ZK-01W- Istota i tresci ZK - amarjanski.spoleczna.pl„stwo Narodowe... · Teoretyczne aspekty zarz...

2013-01-31

1

Istota i treści zarządzania

kryzysowego

Andrzej Marja ński

ZARZĄDZANIE

KRYZYSOWE

Andrzej Marja ński (66) 2

R e f l e k s y j n i e

W dobie rozwijającej się demokracji jedną z ważniejszych funkcji jest zapewnienie obywatelem podstawowych warunków ochrony przed potencjalnymi i realnymi niebezpieczeństwami.

Obecna realizacja tej funkcji jest wynikiem rozwoju demokracji, decentralizacji państwa, rozwoju samorządności i globalizacji gospodarki.

J.J. Skoczylas

2013-01-31

2

Treści kształcenia � Zakres, zadania i podstawowe kategorie zarządzania

kryzysowego.� Teoretyczne aspekty zarządzania kryzysowego. � Prawne aspekty zarządzania kryzysowego.� Klęski żywiołowe i ich skutki dla ludności, mienia, infrastruktury i środowiska.

� Zadania i kompetencje organów władzy publicznej oraz instytucji i organizacji państwowych

� w sytuacjach kryzysowych. � Organizacja i zadania centrum reagowania w gminie oraz centrum

zarządzania kryzysowego w powiecie i województwie. � Sposób tworzenia gminnego zespołu reagowania oraz

powiatowych i wojewódzkich zespołów reagowania kryzysowego. � Siły i środki gminnego zespołu reagowania. � Metodyka pracy gminnego zespołu reagowania w czasie klęski żywiołowej.

� Planowanie i kierowanie akcją przez gminny zespół reagowania w sytuacji kryzysowej.


Efekty kształcenia

� Pozyskanie umiej ętności i kompetencji�rozumienia podstawowych problemów i przyczyn

powstawania sytuacji kryzysowych; �podejmowania zadań i pełnienia kompetencji�organów władzy publicznej oraz instytucji i organizacji w

sytuacjach kryzysowych;�planowania i kierowania akcją na szczeblu gminy.


2013-01-31

3

Zasady zaliczenia

� Wykłady trwają jeden semestr.� Na studiach stacjonarnych egzamin przeprowadzany jest w

formie ustnej. � Egzamin na studiach niestacjonarnych przeprowadzany jest

w formie ustnej lub pisemno-ustnej (zależnie od ilości uczestników wykładu)� pięć pytań opisowych� czas na napisanie odpowiedzi 25 minut� odpowiedzi muszą zmieścić się na kartce A-4� sprawdzenie pracy w obecności studenta, możliwość

zadania dodatkowych pytań lub uzupełnienia przez studenta w formie wypowiedzi

� Warunkiem udziału w egzaminie jest uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń oraz posiadanie indeksu i karty osiągnięć okresowych.


Polecana literatura

� J. Ziarko, J. Walas-Trębacz, Podstawy zarządzania kryzysowego, Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego, Kraków 201.

� K. Sienkiewcz-Małuryjek, F.R. Krynojewski , Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej, Difin, Warszawa 2010.

� R. Grocki, Zarządzanie kryzysowe – dobre praktyki, Difin, Warszawa 2012.

� J.J. Skoczylas, Prawo ratownicze , LexisNexis, Warszawa 2011.

� S. Mazur (red.), Zarządzanie kryzysowe, obrona cywilna kraju, ochrona informacji niejawnych , AFW, Katowice 2003.


2013-01-31

4

7

� Bezpieczne funkcjonowanie – państwa, rodziny, człowieka –stanowi wartość najwyższą

� Bezpieczeństwo stanowi podstawową potrzebę każdego człowieka

� Co kryje się pod pojęciem – Bezpieczeństwo?� Jak wygląda i jak powinna być organizacja i zarządzanie

systemem bezpieczeństwa?

Pojmowanie terminu bezpieczeństwo

Andrzej Marja ński (66)

Pojęcie bezpieczeństwa

� Stan niezagro żenia, spokoju, pewno ści

� Stan psychiczny lub prawny, w którym jednostka ma po czucie pewno ści, oparcie w drugiej osobie lub sprawnie działaj ącym systemie prawnym.

� Kto mo że być bezpieczny?

�Jednostka,

�Grupa społeczna

�Naród

� Instytucja

�Państwo

� W sytuacji kiedy nie odczuwaj ą zagro żenia dla swojej istoty i swojego istnienia, s ą spokojni i pewni swoich interesów, nie potrzebuj ą aby kto ś sprawował piecz ę czy si ę o nich troszczył


2013-01-31

5

� Wg R Zięby – zaspokojenie potrzeb :� istnienia � przetrwania� pewności � stabilności � całości � tożsamości (identyczności)� niezależności� ochrony poziomu i jakości życia *



10


Bezpieczeństwo – stan niezagrożenia, spokoju, pewności

(Słownik języka polskiego, Warszawa 1978, s. 147)

� Brak jest powszechnie akceptowanych definicji odnoszących się do sfery bezpieczeństwa

� Konstytucja nie precyzuje pojęcia zewnętrznego i wewnętrznego

� W ustawach i innych aktach wykonawczych funkcjonuje wiele bliżej nie sprecyzowanych określeń – zauważa się oddzielenie obronności od bezpieczeństwa państwa


2013-01-31

6

11

Ochrona bezpieczeństwa

Ujęcie przedmiotowe

Bezpieczeństwo – obejmuje co najmniej ludność, terytorium i system władzy

Ujęcie funkcjonalne

Bezpieczeństwo – obejmuje działalność polityczną, gospodarczą, militarną, publiczną i socjalną

Współczesny model ochrony bezpieczeństwa –ulokowanie na możliwie najniższym poziomie (najbliżej) podmiotu,

którego dotyczy


12

Bezpieczeństwo – druga w hierarchii potrzeba ludzka


2013-01-31

7

13

� „stan świadomości człowieka, w którym czuje się on wolny od jakichkolwiek zagrożeń, pociągający za sobą uczucie spokoju i komfortu”

� „życie bez zagrożenia, niczym nie zakłócone współistnienie człowieka z innymi ludźmi i środowiskiem przyrodniczym”

� „stan bez lęku i niepokoju o siebie i innych”� „pewność jutra”� „brak zagrożenia utraty zdrowia, mienia i życia; pełny komfort

psychiczny umożliwiający realizację życiowych celów i marzeń” � „sytuację, w której człowiekowi nic nie zagraża, a w nagłych

nieprzewidzianych sytuacjach może liczyć na pomoc i wsparcie innych”

� „określone czynniki i działania powołanych do tego instytucji, które gwarantują przeciętnemu obywatelowi dobre samopoczucie i pewność jutra”.

Pojęcie bezpieczeństwa Mieszkańcy pojmują bezpieczeństwo jako:


14

� Bezpieczeństwo powinno być wartością pozaideologiczną� Poczucie bezpieczeństwa stanowi wartość nadrzędną dla

każdego narodu i państwa� Zagwarantować je może złożony, wielokierunkowy i

wielopłaszczyznowy system funkcjonowania państwa � W zarządzaniu bezpieczeństwem należy stosować

nowoczesne metody zarządzania np. controlling� Bezpieczeństwo nie dotyczy tylko opcji politycznej, która

wygrała wybory� Konieczność posiadania kompetencji do sprawowania

władzy – ludzie niekompetentni to potencjalne zagrożenie dla obywateli

� Ignorant nie jest zdolny do podejmowania trafnych –bezpiecznych decyzji *

Bezpieczeństwo a ideologia


2013-01-31

8

15

� Współczesny świat jest niebezpieczny

� Informacje o kataklizmach, wypadkach, wojnach, fali przestępczości, nowych chorobach towarzyszą nam nieustannie

� Jedne zagrożenia mające niewielki zasięg wzbudzają powszechna trwogę

� Inne choć zabijają miliony ludzi nie wzbudzają przerażania.� Zagrożenia ciągle się zmieniają i zmienia się o nich wiedza� Uświadomienie niebezpieczeństwa nie powoduje paniki –

pozwala je z większym skutkiem opanować. *

Aspekty zagrożenia bezpieczeństwa


16

� Bezpieczeństwo jest funkcja osobowości i sytuacji i oznacza brak zagrożenia

� Bezpieczeństwo – spokojny rozwój, pewność najbliższej sytuacji

� Wartościowanie bezpieczeństwa ma charakter pozytywny i staje się obiektem naszych starań, troski i dążeń, pragnień i zabiegów

� Bezpieczeństwo jest obiektem badań i dociekań wielu obszarów nauk: � Humanistycznych � Społecznych� Technicznych� Przyrodniczych � Filozofii *

Naukowy aspekt bezpieczeństwa


2013-01-31

9

17

� Powszechnie bezpieczeństwo obejmuje nauki:� Wojskowe� Policyjne� Prawne

Naukowy aspekt bezpieczeństwa

Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa ma

wieloznaczny charakter

Nie ma obszaru działalności człowieka, w

którym bezpieczeństwo nie odgrywałoby istotnej

roli *


18

� Zmniejszenie ludzkich obaw i strachu przed tym co niesie przyszłość

� Zapewnienie 100% bezpieczeństwa jest niemożliwe � Zatem chodzi o ograniczenie a nie całkowitą likwidację

zagrożeń � Zagrożenie jest immanentną stroną życia ludzkiego� Występuje powi ązanie ró żnych systemów

bezpiecze ństwa , np. bezpieczeństwo militarne nie zależy tylko od systemu obronnego państwa, przygotowań militarnych itp.., ale także od

� Systemów zewnętrznych i zagrożeń z nim związanych, sytuacji politycznej w krajach ościennych i na świecie

� Polityki zagranicznej własnego kraju, prężności gospodarki, potencjału naukowo-technicznego ...

� Koalicji wojskowych *

Tworzenie systemu bezpieczeństwa


2013-01-31

10

19

� Wymiar współczesnych zagrożeń wymaga naukowego podejścia

� Holistyczne (całościowe) rozpatrywanie związków przyczynowo-skutkowych nowego wymiaru ryzyka, zagrożeń, niebezpieczeństw i kryzysów

� System bezpieczeństwa musi być zbudowany adekwatnie do spodziewanych zagrożeń

� Bezpieczeństwo wymaga zarządzania w różnych wymiarach: globalnym, regionalnym i lokalnym

� Intuicyjne działanie, metody prób i błędów nie sprzyjają tworzeniu sprawnego systemu bezpieczeństwa

� Dobre zarządzanie – sprawność, efektywność i skuteczność. *

Wymiar współczesnych zagrożeń


20

� System bezpieczeństwa powinien być tworzony przez kompetentnycn specjalistów o wysokich kwalifikacjach menedżerskich

� Zarządzanie bezpieczeństwem ma charakter interdyscyplinarny

� System bezpieczeństwa przenika do wszystkich podsystemów ludzkiej działalności

� Sytuacja kryzysowa w jednym podsystemie powoduje niebezpieczne reperkusje w innych podsystemach.

� Edukacja kształtuje świadomość ludzi� Brak edukacji w zakresie bezpieczeństwa ogranicza

możliwości funkcjonowania systemów bezpieczeństwa � Systemy edukacyjne muszą uwzględniać problematykę

zarządzania kryzysowego *

Wymiar współczesnych zagrożeń


2013-01-31

11

21

� Działania wyprzedzające, � Nacechowane rozsądkiem� Podejmowane bez zbędnego ryzyka� Oparte o wiedzę� Poparte doświadczeniem

Tworzenie systemu bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo – koncepcja oparta na

określonych założeniach, formach

przeciwdziałania, i zapobiegania zagrożeniom *


22

� Nie zagrożone terytorium� Mieszkańcy czują się bezpiecznie – wszędzie tam gdzie

przebywają mają zapewniony byt i rozwój oraz zabezpieczone prawa i wolności

� Władze funkcjonują w interesie swoich obywateli –suwerennie, sprawnie i skutecznie – zgodnie z obowiązującym porządkiem konstytucyjnym

Warunki zapewnienia bezpieczeństwa państwa

Ludność- terytorium – system władzy

punkt wyjścia do budowy modelu bezpieczeństwa państwa


2013-01-31

12

23

� W systemie bezpieczeństwa funkcjonuje wiele

podmiotów

�Organy władzy�Administracja rządowa�Administracja samorządowa �Instytucje �Przedsiębiorstwa �Obywatele

System bezpieczeństwa państwa

Powstaje problem właściwej koordynacji

działań oraz formułowania zadań i celów,

przypisywania ich odpowiednim podmiotom,

oraz koordynacji działań w przestrzeni i czasie


24

� Bezpiecze ństwa politycznego – ochrona interesów państwa metodami politycznymi

� Bezpiecze ństwa gospodarczego – ochrona rozwoju gospodarczego Polski

� Bezpiecze ństwa militarnego – zapewnienie obrony na wypadek konfliktu zbrojnego lub wojny

� Bezpiecze ństwa publicznego – zapewnienie porządku konstytucyjnego, ochrona przed zjawiskami kryminogennymi, sytuacjami kryzysowymi, zagrożeniami środowiska, zapewnienie porządku publicznego

� Bezpiecze ństwa socjalnego – zapewnienie podstawowych warunków do godnej egzystencji człowieka-obywatela *

Podsystemy bezpieczeństwa państwa


2013-01-31

13

25

�Bezpieczeństwo zbiorowe

�Bezpieczeństwo osobiste

Co nas bardziej przekonuje ?

Oczywiście

bezpieczeństwo osobiste

?


Dlaczego podejmujemy problematykę zarządzania kryzysowego?

� Katastrofalne wydarzenia ostatnich lat XX wieku związane z zagrożeniami naturalnymi pokazały w dramatyczny sposób że państwo nie jest w pełni przygotowane do radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi

� Polskie prawo w sferze bezpieczeństwa w dużej mierze jest nakierowane na zagrożenia militarne

� Każda większa katastrofa obnażała nieporadność organizacyjną państwa, słabość jego struktur, bezsilność centralnego kierowania, brak spójności i małą skuteczność resortowych systemów ratowniczych

� Każda sytuacja kryzysowa stawała się trudnym egzaminem i bolesną lekcją dla całego społeczeństwa – dla poszkodowanych i tych, którzy nieśli pomoc. *


2013-01-31

14

27

Model ochrony ludności na szczeblu lokalnym

SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI

Zbiór potencjalnych i realnych zagrożeń dla bezpieczeństwa ludności

DZIAŁANOŚĆ PODSTAWOWA Rozpoznanie, zapobieganie, wykrywanie, orzekanie, informowanie,

ochrona, ratowanie itd.

DZIAŁNOŚĆ POMOCNICZAzabezpieczanie

logistyczne, edukacyjne, kadrowe

itd.

KIEROWANIE SYSTEMEM

Formułowanie celów,zadań,

programowanie, organizowanie, przewodzenie, kontrolowanie,

decydowanie itd.

Poziom bezpieczeństwa ludności

Zbiór oczekiwań społecznych

Strumień zasobów ludzkich, rzeczowych, finansowych i informacyjnych

Zbiór norm prawnych

Źródło: P. Tyrała, Zarządzanie kryzysowe, s. 13


Zapewnienie rozwiązań systemowych

� Obowi ązkiem pa ństwa – administracji rz ądowej i samorz ądowej jest posiadanie adekwatnych do ka żdej sytuacji kryzysowej �rozwiązań systemowych �odpowiedniego prawa� struktur i narzędzi pozwalających na sprawne

zarządzanie w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej


2013-01-31

15

Dlaczego podejmujemy problematykę zarządzania kryzysowego?

� Wydarzenia ostatnich lat (w szczególności zamachy terrorystyczne w Nowym Jorku, Madrycie i Londynie) wskazują na konieczność �posiadania szerokiego wachlarza działań rozpoznawczych

i prewencyjnych� utrzymywanie na wysokim poziomie systemu reagowania

kryzysowego � Jeżeli nie uda się zapobiec sytuacji kryzysowej należy zrobić

wszystko, a by maksymalnie ograniczyć jej skutki – a w szczególności profesjonalnie w krótkim czasie udzielić pomocy poszkodowanym


Geneza zarządzania kryzysowego

� Rozwój cywilizacyjny stworzył� szereg dóbr, które ułatwiają życie i podnoszą jego

standard � wielokrotnie zwiększył możliwości komunikowania się � ….


2013-01-31

16


� Niestety rozwój cywilizacyjny przyniósł eskalacj ę i pojawienie si ę nowych zagro żeń

� Obok istniejących zagrożeń o charakterze naturalnych pojawiły się nowe nieznane dotąd problemy� efekty uboczne postępu technicznego � zagospodarowania przestrzeni � wpływu nowych rozwiązań technologicznych � ….



� W większości przypadków z występującymi zagrożeniami społeczeństwo, administracja samorządowa i państwowa, przedsiębiorstwa i organizacje radzą sobie same

� Ale są takie sytuacje kiedy działania rutynowe nie są wystarczają

� Występują zagro żenia, które s ą �nieprzewidywalne � mają szeroki zasi ęg rażenia

� Powstaje problem jak zachować się w takich sytuacjach.


2013-01-31

17

Katastrofa w Babach


Na stronie PKP InterCity pojawił si ę komunikat: 12 sierpnia 2011 r. około godziny 16:15 w miejscowości Baby (między Piotrkowem Trybunalskim a Radomskiem) doszło do wypadku pociągu pasażerskiego TLK relacji Warszawa Wschodnia -Katowice o numerze 14101. Pociągiem jechało około 280 pasażerów.

Pociąg pasażerski relacji Warszawa - Katowice wykoleił się w miejscowości Baby (pow. piotrkowski).

Z torów wypadły cztery wagony i lokomotywa.

Skutki katastrofy w Babach


2013-01-31

18

Katastrofa w Babach

� W wypadku, do którego doszło po godz. 16, zginęła jedna osoba, a kilkadziesiąt jest rannych - w tym kilkoro ciężko.

� Na miejscu są karetki pogotowia, w tym helikoptery oraz oddziały straży pożarnej i policji

� Na miejsce tragedii dotarła minister zdrowia oraz wicewojewoda łódzki

� Jest także szef MSWiA� Do Bab przyjechał także premier. � Media na bieżąco informowały o przebiegu akcji ratunkowej *



2013-01-31

19

Cel zarządzania kryzysowego

� Stworzenie systemu, który umo żliwi przygotowanie si ę i reagowanie na takie nieprzewidziane wydarzenia

� Organizacja działań ma umożliwić jak najszybsze zareagowanie w przypadku wystąpienia zdarzenia

� Organizacja zarządzania kryzysowego wymaga:� organizacji systemu zarządzania kryzysowego� wypracowania rozwiązań � stworzenia struktur organizacyjnych � wdrożenia instrumentów zarządzania kryzysowego *


Specyfika zarządzania kryzysowego

� Zarządzanie kryzysowe obejmuje� koordynację działań wielu niezależnych merytorycznie

podmiotów � konsolidację procedur działania � konsolidację wykorzystywanych technologii

� Zarządzanie kryzysowe wymaga� szerokiej wiedzy z zakresu nauk o zarządzaniu � ciągłego doskonalenia � podnoszenia kompetencji� zwiększania świadomości � uzupełniania zasobu informacji *


2013-01-31

20

Co jest pewne w zarządzaniu kryzysowym?

� Że zarządzania kryzysowego nie da się wpisać w sztywne ramy

� Nie ma możliwości stworzenia uniwersalnych planów działania – każda sytuacja kryzysowa jest inna, odmienna, zróżnicowana i złożona

� Możliwe jest tworzenie wariantów planów działania

� Konieczne staje się wyrabianie umiejętności radzenia sobie w trudnych, często ekstremalnych sytuacjach. *


Zarządzanie kryzysowe – dynamiczna dziedzina wiedzy

� Opiera się na teorii nauk o zarządzaniu

� Obejmuje sprecyzowanie przejrzystych zadań realizowanych przez podmioty zarządzania kryzysowego

� Określenie struktur odpowiedzialnych za podejmowanie działań w zależności od rodzaju zagrożeń

� Dopracowanie spójnych zasad, procedur i skuteczności działania

� Wymaga stałego dostosowywania sił i środków do zmiennego stanu bezpieczeństwa w celu utrzymania zdolności do reagowania kryzysowego *


2013-01-31

21

Dynamizm sytuacji kryzysowych

� Dynamizm sytuacji kryzysowych i ró żnorodno ść zagro żeń stanowi źródło ci ągłych zmian w zakresie ustawicznego doskonalenia:

� mechanizmów działania

� procedur

� zasad współpracy podmiotów zarządzania kryzysowego *


Wniosek

� Nie należy stosować metody prób i błędów

� Nie trzeba liczyć na szczęśliwy przypadek

� Działania zarządzania kryzysowego należy właściwie ukierunkować poprzez sporządzenie dobrych planów działania, których działania są oparte na trafnie rozpoznanym układzie przyszłych warunków oraz stosowanych sił i środków

� W systemie zarządzania kryzysowego powinno się używać tego samego języka – nadając pojęciom to samo znaczenie

� Działania należy ukierunkować na koordynację działań niezależnych, merytorycznie odrębnych jednostek organizacyjnych w konkretnej, dowolnie złożonej sytuacji


2013-01-31

22

Odmienna filozofia działania

� Każda nawet z pozoru prosta sytuacja lub zdarzenie może stanowić źródło potencjalnego zagrożenia.

� Podejście to wymaga objęcia jednorodną strukturą zarządzania szerokiej sfery administracji publicznej i powiązania jej działań z podmiotami gospodarczymi

� Działania w sytuacjach kryzysowych nie mogą mieć charakteru doraźnego i chwilowego *


Uwarunkowania struktury organizacyjnej

� Złożona struktura organizacyjna wymaga:� konsekwentnego konstruowania komórek funkcyjnych � przewidywalnych procedur postępowania � stałego procesu udoskonalania systemu �wdrażania systemu zarządzania strategicznego przez

podmioty uczestniczące w systemie zarządzania kryzysowego *


2013-01-31

23

Efekty dobrze zorganizowanego systemu zarządzania kryzysowego

�Wysoka efektywność funkcjonowania zarządzania kryzysowego

�Redukcja występujących zagrożeń i utrzymanie ich w stanie kontrolowanym

�Poprawa systemu kierowania działaniami i koordynowania ich

�Minimalizacja ewentualnych strat powstałych w wyniku zaistnienia zdarzeń niepożądanych

�Kształtowanie systemu współdziałania *


Istota zarządzania kryzysowego

� W problematyce zarządzania kryzysowego podstawowe pojęcia mają charakter ogólny podyktowane faktem iż zarządzanie kryzysowe jest procesem otwartym, zawierającym �procedury reagowania na znane i zdefiniowane

zagrożenia� lecz również na zdarzenia nowe, które dotychczas nie

znalazły odzwierciedlenia w przewidywanych zagrożeniach *


2013-01-31

24

Założenia kryzysu

� Ludzko ść od zarania dziejów ma do czynienia z kryzysami

� Ich przyczyną są zdarzenia losowe, niepowodzenia osobiste, porażki życiowe, …

� Zachowań człowieka nie można w pełni kontrolować i przewidzieć

� Można jednak ograniczać sytuacje wywołujące kryzys i ograniczające jego skutki

� Kryzys jest szczególnym przypadkiem występującym w ramach ogólnego, czasem bardzo długiego procesu zmian

� Specyficzne zdarzenia krytyczne to:�Katastrofy cywilizacyjne �Klęski żywiołowe *


Kryzys

� Pochodzi od greckiego słowa krino, co oznacza: wybór, decydowanie, zmaganie się, walkę, w której konieczne jest działanie pod presją czasu

� W języku angielskim słowo crisis poszerza znaczenie o następujące cechy: nagłość, urazowość, obiektywność, i niesie subiektywne konsekwencje w postaci negatywnych przeżyć. *


2013-01-31

25

Kryzys

� Wg W. Kopali ńskiego kryzys to okres przełomu, przesilenia, decyduj ących zmian czyli:�punkt zwrotny na lepsze lub gorsze� znaczące emocjonalne zdarzenie lub radykalna zmiana

statusu w życiu człowieka � chwila, gdy decyduje się czy dana sprawa lub zdarzenie

będzie postępować dalej, ulegnie modyfikacji, czy też zostanie zakończone

� stan cierpienia z towarzyszącymi uczuciami zagrożenia i lęku, przezywanymi w związku z wyżej wymienionymi zdarzeniami *


Taksonomia sytuacji kryzysowych

� Kryzys fizjologiczny (ostry stan zagrożenia życia) � Kryzys psychologiczny

�Przemiany życiowe, normatywne rozwojowe, �Traumatyczna (śmierć bliskiej osoby, wypadek,

katastrofa, nagłe inwalidztwo, utrata pracy, nagłe zagrożenie związku rodzinnego, nagła choroba)

�Chroniczna (brak rozwiązania kryzysu przemian, brak umiejętności radzenia sobie, rezygnacja z odpowiedzialności, pogorszenie relacji społecznych)

� Kryzys społeczny � Kryzys ekologiczny � Kryzys ekonomiczny � Kryzys polityczny � Kryzys polityczno-militarny *


Wyodrębnienie podstawowych kategorii sytuacji kryzysowych

2013-01-31

26

Obszary zarządzania kryzysowego


Cywilne Militarne

Biznesowe

Zarządzanie Zarządzanie kryzysowe kryzysowe

Źródło: R. Grocki, Zarządzanie kryzysowe- dobre praktyki, Difin, Warszawa 2012.

Koncepcja cywilnego modelu zarządzania kryzysowego


Źródło: R. Grocki, Zarządzanie kryzysowe- dobre praktyki, Difin, Warszawa 2012.

Cywilne zarządzanie kryzysowe

Obszar działania IdeaCel

Uczestnicy Metody

2013-01-31

27


� Cel działania – ograniczenie ryzyka powstania sytuacji kryzysowej, redukcja skutków sytuacji kryzysowej

� Idea działania – zapewnienie bezpieczeństwa ludności powstałej sytuacji kryzysowej na określonym obszarze, środkami niemilitarnymi (istnieje możliwość wykorzystania sił zbrojnych zgodnie z obowiązującym prawem jako wsparcia administracji publicznej)

� Metody – prowadzenie działań profilaktycznych redukujących ryzyko powstania sytuacji kryzysowej oraz działań minimalizujących skutki powstałej sytuacji kryzysowej, z wykorzystaniem środków strukturalnych i niestrukturalnych *


� Uczestnicy – podmioty odpowiadające za bezpieczeństwo ludności i funkcjonowanie administracji tj. �Jednostki administracji rządowej �Jednostki administracji samorządowej �Służby�Inspekcje �Straże �Organizacje pozarządowe (funkcjonujące) w systemie �Siły zbrojne (na zasadach określonych w prawie) *



2013-01-31

28

� Obszar działania – główne przedsięwzięcia z zarządzania kryzysowego na terenie kraju, a w szczególnych przypadkach także działania zewnętrzne poza granicami kraju w oparciu o umowy bilateralne lub na prośbę innego kraju.



Definiowanie pojęcia zarządzania kryzysowego

� Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej stanowi integralną część bezpieczeństwa narodowego

� Jego rola jest związana z presją czasu występującą w sytuacjach kryzysowych

� Wiąże się z ryzykiem i napięciem, które są groźne dla bezpieczeństwa

� Polega na: �przeciwdziałaniu zagro żeniom � przygotowaniu si ę na wypadek ich wyst ąpienia � utrzymaniu lub przywracaniu stabilizacji

� Jest działaniem celowym realizowanym przez organy władzy na wszystkich szczeblach organizacji państwa

� Angażuje wyspecjalizowane podmioty oraz społeczeństwo *


2013-01-31

29

Definicja z Ustawy o zarządzaniu kryzysowym

� Wprowadza uniwersalną definicję � Działalno ść administracji publicznej b ędąca elementem

kierowania bezpiecze ństwem narodowym, która polega na:�zapobieganiu sytuacjom kryzysowym,� przygotowaniu do przejmowania nad ni ą kontroli w

drodze zaplanowanych działa ń � reagowaniu w przypadku wyst ąpienia sytuacji

kryzysowej � odtworzeniu infrastruktury lub przywróceniu jej

pierwotnego charakteru *


Cel zarządzania kryzysowego

� Minimalizacja potencjalnych zagrożeń� Przeprowadzenie działań w przypadku ich wystąpienia w

sposób:� sprawny (zdolność do osiągnięcia zaplanowanych celów)� skuteczny (stopień ich osiągnięcia)

� Sprawność i skuteczność zależy od: � wysokiego poziomu umiejętności, �kompetencji i wiedzy osób kierujących działaniami jak i

jednostek biorących udział w akacjach ratowniczych � Zapewnienie racjonalności podejmowanych działań i

gospodarowaniu zasobami – właściwy dobór i alokacja –zapewnienie maksymalizacji efektów w zakresie racjonalności sposoby wykorzystania sił i środków *


2013-01-31

30

Istota zarządzania kryzysowego

� Formułowanie celów działania� Planowanie � Pozyskiwanie i organizowanie zasobów ludzkich i

rzeczowych � Dowodzenie� Kontrola


Specyfika zarządzania kryzysowego

� Opiera się na formalnych zależnościach� Występuje podział zadań i kompetencji oraz koordynacja

działań � Wyznacza ramy do współdziałania jednostek w trakcie

prowadzenia działań � Określa sposoby ich aktywizacji � Wymaga współdziałania wielu osób, instytucji, służb i

społeczeństwa� Wymaga opracowania

�jasnego podziału zadań i odpowiedzialności, �zasad współpracy � przepływu informacji � wymiany wiedzy i doświadczeń

� Zachowania norm, zachowań i wartości uznawanych w społeczności, w której byt został zagrożony


2013-01-31

31

Kluczowe czynniki procesu zarządzania kryzysowego

� Doświadczenie, kompetencje i umiejętności dowodzących � Umiejętności, kompetencje i doświadczenie osób

prowadzących akcje ratownicze � Elastyczność w działaniu� Zdolność do nabywania nowych i doskonalenia zdobytych

umiejętności� Sprawny proces komunikowania się – jako kluczowy element

zarządzania kryzysowego �Przekazywanie informacji właściwym adresatom we

właściwym czasie �Niezawodne środki łączności


Analiza i wyciąganie wniosków

� Po wyeliminowaniu określonego zagrożenia należy wyciągnąć wnioski z zaistniałej sytuacji

� Wnioski pozwalają na:�Określenie sposobów reagowania w przypadku

wystąpienia podobnych sytuacji �Prognozowanie ich przebiegu �Podejmowanie działań zaradczych �Opracowanie wskaźników dostosowanych do specyfiki

danego obszaru � Skuteczny system monitorowania zagrożeń *


2013-01-31

32

Rola planowania

� Podejmowanie działa ń adekwatnych do zagro żenia przed jego zaistnieniem – podejmowanie takich działa ń, które nie dopuszcz ą do powstania sytuacji kryzysowych

� Nacisk należy położyć na:� przygotowanie na wypadek wystąpienia potencjalnych

zagrożeń � planowanie działań � podział odpowiedzialności i kompetencji � stosowane technologie � zagospodarowanie przestrzenne� systemy zabezpieczeń *


Zasady zarządzania kryzysowego

� Prymat jednoosobowego kierownictwa – powierzenie kompetencji organom jednoosobowym

� Odpowiedzialno ść organów władzy publicznej za zarządzanie kryzysowe

� Prymat układu terytorialnego – podstawę działania organów władzy określa układ terytorialny państwa

� Powszechno ść – obowiązek uczestnictwa wszystkich podmiotów prawa państwowego w działaniach antykryzysowych – wg statusy prawnego i organizacyjnego

� Funkcjonalno ść podej ścia – określenie stałych, zwykle powtarzalnych, typowych i sformalizowanych proceduralnie działań wyodrębnionych ze względu na rodzaj i charakter oraz ukierunkowanych na realizację celów bezpieczeństwa narodowego *


2013-01-31

33

Zasady zarządzania kryzysowego c.d.

� Zespolenie – organom administracji ogólnej ( wójt, starosta, wojewoda) nadaje się władztwo wg zasad określonych ustawami nad wszelkimi pozostałymi formami administracji zarówno zespolonej jak i niezespolonej

� Ciągłość funkcjonowania pa ństwa – bez względu na stan i okoliczności funkcjonowania państwa pozostają niezmienne formy organizacyjne władzy państwowej - poszczególne organy realizują swoje zadania w czasie � pokoju� kryzysu � wojny *


66

Pytania ?

Wszystko, co się może popsuć, na pewno się Wszystko, co się może popsuć, na pewno się Wszystko, co się może popsuć, na pewno się Wszystko, co się może popsuć, na pewno się

popsuje.popsuje.popsuje.popsuje.

Prawo Murphiego


www.amarjanski.spoleczna.pl

ZK-01W- Istota i tresci ZK - amarjanski.spoleczna.pl„stwo Narodowe... · Teoretyczne aspekty zarz...

Documents

Transcript of ZK-01W- Istota i tresci ZK - amarjanski.spoleczna.pl„stwo Narodowe... · Teoretyczne aspekty zarz...