ZBIÓRAKTÓW

PRAWNYCHPodstawowe akty prawne, pisma, wyjaśnienia kompetencji, decyzje

Wydawnictwo Saperskie

ZBIÓR AKTÓW PRAWNYCH

Wydawnictwo Saperskie sp. z o.o. w swojej działalności opracowało szereg poradników specjalistycznych przeznaczonych dla specjalistów z Sił Zbrojnych, Policji, Straży Pożarnej, Straży Granicznej jak i dla społeczeństwa. Jednym z nich jest seria wydawnicza „Bezpieczna rodzina” składająca się z szeregu wydań, takich jak : Poradnik postępowania w sytuacjach zagrożeń”, Poradnik „Pierwsza pomoc przedmedyczna”, Poradnik „Postępowanie w sytuacjach zagrożeń w placówkach oświatowych” i wiele innych. Dla specjalistów wydane są katalogi “AMUNICJI BOJOWEJ” w których zawarte są wszelkie dane na temat niewybuchów amunicji bojowej wyprodukowanej od 1900 r. do chwili obecnej, produkowane i użyte w konfliktach zbrojnych na terenie całego świata.

Wydawnictwo Saperskie sp. z o.o.ul. Ogrodowa 32a/600-893 Warszawatel.: +48 (22) 251 70 87e-mail : wydawnictwo@saperskie.plwww.saperskie.pl

Wydawnictwo Saperskie prowadzi działalność związaną z opracowaniem i wydawaniem specjalistycznych opracowań z dziedziny zagrożeń niemilitarnych, związanych głównie z pozostałościami powojennymi i powojskowymi, szkoleniem specjalistycznym dorosłych i młodzieży z zakresu postępowania w sytuacji wystąpienia zagrożenia, wykonywanie ekspertyz związanych z zagrożeniami, sprawdzaniem terenu na okoliczność występowania pozostałości powojennych i powojskowych, doradztwem specjalistycznym.

Seria wydawnicza „Amunicja Bojowa”

Copyright for the Polish edi on by Wydawnictwo Saperskie Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autorzy oraz Wydawnictwo Saperskie Sp. z o.o. dołożyli wszelkich starań , by zawarte w tej książce informacje były kompletnie i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autorzy oraz Wydawnictwo Saperskie Sp. z o.o. nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Wydanie pierwsze. Redakcja: Szczepan Dąbek Korekta: zespół Skład: zespół Projekt okładki:

ISBN 978-83-950478-1-7 Wydawnictwo Saperskie Sp. z o.o. Ul. Ogrodowa 32A/6 00-893 Warszawa Tel.: 22 251 70 87 e-mail: wydawnictwo@saperskie.pl www.saperskie.pl

Wiktoria Łój

ANEKS

ZBIÓR PODSTAWOWYCH AKTÓW PRAWNYCH

Opracowany

na podstawie obowiązujących aktów prawnych

ważnych i wydanych do 2018r.

Opracował: kpt. w st. spocz. inż. Szczepan Dąbek

Przedmowa

Powodem opracowania aneksu będącego uzupełnieniem Zbioru aktów prawnych

dotyczących oczyszczania terenu jest potrzeba ujednolicenia czynności i interpretacji oraz

ukazanie, że obecnie są podstawy prawne do wykonywania prac związanych ze sprawdzaniem

(oczyszczaniem) terenu z pozostałości powojennych czy powojskowych. Ukazano w tym zbiorze

również podstawowe czynności, jakie winien wykonać przedsiębiorca lub osoba sprawdzająca

(oczyszczająca) teren podczas prac.

Podyktowane jest to brakiem jednolitego interpretowania istniejących aktów prawnych

oraz występowania sprzeczności w tych aktach.

Wstępem jest Zbiór podstawowych aktów prawnych związanych z zabezpieczeniem

oraz organizacją prac przy oczyszczaniu terenu z niewybuchów amunicji bojowej. Brak jest do

dnia dzisiejszego tego typu opracowania. Istnieją, co prawda, instrukcje wojskowe zajmujące

się tym problemem, ale zostały opracowań one w latach 70 ubiegłego wieku i wiele z

obowiązujących wówczas aktów utraciło swoją moc prawną. Nie jest to w pełni oddający

problematykę oczyszczania terenu dokument. Jest to raczej podstawa do usuwania uwag natury

prawnej i zebrania w jedną całość obowiązujących dokumentów w tej dziedzinie.

Autor oraz Wydawnictwo Saperskie Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za

korzystanie z informacji zamieszczonych w tym wydaniu i użyciu ich do innych celów niż

szkolenia specjalistycznego lub korzystania przez specjalistyczne podmioty do usuwania

skutków zdarzeń kryzysowych.

Spis treści Rozdział

/strona Podstawowe akty prawne normujące działalność związaną z sprawdzeniem (oczyszczaniem terenu ………………………………………………………………………..

8

Ustawy, rozkazy, wytyczne i zarządzenia resorty: MON i MSW …………………. 10 Podstawowe pojęcia i definicje ………………………………………………………. 13 Podstawowe pojęcia i definicje materiałów, przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych (obowiązujące w tematyce saperskiej – niezgodne z Protokołem V Konwencji Genewskiej……………………………………………………………..

14

Załącznik. Strefy rażenia ……………………………………………………………. 18 Tabela nr 1. Bezpieczne odległości podczas wybuchu ładunku materiału wybuchowego ……………………………………………………………………….................

21

Tabela nr 2. Możliwy promień rozrzutu odłamków w zależności od kalibru wysadzanych pocisków ……………………………………………………………………

21

Tabela nr 3. Możliwy promień rozrzutu odłamków w zależności od kalibru (ciężaru) wysadzanych bomb lotniczych………………………………………………………..

22

Tabela nr 4. Ciężar ładunku MW niezbędny do wysadzenia min ……………………. 22 Tabela nr 5. Ciężar ładunku MW niezbędny do wysadzenia niewybuchów pocisków artyleryjskich i granatów moździerzowych …………………………………………..

22

Tabela nr 6. Niektóre dane podstawowych pocisków artyleryjskich i granatów moździerzowych. …………………………………………………………

23

Tabela nr 7. Ciężar ładunku MW niezbędny do wysadzenia niewybuchów bomb lotniczych o ściankach (czerepach) średniej grubości ………………………………..

24

Tabela nr 8. Niektóre podstawowe dane bomb lotniczych…………………………… 24 Neutralizacja przedmiotu niebezpiecznego na akwenach wodnych …………………. 25 Załączniki. Akty prawne; Ustawy, rozporządzenia i zarządzeni ………………... 26 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 sierpnia 2010r. w sprawie sposobu przechowywania w tymczasowym magazynie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego lub znalezionych w trakcie oczyszczania terenów. (Dz. U. z dnia 6 września 2010r. Nr 163 poz.1102)………………...

27

Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. (Dz. U. z dnia 25 lipca 2002r.nr.117.poz.1007) …………………

29

Załącznik A do umowy ADR………………………………………………………… 43 Ustawa o zmianie ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 3 grudnia 2010r. Nr 22, poz. 114)………………………………………………………………………………

44

Protokół o wybuchowych pozostałościach wojennych do konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki (Protokół V), Dz. U. Nr 266,poz. 1577 z 2003r……………………………………………………...

45

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 lipca 2005r. w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz. U. 2005 nr 135 poz. 1140……………………….

45

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 stycznia 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. (Dz. U. nr 26 poz. 160 z 2009r.) ………………………………………………………………………………

49

Załącznik nr 3a do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 stycznia 2009 r. (poz. 160) ……………………………………………………………………………..

50

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 maja 2009r.zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. (DZ.U. nr 72 poz. 623 z 2009r….

53

Ustawa z dnia 16 lipca 2009r. o zmianie Ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz Ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz. U. Nr 125, poz. 1036 z 2009r…………………………………………………….

53

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lutego 2011r. W sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz podczas oczyszczania terenów (Dz. U. nr 42 poz. 216 z 2011r.)…….

55

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 sierpnia 2010r. W sprawie sposobu przechowywania w tymczasowym magazynie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego lub znalezionych w trakcie oczyszczania terenów. (Dz. U. z dnia 6 września 2010 r. nr 163 poz. 1102)………………………………….

59

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010r. W sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Dz. U. nr 222, poz. 1451 z 2010r……………………………………………………...

62

Rozporządzenie Ministrów Obrony Narodowej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 czerwca 2005 r. W sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. (Dz. U. nr 116 poz. 974). ………………………………………………..

67

Wymagania dotyczące konstrukcji i dopuszczenia pojazdów. (ADR). Dz. U. nr 27, poz. 162 z 2009r……………………………………………………………………….

71

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej W sprawie przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych. (Dz. U. nr 57, poz. 608 z 1999r.) …………

74

Wykaz materiałów niebezpiecznych, których przewóz podlega Zgłoszeniu do Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej oraz Komendanta Wojewódzkiego Policji ……………………………………………………………………..

77

Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Sprawiedliwości z dnia 25 października 2002r w sprawie warunków poruszania się po drogach pojazdów specjalnych, używanych do celów specjalnych oraz pojazdów używanych w związku z przewozem pojazdów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej oraz pojazdów Straży Pożarnej biorących udział w akcjach ratowniczych, a także warunków przewozu osób pojazdami Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej,

77

Służby Więziennej oraz Straży Pożarnej. D.U nr193 poz. 1619……………………………………………………….. Rozporządzenie Ministrów Obrony Narodowej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 czerwca 2005r. W sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej……………………………………………………………………………..

78

Ustawa z dnia 23 lipca 2003r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dz. U. 2003 nr 162 poz. 1568…………………………………………………………

80

Tabela wstępnego określenia rodzaju niewybuchu amunicji bojowej ………………. 82 Podstawowe zasady zachowania podczas oględzin i zabezpieczenia miejsca z odnalezionym niewybuchem amunicji bojowej …………………………………………...

83

Niezgodności pomiędzy ustawami …………………………………………………… 84 Inne załączniki. Warto się z nimi zapoznać. …………………………………………. 85

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE NORMUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANĄ Z SPRAWDZENIEM (OCZYSZCZANIEM) TERENU Z PWiN

1.Protokół o wybuchowych pozostałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub

ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki (Protokół V), sporządzony w Genewie dnia 28 listopada 2003 r. Dz.U. 2011 nr 266 poz. 1577.

2.Oświadczenie Rządowe z dnia 5 października 2011 r. w sprawie mocy obowiązującej Protokołu o wybuchowych pozostałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki (Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28 listopada 2003 r. Dz.U. 2011 nr 266 poz. 1578.

3.Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 lutego 2012r. w sprawie wzoru wniosku o udzielenie koncesji lub zmianę koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, a także obrotu technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 234).

4.Ustawa z dnia 25 lutego 2011r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Dz.U. 2011 nr 51 poz. 263.

5.Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 1 lutego 2011 r. w sprawie wykazu uzbrojenia, na obrót którym wymagane jest zezwolenie. Dz. U. 2011 nr 47 poz. 241.

6.Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz podczas oczyszczania terenów. Dz.U. 2011 nr 42 poz. 216.

7.Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010r. w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Dz.U. 2010 nr 222 poz. 1451.

8.Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 października 2011r. zmieniające rozporządzenie w sprawie jednoznacznego oznaczenia materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, oznaczania obiektów produkcyjnych oraz rejestru oznaczeń. Dz. U. 2011 nr 251 poz. 1506.

9.Rozporządzenie Ministra Gospodarki oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 października 2010r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków sprzedaży materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz zakresu i trybu kontroli przestrzegania tych warunków. Dz.U. 2010 nr 212 poz. 1391.

10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 sierpnia 2010r. w sprawie sposobu przechowywania w tymczasowym magazynie materiałów wybuchowych przeznaczonych do

użytku cywilnego lub znalezionych w trakcie oczyszczania terenów. Dz. U. 2010 nr 163 poz. 1102.

11. Ustawa z dnia 22 lipca 2010r. o zmianie ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Dz. U. 2010 nr 155 poz. 1039.

12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 listopada 2009r. w sprawie jednoznacznego oznaczenia materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, oznaczanie obiektów produkcyjnych oraz oznaczeń. Dz. U. 2009 nr 189 poz. 1470.

13. Ustawa z dnia 16 lipca 2009r. o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz.U. 2009 nr 125 poz. 1036.

14. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 maja 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz. U. 2009 nr 72 poz. 623.

15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 stycznia 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz. U. 2009 nr 26 poz. 1601.

16. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 marca 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie instytucji wydających opinie o możliwości spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych podczas wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Dz.U. 2009 nr 53 poz. 437.

17. Ustawa z dnia 24 października 2008r. o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz.U. 2008 nr 214 poz. 1347.

18. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011r. o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Dz.U. 2011 nr 38 poz. 195.

19. Ustawa z dnia 3 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz. U. 2011 nr 22 poz. 114.

20. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 czerwca 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów broni i amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu

1 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 stycznia 2009r jest niezgodne z ustawą zasadniczą, programem szkolenia specjalistów – saperów, dopuszczeń do prac z niewybuchami amunicji bojowej (niewybuchy, niewypały, porzucona amunicja, pismem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 kwietnia 2008r. (Dzik- 16611-1-230/08/EGW) w którym stwierdzono, iż kwestia oczyszczania a także ewentualnych szkoleń w tym zakresie pozostaje w wyłącznej kompetencji Ministra Obrony Narodowej. W piśmie Przewodniczący Komisji Kwalifikacyjnej przy Wojskowym Instytucie Techniki Uzbrojenia w Zielonce z dnia 09.02.2009r. stwierdza, iż: „ Program szkolenia ujęty w rozporządzeniu nie obejmuje problematyki prowadzenia prac związanych z oczyszczaniem terenów z materiałów wybuchowych”.

wojskowym lub policyjnym, na których wytwarzanie lub obrót jest wymagana koncesja. Dz. U. 2009 nr 106 poz. 881;

21. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 maja 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. 2009. 75. 139);

22. Rozporządzenie Ministra Gospodarki oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lipca 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków sprzedaży materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz zakresu i trybu kontroli przestrzegania tych warunków. Dz.U. 2007 nr 138 poz. 970.

23. Oświadczenie Rządowe z dnia 12 lutego 2007 r. w sprawie mocy obowiązującej Konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania, podpisanej w Montrealu dnia 1 marca 1991r. Dz.U. 2007 nr 135 poz. 949.

24. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. nr 89, poz. 590 z dnia 21 maja 2007r.) określającej, min., zakres zadań zarządzania kryzysowego, w których mogą uczestniczyć oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych RP stosowanie do ich specjalistycznego przygotowania.

25. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Dz.U. 2005 nr 207 poz. 1734;

26. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 października 2005r. w sprawie towarów niebezpiecznych, których przewóz drogowy podlega obowiązkowi zgłoszenia. Dz.U. 2005 nr 158 poz. 1329.

27. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005r. w sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz. U. 2005 nr 158 poz. 1328.

28. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 lipca 2005r. w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz.U. 2005 nr 135 poz. 1140.

29. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 czerwca 2005r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie zgody na przemieszczanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dz.U. 2005 nr 129 poz. 1081.

30. Ustawa z dnia 28 października 2002r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. nr 199, poz.1671 z dnia 28 listopada 2002r. z późn. zm.)

31. Ustawa z dnia 23 Listopada 2002r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz o zmianie ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. D.U. nr 216 poz. 1825.

32. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudzień 2002r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych do transportu odpadów niebezpiecznych.

33. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 grudzień 2002r. w sprawie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne. D.U. nr 236 poz. 1987.

34. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie warunków dodatkowych dla pojazdów specjalnych D.U. nr 32 poz. 2109, rozdział 8.

35. Ustawa z dnia 28.10.2005r o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych D.U. nr 199 poz.1671 art. 8.1;

36. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (D.U. 32 poz. 262 z 2003r).

37. Prawo o ochronie środowiska (Dz. U. nr 116 z dnia 24 maja 2004r. art. 16 podpunkt 2 art. 25a, 3):

38. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2003r. W sprawie szczegółowych zasad udziału pododdziałów i oddziałów Sił Zbrojnych RP w zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu.

39. Ustawa o ochronie zabytków (Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568 z pożn. zm). 40. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 grudnia 2006r. w sprawie szczegółowego

zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego (Dz. U. nr 3 poz. 44 z dnia 11 stycznia 2007r.)

41. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 14 stycznia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego (Dz. U. 2009. 11.64)

42. Pismo Dzik –I-6611-1-230/08/EGW –Departamentu zezwoleń i koncesji MSWiA z dnia 12 kwietnia 2008r.

43. Pismo KK/Pr/I/09 Przewodniczącego Komisji Kwalifikacyjnej przy Instytucie Techniki Uzbrojenia w Zielonce z dnia 09.02.2009r.

44. Pismo Departamentu Bezpieczeństwa Gospodarczego Ministerstwa Gospodarki DBG- VI-024-2/3/14; DBG/2991/14 z dnia 29 lipca 2014r.

USTAWY, ROZKAZY, WYTYCZNE I ZARZĄDZANIA

(Resortów: MON i MSW)

1. .Norma Obronna NO-02-A043 „Wojska inżynieryjne. Rozpoznanie, rozminowanie i oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych” (DZ. Urz. MON 2001r. Nr 22, poz. 186);

2. Instrukcja Inż. 387/75 „Oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych” – w części dotyczącej danych o niewybuchach i częściowo „przepisy przy niszczeniu niewybuchów”.2

3. Projekt Instrukcji „Oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych; Wydanie: Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych,

4. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z dnia 2004r. Nr 241, poz. 2416) nakładająca na Siły Zbrojne (art. 3.2.) zadanie brania udziału w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, działaniach antyterrorystycznych, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania życia ludzkiego, a także w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu.

5. Rozporządzenie Ministrów Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Sprawiedliwości z dnia 11. października 2007r. w sprawie warunków poruszania się po drogach pojazdów specjalnych, pojazdów używanych do celów specjalnych oraz pojazdów używanych w związku z przewozem pojazdów specjalnych Sił Zbrojnych RP, Policji, Straży Granicznej oraz pojazdów straży pożarnej biorących udział w akcjach ratowniczych, a także warunków przewozu osób pojazdami Sił Zbrojnych RP, Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej oraz straży pożarnej (Dz. U. 2007, 201. 1454).

6. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 czerwca 2005r. w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2005. 116.973 i 974);

7. Decyzja Ministra Obrony Narodowej nr 466/MON z dnia 14 grudnia 2010 r. w sprawie wprowadzenia do użytku w resorcie Obrony Narodowej „Planu Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej”.

8. „Plan Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej”; 9. Decyzja nr Z-1/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 lutego 2007r. w sprawie

Systemu Kryzysowego Resortu Obrony Narodowej określającej skład i organizację tego systemu oraz zakres zaangażowania jednostek organizacyjnych Resortu Obrony Narodowej;

10. Decyzja nr 250/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 sierpnia 2005r. w sprawie przestrzegania zasad ochrony dóbr kultury w działaniach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MON z dnia 31 sierpnia 2005r. ), która nakazuje umieścić w

2 Na podstawie ustawy z dnia 22.12.2000r. o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 120, poz. 1268) i Obwieszczenia Rady Ministrów z dnia 18.12.2001r. (Monitor Polski nr 47 poz. 782) ogłoszonego z dniem 30.03.2001r. utraciły moc: Zarządzenie Prezesa Rady ministrów nr 78 z dnia 25.09.1974 r. w sprawie zgłaszania i unieszkodliwiania materiałów wybuchowych i innych przedmiotów niebezpiecznych; Zarządzenia MON MSW z dnia 12.11.1974r. w sprawie oczyszczania terenów z materiałów wybuchowych i innych przedmiotów niebezpiecznych.

dokumentacji oczyszczania terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych zapisy o lokalizacji dóbr kultury w rejonie odpowiedzialności oraz realizacji zgłoszeń z powyższych lokalizacji jako pilne;

11. Zarządzenie nr 1429 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 grudnia 2004r. w sprawie wprowadzenia w Policji procedur reagowania w sytuacjach kryzysowych. Procedura reagowania kryzysowego – niewypały i niewybuchy – sytuacja nr 4 – pkt. 3: zadania (przedsięwzięcia, czynności) realizowane w jednostce policji, które nakładają na policję obowiązek zapewnienia dojazdu i wyjazdu ekipom i jednostkom eliminującym zagrożenie oraz zabezpieczenia i izolacji miejsca ujawnienia niewypału lub niewybuchu, w tym niedopuszczania w miejsce znalezienia osób postronnych i gapiów:

12. .Rozkaz Szefa Generalnego WP nr Z-1125/Oper/P3 z dnia 20 grudnia 2010 roku w sprawie wprowadzenia do użytku w Siłach zbrojnych RP „Planu Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej”;

13. Rozkazu Szefa Sztabu Generalnego WP nr 1357/Org/P1 z dnia 29 grudnia 2006r. wprowadzającego „zakres działania Szefostwa Inżynierii Wojskowej”.

14. Koncepcja Przejściowego Funkcjonowania Podsystemu Oczyszczania Kraju z Przedmiotów Wybuchowych i Niebezpiecznych z dnia 04.07.2011r.

15. Wytyczne Szefa Inżynierii Wojskowej na 2013 r. z dnia 13 grudnia 2012r. 16. Wytyczne Szefa Inżynierii Wojskowej z dnia 17 października 2012r w sprawie

zabezpieczenia medycznego prac minerskich oraz rozminowania terenu i obiektów.

PODSTAWOWE

POJĘCIA

I DEFINICJE

PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

- ZGODNE Z PROTOKOŁEM V KONWENCJI GENEWSKIEJ.

Dziennik Ustaw nr 266 poz. 1577 z 2011r. Protokół V Konwencji Genewskiej sporządzony w Genewie dnia 28 listopada 2003r. o wybuchowych pozostałościach wojennych do konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych.

Podstawowe Definicje

zgodnie z art. 2 Protokołu V Konwencji Genewskiej:

1. amunicja wybuchowa oznacza amunicję konwencjonalną, zawierającą materiały wybuchowe z wyłączeniem min, min pułapek oraz innych urządzeń zdefiniowanych w Protokole II do niniejszej Konwencji poprawionym w dniu 3 maja 1996r.

2. niewybuchy oznaczają amunicję wybuchową, która została uzbrojona, wyposażona w zapalniki lub też w inny sposób przygotowania do użycia oraz użyta podczas konfliktu zbrojnego. Amunicja ta mogła zostać odpalona, zrzucona, wystrzelona albo odstrzelona i powinna eksplodować, lecz nie eksplodowała.

3. porzucona amunicja wybuchowa oznacza amunicję wybuchową, która nie została użyta podczas konfliktu zbrojnego i nie znajduje się pod kontrolą strony, która ją pozostawiła lub porzuciła. Porzucona amunicja wybuchowa mogła nie zostać lub została uzbrojona, wyposażona w zapalniki albo w inny sposób przygotowana do użycia.

4. wybuchowe pozostałości wojenne oznaczają niewybuchy oraz porzuconą amunicję wybuchową.

5. istniejące wybuchowe pozostałości wojenne oznaczają niewybuchy oraz porzuconą amunicję wybuchową, które istniały przed wejściem w życie niniejszego protokołu w odniesieniu do Wysokiej Umawiającej się Strony, na której terytorium pozostałości te się znajdują.

PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

PRZEDMIOTÓW WYBUCHOWYCH I NIEBEZPIECZNYCH (PWiN) (OBOWIĄZUJĄCE W TEMATYCE SAPERSKIEJ)

– NIEZGODNE Z PROTOKOŁEM V KONWENCJI GENEWSKIEJ3. Blokowanie 4 – czynność mająca na celu uniemożliwienie zadziałania amunicji poprzez

wstrzymanie jej funkcjonowania lub rozdzielenie kluczowych elementów. Uwaga: jeżeli zastosowane środki zostaną usunięte, amunicja może powrócić do stanu aktywnego. Blokowanie ma charakter czasowy i jest odwracalne.

Czas odczekania – przerwa czasowa pomiędzy kolejnymi czynnościami związanymi z rozpoznaniem, podejmowaniem i neutralizowaniem PWiN (np. ruszenie z miejsca, zmiana położenia, wystrzelenie itp.). Ma zastosowanie w przypadku podejścia pracownika do PWiN i zminimalizowanie ryzyka związanego z nieoczekiwanym wybuchem PWiN po zmianie jego stanu. W przypadku niezadziałania amunicji czas liczy się od momentu planowanego wybuchu. W przypadku czynności związanych ze znalezionym PWiN (brak możliwości ustalenia prawidłowego czasu zadziałania) czas odczekania liczy się od

3 Określenia te ujęte są w instrukcji Inż. 387/ 75 „Oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych”. 4 Źródło: AAP-6 PL Ed.2014.

momentu czynności związanej ze zmianą stanu, położenia PWiN. Wynosi minimalnie 15 min lub więcej – w zależności od charakterystyki danego rodzaju PWiN.

Detonacja5 – rodzaj przemiany wybuchowej, przemieszczającej się w MW w formie fali detonacyjnej ze stałą dla danego ośrodka prędkością naddźwiękową za frontem wygenerowanej fali uderzeniowej.

Działanie minersko-pirotechniczne6 – ogół czynności zmierzających do lokalizacji, rozpoznania, zneutralizowania (unieszkodliwienia), usunięcia, transportu i zniszczenia PWiN przez wyspecjalizowane pododdziały wojsk inżynieryjnych.

Fala uderzeniowa7 – fala ciśnieniowa powstająca podczas wybuchu MW przemieszczająca się w ośrodku z prędkością większą od prędkości dźwięku w danym ośrodku.

Grupa Nurków – Minerów Marynarki Wojennej RP – specjalistyczny pododdział Marynarki Wojennej przeznaczony do samodzielnego – oraz we współdziałaniu z okrętami – poszukiwania, lokalizacji i identyfikacji obiektów podwodnych w morzu, basenach i kanałach portowych. Dodatkowo, grupa wydziela zespół rozminowania do samodzielnego oczyszczania akwenów z PWiN pochodzenia wojskowego w rejonie odpowiedzialności oraz – w ramach wsparcia lądowych patroli rozminowania na wodach śródlądowych – we współdziałaniu z nimi.

Grupa rozminowania terenu komendy poligonu – specjalistyczny pododdział wojsk inżynieryjnych przeznaczony do rozpoznania, usuwania i niszczenia przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego, działający na obszarze poligonu wojskowego.

Klucz Obsługi Awaryjnego Rozbrajania Samolotów (EOD)8 – specjalistyczny pododdział Sił Powietrznych przeznaczony do rozbrajania systemów uzbrojenia samolotu na skutek wystąpienia usterek Lotniczych Środków Bojowych (LŚB), podejmowania niewybuchów LŚB oraz zabezpieczenia działalności bazy lotniczej pod względem występowania na jej terenie PWiN.

Materiał wybuchowy (MW)9 – związek chemiczny lub mieszanina chemiczna, która pod wpływem impulsów zewnętrznych jest zdolna do szybkiej, postępującej samoistnie reakcji chemicznej z wydzieleniem dużych ilości ciepła i gazów.

Materiał wybuchowy kruszący10 – materiał wybuchowy stały, którego zasadniczą formą przemiany wybuchowej jest detonacja.

Mikroładunek – specjalistyczny ładunek zawierający materiał wybuchowy (inne substancje chemiczne) w ilości mniejszej od standardowej amunicji saperskiej. Często składa się z wypełnienia MW oraz dedykowanego pocisku (wkładki/kształtki). Działanie mikroładunków może np. wykorzystywać efekt kumulacji czy wybuchowego formowania pocisku. Występują w formie gotowej, zestawów do samodzielnego przygotowania (np. system VULCAN/PLUTON) lub wykonanych doraźnie.

Nadzór saperski11 – działanie minersko – pirotechniczne polegające na ciągłej obecności w wyznaczonym miejscu specjalistycznych pododdziałów inżynieryjnych (specjalistów

5 Źródło: Norma Obronna NO-13-A007:2003. 6 Źródło: Norma Obronna NO-02-A043:2009. 7 Źródło: Norma Obronna NO-13-A007:2003. 8 Źródło: specjaliści EOD z 2. Skrzydła Lotnictwa Taktycznego. 9 Źródło: Norma Obronna NO-13-A007:2003. 10 Źródło: Norma Obronna NO-13-A007:2003. 11 Źródło: Norma Obronna NO-02-A043:2009.

pododdziałów inżynieryjnych) lub specjalistów z innych podmiotów państwowych lub usługowych, gotowych do natychmiastowego przystąpienia do zabezpieczenia lub sprawdzenia (oczyszczania) terenu lub obiektu.

Niewybuch12 – pocisk, granat, bomba lub ładunek kruszący, w którym mimo stworzonych warunków do wybuchu (uderzenie w przeszkodę, uzbrojenie zapalnika itp.) nie nastąpiła przemiana energii potencjalnej materiału kruszącego w energię mechaniczną na skutek działania zmian chemicznych w materiale kruszącym, błędów technicznych wykonania itp.

Niewypał13 – jest to nabój, który nie został odpalony na skutek zacięcia się broni (zbyt krótka iglica, niewłaściwie ustawiony grot iglicy, za słaba sprężyna igliczna, za głęboko wchodzący nabój do komory nabojowej itp.) lub usterek amunicji (zapłonnik lub spłonka osadzone zbyt głęboko, uszkodzona podczas elaboracji masa zapłonowa w zapłonniku lub w spłonce, zawilgocony proch, zatkany przewód zapłonowy w łusce itp.). Ze względu na trudność natychmiastowego określenia przyczyn niewypału wymagane jest zachowanie jak największej ostrożności. Niewypał może być usunięty z broni dopiero po około 3-5 minutach ze względu na możliwość strzału opóźnionego.

Oczyszczanie interwencyjne – rozpoznanie, usuwanie, sprawdzenie terenu przyległego do znalezienia i zniszczenie PWiN z lądu, wód śródlądowych oraz z obszaru wód morskich. Polega na działaniu minersko-pirotechnicznym specjalistycznych pododdziałów wojsk inżynieryjnych, które prowadzone jest po otrzymaniu wiadomości o znalezieniu przedmiotu wybuchowego lub niebezpiecznego.

Oczyszczanie planowe (obszaru/obiektu z PWiN) – rozpoznanie, poszukiwanie, wydobycie, zabezpieczenie, usuwanie i zniszczenie (zneutralizowanie, unieszkodliwienie) znalezionych PWiN na lądzie, w wodach śródlądowych oraz w obszarze wód morskich. Ten typ oczyszczania może być realizowany na korzyść Sił Zbrojnych RP lub innych podmiotów spoza resortu obrony narodowej wnioskujących o sprawdzenie terenu pod kątem występowania na nim PWiN.

Patrol rozminowania14 – specjalistyczny pododdział wojsk inżynieryjnych przeznaczony do rozpoznania, usuwania i niszczenia przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego, działający na obszarze kraju.

Pododdział (grupa) EOD15 – specjalistyczny pododdział wojsk inżynieryjnych przeznaczony do rozpoznania, usuwania i niszczenia PWiN, działający według standardów NATO.

Podwodne prace minerskie16 – prace z użyciem materiałów wybuchowych wykonywane pod wodą przez płetwonurków i nurków wojsk inżynieryjnych.

Prace minerskie17 – prace prowadzone przez zespół ludzi, który w określonym celu (w czasie tych prac) wykorzystuje właściwości materiałów wybuchowych (MW). Są one częścią zasadniczych przedsięwzięć zabezpieczenia inżynieryjnego działań bojowych.

Procedury bezpiecznej neutralizacji – RSP (ang. Render Safe Procedures) – część procedur neutralizacji PWiN obejmujący specjalne techniki i narzędzia mające na celu przerwanie funkcjonowania PWiN (w tym IED). Proces wykonania PBN ma na celu rozdzielenie (zastopowanie) łańcucha ogniowego w PWiN (IED), oddzielenie poszczególnych

12 Źródło: Prace minerskie i niszczenia, sygn. Inż. 572/94. 13 Źródło: Prace minerskie i niszczenia, sygn. Inż. 572/94. 14 Źródło: Norma Obronna NO-02-A043:2009. 15 Źródło: Norma Obronna NO-02-A043:2009. 16 Źródło: Norma Obronna NO-01-A005:2010. 17 Źródło: Prace minerskie i niszczenia, sygn. Inż. 572/94.

modułów (np. pobudzającego od ładunku zasadniczego). Przeprowadzenie RSP zwiększa bezpieczeństwo prowadzenia dalszych prac związanych np. z przemieszczeniem PWiN czy dalszym procesem neutralizacji lub pozyskaniem elementów. Procedury RSP może wykonywać tylko wykwalifikowany personel.

Proch18 – materiał wybuchowy miotający, którego zasadniczą formą przemiany wybuchowej jest spalanie deflagracyjne.

Przedmiot niebezpieczny – za przedmiot niebezpieczny uważa się wszelkiego rodzaju urządzenia (materiały) pochodzenia wojskowego, przemysłowego lub innego, które mają właściwości łatwopalne, żrące, trujące, względnie znajdujące się w stanie sprężenia (skroplenia), grożą niebezpieczeństwem w przypadku manipulowania (rzucania, rozkręcania), jak również zetknięcia się z powietrzem albo z wysoką temperaturą. Zalicza się do nich: płyn łatwopalny, żrący i trujący albo też jego pozostałości w beczkach lub pojemnikach, zawartość butli stalowych, gaśnic, resztki substancji materiałów w aparaturze laboratoryjnej, a także materiały szkodliwych i niebezpiecznych właściwościach.

Przedmiot wybuchowy – za przedmiot wybuchowy uważa się wszelkiego rodzaju przedmioty pochodzenia wojskowego, które z uwagi na swe właściwości wybuchowe grożą niebezpieczeństwem zarówno w razie niewłaściwego obchodzenia się z nimi (ruszanie, rozkręcanie, rzucanie, itp.), jak i razie zetknięcia się z wysoką temperaturą. Zaliczane są do nich przede wszystkim: zapalniki, pociski, bomby lotnicze, pancerzownice, granaty, miny wszelkich typów, naboje artyleryjskie i karabinowe, ładunki materiałów wybuchowych, głowice wszelkich typów, czerepy pocisków oraz złom metalowy zawierający resztki materiałów wybuchowych.

Rekultywacja miejsca niszczenia – sprawdzenie wyznaczonego terenu (włącznie ze sprawdzeniem warstwy gruntu) w miejscu uprzedniego niszczenia dużych ilości PWiN. Rekultywacja powinna być przeprowadzana zgodnie z potrzebami określonymi w rozkazach (wytycznych) przełożonych, jednak nie mniej niż 2 razy w roku (wiosna, jesień).

Rozpoznanie19 – sprawdzenie określonej powierzchni terenu lub obiektu i identyfikacja zlokalizowanego PWiN przez obserwację wzrokową lub za pomocą technicznych środków rozpoznawczych.

Spalanie deflagracyjne (deflagracja)20 – szybka, gwałtowna reakcja chemiczna, rozprzestrzeniająca się w ośrodku z prędkością podźwiękową, głównie na zasadzie przewodnictwa cieplnego i promieniowania.

Subamunicja – amunicja kasetowa. Wyspecjalizowany rodzaj amunicji różnego rodzaju (np. lotnicza, artyleryjska) składająca się z zasobnika – kontenera i podpocisków (amunicji mniejszego wagomiaru, zawierającej MW, masy pirotechniczne, inne elementy stwarzające zagrożenie) o różnym przeznaczeniu (np. przeciwpancerne, odłamkowe, przeciwpiechotne itp.). W przypadku niewybuchów/ niewypałów może występować w różnej postaci – zasobnik wraz z podpociskami, sam zasobnik z elementami rozcalającymi (zapalniki, ładunki pośrednie, ładunki rozcalające itp.) lub same niewybuchy podpocisków znajdujące się np. w rejonie zrzutu/upadku.

System detonacji ciągłej (STS)21 – jest nieelektrycznym systemem przenoszenia impulsu detonacyjnego od operatora do ładunku wybuchowego (ładunków wybuchowych). System jest przeznaczony do detonowania ładunków MW podczas prowadzenia prac minerskich.

18 Źródło: Norma Obronna NO-13-A007:2003. 19 Źródło: Norma Obronna NO-02-A043:2009. 20 Źródło: Norma Obronna NO-13-A007:2003. 21 Źródło: System detonacji ciągłej (STS). Opis i użytkowanie, sygn. Inż. 587/2002.

Umożliwia on wykonywanie różnego typu sieci minerskich (równoległych, szeregowych, mieszanych), w tym powodowanie detonacji z opóźnieniem (z zastosowaniem spłonek opóźniających). System może mieć również zastosowanie w niszczeniu niewybuchów i niewypałów oraz pracach wyburzeniowych i górnictwie.

Wybuch22 – jest to zjawisko gwałtownej przemiany fizycznej, jądrowej lub chemicznej materiału, albo mieszaniny materiałów, połączonej ze zmianą stanu równowagi układu, wykonaniem pracy mechanicznej, efektem dźwiękowym i zazwyczaj świetlnym.

3. Przedmioty wybuchowe - uważa się wszelkiego rodzaju przedmioty pochodzenia wojskowego, które z uwagi na swe właściwości wybuchowe grożą niebezpieczeństwem w razie niewłaściwego obchodzenia się z nimi (ruszanie, rozkręcanie, rzucanie, itp.), jaki w razie zetknięcia się z wysoką temperaturą. Zaliczane do nich są w szczególności: zapalniki, pociski, bomby lotnicze, pancerzownice, granaty ręczne, granaty moździerzowe, miny wszelkich typów, naboje artyleryjskie i karabinowe, ładunki materiałów wybuchowych, głowice wszelkich typów, czerepy pocisków oraz złom metalowy zawierający resztki materiałów wybuchowych.

4. Materiały wybuchowe - są to: a) substancje chemiczne stałe lub ciekłe albo mieszaniny substancji, zdolne do reakcji

chemicznej z wytwarzaniem gazu o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką szybkością, że mogą powodować zniszczenia w otaczającym środowisku, a także wyroby wypełnione materiałem wybuchowym,

b) materiały pirotechniczne - materiały lub mieszaniny materiałów przewidzianych do wytwarzania efektów cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, gazu, dymu lub kombinacji tych efektów, w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się reakcji chemicznej, a także wyroby wypełnione materiałem pirotechnicznym.

5. Wyroby pirotechniczne - należy przez to rozumieć wyroby zawierające jeden lub kilka materiałów pirotechnicznych, przeznaczone do uzyskiwania efektów pirotechnicznych, w tym widowiskowych.

6. Materiały niebezpieczne - są to substancje szkodliwe dla życia lub zdrowia ludzkiego, a w szczególności: znajdujące się w różnym stanie skupienia materiały samozapalne, łatwopalne, trujące, żrące albo wytwarzające substancje o podobnym działaniu po zetknięciu się z wodą, powietrzem, wysoką temperaturą lub inną substancją, zakaźne oraz promieniotwórcze.

7. Broń i istotne części broni - są to broń i istotne części broni w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549 i z 2001 r. Nr 27, poz. 298 póżn. zmianami Dz. U. 2011 nr 51 poz. 263), a także inne urządzenia służące do niszczenia lub obezwładniania celów.

8. Amunicja - są to wyroby wypełnione materiałem wybuchowym, przeznaczone do miotania przy użyciu broni palnej, służące do niszczenia lub obezwładniania celów, a także dla celów ćwiczebnych.

9. Wyroby i technologie o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym - są to wyroby zaprojektowane dla celów wojskowych lub policyjnych oraz technologie związane z produkcją lub używaniem tych wyrobów.

10. Materiał, co do którego istnieje uzasadnione przypuszczenie, że może mieć właściwości wybuchowe, lub wyrób wypełniony tym materiałem do czasu przeprowadzenia badań klasyfikacyjnych przez specjalistyczne jednostki uważa się za zaklasyfikowany wstępnie jako materiał wybuchowy.

11. Wytwarzaniu - należy przez to rozumieć, oprócz działalności wytwórczej, także odzysk w rozumieniu przepisów o odpadach oraz działalność rusznikarską, polegającą na

22 Źródło: Prace minerskie i niszczenia, sygn. Inż. 572/94.

naprawianiu albo wytwarzaniu istotnych części broni niezbędnych do jej naprawy lub na przerabianiu broni poprzez ingerencję w jej istotne części.

12. Obrocie - należy przez to rozumieć działalność handlową dotyczącą materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym wykonywaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

13. Unieszkodliwianiu - należy przez to rozumieć unieszkodliwianie w rozumieniu przepisów o odpadach.

14. Oczyszczaniu - należy przez to rozumieć zabezpieczenie, unieszkodliwienie lub zniszczenie znalezionych materiałów wybuchowych i niebezpiecznych na lądzie, wodach śródlądowych i obszarach morskich.

15. Bezpieczeństwo - należy przez to rozumieć zapobieganie wypadkom, a jeżeli mają one miejsce ograniczanie ich skutków.

16. Klasy materiałów niebezpiecznych - należy przez to rozumieć grupy materiałów i przedmiotów niebezpiecznych wydzielone na podstawie dominującego zagrożenia.

17. Grupach zgodności - należy przez to rozumieć oznaczone literowo grupy zgodności materiałów i przedmiotów wybuchowych.

18. Kodzie klasyfikacyjnym - należy przez to rozumieć symbol cyfrowo-literowy składający się z podklasy i litery grupy zgodności materiału i przedmiotu wybuchowego,

19. Podklasach materiałów i przedmiotów niebezpiecznych - należy przez to rozumieć wydzielone w klasie 1 materiałów niebezpiecznych podklasy materiałów i przedmiotów wybuchowych o podobnym zachowaniu się przy spalaniu, deflagracji lub detonacji.

20. Umowie ADR - należy przez to rozumieć Umowę Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzoną w Genewie dnia 30 września 1957 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 194, poz. 1629 oraz z 2003 r. Nr 207, poz. 2013 i 2014), wraz ze zmianami obowiązującymi od daty ich wejścia w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej, podanymi do publicznej wiadomości we właściwy sposób.

21. Zabytek –nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową;

ZAŁĄCZNIK STREFY RAŻENIA

TABELE Tabela nr 1

BEZPIECZNE ODLEGŁOŚCI PODCZAS WYBUCHU

ŁADUNKU MATERIAŁU WYBUCHOWEGO

Bezpieczna odległość

Rodzaje ładunków i miejsca rozmieszczenia ludzi

Dla ludzi

Dla załogi w czołgu

(m) Stojących na powierzchni

(m)

W rowie strzeleckim lub

leżących na powierzchni

gruntu (m)

Ładunek o masie 200-400 g ułożony na powierzchni warstwy maskującej miny przeciwpancernej: w dowolnym kierunku od ładunku

100 50 2,5

Ładunek wydłużony UZ-2 (masa MW-2,65kg/m, długość ładunku 100m); - w bok od osi ładunku - na kierunku osi ładunku

400 200

250 150

25 15

Ładunek (sieć) z lontu detonującego (długość ładunku 50m, szerokość 4,5m); w dowolnym kierunku

100 50 10

Tabela nr 2

MOŻLIWY PROMIEŃ ROZRZUTU ODŁAMKÓW W ZALEŻNOŚCI OD KALIBRU WYSADZANYCH POCISKÓW

Kaliber pocisków

(mm) Możliwy promień rozrzutu

odłamków (w m) Odległość wartowników

(w m) 36-76 76-105

105-150 150-200 200-300 300-400

ponad 400

500 700 850 1000 1200 1350 1500

600 800

1000 1200 1500 1800 2000

Tabela nr 3

MOŻLIWY PROMIEŃ ROZRZUTU ODŁAMKÓW W ZALEŻNOŚCI OD KALIBRU ( ciężaru) WYSADZANYCH BOMB LOTNICZYCH

Ciężar bomb lotniczych

(kg) Możliwy promień rozrzutu

odłamków (w m) Odległość wartowników

(w m) 25-50 100 250 500 750

1000 1500 2000 3000 5000

850 100

1200 1350 1450 1500 1600 1750 1900 2000

1000 1200 1400 1500 1600 1700 1800 2000 2100 2200

Tabela nr 4

CIĘŻAR ŁADUNKU MW NIEZBĘDNY DO WYSADZENIA MIN23

Rodzaj miny Ciężar ładunku trotylu (w gr)

Miny ppiech 200 Mina ppiech. MON-100 (MON -50) i MON 200 400 Miny narzutowe 200 Miny ppanc 400 Miny rzeczne 400 Miny przeciwdesantowe 400 Miny morskie 800

Tabela nr 5

CIĘŻAR ŁADUNKU MW NIEZBĘDNY DO WYSADZENIA NIEWYBUCHÓW

POCISKÓW ARTYLERYJSKICH I GRANATÓW MOŹDZIERZOWYCH

Kaliber pocisku (mm) Ciężar ładunku trotylu (w gr) 36-76

76-105 105-150 150-200 200-300 300-400

200-400 400-600 600-800

800-1000 1000-2000 2000-3000

23 Jeżeli zachodzi obawa nie całkowitego zniszczenia niewybuchów można zwiększyć ciężar ładunku MW niezbędnego do wysadzenia dwukrotnie w porównaniu z ciężarem podanym w tabelach nr 3,4,5. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zwiększenie 4- krotne. Decyduje o tym dowódca patrolu minerskiego.

ponad 400 ponad 3000 Uwaga: RĘCZNE GRANATY NISZCZY SIĘ ŁADUNKIEM 200 gr. TNT. lub 100 gr. PMW.

ZBIÓRAKTÓW

PRAWNYCHPodstawowe akty prawne, pisma, wyjaśnienia kompetencji, decyzje

Wydawnictwo Saperskie

ZBIÓR AKTÓW PRAWNYCH

Wydawnictwo Saperskie sp. z o.o. w swojej działalności opracowało szereg poradników specjalistycznych przeznaczonych dla specjalistów z Sił Zbrojnych, Policji, Straży Pożarnej, Straży Granicznej jak i dla społeczeństwa. Jednym z nich jest seria wydawnicza „Bezpieczna rodzina” składająca się z szeregu wydań, takich jak : Poradnik postępowania w sytuacjach zagrożeń”, Poradnik „Pierwsza pomoc przedmedyczna”, Poradnik „Postępowanie w sytuacjach zagrożeń w placówkach oświatowych” i wiele innych. Dla specjalistów wydane są katalogi “AMUNICJI BOJOWEJ” w których zawarte są wszelkie dane na temat niewybuchów amunicji bojowej wyprodukowanej od 1900 r. do chwili obecnej, produkowane i użyte w konfliktach zbrojnych na terenie całego świata.

Wydawnictwo Saperskie sp. z o.o.ul. Ogrodowa 32a/600-893 Warszawatel.: +48 (22) 251 70 87e-mail : wydawnictwo@saperskie.plwww.saperskie.pl

Wydawnictwo Saperskie prowadzi działalność związaną z opracowaniem i wydawaniem specjalistycznych opracowań z dziedziny zagrożeń niemilitarnych, związanych głównie z pozostałościami powojennymi i powojskowymi, szkoleniem specjalistycznym dorosłych i młodzieży z zakresu postępowania w sytuacji wystąpienia zagrożenia, wykonywanie ekspertyz związanych z zagrożeniami, sprawdzaniem terenu na okoliczność występowania pozostałości powojennych i powojskowych, doradztwem specjalistycznym.