7/23/2019 bzs

1/21

Biskupizna ze smakiemPrzewodnik kulinarny po kuchni biskupiaskiej

ANDRZEJ KUMISKI

Biskupizna ze smakiem

Przewodnik kulinarny po kuchni biskupiaskiej

ANDRZEJ KUMISKI

7/23/2019 bzs

2/21

3

Opracowanie graficznei projekt okadki:Andrzej Kumiski

Konsultacja:Maja Moskwa-LomanWsppraca:Daria AndrzejewskaAgnieszka LinowskaPrzepisy i przygotowanie potraw:Koa Gospody WiejskichGminy KrobiaIlustracje:

ArchiwumUrzdu Miejskiego w KrobiArchiwum autoraZabytkowe przedmiotypochodz z kolekcjiMarka Haasaoraz Muzeum Stolarstwai Biskupizny w KrobiFundacja Ziemi Krobskiejim. prof. Rajmunda T. HaasaWydawca:Urzd Miejski w Krobiwww.krobia.pltel. 65 57 711 11Biskupiaski Szlak Kulinarnywww.biskupizna.pl

Krobia 2012

Biskupizna to nasze dziedzictwo kulturowe. W caej Polsce,wielu regionach wiejskich mona zauway dziaania,zwizane z deniem spoecznoci lokalnych do odbudo-wy swej tosamoci kultu rowej. Dziedzictwo coraz czciej trak-towane jest jako wany czynnik rozwoju lokalnego.Czasami jest to sposb na przycignicie turystw, tworzenie no-wych miejsc pracy. Decyduje take o pozytywnym wizerunkudanego regionu. Dziedzictwo kultury materialnej i niematerial-nej jest jednym z istotniejszych elementw aktywnoci lokalnej,pozwalajcym na odrodzenie i rozwj maych ojczyzn. Dla lu-dzi yjcych w trzynastu miejscowociach Ziemi biskupiaskiejoraz dla osb std si wywodzcych, sowo biskupian, biskupian-ka powinna brzmie dumnie. To ponad siedemset lat historiitradycji, uksztatowanych wizi midzyludzkich. To opis cech,wartoci, wiatopogldu wyrniajcego biskupizn i nadaj-cych jej szczeglny wyjtkowy wymiar.Przez wiele lat wyraa on si, czy by definiowany, przez folk-lor. Przez tradycyjny, pikny, niepowtarzalny strj ludowy,przez muzyk i taniec. Jestem bardzo wdziczny wszystkim tym,ktrzy w czasach programowej kolektywizacji wsi, a pniejmodernizacji wsi przeciwstawili si eliminacji naszej tradycji ze wiadomoci jej mieszkacw. Wbrew modzie spotykali si w zespoach folk-lorystycznych i dbali o cigo dziedzictwa przekazanego im przez rodzicw, dziadkw, przodkw. Dziki temu nie musi szuka swoich korzeni.Tworzy je od nowa. Mamy od kogo czerpa inspiracje i szuka dla siebie miejsca w globalnym, nowoczesnym wiecie. To moe dla niektrych byzaskoczeniem, ale na przestrzeni wiekw tradycj biskupizny jest jej nowoczesno i zdolno adaptacji do zmieniajcej si rzeczywistoci. Nasiprzodkowie na przestrzeni wiekw zachowuj tradycyjne, niezmienne wartoci zawsze, w szczeglnie w obszarze ekonomicznym, atwo potrafilidostosowa si do nowych warunkw gospodarowania. Ju w XIX wieku poziom rolnictwa i przemysu rolno spoywczego plasowa powiatkrobski wrd najbardziej rozwinitych regionw Prus.wiat staje si dzisiaj globaln wiosk. Korzystamy z tych samych rzeczy co ludzie na wszystkich kontynentach. Korzystamy z dbr materialnych,kultury, obyczajw caego wiata, wybierajc z tego co wydaje nam si dobre. Myl, e to bardzo dobrze. Nasze ycie staje si dziki t emu bogatszei amiemy wiele stereotypw. Istnieje w tym wszystkim jednak pewne ryzyko. Przyjmujc nowe wzorce, dowiadczajc nowej wiedzy, umiejt-noci, wiadomoci, przy wszystkich pozytywnych konsekwencjach, moemy take w sposb niechccy odrzuci take to co dobre i wartociowew naszej rodzimej kulturze. Warte zachowania i decydujce o naszej tosamoci. Zatraci swoj odmienno wynikajc z historii i tradycji, zatra-ci poczucie wsplnoty wynikajcej z wrastan ia w tej samej kult urze i obyczajach, to tak jak dla drzewa utrata korzeni.Nasze dziedzictwo kulturowe to take jedzenie. Kuchnia wielkopolska, kuchnia polska w naszym maym, lokalnym wydaniu. Z jedzeniem w na-szym yciu jest jak ze zdrowiem, doceniamy je jak je tracimy. Czy z nostalgi nie mylimy, zajadajc pizz, spaghetti, hot doga, e nie ma niclepszego ni obiad u mamy. Bisku piaski przewodnik kulinarny to nie ksika kucharska, cho mamy nadzieje, e z przepisw w niej zawartychczytelnicy bd korzysta czsto, przygotowujc posiki dla siebie i swoich rodzin. Ta ksika to efekt wiedzy, umiejtnoci, pasji i talentu paz K Gospody Wiejskich Gminy Krobia oraz mieszkanek miejscowoci, ktre tworz biskupiaski szlak. Chciabym bardzo im podzikowa zazaangaowanie, ch podzielenia si swoimi wyjtkowymi przepisami, przekazywanymi czsto z pokolenia na pokolenie. Dzikuj aut orowi ksi-ki, Panu Andrzejowi Kumiskiemu za pomys, za przeprowadzenie projektu i spisanie przewodnika, ktry wielu pokae z jeszcze jednej stronytradycje i tosamo biskupiaskiej Ziemi. Dzikuj wreszcie wszystkim, ktrzy przyczynili si w sposb bezporedni czy poredni do powstaniatej oryginalnej ksiki.Istot samorzdu terytorialnego jest dba i kultywowa te elementy, ktre pozwalaj na spajanie i rozwj lokalnej wsplnoty, jej tosamoci.Z pewnoci kultura i t radycja biskupiaska do nich n ale. Take w wymiarze kulinarnym. Z przyjemnoci oddajemy czytelnikom Biskupiaskiprzewodnik kulinarny z nadziej, e przybliy wszystkim zainteresowanym nasz region. Jak mwi staropolskie przysowie przez odek do serca.ycz wic Smacznego!

Sebastian CzwojdaBurmistrz Krobi

WSTP

PROJEKTREALIZOWANYW RAMACHLOKALNEJ STRATEGII ROZWOJULOKALNEJ GRUPYDZIAANIA GOCINNA WIELKOPOLSKA W PPOWIE

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarw WiejskichEuropa inwestujca w obszary wiejskie.

Publikacja wykonana na zlecenie Gminy Krobia.Publikacja wspfinansowana ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Os i 4 Leader

Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarzdzajca Programem Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013

- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Zesp Biskupianie z Domachowa

7/23/2019 bzs

3/21

4 5

AndrzejHartung.Wyrb, sprzedahurtowai detalicznaciast.

PiekarniaCiastkarniaGrzegorz

Jesiak

skadniki:mka ytnia,mka pszenna,zakwas,chlebowy,drode, sl,woda.

Wyrnia j smak prawdziwej, soczysteji kruchej szynki z domowych ubojw.Surowiec do produkcji pochodzi ze wi odokolicznych rolnikw. Wybrane najlepszekawaki szynek tzw. kulki s peklowane

przez trzy tygodnie w zalewie solankowejz dodatkiem naturalnych przypraw: czosnku,soli, lici laurowych. Zapeklowane szynkis wdzone w tradycyjnej wdzarni opalanejdrewnem olchowym. Wszystko to nadaje

jej wymienity kolor, zapach i smak.

W 2008 roku Zakad Misny Marian Kaczmarek,za kiebas domow- biskupiask,zdoby I nagrod w konkursie Nasze KulinarneDziedzictwo- Smaki Regionw w Poznaniu.W 2011 w kolejnej edycji tego konkursu zdobywyrnienie za szynk tradycyjn- biskupiaskoraz nominacj do nagrody Pera 2011 zakiebas biskupiask.

OFERTA FIRM - TRADYCYJNE WYROBY PIEKARNICZE

CHLEB BISKUPIASKI

OFERTA FIRM - SZYNKA TRADYCYJNA BISKUPIASKA

PLACEK DRODOWY

KROBIAKROBIA

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

kromki chleba,smalec ze skwarkami,salceson,

pomidor,ogrek kiszony,cebula,sl,

pieprz.

chleb, maso, saata,pasta jajeczna,5 jajek, 1 yka majonezu,1/2 pczka szczypiorku,sl, pieprz.

chleb (moe by tostowy), maso, saata,pasta z tuczyka,1 puszka tuczyka w kawakach, 1 yeczka majonezu,3 rzodkiewki, 1/2 pczka koperku.

Jajka ugotowa pokroi w drobn kosteczk,doda majonez i drobno pokrojony szczy-piorek doprawi sol i pieprzem do smaku.Na posmarowany chleb i saat pooypast , udekorowa warzywami.

Do miseczki wyoy tuczyka z puszki (odsczy ) doda majonez start rzodkiew-k i pokrojony koperek wszystko razem wymiesza, pooy na kanapk, udekoro-wa wieymi warzywami.

KANAPKA BISKUPIASKA

OFERTA FIRM - SPDZIELNIA SOCJALNA KAMERDYNER

KANAPKA Z PAST JAJECZN

KANAPKA Z TUCZYKIEM

KROBIA

Dzbanuszek do esensji, II po XIX w.Serwetnik, koniec XIX w.

Legendarna jaowcwka Kantorowicza. Lata 30 XX w.

7/23/2019 bzs

4/21

6 7

Tokiebasa ptrwaa, rednio rozdrobniona,o ciemnobrzowej barwie. Produkowana jestz wyselekcjonowanych kawakw szynek.Dobrany najlepszy surowiec i mieszankanaturalnych przypraw nadaje jej swojski wygldi smak. Kiebasa Ppowska Krucha zostaanagrodzona tytuem HIT 2011.

Kiebasa biskupiaska jest produkowanaz wyselekcjonowanych kawakw misa z opatkii szynek, pochodzcego ze wi od okolicznych rol-nikw. Miso to jest peklowane z dodatkiem na-turalnych przypraw. Nastpnie jest rozdrabnianei mieszane z czosnkiem, majerankiem i pieprzem.Kolejnym etapem produkcji jest wdzenie w tra-dycyjnej wdzarni opalanej drewnem olchowym.nastpnie biskupiaska parzona jest w kotle.Swym smakiem i wygldem przypomina kiebasz dawnych, tradycyjnych domowych ubojw.

Poldwica biskupiaska zachwycawszystkich swym specyficz-nym smakiem i wymienitymzapachem. Niepowtarzalnywygld nadaje jej ciemnobrzowabarwa oraz mieszanka staranniedobranych przypraw. Surowiec do

produkcji pochodzi z tuczni-kw od okolicznych rolnikw.Poldwica ta ma bardzo delikatnkonstystencj. Produkowanaz najcenniejszych i najlepszych

gatunkw misa wieprzowego.

TRADYCYJNE WYROBY ZAKADU MISNEGO MARIAN KACZMAREK

KIEBASA PPOWSKA KRUCHA

KIEBASA BISKUPASKA

POLDWICA BISKUPIASKA

KROBIA

w skadzie:

w skadzie:

Dania regionalne serwowanew restauracji Pireus

eintopf,czernina z makaronem i winiami,kaczka po biskupiasku,kluchy na achu (parowane),kluski yk pane (szare),schab z kostk,na deser kompot owocowy.

czrnina, makarondomowy, winie,suszone owoce,

przyprawy.

schab z kostk,buraczki, ziemniaki,okraszone boczkiem,cebul i majerankiem.

KUCHNIA REGIONALNA RESTAURACJI PIREUS

CZERNINA Z MAKARONEM I WINIAMI

SCHABOWY Z KOSTK

KROBIA

Sklep z garderob na rynku w Krobi pocz. XX w.

Szklanka z przedwojennej restauracji w Krobi

Zofia Je z Posadowai Jzefa Sawiska z Chumitek

Forma do masa wielkanocnego

Wntrze dawnej drogerii w Krobi

7/23/2019 bzs

5/21

8 9

w skadzie:

w skadzie:

w skadzie:

zupa z kapusty kiszonejlub biaej,z misem, warzywami,kminek, majeranek.

kaczka pobiskupiasku,

pier z kaczkiz cebul, czosn-kiem, jabkiem,kluchy na achu(parowane,

przepis str. 24)sos z przetar-tym jabkiemi cebul,kapusta modraz winiami.

kluski yk pane (szare)z boczkiem, cebul,kapusta kwaszona,

gotowanaz kminkiem,okraszona smalcemze skwarkami.

EINTOPF

KACZKA PO BISKUPIASKU

KLUSKI PANE (SZARE)

KROBIA

kg mki, 50 g. drody, 1 szklanka mleka,1 cae jajko, 2 tka, 100 g. cukru,50-80 g. tuszczu (masa lub margaryny).

5 yek mki pszennej, 3 l. wody, 1 l. malanki,1 yka masa, 3 ziarnka pieprzu, 3 jajka,1 li laurowy, 3 ziarnka angielczyku, 200 mlmietany, pieprz i sl do smaku.

2 l. wywaru z koci i woszczyzny,200 ml. przecieru pomidorowego,100 ml. kocentratu z Pudliszek,50 g. mki, 100 ml. mietany,sl do smaku, natka pietruszki,rednia cebula.

Przygotowa ciasto drodowe. Z wyronitego ciasta ufor-mowa niedue okrge bueczki i uoy na wysmarowanejtuszczem blaszce. Zostawi do wyronicia. Nastpnie po-smarowa roztrzepanym jajkiem. Mona posypa makiem lubkruszonk. Piec 20-25 min. w temp. 180 st.

Do garnka wla wod i wsypa przyprawy i maso. Gotowa 10 min. W tym czasieuszykowa zaklepk z malanki i mki. Do maej miseczki wybijamy jajko i wlewamy nawrzc wod do garnka. W zalenoci od iloci jajek powtarzamy t czynno. Po 5 min.wlewamy zaklepk do gotujcej wody. Gotowa jeszcze przez 3 min.Nastpnie doda mietan i przyprawi pieprzem i sol do smaku. Danie to podajemyz ziemniakami duszonymi.

Ugotowa wywar z koci i woszczyzny, woy przeciery pomidorowe i gotowa na maym ogniu. Nastpnie wla napodsmaon cebul (cebul przekroi na p do mocno przesmay). Zup doprawi do smaku. Zacign mk, dobrzezmieszan ze mietan. Na kocu doda posiekan pietruszk.

SODKIE BUKI

POLEWKA

POMIDOROWA

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

DOMACHOWO

Ratusz w Krobi, przedwojenna pocztwka

Prezydent Ignacy Moscicki w Krobi w 1929 r.

Biskupianie lata 30 Modzierz koniec XIX w.

Mlecznik pocz. XX w.

lub w Domachowie 1933 r.

7/23/2019 bzs

6/21

10 11

kg mki, 40 g. drody, litra mleka,100 g. cukru, 60 g. tuszczu, 1 cae jajko,2 tka, cukier waniliowy, szczypta soli.

5 l. mleka,1 kg mki, woda,2 szczypty soli.

800 g. mki, l. mleka, 4 jajka, 50 g. drody rozpuciw letnim mleku i yce cukru, 6 yek cukru, 100 g. margaryny rozpuszczonej, 2 kieliszki wdki.

Ciasto wyrobi tak, jak na placek drodowy i pozo-stawi w misce do wyronicia. Wyoy na st i roz-wakowa, wykrawa trjkty. Na rodek trjkta kapowida i zwija od szerszej strony do wszej. Piecokoo 15-20 minut w temperaturze 180 stopni.

Po upieczeniu lukrowa. Podawa z kaw zboow.

Zagotowa mleko. Z mki, wodyi soli zrobi kruszonki. Pokruszoneciasto wrzucamy do gotujcego mle-ka. Gotujemy przez 5 min na maymogniu. W zalenoci od upodobaniasolimy lub sodzimy.

Wyrobi ciasto na jednolit mas (tak jak na placekdrodowy). Pozostawi do wyronicia. Formowa nie-due placuszki i smay na gbokim tuszczu. Podawaz cukrem lub z konfitur.

ROGALE DRODOWE

KRUSZONKA

RACUSZKI

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

DOMACHOWO

2 szklanki mki,1 szklanka cukru,3 jajka, 2 yeczki proszku do pieczenia, szklanki mleka, szklanki oleju,cukier waniliowy, 2 jabka,kruszonka: kostki margaryny,2 szklanki mki, 4 yki cukru,cukier waniliowy.

babka jasna: 4 jajka, 170 g.cukru, 75 g. mki tortowej,75 g. mki ziemniaczanej,1 yeczki proszku do

pieczenia,babka ciemna: 4 jajka,170 g. cukru,60 g. mki tortowej, 75 g.mki ziemniaczanej,2 yki kakao 2 yeczki

proszku do pieczenia,krem: 1 kostki masa,1 kostka margaryny,5 jajek,8 yek cukru,

2 cukry waniliowe,2 yki spirytusu.

ciasto: 600 g. mki, 2 yki masa, 100 g. dro-dy, 3 jajka, szklanki cukru,masa makowa: 3 szklanki maku, 1 kostka mar-

garyny, 2 olejki migdaowe, 5 yek kaszki, l.mleka, cukier, bakalie w/g uznaniakruszyny: kostki masa, 300 g. mki,1 szklanka cukru.

Wszystkie skadniki poczy, wyrobiciasto i wyoy na wysmarowan blaszk.Na ciasto pooy owoce, najlepiej jabka.

Nastpnie na szczycie umieci przygotowa-n wczeniej kruszonk.

Mak parzymy i mielimy 2 razy. Z mlekiem gotu-jemy kaszk na gsto. Dodajemy tuszcz, cukieri olejek migdaowy. Gdy si rozpuci dodajemymak, bakalie i mieszamy. Gdy wyronie, ciastodrodowe rozwakowa i naoy mak. Zwijamyi wykadamy na wysmarowan blaszk. Pieczemyna zocisty kolor w temp. 180-200 st.

Biaka ubi z cukrem. Do ubitych biaek doda tka i mkwymieszan z proszkiem. Nastpnie przez sito wla ciastodo formy. Podobnie z ciastem ciemnym, ktre naley wlado drugiej formy. Ciasta pieczemy w temperaturze 200 st.Wykonanie kremu:Jajka ubi z cukrem i cukrem waniliowym. Maso utrzez margaryn. Do utartego masa doda ubite jajka, wolno,cigle ucierajc. Na sam koniec doda spirytus.Kada babk po upieczeniu pokroi wzdu na trzy czci.Wyj rodek z pierwszej babki i woy do drugiej, a potemodwrotnie, z drugiej babki rodek woy do pierwszej.I to wszystko pocz z kremem, smarujc rwnie gr.

SZACHOWNICA

PLACEK

MAKOWIEC

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

GOGOLEWO

Panie w stroju biskupiaskim

Mode Biskupianki z Domachowa

Mynek cienny pocz. XX w.

Mlecznik z pocz. XX w.

Aniela i Stanisaw Gociascy z Gogolewa z dz iemi:Stanisawem, Wand, Franciszkiem, Jzef i Romanem

7/23/2019 bzs

7/21

12 13

Urobi miso doda przyprawy, surowe jajko, cebu-l i buk, namoczon wczeniej w wodzie. Nastp-nie ugotowa jajka na twardo. Obrane obtoczymisem i zrobi kule. Smay na gbokim tuszczu.Po usmaeniu przeci na p i podawa na saacie

z sosem zielonym.

2 biaka drobno pokroi. Majonez rozprowa-dzi z sokiem z kiszonych ogrkw. Dodabiaka, drobno posiekany szczypiorek, lubczyki suszone warzywa. Cao dobrze wymieszadodajc odrobin pieprzu.

skadniki:

skadniki:

skadniki:skadniki:

wykonanie:wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

1 kg misa mielonego, 2 cebule,4 jajka gotowane, 2 jajka surowe,sl, pieprz, tuszcz do smaenia,2 czerstwe buki.

majonez, szczypiorek, 2 ugotowane jajka,drobno starta suszona woszczyzna,lubczyk, pieprz zmielony,1/3 szklanki soku z kiszonych ogrkw.

kg sera tego, 1 serek mietankowy,1 parka kiebasy zwyczajnej, zielona, pietruszka,2 jajka na twardo, kostki masa,

grzybki (lub pieczarki) marynowane.

1 kg mki, 1 szklanka cukru,32 g. cukru waniliowego,2 paskie yeczki amoniaku,2 kostki masa, 4 jajka.

Ser naley woy do gorcej wody, aby zmik.Nastpnie go rozwakowa. Wszystkie skadnikipokroi w kostk i rozprowadzi serek mietankowy.Powstay farsz naoy na rozwakowany ty seri zwin jak rolad. Nastpnie woy do lodwkido czasu, a bdzie mona go kroi.

Wszystkie skadniki wymiesza, dobrze zagnie i rozwakowa. Ma foremk wyciciastka. Przed woeniem na wysmarowan blaszk namoczy ciastka w cukrze. Piec nazoty kolor w temperaturze 200 stopni.

KUKUCZE JAJA

SOS ZIELONY

ROLADA Z SERA

CIASTKA KRUCHE

GOGOLEWO

ciasto: 250 g. margaryny, 250 g. cukru,5 jajek, 1 yeczka proszku do pieczenia,400 g. mki, 100 g. kartoflanki.mus: 2 kg jabek, szklanki cukru, cynamon.

10 ziemniakw, 2 szklanki mki,1 jako, 500 g. boczku wdzonego,2 cebule, 2 yki smalcu,sl, pieprz do smaku.

ciasto: 4 szklanki mki, 1 szklanka cukru, 1 kostka margaryny, 4 tka,1 szklanka mietany, 20 g. drody, sl / farsz: 500 g. kiszonej kapusty, 1 zbek czosnku, 1 yeczkakminku, sl, pieprz do smaku.

Ciasto: margaryn utrze z cukrem, dodajajka, mk, proszek.Mus jabkowy: Jabka obra i utrze natarce. Podsmay z cukrem i cynamonem.

Poow ciasta wyoy na blach pooymus z jabek i przykry pozosta czciasta. Piec ok. godziny na zoty kolorw temp. 180 st.

Ziemniaki zetrze na tarce, doda jajko, mk i wymie-sza na jednolit mas. Wrzuca malekimi porcjami naosolony wrztek. Gotowa 10-15 min. Na patelni rozgrzasmalec, doda cebul skrojon w kostk i boczek. Zarumie-ni. Doda do klusek i delikatnie wymiesza.

Drode rozkruszy, doda yk mietany i cukru. Gdy drode urosn doda wszystkie pozostae skad-niki: - mk, cukier, mietan, tka. Wyrabia ciasto tak dugo, a powstanie jednolita masa. Pozostawina godzin. Kapust ugotowa z czosnkiem, kminkiem, posoli i ostudzi. Nastpnie ciasto rozwakowai wykrawa prostokty, z ktrych po naciciu i woeniu farszu zwija si mae pieroki. Piec w rozgrza-nym wczeniej piekarniku przez 15-20 minut.

JABECZNIK

SZARE KLUSKI Z WDZONK

KAPUNIACZKI

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

POSADOWO

Mikoaj i Helena Gilewiczowie 1921 r. Lalka w stroju biskupiaskim

Biskupianki z Posadowa 1930 r.

7/23/2019 bzs

8/21

14 15

Wszystko razem zagotowa (bez pomi-

dorw). W gorcej zalewie rozpuci10 yek elatyny. Pomidory obrane pokroi na wiartki i woy do soika. Zala zalew i gotowa jeszczeprzez 5 minut.

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

2 kg. pomidorw (obranychze skrki, mog by limy),15 ziaren pieprzu,15 ziaren ziela angielskiego,1 li laurowy, 1 cebula, 2 yki soli,2 yki cukru, 7 yek octu,1 l. wody, 1 li kopru lub selera(na kady soik),10 yek elatyny.

kg ledzi solonych,3 cebule,olej lniany.

1 kg karpia, kg grzybw wieych lub 100 g. suszonych,cebula, 1 jajko,buka tarta, 200 ml mietany 12%.

ledzie wymoczyw wodzie i pokroi napaski. Cebule pokroi wptalarki. Przeoy ledziecebul, zala lnianymolejem i schodzi.

Karpia usmay w jajku i buce tartej (w przypadku suszonych grzybw wygotowa jei odcedzi). W brytwannie uoy warstwy cebuli, skrojonej w pirka, kawaki usma-onego karpia i grzybw na przemian. Na kocu zala mietan. Pod przykryciem piecw piekarniku w temp. 150-200 st.

POMIDORY W GALARECIE

LEDZIE W OLEJU LNIANYM

KARP W MIETANIE

POTARZYCA

Z koci i warzyw ugotowa wywar. Kapust ki-szon drobno pokroi i ugotowa w maej ilociwody. Z tuszczu, cebuli i mki zrobi zasmak.

Poczy przecedzony wywar z ugotowan kapust i obranym misem. Zagci zasmak i doprawi do smakusol i pieprzem.

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

1 l. wody, kg kiszonej kapusty,200 g. koci surowych lub wdzonych,250 g. woszczyzny,2 mae cebule,40 g. soniny lub smalcu.

1 golonka, 2 stpki, sl peklowa,warzywa (marchew, pietruszka, seler,por,

groszek), ziele angielskie, li laurowy, sl.

1 kg eberek wieprzowych,2 cebule, 30 g. margaryny i 3 0 g.smalcu,sl, pieprz, czosnek.

Miso oczyci. Na noc zala wod i wsypagar soli. Trzyma w chodnym miejscu.Nastpnie woy miso na wrzc wod dodawarzywa, przyprawy. Gotowa na maym ogniu(bez przykrycia). Gotowa do mikkoci. Wyci-gn golonk i stpki. Rozdrobni na mae czci.Wywar przecedzi, przestudzi. Miso wyoyna miseczki udekorowa marchewk i pietruszk.

eberka umy, oczcyci, osczy z wody. Natrze przyprawami i pozostawi na 1/2godz. W rondlu rozgrza tuszcz i zarumieni eberka za wszystkich stron. W trakciesmaenia doda pokrojona cebul, zarumieni. eberka podlewa wod i dusi pod przykry-ciem do mikkoci. Podawa z kluchami na achu (parowanymi, przepis str. 24).

KAPUNIAK

GALAT

EBERKA SMAONE

POTARZYCA

Panie w stroju biskupiaskim

Szpryca do wstrzykiwania boczku do misa, koniec XIX w.

Przed powozem 1938 r.

Czajnik do gotowania na angielce

POTARZYCA ROGOWO

7/23/2019 bzs

9/21

16 17

1 kg burakw, 1 kg biaej kapusty, 2 cebule,zalewa: szklanki octu, 2 szklanki wody, szklanki cukru, 1 yeczka soli,ziele angielskie, li laurowy.

puszka niesodzonego mlekaskondensowanego,

galaretka truskawkowa,500 g. truskawekwieychlub mroonych.

1 kg cytryn,1 l. spirytusu, kg cukru,1 l. wody.

600 g. cukru,1 kg wini,1 litr spirytusu.

Rozpuci galaretk dodajcmniej wody i ostudzi j, mle-ko zmiksowa. Dodawa do mleka galaretk dalej miksujc, doda owoce i miksowa a do

uzyskania konsystencji pianki, lekko dosodzi. Wyla do pucharkw lub szklanej salaterkii wstawi do lodwki. Gdy legumina truskawkowa steje, ubra j owocami.

Buraki ugotowa, obra i zetrze na tarce.Kapust poszatkowa. Cebule skroi w kost-k. Wszystkie skadniki wymiesza i zala

zalew. Pozostawi na dob, nastpnie zawekowa i gotowa przez 25 min. na maym ogniu.

Cytryny sparzy, pokroi i zala spirytusem. Zostawiw szczelnie zamknitym naczyniu na dob. Zagotowa wodz cukrem i wystudzi. Zalane cytryny wydusi przez sitoi gaz. Doda do wody z cukrem. Zla w butelki.

Winie z cukrem zala spitytusem. Szczelnie zamkn i od-stawi na 2 tygodnie. Rozla do butelek. Mona dodatkowozala pozostae winie litrem wdki lub spirytusu ju bezdodawania cukru. Podobnie jak wczeniej rozla po dwchtygodniach do butelek.

LEGUMINA

BURACZKI Z KAPUST

CYTRYNWKA, WINIWKA

skadniki:

skadniki:

skadniki: skadniki:

wykonanie:

wykonanie:wykonanie:

wykonanie:

POTARZYCA

soik litrowyprzetopionego smalcuze skwarkami,2 rednie cebule,1 jabko,300 g kiebasy su-szonej, podwdzanej,szczypta majeranku,sl

zakwas: 1 szklank mki ytniejrazowej wymiesza z szklanki wody.Odstawi na trzy doby w ciepe miejsce.Miesza kilka razy dziennie drewnianyk, aby napowietrzy.chleb: 1 szklanka ciepej wody1 szklanka maki ytniej razowejWszystko razem wymiesza i zostawi

pod przykryciem na 6-12 godz.Nastpnie doda: szklanki sonecznika, szklanki siemienia lnianego,4 yki patkw owsianych,1 szklanka otrbw pszennych lub ytnich,3 yeczki soli,1 l. ciepej wody,50 g. drody rozpuszczonych w wodzie,1 kg pszennej mki.

1 kg surowego boczku, 1 kg kiszonej kapusty, l. wody, 4 listka laurowe, 6 ziaren ziela angielskiego, sl,

pieprz do smaku.

Smalec przesmay z pokrojon cebul. Doda jabko posiekane w talarki i kiebas

pokrojon w drobn kostk. Na kocu doprawi sol i majerankiem. Podawa z pajdchleba i kiszonym ogrkiem.

Cao wymiesza i odstawi na 2 godz. Przykrywajcptnem. (1 szklank odla na nastpny rozczyn). Ciastowoy do posmarowanych tuszczem korytek lub doredniej wielkoci blaszki. Piec ok 80 min. w piekarniku

rozgrzanym do 200 st. Po upywie godziny posmarowaciasto wod i piec jeszcze 20 minut.

Do 5-litrowego garnka wla wod,woy opukan i odsczon kapust,boczek pokrojony w grube plastry,licie laurowe i ziele angielskie.Gotowa ok. 1 godzin. Na koniecdoprawi sol i pieprzem. Podawaz ziemniakami.

SMALEC BABCI NINY

CHLEB RAZOWY

BOCZEK W KAPUCIE

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

ROGOWO

Fotografia rodzinna sprzed p wieku

Butelka ceramiczna, pocz. XX w..

Fotografia ze zbiorw rodzinnych Katarzyny Olejniczak z Rogowa

Pojemnik do chleba z pocz. XX w.

Wstkabiskupiaskapocz. XX w. Wstki biskupiaskie na czepcu

ROGOWO ROGOWO

7/23/2019 bzs

10/21

18 19

ciasto: 2 jajka, 150 g. mki, 100 g. cukru, kostki margaryny, 1 yeczka proszku do pieczenia,masa makowa: kg maku, 1 olejek migdaowy, 350 g. cukru, 1 yka margaryny,1 may soik kompotu z agrestu, 2 budynie mietankowe,100 g. uskanych orzechw woskich, 100 g. bakalii.

l. spirytusu,4 cytryny.1 szklanka miodu.

kg mki pszennej,5 jajek,4 yki powide liwkowych,2 yki cukru, szklanki

przegotowanej wody.

Skadniki ciasta utrze i wyoy na blaszce. Z cukru ugotowa lukier. Budynie ugotowa w l.mleka i wla do maku. Nastpnie ugotowany lukier, orzechy, bakalie dodajemy do sparzonego,mielonego maku i wylewamy na ciasto. Na wierzchu moemy naoy kruszonk z kg mki,1 kostki margaryny, niepenej szklanki cukru i proszku do pieczenia. Pieczemy na zocisty kolorw emp. 180-200 st. ok.50 min.

Wycinity sok z cytrynyoraz mid podgrzany do 40stopni doda do spirytusu.Wymiesza i przela do bu-telki. Po 24 godz. miodwkajest gotowa do picia.

Z mki i jajek ugnie ciasto. Dobrze wyrobio-ne ciasto przykry ciereczk na ok. 15 min.Nastpnie podzieli ciasto na dwie czcii rozwakowa. Gdy ciasto jest bardzo cienkiewyci 4-centymetrowe pasy. Uoy jeden nadrugim i pokroi w cienkie paski. Otrzymankrajank zagotowa, a kluski wypyn nawierzch. Przecedzone umieci w misce.Z powide, cukru i wody zrobi sos. Doda doklusek i cao wymiesza. Mona podawaz kompotem z jabek.

MAKOWIEC

MIODWKA

KLUSKI Z POWIDAMI

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

ROGOWO

10 patw l edziowych (solonych),2 cebule, 3 yki koncentratu

pomidorowegoPudliszki1 yki octu,1 yki cukru, 3 yki oliwy,3 listka laurowe,

po 5 ziaren pieprzu czarnegoi ziela angielskiego,4 yki wody.

150-200 g. smalcu ze skwarkami,1 dua gwka kapusty, 1 due jabko,1 duy pomidor, 8 czubatych yekcukru, 4 yki octu, sl, pieprz,2 yki mki.

1 kg pomidorw,300 ml mietany 18%,1 pczek szczypiorku,1 pczek koperku, sl, pieprz.

ledzie zamoczy na 12 godz.w wodzie, odsczy i pokroi na 3-4 cm kawaki. Cebul pokroi w pirka. W misce przekada war-stwami ledzie i cebul. Koncentrat, oliw, ocet, cukier i pozostae przyprawy gotujc na maym ogniu,doprowadzi do wrzenia. Po ostudzeniu zala ledzie i starannie wymiesza. Przechowywa w chodnymmiejscu. ledzie s gotowe po 12 godz.

Cebule w talarkach przetopi zesmalcem na zoty kolor. Kapustposzatkowa i w duej misce moczy,aby pucia wod. Doda jabko bez

skrki, skrojone w talarki. Sparzonypomidor obra ze skrki, doda do kapusty. Ugotowa dodajc na kocu, gdy kapusta zmiknie ocet,cukier. Kapusta nie powinna by za mocno rozgotowana.

Pomidory sparzy wrztkiem, obra ze skrki i zmiksowa. Wstawina ok. godz. do lodwki. Szczypiorek i koperek po umyciu drobnoposieka. Razem ze mietan doda do chodnika, doprawi sol,pieprzem i wymiesza.

LEDZIE W ZALEWIE POMIDOROWEJ

KAPUSTA SODKO-KWANA Z POMIDOREM

CHODNIK POMIDOROWY

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

ROGOWO

Dzbanek do herbaty, I pol. XIX w.

yeczki z I po. XX w.

Fot. ze zbiorw Katarzyny Olejniczak

ROGOWO STARA KROBIA

7/23/2019 bzs

11/21

20 21

Groch zamoczy na noc w zimnej wodzie, a na-stpnie ugotowa do mikkoci. W oddzielnymgarnku ugotowa kapust z limi laurowymi. Ce-

bule obra i pokroi w kostk, zrumieni na tuszczu, doda mk i wymiesza. Gotow zasmak oraz grochdoda do kapusty, doprawiajc do smaku kminkiem, pieprzem i sol. Cao wymiesza i zagotowa.

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

700 g. kiszonej kapusty,1 szklanka grochu,2 cebule, olej,1 yka mki, kminek,licie laurowe,

pieprz, sl do smaku.

300 g. suszonych liwek, 4 yki cukru,1 yeczka mielonego cynamonu,skrka z 1 cytryny, 6 godzikw,2 l. wody.

1 kg ziemniakw, 2 jajka,4 yki pszennej mki, 150 g. boczku wdzonego,1 paska yka soli.

liwki wypuka i zala na kilka godzin l. zimnej wody, aby zmiky. Po namocze-niu przela do wikszego garnka i dodapozosta wod. Doda cynamon, umyti sparzon wczeniej skrk z cytrynyoraz godziki i gotowa ok. 30 min. Przedpodaniem kompot naley schodzi.

Ziemniaki obra umy i zetrze na tarce. Odcisn wod, osoli, doda jajka, mki wymiesza. Wyrobione ciasto rzucamy na wrzc , posolona wod. Gotujemydo czasu wypynicia. Podawa z usmaonym pokrojonym w kostk boczkiemwdzonym i kapust.

GROCH Z KAPUST

KOMPOT Z SUSZONYCH LIWEK

SZARE KLUSKI

ROGOWO

4 l. wody, 1 kg eberek wdzonych,1 marchewka, 1 pietruszka,

plaster selera, 3 ziela angielskie,may listek laurowy, szczyptamajeranku, sl do smaku.

1 kg misa z krlika,1 kg boczku lub podgardla,1 kg wtrbek drobiowych,100 g. soniny, 2 rednie cebule,3 jajka, 1-2 czerstwe buki,4 marchewki, 4 pietruszki, seler, kg pieczarek, sl, pieprz,majeranek, li laurowy,ziele angielskie, gaka muszkatoowa.

4 l. rosou, koncentrat p omidorowy Pudliszki2 yki keczupu Pudliszki, 1 yka cukru,sl do smaku, 1 yeczka lubczyku mielonego,zasmaka: 2 yki masa, 1 maa cebula,2 yki mki

Miso z krlika i podgardla gotowa z przyprawami i cebul. Wystudzi. Wtrbkigotowa w wodzie 3 min. Po ostudzeniu zmieli 2 razy. W ostudzonym wywarze naleywymoczy buki. Miso, podgardle i wtrbki wyrobi z odcinitymi bukami, przyprawa-mi i zmielonymi, ugotowanymi warzywami na jednolit mas. Jeli jest zbyt sucha dola wy-waru. Pieczemy ok. godz. w natuszczonej foremce, na wierzchu ukadamy kawaki soniny.

Wszystkie skadniki gotowa razem ok. 50 min. Podawa z ugotowanymi ziemniakami, pokrojonymiw plastry.

Gotowa ok. 10 min. Na kocu dodaprzygotowan zasmak.

PASZTET BABCI MARYSI

ROS WDZONY

POMIDORAWA ZE STAREJ KROBI

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

STARA KROBIA

Katarzyna Olejniczak lata 70

Solniczka z I po. XX w. Doynki na Biskupinie 1953 r.

Kocio do rosou. I po. XX w.

Dzban kamionkowy z pocz. XX w.

STARA KROBIA STARA KROBIA

7/23/2019 bzs

12/21

22 23

500 g. mki, 50 g. cukru, 100 g. margaryny, 40 g. d rody, 2 jajka, 1 tko, szklanki mleka 2,5 %, cukier waniliowy, 50 g. cukru pudru, szczypta soli,nadzienie: 2 opakowania budyniu mietankowego, l. mleka, 100 g. rodzynek.

(ok. 4 l. nalewki), 1 kg aronii,3 l. wody, 1 kg cukru,2 yki kwasku cytrynowego,450 lici z wini,1 l. spirytusu.

1 szklanka biaek,1 szklanka cukru,1 szklanka mki,1 szklanka suchego maku,1 yeczka proszku do pieczenia, kostki margaryny.

Mk z sol przesia do miski, drode rozprowadzi w szklanki letniego mleka z dodatkiem 1 y-eczki cukru i zostawi do wyronicia. Margaryn stopi, ostudzi i doda do mki wraz z droda-mi. Nastpnie wbi jajka i tko, doda cukier i wyrobi ciasto. Odstawi do wyronicia. W tymczasie ugotowa budy. Po schodzeniu doda do budyniu rodzynki. Ciasto rozwakowa w pro-stokt, rozoy na nim budy i zwin jak rolad. Nastpnie pokroi w 2-centymetrowe plastryi upiec w temp. 180 st. na zoty kolor. Na kocu posypa cukrem pudrem.

Aroni z limi i wod gotowa przez godzin namaym ogniu. Odcedzi, do soku doda cukieri kwasek cytrynowy. Gotowa 15 min. Po ostudze-niu wla spirytus i odstawi. Rozla do butelek.

Biaka ubi na sztywn pian z cukrem. Dodaroztopion margaryn i pozostae skadniki.Upiec i pola polew czekoladow.

DRODZOWE LIMACZKI

NALEWKA Z ARONII

BABKA MAKOWA

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

800 g. wieprzowego misa (opatka lub karkwka),150 g. tuszczu, 5 pomidorw, 2 cebule, 1 pietruszka,maa seler, 2 zbki czosnku, 2 yki przecieru pomidorowegoPudliszki, yeczki majeranku, yeczki lubczykuzmielonego, sl, pieprz do smaku, 1 l. bulionu.

150 g. boczku wdzonego,3 jajka, 3 yki mki,1 szklanka mleka lubwody, sl do smaku.

1 kg kiebasy biskupiaskiej, 1 kg cebuli, 2 kg kolorowej papryki,3 kg pieczarek, olej, sl, pieprz, lubczyk, ketchup Pudliszki,koncentrat pomidorowy Pudliszki.

Miso pokroi w centymetrowa kostk. Podsmay z cebul, pod-lewajc bulionem. Woy warzywa starte na duych oczkachi zmiadony czosnek. Doda przyprawy. Gotowa do mikkocimisa. Zacign lekko. Najlepiej podawa z kasz, chlebem

lub ziemniakami.

Boczek pokroi i podsmay.Doda jajka roztrzepanew mleku lub wodzie z mk,posoli. Podawa z ziemnia-kami w mundurkach.

Kiebas pokroi w kostk i podsmay na oleju.Cebul zaszkli na oleju, doda papryk. Podsmayrwnie pieczarki. Wszystkie skadniki poczy, dodakoncentrat, ketchup, posoli i popieprzy do smaku.

GULASZ Z POMIDORAMI

POJDKA

PAPRYKARZ BISKUPIASKI

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Korek do butelki, pocz. XX w.

Zdjcie ze Starej Krobi

Wieniec doynkowy

Opakowanie Maggi

Waga kuchenna z pocz. XX w.

STARA KROBIA SUKOWICE

7/23/2019 bzs

13/21

24 25

100 wini,40 lici,3 szklanki wody,1 kg cukru,1 yeczkakwasku cytrynowego.

ciasto: 400 g. mki pszennej, 1 yka mki ziemniaczanej, 6 tek, 250 g. margaryny,200 g. cukru, 1 yeczka proszku do pieczenia. krem: 1 kostki masa, 2 tka, 1 jajko,100 g. cukru, szklanki mleka, 1 yka mki pszennej.

800 g. mki zwykej, , 25 g. drodyszczypta soli, 1 yeczka cukru,1 szkl. mleka, 2 jajka, 2 1/2 yeczki margaryny.

Ciasto: margaryn utrze z cukrem, doda tka, mk wymieszan z proszkiem do pie-czenia. Ciasto zgnie, rozdzieli na dwie czci i upiec na blaszce wyoonej pergaminemw piekarniku w temp. 180 st. na zo ty kolor.Krem: mleko, mk, tka i cae jajko wymiesza i gotowa w kpieli wodnej, a zgst-nieje, cigle mieszajc. Maso utrze i stopniowo dodawa ugotowany budy. Na koniecdoda kilka kropel oleju. Ciasto przeoy mas. Wierzch polukrowa.

Winie i licie zala,zagotowa i odcedzi.Doda cukier,kwasek i zagotowa.

Drode rozrobi w mleku z cukrem i 1 yk mki. Doda do mki razem z ubitymijajkami. Ciasto wyrabia a do pojawienia si pecherzykw powietrza. Doda stopionmargaryn. Po wyroniciu ciasta uformowa kluchy, pooy na stolnicy i poczeka,a urosn. Parowa pod przykryciem przez 10-15 minut.

MAZUREK

SOK Z WINI

KLUCHY NA ACHU (PAROWANE)

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

1 kaczka, o wadze okoo 2 kg,1 yka suszonego estragonu,1 i yki suszonego majeranku,sl i pieprz,2 yki oliwy,1 1/2 jabka ze skrk.

kalafior,2 yki masa,tarta buka.

200 g. pory,200 g. jabek,sok z cytryny,majonez,sl, cukier dosmaku.

500 g. grzybw,500 g. woszczyzny,500 gram misa lub koci,10 yek kaszy,20 g mki, l. mietany.

Kaczk wysmarowa oliw, natrze sol, pieprzem, majerankiemi estragonem. Do rodka kaczki woy 1 1/2 jabka pokrojonegona wiartki z wykrojonymi gniazdami nasiennymi. Otwr spiszpikulcami. Kaczk wstawi do lodwki na kilka godzin.Piekarnik nagrza do 220 stopni. Kaczk wstawi do nagrzanegopiekarnika, na pocztku bez pokrywki i piec przez 1/2 godziny.Nastpnie zamkn garnek pokryw, zmniejszy temperatur do180 stopni i piec przez 2 godziny. Najlepiej podawa z kluchamina achu (parowanymi, przepis str. 24), sosem i modr kapust.

Por pokroiw cienkie pasecz-ki, jabka zetrzena tarce, dodamajonez. Dopra-wi do smaku sol,cukrem, sokiemz cytryny.

Ugotowa kalafiorz cukrem i sol.Rozpucic masona patelni. Dodabuk tart i smayok 4 min. na zotykolor. Pola bukugotowany kalafior.

Z misa i woszczyzny ugotowa wywar.Przecedzi doda kasz i zagotowa.Grzyby pokroi w drobn kostki podsmay na tuszczu ok. 20 min.Podsmaone grzyby doda do zupyi przez chwil gotowa. Zacign mki mietan. Doprawi do smaku sol.

PIECZONA KACZKA

SURWKA Z PORA

ZUPA GRZYBOWA Z KASZ

KALAFIOR Z BUK TART

skadniki:

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie: wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Cynowe naczynia z XVIII w.

Komplet sztucw pocz. XX w.

WYMYSOWO WYMYSOWO

7/23/2019 bzs

14/21

26 27

dua golonka, woszczyzna,mietana, 2 yki mki,1 kg ziemniakw, kg kapusty kiszonej,3 yki smalcu ze skwarkami,licie laurowe, ziele angielskie,lubczyk, ocet, cukier, pieprz, sl.

kaczka, tuszcz,gwka czerwonej kapusty,3 yki smalcu,sl, pieprz do smaku,cebula, 3 yki mkiziele angielskie,licie laurowe,ocet, cukier.

4 porcje kurczaka,3 due pomidory (lub domowy przecierz pomidorw) 3 yki mki, 3 cebule,3 zbki czosnku, majeranek, lubczyk,sl, pieprz do smaku.

Ugotowa golonk do mikko-ci we woszczynie i przypra-

wach. Doprawi wywar octemi cukrem do smaku. Zacign dwoma ykami mki i mietan. Kapust drobno pokroii doda wraz ze smalcem do gotowanych, gorcych ziemniakw. Podusi razem, doprawii poda do golonki.

Poporcjowa kaczk. Rozgrza tuszcz z cebul. Usmaymiso i doprawi. Po usmaeniu do mikkoci miso wyci-gn z brytfanny. Do tuszczu doda wywar, zacignitymk i doprawi do smaku.Czerwon kapust poszatkowa, sparzy wrztkiem azmiknie. Odcedzi i doprawi smalcem, sol, pieprzem.Doda cukier i ocet. Dusi przez chwil na wolnym ogniu.Podawa z kluchami na achu (parowanymi, przepis str. 24).

Kurczaka pokroi na porcje, natrze majerankiem, prze-tartym czosnkiem i lubczykiem. Podsmay na zoty kolor.Nastpnie wyoy na cebuli i pomidorach. Dusi dodajcsl i pieprz do smaku.

KWANE

KACZKA Z PYZAMI I MODR KAPUST

KURCZAK W POMIDORACH

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

skadniki:

skadniki:

skadniki:

szklanka krwi z kaczki,porcja misa z kaczki, kg woszczyzny,4 yki mki,ziele angielskie, lubczyk,sl, cukier, ocet, makaronwasnej roboty (przepis str. 32).

500 g. wtrbki wieprzowej,3 yki mki, 3 cebule,domowy przecier z pomidorw(lub pomidory w puszce),4 yki oleju rolinnego,1 yka majeranku, yeczki tymianku,sl, pieprz, ostra papryka.

800 g. eberek wdzonych,2 marchewki,2 pietruszki, maego selera,ziemniaki ugotowane w upinach,kwana mietana,yka musztardy,ziele angielskie, li laurowy,ocet, pieprz, cukier.

Po zagotowaniu wody woymiso, woszczyzn, przyprawy.Gotowa do mikkoci. Dopra-wi do smaku. Zmiesza krew(poczon wczeniej z octem) z mk. Doda do rosou i zagotowa. Doprawi do smakulekko octem i cukrem. Czernina powinna mie sodko-kwany smak. Podawa z makaronemdomowym, wasnej roboty (przepis na str. 32).

Wieprzow wtrbk pokroi w paski. Posoli, popie-przy i doda majeranku. Nastpnie otoczy w mcei na gorcym tuszczu obsmay na zoty kolor. Pousmaeniu doda trzy cebule skrojone w krki, takby wtrbka na nich leaa. Po kilku minutach podlaprzecierem z pomidorw. Dusi razem doprawiajcsol, pieprzem i ostr papryk. Podawa z pieczywem.

Ros z eberek doprawiamy dosmaku cukrem, pieprzem, octem. Lekkozacigamy mk. Podajemy z pyrami(ziemniakami) obranymi i pokrojonymiw plastry.eberka podajemy z saatk: ziemniaki,ugotowane warzywa z rosou mieszamyze mietan kwan, doprawiamy musz-tard, sol i pieprzem.

CZERNINA

WTRBKA W POMIDORACH

KWANA ZUPA NA EBERKACH

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Biskupianie z Wymysowa

Waga kuchenna z XIX w.

Solniczka z pierwszej pol. XX w.

WYMYSOWO WYMYSOWO

7/23/2019 bzs

15/21

28 29

5 ziemniakw (pyrw),3 marchewki, 3 pietruszki,1 seler, 1 por,8 jaj, majonez,sl, pieprz.

2-3 tka,1 yeczka cukru,2-3 yeczki musztardy, szklanki oliwy.

1 kg ledzi solonych, szklanki oleju, szklanki octu, 2 szklanki wody, kg cebuli, 8 zbkw czosnku, 1 yka lubczyku, 1 yka majeranku,1 yeczka soli, 6 ziaren ziela angielskiego, 2 licie laurowe, 2 yeczki cukru,

przecier pomidorowy Pudliszki.

Jajka ugotowa na twardo.Ugotowa ziemniaki, mar-chew, pietruszk. Ugotowane warzywa pokroi w kostk, do tego wkroi jajka i por.Wymiesza wszystkie skadniki z majonezem, dodajc sl i pieprz do smaku.

Miesza tka z cukrem,dolewajc wolno oliw.Ubija do zgstnienia, nakoniec doda musztard.

Wszystkie skadniki (oprcz ledzi) ugotowa na zalew. ledzie usmay.Nastpnie zala przygotowan zalew. Postawi w chodnym miejscuna ca dob.

SAATKA JARZYNOWA

MAJONEZ DOMOWY

LED ZIELONY W POMIDORACH

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

1 szklanka mleka,1 jajko, 2 yki mki,boczek wdzony,sl, pieprz do smaku.

Karp ok. 2 kg, 500 g. pieczarek,, 3 cebule,sl, pieprz,, cytryny, 250 ml mietany 3 0%zmielone w przyprawy: li laurowy, czarny pieprz,ziarna ziela angielskiego, kilka ziaren kolendry.

1 koncentrat Pudliszki, 2 licie laurowe, 5 ziarenek pieprzu,natka pietruszki, selera, por, 1 marchewka, miso wieprzowe lub drobiowe,sl do smaku, , szklanki mietany, 1 yka mki.

Do garnka wla ok. 10l. mleka i pozostawina 3-4 dni w temp. 20st. Nastpnie pozbie-ra mietan. Pozosta- cz mleka naleyogrza i przecedziprzez gaz. Nastpnieprzydusi i pozostawina 10 min.

Boczek pokroi w kostk i podsmayna patelni. Doda mleko wymieszanez jajkiem i mk. Doda sl, pieprz dosmaku i smay na wolnym ogniu.

Karpia w caoci umy wypatroszy, przyprawi. Okoo 500 g. pieczarek i trzy cebule pokroi i usmay.Woy farsz w rodek karpia. Skropi karpia cytryn. Cao umieci w aroodpornym naczyniu i zapie-ka w piekarniku w 200 st. ptorej godziny. Co jaki czas podczas smaenia polewa karpia mietan 30%.

Powinno wyj ok. 250 ml.

Z podanych produktw gotujemy ros, do ktrego dodajemy koncentrat pomidorowy.Cao zaklepujemy.

SER WIEJSKI

LEPE JAJOKARP SMAONY

POMIDOROWA Z WYMYSOWA

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Biskupianie z archiwum rodzinnego Jadwigi Majewskiej

Korkocig do wina pocz. XX w.

Kocio miedziany z koca XIX w. Siekacz do zi pocz. XX w.

WYMYSOWO WYMYSOWO

7/23/2019 bzs

16/21

30 31

kg mki,150 g. tuszczu,200 g. cukru,3 jajka,1 szklanka mleka,1 yka amoniaku.

1 szklanka kwaniej mietany, 1 i szklanki cukru,100-120 g. margaryny, 5 jaj, yka octu,1 yeczka amoniaku, 1 yeczka sody.

Miseczk patkwr pokroi drobno,posypa kwaskiemcytrynowym i jakzmikn zasypadu iloci cukrui uciera w makutrzena jednolit mas.Umieci w soicz-kach i zagotowa.

Utrze tka z cukrem i tuszczem. Doda mk z amoniakiem i wolno wla mleko. Na koniec ubibiaka i wymiesza. yk umieci na blaszce i po wypieczeniu polukrowa.

Wszystkie skadniki wymiesza. Rozwakowa, pokroiw kilkucentymetrowe (8-10) paseczki o szerokoci 1-2centymetrw. Paseczki ponacina wzdu przez rodek -aby powstaa dziurka. Nastpnie wywin przez otwr.Smay w duej iloci tuszczu na z oty kolor przezok. 5 minut. Faworki obsypa cukrem pudrem.

DEM Z PATKW R

AMERYKANY

CHRUCIKI

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

ciasto: kg cukru, l. miodu, 2 kostki margaryny (500 g.), 1 kostka smalcu (250 g.),9 jaj, 2 kg mki, 6 yeczek amoniaku, 1 yeczka sody, zmielone: cynamon, godziki,imbir, 4 yki kakao, 4 yki kawy,krem czekoladowy: 1 szklanka mleka, 6 yeczek cukru, 8 yeczek kakao,2 kostki masa, 4 jajka (tka).

Gboki talerz patkw r,1 kg cukru, 1 l. wody, l. spirytusu,1 yeczka kwaskucytrynowego.

1/2 kg mki pszennej,50 g wieych drody (ptradycyjnego opakowania),lub 25 g suchych, szczypta soli,1 - 2 yki cukru, 1 jajko,1,5 szklanki letniego mleka.

Ciasto: Poow cukru przepali rozprowadzi ma iloci gotujcej wody, rozgotowa.Doda reszt skadnikw: mid, tuszcz, przyprawy. Po zagotowaniu wystudzi. Jajka z reszt cu-kru ubi i poczy z wystudzon mas, doda mk, sod i sparzony wczeniej wod amoniak.Krem czekoladowy: Gotujemy kakao z mlekiem i cukrem do konsystencji gstej mietany. Po wy-

studzeniu czymy z masem i 4 utartymi tkami.

Patki posypa kwaskiem nachwil przed sparzeniem. Pozaparzeniu patkw zasypacukrem i zala spirytusem.Odstawi na 2 tygodnie.

Mk przesia do naczynia, doda szczyptsoli, wymiesza, porodku zrobi wgbienie.Do wgbienia pokruszy wiee drode,zasypa je cukrem, zala 1/2 szklanki letniegomleka. Odstawi na 10 - 15 minut. Potem do-da reszt mleka, jajko i wymiesza. Odstawina minimum godzin w ciepe miejsce do wy-ronicia. Przygotowa kubek z gorc wod.Ciasto nabiera yk, maczan uprzedniow wodzie. Smay na rozgrzanym oleju z obustron na zoty kolor.

PIERNIK Z WYMYSOWA

LIKIER RANY

RACUCHY

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Wieniec doynkowy. Fot. rodzinna Jzefy Kamiskiej

Dzbanek kawowy z koca XIX w.

Cukiernica z pocz. XX w.

Taca kawowa z I pol. XX w.

WYMYSOWO WYMYSOWO

7/23/2019 bzs

17/21

32 33

3 cytryny, l. zimnej wody,1 szklanka cukru,

p litra spirytusu.

1 kaczka, 2 zbki czosnku, 4 yki smalcu, 1 cebula,majeranek, tymianek, lubczyk, 1 szklanka domowego, czer-wonego wina, 50 g. soniny, 1 yka cukru, 2 yki mki

kg mki,5 tek,2 cae jajka,szczypta soli.

2 kg dojrzaych wini,1/2 l. spirytusu,1/2 l. wdki,10 migdaw,200 g cukru.

Cytryny dokadnie umy,obra i rozdrobni i gotowaw plitrze wody z cukrem. Pozagotowaniu i wystudzeniuwla spirytus i odstawi 3-4dni. Potem odcedzi, wycisn

cytryny i rozla do butelek.

Kaczk umy i zamarynowa w startym czosnku i przy-prawach przez kilka godzin. Powki kaczki wysmay nasmalcu. Nastpnie wstawi do rozgrzanego do 180 stopnipiekarnika na 1,5 godziny. Pod koniec pieczenia podlawinem. Kaczk podawa z modr kapust, ziemniakami,kluchami na achu (parownymi, przepis str. 24.)

Wszystkie skadnikizagnie. Ciasto roz-wakowa, pokroii posieka.

Poow wini drylujemy,a drug poow pozostawiamyz pestkami. Owoce i migdayzalewamy wdk i spirytu-sem, odstawiamy na okoodwa tygodnie. Nastpniezlewamy pyn do innego na-czynia, a owoce zasypujemycukrem i czekamy ebypuciy sok. Cukier powiniencakowicie si rozpuciw cigu 7 dni. Od czasu doczasu naley potrzsa na-czyniem. Nastpnie czymyuzyskany syrop z wczeniejzlanym pynem, mieszamyi rozlewamy do butelek.

CYTRYNWKA

KACZKA PIECZONA

MAKARON SWOJSKI

NALEWKA

skadniki:

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

1,5 litra ciepej wody,1 kg mki pszennej (500) lub orkiszowej,1 szklanka mki ytniej razowej, szklanki patkw owsianych,1 szklanka otrbw ytnich, 3 yeczki soli,3 yeczki cukru, 3 yki zakwasu,1/2 szklanki siemienia lnianego,1/2 szklanki soneczniku uskanego,1/2 szklanki pestek z dyni.

3 paczkiszparagw,1 yeczka cukru,1 yeczka soli,yka masa , szklankimietany z 3tkami.

kg mkiz wod, szczyptasoli, jajko, jabka.

piersi z kurczaka,szpinak,czosnek, sl, pieprz,szczypiorek, maso.

Wszystkie skadniki wymiesza, zostawi na 2 godz.w cieple. Potem odoy 3 yki zakwasu do lodwkina nastpne pieczenie. Ciasto woy do foremekwysmarowanych oliw i tart buk. Zostawi na12 godz ( moe by mniej, jak wyronie). Wierzchposmarowa oliw i przykry.Piec 80 min. plus 15 min. w temp. 200 st.

Zagnie ciasto,nastpnie rozwa-kowa i wydusi.Krki nadzie-wa jabkami(jabka powinnyby kwaskowe).Gotowa domikkoci.

Ugotowa szparagiz cukrem i sol.Przetrze przez gste sito. Zacign mk. Doda yk masa. Nastpniedoda mietan z tkami.

Piersi z kurczaka pokroi, posoli, popieprzy. Szpinak posoli do smaku,doda czosnek, szczypiorek, maso. Zwin i smay na wolnym ogniu.

CHLEB RAZOWY

PIEROGI Z JABKAMI

KURCZAK ZE SZPINAKIEM

KREM ZE SZPARAGW

skadniki:

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Pamitkowe zdjcie lubne z 1935 r.

YCHLEWO YCHLEWO

7/23/2019 bzs

18/21

34 35

1 kg dojrzaych owocw dzikiej ry,5-6 godzikw, 1 yeczka suszonej mity,1 yeczka suszonego rumianku,3 szklanki spirytusu,2 szklanki 40-procentowej wdki,2 szklanki miodu, 2 szklanki rdlanej wody.

2 l. wywaru z woszczyzny (marchew, pietruszka, seler),400 g. suszonych grzybw, 1 maa cebula,2 yki masa,2 yki mki, 2 tka,1 szklanka mietany,natka pietruszki, sl, pieprz, li laurowy, ziele angielskie.

6 solonych filetw ledziowych,1 szklanka mleka, 1 szklanka mietany, szklanki jogurtu naturalnego,2 cebule, 1 jabko. 1 yka posiekanej

pietruszki, sok z cytryny, sl, pieprz.

Owoce (najlepiej zebrane po pierwszychprzymrozkach) umy, po osuszeniu ponakuwai wrzuci do gsiora. Doda mit, rumianek,godziki i zala spirytusem. Szczelnie zamkn

i zostawi w ciepym miejscu na 5-6 tygodni,czsto wstrzsajc gsiorem. Po tym czasie zlanalewk, wycisn owoce. Zlany pyn przecedziprzez gste sito. Zagotowa mid z wod, przestu-

dzi i wymiesza z wdk i nalewk. Wla do szczelnych butelek i zostawi na 4 miesice.

Cebul pokroi w plastry. Grzyby namoczy pogotowai po odcedzeniu poczy z cebul. Nastpnie udusi namale i doda do wywaru. Doda zawiesin z mki i 5yek wody. Gotowa prze kilka minut, zdj z ognia,zmiksowa i raz jeszcze podgrza. tka wymieszat zemietan i niewielk iloci gorcego wywaru. Wla dozupy wymiesza i od razu zdj z ognia. Przyprawi. Poda-wa z grzankami i drobno posiekan natk pietruszki.

Filety namoczy na noc w mleku. Opuka w wodzie. Obrane jabko zetrze na grubej tarce i skropisokiem z cytryny. Cebule pokroi w cienkie plastry, zala wrztkiem i odcedzi. ledzie pokroi, oboycebul ze startym jabkiem. mietan wymiesza z jogurtem, doprawi sol i pieprzem. Pola ledziei schodzi. Przed podaniem posypa natk pietruszki.

ENICHA

ZUPA Z SUSZONYCH GRZYBW

LED W MIETANIE

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Drode wygarowa z mlekiem, doda do wczeniej ubitych tek z cukrem i wyrabia, dodajc mk. Na

koniec wla rozpuszczon i przestudzon margaryn i wyrobi. Masa makowa: mak sparzy w mleku i zmie-li maszynk. Nastpnie doda cukier, rozpuszczon margaryn, olejek migdaowy, jajko, rodzynki, bakaliei wszystkie skadniki wymiesza. Wyronit cz ciasta rozwakowa, posmarowa mas makow i zwin.Zwinity strucel pokroi na plastry, ktre rozklepujemy i ukadamy na wysmarowanej blaszce. Pieczemyw rozgrzanym piekarniku. Po upieczeniu i wystudzeniu lukrujemy i posypujemy rodzynkami.

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

ciasto:2 szklanki mleka,100 g. drody,200 g. margaryny,200 g. cukru,10 tek, 1 kg mki,masa makowa: 1 kg maku,olejek migdaowy,1 jajko, 150 g. ma rgaryny,100 g. rodzynek, 200 g. bakali.

550 kwiatw mniszka lekarskiego,2 l. wody, 3 yeczki kwasu cytrynowego,2 kg cukru.

1 kg mki tortowej (moe by te kg krupczatki), 1/2 l. mleka, 10 tek, 200 g. cukru,2 budynie mietankowe, 100 g. drody, 250 g. masa, 1 yka spirytusu, 1 l. oleju (monadoda odrobin smalcu).t

Kwiaty zala wod. Gotowa 20 min.,nastpnie odcedzi. Doda cukier, gotowa2 godz. Gotowy, gorcy mid wla dosoikw i zakrci. Na zimowe chody middodajemy do herbaty. Syrop stosuje si naprzezibienie.

Do mki doda wbite jajka, ostudzony budy i wszystko razem zagnie. Doda drodewygarowane i spirytus. Ciasto dobrze wyrobi ubi. Na koniec doda rozpuszczoneletnie maso i wyrobi. Pozostawi w ciepym miejscu a wyronie. Po wygarowaniu kayk kulki i napeni powidami. Usmay.

MAKOCZYKI

SYROP Z MLECZY

PCZKI Z YCHLEWA

Kopka i kryz biskupiaski

Wizyta Prezydenta Ignacego Moscickiego w ychlewie w 1929 r.

Fotografia w stroju biskupiaskim

Posrebrzane sztuce z XIX w.

YCHLEWO

YCHLEWO

7/23/2019 bzs

19/21

36 37

pasztet: 150 g. opatki wieprzowej, 150 g. misa z indyka, 200 g. boczku surowego, 350 g.wtrbki drobiowej, 100 g. woszczyzny, 2-3 jajka, 40 g. buki tartej, li laurowy, pieprz, gakamuszkatoowa, imbir, sl, 3 z iarna ziela angielskiego, yeczka masa, 1/3 yeczki mielonego kminku,ciasto kruche: 300 g. mki pszennej (krupczatki), 200 g. masa, 3-4 surowe tka, jajka do posmarowania, zielona pietruszka.

1 l. spirytusu, l jarzbiny, kg cukru, l. wody.

kluski:3 szklanki mki,1 jajko, letnia woda (tyle ile wchonieciasto), 1 yeczka masa, yeczki soli,mak: 1 szklanka maku, 1 szklankamleka, szklanki cukru,cukier waniliowy, 3 yki pynnegomiodu, 3 yki rodzynek, 3 ykisuszonych liwek, 3 yki orzechwwoskich, 1/3 szklanki mietany.

sos musztardowy30-40 g. musztardy,30 g.cebuli, 40 g. masa, 30 g.mki, 250 ml rosou, sl,mid, sos z cytryny.

sos korniszonowy100 g. ogrkw w occie, 40

g. cebuli, 40 g. masa30 g. mki, 250 ml rosousl, mid.

Pasztet: wieprzowin, indyka, boczek, warzywa i przyprawy naley zala wod i powoli gotowa.Osoli, doda maso. Gdy miso stanie si bardzo mikkie odstawi i ostudzi. Wtrbk obra z bo-ny, zala wywarem i dusi okoo 10 min. Buk namoczy w wywarze. Nastpnie wtrbk, buki pozostae miso zmieli dwukrotnie dodajc kminek, sl, pieprz, gak muszkatoow, jaja i utrzena pulchn mas dolewajc wywaru.

Ciasto kruche: przesia mk na stolnic, doda maso, tka, szczypt soli. Skadniki poczywstawi do lodwki na ok. 1 godz. Nastpnie ciasto rozwakowa (1/2 ciasta odoy) i wyoy nim dno i boki formy. Ciasto piec w gorcym piekarniku 15-20min. Nastpnie form naley wyj, naoy mas pasztetow przykry pozosta czci rozwakowanego ciasta. Wierzch ciasta zczy z bokami, aby pasztet bydokadnie przykryty, posmarowa rozmconym jajkiem, poku do dna szpikulcem i woy do gorcego piekarnika. Piec ok. 1 godz. Gorcy pasztet wyjna paski pmisek, przybra pietruszk. Podzieli na porcje. Pasztet mona podawa z sosem musztardowym lub korniszonowym.

Owoce jarzbiny zebra po pierwszych przymrozkach (trac wwczascierpko). Podgrza lekko w piekarniku. Nastpnie zala cukremrozpuszczonym w wodzie i spirytusem. Szczelnie zamkn. Po kilkumiesicach nadaje si do spoycia. Jak napisano w dawnym poradniku:wdka wyborna, krzepka bardzo i koloru nadobnego.

Cebul udusi na male,przetrze przez sito i dodalekko zarumieniona mk.Rozprowadzi rosoem, przy-prawi musztard (w przy-padku sosu korniszonowegodrobno pokrojonymi korni-szonami), sol i zagotowa.Mona doda masa.

PASZTET W KRUCHYM CIECIE

JARZBIAK

KLUSKI Z MAKIEM

SOSY

skadniki:

skadniki:

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

Ziemniaki rozcieramy, czymy z jajkami,doda-jemy obie mki i sl. Wyrabiamy ciasto jak na

kopytka. Nastpnie przygotowujemy farsz. czymy miso, jajko, buk namoczon w wodzie, cebul smaon

(drobno siekan), czosnek przecinity przez prask, przyprawy. Farsz musi by pikantny o wyranym smaku.Z ciasta formujemy krek, nakadamy farsz, przykrywamy drugim krkiem, zlepiamy i formujemy kapelusze.Oprszamy mk i wrzucamy na wrzc osolon wod z dodatkiem oleju. Gotujemy na rednim ogniu, odchwili gdy wypyn, jeszcze przez ok. 8-10 min. Podajemy gorce, polane roztopionym masem z buk tart,skwarkami ze wieej soniny lub z boczkiem wdzonym, smaonym na maseku.

skadniki:

skadniki:

skadniki:

wykonanie:

wykonanie:

wykonanie:

ciasto: 2 kg ugotowanych ziemniakw, 1 jajko,mka (ok.3 szkl), 2 yki mki ziemniaczanej,

farsz: 1/2 kg.misa mielonego - wieprzowego,1jajko, 2 yki buki tartej, 1 zbek czosnku,1 cebula maa, przyprawy: sl

pieprz, majeranek,tymianek,bazylia.

5-6 rednich buraczkw wikowych,1 jabko, 1 cebula, 2-3 yki masa (lub olej),1 yeczka octu, sl, pieprz.

ciasto: 2 szklanki mki, 250 g. margaryny, 1 jajko, szklanki kwanej mietany, sl , kminek,

farsz: 500 g. kiszonej kapusty, 1 szklana suszonych grzybw, 2 cebule, olej, pieprz, imbir.

Ugotowane buraki obra ze skrki.Przetrze z jabkiem na tarce z drobnymioczkami. Cebul skroi i podsmay natuszczu. Rozprowadzi yk mki i chwilpodgrzewa, by smaki si poczyy.

Margaryn posieka z mk, jajkiem, mietan, sol szybko zagnie ciasto i woy dolodwki na okoo 2 godz. Obgotowa grzyby, pokroi i podsmay na tuszczu z cebul, po-krojon w kostk. Doda do ugotowanej wczeniej kapusty, doprawi pieprzem, kminkiemi imbirem. Ciasto rozwakowa, wykrawa jak do pierogw, naoy farsz i zlepi. Kadypieroek posmarowa rozmconym biakiem. Piec na zoty kolor w piekarniku.

KAPELUSZE YCHLEWSKIE

BURACZKI PODSMAANE

PIEROKI Z KAPUST

Doynki w ychlewie w 1956 r.

Portret Janiny Wojciechowskiej z ychlewa

Zestaw do przypraw pocz. XX w.

SPIS POTRAW

ZUPY DESERY kl h h ( )

MAPA

7/23/2019 bzs

20/21

38 39

ZUPY

chodnik pomidorowy 19czernina 27czernina z makaronem i winiami 7eintopf 8kapuniak 15krem ze szparagami 33kwana zupa na eberkach 27

polewka 9pomidorowa z Domachowa 9pomidorowa ze Starej Krobi 21pomidorowa z Wymysowa 29

ros wdzony 21zupa grzybowa z kasz 25zupa z suszonych grzybw 34

DANIA GWNE

boczek w kapucie 17gulasz z pomidorami 23kaczka po biskupiasku 8kaczka pieczona (Wymysowo) 32kaczka z pyzami i modr kapust 26karp w mietanie 14karp smaony 29kapelusze ychlewskie 37kapuniaczki 13kukucze jaja 12kurczak w pomidorach 26

kurczak ze szpinakiem 33kwane 26

paprykarz biskupiaski 23pieczona kaczka (Sukowice) 25pierogi z jabkami 33pieroki z kapust 37pojdka 23schabowy z kostk 7wtrbka w pomidorach 27eberka smaone 15

DESERY

amerykany 30babka makowa 22chruciki 30ciastka kruche 12drodowe limaczki 22dem z patkw r 30

jabecznik 13kruszonka 10legumina 16makoczyki 35makowiec (Gogolewo) 11

makowiec (Rogowo) 18mazurek 24pczki z ychlewa 35piernik z Wymysowa 31placek 11placek drodowy 5racuchy 31racuszki 10rogale drodowe 10sodkie buki 9szachownica 11

PRZYSTAWKI/DODATKI

buraczki podsmaane 37buraczki z kapust 16chleb biskupiaski 5chleb razowy (Rogowo) 17

chleb razowy (Wymysowo) 33galat 15groch z kapust 20kalafior z buk tart 25kanapka biskupiaska 4kanapka z past jajeczn 4kanapka z tuczykiem 4kapusta sodko-kwana z pomidorem 19kiebasa biskupiaska 6kiebasa pieczona 6

kluchy na achu (parowane) 24kluski pane (szare) 8kluski z makiem 36kluski z powidami 18majonez domowy 28makaron swojski 32

pasztet baci Marysi 21pasztet w kruchym ciecie 36pomidory w galarecie 14poldwica 6rolada z sera 12saatka jarzynowa 28ser wiejski 29

smalec babci Niny 17sos korniszonowy 36sos musztardowy 36sos zielony 12surwka z pory 25szare kluski 20szare kluski z wdzonk 13szynka tradycyjna biskupiaska 5ledzie w oleju lnianym 14led w mietanie 34ledzie w zalewie pomidorowej 19led zielony w pomidorach 28lepe jajo 29

NAPITKI

cytrynwka (Potarzyca) 16cytrynwka (Wymysowo) 32

miodwka 18nalewka 32nalewka z aronii 22

jarzbiak 36kompot z suszonych liwek 20likier rany 31sok z wini 24syrop z mleczy 35winiwka 16enicha 34 Rawicz

Gosty

Ciokowo

Potarzyca

Krobia Posadowo

Sukowice

Wymysowo

Stara Krobia

Rogowo

Gogolewo

Domachowo

ychlewo

Miejscowocina BiskupiaskimSzlaku Turystycznym

Miejscowocina BiskupiaskimSzlaku Kulinarnym

POZNA

GMINAKROBIA

WROCAW

WARSZAWA

SPIS TRECI

7/23/2019 bzs

21/21

40

Wstp 3Krobia - oferty firm 4

PrzepisyDomachowo 9Gogolewo 11Posadowo 13Potarzyca 14Rogowo 17

Stara Krobia 21Sukowice 25Wymysowo 26ychlewo 34Spis potraw 38

Mapa 39