Zapobieganie agresji i przemocy w szkole. Od badania do...

40
Zapobieganie agresji i przemocy w szkole. Od badania do działania. Agresja, przemoc i klimat w szkołach Gminy Czerwonak. Raport z badań Jakub Kołodziejczyk

Transcript of Zapobieganie agresji i przemocy w szkole. Od badania do...

Zapobieganieagresjiiprzemocywszkole.Odbadaniadodziałania.

Agresja,przemociklimatwszkołachGminy

Czerwonak.Raportzbadań

JakubKołodziejczyk

Planprezentacji

•  Wprowadzenie-Złość,agresja,przemoc,dręczenie,znęcaniesię…-Skutkiprzemocyszkolnej•  Wynikibadań-Zachowaniaagresywne(formyagresji)-Przemoc-Reagowanienazachowaniaagresywne-Klimatszkoły

Podstawyteoretyczne.Agresjavs.przemoc

• celowezachowanie,• skierowaneprzeciwkokomuślubczemuś,

• przynosiszerokorozumianąszkodę.

Agresja

Podstawyteoretyczne.Typologiazachowańagresywnych

• bicie,kopanie,popychanieAgresjafizyczna

• przezywanie,wyśmiewanie,ośmieszanie,obrażanie,krzyczenienakogoś

Agresjawerbalna

• wpędzaniekogośwkłopoty,odwracaniesiędokogośplecami,zacieśnianiekręgu,gdyktośpróbujesięprzyłączyćdogrupy,rozgłaszanieplotek

Agresjarelacyjna

Podstawyteoretyczne.Typologiazachowańagresywnych

• wyzywaniepodczasrozmównaczacie,wysyłaniedokuczliwych,sprawiającychprzykrośćSMS’ów,wysyłanieobraźliwychlubośmieszającychwiadomościzapomocąróżnychkomunikatorów(np.Messenger),komentowanienaforuminternetowymczyichśwypowiedziwsposóbsprawiającyprzykrość

Agresjaelektroniczna

•  żartowanie,komentowaniewypowiedziwnieprzyjemnysposób,pokazywaniegestówopodłożuseksualnym,wyzywanieodgejówlublesbijek,dotykanie,chwytanielubprzyciąganiewsposób,któryzostałodebranyjakoniechcianezachowanieopodłożuseksualnym,używaniesiły,żebypocałować

Agresjaopodłożu

seksualnym

Agresjawrelacjachuczeń-nauczyciel

• Popychanie,uderzanie,niszczenie,nagrywanie

Agresjafizyczna

• Ośmieszanie,krzyczenie,ubliżanie,grożenie

Agresjawerbalna

Agresjavs.przemoc

•  Celowezachowanieskierowaneprzeciwkokomuślubczemuś,przynosiszerokorozumianąszkodęAgresja

•  Niechcianeprzezofiarę,zamierzone,agresywnezachowanie,którewiążesięzrzeczywistąlubdomniemanąnierównowagąsił,którepowtarzanejestcyklicznie(D.Olweus1993)

Przemoc

Przemoc

Współcześnieprzemocokreślasięjakoszczególnąpostaćzachowaniaagresywnego(Cornell2006),którącechuje:•  intencjaskrzywdzenia,•  powtarzalność,•  nierównowagasił,•  jestniesprowokowana.

Role

•  Ofiara•  Sprawca•  Sprawca-ofiara(ofiara-sprawca)

SkutkiagresjiiprzemocyWystępowanieagresjiiprzemocywszkolewiążesięz:•  mniejszympoczuciembezpieczeństwadzieciimłodzieży,•  konsekwencjamidlarozwojupsychicznegozarównoofiar,jaki

sprawców(Kalaala-Heinoiin.2000),•  problemamiwrelacjachspołecznych(Graham,Bellmore,

Juvonen2003),•  negatywnymwpływemnawynikiedukacyjne(Glewiin.

2005).

BadaniaSzkoła Częstość Procent

SPBolechowie 66 9,8

SPCzerwonaku 148 21,9

SPKicinie 157 23,2

SPKoziegłowach 204 30,2

SPOwińskach 101 14,9

GimnazjumwBolechowie 46 12,3

GimnazjumwCzerwonaku 110 29,4

GimnazjumwKoziegłowach 218 58,3

NasilenieformzachowańagresywnychwSP

0,460,41

0,33

0,14

0,33

0,25

0,13

0,07

0,00

0,10

0,20

0,30

0,40

0,50

Agresjawerbalna Agresjafizyczna Agresjarelacyjna Agresjaelektroniczna

Ofiary Sprawcy

NasilenieformzachowańagresywnychwGimnazjach

0,49

0,30 0,31

0,17 0,17

0,31

0,07

0,42

0,24

0,13 0,130,10

0,060,06

0,00

0,10

0,20

0,30

0,40

0,50

0,60

Agresjawerbalna

Agresjafizyczna

Agresjarelacyjna

Agresjaelektroniczna

Agresjaopodłożu

seksualnym

AgresjawerbalnawrelacjachU-N

Agresjafizycznaw

relacjachU-N

Ofiara Sprawca

Wiktymizacja.MacierzkorelacjiwspółczynnikatauKendalladlaróżnychformagresji(SP).

Formyzachowaniaagresywnego

Agresjawerbalna

Agresja>izyczna

Agresjarelacyjna

Agresjaelektroniczna

Agresjawerbalna 1,000 ,542** ,547** ,327**

AgresjaJizyczna 1,000 ,455** ,265**

Agresjarelacyjna 1,000 ,409**

Agresjaelektroniczna 1,000

**korelacjaistotnanapoziomiep<0,001

Sprawstwoagresji.Macierzkorelacjiwspółczynnikatau

Kendalladlaróżnychformagresji(SP).Formyzachowaniaagresywnego

Agresjawerbalna

Agresja>izyczna

Agresjarelacyjna

Agresjaelektroniczna

Agresjawerbalna 1,000 ,571** ,503** ,328**

AgresjaJizyczna 1,000 ,427** ,293**

Agresjarelacyjna 1,000 ,420**

Agresjaelektroniczna 1,000

**korelacjaistotnanapoziomiep<0,001

Wiktymizacja.MacierzkorelacjiwspółczynnikatauKendalladlaróżnychformagresji(G).

Formyzachowaniaagresywneg

oA.

werbalna A.>izyczna A.relacyjna

A.elektronic

znaA.

seksualnaA.

nauczycieliwerbalna

A.nauczycieli>izyczna

A.werbalna 1,000 ,499** ,458** ,418** ,386** ,297** ,170**A.Jizyczna 1,000 ,393** ,381** ,374** ,310** ,270**A.relacyjna 1,000 ,461** ,459** ,371** ,230**

A.elektroniczna 1,000 ,412** ,382** ,257**A.seksualna 1,000 ,421** ,332**A.nauczycieli

werbalna 1,000 ,395**A.nauczycieli

Jizyczna 1,000

**korelacjaistotnanapoziomiep<0,001

Sprawstwoagresji.Macierzkorelacjiwspółczynnikatau

Kendalladlaróżnychformagresji(G).Formy

zachowaniaagresywneg

o

A.werbalna A.>izyczna

A.relacyjna

A.elektronicz

naA.

seksualnaA.

nauczycieliwerbalna

A.nauczycielifizyczna

A.werbalna 1,000 ,530** ,432** ,415** ,398** ,186** ,241**

A.Jizyczna 1,000 ,416** ,393** ,485** ,261** ,345**

A.relacyjna 1,000 ,447** ,458** ,352** ,428**A.

elektroniczna

1,000 ,476** ,339** ,385**

A.seksualna 1,000 ,329** ,440**A.

nauczycieliwerbalna

1,000 ,643**

A.nauczycieliJizyczna

1,000

**korelacjaistotnanapoziomiep<0,001

Ofiaryisprawcyprzemocy(wSP)DRĘCZENIEpoleganatym,żeinnyuczeńlubgrupauczniówmówilubczyniinnejosobiebardzoprzykre,dokuczliwerzeczy,gdytopowtarzasięczęstoitrudnosięprzedtymobronić.Uważamy,żeniejestdręczeniemsytuacja,wktórejdwóchuczniówopodobnesilekłócisięlubbijesię,atakżegdyrobidowcipywprzyjacielskisposób.

Ofiaryisprawcyprzemocy(wG)DRĘCZENIEpoleganatym,żeinnyuczeńlubgrupauczniówmówilubczyniinnejosobiebardzoprzykre,dokuczliwerzeczy,gdytopowtarzasięczęstoitrudnosięprzedtymobronić.Uważamy,żeniejestdręczeniemsytuacja,wktórejdwóchuczniówopodobnesilekłócisięlubbijesię,atakżegdyrobidowcipywprzyjacielskisposób.

Uczniowiezaangażowaniwsytuacjeprzemocy(SP)(n-676)

119

40

90

0

20

40

60

80

100

120

140

Ofiara Sprawca Sprawcaofiara

Płećazaangażowaniewsytuacjeprzemocy(SP)

Chłopcy Dziewczynki

O>iaryLicz. 58 61% 17,3% 17,9%

SprawcyLicz. 27 13% 8,0% 3,8%

O>iary-SprawcyLicz. 66 24% 19,6% 7,1%

Poziomklasyazaangażowaniewsytuacjeprzemocy(SP)

Klasa IV Klasa V Klasa VI

Ofiary Licz. 43 35 41% 18,9% 17,9% 16,1%

Sprawcy Licz. 5 17 18% 2,2% 8,7% 7,1%

Ofiary-Sprawcy

Licz. 30 32 28% 13,2% 16,4% 11,0%

Uczniowiezaangażowaniwsytuacjeprzemocy(G)(n-374)

56

49

36

0

10

20

30

40

50

60

Ofiara Sprawca Sprawcaofiara

Płećazaangażowaniewsytuacjeprzemocy(G)

Kobiety Mężczyźni

O>iaryLicz. 31 25

% 18,3% 12,2%

SprawcyLicz. 17 32

% 10,1% 15,6%

O>iary-SprawcyLicz. 10 26

% 5,9% 12,7%

Poziomklasyazaangażowaniewsytuacjeprzemocy(G)

Klasa I Klasa II Klasa III

Ofiary Licz. 200 169 131% 13,8% 12,6% 10,9%

Sprawcy Licz. 175 167 135% 12,1% 12,5% 11,2%

Ofiary-Sprawcy

Licz. 98 98 83% 6,7% 7,3% 6,9%

Klimatszkoły

określanyjestjakosposóbspostrzeganiaprzeznauczycieliiuczniówśrodowiskaswojejpracylubnaukiorazwpływtejpercepcjinaichzachowania.Ostaszewski,K.(2012).

KlimatszkołyWymiarklimatuszkoły

Przykładowepytania

Więźzeszkołą Zazwyczajchętnieidędoszkoły.Lubięnauczycieli,którzyucząmniewtymroku.

Znaczenienauki Ocenyszkolnesądlamniebardzoważne.Myślę,żejestważne,abydobrzeradzićsobiewszkole.

KlimatszkołyWymiarklimatuszkoły

PrzykładowepytaniaWmojejszkole:

Relacjeuczeń–uczeń

…uczniowiepomagająsobienawzajemnawetwtedy,gdyniesąprzyjaciółmi…uczniowiezazwyczajtraktująsięzszacunkiem

Relacjeuczeń–nauczyciel

…lubiąrozmawiaćzuczniami…traktująuczniówzszacunkiem…chętniewysłuchująpomysłówuczniówijedoceniają

Relacjeuczeń–wychowawca

…dbaoto,abyuczniowiewklasielubilisię...pomaganamrozwiązywaćproblemyikonJlikty…dodajenampewnościsiebie

KlimatszkołyWymiarklimatuszkoły

PrzykładowepytaniaWmojejszkolenauczyciele:

Nauczanienastawionenarozwój

…uznają,żeuczniowiemogąpopełniaćbłędytakdługo,jakdługosięuczą…chcą,żebyuczniowiezrozumielitemat,anieżebyzapamiętalimateriał

Nauczanienastawionenawyniki

…najlepsiuczniowieciesząsięspecjalnymiwzględami…troszcząsiętylkoodobrychuczniów

Klimatszkoły(oczamiuczniówSP)

3,57

4,34

3,24

3,82 3,913,51

3,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

Klimatszkoły(oczamiuczniówG)

2,86

3,80

3,12

3,47 3,60

3,22 3,13

1,00

2,00

3,00

4,00

Klimatszkoły(oczamiuczniów-porównanie)

2,86

3,80

3,12

3,473,60

3,223,13

3,57

4,34

3,24

3,823,91

3,51

3,00

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

Gimnazjum Szkołapodstawowa

Klimatszkoły.MacierzkorelacjiwspółczynnikatauKendalladlaróżnychwymiarówklimatuszkoły(SP)

Wymiaryklimatuszkoły Więźzeszkołą

Znaczenienauki

Relacjeuczeń-uczeń

Relacjeuczeń-nauczyciel

Relacjeuczeń-wychowawca

Nauczanienastawionenarozwój

Nauczanienastawionenawyniki

Więźzeszkołą 1,000 ,447** ,223** ,272** ,297** ,200** ,045

Znaczenienauki 1,000 ,170** ,285** ,308** ,204** ,082**

Relacjeuczeń-uczeń 1,000 ,398** ,337** ,343** ,165**

Relacjeuczeń-nauczyciele 1,000 ,541** ,554** ,148**

Relacjeuczeń-wychowawca 1,000 ,438** ,103**

Nauczanienastawionenarozwój 1,000 ,198**

Nauczanienastawionenawyniki 1,000

Klimatszkoły.MacierzkorelacjiwspółczynnikatauKendalladlaróżnychwymiarówklimatuszkoły(G)

Wymiaryklimatuszkoły Więźzeszkołą

Znaczenienauki

Relacjeuczeń-uczeń

Relacjeuczeń-nauczyciel

Relacjeuczeń-wychowawca

Nauczanienastawionenarozwój

Nauczanienastawionenawyniki

Więźzeszkołą 1,000 ,373** ,223** ,323** ,207** ,257** -,006

Znaczenienauki 1,000 ,196** ,296** ,187** ,291** ,041

Relacjeuczeń-uczeń 1,000 ,400** ,311** ,354** ,113**

Relacjeuczeń-nauczyciele 1,000 ,409** ,639** ,009

Relacjeuczeń-wychowawca 1,000 ,373** ,069

Nauczanienastawionenarozwój 1,000 ,088*

Nauczanienastawionenawyniki 1,000

Macierzkorelacjiwymiarówklimatuszkołyibyciaofiarąlubsprawcąagresji

Szkołypodstawowe

Gimnazja

Wymiaryklimatuszkoły O>iara Sprawca O>iara SprawcaWięźzeszkołą -,090** -,162** -,010 -,196**Znaczenienauki -,067 -,175** -,023 -,109*Relacjeuczeń-uczeń -,176** -,184** -,087* -,098*Relacjeuczeń-nauczyciele -,160** -,166** -,038 -,190**Relacjeuczeń-wychowawca -,148** -,164** -,092* -,210**

Nauczanienastawionenarozwój

-,162** -,151** -,041 -,145**

Nauczanienastawionenawyniki

,007 -,045 ,043 ,057

Socjo-ekologicznepodejściedoagresjiiprzemocy

Kultura

UczeńRodzina Rówieśnicy Szkoła Społeczność lokalna

Kultura

Dziękujezauwagę

Sesjewarsztatowe•  Metodabezobwinianiajakoelementszkolnegosystemuinterwencjiwobecprzemocyrówieśniczej

•  Jakpomócuczniomradzićsobiezezłością•  Kształtowaniepostawuczniówzwykorzystaniemmetodydylematówmoralnychjakoelementstrategiizapobieganiaagresjiiprzemocy

•  Jaktworzyćwszkolewarunkidowzmacnianiazachowańsprzyjającychobniżeniuagresjiiprzemocyrówieśniczej-praktycznedziałaniasystemowe

Proaktywnaagresjawszkołach–  Celowezachowaniaagresywne–  Niesprowokowanachęćskrzywdzenialubprzymuszenia–  Pozytywneoczekiwaniawobecefektówagresji–  Typ„luzaka”i„maczo”–  Częstopostrzeganyprzezrówieśnikówjakoliderzpoczuciemhumoru

– Większeryzykopopadnięciawprzestępczośćniżwprzypadkuzachowańnieagresywnychlubagresjireaktywnej

–  Najskuteczniejsząmetodąoddziaływaniajestefektywnynadzór

Zob. Walters, 2005

Reaktywnaagresjawszkołach

•  Nieplanowana,impulsywnaagresja•  Cechycharakterystyczne:

– Wybuchowość–  Nieumiejętnośćkontrolowaniaemocji–  Zewnętrznypunktkontroli–  Odrzucenieprzezrówieśników–  Zaburzoneprzetwarzanieinformacji–  Najwięcejproblemówdyscyplinarnychwszkole