Zasoby i us ługi elektroniczne w statystyce bibliotecznej, rankingach i badaniach efektywno ści

Lidia Derfert-WolfBiblioteka Główna Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy

Plan prezentacji

• normy międzynarodowe• zalecenia międzynarodowe• statystyka, rankingi, projekty w Polsce• prace Zespołu ds. Statystyki Źródeł

Elektronicznych (StatEL)

Normy międzynarodowe

ISO 2789:2006 Information and Documentation. International Library Statistics

Zbiory elektroniczne

Korzystanie z zasobów i usług elektronicznych

ISO 11620:2008 Information and Documentation .Library performance indicators

• wskaźniki funkcjonalności bibliotek, m.in.:• procent sesji odrzuconych• liczba pobranych jednostek treści w przeliczeniu

na osobę• procent zapytań informacyjnych przesłanych

elektronicznie• koszt sesji w bazie danych• koszt pobranej jednostki treści • wydatki na zbiory elektroniczne jako procent

wydatków na gromadzenie informacji

Dane do obliczania wskaźników zgodne z ISO 2789!

Normy ANSI/NISO

• ANSI/NISO Z39.7-2004: Information Services and Use: Metrics & statistics for libraries and information providers – Data Dictionary

• kategorie i definicje podstawowych bibliotecznych danych statystycznych, w tym nowych mierników związanych z usługami sieciowymi i zasobami elektronicznymi

• ANSI/NISO Z39.93-2007: The Standardized Usage Statistics Harvesting Initiative (SUSHI) Protocol

• model automatycznego zbierania i zestawiania danych o wykorzystaniu elektronicznych zasobów różnych producentów

Zalecenia międzynarodowe

ICOLC International Coalition Of Library Consortia

• Międzynarodowa Koalicja na Rzecz Konsorcjów Bibliotecznych

• wytyczne - zestaw minimalnych wymagań dotyczących danych na temat wykorzystania zasobów sieciowych (pierwsze wyd. 1998 r., ostatnie 2006 r.), m.in.:• wykaz danych statystycznych, które powinny być dostarczane

• kryteria zestawiania elementów w/w danych statystycznych

• 2003 r. - ICOLC oficjalnie popiera COUNTER

Projekt COUNTER

• międzynarodowa inicjatywa, powstała w 2002 r.• cel � ujednolicenie statystyk korzystania z zasobów sieciowych � 3C

• consistent (spójne)• credible (wiarygodne)• comparable (porównywalne)

• publikacje wytycznych (COUNTER Codes of Practice) określających:• elementy danych, które maja być mierzone

• raporty z wykorzystania czasopism elektronicznych• raporty z wykorzystania baz danych • raporty z wykorzystania elektronicznych książek i wydawnictw

informacyjnych• definicje elementów danych, np. wydawca, kolekcja, platforma,

agregator, jednostka treści, artykuł, rozdział, sesja, licencja • zawartość i format raportów• częstotliwość i metody dostarczania

Projekt COUNTER - definicje

Projekt COUNTER - raporty

Statystyka, rankingi, projekty w Polsce

Statystyka rankingi projekty w Polsce

Projekt AFBN• Analiza Funkcjonowania Bibliotek Naukowych w Polsce

• dane 2002-2009

Projekt AFBN

• Zbiory Biblioteczne• książki elektroniczne• książki elektroniczne (licencje)• bazy danych• czasopisma elektroniczne

• Budżet• wydatki na źródła elektroniczne (% budżetu)• wydatki na zakup źródeł elektronicznych na 1 użytkownika w PLN

• Wykorzystanie źródeł elektronicznych • liczba logowań do licencjonowanych baz danych • liczba pobranych dokumentów z licencjonowanych czasopism

elektronicznych i pełnotekstowych baz danych • liczba wyświetleń publikacji z własnej biblioteki cyfrowej

• Wydawnictwa własne, bazy danych własne• liczba obiektów zdigitalizowanych przez bibliotekę • liczba baz danych tworzonych lub współtworzonych przez bibliotekę

GUS – projekt formularza K -03 (2011)

Dział 4. Zbiory biblioteczne• zbiory elektroniczne zinwentaryzowane• licencjonowane zbiory elektroniczne:

• książki elektroniczne• czasopisma elektroniczne• bazy danych• inne zbiory elektroniczne

• materiały zdigitalizowane przez bibliotekę Dział 5. Finanse bibliotek

• wydatki na zbiory elektroniczne zinwentaryzowane • wydatki na licencjonowane zbiory elektroniczne

Dział. 8 Wykorzystanie usług bibliotecznych• liczba sesji• liczba pobranych dokumentów• liczba wyświetleń publikacji z własnej biblioteki cyfrowej • liczba wejść na stronę internetową

Ranking PERSPEKTYW

Zespół ds. Statystyki Zasobów Elektronicznych StatEL

• uporządkowanie terminologii dot. zasobów elektronicznych• ujednolicenie danych statystycznych nt. źródeł elektronicznych

podawanych do: GUS, AFBN, rankingów prasowych i innych• ustalenie listy źródeł elektronicznych, do których dostęp

umożliwiają polskie biblioteki akademickie:• w ramach opłat indywidualnych

• w ramach opłat konsorcyjnych

• w ramach licencji krajowej

• przyporządkowanie źródeł do właściwej kategorii, np. czasopism elektronicznych, baz danych, itd.

• określenie liczby czasopism elektronicznych, baz danych, książek w poszczególnych serwisach (w miarę możliwości)

Zespół ds. Statystyki Zasobów Elektronicznych StatEL

• powołany w styczniu 2011 r. na wniosek Rady Wykonawczej KDBASP oraz Zespołu ds. Standardów dla Bibliotek Naukowych

• skłąd:• Lidia Derfert-Wolf – kierownik zespołu (BG Uniwersytetu Technologiczno-

Przyrodniczego w Bydgoszczy)

• Urszula Cieraszewska (Biblioteka Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie)

• Helena Juszczyk (Biblioteka Politechniki Krakowskiej)• Michał Kordek (Biblioteka Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu)

• Mirosława Modrzewska (BG Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego)• Elżbieta Mroczek (BG Politechniki Warszawskiej)• Iwona Socik (BG Politechniki Warszawskiej)

• Paulina Studzińska-Jaksim (BG Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie)• Gabriela Waliszewska (Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego)

Zespół ds. Statystyki Zasobów Elektronicznych StatEL

Dziękuję za uwagę !