Zarządzającego Funduszami Investors TFI · wyspą, czyli jednym, obok Polski i ypru, krajem Unii...
Transcript of Zarządzającego Funduszami Investors TFI · wyspą, czyli jednym, obok Polski i ypru, krajem Unii...
Komentarz miesięcznyZarządzającego Funduszami Investors TFI
Jarosław NiedzielewskiDyrektor Departamentu Inwestycji
Lipiec 2015
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Podsumowanie
Nie wiem, czy wyniki nieoczekiwanego referendum w Grecji będą stanowić punkt zwrotny
w dotychczasowym dramacie, ale dają europejskim politykom pretekst do zmiany sposobu
rozwiązania greckiego problemu i - co ważniejsze - do przyspieszenia ostatecznych decyzji. Moim
zdaniem, przy założeniu pozostania Grecji w strefie euro, jej obecne zadłużenie powinno zostać
znacząco (mocniej niż w 2012 r.) zredukowane. W innym wariancie trudno nie zgodzić się
z szefem instytutu IFO Hansem-Wernerem Sinnem, który sugeruje przeprowadzenie
uporządkowanego Gretixu, czyli wprowadzenia w Grecji nowej waluty, zamiast lub obok euro.
Zresztą taki powinien być główny cel zastosowania nadzwyczajnych środków, jakimi są, ogłoszone
przez rząd premiera Ciprasa „wakacje bankowe” i kontrola przepływu kapitałów. Ponieważ
przedłużanie tych „wakacji” o kolejne dni coraz bardziej zbliża państwo do chaosu i zapaści,
rozwiązanie problemu dostępu do kont jest obecnie kluczową sprawą. Będzie ono bardziej
wpływało na zachowanie się rynków akcji w najbliższych tygodniach niż perspektywa
uregulowania rządowego długu wobec międzynarodowych instytucji.
Czy wszystko zakończy się korektą zbliżoną do tych z drugiego kwartału 2012 roku, gdy Grecji
umorzono część długów lub z kwietnia 2013, gdy ratowano cypryjskie banki pieniędzmi
depozytariuszy? Jeśli tak, to trwająca w Europie już od trzech miesięcy korekta powinna zbliżać
się ku końcowi. Jeśli jednak rynki zdecydują się przyjąć za wzór dynamiczną przecenę z 1998 roku,
jaka nastąpiła w wyniku bankructwa Rosji, to ostatnie spadki na Starym Kontynencie nie
wyczerpały jeszcze swojego potencjału. Od szczytu z kwietnia 2015 roku niemiecki indeks akcji
zniwelował już dwie trzecie wzrostu z pierwszego kwartału. Wzorem 1998 roku, możliwe jest
jeszcze głębsze zejście europejskich indeksów, aż do poziomów, z jakich wybiły się z trwającej
ponad rok konsolidacji.
Nawet, jeśli Grecja zejdzie na chwilę z pola widzenia inwestorów, to w ciągu ostatnich kilku
tygodni otrzymali oni jeszcze jeden powód do zmartwień - krach na chińskim parkiecie. Moim
zdaniem zbyt wcześnie na jednoznaczne stwierdzenie, że pękniecie spekulacyjnej bańki, jaka
tworzyła się od roku na giełdzie w Szanghaju, dodatkowo przydusi i tak coraz wolniej rozwijającą
się chińską gospodarkę. Trzeba pamiętać, że te giełdowe spekulacje nie były podsycane przez
poprawiające się dane gospodarcze, czy nadzieje na lepsze wyniki spółek. Nie stały za tym żadne
innowacje w typie internetu, biotechnologii, czy hossa na rynku nieruchomości. W tym sensie
była to dość specyficzna bańka, inna niż ta z lat 2006-2007, kiedy giełda w Hongkongu kroczyła
dzielnie za parkietem z Szanghaju.
Natomiast w przypadku Stanów Zjednoczonych nadal nie widać przesłanek do uznania trwającej
już szósty rok hossy za zakończoną. Gospodarka nie daje za wygraną. Stabilny przyrost
zatrudnienia, coraz większa presja na wzrost wynagrodzeń, silna akcja kredytowa, rosnąca
sprzedaż i ceny domów, choć nie są wskaźnikami wyprzedzającymi, to jednak dają członkom FED
mocny argument do rozpoczęcia podwyżek stóp jeszcze w tym roku. Pierwsze podwyżki
skutkowały zazwyczaj na rynkach „jedynie” korektami (lub krachem), ale nie kończyły hossy.
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Komentarz miesięczny: Lipiec 2015
Minęło już pięć i pół roku od kiedy świat dowiedział się o tym, że Grecja jednak nie jest „zieloną
wyspą, czyli jednym, obok Polski i Cypru, krajem Unii Europejskiej o dodatniej dynamice wzrostu PKB
za pierwszy kwartał 2009 roku. Już kilka miesięcy po słynnej konferencji premiera Donalda Tuska
okazało się, że Grecja jest praktycznie bankrutem. Dodatkowo jej rządy oszukiwały od lat inwestorów,
zaniżając skalę zadłużenia i deficytu budżetowego, między innymi, dzięki finansowym sztuczkom
wymyślonym przed Goldman Sachs. Skala i dynamika światowego kryzysu z lat 2008-2009 obnażyła
skrywaną prawdę. Prawie sześć lat później sytuacja ekonomiczna Grecji wydaje się jeszcze gorsza –
zarówno pod względem skali zadłużenia, zdolności do regulowania zobowiązań, jak i stabilności
sektora bankowego. Tym razem jednak im bardziej Ateny starają się pokazać słabość gospodarki
swojego kraju, tym bardziej reszta Europy, EBC oraz MFW zdają się wierzyć, że osiągnięcie
pozytywnych efektów wprowadzanych reform jest na wyciągnięcie ręki, a Grecja stanie się
wypłacalna i odda 300 mld euro długu. Teraz to oni oszukują samych siebie i przy okazji wprowadzają
w błąd inwestorów. Zgodnie z prognozami MFW sprzed pięciu lat, grecka gospodarka miała wyjść na
prostą już w 2012 roku. Ponieważ rzeczywistość odbiegała od oczekiwań, kolejne projekcje
przesuwały ten termin na następne lata. Najnowszy szacunek z kwietnia tego roku rysuje
perspektywę wyraźnego ( 2-4 proc.) wzrostu trwającego od 2015, przez kolejne kilka lat (wykres 1).
Pomyłki w prognozach są wpisane w ich naturę, ale jeśli na takiej podstawie Europa utwierdza się
w słuszności swoich dotychczasowych działań wobec Grecji, to sama siebie wprowadza w błąd.
Wykres 1: Prognozy greckiego PKB tworzone przez MFW od 2010 roku, a rzeczywistość.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
-4,4
-5,4
-8,8
-6,6
-3,9
0,8
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
rzeczywista zmiana PKB Grecji
prognozy dynamiki greckiegoPKB z kwietnia 2010 rokuprognozy dynamiki greckiegoPKB z kwietnia 2011 rokuprognozy dynamiki greckiegoPKB z kwietnia 2012 rokuprognozy dynamiki greckiegoPKB z kwietnia 2013 rokuprognozy dynamiki greckiegoPKB z kwietnia 2015 roku
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Nasuwa się pytanie, jak długo jeszcze może trwać ta grecka tragedia? Od 2010 roku tylko raz,
w ubiegłym roku, to najbardziej zadłużone państwo Europy nie było przedmiotem obaw na rynkach
finansowych i nie zajmowało pierwszych stron gazet. Co prawda za każdym razem reakcja rynku była
coraz bardziej wstrzemięźliwa, jednak waga podnoszonych przez inwestorów obaw nie zmieniała się.
Wizja niekontrolowanego upadku systemu finansowego, czego przedsmak mieliśmy po bankructwie
banku Lehman Brothers, w dalszym ciągu jest bardzo sugestywna. Tyle lat mija od początku kryzysu
w Europie, a my, zamiast celebrować kolejną rocznicę jego zakończenia, wciąż musimy żyć ze
świadomością, że za chwilę może wybuchnąć jego kolejna odsłona (wykresy 2-3).
Wykres 2: Szósty rok zmagań Europy z tym samym problemem.
źródło: Bloomberg, The Economist, obliczenia własne
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
12000
13000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
15000
lut 10 cze 10 paź 10 lut 11 cze 11 paź 11 lut 12 cze 12 paź 12 lut 13 cze 13 paź 13 lut 14 cze 14 paź 14 lut 15 cze 15 paź 15
indeks DAX
indeks IBEX
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 3: Kolejny raz zastanawiamy się czy strefa euro upadnie.
źródło: Bloomberg, The Economist, obliczenia własne
Okładki magazynów ekonomiczno-politycznych z ostatnich tygodni.
0,9
1
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
lip 09 sty 10 lip 10 sty 11 lip 11 sty 12 lip 12 sty 13 lip 13 sty 14 lip 14 sty 15 lip 15
notowania euro/usd
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Nie wiem czy wyniki nieoczekiwanego referendum w Grecji będą stanowić punkt zwrotny
w dotychczasowym dramacie, ale dają europejskim politykom pretekst do zmiany sposobu
zakończenia sprawy i - co ważniejsze - do przyspieszenia tego rozstrzygnięcia. Moim zdaniem, przy
założeniu pozostania Grecji w strefie euro, jej obecne zadłużenie powinno zostać znacząco (mocniej
niż w 2012 r.) zredukowane. W innym wariancie trudno nie zgodzić się z szefem instytutu IFO
Hansem-Wernerem Sinnem, który sugeruje przeprowadzenie uporządkowanego Gretixu, czyli
wprowadzenia w Grecji nowej waluty, zamiast lub obok euro. Zresztą taki powinien być główny cel
zastosowania nadzwyczajnych środków jakimi są, ogłoszone przez rząd premiera Ciprasa „wakacje
bankowe” i kontrola przepływu kapitałów. Innym, przećwiczonym na Cyprze wariantem jest przejęcie
części depozytów w celu ratowania wypłacalności banków. Jeśli się tego nie zrobi, istnieje duże
prawdopodobieństwo, że po otwarciu banków Grecy ustawią się w długich kolejkach
z zamiarem wypłaty wszystkich zgromadzonych środków, póki jeszcze je mają i póki są
denominowane w euro. Ponieważ przedłużanie wakacji bankowych o kolejne dni coraz bardziej zbliża
państwo do chaosu i zapaści, rozwiązanie problemu dostępu do kont jest obecnie kluczową sprawą.
Niespłacenie zobowiązań wobec MFW, czy brak środków na lipcową płatność to zdecydowanie
mniejsze zmartwienie. Do tej pory trwający od października 2014 roku nieprzerwany odpływ środków
z depozytów (zarówno firm, jak i gospodarstw domowych), był finansowany przez operacje
otwartego rynku oraz specjalną linię płynnościową EBC o często ostatnio używanym skrócie ELA
(wykresy 4-7). Jej limit został osiągnięty pod koniec czerwca, co stało za decyzją o zamknięciu banków.
Brak jego zwiększenia, tłumaczony przez spadającą wiarygodnością greckich zabezpieczeń, stanowi
główną przeszkodę do otwarcia rynku finansowego w Grecji.
Przyznam, że obserwując poczynania banku centralnego strefy euro (szczególnie w czasie obecnej
odsłony kryzysu) oraz zakres jego władzy, moja i tak dość ograniczona skłonność do wchodzenia do
wspólnej strefy walutowej praktycznie zanika. Coraz trudniej jest uzasadniać Polakom pozytywne
skutki przystąpienia do strefy euro, gdy widzimy, że narodowe systemy bankowe są zupełnie
ubezwłasnowolnione. Poza tym kolejny raz widać, że wprowadzenie jednolitej waluty bez jakiejś
formy uwspólnotowienia zobowiązań jest koncepcją skazaną na klęskę. Póki co, zachowanie się
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
rynków akcji w najbliższych tygodniach będzie bardziej zależało od rozstrzygnięcia sprawy greckich
banków, niż od perspektywy uregulowania rządowego długu wobec międzynarodowych instytucji.
Wykres 4: Wartość depozytów firm i gospodarstw domowych w greckim systemie bankowym (w mln euro).
źródło: Bloomberg, ECB, obliczenia własne
Wykres 5: Najważniejsze elementy bilansu greckiego sektora bankowego (w mln euro).
źródło: Bloomberg, ECB, obliczenia własne
12000
17000
22000
27000
32000
37000
42000
100000
120000
140000
160000
180000
200000
220000
sty-
04
cze-
04
lis-0
4
kwi-
05
wrz
-05
lut-
06
lip-0
6
gru
-06
maj
-07
paź
-07
mar
-08
sie
-08
sty-
09
cze-
09
lis-0
9
kwi-
10
wrz
-10
lut-
11
lip-1
1
gru
-11
maj
-12
paź
-12
mar
-13
sie
-13
sty-
14
cze-
14
lis-1
4
kwi-
15
depozyty greckich gospodarstw domowych w systemiebankowym (skala lewa)
depozyty greckich przedsiębiorstw w systemie bankowym(skala prawa)
0
50 000
100 000
150 000
200 000
250 000
300 000
350 000
400 000
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
400000
sty-
04
wrz
-04
maj
-05
sty-
06
wrz
-06
maj
-07
sty-
08
wrz
-08
maj
-09
sty-
10
wrz
-10
maj
-11
sty-
12
wrz
-12
maj
-13
sty-
14
wrz
-14
maj
-15
zobowiązania sektorabankowego wobecbanku centralnego
depozyty firm igospodarstwdomowych z kraju
depozyty monetarnychinstytucji finansowychze strefy euro
dług rządowy orazkredyty udzielonebankom,firmom igospodarstwomdomowym banki wGrecji
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 6: Greckie banki zmuszone do szukania płynności w banku centralnym, który środki ściąga z EBC (w mln euro).
źródło: Bloomberg, ECB, obliczenia własne
Wykres 7: Ucieczka depozytów finansowana jest środkami z banku centralnego.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
140 000
160 000
180 000
należności banków greckichwobec ich banku centralnego
zobowiązanie bankucentralnego Grecji wobec EBC
0
50 000
100 000
150 000
200 000
250 000
300 000należności banków greckichwobec ich banku centralnego
wartość depozytów w greckimsektorze bankowym
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Czy wszystko zakończy się korektą zbliżoną do tych z drugiego kwartału 2012 roku, gdy Grecji
umorzono część długów lub z kwietnia 2013, gdy ratowano cypryjskie banki pieniędzmi
depozytariuszy? Jeśli tak, to trwająca w Europie już od trzech miesięcy korekta powinna zbliżać się ku
końcowi. Jeśli jednak rynki zdecydują się przyjąć za wzór dynamiczną przecenę z 1998 roku, jaka
nastąpiła w wyniku bankructwa Rosji, to ostatnie spadki na Starym Kontynencie nie wyczerpały
swojego potencjału (wykresy 8-9). Zresztą zachowanie zachodnich indeksów w przededniu kryzysu
rosyjskiego, gdy DAX wzrósł bez przystanku o prawie 50% w ciągu pół roku, przypomina nieco wyskok
z pierwszego kwartału bieżącego roku. Oba wydarzenia wskazywały na siłę rynku akcji. W 1998 roku
inwestorzy zdawali się nie zwracać uwagi na kryzys w Azji i sytuację w Rosji. Również w tym roku
największe wzrosty miały miejsce po wygranych przez Syrizę wyborach. Do niedawna nikt się Grecją
nie przejmował. Dwie dekady temu paniczna wyprzedaż akcji wyzerowała cały wcześniejszy wzrost
w trzy miesiące. Natomiast od szczytu z kwietnia 2015 roku, niemiecki indeks akcji zniwelował już
dwie trzecie wzrostu z pierwszego kwartału. Teoretycznie więc możliwe jest jeszcze głębsze zejście
europejskich indeksów, aż do poziomów, z jakich wybiły się z trwającej ponad rok konsolidacji.
Wykres 8: Krach na DAX i korekta na S&P500, jako efekt bankructwa Rosji w 1998 roku.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
800
900
1000
1100
1200
1300
1400
1500
3000
3500
4000
4500
5000
5500
6000
6500
cze
97
lip 9
7
sie
97
wrz
97
paź
97
lis 9
7
gru
97
sty
98
lut
98
mar
98
kwi 9
8
maj
98
cze
98
lip 9
8
sie
98
wrz
98
paź
98
lis 9
8
gru
98
sty
99
lut
99
mar
99
kwi 9
9
maj
99
cze
99
indeks DAX
indeks S&P500 (skala prawa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 9: Czy wzorem dla zachowania się indeksów akcji jest rok 1998 i kryzys rosyjski?
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Nawet jeśli Grecja zejdzie na chwilę z pola widzenia inwestorów, to w ciągu ostatnich kilku tygodni
otrzymali oni jeszcze jeden powód do zmartwień - krach na chińskim parkiecie. Póki co problemy
jednej z najmniejszych gospodarek Europy zdołały przesłonić zawirowania na rynku kapitałowym
w drugiej gospodarce świata, ale to się może zmienić. Moim zdaniem zbyt wcześnie na jednoznaczne
stwierdzenie, że pękniecie spekulacyjnej bańki, jaka tworzyła się od roku na giełdzie w Szanghaju,
dodatkowo przydusi i tak coraz wolniej rozwijającą się chińską gospodarkę. Trzeba pamiętać, że te
giełdowe spekulacje nie były podsycane przez poprawiające się dane gospodarcze, czy nadzieje na
lepsze wyniki spółek. Nie stały za tym żadne innowacje w typie internetu, biotechnologii, czy hossa na
rynku nieruchomości. W tym sensie była to dość specyficzna bańka, inna niż ta z lat 2006-2007, kiedy
giełda w Hongkongu kroczyła dzielnie za parkietem z Szanghaju (wykresy 10-14).
Teraz cała spekulacja odbywała się praktycznie bez udziału zagranicznych inwestorów, podsycana
jedynie pieniędzmi lokalnych graczy. Jedynym akcentem „euforii” na indeksie Hang Seng był 10-proc.
wzrost na początku kwietnia, który został już zresztą z naddatkiem wymazany (wykres 15). Drobni
inwestorzy oczywiście ponieśli istotne straty, a kapitalizacja wszystkich chińskich giełd spadła w trzy
tygodnie o równowartość jednej trzeciej tworzonego w tym kraju PKB. Jednak tak, jak wcześniejsza
spekulacyjna hossa nie wywołała konsumpcyjnego entuzjazmu i przyspieszenia wzrostu
gospodarczego, tak powrót do punktu wyjścia na giełdzie nie musi wywołać ekonomicznej zapaści.
Wystąpienie tzw. Chinagedonnu od dawna stanowi jedno z największych zagrożeń, którego
rozpoczęcia obawiano się już kilkukrotnie od 2009. Nie mam przekonania, ani wyraźnych dowodów
na potwierdzenie tezy, że pęknięcie hazardowej bańki jest sygnałem świadczącym o zaistnieniu tego
właśnie „mitycznego” zagrożenia. Byłoby ironią losu, gdyby do chińskiego upadku przyczyniły się nie
8000
8500
9000
9500
10000
10500
11000
11500
12000
12500
13000
3000
3500
4000
4500
5000
5500
6000
6500
kwi 97 cze 97 sie 97 paź 97 gru 97 lut 98 kwi 98 cze 98 sie 98 paź 98 gru 98 lut 99 kwi 99 cze 99
indeks DAX w latach 1997-1999 (skala lewa)
indeks DAX w ostatnim roku(skala prawa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
złe kredyty, przeinwestowanie, czy kryzys na rynku nieruchomości, tylko decyzja o stopniowej
liberalizacji przepływów kapitałowych z wykorzystaniem połączenia giełd w Szanghaju i Hongkongu.
Bez tej administracyjnej regulacji nie byłoby żadnej spekulacyjnej bańki. Niestety prawdą jest też to,
że gdy grunt pod katastrofę jest przygotowany do jej wywołania wystarczy byle pretekst. Jak jest
w przypadku Chin nie wiemy, gdyż można mieć wątpliwości, co do wiarygodności płynących stamtąd
danych ekonomicznych.
Wykres 10: Obecna bańka spekulacyjna w Chinach rosła na przekór słabym danym płynącym z gospodarki.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
47
49
51
53
55
57
59
1400
1900
2400
2900
3400
3900
4400
4900
5400
sty 10 lip 10 sty 11 lip 11 sty 12 lip 12 sty 13 lip 13 sty 14 lip 14 sty 15 lip 15
indeks giełdy w Szanghaju (skalalewa)
wskaźnik menadżerów logistyki wChinach tworzony przez Markit, HSBC(PMI, skala prawa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 11: W czasie hossy z lat 2006-07 dynamika gospodarcza wspierała giełdową spekulację w Chinach.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 12: W czasie hossy z lat 2006-07 dynamika gospodarcza wspierała giełdową spekulację w Chinach.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
38
43
48
53
58
63 wskaźnik menadżerów logistyki wChinach tworzony przez FederacjęLogistyków (PMI, skala prawa)
wskaźnik menadżerów logistyki wChinach tworzony przez Markit, HSBC(PMI, skala prawa)
-4
1
6
11
16
21
26
94
96
98
100
102
104
106
wskaźnik wyprzedzający gospodarkę liczonydla Chin (Urząd Statystyczny Chin,GoldmanSachs - skala lewa)
wskaźnik wyprzedzający gospodarkę liczonydla Chin (OECD, skala lewa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 13: W czasie hossy z lat 2006-07 dynamika gospodarcza wspierała giełdową spekulację w Chinach.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 14: W czasie hossy z lat 2006-07 dynamika gospodarcza wspierała giełdową spekulację w Chinach.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
-5
0
5
10
15
20
25
lip 00 lis 01 mar 03 lip 04 lis 05 mar 07 lip 08 lis 09 mar 11 lip 12 lis 13 mar 15
dynamika sprzedażydetalicznej w Chinach
dynamika cenkonsumpcyjnych w Chinach
0
5
10
15
20
25
30
lip 00 lis 01 mar 03 lip 04 lis 05 mar 07 lip 08 lis 09 mar 11 lip 12 lis 13 mar 15
dynamika podaży pieniądza M2 w Chinach
dynamika produkcji przemysłowej w Chinach
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 15: Bańka, bańce nierówna. Chińska spekulacja różni się teraz od tej z lat 2006-07.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
W przypadku Europy nie zgodziłbym się z szefem Rady Europejskiej Donaldem Tuskiem, że „upadek”
lub „wyjście” Grecji będą miały katastrofalne konsekwencje dla Starego Kontynentu. W 2011 roku tak,
teraz już nie. Natomiast w przypadku Stanów Zjednoczonych nadal nie widać przesłanek do uznania
trwającej już szósty rok hossy za zakończoną. Gospodarka nie daje za wygraną. Stabilny przyrost
zatrudnienia, coraz większa presja na wzrost wynagrodzeń, silna akcja kredytowa, rosnąca sprzedaż
i ceny domów, choć nie są wskaźnikami wyprzedzającymi, to jednak dają członkom FED mocny
argument do rozpoczęcia podwyżek stóp jeszcze w tym roku (wykresy 16).
Pierwsze podwyżki skutkowały zazwyczaj na rynkach „jedynie” korektami (lub krachem), ale nie
kończyły hossy. Na razie na Wall Street rozgościł na dobre trend boczny, w którym wystarczy pretekst,
żeby nastąpiło mocniejsze wybicie w jedną ze stron. Mam nadzieję, że algorytmy sterujące od dawna
światowymi rynkami, nie uznają środowych „technicznych problemów” z infrastrukturą
komputerową w amerykańskich mediach, liniach lotniczych oraz na giełdzie Nasdaq, za sygnał do
rozpoczęcia „wyprzedaży po pożarze”.
10000
15000
20000
25000
30000
35000
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
lip 05 kwi 06 sty 07 paź 07 lip 08 kwi 09 sty 10 paź 10 lip 11 kwi 12 sty 13 paź 13 lip 14 kwi 15
indeks giełdy w Szanghaju(skala lewa)
indeks giełdy w Hongkongu(skala prawa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 16: Rynek nieruchomości w USA zapomniał o kryzysie sprzed dekady.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 17: Rynek nieruchomości w USA znowu pokazuje siłę, rozbudzając nadzieje konsumentów.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
100
120
140
160
180
200
220
240
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
lip 00 lis 01 mar 03 lip 04 lis 05 mar 07 lip 08 lis 09 mar 11 lip 12 lis 13 mar 15
sprzedaż istniejących domów wUSA (skala lewa, w mln sztukrocznie)
indeks cen sprzedażyistniejących domów w USA(skala prawa)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
50
60
70
80
90
100
110
120
wskaźnik zaufania konsumnetów w USA(skala lewa, badania Uniwersytetu Michigan)
indeks aktywności/sytuacji na rynkunieruchomości w USA (Home BuildersMarket Index, skala prawa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 18: Banki w USA nie zaostrzają polityki kredytowej.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 19: Akcja kredytowa w USA rośnie na każdym froncie.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
-50
-30
-10
10
30
50
70
90-20,00%
-15,00%
-10,00%
-5,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
lut
90
mar
91
kwi 9
2
maj
93
cze
94
lip 9
5
sie
96
wrz
97
paź
98
lis 9
9
gru
00
sty
02
lut
03
mar
04
kwi 0
5
maj
06
cze
07
lip 0
8
sie
09
wrz
10
paź
11
lis 1
2
gru
13
sty
15
lut
16
kredyty bankowe dla przedsiębiorstw w USA (skala lewa, dynamikaroczna)
procent netto banków zaostrzających politykę kredytową dlaprzedsiębiorstw w USA (1 rok przesunięcia , skala odwrócona)
500,0
1000,0
1500,0
2000,0
2500,0
3000,0
3500,0
4000,0
4500,0
500,0
1000,0
1500,0
2000,0
2500,0
3000,0
3500,0
4000,0
wartość kredytów bankowych dlaprzedsiębiorstw w USA (skala lewa, w mld$)
wartość konsumpcyjnych kredytówbankowych w USA (skala lewa, w mld$)
wartość kredytów bankowych na rynkunieruchomości w USA (skala prawa, w mld$)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 20: Zatrudnienie wciąż rośnie w podobnym tempie.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 21: Mniejsze firmy w USA musza coraz więcej płacić za trudno dostępnego pracownika.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
lut 05 lut 06 lut 07 lut 08 lut 09 lut 10 lut 11 lut 12 lut 13 lut 14 lut 15
miesięczna zmiana zatrudnienia w prywatnym sektorze pozarolniczym w USA (w tys)
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
maj
90
maj
91
maj
92
maj
93
maj
94
maj
95
maj
96
maj
97
maj
98
maj
99
maj
00
maj
01
maj
02
maj
03
maj
04
maj
05
maj
06
maj
07
maj
08
maj
09
maj
10
maj
11
maj
12
maj
13
maj
14
maj
15
indeks wynagrodzeń w małych firmach w USA
indeks trudności w znalezieniu pracownika wmałych firmach w USA
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 22: Im łatwiej znaleźć pracę w USA tym nastroje wśród konsumentów są lepsze.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 23: Amerykanie w coraz lepszych nastrojach, tak jak w latach 90-tych.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
0
10
20
30
40
50
60
700
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200 wskaźnik sentymentu konsumentów w USA- ocena sytuacji bieżącej, Conference Board
wskaźnik oceniający trudność znalezieniapracy w USA, Conference Board (skalaprawa,odwr.)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200 wskaźnik sentymentu konsumentów wUSA - oczekiwania, Conference Board
wskaźnik sentymentu konsumentów wUSA - ocena sytuacji bieżącej, ConferenceBoard
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 24: Amerykanie znowu kupują mnóstwo samochodów.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
Wykres 25: Dane z gospodarki USA przestają rozczarowywać.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
4
6
8
10
12
14
16
18
20
roczna sprzedaż krajowychpojazdów w USA (skala lewa,w mln)
roczna sprzedaż zagranicznychpojazdów w USA (skala prawa,w mln)
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
lip 09 sty 10 lip 10 sty 11 lip 11 sty 12 lip 12 sty 13 lip 13 sty 14 lip 14 sty 15 lip 15
Indeks rozbieżności pomiędzy realnągospodarką, a oczekiwaniami (EconomicSurprise Indeks tworzony przez Citibank,skala lewa)Indeks S&P500 (skala prawa)
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Przytoczone powyżej argumenty skłaniają mniej to podtrzymania prognozy zachowania się polskiego
parkietu w 2015 roku. Jeszcze w maju, po zadziwiającym pokazie siły naszej giełdy, wydawało się, że
indeks WIG już na dobre wybił się z konsolidacji, w której pozostawał od końca 2013 roku. Ponad
miesiąc później ponownie znaleźliśmy się w zasięgu tego trendu bocznego, a nawet niebezpiecznie
zbliżyliśmy do jego dolnego ograniczenia. Jednak, moim zdaniem, do końca tego roku podejmiemy
kolejną próbę wyjścia górą z konsolidacji, ale tym razem na dobre. Tradycyjnie przedstawiam również
scenariusze zachowania się głównych polskich indeksów giełdowych na trzeci kwartał, wraz
z rozliczeniem bazowego wariantu za miniony kwartał (wykresy 26-33).
Wykres 26: Prognoza zachowania się indeksu WIG w 2015 roku i jego rzeczywisty przebieg.
źródło: Bloomberg, obliczenia własne
35000
40000
45000
50000
55000
60000
65000
lut 10 mar 11 kwi 12 maj 13 cze 14 lip 15
Indeks WIG
średnia 200-sesyjna
Prognoza przebiegu indeksu WIG w latach 2014-15
2015 + 12%
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 27: Scenariusz bazowy dla indeksu WIG na trzeci kwartał 2015 roku.
July August September October November December 2015 February March April May June July August September October November
49000
49500
50000
50500
51000
51500
52000
52500
53000
53500
54000
54500
55000
55500
56000
56500
57000
57500
58000WIG - scenariusz bazowy na IIIQ2015
WIG (52,741.47, 53,433.58, 52,737.61, 53,328.98, +423.492)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Wykres 28: Scenariusz optymistyczny dla indeksu WIG na trzeci kwartał 2015 roku.
July August September October November December 2015 February March April May June July August September October November
49000
49500
50000
50500
51000
51500
52000
52500
53000
53500
54000
54500
55000
55500
56000
56500
57000
57500
58000
WIG - scenariusz optymistyczny na IIIQ2015
WIG (52,741.47, 53,433.58, 52,737.61, 53,328.98, +423.492)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 29: Scenariusz pesymistyczny dla indeksu WIG na trzeci kwartał 2015 roku.
July August September October November December 2015 February March April May June July August September October November
49000
49500
50000
50500
51000
51500
52000
52500
53000
53500
54000
54500
55000
55500
56000
56500
57000
57500
58000
WIG - scenariusz pesymistyczny na IIIQ2015
WIG (52,741.47, 53,433.58, 52,737.61, 53,328.98, +423.492)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Wykres 30: Scenariusz bazowy dla indeksu WIG20 na trzeci kwartał 2015 roku.
July August September October November December 2015 February March April May June July August September October November
2200
2205
2210
2215
2220
2225
2230
2235
2240
2245
2250
2255
2260
2265
2270
2275
2280
2285
2290
2295
2300
2305
2310
2315
23202325
2330
2335
23402345
23502355
2360
23652370
237523802385
23902395
2400240524102415
24202425243024352440244524502455246024652470247524802485249024952500250525102515252025252530253525402545255025552560256525702575258025852590
WIG20 - Scenariusz Bazowy na IIIQ 2015
WIG20 (2,288.77, 2,325.34, 2,283.13, 2,317.84, +26.6101)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 31: Scenariusz bazowy dla indeksu mWIG40 na trzeci kwartał 2015 roku.
July August September October November December 2015 February March April May June July August September October November
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
mWIG40 - scenariusz bazowy na IIIQ2015
mWIG40 (3,673.51, 3,697.47, 3,673.51, 3,685.49, -2.33008)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Wykres 32: Scenariusz bazowy dla indeksu sWIG80 na trzeci kwartał 2015 roku.
July August September October November December 2015 February March April May June July August September October November
11050
11100
11150
11200
11250
11300
11350
11400
11450
11500
11550
11600
11650
11700
11750
11800
11850
11900
11950
12000
12050
12100
12150
12200
12250
12300
12350
12400
12450
12500
12550
12600
12650
12700
12750
12800
12850
12900
12950
13000
13050
13100
13150
13200
13250
13300
13350
13400
13450
13500
13550
13600
13650
13700
13750
13800
13850
13900
13950
14000
14050
14100
14150
14200
14250
14300
14350
sWIG80 - scenariusz bazowy IIIQ2015
sWIG80 (12,796.85, 12,901.55, 12,786.75, 12,901.55, +32.1699)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Komentarz Dyrektora Departamentu Inwestycji
Wykres 33: Realizacja scenariusza bazowego dla indeksu WIG na drugi kwartał 2015 roku.
23 30 7
July
14 21 28 4 11
August
18 25 1 8 15
September
22 29 6 13
October
20 27 3 10 17
November
24 1 8 15
December
22 5 12
2015
19 26 2 9
February
16 23 2 9
March
16 23 30 7
April
13 20 27 4
May
11 18 25 1 8
June
15 22 29 6
July
13 20 27 3 10
August
17 24 31 7
September
49000
49500
50000
50500
51000
51500
52000
52500
53000
53500
54000
54500
55000
55500
56000
56500
57000
57500
58000
WIG - scenariusz bazowy na IIQ2015
WIG (52,741.47, 53,433.58, 52,737.61, 53,328.98, +423.492)
źródło: Metastock, obliczenia własne
Investors Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
Zebra Tower | ul. Mokotowska 1 | 00-640 Warszawatel. +48 22 378 9100 | fax +48 22 378 9101investors.pl | [email protected]