Community-led local development (CLLD) w kontekście prac w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego

odnośnie nowej perspektywy finansowej

Andrzej BrzozowyDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Spotkanie szkoleniowe UM Województwa Lubelskiego Nałęczów, 11 listopada 2012 r.

Założenia Umowy partnerstwa Elementy procesu przygotowania instrumentu RLKS/CLLD – negocjacje

rozporządzeń, spotkania, ewaluacje, symulacje, stanowiska NGOs, … Bieżąca współpraca MRR-MRiRW oraz regiony, LGD, LGR, eksperci

Bieżące prace MRR związane z nową perspektywą, w kontekście RLKS/CLLD

Założenia Umowy Partnerstwa

Dokument określa m.in.:Cele i kierunki wsparcia funduszy objętych Wspólnymi Ramami Strategicznymi; Strukturę programów operacyjnych na poziomie krajowym i regionalnym; Mechanizmy działania instrumentów terytorialnych;Zarys finansowania środkami europejskimi;Zarys systemu wdrażania Umowy Partnerstwa.

Założenia Umowy Partnerstwa stanowią podstawę do przygotowania Umowy Partnerstwa

oraz programów operacyjnych

Podstawy przygotowania Założeń Umowy Partnerstwa

Założenia Umowy Partnerstwa zostały przygotowane w oparciu o:

Wnioski z doświadczeń z perspektywy finansowej 2004-2006 oraz 2007-2013;

Propozycje właściwych resortów odnośnie wizji wykorzystania środków europejskich w określonych obszarach;

Efekty dyskusji z regionami;

Wnioski z debaty strategicznej z partnerami społecznymi i gospodarczymi oraz organizacjami pozarządowymi, z uwzględnieniem krajowych i europejskich uwarunkowań strategicznych.

Główne uwarunkowania europejskie

Zintegrowane podejście – objęcie Wspólnymi Ramami Strategicznymi polityki spójności, polityki rozwoju obszarów wiejskich oraz polityki rybacko-morskiej;

Ukierunkowanie na rezultaty – wprowadzenie warunków ex-ante, które kładą nacisk na wartość dodaną inwestycji współfinansowanych z funduszy europejskich;

Uwzględnianie wymiaru terytorialnego – lepsze wykorzystanie potencjałów poszczególnych terytoriów;

Koncentracja tematyczna – ukierunkowanie wsparcia z funduszy WRS na celach wskazanych w Strategii Europa 2020: wzrost inteligentny, wzrost zrównoważony, wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (mechanizm ring-fencingu, 11 celów tematycznych).

Podstawowe zasady programowania dokumentów na lata 2014-2020

W obecnej perspektywie nie koncentrujemy się na zaprogramowaniu poszczególnych funduszy europejskich, ale na wskazaniu celów rozwojowych, które będą osiągane dzięki uzupełnianiu się interwencji finansowanych z różnych funduszy;

W latach 2014-2020 środki UE muszą być przeznaczane na te cele związane z rozwojem kraju, które wpisują się w Strategię Europa 2020 oraz gwarantują największe efekty mnożnikowe w sferze społecznej, gospodarczej, instytucjonalnej, jak również w wymiarze terytorialnym;

Działania finansowane z funduszy europejskich powinny stać się katalizatorem procesów rozwojowych kraju, a nie zastępować inwestycje krajowe;

Wsparcie unijne powinno generować efekt dźwigni, przyczyniając się do jednoczesnego zwiększenia zaangażowania finansowego sektora prywatnego w realizację celów rozwojowych.

Strategia Rozwoju Kraju jako podstawa do przygotowania dokumentów strategicznych

Strategia Rozwoju Kraju 2020najważniejszy dokument w perspektywie średniookresowej

przyjęta w dn. 25 września 2012 r.

Wyzwania dla Polski na lata 2014-2020 określa

Celem strategicznym realizowanym do 2020 roku jestwzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy

i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności.

Fundusze WRS jako narzędzie realizacji celów rozwojowych kraju

poprzez wszystkie 11 celów tematycznych wskazanych w projektach rozporządzeń UE

Zwiększanie konkurencyjności

gospodarki

Zwiększanie konkurencyjności

gospodarki

Poprawa spójności społecznej

i terytorialnej

Poprawa spójności społecznej

i terytorialnej

Podnoszenie sprawności

i efektywności państwa

Podnoszenie sprawności

i efektywności państwa

Fundusze WRS będą realizowały cele rozwojowe określone w Strategii Rozwoju Kraju w ramach 3 obszarów:

Fundusze WRS będą realizowały cele rozwojowe określone w Strategii Rozwoju Kraju w ramach 3 obszarów:

Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS

Zakres wsparcia

Wzrost innowacyjności i powiązań pomiędzy sferą B+R i przedsiębiorstwami;

Rozwój cyfrowy (z wyłączeniem e-integracji oraz rozwoju e-usług publicznych);

Wsparcie konkurencyjności przedsiębiorstw w wybranych dziedzinach;

Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego poprzez zwiększenie efektywności energetycznej, dywersyfikację źródeł energii, rozwój i modernizację sieci przesyłowej i dystrybucyjnej w kierunku sieci inteligentnych oraz magazynowanie nośników energii;

ZWIĘKSZENIE KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI

Wzrost jakości kluczowych powiązań transportowych;

Rozwój kapitału ludzkiego (tworzenie podstaw do kreatywności i innowacyjności społeczeństwa, głównie poprzez uczenie się przez całe życie a także podnoszenie jakości i konkurencyjności szkolnictwa wyższego;

Pełniejsze wykorzystanie potencjału największych miast i ich obszarów funkcjonalnych w procesach rozwojowych kraju i regionów.

Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS

Zakres wsparcia

Zwiększenie dostępności i jakości edukacji na różnych poziomach, w tym przedszkolnej, w kontekście lepszego reagowania na potrzeby rynku pracy oraz zwiększania aktywności zawodowej;

Zwiększenie poziomu zatrudnienia, szczególnie wśród grup defaworyzowanych na rynku pracy (osoby młode, kobiety, osoby niepełnosprawne, osoby w wieku 50+, itp.);

Zmniejszenie poziomu zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym, które z jednej strony będzie koncentrować się na wsparciu aktywizacji społeczno-zawodowej, a z drugiej na zwiększaniu dostępu do usług grupom zagrożonym ubóstwem lub wykluczeniem, w tym na podniesieniu dostępności i jakości systemu wsparcia rodziny oraz świadczeń medycznych;

POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ

Zwiększenie dostępności transportowej poprzez łączenie węzłów komunikacyjnych z infrastrukturą TEN-T;

Poprawa jakości środowiska naturalnego przede wszystkim poprzez wdrożenie i zakończenie realizacji interwencji m.in. w zakresie jakości i dostępności wody, a także w zakresie gospodarki odpadami, ochrony powierzchni ziemi, ochrony powietrza, różnorodności biologicznej itp.;

Zapobieganie negatywnym konsekwencjom zagrożeń naturalnych itp.;

Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS

POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ

Zakres wsparcia

Włączenie cyfrowe, realizowane poprzez edukację grup narażonych na wykluczenie cyfrowe oraz dostosowanie treści i usług do potrzeb osób niepełnosprawnych;

Zintegrowane oddziaływanie na obszary o najniższym w skali Polski i UE poziomie regionalnego PKB na mieszkańca (Polska wschodnia);

Promowanie rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich poprzez ułatwianie podejmowania działalności pozarolniczej i tworzenie oraz zwiększenie mobilności zawodowej mieszkańców obszarów wiejskich, rozwój lokalny na obszarach wiejskich poprzez wspieranie rozwoju podstawowych usług i odnowę wsi na obszarach wiejskich;

Poprawa dostępności i jakości podstawowych usług i dóbr (edukacja, zdrowie, kultura, transport) na obszarach wiejskich o najniższym poziomie rozwoju;

Zintegrowane oddziaływanie na rzecz obszarów przygranicznych;

Rewitalizacja i przeciwdziałanie degradacji społeczno-gospodarczej na obszarach niektórych miast i wybranych dzielnic.

Zakres wsparcia realizacji celów rozwojowych kraju funduszami WRS

Zakres wsparcia

Podnoszenie jakości stanowionego prawa;

Wsparcie procesu zmian instytucjonalnych i prawnych w kluczowych dla funkcjonowania gospodarki obszarach;

Promowanie wzrostu jakości funkcjonowania administracji publicznej na wszystkich poziomach zarządzania;

Opracowanie nowych wzorców i szerokie wdrażanie zasady partnerstwa podmiotów publicznych, społecznych i prywatnych;

PODNOSZENIE SPRAWNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI PAŃSTWA

Dalsze działania wspierające rozwój i wzmacniające rolę społeczeństwa obywatelskiego (w tym wspieranie dialogu społecznego);

Otwieranie zasobów publicznych, w tym: dostępu do informacji publicznej, wsparcie digitalizacji wspólnego dziedzictwa kulturowego, naukowego i edukacyjnego, stworzenie systemu instytucji i narzędzi zapewniających jego archiwizację, zapewnienie powszechnego dostępu do zasobów dziedzictwa kulturowego w postaci cyfrowej;

Rozwój e-usług publicznych mierzony wzrostem odsetka obywateli korzystających z Internetu w kontaktach z administracją.

Najważniejsze zasady podziału interwencji między poziom krajowy a regionalny:

Dążenie do określenia jednego poziomu interwencji dla danego priorytetu inwestycyjnego, ewentualnie typu działań;Odejście od stosowania kryterium kwotowego (które nastręczało wiele problemów w perspektywie 2007-2013);Ograniczenie liczby kryteriów podziału.

Najważniejsze kryteria podziału to: Zasięg geograficzny wsparcia; Beneficjent (typ beneficjenta/masowość beneficjenta/zdolność instytucjonalna); Skala oddziaływania interwencji (znaczenie); Kryteria charakterystyczne dla konkretnego typu interwencji.

Kwestie te będą uzupełnianie i doprecyzowywane także na dalszym etapie prac.

Ogólne założenia podziału interwencji pomiędzy poziom krajowy i regionalny

Zarys programów operacyjnych – zasady programowania

Programy operacyjne zostały określone w oparciu o m.in. następujące zasady:

Utrwalenie i zmaksymalizowanie zintegrowanego podejścia; Odejście od sektorowości, przejawiające się m.in. łączeniem obszarów wsparcia, w tym także takich, które są finansowane z różnych funduszy (wielofunduszowość programów operacyjnych); Zapewnienie koordynacji i komplementarności pomiędzy poszczególnymi funduszami

Układ krajowych programów operacyjnych 2014-2020

Krajowe Programy

Operacyjne

w ramach polityki

spójności

Krajowe Programy

Operacyjne

w ramach WPR

i WPRyb

Regionalne Programy

Operacyjne w ramach

polityki spójności

Programy EWT

15 RPO

w regionach

słabiej

rozwiniętych

RPO dla

Mazowsza

Umowa PartnerstwaUmowa Partnerstwa

Podział środków pomiędzy kraj i regiony

W nowej perspektywie finansowej nastąpi wzrost udziału środków funduszy strukturalnych (EFS i EFRR) zarządzanych na poziomie regionalnym (w przypadku 15 programów należących do kategorii regionów słabiej rozwiniętych) z ok. 37% do prawie 60%:

• Ok. 75% środków EFS zarządzanych będzie na poziomie regionalnym (obecnie cały EFS na poziomie krajowym);

• Ok. 55% środków EFRR zarządzanych będzie w RPO (obecnie prawie 50%).Wzrost udziału środków funduszy strukturalnych

(EFS i EFRR) zarządzanych na poziomie regionalnym

37

60

0

20

40

60

80

2007-2013 2014-2020

EFS i EFRR

Zarys programów operacyjnych

Program Fundusz Instytucja zarządzająca

Polityka Spójności

1.Program dotyczący innowacyjności, badań naukowych i ich powiązań ze sferą przedsiębiorstw;

EFRR

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

2.

Program dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego;

EFRR, FS

3. Program dotyczący rozwoju cyfrowego; EFRR

4. Program pomocy technicznej; EFRR

5. Program dotyczący Polski Wschodniej – program ponadregionalny; EFRR

6.Program dotyczący rozwoju kompetencji i umiejętności oraz dobrego rządzenia;

EFS[3]

7. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej; EFRR

8. Regionalne Programy Operacyjne; EFRR, EFS Zarządy województw

WPR i WPRyb

1. Program dotyczący rozwoju obszarów wiejskich; EFRROWMinisterstwo Rolnictwa

i Rozwoju Wsi2. Program dotyczący rozwoju obszarów morskich i rybackich. EFMR

Wymiar terytorialny

Koncentracja funduszy WRS w wymiarze przestrzennym będzie następowała w pięciu wyodrębnionych w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego obszarach strategicznej interwencji państwa (OSI).

Pozwoli to na:Zapewnienie wysokiej efektywności i wartości dodanej w odniesieniu do realizacji EU2020;Lepsze wykorzystanie potencjałów terytorialnych;Zebranie doświadczeń dotyczących zintegrowanego podejścia terytorialnego; Sformułowanie wniosków i rekomendacji dla polityki rozwoju finansowanej ze środków krajowych.

Podejście terytorialne oznacza odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów,

barier i wzajemnych zależności.

Podejście terytorialne oznacza odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów,

barier i wzajemnych zależności.

Wymiar terytorialnyObszary strategicznej interwencji

Pięć wyodrębnionych obszarów strategicznej interwencji państwa (OSI) wybranych na podstawie zapisów KSRR 2010-2020

A.Polska

Wschodnia

B.Miasta

wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne

C.Miasta

i dzielnice miast wymagające rewitalizacji

E.Obszary

przygraniczne

D.Obszary, w szczególności

wiejskie, o najniższym poziomie dostępu

mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe

F.Inne obszary interwencjiw układzie terytorialnym

- zależne od decyzjiinstytucji zarządzającej

Wybór 5 OSI nie oznacza ograniczenia interwencji tylko do nich,możliwe będzie wspieranie innych obszarów o znaczeniu makro lub regionalnym.

Wymiar terytorialny – odzwierciedlenie w programach operacyjnych

Podejście terytorialne przekłada się na większe uwypuklenie w programach operacyjnych wsparcia pochodzącego z interwencji funduszy na wybranych pięciu obszarach;

Działania w ramach OSI będą wyodrębniane bądź specjalnie oznaczane na poziomach krajowym i regionalnym programów operacyjnych poprzez wydzielenie oddzielnych osi priorytetowych, bądź działań dedykowanych tym obszarom lub też określenie konkretnych alokacji pochodzących z różnych działań programu operacyjnego przeznaczonych na wsparcie OSI;

Pogramy operacyjne będą wskazywały także, w jaki sposób odnoszą się do rozwoju obszarów wiejskich.

Stary paradygmat polityki regionalnej Nowy paradygmat polityki regionalnej

Strategie Podejście sektorowe Zintegrowane przedsięwzięcia rozwojowe

Cele

KONKURENCYJNOŚĆ

Wskazywanie wielu elementów struktury społeczno-gospodarczej jako czynników konkurencyjności, w

efekcie nakładanie się różnorodnych nieskoordynowanych działań.

Strategiczny kierunek polityki regionalnej (rozprzestrzenianie wzrostu) realizowany we wszystkich regionach, w tym również w najbardziej

konkurencyjnych ośrodkach.Precyzyjnie określone czynniki konkurencyjności i strategicznie

wybrane kierunki jej poprawiania.Wielosektorowe podejście ukierunkowane terytorialnie.

WYRÓWNYWANIE

Duży nacisk na działania wyrównawcze, jednak efekt przeciwny do zamierzonego - pogłębianie się

zróżnicowań, rozpraszanie środków.

Zwiększanie spójności w wyniku zwiększania możliwości absorpcji (większy przepływ kapitału, osób, wiedzy, innowacji).

Specjalne działania „wyrównawcze” dopasowane do potencjałów danych terytoriów, istotne dla całego kraju, skoncentrowane na

wybranych obszarach, dla odkrywania i wykorzystywania ich potencjałów, pozwalające osiągnąć „masę krytyczną” niezbędną do

dalszego rozwoju.

Narzędzia Subsydia i pomoc publiczna.Zintegrowane instrumenty „miękkie” i „twarde”, otoczenie biznesowe,

kapitał społeczny, sieciowanie, lepsza koordynacja.

Wymiar terytorialny

Regiony traktowane homogenicznie, bez uwzględniania ich wewnętrznej i zewnętrznej różnorodności. Słabo uwzględniony wymiar terytorialny, prymat podejścia

sektorowego, tzw. „algorytm biedy”.

Podejście terytorialne we wszystkich działaniach rozwojowych (dostrzeganie różnorodności, silna koordynacja, zarządzanie

wielopoziomowe). Zintegrowane programy dedykowane obszarom strategicznej interwencji przy zachowaniu integracji przestrzennej prowadzonej w ramach polityki

regionalnej.

Jednostki terytorialne

Jednostki administracyjne.Brak uwzględnienia relacji miasto-wieś w instrumentach

polityki, obszary wiejskie postrzegane jednakowo w całym kraju.

Jednostki funkcjonalne.Zróżnicowane podejście do różnych typów terytoriów. Polityka dostosowana do miejsc z uwzględnieniem zależności obszarów

generujących wzrost, obszarów powiązanych funkcjonalnie i obszarów peryferyjnych.

Aktorzy Rząd i samorząd województwa.Wszystkie szczeble administracji publicznej, aktorzy społeczni i

przedstawiciele biznesu.

Cele KSRRPriorytety UE 2020

CEL 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności w regionach

CEL 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych

INTELIGNETNY ROZWÓJrozwój gospodarki opartej na wiedzy i

innowacjach

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ

promowanie gospodarki o większej wydajności zasobów, „zielonej” i bardziej konkurencyjnej

ROZWÓJ SPRZYJAJĄCY WŁĄCZENIU SPOŁECZNEMU

wzmacnianie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczna

i terytorialną

Cele KSRR a EUROPA2020

Rozwój lokalny kierowany przez społeczność – RLKS/CLLD w pakiecie rozporządzeń na lata 2014-2020

• Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS, „community - led local development” – CLLD) - instrument (metoda), którego celem jest wdrażanie części działań ukierunkowanych na rozwój lokalny, które mogą lub powinny być realizowane przez lokalne społeczności;

• Kontynuacja i rozwinięcie podejścia LEADER, stosowanego obecnie w ramach WPR i zrównoważonego rozwoju obszarów zależnych głównie od rybactwa, stosowanego obecnie w WPRyb;

• RLKS odbywa się poprzez stworzenie i realizację Lokalnych Strategii Rozwoju (LSR);• Głównym podmiotem RLKS jest Lokalna Grupa Działania (LGD) - nazewnictwo

i ogólne rozwiązania są zaczerpnięte z systemu LEADER-a;• Zasadnicza zmiana w nowym okresie: większe zaangażowanie funduszy polityki

spójności (EFS i EFRR) mające na celu prowadzenie przez lokalną społeczność zintegrowanej polityki rozwoju na danym obszarze mającej zapewnione kompleksowe wsparcie z funduszy UE oraz dążenie do możliwie maksymalnej realnej harmonizacji EFRROW, EFS, EFRR oraz EFMR;

• Instrument dobrowolny dla Polityki Spójności, obligatoryjny dla WPR.

Rozwój lokalny kierowany przez społeczność – w świetle zasad i kierunków krajowej polityki regionalnej

Art. 28 projektu tzw. rozporządzenia ramowego:Rozwój kierowany przez lokalną społeczność, który w odniesieniu do EFRROW określany jest nazwą LEADER – inicjatywa wspólnotowa na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, jest:- skoncentrowany na konkretnych terytoriach subregionalnych; - kierowany przez lokalną społeczność w postaci lokalnych grup działania, w których skład wchodzą przedstawiciele publicznych i prywatnych lokalnych interesów społeczno-gospodarczych, przy czym na poziomie podejmowania decyzji ani sektor publiczny, ani żadna z grup interesu nie reprezentuje więcej niż 49 % głosów;- prowadzony na podstawie zintegrowanych i wielosektorowych strategii rozwoju lokalnego; - zaprojektowany z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i potencjału oraz zawiera elementy innowacyjne w kontekście lokalnym i zakłada tworzenie sieci kontaktów oraz, w stosownych przypadkach, współpracę.

umożliwia zintegrowane

podejście terytorialne

promuje partnerskie relacje władz lokalnych, organizacji

(obywateli) i przedsiębiorców

promuje podejście strategiczne

umożliwia zwiększanie korzystnych połączeń

miasto-wieś

Założenia stanowiska Komisji Europejskiej odnośnie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 (Position of the Commission Services on the development of Partnership Agreement and programmes in POLAND for the period 2014-2020) – zaprezentowane 5 października 2012 r. – dokument ten identyfikuje wyzwania i priorytety w zakresie wykorzystania przyszłych funduszy, jego celem jest uszczegółowienie dialogu pomiędzy Komisją a Polską w zakresie przygotowania Umowy Partnerstwa i programów operacyjnych.

Coordination, complementarity and synergyCommunity-led Local Development (CLLD) offers an integrated bottom-up approach in response to complex territorial and local challenges through the involvement of local communities. Poland is invited to present its approach as regards CLLD across the CSF Funds indicating the main challenges, objectives and priorities, the type of territories, the role of local action groups and of different CSF Funds and coordination mechanisms. Poland should also foresee preparatory support for local actors. The proportion of funds devoted to LEADER should be further enhanced, given the proposed multi-fund approach to community-led local development

Complementarities between CSF Funds should be designed at policy level and triggered into practice through specific implementation solutions, including, where relevant, Integrated Territorial Investments and Community-led Local Development. Poland is invited to present its approach and corresponding instruments as regards a co-ordinated use of funds in areas, where complementarities of funds are critical for efficient investment: health, education (especially pre-school facilities and vocational training system), entrepreneurship, urban development and public administration reforms.

Thematic objective: Promoting social inclusion and combating poverty(…) The CSF Funds should contribute to following specific objectives:• Physical and economic regeneration of deprived urban and rural communities through relevant instruments particularly community-led local development in rural areas.

RLKS/CLLD – przewidywane kierunki działań w Polsce

Najważniejsze kwestie związane z wprowadzeniem RLKS do przesądzenia: Jak skorzystać z doświadczenia LEADER-a ale nie defaworyzować nowych grup

i podmiotów (np. z miast)? Wyznaczanie obszarów (populacja i inne kryteria – spójność, masa krytyczna, tożsamość); Zasady włączenia miast; Podejście: jeden obszar – jedno partnerstwo (LGD) – jedna strategia; Klarowne zasady ewentualnego funkcjonowania dwóch grup (LGD i LGR) na jednym terenie; Komitet wybierający (selection committee) – zadania poszczególnych podmiotów, kryteria i tryb wyboru LSR; Zawartość LSR – rozporządzenie + dodatkowe wymogi krajowe, Kierunki działań – kluczowa zgodność z celami funduszy, Kompetencje LGD – szerokie/wąskie, akredytacja; Zachęty w RPO na tworzenie osi dot. RLKS/CLLD (łączenie priorytetów inwestycyjnych na podstawie art. 87 GR); Podręcznik – zakres, status; Określenie funduszu wiodącego (lead fund); Optymalne tryby wdrażania (projekty parasolowe, mikrogranty,małe projeky kluczowe …?), Zróżnicowana zdolność instytucjonalna na poziomie lokalnym – gdzie i jak ją wspierać?

Kwestie do rozstrzygnięcia w procesie opracowania instrumentu RLKS/CLLD

Harmonogram prac nad przygotowaniem Umowy Partnerstwa i programów operacyjnych

Termin Umowa Partnerska Programy operacyjne Kontrakt terytorialny Termin

XI 2012Przedłożenie projektu Założeń Umowy

Partnerstwa Radzie Ministrów Przygotowanie koncepcji projektów programów operacyjnych

oraz przeprowadzenie dyskusji na temat ich kształtu

Przygotowanie mandatów negocjacyjnych: (1) rządu, (2) samorządów wojewódzkich

XI 2012

Konsultacje Założeń Umowy

Partnerstwa XII 2012 XII 2012

I 2013 Opracowanie projektu Umowy

Partnerstwa (w tym ewaluacja ex-ante, Ocena oddziaływania na środowisko) i przedłożenie go Radzie Ministrów

do akceptacji

Przygotowanie wstępnych projektów programów operacyjnych

uwzględniających negocjacje kontraktu terytorialnego

Zatwierdzenie mandatów negocjacyjnych.

Pierwsza faza negocjacji kontraktu terytorialnego oraz

uwzględnienie wyników negocjacji w programach operacyjnych

I-III 2013 II 2013

III 2013

IV 2013

Negocjacje Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską

Przygotowanie ostatecznej wersji programów operacyjnych oraz

wyników ewaluacji ex-ante i OOŚ

IV 2013

V 2013

Druga faza negocjacji kontraktu terytorialnego

V 2013

VI 2013 Przedłożenie projektów programów operacyjnych Radzie Ministrów VI 2013

VII-XII 2013

Negocjacje programów operacyjnych

z Komisją Europejską

Opracowanie i zatwierdzenie ostatecznej wersji kontraktu

terytorialnego oraz uwzględnienie wyników w UP i PO/RPO

VII-XII 2013

Dyskusja o pomysłach na CLLD w woj. lubelskim

Które działania należy kontynuować, czego brakowało, a z których należy zrezygnować - w oparciu o dobre i złe doświadczenia, nie tylko z lubelskiego?

Relacje z miastami – jakie są doświadczenia, czego brakuje, potencjał miast w rozwoju oddolnym?

W jaki sposób kształtować relacje obecnych LGD z podmiotami w miastach? Jakie są optymalne sposoby wdrażania i pomysły na wielofunduszowość? Zdolność instytucjonalna w rozwoju oddolnym – potencjały i potrzeby

Koordynacja na poziomie regionalnym Podejście oddolne w SRW – nie tylko w odniesieniu do obszarów wiejskich Optymalne rozwiązania w przyszłym RPO - działania, kryteria, środki, instrumenty itd.

Dziękuję za uwagę