Asertywność
Bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych,
bez zachowań agresywnych
a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych
Podstawowe wiadomości o asertywności
Zachowanie asertywne- to zespół zachowań
interpersonalnych wyrażających uczucia, postawy,
życzenia, opinie lub prawa danej osoby w sposób
bezpośredni, stanowczy, uczciwy i jednocześnie
respektujący uczucia, postawy, życzenia, opinie
i prawa innych osób.
Zachowania asertywne to:
Umiejętność otwartego i stanowczego wyrażania
własnych opinii, uczuć i potrzeb- bez poczucia winy
czy nieszczerości;
Uwzględnianie przy tym interesów innych ludzi
( respektowanie opinii, potrzeb i pragnień innych
osób)
ASERTYWNOŚĆ
to umiejętność określonego zachowania, a nie cecha
człowieka.
to inna możliwość zachowania niż agresja, uległość i
manipulowanie
Korzyści z bycia asertywnym
poczucie własnej wartości, poczucie własnej mocy
i siły, wzrost pewności siebie, otwartości, unikanie
konfliktów, większa skuteczność, dobre, poprawne
stosunki z innymi, poczucie satysfakcji i
zadowolenia z siebie oraz szacunek innych.
Teoria asertywności oparta jest na
założeniu , że każdy człowiek posiada
podstawowe , niezbywalne prawa.
Jako człowiek mam prawo do:
Samodzielnego określania swoich preferencji
( co i kogo lubię, co będę robić itp..);
Niezależnego podejmowania decyzji dotyczących
własnego życia;
Bycia traktowanym z szacunkiem;
Otwartego wyrażania swoich opinii i odczuć;
Odpowiadania „ nie” na prośby, których z jakiś
względów nie chce spełnić,
Jako człowiek mam prawo do:
Wyrażania próśb o pomoc czy informację;
Zachowań asertywnych lub nieasertywnych;
Brania lub niebrania odpowiedzialności za sprawy innych osób;
Popełniania błędów;
Samodzielnego ustanawiania swojego własnego „ terytorium psychologicznego”, swoich praw indywidualnych dotyczących dnia codziennego, wartości i realizowanych celów;
Obrony swoich praw w sposób, który nie krzywdzi innych ludzi, przy jednoczesnej świadomości tego,że inni też mają swoje prawa.
Zachowania
Agresywne
Gdy ktoś chce wygrać, pokonać, narzucić swoją wolę,
zdanie, podporządkować sobie innych.
Agresja budzi u innych poczucie krzywdy, wrogość,
chęć rewanżu itp..
Zachowania
Uległe
Poddawanie się prośbą czy naciskom wbrew swej woli
może być także źródłem silnych emocji- przede
wszystkim złości i żalu.
Zachowania
ULEGŁOŚĆ
• RESPEKTUJE PRAWA INNYCH, ZANIEDBUJĄC SWOJE
AGRESJA
• EGZEKWUJE SWOJE PRAWA, NIE LICZĄC SIĘ Z PRAWAMI INNYCH
ASERTYWNOŚĆ
• REALIZUJE SWOJE PRAWA, NIE NARUSZAJĄC PRAW INNYCH. CZUJĘ W ZWIĄZKU Z TYM ZADOWOLENIE I SZACUNEK DO SAMEGO SIEBIE.
Asertywność wyrażać się może w wielu sytuacjach społecznych:
Przy odmawianiu, niezgadzaniu się,
Krytykowaniu,
Wyrażaniu własnych opinii i przekonań,
Wyrażaniu uczuć ( pozytywnych i negatywnych),
Nawiązywaniu kontaktów,
Przyjmowaniu krytyki i pochwały
W pracy nauczyciela ważne są następujące umiejętności związane z asertywnym zachowaniem:
Asertywne krytykowanie ucznia przez nauczyciela;
Asertywne odmawianie uczniom;
Asertywne przyjmowanie krytyki formułowanej przez
ucznia.
Zachowania asertywne:
pewność siebie
wysoka samoocena
szacunek dla siebie i innych
odpowiedzialność za siebie
motywacja do dobrej pracy
zainteresowanie uczuciami i myślami innych
umiejętność zadawania pytań
uczciwość i bezpośredniość
umiejętność słuchania innych
potrzeba poznawania reakcji otoczenia
Asertywna odmowa.
Asertywna odmowa, to stwierdzenie czytelne,
bezpośrednie, uczciwe i stanowcze.
Zawierać powinno słowo ,,NIE’’ i jasną informację,
o tym jak zamierzamy postąpić.
Może obejmować też wyjaśnienie.
Asertywna odmowa.
Wypowiedź odmawiającego powinna byś
szczera, krótka i zrozumiała.
Nie powinna zawierać kłamstw,
usprawiedliwień ani ataków.
Etapy odmowy
Etap pierwszy: powiedz nie (bo to jest odmowa)
Etap drugi: poinformuj jasno o tym, jak zamierzasz postąpić,
odwołując się do siebie, do swoich osobistych preferencji (wolę,
chcę, wybieram, jest dla mnie ważne) lub postanowień (mam
zamiar, postanowiłem, zdecydowałem).
Etap trzeci: podaj krótkie wyjaśnienie, dzięki któremu
rozmówca może lepiej zrozumieć twoje postępowanie.
Etap czwarty: możesz dodać komentarz podtrzymujący relację.
Zasady asertywnych komunikatów
Stosować Komunikat „JA”
NIE OCENIAĆ – mów o działaniu osoby nie o osobie.
Komunikat TY = oskarżenie, atak = reakcja
atakowanego – ŹLE
Komunikat JA = Wyrażenie SWOICH uczuć
negatywnych - DOBRZE
Asertywne - odmawianie uczniom
Jest to stanowcze i jednoznaczne
powiedzenie NIE-
ale w sposób nie naruszający
godności i uczuć uczniów
Asertywne - odmawianie uczniom
Ponieważ odmowa budzić może niepokój i może być
odbierana jako odrzucenie- należy zadbać o to by
uczeń miał jasność, że odnosi się ona jedynie do
sprawy i nie godzi w niego jako człowieka.
Asertywne - odmawianie uczniom
Osiąga się to np. poprzez dodatkowe wyrażenie
pozytywnych uczuć, jakie żywimy do rozmówcy,
pokazanie własnego zainteresowania sprawą i wskazanie
innych możliwości jej załatwienia, powiedzenie chęci
kooperacji w innych sytuacjach itp
Asertywne - odmawianie uczniom
Asertywna odmowa
nie zawiera pretensji, wymówek, nadmiernego
usprawiedliwiania się , aluzji, pouczeń.
Asertywnie odmawiając bierzesz odpowiedzialność za
całą sytuację i jej kontekst.
Czyń to rozważnie i tylko wtedy, gdy jest to w pełni
uzasadnione!
Nie używaj odmowy jako sposobu karania, budowania
autorytetu, używania władzy itp.
Podejmując decyzję o odmowie uwzględniaj
wszystkie "za" i "przeciw".
Pamiętaj, że masz asertywne prawo zastanowić się nad
tym co chcesz powiedzieć i nie musisz mówić, co ci
pierwsze przychodzi na myśl.
Asertywna krytyka ucznia to taka, która nie rani godności dziecka i szanuje prawa do posiadania odrębnego zdania.
Formułowana jest w sposób następujący:
Odnosi się do faktów, nie zawiera żadnych negatywnych
uogólnień.
Przedstawia ustosunkowanie nauczyciela do tych faktów,
jego opinie postawy lub emocje. (Martwię się....oburza
mnie to, że.... nie podoba mi się....czuję się zawiedzony
itp.)
Wyraża oczekiwania dotyczące zachowań ucznia-czego
od niego chcemy, czego wymagamy, jakich zachowań
spodziewamy się.
Z natury rzeczy krytyka jest rzeczą bolesną,
obniżającą poczucie własnej wartości.
W tej sytuacji istotną rzeczą jest więc zadbanie
o dobre relacje.
Ważny jest np. ton głosu i język ciała nie
pogłębiający napięcia u krytykowanego.
Ton winien być zdecydowany i stanowczy,
ale spokojny i w miarę ciepły ,bez krzyku.
Każdy z nas z pewnością doświadczył, jak trudną sztuką jest
zarówno wyrażanie krytyki wobec innych, jak
i przyjmowanie jej samemu.
Informacje krytyczne trzeba usłyszeć, zrozumieć, być może
zmienić coś w swoim postępowaniu, a także zachować
dobre stosunki między krytykującym a krytykowanym.
H.Hamer(1994) przedstawia listę rad i zaleceń,
jakimi warto się kierować przy wyrażaniu i
przyjmowaniu krytyki.
Przekazywanie uwag krytycznych:
Wypowiadaj zarzuty bezpośrednio do osoby zainteresowanej i tylko w cztery oczy
Nie porównuj krytykowanego zachowania z innym, to poniża
Wypowiadaj zarzut jak najszybciej po fakcie
Gdy rozmówca przyjął zarzut do wiadomości, nie powtarzaj tego-to upokarza
Krytykuj tylko zachowania, które da się zmienić
Nie podkreślaj dodatkowo niezadowolenia grymasem
Przekazywanie uwag krytycznych:
Naraz wypowiadaj tylko jeden zarzut-kumulowanie zarzutów denerwuje i sprawia, że przestaje się słuchać w ogóle!(częste u młodzieży bombardowanej zazwyczaj krytycznymi uwagami)
Unikaj złośliwości oraz sarkazmu
Nie pytaj o motywy krytykowanego zachowania i nie próbuj ich odgadywać
Unikaj słów "nigdy" i "zawsze" -przesada nie sprzyja wiarygodności.
Jeśli nie chwalisz dużo i często, nie spodziewaj się przyjęcia twojej krytyki do wiadomości. To nie tyle zasada, co warunek skuteczności krytyki.
Przyjmowanie uwag krytycznych:
Zachowaj spokój i daj do zrozumienia, że słuchasz Patrz w oczy Staraj się zrozumieć, o co krytykującemu chodzi-nie broń się Nie przypisuj rozmówcy pobudek wrogich względem Ciebie Nie zmieniaj tematu Nie krytykuj osoby, która Cię krytykuje Nie mów krytykującej Cię osobie, że jest przewrażliwiona Nie dowcipkuj Nie przypisuj rozmówcy tego, czego nie powiedział Pod koniec rozmowy daj do zrozumienia, że pojąłeś zarzut Daj sobie czas na uspokojenie się, uporządkowanie myśli i
rozważenie sensowności zarzutów, zanim ewentualnie podejmiesz dyskusję na ten temat
Literatura:
Maria Król-Fijewska "Stanowczo łagodnie bez lęku"
"Jak rozwinąć skrzydła" Wydawnictwo Intra
"Pokochać siebie" Wydawnictwo Intra
Eric Berne "W co grają ludzie"
Maria Król-Fijewska "Trening asertywności"
Top Related