Polityka miejska – stan i potrzebyWarszawa, 26 czerwca 2009

Raport o stanie miast Skala degradacji

Zygmunt ZiobrowskiInstytut Rozwoju Miast

Raporty o miastach

1. World Development Report 2009 – Bank Światowy

2. State of the world’s cities (harmonious cities) – UN HABITAT, 2008-2009

3. State of European Cities Report. Adding value to the European Union Audit – EU Regional Policy, maj 2007

4. Rozwijające się regiony – rozwijająca się Europa – czwarty raport na temat spójności gospodarczej i społecznej – EU Regional Policy, maj 2007

5. Innovative strategies and actions: Results from 15 years of regional experimentation – EU Regional Policy, październik 2006

6. European regional and urban statistics: Reference guide – European Commission, 2005

7. OECD Reviews of National Urban Policies

Adresaci raportów

1. Władze krajowe

2. Władze regionalne

3. Władze lokalne

4. Środowiska biznesu, korporacje finansowe

5. Instytucje naukowe, NGOs, organizacje społeczne i inne

Różne punkty widzenia

1. Jakość życia mieszkańców

2. Jakość przestrzeni miejskiej

3. Ekonomiczna wartość (produktykwność)

przestrzeni miejskiej

4. Atrakcyjność dla biznesu

5. Efektywność procesów rozwojowych w tym rewitalizacji

6. Siła (witalność) bazy ekonomicznej miasta

7. Konkurencyjność

Problemy

Problemy tradycyjne:

1. Rozproszenie zabudowy

2. Opuszczone dzielnice

3. Ubóstwo

Nowe problemy:

1. Wzrost konkurencyjności

2. Marketing urbanistyczny

3. Równoważenie rozwoju

4. Innowacje

5. Zarządzanie ryzykiem

Typ obszaru zdegradowanego

Pow. terenów zdegradowanych [ha]

Odsetek terenów zdegradowanych [%]

Stare dzielnice śródmiejskie (ankieta IRM 2008 r.)

62 337 51,8

Blokowiska (ankieta IRM 2008 r.)

14 883 różne kryteria 12,4

Tereny poprzemysłowe (ankieta IRM 2008 r.)

24 034 wartość minimalna 20,0

Tereny powojskowe (inwentaryzacja IRM 2009)

4000+ ok. 1500 ha AMW 3,3

Tereny pokolejowe(plany PKP)

15 000optymistyczne plany

PKP12,5

SUMA 120 254,7 100,0

Źródło: Jarczewski W., 2009, Przestrzenne aspekty rewitalizacji, IRM, Kraków – opracowanie zrealizowane w ramach projektu badawczego zamawianego Rewitalizacja miast polskich…

Typ obszaru zdegradowanego

Liczba ludności zamieszkująca tereny

zdegradowane [tys. os]

Odsetek mieszkańców miast

[%]

Stare dzielnice śródmiejskie (ankieta IRM 2008 r.)

2 198 12,7

Blokowiska (ankieta IRM 2008 r.)

2 118 12,2

SUMA 4 316 24,9

Ludność na obszarach zdegradowanych

Źródło: Jarczewski W., 2009, Przestrzenne aspekty rewitalizacji, IRM, Kraków – opracowanie zrealizowane w ramach projektu badawczego zamawianego Rewitalizacja miast polskich…

Źródło: Huculak M., 2009, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Polskie doświadczenia i perspektywy [w]: Jarczewski W., 2009, Przestrzenne aspekty rewitalizacji, IRM, Kraków – opracowanie zrealizowane w ramach projektu badawczego zamawianego Rewitalizacja miast polskich…

Źródło: Jarczewski W., Kuryło M., 2009, Rewitalizacja terenów powojskowych [w]: Jarczewski W., 2009, Przestrzenne aspekty rewitalizacji, IRM, Kraków – opracowanie zrealizowane w ramach projektu badawczego zamawianego Rewitalizacja miast polskich…

Źródło: Jarczewski W., Kuryło M., 2009, Rewitalizacja terenów powojskowych [w]: Jarczewski W., 2009, Przestrzenne aspekty rewitalizacji, IRM, Kraków – opracowanie zrealizowane w ramach projektu badawczego zamawianego Rewitalizacja miast polskich…

Źródło: Noworól A., 2009, Opracowanie założeń do krajowej polityki rewitalizacyjnej. Działania na poziomie regionalnym, UJ, Kraków - opracowanie zrealizowane w ramach projektu badawczego zamawianego Rewitalizacja miast polskich…

Nawarstwienie się problemów kryzysowych w województwach

Monitoring nieruchomości

Przedmiot monitoringu

• Rynek nieruchomości w Polsce ( charakterystyka, struktura przestrzenna, struktura rodzajowa transakcji, wartość transakcji, ocena działalności rynkowej)

• Rynek nieruchomości w okresie transformacji polskiej gospodarki (transakcje i ich sezonowość, segmentowa struktura rynku, transakcje nieruchomościowe pozarynkowe)

• Nowe informacje o polskim rynku nieruchomości (transakcje w zakresie lokali, transakcje w zakresie budynków, transakcje gruntami, transakcje nieruchomościami zabudowanymi)

• Podmioty Obsługi Rynku nieruchomości (ogólna charakterystyka, podmioty wspomagające, rynek nieruchomości, podmioty instytucjonalne)

1. Zagospodarowanie gruntów zurbanizowanych(Stan na 01.01.2009)

• 892 miasta gospodarują zaledwie na 6,8 % powierzchni kraju,

• Na 1 mieszkańca miast przypada średnio 900 m2,

• Średnio 45% powierzchni naszych miast stanowią grunty rolne:

Grunty zabudowane i zurbanizowane

• razem 1 529 364 ha (4,89%)

• w miastach 568 409 ha (1,82%)

• przyrost średniodniowy (2004-2009) 42,5 ha

(w Niemczech 130 ha)

Struktura zagospodarowania gruntów miejskich i wiejskich Stan na 01.01.2006 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, Warszawa 2006

47,65* 23,82* 4,7%* 8%* 19%* 3%*

* udział terenów w gruntach miejskich

** udział terenów w gruntach ogółem

**

**

2. Transakcje

3. Mienie komunalne

3,3% areału Polski jest własnością gmin i związków międzygminnych.

Ich szacunkowa wartość wynosi 215 mld zł, co stanowi 29,4% wartości gruntów ogółem.

Struktura gruntów ogółem w Polsce wg form własności i zagospodarowania

Źródło: Wierzchowski M., 2005, Gospodarka gruntami dla budownictwa mieszkaniowego, IRM, Kraków,

4. Sprzedaż ziemi cudzoziemcom

Zezwolenia na zakup nieruchomości gruntowych przez cudzoziemców

w latach 2003-2007

Źródło: dane MSWIAŹródło: dane MSWiA

Monitoring mieszkaniowy

Przedmiot monitoringu

• Ogólna ocena sytuacji mieszkaniowej• Skala i dynamika budownictwa mieszkaniowego• Koszty i finansowanie mieszkalnictwa• Gospodarka zasobami mieszkaniowymi• Prywatyzacja zasobów mieszkaniowych• Przekształcenia własnościowe• Zarządzanie wspólnymi mieszkaniami• Społeczne aspekty mieszkalnictwa

• Od 2002 roku liczba mieszkań w Polsce wzrosła o niecałe 700 tys. – wzrost o 6%• Liczba ludności kraju uległa niewielkiemu zmniejszeniu

Struktura własności mieszkań – stan na koniec 2008 r.*

* Szacunki IRM w oparciu o dane GUS

Wyszcze-gólnienie

Mieszkania (w mln)

Z tego według form własności ( w %)

osoby fizyczne

Spółdz. Mieszk.

komunalne zakłady pracy

TBS pozostałe

Ogółem 13,1 59,9 24,3 9,0 2,3 0,6 0,9

W tym miasto

8,8 48,1 35,4 12,3 2,3 0,8 1,1

• Wyposażenie mieszkań w instalacje najlepsze w zasobach spółdzielczych – najgorsze w komunalnych

Podstawowe wskaźniki sytuacji mieszkaniowej – stan na koniec 2008 r.*

*szacunki IRM w oparciu o dane GUS

Wyszczególnienie Liczba mieszkań na 1000

mieszkańców

Przeciętna powierzchnia mieszkania

w m2

Przeciętna pow.

mieszkania na osobę w

m2

Przeciętna liczba izb w mieszkaniu

Przeciętna liczba osób w mieszkaniu

Ogółem 341,2 70,0 23,8 3,7 2,92

W tym miasto 380,0 62,0 23,3 3,5 2,63

Sytuacja mieszkaniowa w Polsce i w wybranych krajach UE

• W 2008 roku na cele mieszkaniowe wydatkowano z budżetu państwa 1015,4 mln zł (bez dotacji na budownictwo) i remonty prowadzone przez MON i MSW). Była to kwota niższa niż w 2007 r. o prawie 182 mln zł, tj. około 15%

• W 2008 roku w stosunku do roku poprzedniego liczba przyznanych kredytów zmniejszyła się o około 8%

• Koszty budowy mieszkań spółdzielczych oddanych do eksploatacji w domach wielorodzinnych w 2008 r. wyniosły średnio ponad 3200 zł na m2 i w stosunku do roku poprzedniego były wyższe średnio o około 28%. W TBS wyniosły około 2750 zł za 1 m2. Mieszkania budowane przez deweloperów kosztowały od około 3700 zł do ponad 6000 zł za 1m2 – zysk dewelopera w granicy 25 do 40% kosztów przedsięwzięcia inwestycyjnego.

Kraj Liczba m2 na jednego mieszkańca

Średnie miesięczne zarobki

w euro

Miesięczne opłaty za mieszkanie

Udział wydatków na mieszkanie w dochodach

gosp. Domowych w %

Polska 23 626 119 19Włochy 40 1715 463 27

Belgia 48 2760 772 28

Holandia 45 2825 847 30

Szwecja 45 2540 761 30

Źródła danych o miastach w statystyce publicznej

OECD, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, ONZ, Eurostat, Europejska Agencja Środowiska (EEA), Eurocities, Sieci miast typu: New Town Platform, Slow City, Sustainable City

European Commission (Directorate-General Regional Policy), ESPON, URBAN AUDIT

Główny Urząd Statystyczny, Ministerstwo Sprawiedliwości, MSWiA, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, PAIZ, Związek Polskich Miast, Śląski Związek Gmin i Powiatów, itp.

Urzędy Pracy, Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska, Urzędy Wojewódzkie i Urzędy Marszałkowskie, Urzędy Skarbowe, Starostwa Powiatowe, firmy konsultingowe, media, itp.

Źródło: 2005, Polacy o architekturze. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa

Kraj Liczba mieszkań/1000 mieszkańców kraju

Austria 408,0

Chorwacja 417,3

Rep. Czeska 427,0

Dania 472,0

Estonia 457,3

Finlandia 499,0

Francja 503,0

Niemcy 472,0

Węgry 407,0

Irlandia 384,0

Łotwa 411,0

Litwa 374,0

Holandia 418,0

Norwegia 436,0

Polska 308,0

Portugalia 502,0

Rumunia 373,0

Słowacja 320,0

Słowenia 393,0

Hiszpania 510,0

Szwecja 482,0

USA 428,0

Szwajcaria 499,0