdekadyobecnegostuleciajestokresemwejściapolskiegociepłownictwawcałkiemnowewarunkifunkcjonowa-nia.Dostosowaniesiędonichmożewarunkowaćistnieniewielufirmciepłowniczych,wszczególnościtychdlaktórychpodstawowymźródłemsąkotłowniezwodnymikotłamirusztowymi.Dyskryminacjawęglajakoźródłaenergiimożedoprowadzićdodekompozycjisystemówciepłowniczychiupadkuwielufirmdostarczającychciepło.zdrugiejstronyjestszansąnato,żetakdiametralnazmianawarunkówfunkcjonowaniaciepłownictwabędziedlaniegobardzosilnymbodźcemrozwojowym.

zagrożeniadlafirmyciepłowniczejpłynązkilkuźródeł.PierwszetodyrektywaoemisjachprzemysłowychiED,którawdłuższymhoryzoncieczasowympraktycznieuniemożliwieksploatacjęinstalacjiwęglowychomocywiększejniż50MWikotłówomocypowyżej15MW, liczonejwpaliwie.Całkowicie nieekonomicznebędzie zabudowywaniedo kotłówwodnych instalacji oczyszczania spalinspełniającychwymaganiadyrektywy.Dotyczyćtobędzieok.200firmciepłowniczychzmocamiinstalacjimiędzy50MWa200MW.Dany jestnaszczęścieokresprzejściowydo31-12-2022r.,wktóryminstalacjeoddanedoeksploatacjiprzed27-11-2003r.będąpodlegaćstandardomokreślonymwrozporządzeniuzkwietnia2011r.

Drugimczynnikiemzmieniającymzasadniczowarunkifunkcjonowaniaciepłownictwajesttzw.dyrektywaEUEts,którarozszerzawspólnotowysystemhandluprawamidoemisjigazówcieplarnianych.od2013r.niebędziejużdarmowychprzydziałówlimitówemisjidwutlenkuwęglawpełnejwysokości.stopniowemuzmniejszeniubędąulegałyprzydziały,ażdo2022r.odkiedytoprawiecałośćuprawnieńkoniecznabędziedozakupu(dlainstalacjipowyżej20MW).Biorącpoduwagęemisyjnośćwęglaenergetycznegonależywprzyszłościprzewidziećzakupok.2MgCo2nakażdątonęspalonegowęgla.zakładająccenę1MgCo2napoziomie20EUr(prognozymówiąoceniemiędzy30a40EUr),towzrostkosztówpozyskaniapaliwanaenergięnieobjętądarmowymiprzydziałamiwyniesieok.160zł/Mgczylipodniesiecenęwęglaoponad50%wstosunkudocenbieżących.Pozakosztamizwią-zanymizzakupemprawdoemisjidwutlenkuwęgla,jużodprzyszłegorokuplanowanejestwprowadzeniepodatkuakcyzowegonawęgiel.Cociekawewdotychczasowychpracachnadtympodatkiemplanujesięwykluczyćzniegoproducentówenergiielektrycznejigospodarstwadomowe.Nieobejmieonnarazieinnychpaliwkopalnych.Propozycjecodowysokościtegopodatkuwynosządlawęglaenergetycznego23zł/Mg.intencjąMinisterstwafinansówjest,abyzacząłonobowiązywaćod2012r.

Biorącpoduwagępowyższezagrożenia,pewnejest,żeprzedsiębiorstwa,którebierniewejdąwnowewarunkifunkcjonowaniarynkunieutrzymająsięnanimibędąmusiałyzbankrutować.Możetodoprowadzićdopoważnychproblemówdlasamorządów,naktórychtereniedziałajątakieprzedsiębiorstwa,ponieważskutkiembiernościbędziedekompozycjasystemuciepłowniczegolubjegocałkowityzanik,acozatymidzienawetpowrótdoźródełciepłaotzw.niskiejemisji.Cogorszeobecnasytuacjafinansowabranżyjestzłaistojącuproguzmianzasadfunkcjonowaniarynkuciepłaniewielefirmmamożliwościfinansowe,abyzapoczątkowaćdosto-sowaniesiędonowejrzeczywistości.

Dzisiajzasadniczepytaniebrzmi:wjakimkierunkuprzekształcaćprzedsiębiorstwo,abymogłonie tylkoprzetrwaćwnowychwarunkachaleibyłozdolnedorozwojuzkorzyściądlaklientówiwłaściciela.Najłatwiejszedozidentyfikowaniasądwiedostoso-wawczedrogi.Jednato„kontrolowany”demontażźródłanadwalubnawettrzymniejsze,pozwalającyuniknąćkonsekwencjidyrek-tywy iED,awniektórychprzypadkach i dyrektywdot. emisji gazówcieplarnianych. takiedziałania sąmożliweprzy systemachmiędzy50a100MWimająjużdzisiajmiejsceoczymświadczyfakt,żefirmyciepłownicze„reaktywują”mniejszekotłownieosie-dlowe,którewlatach90-tychbyłyprzyłą-czanedosieciciepłowniczejizamykane.Możetopomócprzedsiębiorstwuwprze-trwaniu, ale na pewno nie daje żadnejszansy na rozwój, dywersyfikację przy-chodówczypoprawęrentowności.

Drugadrogatobudowaukładukoge-neracyjnegonabaziesystemuciepłowni-czego. Wymaga ona podjęcia ryzykatechnicznego i finansowego, skoordyno-waniawieluaktywnościprzedsiębiorstwa,

Krzysztoffigat–PrzedsiębiorstwoEnergetycznewsiedlcachsp.zo.o.stowarzyszenieNiezależnychWytwórcówEnergiiskojarzonej

Tabela 1. Standardy emisyjne ze spalania węgla. Źródło: Projekt rozporządzenia w sprawie standardów emisyjnych

Przedziałmocyźródła

50..100MW 100..300MW

iED(od01-01-2016) aktualny iED(od01-01-2016) aktualny

so2 mg/Nm3 400 1500 250 1500

Nox mg/Nm3 300 600(400) 200 600(400)

Pył mg/Nm3 30 100 25 100

15www.informacjainstal.com.pl 10/2011

Źród

ła c

iepł

a i e

nerg

ii el

ektr

yczn

ej

aby w efekcie finalnym poza bezpiecz-nymfunkcjonowaniemnarynkumożliwybył dalszy rozwój zarówno w obszarzesystemuprzesyłujakiźródłaciepła.ana-lizując dane dot. przedsiębiorstw cie-płowniczych (infomacja techniczno-eko-nomiczna igCP) widać niezbicie, że tefirmyktórewciąguostatnichdziesięciulat„odważyły” się na uruchomienie źródełkogeneracyjnych są dzisiaj w dużo lep-szej sytuacji zarówno finansowej jaki technicznej (lepiej dostosowane donowych warunków rynku). zdobyte

doświadczenieułatwia impodejmowaniedalszychdecyzjirozwojowych.

Kogeneracja, ale jaka?

Budowa instalacji kogeneracyjnej nabaziesystemuciepłowniczegojestnatural-nym etapem rozwoju przedsiębiorstwaciepłowniczego. zalety kogeneracji sąłatwedozidentyfikowaniazarównowskalimikro jak i makroekonomicznej. Należądonich:l lepszewykorzystanieenergiipierwotnej;l mniejsza emisja zanieczyszczeń ze

źródła;l niższekosztyzewnętrzne;l dłuższy czas korzystania z paliw

kopalnych;l generacjarozproszona–unikanieroz-

budowysieciprzesyłowych;l inwestycjewmałychiśrednichmiastach;l szansa na szybkie zwiększenie mocy

wytwórczych w KsE – (możliwośćzabudowy kilku tysięcy MW mocyelektrycznej w pełnej kogeneracji naistniejących systemachciepłowniczych– alternatywa dla budowy nowychblokówkondensacyjnych);

l obowiązekprzyłączaniasiębudynkówdosieciciepłowniczychzasilanychzeźródeł kogeneracyjnych, gdzie 75%ciepła pochodzi z wysokosprawnejkogeneracji;

l dywersyfikacja przychodów przedsię-biorstwa ciepłowniczego i szansa napoprawęwynikówfinansowych;

Najważniejszązaletąwytwarzaniaskojarzonegociepłaienergiielektrycznejjestoszczędnośćenergiipierwotnej,którawarunkujesensbudowyźródełkogeneracyjnych.imwiększesąmożliwościoszczędzaniatejenergiitymbardziejzasadnejestbudowanieźródłakogene-racyjnego.Najlepszeefektydajeprodukcjaenergii elektrycznej zeźródłaowysokosprawnej kogeneracji tzn. takiej, którazapewniaoszczędnośćenergiipierwotnejwporównaniuzwytwarzaniemrozdzielonym(oreferencyjnychsprawnościach)niemniejniż10%.Dlaprzykładuoszczędnościpaliwaprzyprodukcjienergiielektrycznejiciepławprostymblokuskładającymsięzrusztowegokotłaparowegoi turbinyparowejwporównaniuzwytwarzaniemrozdzielonymwciepłownizwodnymikotłamiielektrownikondensacyjnejopalanejwęglemwynosząok.20%.gdyporównamytowytwarzanierozdzielonedowytwarzaniawblokugazowo-parowymtooszczędnościsięgają30%energiipierwotnej.Mechanizmuzyskiwaniaoszczędnościenergiiprzedstawiająrysunki2dlatypowejkogeneracjiopartejnawęglukamiennymi3dlaposiadającejwyższewskaźnikioszczędnościenergiipierwotnejkogeneracjigazowej.

Decydującsięnawprowadzeniekogeneracjijakoźródłaciepłamamydowyboruszerokizakrestechnologii,któremożnadopasowaćdokażdegosystemuciepłowniczegoDonajczęściejstosowanychnależą:l turbinaparowa(przeciwprężnalubupustowo-kondensacyjna)zasilanaparąwytwarzanąwkotleopalanymwęglemi/lubbioma-

są(typowasprawnośćelektrycznaηe:20-30%),l układgazowo-parowy(turbinagazowawukładziekombinowanymzodzyskiemciepła)(ηe:35-52%),

Rys. 1 Przydział darmo-wych uprawnień dla ciepła – dla staty-stycznej instalacji ciepłowniczej w warunkach pol-skich z uwzględnie-niem przydziału dla gospodarstw domo-wych (l.upr./GJ)

Rys. 3. Mechanizm uzyskiwanej w kogeneracji gazowej oszczędności paliwa

Rys. 2. Mechanizm uzyskiwanej w kogeneracji oszczędności paliwa

16 10/2011 www.informacjainstal.com.pl

Ź l turbinagazowazkotłemodzyskowym

(ηe:28-39%),l silnik spalinowy (tłokowy, stirlinga)

(ηe:35-45%).

Blok z turbiną parową

Dobierając układ kogeneracyjnyzawsze należy jako podstawę doboruprzyjąćuporządkowanywykresmocysys-temuciepłowniczego.Wprzypadkuzabu-dowy bloku parowego (kocioł parowy +turbina parowa) przy kotłowni wodnej,najczęściej mamy do czynienia z takimdoborem,abywokresie letnimpracowałonzminimumtechnologicznym,awsezo-niezimowymjaknajlepiejpokrywałpod-stawęobciążenia.schemat takiegoblokuoraz pokrycie nim obciążeń cieplnychprzedstawiająrysunki4i5.

Jest to rozwiązanienajefektywniejszeekonomicznie, biorąc pod uwagę czasi parametry pracy turbiny parowej.zapewnia maksymalny czas pracyipozwalanadobórturbinyzpogorszonąpróżniąidośćniskątemperaturąparynawylocie(od78°C).alewkontekściezmianjakie czekają ciepłownictwo w najbliż-szychlatach,wdalszymciąguniezbędnajestprzez6miesięcypracakotłówwod-nych, a obserwowany spadek zapotrze-bowaniana ciepłow leciemożedopro-wadzićdokoniecznościzamknięciablokuw miesiącach letnich. taki układ niezapewnia spełnienia dyrektyw iED, nieoddalazagrożeńzwiązanychzkoniecz-nością zakupu limitów emisji dwutlenkuwęglaimożebyćtraktowanyjakopierw-szyetaprozwojukogeneracjiwprzedsię-biorstwie.Podejmującdecyzjeinwestycyj-ne te czynniki powinny być wzięte poduwagę.Wydajesięwięczasadnymdobórurządzeńoddzielnych,dedykowanychnapotrzebysezonuletniego,którybrałbypoduwagęmożliwyspadekzapotrzebowanianaciepłąwodę.Jednostkikogeneracyjnepowinnypozostawiaćpokrycieobciążeńprzezkotływodnewjaknajkrótszymokresiesezonugrzewczego.Najlepiejbybyłogdybypotrzebnadopracymockotłówwodnychnieprzekraczała50MW.Narysunku6przedstawionyjestprzykładowyschemattakiejjednostkibazującejnaturbinieparowejupu-stowo-przeciwprężnej.reżimpracytakiegoblokupozwalazoptymalizowaćsprawnośćelektrycznądlakażdychwarunkówpracysieciciepłowniczej.rysunek7obrazujepokrycieobciążeńcieplnychprzezzoptymalizowanyukładkogeneracyjny.Widać,żepracakotłówwodnychnieprzekracza1500hrocznieimożliwebyłobyobniżenieichkoniecznejmocywpaliwieponiżej50MW.skut-kujetokoniecznościąbudowaniakosztownychinstalacjioczyszczaniaspalinwyłączniedlablokukogeneracyjnego.

Blokzturbinąparowąjestdobrymrozwiązaniemkogeneracyjnymprzykonwersjikotłowniwodnejnakotłownięparową.Pozwalawykorzystaćurządzeniagospodarkiwęglowejinienastręczyproblemóweksploatacyjnychobsłudzekotłowni.Charakteryzujesiędużąelastycznościąobciążeńcieplnych(możliwapracablokuwokresieletnimjakiwpodstawieobciążeńzimowych).osiągiblokusąprawieniezależneodtemperaturyzewnętrznejiciśnieniaatmosferycznego.rodzajpaliwazależnyjesttylkoodparametrówkotła.Możetobyćwęgiellubbiomasa.turbinaparowajesturządzeniem,któremadługiczaspracydoremontugłównego,aremontyoferowanesąprzezwielepodmiotów.Bloktakiposiadajednakdwieistotnewady.Charakteryzujesięniskąsprawnościąelektryczną(ok.20%)zewzględunapracęnasystemciepłowniczyiprostyukładparowyorazwysokimikosztamiinwestycyjnymi(od6do10mlnzł/MW).Dlapokryciaobciążeńletnichnajlepszewydająsięurządzeniabazującenagazieziemnym.zewzględunaniewielkiezmianyobciążeńmogąonemaksymalniewykorzystaćmoczamówionącooptymalizujekosztpaliwaWzależnościodwielkościzapotrzebowanianaciepłomożetobyćsilniklubturbinagazowa.

Blok z turbiną gazową

Podejmującdecyzjęobudowiejednostkikogeneracyjnejnabazieturbinygazowej,należyjakopunktwyjściaprzyjąćcharakte-

Rys. 4. Schemat bloku kogeneracyj-nego z turbiną parową o mocy 7,35 MW. Źródło: PEC Suwałki

Rys. 5. Pokrycie obciążeń cieplnych systemu ciepłowniczego w Suwałkach. Źródło: PEC Suwałki

17www.informacjainstal.com.pl 10/2011

Źród

ła c

iepł

a i e

nerg

ii el

ektr

yczn

ej

rystykę obciążenia sieci ciepłowniczejw postaci uporządkowanego wykresuobciążeń. Jej skala i możliwości produk-cyjne powinny, poza maksymalizacjąwykorzystania mocy, podobnie jak przyzabudowie bloku parowego, zapewniaćstabilne funkcjonowanie przedsiębiorstwaw zmieniających się warunkach funkcjo-nowania ciepłownictwa.gazziemny jestpaliwem, którego stosowanie zapewniaspełnienie wymagań dyrektywy iED orazobniża emisyjność dwutlenku węglaw porównaniu z technikami węglowymi.EmisyjnośćCo2dlawęglawynosi96Mg/tJagazuziemnegotylko54Mg/tJ.Mimoto, dotychczasowe zastosowania turbingazowychwobiektachciepłowniczychnienależących do energetyki zawodowejograniczały się do zabudowy urządzeńpokrywających letnią podstawę obciąże-nia.sątotypoweurządzeniapowiązanezkotłemwodnymwukładzieprostym.

Na rysunku 8 przedstawiony zostałtypowy układ turbiny gazowej z kotłemwodnymwukładzieprostym.takdobiera-neurządzeniapokrywająstosunkowonie-wielkiezapotrzebowaniacieplnesystemu.Na rysunku 9 pokazany został stopieńpokrycia zapotrzebowania na ciepłoprzez dwie turbiny gazowe taurus t-70omocy7,3MWezkotłamiodzyknicowymiomocy11,2MWtkażdy,zainstalowanewPrzedsiębiorstwieEnergetycznymwsiedlcach.sprawnośćelektrycznaturbinwynosiok.33%,acałkowitaelektrociepłowniok.86%.Urządzeniatedoskonalesprawdzająsięprzywspółpracyzsystememciepłowniczym,mająwysokądyspozycyjność,aicheksploatacjadałapozytywneefektyekonomiczne.

JednakbiorącpoduwagędyrektywęiED,ograniczenieprzydziałudarmowychemisjidwutlenkuwęglaiwprowadzeniepodatkuakcyzowegonawęgiel,Przedsiębiorstwoniejestprzygotowanenanowewarunkifunkcjonowaniarynkuciepła.abysprostaćnad-chodzącym zmianom podjęto decyzję o budowie bloku gazowo-parowego, którego moc cieplna będzie podstawą obciążeniasezonugrzewczego.Nowaelektrociepłowniaskładaćsiębędziezdwóchturbingazowychtytant-130omocy13,6MWekażdaiturbinyparowejupustowokondensacyjnejomocy9,5MWe.turbinygazowesprzężonebędązkotłamiparowymiowydajności17t/hparyzczłonemwodnym.Pracęturbinyparowejplanujesięwreżimieprzeciwprężnymzmożliwościądochładzaniawodysieciowejprzedskraplaczem.Moccieplnaelektrociepłowniwyniesie36MW,sprawnośćelektryczna41%,acałkowita83%.Narysunku10przedstawionyjestschematblokugazowoparowegozturbinąupustowo-kondensacyjną,obrazującyzasadędziałaniabudowanejelektrociepłowniwsiedlcach.

Dla tak skonfigurowanego źródła energii, dotychczas zainstalowane turbiny będą stanowiły podstawę dla obciążeń letnich,

Rys. 7. Zoptymalizowane pokrycie obciążeń cieplnych

Rys. 9. Pokrycie zapotrzebowania na ciepło przez elektrociepłownię w Siedlcach. Źródło: PE w Siedlcach

Rys. 6. Schemat bloku kogeneracyjnego z turbiną upustowo przeciwprężną

Rys. 8. Schemat układu kogeneracyjnego z turbiną gazową w układzie prostym. Źródło: J. Paska Wytwarzanie rozproszone energii elektrycznej i ciepła

18 10/2011 www.informacjainstal.com.pl

Ź a w sezonie zimowym będą pracowałyjakomocepodszczytowe.Poza tym, jed-nymz celów rozbudowykogeneracji jestograniczenieniezbędnejmocywkotłowniwodnejponiżej50MWliczonychwpali-wie czyli do ok. 45 MW dyspozycyjnejmocy cieplnej. zoptymalizowany rozkładpokrycia zapotrzebowania na ciepłowsystemiemiastasiedlcepowybudowa-niublokugazowo-parowegoprzedstawiarysunek11.

tak skonfigurowane źródło ciepła,wyposażonewturbinygazowedopracyletniej ipodszczytowej,blokgazowo-pa-rowy jako podstawowe źródło ciepłai szczytowe kotływodne, spełniawyma-gania dyrektywy iED. skala produkcjienergiielektrycznejpowoduje,żekoniecz-ność zakupu dwutlenku węgla nie przy-czyni się do podniesienia cen ciepłapowyżejpoziomuakceptowalnegoprzezrynek.

Decydującsięnaturbinygazowejakogłówneurządzeniakogeneracyjne,należybrać pod uwagę ich charakterystycznecechyeksploatacyjne:l wysokadyspozycyjność,l niskiekosztyeksploatacyjnedoremon-

tugłównego,l niewielkie obniżenie sprawności do

remontugłównego,l łatwość odbioru ciepła przy dowol-

nychparametrachnośnikaciepła,l dobrawspółpracazeźródłemwęglo-

wym,l sprawność elektryczna w układzie

prostym zbliżona do silników tłoko-wych,

l długi okres eksploatacji urządzeńgłównych,

l stosunkowodużazależnośćsprawno-ścielektrycznejodtemperaturyiciśnie-niaatm,

l niewielka elastyczność obciążeniacieplnego ze względu na sprawnośćelektryczną,

l niskosprawneukładyponiżej4MWe,l kosztownyserwisproducenta,l remontgłównydostępny tylkoupro-

ducenta urządzeń (przy mocach do50MW),

l konieczność doprowadzenia gazuowysokimciśnieniu(pow.2MPa).

Silniki tłokowe

silniki tłokowecorazpowszechniejsąstosowanejakoźródłakogeneracyjne.rozwójtej technologiispowodowałjejpowszechnądostępnośćiszerokizakresoferowanychmocy(od50kWedo5MWe).Wtestachsąnawetsilnikiprzystosowanedospalaniagazuziemnegoomocachprzekraczających10MWe.Praktyka jednakwskazuje,żesprawdzoneukładyzpozytywnymi referencjaminieprzekraczają5MWe.Konkurującewtymzakresiemocyturbinygazowemająniskiesprawnościelektryczne(poniżej30%),codajezdecydowanąprzewagęsilnikomtłokowym.Wsystemachciepłowniczych,dlaktórychzapotrzebowanieletnienieprzekracza5MWtsilniktłokowyjestnajlepszymrozwiązaniemkogeneracyjnym.temperaturawodysieciowejwokresieletnimzregułynieprzekracza80oC,dziękiczemuodzyskciepłazsilnikabędziemaksymalny.osiąganesprawnościelektrycznewnajnowszychjednostkachprzekraczają

Rys. 11. Zoptymalizowane dopasowanie źródeł ciepła po rozbudowie elektrociepłowni w Siedlcach. Źródło: PE w Siedlcach

Rys. 10. Schemat bloku gazowo-parowego z turbiną upustowo-kondensacyjną. Żródło: J. Paska Wytwarzanie rozproszone energii elektrycznej i ciepła

Rys. 12. Schemat odzysku ciepła z silnika tłokowego. Źródło: Wartsila NSD

19www.informacjainstal.com.pl 10/2011

Źród

ła c

iepł

a i e

nerg

ii el

ektr

yczn

ej

40%,acałkowiteosiągająnawet87%.Wadąukładówsilnikowychjestzróżnicowanyodzyskciepła.Pochodzionoażztrzechźródeł:spalin,chłodzeniablokusilnikaizchłodnicyoleju.Wysokotemperaturowejesttylkociepłozespalin(400oC-600oC),ciepłozchłodzeniablokusilnikanieprzekracza95oC,azchłodzeniaoleju85oC.rysunek12przedstawiawyprowadzenieciepłazsilnikatłokowego.

Decydującsięnasilnikoweukładykogeneracyjnenależywziąćpoduwagęichcechyeksploatacyjne:l ograniczonaelastycznośćobciążeńcieplnych(niezalecasiępracyponiżej50%mocyznamionowejsilnika;l osiągiblokuprawieniezależneodtemp.zewnętrznejiciśnieniaatm.;l możliwośćzasilaniagazemwysokometanowymjakibiogazemozawartościmetanuod40%;l wysokasprawnośćelektryczna–35%–45%,takżedlamałychukładówponiżej1MW;l wysokiekosztyeksploatacyjnewporównaniuzkonkurencyjnymitechnologiami;l dostępnośćczęścizamiennychpraktycznietylkoudostawcyurządzeń;l niższadyspozycyjnośćwstosunkudokonkurencyjnychtechnologii(zalecaneukładywielomaszynowe).

Wnioski

implementacjatechnikkogeneracyjnychdowodnychsystemówciepłowniczych,wperspektywiezmianjakieczekająciepłownictwowPolsce, jest jedynymdziałaniem,którepozwaladostosowaćsiędonich idajeszansęnarozwój.abyosiągnąćnajlepszyefekttakiegodziałania,przyprojektowaniujednostkikogeneracyjnejnależyjaknajpełniejwykorzystaćsystemciepłowniczydoprodukcjienergiielektrycznej.Pozwolitowprowadzićenergięelektrycznąjakowiodącyproduktprzedsiębiorstwa.

technologiakogeneracyjnapowinnabyćdobieranadokażdegosystemu indywidualnie,wzależnościoddostępnościpaliwa,obciążeńcieplnychiparametrówtechnicznychsystemuciepłowniczego.omówionewyżejidostępnenarynkutechnikikogeneracyjnemożliwesądozastosowaniawkażdymsystemieciepłowniczymbezwzględunacharakterystykitemperaturowe.Wskazanejestroz-ważeniemożliwościzastosowaniajakopaliwadodatkowegobiomasylubbiogazuzbiogazownirolniczej.

Warte rozważenia jest takżewybudowaniew sąsiedztwie systemuciepłowniczegowporozumieniuz lokalnym samorządem,zakładu termicznej obróbki odpadów. Dostępne technologie pozwalają w sposób ekonomiczny spalać odpady w instalacjachowydajnościod10Mg/h.Ciepłoztakiejspalarnimogłobybyćźródłemdlapodstawyobciążeniasystemu.

We wszystkich pracach studialnych dotyczących instalacji kogeneracyjnych przy systemach ciepłowniczych należy brać poduwagęmożliwośćfunkcjonowaniaprzedsiębiorstwapowejściuwżycieprzepisówdotyczącychemisjiprzemysłowychihandluCo2.

Powybraniuodpowiedniejskaliitechnikikogeneracyjnej,największymproblemembędziesfinansowanieprojektu.zewzględunaogromnepotrzebyfinansowefirmciepłowniczychijednocześnieichniskąrentownośćpotrzebnebędziewsparciefunduszyekolo-gicznychnadużąskalę.Wysokakapitałochłonnośćinwestycjienergetycznychwymaga,abygłównymźródłemichfinansowaniabyłyniskooprocentowanedługoterminowepożyczkiookresiespłatynawetdo20lat.

n