Zapożyczenia

-CZYM SĄ ZAPOŻYCZENIA

-RODZAJE I PRZYKŁADY

-DZIEDZINY ZAPOŻYCZEŃ

Czym są zapożyczenia?

Słownictwo polskie dzielimy na rodzime i zapożyczone.

Te drugie stanowi zasadniczą grupę leksykalną naszego

języka. Pojawia się ono w polszczyźnie od początków jej

rozwoju. Jest świadectwem licznych kontaktów

politycznych i kulturalnych Polski z innymi krajami.

Zapożyczenia są to, bowiem wyrazy, związki

frazeologiczne, konstrukcje składowe przyjęte z obcego

języka.

Rodzaje zapożyczeń

1. właściwe – dotyczą wydarzeń historycznych (przechodzi cały wyraz)

a. bezpośrednie – wyrazy, które znalazły się w polszczyźnie w związku z okupacją niemiecką podczas II wojny światowej – Wermacht, gestapo,

b. pośrednie – zapożyczenia średniowieczne dotyczące liturgii chrześcijańskiej – z języka łacińskiego (rzadziej greckiego) za pośrednictwem czeskim – chrzest, ofiara, anioł, kielich, diabeł, msza;

c. szesnastowieczne – z języka włoskiego (ślub Zygmunta Starego z królową Boną) – marcepan, seler, kalafior, bransoleta, bankier, pałac, tort, bank;

d. z języka angielskiego – charakterystyczne dla XX w. oraz czasów współczesnych – dotyczą sportu, kultury masowej, ekonomii, informatyki, życia codziennego (po 89r.)

2. kalki – czasopismo (j. niem. Tzai + szift – czas + pismo), być na topie;

3. sztuczne – neologizmy z cząstek różnych języków – dwie cząstki obce (telewizja – tele z gr. „na odległości” i wizja z łac. „widzieć”);

4. hybrydy – cząstka polska + obca – być na topie, jest O.K., super zabawa, zabukować (zarezerwować), jest cały happy;

5. semantyczne – mysz (część komputera).

Przykłady zapożyczeń

A)z języka niemieckiego :szlafrok, mycka(czapka), glaca, hajcować, dach, kurort, fach, plajta, flaszka, holować,

fajerwerki, kartofel

B)z języka włoskiego :kołdra, kompas, lawenda, materac, pomarańcza, bank, bankier, cera, fontanna, fraszka,

gondola, gwardia, kareta, karnawał, katafalk,czekolada, fatamorgana, fortepian, groteska, kalarepa, karykatura

C)z języka francuskiego :półświatek ,peruka,aktualny ,formacja,adres, toaleta, perfumy,szal, fotel,balkon,

Najwięcej zapożyczeń we współczesnym języku polskim pochodzi z języka angielskiego. Obejmują one takie sfery

tematyczne jak: terminologia naukowo-techniczna: kompakt, komputer, walkman, słownictwo sportowe: derby,

doping, nokaut, ring, walkower rozrywki młodzieżowe: blues, disco, playback, singel, song słownictwo komputerowe:

bajt, driver, serwer, skaner ekonomia: biznesmen, bizneswoman boss, broker, leasing, menedżer, życie codzienne:

market, cheeseburger, fast food, grill, chipsy, happy end, logo, marker, notebook, ranking, show, weekend

Galicyzm

Galicyzm-zapożyczenia z języka francuskiego

Okres pojawienia się wyrazów francuskich w polszczyźnie to XVII i XVIII wiek.

Oficjalnie język francuski pojawił się w Polsce za panowania króla Władysława IV, a dokładnie za sprawą jego

pochodzącej z Francji małżonki Marii Ludwiki, znanej w naszym kraju bardziej jako Ludwika Maria, ponieważ zgodnie z

ówczesną polską kulturą imię Maria zarezerwowane było tylko dla Matki Boskiej. Po śmierci króla, Ludwika Maria

wyszła za kolejnego polskiego władcę – Jana Kazimierza. W związku z czym jej wpływy na królewskim dworze

odgrywały ważną rolę przez wiele lat. Królowa przeniosła do Polski francuskie słownictwo, obyczaje czy też elementy

stroju. Jednak szlachta nie przepadała za nią, dlatego wpływy języka francuskiego z tego okresu najłatwiej znaleźć w

języku potocznym. Jest to związane z jeszcze jednym elementem kultury. Mianowicie w tym czasie rozwijał się dramat

i komedia stanisławowska. Były one zapożyczone właśnie z francuskiej kultury i posługiwały się językiem potocznym.

Zresztą komedia i dramat znajdowały się bardzo nisko w hierarchii klasycystycznych gatunków literackich, dlatego

dopuszczano w nich wspomnianą wyżej mowę potoczną, a w związku z tym i galicyzmy.

przykładowe Francuskie zwroty i wyrażenia

comme il faut – tak jak trzeba

en bloc – w całości, ogółem

en face – z przodu

enfant terrible – osoba niedyskretna, nietaktowna (dosł. okropne dziecko)

faux pas – pomyłka, lapsus (popełnić faux pas)

femme fatale – kobieta fatalna, przez którą są same kłopoty

fin de siècle – koniec wieku

noblesse oblige – szlachectwo zobowiązuje

par excellence – w całym tego słowa znaczeniu

va banque – na całość

vis-à-vis – naprzeciwko

Jaki procent zapożyczeń pochodzi z j.obcych?

1.Angielski 2. Włoski 3.Łacina 4. Francuski

Patrycja Golińska 3a

Źródła:wikipedia.org,portalwiedzy.pl,bryk.pl,definicja.org