zmierzone w zak ładach przemys łowych objętych kontrolą ...zmierzone w zak ładach przemys...
Transcript of zmierzone w zak ładach przemys łowych objętych kontrolą ...zmierzone w zak ładach przemys...
Dawki indywidualne Dawki indywidualne
na cana całłe ciae ciałło i dawki o i dawki
śśrodowiskowe rodowiskowe
zmierzone w zakzmierzone w zakłładach adach
przemysprzemysłłowych owych
objobjęętych kontroltych kontroląą
dozymetryczndozymetrycznąą w w
LADIS IFJ PAN w LADIS IFJ PAN w
Krakowie w latach Krakowie w latach
20042004--2006.2006.
Instytut Fizyki J ądrowej im. Henryka Niewodnicza ńskiego Polskiej Akademii NaukLaboratorium Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej (LADIS)
31-342 Kraków, ul. Radzikowskiego 152
A. Woźniak, M. Budzanowski, A. Nowak, B. DzieŜa, K. Włodek
LADIS IFJ PANLADIS IFJ PANLADIS IFJ PANLADIS IFJ PANLADIS IFJ PANLADIS IFJ PANLADIS IFJ PANLADIS IFJ PAN
• 2001 – utworzenie Laboratorium Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej (LADIS)
• grudzień 2002 r. – uzyskanie akredytacji PCA (AP-049)
• 2003 r. – pierwszy automatyczny czytnik DOSACUS RADOS
• styczeń 2006 r. – drugi automatyczny czytnik DOSACUS RADOS
• wrzesień 2006 r. – trzeci automatyczny czytnik DOSACUS RADOS
ZespZespZespZespóóóółłłł LADISLADISLADISLADIS Lokalizacja LADISLokalizacja LADISLokalizacja LADISLokalizacja LADIS
DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)DOZYMETRIA TERMOLUMINESCENCYJNA (TLD)
Metoda dozymetrii termoluminescencyjnej (TLD) opiera sięna pomiarze ilości światła emitowanego przez podgrzany detektor TL proporcjonalnego do dawki otrzymanej od promieniowania (rtg, gamma, beta, alfa czy neutronów).
Świecenie detektora TL z LiF:Mg, Ti w czytniku TL.
Zjawisko termoluminescencji znane jest juŜ od XVII w. (Robert Boyle opisał świecenie diamentu), pierwszy raz zostało wykorzystane w dozymetrii promieniowania jonizującego podczas testów jądrowych w 1950r.
W Polsce metoda to wykorzystywana jest do rutynowych pomiarów dozymetrycznych od lat 60-tych XX w. (IFJ PAN, prof. Tadeusz Niewiadomski, detektory TL na bazie LiF:Cu,Ag i CaF2:Mn).
Detektory TL
ZALETY METODY TLDZALETY METODY TLDZALETY METODY TLDZALETY METODY TLDZALETY METODY TLDZALETY METODY TLDZALETY METODY TLDZALETY METODY TLD
• szeroki zakres dawek od 30 µSv do kilku Sv• niskie koszty usługi • moŜliwość wielokrotnego uŜycia detektorów • szybkość odczytu• duŜa dokładność pomiaru (niepewność pomiarowa w
granicach kilku procent)• zakres mierzonych energii fotonów 15 keV - 3,0 MeV• moŜliwość sterylizacji dawkomierzy PI-01 metodami
chemicznymi• odczyty w cyklu 1-, 2- miesięcznym lub kwartalnym
RODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLD
• W dawkomierzach indywidualnych na całe ciało lub dłonie stosuje siędetektory typu MTS-N (LiF:MgTi).
Dawkomierze indywidualne na całe ciało DI-02 i na d łonie PI-01
Pomiar: Hp(10), Hp(0,07)Zakres dawek: 0,1 mSv - 1 SvZakres energetyczny: 15keV – 3,0 MeVOkres pomiaru: od 1 do 3 miesięcy
W kontroli dawek indywidualnych wyznacza się tzw. indywidualny równowaŜnik dawki na głębokości „d”, który przybliŜa rzeczywiste dawki na narządy:•dla promieniowania bardziej przenikliwego d=10mm �Hp(10)indywidualny równowaŜnik dawki głębokiej [mSv]•dla promieniowania mniej przenikliwego d=0,07mm �Hp(0,07)indywidualny równowaŜnik dawki na skórę [mSv]
RODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLDRODZAJE DAWKOMIERZY TLD
•Do kontroli dawek w środowisku uŜywane są wysokoczułe detektory MCP-N (LiF:Mg,Cu,P).
Dawkomierze środowiskowe DS-04
Pomiar: Kair, H*(10)Zakres dawek: 0,03 mGy- 1 Gy
0,03 mSv - 1 SvZakres energetyczny: 15keV – 3,0 MeVOkres pomiaru: od 1 do 3 miesięcy
• Wielkości stosowane w dozymetrii środowiskowej:- kerma w powietrzu Ka [mGy],- przestrzenny równowaŜnik dawki H*(10) [mSv]
Dawkomierze ALBEDOStosujemy dawkomierze typu ALBEDO z parą detektorów MTS-6 i MTS-7.
Pomiar: Hp(10), Hp(0,07)Zakres dawek: 0,1 mSv - 1 SvOkres pomiaru: od 1 do 3 miesięcy
APARATURAAPARATURAAPARATURAAPARATURAAPARATURAAPARATURAAPARATURAAPARATURA
Automatyczny czytnik DOSACUS RADOS RE-1
Automatyczny czytnik DOSACUS RADOS RE-2000
Laboratoryjny czytnik TLD RA-94 (Microlab)
Wyniki pomiarWyniki pomiarWyniki pomiarWyniki pomiarWyniki pomiarWyniki pomiarWyniki pomiarWyniki pomiaróóóóóóóów dawek w dawek w dawek w dawek w dawek w dawek w dawek w dawek –––––––– zakzakzakzakzakzakzakzakłłłłłłłłady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysłłłłłłłłoweoweoweoweoweoweoweowe
Dawkomierze środowiskowe
Dawkomierze na całe ciało:
– Dawkomierze na całe ciało - ogół
– Dawkomierze indywidualne albedo
– Dawkomierze indywidualne DI-02
Maksymalne zmierzone dawki
Dawki na całe ciało: przemysł a medycyna
ZakZakZakZakZakZakZakZakłłłłłłłłady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysłłłłłłłłowe owe owe owe owe owe owe owe –––––––– dawki dawki dawki dawki dawki dawki dawki dawki śśśśśśśśrodowiskowe rodowiskowe rodowiskowe rodowiskowe rodowiskowe rodowiskowe rodowiskowe rodowiskowe
Dawkomierze środowiskowe - DS-04
31,96
65,63
1,52 0,890
10
20
30
40
50
60
70
poniŜej 0,2 od =0,2 do 1 od =1 do 5 =5 i powyŜej
kerma [mGy/kwartał]
proc
ent l
iczb
y po
mia
rów
ZakZakZakZakZakZakZakZakłłłłłłłłady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysłłłłłłłłowe owe owe owe owe owe owe owe –––––––– dawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na całłłłłłłłe ciae ciae ciae ciae ciae ciae ciae ciałłłłłłłłoooooooo
Dawkomierze indywidualne na całe ciało (DI-02 + Albedo)
66,60
21,77
8,562,71 0,36
010203040506070
poniŜej 0,1 od =0,1 do0,25
od =0,25 do1
od =1 do 5 =5 ipowyŜej
dawka [mSv/kwartał]
proc
ent l
iczb
y po
mia
rów
ZakZakZakZakZakZakZakZakłłłłłłłłady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysady przemysłłłłłłłłowe owe owe owe owe owe owe owe –––––––– dawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na cadawki na całłłłłłłłe ciae ciae ciae ciae ciae ciae ciae ciałłłłłłłło o o o o o o o
Dawkomierze indywidualne na całe ciało - Albedo
61,91
35,03
2,17 0,90 0,000
10203040506070
poniŜej 0,1 od =0,1 do0,25
od =0,25 do1
od =1 do 5 =5 i powyŜej
dawka [mSv/kwartał]
proc
ent l
iczb
y po
mia
rów
Dawkomierze indywidualne na całe ciało - DI-02
67,49
19,279,76
3,05 0,420
1020304050607080
poniŜej 0,1 od =0,1 do0,25
od =0,25 do1
od =1 do 5 =5 i powyŜej
dawka [mSv/kwartał]
proc
ent l
iczb
y po
mia
rów
DAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNEDAWKI MAKSYMALNE
Dawkomierze indywidualne na całe ciało (DI-02) - najwyŜsze zmierzone dawki
20,70 38,10 40,80 45,4074,48
108,80
248,39
342,40
0
50
100
150
200
250
300
350
400
daw
ka [m
Sv/
kwar
tał]
Dawki indywidualne Dawki indywidualne Dawki indywidualne Dawki indywidualne Dawki indywidualne Dawki indywidualne Dawki indywidualne Dawki indywidualne –––––––– przemysprzemysprzemysprzemysprzemysprzemysprzemysprzemysłłłłłłłł a medycynaa medycynaa medycynaa medycynaa medycynaa medycynaa medycynaa medycyna
Dawkomierze indywidualne na całe ciało - DI-02
67,49
19,279,76
3,05 0,420
1020304050607080
poniŜej 0,1 od =0,1 do0,25
od =0,25 do1
od =1 do 5 =5 i powyŜej
dawka [mSv/kwartał]
proc
ent l
iczb
y po
mia
rów
Placówki medyczne (ogół) - dawkomierze indywidualne i pier ścionkowe
23,4613,01
28,6915,61 19,23
82,68
12,094,20 0,94 0,09
020406080
100
poniŜej 0,1 od =0,1 do0,25
od =0,25 do 1 od =1 do 5 =5 i pow yŜej
dawka [mSv/kwartał]
% li
czby
odc
zytó
w
PI DI
Zakłady przemysłowe
Placówki medyczne �
PODSUMOWANIEPODSUMOWANIEPODSUMOWANIEPODSUMOWANIEPODSUMOWANIEPODSUMOWANIEPODSUMOWANIEPODSUMOWANIE
Blisko 99% zmierzonych wyników dawek na całe ciało nie przekracza rocznego limitu dawek dla osób pracujących w naraŜeniu na promieniowanie jonizujące, co świadczy o
dobrych i poprawnie wdroŜonych systemach kontroli jakości.
Pojedyncze przypadki przekroczeń rocznego limitu dawek najczęściej są wynikiem:
� niezgodnego z instrukcją uŜytkowania dawkomierzy � pozostawienie dawkomierzy w pobliŜu źródła promieniowania
� nieprawidłowe umieszczenie w stosunku do źródła promieniowania (DS).
ZAPRASZAMYZAPRASZAMYZAPRASZAMYZAPRASZAMYZAPRASZAMYZAPRASZAMYZAPRASZAMYZAPRASZAMY
http://http:// dawki.ifj.edu.pldawki.ifj.edu.pl