ZESZYT - Synthos Agro · 2019. 11. 5. · ZESZYT EWIDENCJI Ze środków ochrony roślin należy...

ZESZYT EWIDENCJI ZABIEGÓW

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu.

Zwróć uwagę na stosowne zwroty i symbole ostrzegawcze umieszczone na etykietach produktów. 01.1

1.20

19 r.

Synthos AGRO Sp. z o.o.ul. Chemików 1, 32-600 Oświęcim

tel. +48 33 847 47 77fax +48 33 847 47 78

www.synthosAGRO.com

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na stosowne zwroty i symbole ostrzegawcze umieszczone na etykietach produktów.

www.youtube.com/c/SynthosAGROochronauprawdołącz do nas na facebooku

www.facebook.pl/SynthosAGRO https://www.instagram.com/z_mysla_o_polskich_plonach/

WstępPrzepisy rozporządzenia PE i rady (WE) nr 1107/2009, ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin nakładają na profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin obowiązek prowadzenia ewidencji zabiegów. Każdy, kto stosuje środki ochrony roślin, musi prowadzić dokumentację dotyczącą ich użycia wraz ze wskazaniem sposobu realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin podając przynajmniej przyczyny wykonania zabiegu środkiem ochrony roślin. Ewidencja musi zawierać także: nazwę zastosowanego środka ochrony roślin, dawkę środka, nazwę uprawianej rośliny, powierzchnię uprawy oraz termin wykonania zabiegu. Ewidencję można uzupełnić o fazę rozwojową uprawianej rośliny, informacje o warunkach pogodowych panujących podczas zabiegu oraz jego skuteczności.

Dokumentację należy przechowywać przez 3 lata.

Bardzo ważnym aspektem polityki Unii Europejskiej jest ochrona środowiska, zdrowia i życia ludzi. W związku z tym, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2009/128/WE oraz rozporządzeniem (WE) nr 1107/2009, na rolników wszystkich krajów członkowskich nałożono obowiązek praktycznego wprowadzenia zasad integrowanej ochrony roślin.

W Polsce (podobnie jak we wszystkich pozostałych państwach członkowskich UE) z dniem 1 stycznia 2014 roku weszły w życie przepisy dotyczące obowiązku stosowania integrowanej ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin.

1

Przepisy prawne dotyczące stosowania środków ochrony roślin

Według zasad integrowanej ochrony roślin należy:

• stosowanie płodozmianu,

Zasady integrowanej ochrony

1) w pierwszej kolejności wykorzystać metody biologiczne, �zyczne i inne nie chemiczne, a w przypadku, kiedy te nie będą skuteczne, należy zastosować metody chemiczne,2) zapobiegać występowaniu organizmów szkodliwych, m.in. przez:

• stosowanie właściwej agrotechniki,

• stosowanie środków higieny �tosanitarnej (takich jak regularne czyszczenie maszyn i sprzętu wykorzystywanych w uprawie roślin), aby zapobiec rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych, • stosowanie środków ochrony roślin w sposób ograniczający ryzyko powstania odporności u organizmów szkodliwych.

Obowiązki osób wykonujących zabiegiW ramach stosowania zasad integrowanej ochrony roślin osoby wykonujące zabiegi chemiczne ochrony roślin muszą:

• stosowanie odmian odpornych lub tolerancyjnych oraz materiału siewnego i nasadzeniowego poddanego ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie,

• stosowanie środków zapobiegających namnażaniu się organizmów szkodliwych,

• dobierać środki ochrony roślin w taki sposób, aby minimalizować negatywny wpływ zabiegów ochrony roślin na organizmy niebędące celem zabiegu, w szczególności dotyczy to owadów zapylających i naturalnych wrogów organizmów szkodliwych,• ograniczać liczbę zabiegów i ilość stosowanych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum,

• stosowanie zrównoważonego nawożenia, wapnowania i nawadniania,

• ochronę organizmów pożytecznych i stwarzanie warunków sprzyjających ich występowaniu,

• przeciwdziałać powstawaniu odporności organizmów szkodliwych na środki ochrony roślin poprzez właściwy dobór i przemienne stosowanie tych środków.

Kary za nieprzestrzeganie zasad ochrony roślinWdrożenie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin jest obowiązkiem każdego producenta rolnego. Inspektorzy PIORiN podczas przeprowadzanych kontroli, wery�kują przestrzeganie tych zasad przez profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, decyzje o ewentualnych sankcjach karnych są podejmowane przez Wojewódzkiego Inspektora. Niezależnie od powyższego należy jednak pamiętać, że inspektorzy PIORiN dysponują uprawnieniami do nałożenia grzywny w formie mandatu karnego w wysokości do 500 zł i mogą je wykorzystać w przypadku rażącego naruszenia przepisów.

2

INFORMACJE TECHNICZNE O ZABIEGACH OCHRONY

Imię i nazwisko osoby wykonującej zabieg ochrony

Data szkolenia osoby wykonującej zabieg ochrony

Typ opryskiwacza

Data produkcji opryskiwacza

Data przeglądu opryskiwacza

Powierzchnia gruntów ogółem [ha]

Imię i nazwisko właściciela gospodarstwa

Numer ewidencyjny gospodarstwa

Miejscowość

Gmina

METRYKA GOSPODARSTWA

sady [ha]

grunty orne [ha]

inne [ha]

3

Oznaczenie działki A B C D E F G H

Numer działki

M A PA G O S P O D A R S T WA

4

Data zabiegu

(dd.mm.rr) (godzina)

Nazwa rośliny uprawnej(gatunek, odmiana)

produkt roślinny lub przedmiot

Ogólna powierzchnia na której przeprowadzono

zabieg [ha]lub powierzchnia obiektów

2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie

Zastosowany środek ochrony roślin

Ilość cieczy w l/ha

Dawka środka(l/ha; kg/ha; stężenie)

K A R TA E W I D E N C J I Z A B I E G Ó W O C H R O N Y R O Ś L I N

Nazwa handlowa środka(substancja czynna)

5

Przyczyny zastosowania środka ochrony roślin

Zwalczane choroby, szkodniki, chwasty

(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej

Informacje dodatkowe

Warunki pogodowe

(temperatura) (prędkość wiatru)

Skuteczność zabiegu po 3–4 tygodniach (skala 1–5 lub +/-)

Inne (nawożenie, płodozmian)

pH wody

numer ewidencyjny gospodarstwa

miejscowość

Przekroczenie progów ekonomicznej szkodliwości

(TAK/NIE)

6

PN WT ŚR CZ PT SO ND

2

16

30

9

23

7 8

1

15

29

8

22

6

4

28

18

2

14

28

7

31

21

5

11

25

5

29

19

3

6

30

20

4

3

17

1

10

24

12

26

13

27

7

L I S T O PA D2 0 1 9

8

Legalne środki ochrony roślin

• zaopatrzony jest w etykietę słabej jakości, nietrwale przymocowaną do opakowania,

• sprzedawany jest poza zarejestrowanymi punktami obrotu,

• jego opakowanie jest słabej jakości, nieszczelne, uszkodzone lub zastępcze, • nie posiada polskiej etykiety,

• sprzedawany jest za pośrednictwem internetu bez podania pełnych danych sprzedającego tj. nazwy �rmy/przedsiębiorcy, numeru identy�kacji podatkowej (NIP), siedziby i adresu przedsiębiorcy,

• ma podejrzanie niską cenę.

Legalne środki ochrony roślin są zarejestrowane w Polsce przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (wykaz można znaleźć na stronie ministerstwa), posiadają etykietę w języku polskim – trwale przytwierdzoną do opakowania, a przy ich zakupie otrzymuje się dowód zakupu. Opakowanie powinno być oryginalne, nieuszkodzone, zaopatrzone w numer serii, datę produkcji, numer zezwolenia na wprowadzenie do obrotu oraz dane �rmy, która to zezwolenie posiada. Oryginalne opakowanie produktu posiada dodatkowe zabezpieczenia – każda �rma, również Synthos AGRO, posiada własne zabezpieczenia przed fałszerzami. Środki ochrony roślin zanim zostaną dopuszczone do sprzedaży muszą zostać przebadane pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa w odniesieniu do użytkownika, konsumenta, upraw oraz środowiska naturalnego. Legalne środki ochrony roślin mają pewny, przebadany skład i charakteryzują się wysoką jakością.

Środki ochron roślin można kupić na terenie całej Polski w sklepie stacjonarnym lub internetowym posiadającym zezwolenie na sprzedaż środków ochrony roślin, wydane przez WIORiN (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa). Wszystkie wątpliwości związanie z naruszeniami w obrocie z pestycydami można zgłaszać na adres e-mail: [email protected] lub do najbliższej jednostki PIORiN (Państwowy Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa).

Co może świadczyć o tym, że środek jest podrobiony?

• nie znajduje się w rejestrze MRiRW jako środek dopuszczony do obrotu i stosowania w Polsce,

• nie posiada daty produkcji lub numeru partii,

Stosowanie nielegalnych środków ochrony roślin, zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu odbiorców, kondycji upraw oraz wpływa niekorzystnie na środowisko naturalne. Konsekwencje używania środków z nielegalnych źródeł to: straty w plonach, zanieczyszczenie wody i gleby ale również straty �nansowe w postaci grzywny, odebrania dotacji unijnych, a nawet odpowiedzialności karnej od 5 do 8 lat pozbawienia wolności. Należy więc zachować czujność i kupować środki ochrony roślin tylko z zaufanych źródeł.

MIEDZIAN®

również w uprawach ekologicznych

Skuteczność i bezpieczeństwo

10


Zwróć uwagę na stosowne zwroty i symbole ostrzegawcze umieszczone na etykietach produktów.

11

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

12


2

16

30

9

23

1

15

29

8

22

5

4

27

18

1

14

28

7

30

21

4

11

25

3

2625

17

31

5

28

19

2

6

29

20

3

10

24

12

26

13

27

13

G R U D Z I E Ń2 0 1 9

14

CURZATE® Cu



w uprawie pomidorów i chmielu

Niezawodna ochrona

działanie interwencyjneNajdłuższe

TORES

16



17

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

18


2

16

30

4

18

1

14

28

7

21

4

9

23

6

11

25

8

13130

15

29

3

17

31

5

19

2

8

22

5

10

24

7

12

26

9

6

20

13

27

3

19

S T Y C Z E Ń2 0 2 0

w uprawach ekologicznych

Certyfikowany

AKAROL



20

Przechowywanie pestycydów musi być zgodne z prawem. Nieprzestrzeganie przepisów grozi sankcjami.

O warunkach przechowywania konkretnego środka ochrony roślin informuje etykieta środka. Stosowanie się do przepisów prawa i zaleceń producenta odnośnie przechowywania i magazynowania pozwoli uniknąć niebezpiecznych skutków dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie sposobu postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu środków ochrony roślin mówi, że pestycydy należy zawsze przechowywać w oryginalnych opakowaniach oraz w sposób uniemożliwiający kontakt tych środków z żywnością, napojami lub paszą. Wszystkie środki muszą być przechowywane w taki sposób, by nie zostały przypadkowo spożyte lub przeznaczone do żywienia zwierząt, nie stały się dostępne dla dzieci i osób trzecich. Środki ochrony roślin muszą być przechowywane w taki sposób, by nie spowodować ryzyka skażenia wód powierzchniowych i podziemnych, skażenia środowiska naturalnego w czasie ewentualnych wycieków lub przesiąkania środków do gleby. Pestycydy należy przechowywać także w sposób eliminujący ryzyko przedostania się do systemów kanalizacyjnych.

Uwaga!!!

Przechowywanie środków ochrony roślin zgodnie z prawemSposób przechowywania środków ochrony roślin regulują przepisy Ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin i wydane do niej rozporządzenia.

21

• W pomieszczeniu powinna znajdować się utwardzona posadzka z nieprzepuszczalnego materiału, umożliwiająca szybkie i dokładne usunięcie preparatu w przypadku jego rozlania.

• Szafki ze środkami ochrony roślin muszą być oznakowane, a oznakowania powinny informować o zachowaniu szczególnej ostrożności.

• W pomieszczeniu, w którym będą przechowywane nie powinna znajdować się żywność, pasza ani środki łatwopalne, powinna również być zachowana odpowiednia odległość od źródeł ciepła i ujęć wody.

• Magazyn musi być wentylowany. Ponadto trzeba w nim wyodrębnić specjalne pomieszczenie na puste opakowania oraz na środki ochrony roślin przeterminowane, aż do momentu ich bezpiecznego zagospodarowania przez wyspecjalizowane służby. W przypadku, gdy w gospodarstwie nie ma specjalnego magazynu, niewielkie ilości pestycydów mogą być przechowywane w oznakowanej skrzyni lub sza�e (zamykanej na klucz) umieszczonych poza budynkami mieszkalnymi.

• Środki chemiczne należy przechowywać w miejscach niedostępnych dla osób nieupoważnionych, poza budynkiem mieszkalnym i inwentarskim.

• Magazyn ŚOR powinien być zaopatrzony w trwałą informację o jego przeznaczeniu i rodzaju składowanych preparatów.

• Szafa lub skrzynia powinny być metalowe. Ważne, aby były one wytworzone z materiału, który jest odporny na nasiąkanie i ogień oraz posiadały stabilne dno.



22

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie






23



(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

24

2

16

1

9

23

8

1

15

29

8

22

7

4

28

18

3

14

28

7

31

21

6

11

25

3

27

17

5

29

19

4

6

30

20

5

10

24

12

26

13

27


25

L U T Y2 0 2 0

2

grzybobójczych środków ochrony roślin

Poprawia działanie

COPPER GRIP



26

ORKAN

bezpieczny dla sadownika

Bezwzględnydla chwastów

28



29

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

30


2

16

30

9

23

1

15

29

8

22

5

4

26

18

1

14

28

7

29

21

4

11

25

3

2524

17

31

5

27

19

2

6

28

20

3

10

24

12

26

13

27

31

M A R Z E C2 0 2 0

w zwalczaniu chwastów

dwuliściennych

Skuteczny duet

DICOLENLOOMA

32



Wpływ temperatury na skuteczność herbicydów zbożowych

Źródło: Metodyki IO

Podczas zabiegów doglebowych herbicydy można stosować w niższej temperaturze

Zakresy temperatur podczas zabiegu podstawowymi substancjami aktywnymi herbicydów zbożowych.

Jodosulfuron 6–10 11–15 20

Bifenoks 4 – 25

aktywna minimalna optymalna maksymalna

2,4 D 8–12 15–20 20

Chlorotoluron 0 0–15 20

Dikamba 8 15–20 22

Fenoksaprop 10 15–22 28

Flufenacet 10 10–20 25

Chlorosulfuron 8 10 15

Florasulam 4–5 10–25 25

Amidosulfuron 5–6 12–15 20

oSubstancja Temperatura powietrza w C

Aminoprylalid 5 – 22

Fluroksypyr 7–8 15–20 22

Izoproturon pow. 0 6–8 20

Di�ufenikan 8 10–20 22

Metrybuzyna 10 16–20 25

MCPA 8–12 20 25

Tifensulfuron 12 15–25 25

oSubstancja Temperatura powietrza w Caktywna minimalna optymalna maksymalna

Mezosulfuron – ok. 15 –

Mekoprop 8 15–20 22

Pendimetalina 0 5–15 25

Piroksysulam 5 – 25

Tribenuron 2–4 7–25 25

Glifosat 0 pow. 15 28

Pinoksaden 1–2 pow. 4 20

Tritosulfuron – 10–25 –

Sulfosulfuron 10–12 15–25 25

Triasulfuron 0 10–12 25

33

Wrażliwość chwastów jest ściśle związana z procesami biochemicznymi, które zachodzą w określonych przedziałach temperatur. O tym jak szybko i skutecznie będzie działał herbicyd decyduje odpowiednia temperatura panująca w trakcie wykonywania oprysku. Należy o tym pamiętać sięgając po konkretny herbicyd. Do zapoczątkowania procesów niszczenia chwastów wymagane są minimalne temperatury otoczenia, określone dla wszystkich środków chwastobójczych. Substancje aktywne herbicydów różnią się minimalną temperaturą, przy której wykazują skuteczne działanie.

Celem stosowania herbicydów jest eliminacja chwastów będących konkurentami w dostępie do składników pokarmowych, wody i światła. Na skuteczność ich działania, duży wpływ mają warunki pogodowe w tym temperatura, które jednocześnie wpływają na procesy życiowe roślin.

Zastosowanie herbicydu w zbyt niskiej temperaturze na ogół nie uszkadza rośliny uprawnej, ale nie wykazuje działania chwastobójczego.

Praktyczna rada: Przed każdym zabiegiem temperaturę powietrza należy zmierzyć w miejscu zabiegu, a nie odczytywać z termometru umieszczonego na budynku mieszkalnym czy gospodarczym. Nie należy też korzystać z komunikatów pogodowych podawanych w radiu czy telewizji. Tylko wtedy będzie można mieć pewność i gwarancję 100% efektywności przeprowadzonego zabiegu zwalczania chwastów w zbożach.

Zastosowanie herbicydu w temperaturze powyżej maksymalnej może spowodować uszkodzenie lub nawet całkowite zniszczenie rośliny uprawnej.

Uwaga!!!



34

35

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

36


2

16

30

4

18

2

14

28

7

21

5

9

23

7

11

25

9

13130

15

29

3

17

1

5

19

3

8

22

6

10

24

8

12

26

10

6

20

13

27

4

37

K W I E C I E Ń2 0 2 0

bezpieczny dla kukurydzy

Bezwzględny dla chwastów

MENTUM

38



Przygotowywanie mieszanin zbiornikowych przy użyciu różnych agrochemikaliów, zgodnie z prawem obowiązującym we wszystkich krajach UE, nie jest zabronione – chyba, że etykieta zawiera wyraźny zakaz. Możliwość łącznego stosowania składników jest bardzo przydatna w praktyce, gdyż pozwala zaoszczędzić czas, paliwo, wodę, a w wielu przypadkach pozwala zwiększyć zakres zwalczanych agrofagów. Należy jednak pamiętać, że proces „tank-mix” niewłaściwie przeprowadzony, może prowadzić do negatywnych efektów.

Zasady i kolejność mieszania agrochemikaliów

Najczęściej występujące niebezpieczeństwa to:• pogorszenie właściwości �zycznych cieczy roboczej widoczne w postaci osadów, kłaczków, rozwarstwiania się cieczy,• pogorszenie się właściwości chemicznych, czego nie widać gołym okiem podczas przygotowywania cieczy, a co może powodować obniżenie

skuteczności, bądź uszkodzenia roślin (np. poparzenia).Na trwałość mieszanin oprócz właściwości stosowanych środków w dużym stopniu wpływa jakość wody, szczególnie jej twardość i zanieczyszczenia, a na ewentualną ich �totoksyczność także łączne stosowanie nawozów oraz warunki pogodowe.

Zasady mieszania:1. Należy zacząć od prawidłowego ustalenia terminu zabiegu, który zapewni optymalne zwalczanie agrofagów i równoczesne najlepsze

dokarmianie (jeśli takie planujemy).2. Nie mieszać trzech i więcej preparatów.3. Wykonać próbę mieszania w małym naczyniu i obserwować w ciągu 1–2 godzin.4. Zaniechać mieszania jeśli w sporządzonej próbce cieczy pojawi się osad, tłuste plamy, kłaczki itp. Ciecz taką należy zniszczyć zgodnie z zasadami

BHP.5. Rozcieńczyć uprzednio każdy z preparatów w oddzielnym naczyniu i zmieszać je dopiero w zbiorniku opryskiwacza napełnionym w ¾ wodą,

przy włączonym mieszadle.6. Ciecz zużyć bezpośrednio po przygotowaniu – najpóźniej do kilku godzin od zmieszania. Nie zostawiać na następny dzień!

39

Kolejność mieszania:

2. Dodanie środków poprawiających właściwości wody.

1. Napełnienie zbiornika opryskiwacza wodą do 50–70% jego objętości. Włączenie mieszadła z maksymalną mocą.

3. Dodanie nawozów mineralnych. Dodanie nawozów mikroelementowych.4. Dodanie ŚOR w postaci proszków lub granul do sporządzania zawiesiny (formy WP, WG).4a. Dodanie ŚOR w formie koncentratu do sporządzania stężonej zawiesiny (forma SC).

6. Dodawanie ŚOR w formie koncentratów do sporządzania roztworów (SL, SP, SG).7. Dodawanie wody do prawie pełnej objętości zbiornika opryskiwacza.8. Dodawanie adiuwantów.

5. Dodawanie ŚOR w formie koncentratów do emulgowania (formy EC, EG, EW, SE).

Łączne stosowanie środków ochrony roślin nie jest zabronione. Rolnik wykonuje taki zabieg na własną odpowiedzialność. Wszelkie szkodliwe efekty uboczne, w postaci np. uszkodzeń roślin lub braku pożądanego efektu oprysku taką mieszanką, ponosi wyłącznie sam rolnik, chyba że producent uwzględnił możliwość mieszania pewnych środków i zamieścił takie informacje w etykietach. Stosując łącznie środki ochrony roślin należy bezwzględnie przestrzegać okresów karencji i prewencji obowiązujących dla każdego z zastosowanych środków, a ograniczenia i przeciwwskazania zawsze przyjmować dla środka najbardziej toksycznego.

Uwagi!!!

(Źródło: IOR-PIB)

40



41

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

42


2

16

30

9

23

6 7

1

15

29

8

22

5

4

27

18

1

14

28

7

30

21

4

11

25

5

28

19

2

6

29

20

3

3

17

31

10

24

12

26

13

27

43

M A J2 0 2 0

OLEO

dla pełnej ochrony

Skuteczny adiuwant

44



Do pestycydów o kwaśnym odczynie, a tych na rynku jest zdecydowana większość, należy używać wody zakwaszonej, a pestycydy o odczynie zasadowym (np. preparaty miedziowe), w celu sporządzenia cieczy roboczej należy wlewać do wody nie zakwaszonej.

Skuteczność działania pestycydów zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest odpowiednia jakość wody używanej do sporządzania cieczy roboczej. Wiele środków ochrony silnie reaguje na odczyn wody stosowanej do zabiegów ochrony. Odczyn wody (pH) w istotny sposób decyduje o rozpuszczalności zawartych w preparacie substancji aktywnych, a także o szybkości ich rozpadu, a więc o tym jak długo dana substancja aktywna będzie działać. Wysoka twardość wody i wysokie pH znacznie ograniczają skuteczność działania pestycydów.

Optymalne pH wody używanej do zabiegów opryskiwania

Jeśli woda do oprysków ma pH powyżej 7, to większość pestycydów ulega szybkiemu rozkładowi i dezaktywacji. W związku z tym środki ochrony roślin mogą mieć bardzo słabe działanie, a zabiegi ochrony mogą być nawet całkowicie nieefektywne.

W przypadku herbicydów wysokie pH może utrudnić wnikanie środka do chwastów, szczególnie tych z grupy fenoksykwasów. W y j ą t e k s t a n o w i ą h e r b i c y d y z g r u p y sulfonylomoczników, dla których optymalne pH jest wysokie i wynosi 7,5–9. W wodzie o niższym pH rozpuszczalność herbicydów sulfonylomocznikowych wyraźnie spada, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia skuteczności działania.

Regulatory wzrostu pH 5 – 6,5Herbicydy pH 4,5 (5) – 6,5Insektycydy pH 5,5 – 6,5Fungicydy pH 5,5 (6) – 6,5

Odpowiednie wartości pH wody dla pestycydów:

Sulfonylomoczniki pH 7,5 – 9

W przypadku insektycydów i fungicydów także podwyższony odczyn wody może wpływać znacząco na rozkład substancji aktywnej. Wśród insektycydów szczególnie wrażliwe są preparaty fosforoorganiczne, a wśród fungicydów niektóre środki kontaktowe takiejak np. kaptan czy mankozeb.

Jeżeli mamy wodę o odczynie zasadowym należy ją odpowiednio uzdatnić stosując tz w. kondycjonery czyli środki regulujące twardość oraz odczyn wody.

Woda o niskim pH odznacza się korozyjnością, natomiast woda o wysokim pH wykazuje skłonności do pienienia się. Przyjmuje się, że najbardziej optymalnym pH wody używanej do zabiegów ze środkami ochrony roślin jest woda lekko kwaśna o pH 4,5 (5)–6.

Tak więc trzeba pamiętać, że aby skutecznie chronić uprawy koniecznie należy sprawdzać jakość wody stosowanej w gospodarstwie.

45

Poprzez zakwaszenie wody KONKRET obniża jej pH i tym samym zwiększa skuteczność działania nawozów dolistnych oraz środków ochrony roślin. Ułatwia penetrację substancji aktywnej wewnątrz liścia. Nie powoduje rozkładu chemicznego substancji aktywnej. Nie powoduje unieszkodliwiania pestycydów biologicznych. Zmniejsza napięcie powierzchniowe cieczy roboczej.

Zalecana dawka: 50 ml/100 l wody; dawkę można zwiększać aż do uzyskania właściwego pH. Uwaga!!! Kondycjoner zawsze dodajemy przed środkiem ochrony roślin.

• pH 4–6 dobra woda do zabiegów i do krótkiego (12 do 24 godzin) przetrzymywania środków ochrony roślin w zbiorniku opryskiwacza;

• pH 6,1–7 woda odpowiednia do zabiegów z większością środków lecz nie zaleca się ich przetrzymywania w roztworze w zbiorniku opryskiwacza dłużej niż 2 godziny;

• pH powyżej 7 należy dodać odpowiedni środek buforujący lub kondycjoner.

Praktyczne wskazówki stosowania środków ochrony roślin w wodzie o różnym pH (na podstawie badań IOR – Poznań, AR Poznań):

Spośród wielu dostępnych na rynku produktów warto sięgnąć po nowy, wielofunkcyjny kondycjoner wody KONKRET, który reguluje pH wody używanej do stosowania nalistnego agrochemikaliów. Spełnia również funkcję zmiękczacza, adiuwanta, antypieniacza i zwilżacza.



46

47

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

48

2

16

30

4

18

2

14

28

7

21

5

9

23

7

11

25

9

1

15

29

3

17

1

5

19

3

6

20

4

8

22

6

10

24

8

12

26

10

13

27

11 12


49

C Z E R W I E C2 0 2 0

zwalczający chwasty w rzepaku ozimym

Skuteczny duet

50



EFFENDIHADAR

Wpływ temperatury na działanie fungicydówWarunki atmosferyczne mają bardzo duży wpływ na skuteczność działania środków ochrony roślin. Szczególną rolę odgrywa tu temperatura. Najlepiej jest stosować środki w temperaturach optymalnych. Uzyskuje się wówczas pełną skuteczność, stosując niekiedy nawet dawki niższe niż zalecane w treści etykiety środka.

Jeżeli fungicyd składa się tylko z substancji czynnych należących do triazoli, dla jego pełnej skuteczności najlepsza jest temperatura stosowania 10–12°C.Jeżeli środek zawiera substancję czynną z grupy chemicznej morfolin, ditiokarbaminianów, strobiluryn, może być stosowany w temperaturze niższej niż 10°C, np. 6–7°C.

W przypadku środków układowych, np. triazoli, stwierdzono, że im niższa temperatura, tym wolniejsza jest szybkość reakcji chemicznej i wolniejszy przebieg procesów fizjologicznych w komórce rośliny. Dlatego, w przypadku fungicydów z grupy trialzoli, temperatura odgrywa znaczącą rolę i może wpłynąć na skuteczność preparatu. Zasada ta odnosi się też, w pewnym zakresie, do innych grup chemicznych. Zbyt wysoka temperatura również może w niekorzystny sposób wpłynąć na skuteczność zastosowanych fungicydów. Maksymalna temperatura podczas stosowania środka wynosi 25°C. Stosowanie środków powyżej tej temperatury może prowadzić np. do poparzenia roślin, czyli fungicyd może okazać się fitotoksyczny dla roślin. Zakres temperatury 15–20°C jest optymalny do stosowania środków grzybobójczych.

51

>7-10 10-25 25 protiokonazol �usilazol

difenokonazol 12 12-25

protiokonazol

Ftalimidy kaptan 10 12-20 < 25

Triazole propikonazol 14 15-21 22-25

--------------------------------------------------------------------------------------------------------- tebukonazol >10 12-25 <28

cyprokonazol ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Benzimidazole tiofanat metylu > 5 10-25 < 25

Miedź tlenochlorek miedzi 5-6 - -

Strobiluryny azoksystrobina > 10 11–25 < 25

Strobiluryny + triazole �uoksastrobina > 10 12–25 < 28

Ditiokarbaminiany mankozeb > 7 10–20 < 25

oGrupa Substancja Temperatura powietrza w C

chemiczna aktywna minimalna optymalna maksymalna

Źródło: Metodyki IO, Zalecenia Ochrony Roślin

52



53

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

54


2

16

30

4

18

1

14

28

7

21

4

9

23

6

11

25

8

13029

15

29

3

17

31

5

19

2

8

22

5

10

24

7

12

26

9

6

20

13

27

3

55

L I P I E C2 0 2 0

owady i przędziorkizagrażające uprawom

Skuteczniezwalcza

GROT



56

4. Zabiegi opryskiwania należy przeprowadzać sprawnymi technicznie i kalibrowanymi opryskiwaczami, które posiadają aktualne świadectwo okresowych badań stanu technicznego. Badania opryskiwaczy przeprowadza się co 3 lata, przy czym pierwsze badanie nowego sprzętu przeprowadza się nie później niż po upływie 5 lat od dnia jego nabycia.

Obowiązki podczas wykonywania zabiegów chemicznych

3. Środki ochrony roślin należy stosować w terenie otwartym, jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s.

5. Sporządzanie cieczy użytkowej i mycie opryskiwacza powinno odbywać się w odległości nie mniejszej niż 20 m od studni, ujęć wody oraz zbiorników i cieków wodnych, w taki sposób by nie skazić gleby i wody.

6. Wszelkie zabiegi mogą być wykonywane jedynie przy użyciu środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu na podstawie zezwoleń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, lub pozwoleń na handel równoległy.

1. Opryskiwanie należy wykonać w odpowiednich terminach, najlepiej wyznaczonych na podstawie sygnalizacji, bezwzględnie przestrzegając okresów karencji i prewencji. Zastosowanie chemicznej ochrony roślin powinno być poprzedzone działaniami monitoringowymi w uprawie oraz podparte specjalistycznym doradztwem.

2. Zabiegi opryskiwania należy przeprowadzić z zachowaniem minimalnych odległości od miejsc i obiektów wynoszących co najmniej 20 m od pasiek, 3 m od zbiorników i cieków wodnych, oraz terenów nieużytkowanych rolniczo (w przypadku opryskiwaczy sadowniczych), 1 m od zbiorników i cieków wodnych, oraz terenów nieużytkowanych rolniczo (w przypadku opryskiwaczy rolniczych) chyba że w etykiecie ŚOR podano większe odległości od tych miejsc lub obiektów.

57

Uwaga!!!

Użytkownicy profesjonalni – sadownicy, rolnicy stosujący środki ochrony roślin są zobligowani przestrzegać wymogów integrowanej ochrony roślin (IO).

Przed zastosowaniem środka należy poinformować o tym fakcie wszystkie zainteresowane strony, które mogą być narażone na znoszenie cieczy użytkowej i które zwróciły się o taką informację.

Zabiegi środkami ochrony roślin należy stosować z uwzględnieniem w pierwszej kolejności metod biologicznych, agrotechnicznych i hodowlanych.

Środki ochrony roślin są skuteczną i opłacalną bronią w walce z chorobami, szkodnikami i chwastami, ale ich stosowanie wymaga gruntownych umiejętności i ostrożności.

58



59

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

60

2

16

30

9

23

6

1

15

29

8

22

5

4

28

18

11

14

28

7

31

21

44

11

25

3

27

17

3131

5

29

19

22

6

30

20

33

10

24

12

26

13

27


61

S I E R P I E Ń2 0 2 0

62



POWER GRAIN

Skutecznie wpływa

na poprawę stabilności rośliny

zaprawą nasienną

Skutecznie zabezpiecz

plony

64



FUNABEN® PLUS

65

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

66

2

16

30

4

18

2

14

28

7

21

5

9

23

7

11

25

9

131

15

29

3

17

1

5

19

3

6

20

4

8

22

6

10

24

8

12

26

10

13

27

11


67

W R Z E S I E Ń2 0 2 0

ESORIO

w uprawie rzepaku, buraka i kapusty

Pogromca uciążliwych

chwastów



68

KAPTAN®

skuteczny w różnych fazach rozwojowych

Bezpieczny dla roślin

70



71

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

72


2

16

30

4

18

1

9

23

6

11

25

8

1

15

29

3

17

31

8

22

5

10

24

7

14

28

7

30

21

4

5

28

19

2

6

29

20

3

12

26

13

27

73

PA Ź D Z I E R N I K2 0 2 0

K-PAK

przędziorki i mszyce

Skutecznie zwalcza



74

Obowiązki stosującego środki ochrony roślinZgodnie z obowiązującymi przepisami, środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska. Należy przeciwdziałać zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu oraz planować stosowanie środków ochrony roślin z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem.

Do ochrony upraw można stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie wydanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zezwoleń lub pozwoleń na handel równoległy. Ich wykaz znajduje się w rejestrze znajdującym się na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jedną z podstawowych czynności, którą powinien wykonać użytkownik profesjonalny, przed aplikacją środków ochrony roślin jest zapoznanie się z etykietą środka.

Użytkownicy profesjonalni są zobligowani do stosowania zasad integrowanej ochrony, w myśl której przed zastosowaniem chemicznej ochrony roślin należy wykorzystać wszystkie dostępne działania i metody ochrony przed agrofagami, do których należą: stosowanie płodozmianu i odpowiednich odmian, przestrzeganie optymalnych terminów siewu i sadzenia, stosowanie właściwej agrotechniki i nawożenia oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych.

INTEGROWANA OCHRONA ROŚLIN SZKOLENIA ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN

DOPUSZCZONE DO OBROTU

Osoby stosujące środki ochrony roślin są zobowiązane do udziału w szkoleniach w zakresie stosowania środków ochrony roślin lub doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin lub też integrowanej produkcji roślin oraz powinny posiadać aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia potwierdzającego uprawnienia do stosowania pestycydów. Szkolenia uprawniające do nabywania oraz stosowania środków ochrony roślin – podstawowe lub uzupełniające, zachowują ważność przez 5 lat.

75

Użytkownicy profesjonalni muszą przestrzegać warunków stosowania środków ochrony roślin, m.in. zachowywać minimalne odległości od określonych miejsc lub obiektów. Środki ochrony roślin na terenie otwartym można stosować, jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s.

Posiadacze sprzętu agrotechnicznego są zobowiązani do przeprowadzania kalibracji oraz okresowych badań potwierdzających sprawność techniczną sprzętu. Pierwsze badanie nowego sprzętu przeprowadza się nie później niż po upływie 5 lat od dnia jego nabycia.

SPRZĘT WARUNKI STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN

DOKUMENTACJA ZABIEGÓW

Obowiązkiem użytkownika profesjonalnego jest prowadzenie i przechowywanie przez okres 3 lat dokumentacji dotyczącej przeprowadzanych zabiegów. Taka dokumentacja zawiera następujące informacje: nazwę środka ochrony roślin, czas zastosowania i zastosowaną dawkę, obszar i uprawy, na których zastosowano środek ochrony roślin. W dokumentacji musi również być wskazany sposób realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin poprzez podanie co najmniej przyczyny wykonania zabiegu środkiem ochrony roślin.



76

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie






77



(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

78

2 0 1 9 / 2 0 2 0

kwiecień2020

306

132027

317

142128

18

152229

29

162330

3101724

1

4111825

2

5121926

3

pn wt śr czw pt so nd

czerwiec

18

152229

29

162330

3101724

1

4111825

2

5121926

3

6132027

4

7142128

5

2020


274

1825

11

285

121926

296

132027

307

142128

8152229

1 29

162330

310172431

2020


majpn wt śr czw pt so nd

marzec2020

2429

1630 31

253

1017

264

1118

275

1219

286

1320

297

1421

18

1522

23 24 25 26 27 28 29


wrzesień2020

317

142128

18

152229

29

162330

3101724

1

4111825

2

5121926

3

6132027

4

284

1825

11

295

121926

306

132027

317

142128

8152229

1 29

162330

3101724

1

2019 listopad

285

121926

296

132027

307

142128

18

2229

15

29

162330

310172431

4111825

1


październik2020


grudzień2019

2529

1630 31

263

1017

274

1118

285

1219

296

1320

307

1421

18

1522

23 24 25 26 27 28 29

3124

79

styczeń2020

306

132027

317

142128

18

152229

29

162330

310172431

4111825

1

5121926

2

lipiec2020

296

132027

307

142128

18

152229

29

162330

310172431

4111825

1

5121926

2


lutypn wt śr czw pt so nd

2020

273

101724

284

111825

295

121926

306

132027

317

142128

18

152229

29

1623

1

sierpieńpn wt śr czw pt so nd

2020

273

1017

284

111825

295

121926

306

132027

317

142128

18

152229

29

162330

pn wt śr czw pt so nd pn wt śr czw pt so nd

FROSAD

przed przymrozkamiChroni uprawy

80



Test skrobiowy (indeks skrobiowy) jest jedną z najprostszych i najbardziej uniwersalnych metod określania stopnia dojrzałości owoców.

Jest wykorzystywany przez sadowników do wyznaczania terminu zbioru jabłek. Najwłaściwszym terminem zbioru jest okres tzw. dojrzałości zbiorczej. Jest to stan �zjologiczny, w którym owoce mają odpowiednią wielkość, łatwo można je oderwać od pędu i charakteryzują się najmniejszą intensywnością procesu oddychania. Owoce zebrane w tym czasie, nawet przez długi okres przechowywania będą charakteryzowały się wysoką jakością.

Test skrobiowy

Do wykonania testu potrzebny jest roztwór jodu w jodku potasu (płyn Lugola) oraz tablice wzorców przedstawiające obrazy barwnej reakcji skrobi z roztworem jodu w różnych stadiach dojrzałości jabłek. Poziom zabarwienia ocenia się punktowo, porównując go z wzorcowymi tablicami barwnymi.

Tablice opracowane są w skali 10 punktowej, gdzie oznacza brak rozkładu skrobi – cała powierzchnia barwi się na granatowo. Oznacza to, że owoce 1są niedojrzałe. Natomiast, oznacza całkowity rozkład skrobi, miąższ w ogóle się nie zabarwia i wówczas owoce są przejrzałe. 10

81

Próbę skrobiową należy wykonać ok. dwa tygodnie przed planowanym terminem zbioru i powtórzyć kilkukrotnie. W tym celu należy wybrać reprezentatywną próbkę 10–20 jabłek. Jabłka powinny być zdrowe, zebrane na wysokości ok. 1,5 m, z zewnętrznej części korony, po 3–4 z jednego drzewa.

Nie powinny pochodzić z ostatnich drzew w rzędzie, ani też z drzew w rzędach zewnętrznych. Jabłko należy przekroić w połowie, równoleżnikowo, a następnie zanurzyć odciętą powierzchnię w przygotowanym roztworze.

Jabłka przeznaczone do przechowywania w chłodni z kontrolowaną atmosferą powinny być zbierane nieco wcześniej, natomiast te przeznaczone do bezpośredniej sprzedaży lub do przetwórstwa mogą być zrywane później.

Po naniesieniu roztworu odczekać ok. 1 minutę, a następnie porównać zabarwione przekroje owoców z tablicami wzorcowymi. Zazwyczaj przyjmuje się, że jabłka przy punktach od 4 do 6, gdy połowa powierzchni barwi się, uważane są za dojrzałe.

82



83

Data zabiegu






2magazynowych (m )

Numer działki/

oznaczenie








(wymienić jakie)

Inneprzyczyny

Faza rozwojowa

rośliny uprawnej


Warunki pogodowe




pH wody


miejscowość


(TAK/NIE)

84

Kierownicy ds. Kluczowych Klientów:

85

1

2

45

POMORSKIE

ZACHODNIO--POMORSKIE

WARMIŃSKO--MAZURSKIE

KUJAWSKO--POMORSKIE

PODLASKIE

WIELKOPOLSKIE

LUBUSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

MAZOWIECKIE

LUBELSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIEOPOLSKIE ŚLĄSKIE

MAŁOPOLSKIEPODKARPACKIE

3ŁÓDZKIE

+48 887 778 799 Rejon 3

+48 605 101 192 Rejon 4

+48 605 101 179 Rejon 5Rejon 1 +48 605 101 179

Rejon 2 +48 601 462 378

Synthos AGRO Sp. z o.o.ul. Chemików 1, 32-600 Oświęcim

tel. +48 33 847 47 77fax +48 33 847 47 78

www.synthosAGRO.com

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na stosowne zwroty i symbole ostrzegawcze umieszczone na etykietach produktów.

www.youtube.com/c/SynthosAGROochronauprawdołącz do nas na facebooku

www.facebook.pl/SynthosAGRO https://www.instagram.com/z_mysla_o_polskich_plonach/

WstępPrzepisy rozporządzenia PE i rady (WE) nr 1107/2009, ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin nakładają na profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin obowiązek prowadzenia ewidencji zabiegów. Każdy, kto stosuje środki ochrony roślin, musi prowadzić dokumentację dotyczącą ich użycia wraz ze wskazaniem sposobu realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin podając przynajmniej przyczyny wykonania zabiegu środkiem ochrony roślin. Ewidencja musi zawierać także: nazwę zastosowanego środka ochrony roślin, dawkę środka, nazwę uprawianej rośliny, powierzchnię uprawy oraz termin wykonania zabiegu. Ewidencję można uzupełnić o fazę rozwojową uprawianej rośliny, informacje o warunkach pogodowych panujących podczas zabiegu oraz jego skuteczności.

W Polsce (podobnie jak we wszystkich pozostałych państwach członkowskich UE) z dniem 1 stycznia 2014 roku weszły w życie przepisy dotyczące obowiązku stosowania integrowanej ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin.

Dokumentację należy przechowywać przez 3 lata.

Bardzo ważnym aspektem polityki Unii Europejskiej jest ochrona środowiska, zdrowia i życia ludzi. W związku z tym, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2009/128/WE oraz rozporządzeniem (WE) nr 1107/2009, na rolników wszystkich krajów członkowskich nałożono obowiązek praktycznego wprowadzenia zasad integrowanej ochrony roślin.

1

Przepisy prawne dotyczące stosowania środków ochrony roślin

ZESZYT EWIDENCJI ZABIEGÓW


Zwróć uwagę na stosowne zwroty i symbole ostrzegawcze umieszczone na etykietach produktów. 01.1

1.20

19 r.

ZESZYT - Synthos Agro · 2019. 11. 5. · ZESZYT EWIDENCJI Ze środków ochrony roślin należy...

Documents

Transcript of ZESZYT - Synthos Agro · 2019. 11. 5. · ZESZYT EWIDENCJI Ze środków ochrony roślin należy...