Zadania z arkusza kalkulacyjnego Excel - zse.gda.plar/Excel/zadania_excel.pdf · • Uruchom...

- 1 -

Opracowanie mgr inż. Marek Kryniewski i mgr inż. Andrzej Rawa

Zadania z arkusza kalkulacyjnego Excel Uwaga1 Pod treścią każdego zadania (Zaliczenie, Odpowiedź ustana oraz praktyczna) masz czynności i umiejętności, które mogą być sprawdzane podczas egzaminu. Wykonaj piętnaście zadań z ecxela. Uwaga2 Poprawne rozwiązanie wszystkich zadań i poprawnie wykonany skoroszyt to ocena celująca..

Zadania z arkusza kalkulacyjnego Excel 2007 Uwagi na temat zaliczania zadań: wszystkie zadania rozwiązuj w jednym skoroszycie o nazwie ( nr_z_dziennika_nazwisko_pelen_rok_urodzenia np. 22_Kowalski_1978 ) OK lecz w różnych arkuszach o odpowiednich nazwach. Przy sprawdzaniu kolejnych zadań musisz mieć rozwiązane poprzednie. Wykonuj co najmniej trzy kopie swojego pliku. Przeczytaj całe zadanie. Wykonaj zadanie od pierwszego do ostatniego polecenia. Nie opuszczaj żadnego. Sprawdzane będzie idealna zgodność z treścią zadania np. gdy jest napis ZADANIE a Ty napiszesz zadanie to jest to traktowane jako błąd. Zwróć uwagę na wyrównanie w komórkach, zawijanie tekstu, cieniowania, kursywę, pogrubieni itp. ZADANIE 1 • Uruchom program arkusza kalkulacyjnego Excel 2007

• Uzupełnij Właściwości pliku poprzez: Kliknij na logo programu Następnie wybierz PrzygotujWłaściwości

Tytuł tutaj podaj pełna datę urodzenia Autor tutaj wpisz swoje Nazwisko i Imię Temat tutaj wpisz nazwę szkoły, do, której chodzisz Komentarz Definicja program Arkusz Kalkulacyjny.

- 2 -


• Zabezpiecz hasłem plik przed otwarciem poprzez: 1. Kliknij logo Microsoft Office, wskaż polecenie Przygotuj, a następnie kliknij polecenie Zaszyfruj dokument. 2. W oknie dialogowym Szyfrowanie dokumentu w polu Hasło wpisz hasło ( nr_z_dziennika_pelen_rok_urodzenia np. 22_1978 ) Maksymalnie można wpisać 255 znaków. Domyślnie ta funkcja korzysta z zaawansowanego szyfrowania 128-bitowego AES. Szyfrowanie jest standardową metodą zabezpieczania plików. 3. W oknie dialogowym Potwierdzanie hasła w polu Wprowadź ponownie hasło wpisz jeszcze raz hasło, a następnie kliknij przycisk OK. 4. Aby zapisać hasło, musisz zapisz plik czyli teraz jest pusty skoroszyt (z wypełnionymi właściwościami), nagraj na Twój nośnik (USB, lub do folderu na dysku twardympamiętaj jednak aby plik po zakończeniu zajęć wysłać na Twoją pocztę), nazwa pliku to nazwisko_dzień_urodzenia np. Kowalski_28 • Poproś nauczyciela w celu sprawdzenia nagrania pliku ( prawidłowe hasło, prawidłowa nazwa pliku ),

będziesz musiał zamknąć plik a następnie przy nauczycielu otworzyć poprzez podwójne kliknięcie na ikonę tego pliku

• Zmień nazwę arkusza na z1_Twoje nazwisko np. z1_Kowalski poprzez: kliknij prawym przyciskiem myszy

na zakładkę zawierającą nazwę arkusza ( teraz jest to Arkusz1) i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę.

Treść zadania Przy użyciu arkusza kalkulacyjnego dokonaj zestawienia swoich ocen. Patrz tabela pod treścią zadania. Uwagi dotyczące wypełniania arkusza: • Oceny mogą być fikcyjne ale muszą być trzy z każdego przemiotu. • Stosuj następujące wartościowanie ocen

3+ → to 3,5 4 - → to 3,8

• Zapisz w arkuszu przedmioty ( wszystkie ), których się uczysz oraz stopnie. ( Nie wpisuj przedmiot_1 itp.,

lecz rzeczywistą nazwę przedmiotu np. Muzyka ), gdy długości wyrazów nie mieszczą się w komórce to nie przejmuj się tym i nie przenoś nazw przedmiotów dwu wyrazowych do nowych komórek, będziesz później zwiększał szerokość kolumn.

• Miejsca ze znakiem zapytania ? w arkuszu jest miejscem do wypełnienia, czyli nie wpisuj ? ani .... [czyli kropek].

• Miejsce, w którym chcesz wpisać dane do arkusza osiągniesz poprzez ruch po polach arkusza strzałkami kursora (←↑→↓)

• przeczytaj poniżej czym jest i jak jest on oznaczany przez program arkusza: Definicja bloku: jest to wyróżniony obszar arkusza. Wyróżnienie polega na podświetleniu (komórki są ciemne a napisy są pisane jasnymi literami ) zaznaczeniu komórek tworzących blok. Uwaga: jedna ( aktywna komórka ) nie jest podświetlona. • naucz się wykonując praktycznie zaznaczać blok trzema sposobami:

Zaznaczenie obszaru arkusza jako blok

a) z klawiatury ustaw się na pierwszej komórce żądanego obszaru sposób pierwszy • Trzymając wciśnięty klawisz SHIFT używając strzałki kursora (←↑→↓)

poszerzaj obszar zaznaczenia w żądanym kierunku . sposób drugi

- 3 -


Naciśnij klawisz F8,aby przejść do trybu rozszerzonego używając klawiszy kierunkowych poszerzaj obszar zaznaczania w żądanym kierunku. Po zaznaczeniu obszaru ponownie naciśnij klawisz F8, aby powrócić do normalnego trybu pracy. b) myszką sposób trzeci kliknij komórkę, która ma być początkiem bloku, przyciśnij lewy przycisk myszy i trzymając przeciągaj do ostatniej komórki bloku i teraz puść lewy przycisk myszy (komórka w zaznaczonym bloku nie jest podświetlona na czarno).

• Po wpisaniu danych wciśnij Enter lub przejdź do innego pola przez użycie strzałek kursora (←↑→↓) • Gdy chcesz poprawić dane to najedź na pole do poprawy i wciśnij F2, teraz popraw i Enter • Naucz się zmieniać szerokość kolumn myszką: w tym celu najedź myszką na linię pomiędzy kolumnami i

dokonaj tego w główce tabeli, czyli np. między literami A i B, kursor myszki zmieni się na poziomą podwójną strzałkę z linią pionową, przyciśnij lewy przycisk myszy i ciągnij w lewo lub w prawo. Na koniec puść przycisk myszy ( po uzyskaniu określonej szerokości). Stosując ten sposób określ szerokość kolumn tak, aby linia podziału komórek znajdowała się za wyrazem ocena1 itp.

• Gdy chcesz aby w komórce średnia przedmiotu wyraz przedmiot znajdował się pod wyrazem średnia to

napisz tekst średnia przedmiotu w jednej linii i następnie wciśnij Enter, teraz kliknij prawym w komórce z napisem „średnia przedmiotu”, menu kontekstowego wybierz opcję Formatuj Komórki… Wyrównanie i zaznacz poprzez kliknięcie pola Zawijaj tekst ( będzie ptaszek w polu ) teraz OK .

• Gdy chcesz, aby w komórkach z tekstami ocena1, ocena2, ocena3 wyrazy te znajdowały się u góry komórki to napisz te teksty, każdy w osobnej komórce, i zaznacz te trzy komórki jako blok następnie teraz kliknij prawym z menu kontekstowego wybierz Formatuj Komórki… Wyrównanie PionowoGórne.

WYGLĄD ARKUSZA – podczas wypełniania

ocena1 ocena2 ocena3 średnia przedmiotu

średnia ucznia

Przedmiot_1 ? ? ? ? Przedmiot_2 ? ? ? ? Przedmiot_3 ? ? ? ? .................. ..................

.................. ..................

.................. .................. Przedmiot_n ? ? ? ? ? Formatowanie arkusza • Zastosuj format prezentacji danych dwa miejsca po przecinku zaznacz cały arkusz jako blok, kliknij prawym teraz z menu wybierz Formatuj Komórki… LiczbyKategoria- Liczbowe i wybierz dwa miejsca po przecinku). • Wysokość wierszy na 17

Zaznacz cały arkusz (bez pierwszego wiersza) jako blok i ustaw wysokość wierszy poprzez: zakładka Narzędzia główne i z sekcji Komórki teraz Format Wysokość wiersza… Teraz wpisz 17 i OK.

• Ustaw czcionkę na Courier New wielkość na 13. Zaznacz cały arkusz jako blok i ustaw czcionkę poprzez: zakładka Narzędzia główne i z sekcji Czcionki wybierz odpowiednią czcionkę oraz wysokość 13.

- 4 -


Wykonanie obliczeń • Oblicz średnią dla pierwszego przedmiotu stosując wzór: =ŚREDNIA(obszar), gdzie obszar jest zakresem

arkusza, gdzie zapisane są oceny z przedmiotu_1 np. b2:d2 Zakładka Formuły -Autosumowanie- ustaw się w komórce w której chcesz policzyć średnią -średnia- zaznacz blokiem obszar danych który ma być liczony do średniej i zatwierdź.

• W celu obliczenia pozostałych średnich użyj kopiowania. W tym celu dokonaj kopiowania tej komórki arkusza, gdzie masz obliczoną średnią dla pierwszego przedmiotu do komórek gdzie powinny być średnie dla pozostałych przedmiotów (będzie to kopiowanie w jednej kolumnie) czyli:

1. kliknij komórkę, którą chcesz kopiowania jako blok ( jest to jedna komórka, ta gdzie masz obliczoną średnią dla pierwszego przedmiotu )

2. wciśnij klawisze CTRL+C (blok zostanie otoczony pulsującą ramką) 3. zaznacz obszar, w którym chcesz umieścić skopiowany blok ( obszar dla kolumny

średnie przedmiotu bez pierwszego przedmiotu ) 4. wciśnij klawisze CTRL+V

• W celu obliczenia średniej ucznia (zauważ, że uczeń ma tylko jedną średnią, czyli obliczenia tylko do jednej komórki) oblicz średnią z komórek zawierających średnie dla poszczególnych przedmiotów lub oblicz średnią ze wszystkich stopni zapisanych w arkuszu

Wykonanie obramowania oraz cieniowania • Wykonaj obramowania (linia podwójna), cieniowania jak na arkuszu załączonym do zadania. W tym celu

zaznacz komórki (czyli cały arkusz), które chcesz obramować jako blok i kliknij prawym teraz z menu wybierz Formatuj Komórki… Obramowanie teraz w sekcji Styl wybierz podwójną linię i wybierz Kontur. W podobny sposób obramuj komórki wewnętrzne pojedyńczą linią.

• Wykonaj cieniowania jak na arkuszu załączonym do zadania (kolor szary). W tym celu zaznacz komórki (czyli cały arkusz), które chcesz obramować jako blok i kliknij prawym teraz z menu wybierz Formatuj Komórki… Wypełnienie teraz wybierz kolor szary.

Wykonanie napisu • Pod tabelą do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. Pozostałe obliczenia • Zbadaj wpływ zmiany jednej oceny na średnią wszystkich ocen, (czyli zmień jedną ocenę w arkuszu i

zobacz jak zmieniła się średnia ucznia)

Przygotowanie arkusza do druku • Przejdz do zakładki Widok Widoki skoroszytuPodgląd podziału stronprzesuwając niebieską linię

możesz dopasować zawartość strony do wydruku. Praca z Plikiem • Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko

znakowe( sześć liter i sześć cyfr) • Nagraj wypełniony arkusz poprzez CTRL+S • Dokonaj podglądu wydruku Kliknij logo Microsoft Office, wskaż polecenie Drukuj , a

następnie kliknij polecenie Podgląd wydruku . Zmień rodzaj powiększenia poprzez opcję Powiększenie, powrót do arkusza poprzez Zamknij podgląd wydruku.

Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie obliczone średnie dla przedmiotów oraz średnia dla ucznia (jedna), • wykonane zawijania tekstu, teksty u góry komórek, • obramowanie i cieniowania, • dwa miejsca pop przecinku, • wysokości wierszy na 17,

- 5 -


• obramowanie podwójne oraz cienowanie, • odpowiednia czcionka i wielkość, • zabezpieczenie skoroszytu na otwieranie o odpowiednim haśle, • wpisanie imienia i nazwiska o wielkości 40 do arkusza, • zabezpieczenie arkusza hasłem na 12 znaków Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • praktyczna umiejętność poprawiania zawartości komórki z użyciem klawisza funkcyjnego, • praktyczna umiejętność zmiany szerokość kolumn myszką, • praktyczna umiejętność zawijania tekstu, • praktyczna umiejętność ustawiania tekstu u góry komórki, • praktyczna umiejętność ustawiania miejsc po przecinku, • praktyczna umiejętność zmiany czcionki w całym arkuszu, • praktyczna umiejętność zmiany szerokości kolumn, • odpowiedź ustna o wpisywaniu formuł (wzorów) • odpowiedź ustna o adresowaniu (rodzaje, zastosowanie) • odpowiedź ustna o sposobie zapisywania obszarów w arkuszu gdy używamy formuł, • praktyczna umiejętność kopiowania wzorów(formuł) obliczeniowych, • praktyczna umiejętność wykonywania obramowania oraz cieniowania, • praktyczna umiejętność zmiany nazwy arkusza, • praktyczna umiejętność przygotowania arkusza do druku • praktyczna umiejętność zabezpieczenia otwarcia pliku hasłem oraz zabezpieczenia arkusza przed

modyfikacją hasłem • praktyczna umiejętność wykonania podglądu wydruku, Poproś nauczyciela o sprawdzenie zadania. Nie rozwiązuj następnego zadania bez otrzymania punktów za to zadanie.

- 6 -


ZADANIE 2 Zadanie 2 rozwiązujesz w tym samym skoroszycie, co zadanie 1, lecz w innym arkuszu. 1) Zmień nazwę arkusza na z2_Twoje nazwisko np. z2_Kowalski poprzez: kliknij prawym przyciskiem myszy

na zakładkę zawierającą nazwę arkusza ( teraz jest to Arkusz2) i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę.

2) Uzupełnij tabelę, wykonaj cieniowania jak w arkuszu załączonym do zadania. W tym celu zaznacz komórki, które chcesz obramować jako blok i Wykonaj cieniowania jak na arkuszu załączonym do zadania (kolor szary) kliknij prawym teraz z menu wybierz Formatuj Komórki… Wypełnienie teraz wybierz kolor szary.

3) napisy w pierwszej kolumnie oraz w pierwszym wierszu są pisane pogrubioną kursywą i są powiększone do 14. Dane liczbowe są wyśrodkowane.

1980 1990 1995 1996 JELENIE 72,7 92,2 99,8 99,7

SARNY 404,2 560,8 514,9 520

DZIKI 85,1 79,9 81 82

LISY 204 202,6 203 202,8 4) zaznacz blokiem tabelę 5) wykonaj wykres kolumnowy trójwymiarowy W tym celu: ♦ zakładka Wstawianie ♦ Wykres ♦ Kolumnowy 3-W (wybierz ostatni typ

wykresu).

a otrzymasz wykres

uzupełnij: Tytuł wykresu: Pogłowie zwierząt Oś kategorii (X): Lata Oś serii (Y): Zwierzęta Oś wartości (Z): W tysiącach Poprzez: Kliknij na wykres a otrzymasz menu jak poniżej. Z tego menu wybierz zakładkę Układ.

- 7 -


♦ wstaw tytuł wykresu poprzez wybór opcji „Tytuł wykresu”. ♦ wstaw opis osi poprzez wybór opcji „Tytuł osi”. ♦ kliknij na wykresie lewym przyciskiem myszy wybierz polecenie obrót 3-W dokonaj obrotu wykresu w

perspektywie. ♦ wykonaj stopkę i nagłówek dla skoroszytu poprzez Widok Układ strony Kliknij, aby dodać nagłówek

lub na dole ekranu ( być może będziesz musiał przewinąć arkusz) Kliknij, aby dodać stopkę. -w stopce wpisz datę Twoje urodzenia -w nagłówku wpisz Twoje nazwisko. ♦ Pod tabelą do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. Zmiana nazwy arkusza • Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko

znakowe( sześć liter i sześć cyfr) • nagraj skoroszyt na dysk Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie wypełnienia tabeli danych( odpowiednia czcionka, odpowiednia wielkość, kursywa,

wyśrodkowanie danych liczbowych, cieniowanie tytułu wykresu ), • wykonanie wykresu o odpowiednim typie, opis osi i tytułu, sprawdzenie czy przy opisach osi są widoczne

wszystkie napisy 1980, 1990, 1995, 1996 oraz jelenie, sarny, dziki, lisy • zabezpieczenie skoroszytu na otwieranie o odpowiednim haśle, • wpisanie imienia i nazwiska o wielkości 40 do arkusza, • zabezpieczenie arkusza 12 znaków ( innym niż w poprzednich arkuszach) Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • praktyczna umiejętność obracania wykresu, • umiejętność zmiany wyglądu wykresu, Poproś nauczyciela o sprawdzenie zadania. Nie rozwiązuj następnego zadania bez otrzymania punktów za to zadanie.

ZADANIE 3 Otwórz Arkusz3. W tym arkuszu będziesz rozwiązywał to zadanie. Treść zadania Trzy fabryki osiągnęły następujące wyniki w trzech kolejnych latach: Fabryka1 Fabryka2 Fabryka3 1989 sprzedaż koszty 1989 sprzedaż koszty 1989 sprzedaż koszty 200 180 180 140 220 190 1990 sprzedaż koszty 1990 sprzedaż koszty 1990 sprzedaż koszty 220 170 230 185 230 240 1991 sprzedaż koszty 1991 sprzedaż koszty 1991 sprzedaż koszty 250 260 200 220 260 240 Uwaga: wszystkie wartości liczbowe podawane są w milionach złotych ( jednostek nie uwzględniaj w arkuszu ) Wykonać zestawienia wskaźników ekonomicznych dla trzech fabryk w latach 1989, 1990, 1991 Potrzebne wzory Zysk=(sprzedaż-koszty) Rentowność=(zysk / koszty)*100 (100 bo zamiana na procenty)

- 8 -


WYGLĄD ARKUSZA

lata Sprzedaż Koszty

Zysk Rentowność

Rentowność średnia

1989 ? ? ? ?

Fabryka1 1990 ? ? ? ? ?

1991 ? ? ? ?

1989 ? ? ? ?

Fabryka2 1990 ? ? ? ? ?

1991 ? ? ? ?

1989 ? ? ? ?

Fabryka3 1990 ? ? ? ? ? 1991 ? ? ? ?

Suma sprzedaży ? Maksymalna rentowność

?

Wypełnienie arkusza 1. do arkusza wpisz dane (dane do trzech fabryk zapisane są w ramkach na początku zadania) 2. wykonaj pogrubienia linii oraz linie podwójne poprzez: zaznacz obszar jako blok w którym chcesz

obramować i teraz Komórki Format Formatuj komórki zakładka Obramowanie w okienku Linia Styl wybierz rodzaj linii a w okienku Obramowanie wybieraj gdzie dokonać obramowania.

3. ustaw szerokości kolumn oraz szerokość wierszy tak aby mieściły się napisy, pamiętaj o Zawijaniu tekstu oraz Wyrównanie tekstu- Pionowo- Górne (opcje te znajdują się w Formatuj komórki… lub CTRL+1 jeden )

4. dokonaj obliczeń zysku oraz rentowności. Pamiętaj, że wzór z zysku powinien wyglądać np. = c2-d2 a dla rentowności np. =(e2/d2)*100 (nie wpisuj znaku procentów). Pamiętaj, aby obliczenia wykonywać poprzez obliczenie pierwszej komórki w kolumnie a resztę obliczeń poprzez kopiowanie (przypomnij sobie jak to było robione w poprzednich zadaniach) oblicz średnią rentowność dla każdej fabryki osobno, zastosuj wzór na średnią wartość w sposób opisany w zadaniu pierwszym. Zakładka Formuły -Autosumowanie- ustaw się w komórce w której chcesz policzyć średnią -średnia- zaznacz blokiem obszar danych który ma być liczony do średniej i zatwierdź. Po obliczeniu dla pierwszej fabryki dokonaj kopiowania dla fabryki2 oraz fabryki3

5. dokonaj obliczenia maksymalnej rentowności używając funkcji =MAX(obszar). W tym zadaniu obszar będzie zajmował dziewięć komórek, czyli wszystkie rentowności. Wpisz w komórce, gdzie chcesz obliczyć maksymalną rentowność =MAX( i teraz przeciągnij myszką zaznaczając blok przez obszar 9 komórek, z których chcesz obliczyć maksymalną rentowność; teraz znak nawiasu zamykającego) i klawisz ENTER

6. oblicz sumę sprzedaży. W tym celu ustaw się w komórce bezpośrednio pod kolumną o nazwie sprzedaż (po prawej stronie komórki o nazwie suma sprzedaży) i kliknij w menu znak sumy, czyli ikona z symbolem Σ, pojawi się w okienku edycyjnym funkcja =SUMA(obszar). Gdy zobaczysz obszar, który chciałeś sumować to ENTER.

7. Wyświetl obliczone rentowności dwa miejsca po przecinku, w tym celu zaznacz kolumnę rentowności jako blok, z menu Formatuj komórki… wybierz opcję Liczby i w Kategorii : Liczbowe wybierz Miejsca dziesiętne: 2

8. Dokonaj wyśrodkowania oraz wyrównania tekstów oraz danych w tabeli wg wzorów podanych w wyglądzie tabeli (zaznacz obszar, który chcesz formatować, jako blok i następnie wybierz ikonę wyśrodkowania lub wyrównania)

9. Wykonaj obramowania i cieniowania jak na arkuszu załączonym do zadania. W tym celu zaznacz komórki, które chcesz obramować, jako blok i wybierz: Formatuj komórki…- Obramowanie.

10. Pod tabelą do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. 11. Nagraj skoroszyt z wypełnionym arkuszem (nazwę arkusza na z3_Twoje nazwisko np. z3_Kowalski) na

Twój nośnik. Graficzne zestawienie wskaźników ekonomicznych Wykonaj graficzną prezentację rentowności dla trzech fabryk w latach 1989, 1990, 1991. Następująco: ♦ Zaznaczanie obszarów nieciągłych. Zaznacz jako blok trzy komórki z latami (1989,1990,1991) dla

pierwszej fabryki (tylko trzy komórki), przyciśnij klawisz CTRL i zaznacz myszką jako blok rentowność dla pierwszej fabryki (trzy komórki), puść klawisz CTRL przyciśnij go ponownie i zaznacz myszką jako

- 9 -


blok rentowność dla drugiej fabryki (trzy komórki), puść klawisz CTRL przyciśnij go ponownie i zaznacz myszką jako blok rentowność dla trzeciej fabryki (trzy komórki),

♦ wybierz zakładkę Wstawianie ♦ wybierz opcję Wykres ♦ wybierz Kolumnowy kolumnowy 2-W wybierz Wykres kolumnowy grupowany ♦

Nagraj wykres do osobnego arkusz poprzez: W zakładce Projektowanie kliknij Przenieś

wykres i następnie zaznacz Jako nowy arkusz: i wpisz nazwę: „Wykres1- Zadanie3” wciśnij przycisk OK

♦

Dokonaj kasowania serii danych dotyczącą lat lata (1989,1990,1991), w tym celu kliknij najwyższy słupek, w okienku fx otrzymasz =SERIE(;;Arkusz3!$A$2:$A$4;1) słupki będą miały okrągłe małe kółeczka i teraz kliknij prawym i wybierz z menu

wyskakującego Usuń (usuwasz serię 1)

Zestawienie rentowności

-20,00

-10,00

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

1989 1990 1991

Lata

Ren

tow

ność %

fabryka1 fabryka2 fabryka3

minimalna rentowność

- 10 -


♦ Zmień napisy Serie2 na fabryka1, Serie3 na fabryka2, Serie4 na fabryka3 poprzez: zakładka Projektowanieklinij Zaznacz dane a otrzymasz

♦ kliknij na Serie2 i następnie przycisk Edytuj i wpisanie w polu Nazwa serii fabryka1, z pozostałymi Serie3

Serie4 . ♦ Wykonaj opis osi X latami 1989,1990,1991. W celu zapisania opisu dla osi X kliknij: przycisk Edytuj pod

napisem Etykiety osi poziomej ( kategorii.). Otrzymasz okno

Kliknij na dole arkusza spis arkuszy na arkusz gdzie masz zapisane lata 1989,1990,199, następnie kliknij kwadracik z czerwoną strzałką a otrzymasz okno

Zaznacz jako blok w arkuszu lata dla fabryki1 są to lata (1989,1990,1991) gdy okno kreatora zasłania arkusz to przesuń to okno. Przyciśnij Ok. i jeszcze raz OK..

♦ Ustaw: Tytuł wykresu: Zestawienie rentowności Oś kategorii (X): Lata Oś wartości (Y): Rentowność % Poprzez: Zakładka Układ a otrzymasz obszar Etykiety i z nich wybierz odpowiednie opcje (np. Tytuł wykresu itp.).

♦ Ustaw formatowanie Zestawienie rentowności, poprzez kliknięcie prawym tytułu a otrzymasz okno

Formatowanie tytułu wykresu. Dobierz efekty wg własnego uznania.

- 11 -


♦ Ustaw położenie legendy dla serii danych poprzez zakładka Projektowanie a otrzymasz

menu: i teraz wybierz Układ wykresu. ♦ Dodaj strzałkę. Poprzez zakładkę Wstawianie Kształty i teraz wybierz strzałkę i ustaw na wykresie.

Przesuń ją tak, aby wskazywała najmniejszą rentowność. Dokładny opis jak wstawić: przyciśnij ikonę z czarną strzałką pojawi się czarny krzyżyk, przyciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszy, gdy osiągniesz odpowiedni wymiar to puść lewy przycisk myszy. Przesunięcie strzałki: kliknij strzałkę (dostanie uchwyty) wskaż linię, z której zrobiona jest strzałka, przyciśnij, przytrzymaj lewy przycisk następnie ciągnij, w celu zmiany wielkości (długości) strzałki kliknij ją a pojawią się dwa kwadraciki, ciągnij górny kwadracik w celu pomniejszenia strzałki.

♦ Dopisz ramkę z napisem minimalna rentowność. W tym zakładka, Wstawianie Kształty i kliknij ikonę pisania tekstu (pole tekstowe - zapisana kartka papieru), kursor myszki zmieni się w odwrócony krzyżyk, zaznacz na wykresie obszar do pisania poprzez kliknięcie krzyżykiem i przytrzymanie oraz ciągnięcie, wybierz odpowiadający Ci co do wielkości obszar do pisania oraz jego miejsce. Teraz wpisz tekst (minimalna rentowność). Po napisaniu tekstu w celu jego formatowania (obramowanie, wypełnienie) kliknij podwójnie ramkę otaczającą, pojawi się okno Formatowaniet Style kształtówkontury kształtugrubość)wybierz zakładkę Kolory i linie i ustaw grubość linii największą. Napis formatujemy w zkładkach: narzędzia główne czconkaComic Sans MSrozmiar:20 i dalej narzędzia głównewyrównanie wyrównanie do środka

♦ Pod tabela do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. Zmiana nazwy arkusza • Zmień nazwę arkusza na z3_Twoje nazwisko np. z3_Kowalski poprzez: kliknij prawym na zakładkę

zawierającą nazwę arkusza ( teraz jest to Arkusz3) i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę. • Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko

znakowe( sześć liter i sześć cyfr) • nagraj skoroszyt na dysk Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie wypełnienia tabeli danych( odpowiednia czcionka, odpowiednia wielkość, kursywa,

wyśrodkowanie danych liczbowych, cieniowanie ), • wykonanie wykresu o odpowiednim typie, opis osi i tytułu itp. czyli zgodność wykresu z wykresem

umieszczonym w instrukcji, • zabezpieczenie skoroszytu na otwieranie o odpowiednim haśle, • wpisanie imienia i nazwiska o wielkości 40 do arkusza, • wpisanie do arkusza hasła hasłem na 12 znaków ( innym niż w poprzednich arkuszach) Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • praktyczna umiejętność wykonywania obramowań, • umiejętność zmiana wyglądu wykresu, Poproś nauczyciela w celu sprawdzenie zadania. Nie rozwiązuj następnego zadania bez otrzymania punktów za to zadanie.

- 12 -


ZADANIE 4 • Otwórz arkusz4. W tym arkuszu rozwiązywać będziesz aktualne zadanie. W tym celu kliknij prawym

przyciskiem myszy na dowolnej nazwie zakładek arkuszy np. na zakładce o nazwie Z1_kowalski, zobaczysz tzw. menu kontekstowe, wybierz z niego Wstaw... w zakładce Ogólne kliknij dwa razy szybko ikonę Arkusz.

• Przeczytaj teorię dotyczącą baz danych( teoria poniżej) Definicja bazy danych Baza danych jest to struktura w postaci pliku dyskowego, która służy do gromadzenia, sortowania, filtrowania informacji i jest zorganizowana w postaci rekordów a rekordy dzielą się na pola. Rekord – są to dane o jednym obiekcie (jest to wiersz w tabeli czyli bazie danych) Pole – jest to część rekordu. Do pól rekordów wpisujemy dane. Pole określone jest poprzez typ, długość

oraz nazwę. Dane w polach tworzą kolumny w tabeli.

Filtrowanie bazy danych jest to wybieranie rekordów o określonych warunkach Sortowanie jest to porządkowanie bazy danych według określanego pola. Sortowanie może być rosnące lub

malejące. • Rozwiązuj zadanie etapami: 1. Zapisz w komórce A1 (pierwszy wiersz) tytuł bazy danych (pogrubiony oraz 20 tekst)

SPIS FAKTUR 2. Zapisz w komórce A2 (w drugim wierszu) ORSZAR BAZY DANYCH (pogrubiony oraz 14 mm tekst) 3. Załóż bazę danych o następujących polach:

SPRZEDAWCA, NUMER_FAKTURY, DATA, NABYWCA, NIP, NAZWA_TOWARU, J_MIARY, ILOŚĆ, CENA_JEDN, WARTOŚĆ NETTO, STAWKA_VAT, KWOTA_VAT, WARTOŚĆ_BRUTTO. W tym celu wypełnij czwarty wiersz nazwami pól. Nazwę pola SPRZEDAWCA zapisz komórce B4. Nazwę pola NUMER_FAKTURY zapisz komórce C4 inne nazwy pól w wierszu, czyli w komórkach D4, E4 itp..

4. W dowolnej komórce wpisz funkcję =TERAZ() aby przekonać się jaki jest format wpisywania daty. Będzie Ci to potrzebne przy wpisywaniu dat do bazy danych.

5. Uzupełnij bazę (niektóre pola pozostaną puste, zostaną uzupełnione wzorami (formułami)) (uważaj aby prawidłowo wpisać dane. Dane dla pojedynczych faktur będą wpisywane wierszami). Czyli zawartość pola SPRZEDAWCA Poldruk w komórce B5 zawartość pola NUMER_FAKTURY 101/95 w komórce C5. Przy wpisywaniu dat trzymaj się formatu ustalonego w punkcie poprzednim.

FAKTURA1 FAKTURA2 FAKTURA3 FAKTURA4 FAKTURA5 SPRZEDAWCA Poldruk Sportur Vatra Vigor Tomex NUMER_FAKTURY 101/95 23/95 234/95 34/95 66/95 DATA 99-08-20 98-09-12 98-10-23 99-12-01 97-02-12 NABYWCA XIII LO Kowalski XIII LO XIII LO Kowal ski NIP 837562 183752 123456 765498 853674 NAZWA_TOWARU toner wycieczka szczotki gwoździe proszek J_MIARY sztuk sztuk sztuk kg opak. ILOŚĆ 5 1 20 2,6 34 CENA_JEDN 232 1300 23,7 7,76 2,43 WAROŚĆ_NETTO STAWKA_VAT 22% 22% 7% 0% 7% KWOTA_VAT

- 13 -


WARTOŚĆ_BRUTTO 6. Pola WARTOŚĆ_NETTO, KWOTA_VAT wypełnij wzorami (formułami). Podczas wypełniania wypełnij

tylko pierwszą komórkę kolumny danych. Resztę komórek dla danej kolumny wypełnij za pomocą kopiowania. Poniżej zapisane są wzory do wypełniania brakujących kolumn. WARTOŚĆ_ NETTO obliczana jest jako iloczyn ceny jednostkowej oraz ilości, np. =I5*J5 (adresy komórek mogą być inne w Twoim arkuszu) KWOTA_VAT obliczana jest jako iloczyn stawki VAT oraz wartości netto WARTOŚĆ_BRUTTO obliczana jest jako suma kwoty VAT oraz wartości netto

7. Zaznacz komórki zawierające daty jako blok i zmień sposób prezentowania danych poprzez: kliknij prawym i z menu wyskakującego wybierz opcję Formatuj Komórki Liczby Kategoria: Niestandardowe oraz Typ dd mmm rr i OK. Gdy zobaczysz ######### w komórkach daty to oznacza to, że daty nie mieszczą się w szerokości kolumny i należy zmienić szerokość kolumny.

8. W kolumnach KWOTA_VAT oraz WARTOŚĆ_BRUTTO kliknij prawym przyciskiem myszy i z menu wyskakującego wybierz opcję Formatuj Komórki Liczby Kategoria: liczbowe

9.

Sprawdź czy na komputerze, który używasz masz ikonę formularza. Jeśli nie ma tej ikony musisz wykonać następujące czynności: Kliknij logo Microsoft Office, wskaż polecenie Przygotuj, a następnie kliknij przycisk Opcje programu Excel (na dole okna) następnie Dostosowanie polecenia których nie ma we wstążce kliknij na ikonę formularza a następnie przycisk Dodaj>>. 10. Kliknij dowolną komórkę wewnątrz wpisanych danych i z menu wybierz opcję Formularz. Używając

formularza danych dopisz jeszcze jedną fakturę z sensownymi danymi. Dokonaj zrzutu ekranu, następnie obrób obraz w Paintcie i wstaw formularz do pliku Word o nazwie Twoje nazwisko.

11. Używając formularza danych wyszukaj fakturę, której wartość brutto jest większa od 1000. W tym celu, gdy masz wyświetlony formularz, wybierz przycisk opcji Kryteria i w polu WARTOŚĆ_BRUTTO wpisz >1000. Gdy chcesz wyświetlić następny rekord spełniający ten warunek to wybierz przycisk opcji Następny.

12. Znajdź wszystkie faktury wystawione przez firmę na literę V, gdzie jest cena jednostkowa towaru zawiera się w zakresie <10:250>. W tym celu wybierz Dane- Filtr-Filtruj teraz zobaczysz strzałki przy nazwach pól. Kliknij strzałkę przy polu SPRZEDAWCA wybierz Filtry liczb wpisz V*, wartość musi być ustawiona na ‘równa się’. Teraz zapiszemy przedział na cenę jednostkową <10:250>. Kliknij strzałkę przy CENA_JEDN wybierz Filtry liczbe wartość ‘jest większe niż lub równe’ i wpisz 10, sprawdź czy jest kropeczka przy I i w drugiej wartości wybierz ‘mniejsze niż lub równe’ i wpisz 250. Jest to zapisanie przedziału typu <a;b>, czyli tworzymy go ze spójnikiem I. Gdy chcesz stworzyć przedział typu (-∞,a><b,∞) to wybieramy spójnik LUB. Teraz wyświetlane są tylko te rekordy, które spełniają warunek wpisany w Autofiltrach. Gdy chcesz zobaczyć wszystkie rekordy to kliknij strzałkę obok nazwy pola i wybierz Wyczyść filtry…. Gdy chcesz zlikwidować strzałki przy nazwach pól to ponownie Dane- Filtr-Filtruj.

13. posortuj bazę danych wg wartości brutto (raz rosnąco, raz malejąco). W tym celu ustaw się w polu według, którego chcesz sortować i wybierz ikony sortowania z zakładki Dane.

14. Pod tabela do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. Zmiana nazwy arkusza • Zmień nazwę arkusza na z4_Twoje nazwisko np. z4_Kowalski poprzez: kliknij na zakładkę zawierającą

nazwę arkusza ( teraz jest to Arkusz4) i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę. • Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko

znakowe( sześć liter i sześć cyfr) • nagraj skoroszyt na dysk Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie wypełnienia bazy danych odpowiednie komórki np. nazwę pola SPRZEDAWCA zapisana jest w

komórce B4, • sprawdzenie formularza w pliku Word, • zabezpieczenie skoroszytu na otwieranie o odpowiednim haśle, • wpisanie imienia i nazwiska o wielkości 40 do arkusza,

- 14 -


• wpisanie do arkusza hasła hasłem na 12 znaków ( innym niż w poprzednich arkuszach) Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • odpowiedź ustana - definicja bazy danych - struktura bazy danych - co to jest nagłówek bazy danych - definicja rekordu - definicja pola - typy pól - właściwości pola • sprawdzenie umiejętności wpisywania nowych danych z użyciem formularza, • sprawdzenie umiejętności wyszukiwania rekordów o zadanym kryterium z użyciem formularza • sprawdzenie umiejętności określania formatu daty • sprawdzenie umiejętności użycia Autofiltru do wyszukiwania rekordów o zadanych kryteriach ze

spójnikiem I i LUB. • sprawdzenie umiejętności sortowania bazy danych. Poproś nauczyciela o sprawdzenie zadania. Nie rozwiązuj następnego zadania bez otrzymania punktów za to zadanie.

- 15 -


ZADANIE 5 1. Otwórz nowy Arkusz5. W tym arkuszu rozwiązywać będziesz aktualne zadanie. Dokonaj obliczenia współczynnika korelacji (patrz wygląd arkusz pod zadaniem). Uwaga: znaki ? w arkuszu oznaczają, że są to miejsca, które należy obliczyć (uzupełnić). • Wykonaj tytuł tabelki, pierwszy wiersz. Powiększ go do takiej wielkości jak w przykładzie arkusza (patrz

pod treścią zadania) • Wpisz wytłumaczenia do oznaczeń kolumn (osiem wierszy) • Wykonaj nagłówek tabeli (napisy: uczeń, ocena, itp.) • Wypełnij kolumny uczeń ocena z matematyki, ocena z informatyki (dane na końcu zadania). W celu zapisu

numerów ucznia wpisz dla pierwszego ucznia 1, dla drugiego ucznia 2. Czynność, którą będziesz wykonywał nazywana jest wpisywaniem serii danych.

• Zaznacz komórki jako blok, gdzie znajdują się numery uczniów, czyli dwie komórki zawierające liczby 1 oraz 2.

• • Najedź wskaźnikiem myszki na czarny kwadracik w prawym dolnym rogu komórki zawierającej liczbę 2,

tak aby kursor myszki zmienił się w czarny mały krzyżyk +. Teraz wciśnij lewy przycisk myszy, trzymaj i ciągnij w dół tak długo aż zaznaczysz jako blok cały obszar do pisania numerów uczniów.

• Wykonaj obliczenia średniej z matematyki oraz informatyki, w tym celu: 1. ustaw się w komórce gdzie chcesz wstawić obliczaną średnią (na dole arkusza) 2. wybierz zakładkę Formuły teraz wybierz ·Statystyczne a w oknie Nazwa funkcji wybierz funkcję

ŚREDNIA, poprzez odszukanie w spisie tej funkcji (funkcje ustawione są alfabetycznie) strzałkami kursora góra/dół. Jako argumenty funkcji ŚREDNIA wpisz obszar, jaki zajmują oceny z matematyki np. B15:B48 (taki zapis oznacza, że oceny z matematyki rozpoczynają się w komórce B15 i kończą w komórce B48, dwukropek oznacza od B15 do B48, B jest oznaczeniem kolumny drugiej a 15 oznacza piętnasty wiersz. W Twoim arkuszu oceny z matematyki nie muszą być w obszarze B15:B48. Dla wartości średniej z informatyki postępuj podobnie. Wybrany obszar możesz też wprowadzać do formuły poprzez zaznaczenie go blokiem.

• dokonaj obliczenia kolumny kolumna 4 (D) X-średnia_x, w tym celu: 1. przeczytaj o sposobie adresowania:

Excel rozróżnia trzy podstawowe sposoby adresowania: − adresowanie względne, na przykład: A1, G34, AB12

− adresowanie bezwzględne, na przykład: $A$1, $G$34, $AB$12

− adresowanie mieszane, na przykład: A$1, $A1, G$34, $G34, AB$12, $AB12

Sposób zaadresowania komórki ma istotne znaczenie przy kopiowaniu wyrażeń arytmetycznych do innych komórek arkusza. Przy kopiowaniu Excel nie uwzględnia adresów komórek użytych w wyrażeniach, lecz ich położenie w stosunku do komórki zawierającej wzór. Adresowanie względne umożliwia automatyczną zmianę wzoru w zależności od kierunku kopiowania. Przy kopiowaniu w dół Excel zmienia numer wiersza, przy kopiowaniu w bok – literę kolumny. Adresowanie bezwzględne można łatwo odróżnić od adresowania względnego, gdyż zawiera dwa znaki ($). Komórka adresowana bezwzględnie jest unieruchomiona w trakcie kopiowania. Excel nie zmienia w tej sytuacji ani numeru wiersza, ani litery kolumny. Adresowanie mieszane umożliwia unieruchomienie, w trakcie kopiowania wzoru, tylko części adresu komórki. Jeśli komórka jest adresowana w ten sposób, to w czasie kopiowania zmienia się albo adres kolumny albo adres wiersza, w zależności od tego, przed którą nazwą znajduje się znak ($).

2. ustaw się w pierwszej komórce D15. W Twoim arkuszu adres nie musi być D15. Napisz wzór np. =b15-$e$51, w komórce b15 jest ocena z matematyki, w komórce $e$51 jest zapisana średnia z matematyki (symbole $ konieczne ze względu na sposób adresowania. W Twoim arkuszu adresy nie muszą być b15 oraz $e$51. Pozostałe obliczenia będziesz wykonywał poprzez kopiowanie.

- 16 -


3. ustaw się w pierwszej komórce D15. W Twoim arkuszu adres nie musi być D15. 4. Najedź wskaźnikiem myszki na czarny kwadracik, tak aby kursor myszki zmienił się w czarny mały

krzyżyk + teraz wciśnij lewy przycisk myszy trzymaj i ciągnij w dół tak długo aż zaznaczysz jako blok cały obszar do obliczeń.

• Dokonaj obliczenia kolumny kolumna 5 (E) Y-średnia_y postępując podobnie jak w punkcie powyżej. • Dokonaj obliczenia kolumny kolumna 6 (F) (X-średnia_x)*(Y-średnia_y) poprzez ustawienie się w

pierwszej komórce przeznaczonej do obliczeń kolumny F i napisz wzór np. =d15*e15, pozostałe obliczenia w tej kolumnie wykonaj poprzez kopiowanie w kolumnie tak jak w punkcie poprzednim.

• Dokonaj obliczenia kolumny kolumna 7 (G) (X-srednia_x)^2 (czyli do kwadratu) poprzez ustawienie się w pierwszej komórce przeznaczonej do obliczeń kolumny G i napisz wzór np. =d15*d15, pozostałe obliczenia w tej kolumnie wykonaj poprzez kopiowanie w kolumnie tak jak w punkcie poprzednim.

• Dokonaj obliczenia kolumny kolumna 8 (H) (Y-srednia_y)^2 poprzez ustawienie się w pierwszej komórce przeznaczonej do obliczeń kolumny H i napisz wzór np. =e15*e15, pozostałe obliczenia w tej kolumnie wykonaj poprzez kopiowanie w kolumnie tak jak w punkcie poprzednim.

• Dokonaj sumowania kolumn F, G, H, ustaw się na komórce, gdzie chcesz wpisać sumę i kliknij znak sumy Σ z menu, następnie wciśnij klawisz Enter

• Dokonaj obliczenia odchylenia standardowego Sx oraz Sy ze wzorów

Ustaw się w miejscu arkusza, gdzie chcesz wstawić obliczoną wartość Sx i Sy i wpisz wzory np. dla Sx będzie wzór =(g49/34)^0,5 (w komórce g49 jest suma kolumny G, dzielimy przez 34 ponieważ jest tyle ocen, ^0,5 oznacza podnoszenie do potęgi ½, czyli pierwiastek kwadratowy. Wzorując się na Sx oblicz Sy.

• Dokonaj obliczenia współczynnika korelacji R ze wzoru

Ustaw się w miejscu arkusza, gdzie chcesz wstawić obliczoną wartość R i wpisz wzory np. będzie to wzór =f49/(34*g54*g55) (w komórce f49 jest suma kolumny F, dzielimy przez iloczyn 34*g54*g55 ponieważ są 34 oceny a w komórkach g54 ig55 znajdują się obliczone odchylenia standardowe Sx i Sy.

• Obliczenia ogranicz do dwóch miejsc po przecinku • wykonaj obramowanie dla tabeli obliczeniowej • Pod tabela, do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. Zmiana nazwy arkusza • Zmień nazwę arkusza na z5_Twoje nazwisko np. z5_Kowalski poprzez: kliknij prawym na zakładkę

zawierającą nazwę arkusza ( teraz jest to Arkusz5) i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę. • Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko

znakowe( sześć liter i sześć cyfr) • nagraj skoroszyt na dysk Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie wypełnienia tabeli, obramowań oraz prawidłowy wynik współczynnika korelacji, średnich,

odchyleń, dwa miejsca po przecinku bez kolumnach gdzie wpisane są stopnie z matematyki oraz informatyki w tych kolumnach ustaw zero miejsc po przecinku.

Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • odpowiedź ustana dlaczego stosujemy znaki $ przy wpisywaniu adresów w tym zadaniu, • sprawdzenie umiejętności kopiowania formuł poprzez przeciąganie, • sprawdzenie umiejętności wstawiania funkcji z użyciem Funkcja, • sprawdzenie umiejętności obliczania pierwiastka z liczby , Poproś nauczyciela o sprawdzenie zadania. Nie rozwiązuj następnego zadania bez otrzymania punktów za to zadanie.

n

xxS

i

n

ix

2

1

)( −=

Σ=

n

yyS

i

n

iy

2

1

)( −=

Σ=

yx

ii

n

i

SSn

yyxxR

••

−•−=

Σ=

)()(1

- 17 -


Obliczenie współczynnika korelacji R Pearsona

kolumna 1 (A) numer ucznia kolumna 2 (B) ocena z matematyki kolumna 3 (C) ocena z informatyki kolumna 4 (D) X-średnia_x kolumna 5 (E) Y-średnia_y Kolumna 6 (F) (X-średnia_x)*(Y-średnia_y) Kolumna 7 (G) (X-średnia_x)^2 Kolumna 8 (H) (Y-średnia_y)^2 Uczeń Ocena Ocena X-ś_r Y-ś_r (X-ś_x)*(Y-ś_y) (X-ś_r)^2 (Y-ś_r)^2 Mat Inf X Y

1 3 4 ? ? ? ? ? 2 4 5 ? ? ? ? ? 3 4 4 ? ? ? ? ? 4 4 5 ? ? ? ? ? 5 2 3 ? ? ? ? ? 6 3 3 ? ? ? ? ? 7 4 4 ? ? ? ? ? 8 4 5 ? ? ? ? ? 9 3 3 ? ? ? ? ?

10 3 4 ? ? ? ? ? 11 4 5 ? ? ? ? ? 12 3 3 ? ? ? ? ? 13 4 4 ? ? ? ? ? 14 4 5 ? ? ? ? ? 15 4 4 ? ? ? ? ? 16 2 4 ? ? ? ? ? 17 3 4 ? ? ? ? ? 18 5 6 ? ? ? ? ? 19 3 3 ? ? ? ? ? 20 3 4 ? ? ? ? ? 21 4 4 ? ? ? ? ? 22 3 3 ? ? ? ? ? 23 3 4 ? ? ? ? ? 24 2 4 ? ? ? ? ? 25 2 2 ? ? ? ? ? 26 2 3 ? ? ? ? ? 27 3 3 ? ? ? ? ? 28 3 4 ? ? ? ? ? 29 3 2 ? ? ? ? ? 30 4 4 ? ? ? ? ? 31 4 2 ? ? ? ? ? 32 2 3 ? ? ? ? ? 33 4 5 ? ? ? ? ? 34 4 5 ? ? ? ? ?

RAZEM ? ? ? średnia ocen z matematyki ? średnia ocen z informatyki ? odchylenie standardowe z matematyki Sx ? odchylenie standardowe z informatyki Sy ? współczynnik Pearsona R ?

- 18 -


ZADANIE 6 1. Otwórz nowy Arkusz6. W tym arkuszu rozwiązywać będziesz aktualne zadanie. Treść zadania Za pomocą arkusza kalkulacyjnego wykonać obliczenia wielkości elektrycznych opisujących obwód RLC. Schemat elektryczny układu RLC

Oznaczenia literowe wielkości fizycznych: U [V] volt napięcie zasilające R [Ω] ohm oporność (rezystancja) elektryczna L [H] henr indukcyjność cewki C [F] farad pojemność kondensatora I [A] amper prąd elektryczny f [Hz] herc częstotliwość zasilająca ω [rad/s] radian/sekundę pulsacja Xl [Ω] ohm reaktancja indukcyjna tutaj jest litera l nie jeden Xc [Ω] ohm reaktancja pojemnościowa Z [Ω] ohm impedancja COS(ϕ) [-] bez wymiaru współczynnik mocy P [W] wat moc czynna Q [var] var moc bierna S [VA] voltoamper moc pozorna WYGLĄD ARKUSZA- po wypełnieniu TABELA 1 Rodzaje danej jednostki dane liczbowe rodzaje wyników Jednostki wyniki liczbowe Opór [Ω] 30 Pulsacja [rad/s] ? Indukcyjność cewki [mH] 120 reaktancja indukcyjna [Ω] ? Indukcyjność cewki [H] ? reaktancja pojemnościowa [Ω] ? pojemność kondensatora

[mikroF] 70 impedancja [Ω] ?

pojemność kondensatora

[F] ? Prąd [A] ?

częstotliwość zasilająca [Hz] 50 współczynnik mocy [-] ? napięcie zasilające [V] 100 moc czynna [W] ?

moc bierna [var] ? moc pozorna [VA] ?

Potrzebne wzory ω=2∗Π∗f Xl=ω∗L Xc=1/(ω∗C)we wzorze jest w liczniku jeden

)(22

XXR CLZ −+= I=U/Z COS(ϕ)=R/Z P=U*I*COS(ϕ) S=U*I

Q=U*I*SIN( ϕ) )(cos1)sin( 2 ϕϕ −= Polecenia Wypełnienie arkusza • Wpisz teksty oraz dane liczbowe do arkusza, wpisz również jednostki używając greckich literek ( zmień

czcionkę na Symbol ) ω to w, Ω to W, µ to m

- 19 -


• W miejsca ? wykonaj zamiany jednostek (w kolumnie dane liczbowe), zacznij od zamiany jednostek mH (milihenry) na H, w tym celu zawartość komórki, gdzie znajduje się indukcyjność w mH podziel przez 1000 np. =b4/1000 (pamiętaj, że we wzorach będziesz pisał zawsze =), teraz zamień µF (mikrofarady) na F poprzez podzielenie zawartości komórki zawierającej pojemność kondensatora w µF przez milion użyj podobnego wzoru jak w poprzedniej zamianie.

• W miejsca ? wpisz wyniki obliczeń (kolumna wyniki liczbowe), w celu wpisania wyniku odszukaj wzór na obliczenie danej wielkości w opisie do zadania potrzebne wzory np. jeśli jest to pulsacja to wzór opisujący pulsację jest ω=2*Π*f, czyli wpiszemy wzór =2*PI()*b6, gdzie b6 jest komórką, w której zapisana jest wartość częstotliwości (f) (adres, gdzie znajduje się f może być różny i nie musi to być b6; należy sprawdzić, gdzie znajduje się częstotliwość) () to nawias otwierający i zamykający. Do następnych obliczeń używaj obliczonych wartości np. ω we wzorach na Xl i Xc, czyli zamiast ω adres komórki, gdzie znajduje się wartość ω.

• W celu obliczenia pierwiastka kwadratowego wybierz zakładkę Formuły teraz Kategoria funkcji wybierz Matematoi Tryg a w oknie Nazwa funkcji PIERWIASTEK i przycisk OK. w okienku Liczba wpisz wzór np. (to jest tylko przykład Ty zapisz prawidłowy wzór uwzględniając adresy komórek w Twoim arkuszu) a4^2+(H3-H4)^2. Gdy chcesz podnieść liczbę do dowolnej potęgi (też do kwadratu n=2) użyj wzoru (liczba)^n, gdzie liczba jest adresem komórki lub wartością liczbową a n jest potęgą, do której podnosimy liczbę.

• We wzorze na Q konieczne będzie obliczenie SIN(ϕ) na podstawie znajomości COS(ϕ) użyj wzoru na jedynkę trygonometryczną wyznaczając SIN(ϕ)

• Wykonaj obramowania, cieniowania jak na wykresie załączonym do zadania. W tym celu zaznacz komórki, które chcesz obramować jako blok i kliknij prawym wybierz Formatuj komórki…Komórki Obramowanie

tabela 1 pusta część arkusza

pusta część arkusza Tabela 2

Wykonanie tabeli zestawieniowej częstotliwości oraz odpowiadających im impedancji • Wykonaj w tym samym arkuszu pod poprzednim zestawieniem tabelę jak poniżej TABELA 2

Częstotliwość[kHz] 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1

Częstotliwość[Hz] Impedancja[ohm] • Dokonaj przeliczenia częstotliwości z kHz na Hz w następujący sposób: 1. KHz przelicza się na Hz poprzez przemnożenie przez 1000, czyli wartości pierwszego wiersza muszą być

przemnożone przez 1000. W drugim wierszu drugiej kolumny wpisz wzór np. =b15*1000 (b15- miejsce, gdzie zapisana jest pierwsza częstotliwość podana w kHz jest ona równa 0,01 kHz, w Twoim arkuszu nie musi być to komórka b15).

2. Po przeliczeniu częstotliwości dokonaj kopiowania komórki (z przeliczoną wartością) do skrytki (Ctrl+C) pojawi się migająca ramka, zaznacz jako blok miejsce, gdzie będziesz kopiował zawartość skrytki (dziesięć komórek w drugim wierszu) i wklej zawartość skrytki do zaznaczonych komórek (Ctrl+V nastąpiło samoczynne obliczenie) Możesz również dokonać kopiowania poprzez przeciąganie( tak jak w zadaniu poprzednim).

Wypełnienie tabeli drugiej (obliczenie impedancji z użyciem tabeli pierwszej) • Odczytaj z pierwszej tabeli ile wynosi impedancja Z dla częstotliwości 50 Hz i wpisz tę wartość Z do

drugiej tabeli w kolumnie, gdzie jest częstotliwość 50 Hz (dokonaj wpisywania wartości Z nie jej kopiowania), zmień w pierwszej tabeli wartość częstotliwości na 10 Hz, nastąpi przeliczenie wszystkich wzorów w tabeli pierwszej, wpisz obliczone Z do drugiej tabeli, czynność wykonaj tyle razy aż zapełnisz wszystkie pola w drugiej tabeli dla impedancji Z. Ustaw dwa miejsca po przecinku dla tabeli 2.

Wykonanie wykresu impedancji funkcji częstotliwości Z=Z(f) • Zaznacz trzeci wiersz z tabeli 2 jako blok, tylko liczby, bez pierwszej kolumny • Wstaw wykres poprzez zakładka Wstawianie i teraz Wykresy wybierz wykres liniowy ( pierwszy typ

wykresu ). • W celu wstawienia wartości opisujących osi X wykonaj:

- 20 -


a)Projektowanieklinij Zaznacz dane a otrzymasz

b)Teraz przycisk Edytuj pod napisem Etykiety osi poziomej ( kategorii.). Otrzymasz okno

c) Kliknij,kwadracik z czerwoną strzałką a otrzymasz okno

Zaznacz jako blok w arkuszu częstotliwości, jest to drugi wiersz Tabeli 2. Przyciśnij Ok. i jeszcze raz OK.

• Zmień opis Serie1 na Impedancja poprzez: a)Projektowanieklinij Zaznacz dane b)teraz przycisk Edytuj i wpisanie w polu Nazwa serii Impedancja, ( zastąpi to słowo Serie1 ) . Kliknij przycisk OK. • wykonaj: (jak to zrobić patrz zadanie 3) Tytuł wykresu: Charakterystyka Z=Z(f) Oś kategorii (X): częstotliwość f[Hz] Oś wartości (Y): impedancja [Ohm] • zachowując proporcje wykresu, powiększ jego obszar na 75 % ekranu • zbadaj wpływ innych wielkości (danych) na prąd (czyli zmień wartość pól w kolumnie Dane liczbowe

TABELI 1) 5. Pod tabela do arkusza wpisz Twoje Imię i Nazwisko dowolną czcionką i wielkością 40. Zmiana nazwy arkusza • Zmień nazwę arkusza na z6_Twoje nazwisko np. z6_Kowalski poprzez: kliknij prawym na zakładkę

zawierającą nazwę arkusza ( teraz jest to Arkusz6) i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę.

- 21 -


• Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko znakowe( sześć liter i sześć cyfr)

• nagraj skoroszyt na dysk Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie wypełnione tabele (autoformatowanie) ich prawidłowe rozmieszczenie oraz prawidłowe wyniki , • odpowiednie formatowanie tekstów, znaki omegi oraz mi, • poprawny wykres funkcji Z=Z(f) Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • odpowiedź ustana z przeliczani mili oraz mikro na inne jednostki, • sprawdzenie umiejętności autoformatowania, Poproś nauczyciela o sprawdzenie zadania. Nie rozwiązuj następnego zadania bez otrzymania punktów za to zadanie.

- 22 -


ZADANIE 7 Wstaw nowy np. Arkusz7. W tym arkuszu rozwiązywać będziesz aktualne zadanie. Test wiedzy komputerowej Pan Tadeusz Schemat jest nauczycielem i przeprowadził test sprawdzający wiedzę swoich uczniów. Test zawierał 15 zadań zamkniętych, czyli pytanie oraz 4 odpowiedzi do wyboru w tym tylko jedna poprawna. Wpisał wyniki do pliku o nazwie test.xls. Wyniki pojedynczego ucznia są zapisane w jednym wierszu. W pierwszej kolumnie jest zapisany kod ucznia. Klucz poprawnych odpowiedzi jest następujący: Pytanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 poprawna odpowiedź

C C B D C D D A D C C B A A B

ustalił następujące kryteria ocen: Ocena Celujący bardzo dobry Dobry Dostateczny dopuszczający niedostateczny Punkty 15 13-14 11-12 9-10 7-8 0-6 Wykonaj następujące zestawienie danych:

pytania

numer ucznia ko

d uc

znia

p1

p2

p3

p4

p5

p6

p7

p8

p9

p10

p11

p12

p13

p14

p15 sum

a pu

nktó

w ocena

? CH001 A A B D D D D A A C D A B A C ? ? ? CH002 A B B D D D B A B C D D C A C ? ?

.......................................... dane o wynikach testu pozostałych uczniów

..........................................

? TCZ47 C A B D C D D A A C D B A C B ? ? ilość odpowiedzi A ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ilość odpowiedzi B ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ilość odpowiedzi C ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ilość odpowiedzi D ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ilość opuszczeń ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?

maksymalna ilość punktów za test ? Minimalna ilość punktów za test ?

uwagi: gdy chcesz rozwiązywać to zadanie poproś nauczyciela o plik test.xls Na karcie Widok w grupie Okno kliknij pozycję Zablokuj okienka , a następnie kliknij odpowiednią

opcję tak aby widoczne były nagłówki kolumn i wierszy.

znaki zapytania (?) w tabeli są miejscami, które powinieneś uzupełnić poprzez wykonanie obliczeń,

- 23 -


opuszczenie zadania zostało zdefiniowane jako brak wyboru przez ucznia odpowiedzi A,B,C,D lub wpisanie innej odpowiedzi niż A,B,C,D ,

p1,p2...p15 oznaczają numery pytania od 1 do 15, wszystkie obliczenia w arkuszu należy wykonać w taki sposób, że zmiana danych wyników testu dla ucznia

będzie powodować zmianę tych obliczeń wygląd tabeli danych powinien być identyczny, pod tabelą z danymi zbuduj tabelę zawierającą poprawne odpowiedzi oraz z kolejną z kryteriami ocen. Wykonaj w zeszycie (pliku doc) w oparciu o pomoc Excela (F1) następujące opisy teoretyczne następujących jego funkcji wraz, z co najmniej jednym przykładem: RZYMSKIE JEŻELI Zagnieżdżenie funkcji JEŻELI ( co to jest ile poziomów) LICZ.JEŻELI ORAZ LUB Wykonaj następujące obliczenia oraz czynności: wstaw w odpowiednie miejsce arkusza numerację uczniów jako kolejne liczby naturalne zaczynając od

jeden w postaci liczb rzymskich. (FormułyBiblioteka Funkcji Matem. i tryg . Rzymskie określ formę która zwróci typ klasyczny)

oblicz oraz wstaw w odpowiednie miejsce arkusza sumę poprawnych odpowiedzi dla każdego ucznia, poniżej przykładowe okno funkcji jeżeli wykorzystywane do obliczania zdobytego punktu za poprawnie rozwiązane zadanie:

Następnie zbuduj sumę wszystkich funkcji jeżeli dla danego wiersza, pamiętaj o rozdziale na adresowanie względne i bezwzględne komórek – ułatwi to potem kopiowanie komórki suma punktów dla poszczególnych uczniów:

wykonaj automatyczne wystawienie stopni na podstawie sumy punktów za test oraz wstaw w odpowiednie miejsce arkusza. Użyj skali ocen zaproponowanej przez pana Tadeusza Schemata. Oceny wystawiane są w postaci słownej np. dostateczny.

- 24 -


dokonaj zliczenia oraz wstaw w odpowiednie miejsce arkusza ilości odpowiedzi A,B,C,D dla każdego

pytania; (FormułyBiblioteka FunkcjiWiecej funkcji StatystyczneLicz.jeżeli)

dokonaj zliczenia oraz wstaw w odpowiednie miejsce arkusza ilości opuszczeń dla każdego pytania, dokonaj obliczenia oraz wstaw w odpowiednie miejsce arkusza maksymalną ilość punktów dla wszystkich

uczniów, dokonaj obliczenia oraz wstaw w odpowiednie miejsce arkusza minimalną ilość punktów dla wszystkich

uczniów, włącz inspektora formuł, aby sprawdzić czy wpisałeś prawidłowo formuły poprzez CTRL+` (znak ` nad

TAB). w nowym arkuszu przedstaw wyniki testu od najlepszego wyniku do najgorszego. Zmień tylko kolejność

wyników testu, pozostałe zapisy w arkuszu pozostaw niezmienione. • Zmień nazwę arkusza: Nazwy arkuszy: Arkusz obliczeniowy zadanie7_oblicz_nazwisko_ucznia Arkusz z uporządkowanymi danymi zadanie7_porządek_nazwisko_ucznia • Zabezpiecz arkusz hasłem poprzez: zakładka Recenzje Chroń arkusz wpisz dowolne hasło dwunastko

znakowe( sześć liter i sześć cyfr) • nagraj skoroszyt na dysk Zaliczenie polega na przedstawieniu w Excelu wykonanego zadania, sprawdzane będzie: • poprawnie wypełnione tabeli (formatowanie oraz obliczenia) , • odpowiednie nazwy arkuszy, Odpowiedź ustana oraz praktyczna z następujących pojęć i umiejętności: • odpowiedź ustana z: RZYMSKIE JEŻELI Zagnieżdżenie funkcji JEŻELI ( co to jest ile poziomów)

LICZ.JEŻELI ORAZ LUB

- 25 -


• sprawdzenie umiejętności używania Inspektora formuł.

- 26 -


x

y

ZADANIE 8 Otwórz nowy Arkusz. W tym arkuszu rozwiązywać będziesz aktualne zadanie. Zmiana nazwy arkusza • Zmień nazwę arkusza na z8_Twoje nazwisko_oblicz np. z8_Kowalski_oblicz poprzez: kliknij prawym

dwa razy szybko na zakładkę zawierającą nazwę arkusza i wybierz Zmień nazwę i wpisz odpowiednią nazwę.

• Zabezpiecz arkusz hasłem innym niż poprzednie arkusze!!! poprzez: Narzędzia Ochrona Chroń arkusz ( zaznacz ptaszki Zawartość, Obiekty, Scenariusze) wpisz dowolne hasło dwunasto znakowe( sześć liter i sześć cyfr)

• nagraj skoroszyt na dysk Optymalizacja kształtu okien Producent okien „Jasna przyszłość” kupił okazyjnie 1000 m uszczelki i chce jej użyć do uszczelnienia 250 okien o maksymalnej powierzchni i określonym kształcie. Uwaga: Górna część okna jest półokręgiem Używając arkusza kalkulacyjnego dobierz wymiary x i y pojedynczego okna. Obliczenia dla zmiennej dokonaj z dokładnością do 1 cm. Arkusz powinien automatycznie określić (wskazać ) poszukiwane wymiary podając komunikat “największa” obok obliczonego maksymalnego pola, przy zmianie danych do zadania powyższy komunikat może ukazywać się może w innym miejscu arkusza.

♦ Narysuj w osobnym arkuszu o nazwie z8_Twoje nazwisko_wykres np. z8_Kowalski_wykres stosując

odpowiednie narzędzie informatyczne, wykres pola powierzchni okna w zależności od x w układzie współrzędnych XOY . Opisz wykres (tytuł, oś odciętychnazwa, jednostka rozłożona równomiernie wzdłuż osi oraz oś rzędnychnazwa, jednostka rozłożona równomiernie wzdłuż osi Y) Wykorzystaj obliczoną wartość pola i dane przedstaw na wykresie liniowym.

- 27 -


ZADANIE 9 W pliku firma.txt ( poproś nauczyciela o ten plik), znajdują się dane osób zatrudnionych w pewnej firmie. Dane jednej osoby są umieszczone w osobnym wierszu i zawierają: nazwisko, imię, datę urodzenia (dd-mm-rr), miejsce urodzenia, stanowisko zajmowane w firmie. Dane w wierszach są rozdzielone spacjami w taki sposób, że wszystkie dane tego samego typu rozpoczynają się w tej samej kolumnie. Przykład: Kowal Michał 02-12-69 Warszawa sekretarka Ciosek Anna 22-08-64 Kraków informatyk Polecenia nazwa arkusza z9_Twoje nazwisko_a np. z9_Kowalski_a a) Utwórz zestawienie, które zawiera wiersze z danymi osób z pliku firma.txt urodzonych w miejscowościach, których nazwa zaczyna się na literę B lub G. W raporcie zapisanym w Wordzie o nazwie nazwisko_słuchacza_a opisz sposób generowania tego zestawienia (łącznie z okienkiem Autofiltru niestandardowegozrzut ekranu) oraz umieść w nim wszystkie wiersze 0trzymanego zestawienia. sposób rozwiązania:

wczytaj plik tekstowy do Excela poprzez Plik OtwórzPlik typu:zmień typ na Pliki tekstowewybierz firma.txt i Otwórzuruchomiony zostanie kreator wybierz typ pliku:rozdzielanyw kroku drugim kreatora szerokość kolumn jest ustawiona prawidłowo czyli Dalejwybierz typy pól poprzez kliknięcie kolumny pól a następnie wybór Formatu danych w kolumnie, wykonj to dla wszystkich kolumn i ustaw: cztery pola jako tekstowe, jedno jako data( typ daty wpisz DMR czyli dzień, miesiąc, rok) Zakończ. Zmień format daty gdy nie jest tak wyświetlana dzień-miesiąc-rok poprzez: zaznacz kulumnę daty jako blok i FormatKomórkiLiczbyNiestaandardowe i w okienku Typ wpisz dd-mm-rr, teraz znajdź osoby urodzone w miejscowościach, których nazwa zaczyna się na pierwszą liter ę G lub B poprzez: wstaw pusty wiersz przed pierwszy rekord danych nazwij pola poprzez wpisanie w pierwszym wierszu w odpowiednich komórkach nazwisko imię data miasto zawódkliknij w komórce A1 wybierz Dane Filtr Autofiltrrozwiń listę w polu miasto i wybierz Innewypełnij odpowiednio Autofiltr niestandardowy uwaga: gdy po literze piszemy znak * oznacza to, że gwiazda zastępuje resztę znaków.

- 28 -


Wykonaj raport w Wordzie. nazwa arkusza z9_Twoje nazwisko_b np. z9_Kowalski_b b)Utwórz zestawienie danych wszystkich pracowników firmy z ich kodami. Kod pracownika składa się z ciągu następujących znaków: pierwszej litery nazwiska, pierwszej litery imienia oraz pełnego roku urodzenia pracownika. Litery występujące w kodzie pracownika mają być małe. W zestawieniu dla każdego pracownika, w osobnym wierszu zamieść jego następujące dane: imię, nazwisko, data urodzenia, kod. Postać wiersza zestawienia odczytaj z poniższego przykładu: Jan Nowak 12-05-69 nj1969 W raporcie zapisanym w Wordzie o nazwie opisz sposób generowania tego zestawienia oraz umieść 40 pierwszych wierszy tego zestawienia. sposób rozwiązania: wyłącz filtrowanie rekordów( w poprzednim arkuszu), w komórce a1 nowego arkusza wpisz formułę =nazwa_arkusza!b2 np. =firma!b2 i dokonaj kopiowania tej formuły dla wszystkich rekordów ( czyli w dół), zwróć uwagę, że zamienione są pola nazwisko imię w przykładzie podanym w treści zadania a następnie. Dokonaj uzupełnienia danych dla pola nazwisko. Teraz data, z polem tym są jednak pewne kłopoty. Trzeba zamienić wartość tego pola na tekst poprzez : Formuły: wybierz Wstaw funkcjęFunkcjaTEKSTOKw okienku Wartość wpisz nazwa_arkusza!c1 np. firma!c1 w okienku Format_tekst wpisz dd-mm-rr a otrzymasz =TEKST(Firma!C1;"dd-mm-rr").

Teraz będziesz tworzył skróty dla osób znajdujących się w bazie poprzez: zapisanie następującej formuły oraz kopiowanie dla wszystkich rekordów =ZŁĄCZ.TEKSTY(LITERY.MAŁE(FRAGMENT.TEKSTU(B1;1;1));LITERY.MAŁE(FRAGMENT.TEKSTU(A1;1;1));"19";FRAGMENT.TEKSTU(C1;7;2)) FRAGMENT.TEKSTU (tekst;liczba_początkowa;liczba_znaków)

- 29 -


Liczba_początkowa to pozycja pierwszego znaku, który ma zostać wyodrębniony z tekstu. Pierwszy znak w tekście ma liczbę_początkową 1 i tak dalej. Liczba_znaków określa, ile znaków funkcja FRAGMENT.TEKSTU powinna zwrócić z tekstu. Zapisz w zeszycie używając pomocy, konstrukcje oraz znaczenie użytych funkcji tekstowych w rozwiązywanym zadaniu oraz trzech innych wybranych przez Ciebie z pomocy. Wykonaj raport w Wordzie. nazwa arkusza z9_Twoje nazwisko_c np. z9_Kowalski_c c) Utwórz zestawienie osób zatrudnionych w firmie na stanowisku grafik, uporządkowane alfabetycznie ze względu na nazwisko. W zestawieniu dla każdego pracownika, w osobnym wierszu, zamieść jego następujące dane: imię nazwisko. Postać wiersza zestawienia odczytaj z poniższego przykładu: Jan Nowak W raporcie o nazwie opisz sposób generowania tego zestawienia. sposób rozwiązania: Funkcja ZŁĄCZ.TEKSTY umożliwia złączenie do 255 ciągów tekstowych w jeden. Złączone elementy mogą być tekstami, liczbami, odwołaniami do komórek lub połączeniem tych elementów. Na przykład jeśli arkusz zawiera imię osoby w komórce A1 oraz nazwisko osoby w komórce B1, można połączyć te dwie wartości w innej komórce, korzystając z następującej formuły: =ZŁĄCZ.TEKSTY(A1;" ";B1) W tym przykładzie drugim argumentem (" " ) jest znak spacji. Wszelkie spacje i znaki interpunkcyjne, które mają się pojawić w wyniku, trzeba określać jako argumenty ujęte w cudzysłów.

Sposób zaliczenia • przedstawienie skoroszytu o odpowiedniej nazwie oraz arkuszy o odpowiednich nazwach, • przedstawienie notatek w zeszycie oraz odpowiedź ustana, • przedstawienie raportu z odpowiednimi rekordami oraz polami wraz z komentarzem.

ZADANIE 10 Zapisz w zeszycie następujące informacje: 1. miary centralności danych w zbiorze , zwane równie statystkami zbiorów są to:

• średnia (zapisz sam) • mediana jest środkowa wartością zbioru w tym sensie, że jeśli zbiór uporządkujemy, to występuje ona

w środku tego uporządkowania np. dla zbioru 3,2,1,2,4 mediana jest liczba 2 ponieważ po uporządkowaniu zbioru 1,2,2,3,4 w środku jest dwa, tak jest dla zbiorów o liczebności nieparzystej dla parzystej liczebności jest to średnia arytmetyczna z dwóch środkowych elementów.

• modalna jest to liczba występująca w zbiorze najczęściej. Modalna może nie występować lub być ich więcej niż jedna.

• odchylenie standardowe może mówić o rozrzucie elementów zbioru wokół średniej. Im jest mniejsze tym dane są skupione wokół średniej

2. rozpiętość zbioru: jest to różnica pomiędzy największa a najmniejsza wartością występująca w zbiorze 3. histogram jest słupkowym wykresem częstości występowania elementów zbioru Polecenia: nazwa arkusza z10_Twoje nazwisko np. z10_Kowalski 1. Wczytaj do arkusza plik wynik.txt, poproś nauczyciela o ten plik. Są to wyniki pewnego egzaminu o

maksymalnej ilości punktów 100. 2. oblicz używając funkcji arkusza dla tego rozkładu następujące wartości: • wartość maksymalną • wartość minimalną • rozpiętość zbioru ta funkcja nie istnieje w arkuszu musi być obliczona z użyciem dwóch innych funkcji

standardowych arkusza • medianę • modalną WYST.NAJCZĘŚCIEJ(obszar)

- 30 -


• odchylenie standardowe ODCH.STANDARDOWE(obszar) uwaga: wykonaj powyższe obliczenia tak aby można było odczytać, która obliczona wartość czym jest czyli wykonaj odpowiednie komentarze 3. wykonaj tabelę częstości występowania wyników egzaminu

przedział liczebność <0,30> <31,40> <41,50> <51,60> <61,70> <71,100> w tym celu: zanotuj do zeszytu oraz naucz się o formułach tablicowych (wytłumaczenie, wprowadzanie formuły tablicowej ), formuła tablicowa: Formuła, która przeprowadza wiele obliczeń na jednym lub wielu zestawach wartości, a następnie zwraca jeden lub wiele wyników. Formuły tablicowe są ujęte w nawias klamrowy , a wprowadza się je przez naciśnięcie klawiszy CTRL+SHIFT+ENTER.) CZĘSTOŚĆ(tablica_dane;tablica_przedziały) Tablica_dane to tablica lub odwołanie do zbioru wartości, dla których mają być liczone częstości. Jeśli argument tablica_dane nie ma żadnych wartości, funkcja CZĘSTOŚĆ zwraca tablicę zer. Tablica_przedziały to tablica lub odwołanie do interwałów, w których mają być grupowane wartości argumentu tablica_dane. Jeśli argument tablica_przedziały nie zawiera żadnych wartości, funkcja CZĘSTOŚĆ zwraca liczbę elementów w argumencie tablica_dane. do wykonania tabeli częstości użyj funkcji CZĘSTOŚĆ. W celu prawidłowego jej użycia w dowolnych komórkach np. od F1 do F5 wpisz kolejno liczby 30 40 50 60 70 (są to końce przedziałów częstości). Zaznacz 6 komórek liczebności w przygotowanej przez ciebie tabeli jako blok np. może to być blok G1:G6 i teraz wpisz do G1 formułę =CZĘSTOŚĆ(A1:A82;F1:F5) i wciśnij CTRL+SHIFT+ENTER. 4. wykonaj histogram jak powyżej, w oparciu o tabelę częstości Zwróć uwagę na: • opis osi, ( układ etykietytytuły osi) • tło wykresu (przeźroczyste), • liczby nad słupkami, ( układ etykiety etykiety danych położenie etykiet koniec zewnętrzny) • jednostki na osi X i Y. Wykres wykonaj w osobnym arkuszu ( wykres)wykres_nazwisko

HISTOGRAM WYNIKÓW EGZAMINU

6

15

25

20

11

5

0

5

10

15

20

25

30

0-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-100

przedziały punktowe

ilość

osó

b

- 31 -


Zaliczenie zadania: • Sprawdzenie notatek i odpowiedź ustana • wczytanie danych oraz obliczeń w odpowiednim arkuszu • sporządzenie histogramu w osobnym arkuszu (wykresie) o odpowiedniej nazwieścisła zgodność z

przykładem histogramu podanym w treści zadania

ZADANIE 11 Polecenia: nazwa arkusza z11_Twoje nazwisko np. z11_Kowalski nazwa arkusza dla wykresu z11_Twoje nazwisko_wykres np. z11_Kowalski_wykres Dodaj nowy arkusz do skoroszytu. W tym arkuszu rozwiązywać będziesz aktualne zadanie. Narysuj wykres funkcji f(x)=x/(x*x+1) w przedziale <-5,5> z krokiem 0.2 .Na podstawie wykresu określ własności funkcji.(przeciwdziedzina, miejsca zerowe , znak funkcji, monotoniczność ,ekstrema, różnowartościowość, parzystość/nieparzystość). Sposób rozwiązania zadania: 1)w komórce B1 zapisz wartość początkową przedziału rysowania funkcji( B1=-5). Z menu wybierz opcję Edycja WypełnienieSerie danych uzupełnij opcje

-serie w kolumnie -ciąg arytmetyczny -wartość kroku podaj wartość z danych zadania -wartość końcowapodaj z danych zadania Dane dotyczące argumentów zostaną zapisane w kolumnie B 2)w komórce D1 wpisz wzór funkcji jako argumenty wpisz dane z kolumny B 3)Dokonaj kopiowania komórki D1 w kolumnie D w takim samym zakresie jaki jest w kolumnie argumentów B 4)zaznacz kolumny D jako blok 5)wybierz ikonę kreatora wykresów 6)postępuj w/g kroków proponowanych przez kreatora I krok

wybierz Typ wykresu: Liniowy Liniowy 2-w Liniowy i Dalej II krok

ustaw opcje:serie danych w kolumnach na wykresie kliknij prawym klawiszem myszy zaznacz dane kliknij w okienku Etykiety osi kategorii (X), teraz przeciągnij o komórkach od B1 do końca danych w tej kolumnie i Dalej

III krok przełącz się na zakładkę widok i ustaw: Tytuły

tytuł wykresu wpisz wzór funkcji Oś kategorie (X) oś argumentów Oś kategorie (Y) oś wartości funkcji

IV krok Jako nowy arkusz i Zakończ 7)kliknij prawym przyciskiem myszy aby zmienić kolor tła i teraz wybierz Formatuj obszar kreślenia wybierz Obszar biały.

- 32 -


8) przesuń oś Y na środek wykresu poprzez: kliknij prawym przyciskiem myszy na osi X teraz wybierz Formatuj OsieOpcje osiPrzecięcie z osią pionową przy numerze kategorii: 26 OK 9)obróć liczby opisujące oś X poprzez kliknij prawym przyciskiem myszy na osi X teraz wybierz Formatuj OsieWyrównywanie kierunek tekst: obróć cały tekst o 270o. 10) skasuj legendę. 11) w arkuszu obok obliczeń dokonaj opisu własności funkcji ( takie jak w treści zadania)

Zaliczenie zadania: • Sprawdzenie obliczeń oraz praktycznej umiejętności wpisywania serii danych z użyciem opcji Dane oraz

obliczeń • sprawdzenie wykresu funkcji oraz poprawności nazwy arkusza( wykresu) • sprawdzenie poprawności opisu własności funkcji • sprawdzenie poprawności nazwy arkusza.

ZADANIE 12 Kolejne ćwiczenia dotyczyć będą rozwiązywania układu równań liniowych. W pierwszych dwóch posłużymy się metodą wyznaczników (wzory Cramera), rozwiązując układ najpierw za pomocą formuł, a następnie — makropolecenia. W żadnym ćwiczeniu nie będziemy rozwiązywać jednego konkretnego układu równań, lecz przygotujemy rozwiązanie ogólne, w którym można będzie — poprzez podstawienie współczynników równań — uzyskać rozwiązanie dowolnego układu.

ćwiczenie 12.A.. — ---------------------------------------------------------------------------------------

Przygotuj arkusz, w którym można będzie rozwiązać (metodą wyznaczników) dowolny układ dwóch równań liniowych o postaci:

a1x+b1y=c1 a2x+b2y=c2

Sposób rozwiązania

Najpierw rozmieśćmy w arkuszu wszystkie elementy rozwiązania tak, by był on przejrzysty. Będziemy się starać, by wszystko, co zrobimy, zmieściło się w 20

- 33 -


wierszach i 8 kolumnach. W tym celu podzielimy arkusz na cztery różne części. W pierwszej części znajdzie się informacja o treści arkusza. W drugiej będzie miejsce na wprowadzanie współczynników równań. W trzeciej nastąpi analiza danych i wyprowadzony zostanie komunikat o charakterze danego układu (układ niezależny, zależny lub sprzeczny). Natomiast w czwartej części zostaną obliczone i wyświetlone wyniki (jeżeli będą). Wyznaczniki i rozwiązania układu obliczymy, tworząc odpowiednie formuły. Jednak aby na ekranie nie pojawiały się żadne obliczenia pośrednie, wszystkie te formuły umieścimy wewnątrz funkcji JEŻELI(). Dodatkowo, przygotowując część czwartą arkusza, użyjemy funkcji JEŻELI() podwójnie zagnieżdżonej.

Rozwiązanie 1. Rozmieść w arkuszu stałe elementy tekstowe.

Wprowadź do nowego skoroszytu dane tekstowe zgodnie z rysunkiem 1 (komórki wypełnione tłem pomiń). 2. Zdefiniuj formułę określającą, czy układ ma rozwiązanie. Do komórki D14 wpisz następującą formułę =JEŻELI ((C8*E9-C9*E8)<>0; "UKŁAD JEST NIEZALEŻNY";JEŻELI(E8*G9-E9*G8=0;"UKŁAD JEST ZALEŻNY";"UKŁAD JEST SPRZECZNY")).

Rys. Wygląd fragmentu arkusza z przykładowym rozwiązaniem ćwiczenia A. Wprowadź dane wejściowe a,b,c i sprawdź poprawność działania arkusza !

- 34 -


3. Wyznacz wartość niewiadomej x układu. Do komórki C19 wpisz =JEŻELI(D14="UKŁAD JEST NIEZALEŻNY"; (G8*E9-G9*E8)/ (C8*E9-C9*E8);"BRAK ROZWIĄZANIA"). 4. Wyznacz wartość niewiadomej y układu. W komórce F19 wpisz =JEŻELI(D14="UKŁAD JEST NIEZALEŻNY"; (C8*G9-C9*G8)/ (C8*E9-C9*E8);"BRAK ROZWIĄZANIA").

- 35 -


Rys. Wygląd fragmentu arkusza z przykładowym rozwiązaniem ćwiczenia A. Wprowadź dane wejściowe a,b,c i sprawdź poprawność działania arkusza !

Ćwiczenia 12.B — --------- ------------------------------------ Napisz makropolecenie, które dla podanych współczynników układu dwóch równań liniowych poda jego rozwiązanie, a w przypadku braku jednoznacznego rozwiązania poda, czy jest to układ sprzeczny, czy zależny.

Sposób rozwiązania W procedurze będziemy się odwoływać do komórek arkusza, w których zostaną wprowadzone współczynniki, rozpoczniemy więc od odczytania (obiekty Range.Value) ich wartości (zmienne dl, bl, cl, a2, b2, c2). Potem sprawdzimy, czy wyznacznik podstawowy układu jest różny od zera (instrukcja I f . . .End If). Jeżeli tak będzie, to wyznaczymy wartości spełniające układ (zmienne x oraz y), wyświetlimy je na ekranie (instrukcja MsgBox) po czym zakończymy procedurę ( instrukcja Exit Sub). Gdy wyznacznik podstawowy układu będzie równy zero, wtedy sprawdzimy, czy równania są zależne lub czy układ jest sprzeczny ( instrukcja If...Else...End If).

Rozwiazanie:

- 36 -


Rys.1B.

1. Rozmieść w arkuszu stałe elementy tekstowe. Wprowadź do nowego skoroszytu dane z obszaru B2÷H1O zgodnie z rysunkiem powyżej (komórki wypełnione tłem pomiń). 2. Utwórz nowe makropolecenie. Z menu Widok wybierz polecenie Makra\Wyświetl makra.... Następnie w polu nazwa makra wpisz układ_dwóch_równań_liniowych i naciśnij przycisk Utwórz. Alternatywnie możesz też skorzystać ze ścieżki Deweloper\Kod\Makra. 3. Wpisz makro układ__dwóch_równań_liniowych. Uzupełnij procedurę kodem, zgodnie z poniższym tekstem.

- 37 -


4. Zamknij edytor Visual Basica i powróć do Arkusza 1 Excela. Z menu wybierz polecenie File\Close and Return to Microsoft Excel. 5.Wstaw do arkusza przycisk polecenia i przypisz do niego napisane makropolecenie. Z paska narzędziowego Deweloper wybierz Formanty\Wstaw\formanty formularza\Przycisk i umieść go na środku arkusza. Gdy otworzy się okno z listą dostępnych makropoleceń, wskaż kliknięciem makro układ__dwóch_równań_liniowych i zaakceptuj wybór przyciskiem OK. Kliknij dowolną komórkę arkusza, dla usunięcia ramki wokół Przycisku. Jeśli na pasku narzędzi brak zakładki Deweloper dodaj ją w następujący sposób; Kliknij logo Microsoft Office ,wskaż polecenie Przygotuj, a następnie kliknij przycisk Opcje programu Word\popularne\zaznacz opcję pokaż kartę deweloper na wstążce. 6. Zmień domyślny tekst umieszczony na przycisku i uruchom makro. Ustaw kursor na przycisku i naciśnij prawy przycisk myszy. Z rozwiniętego menu podręcznego wybierz opcję Edytuj tekst i wpisz tekst układ dwóch równań liniowych. Wyjdź z trybu edycji, wpisz do właściwych komórek arkusza współczynniki równań, które chcesz rozwiązać, i uruchom makro. 7. Wprowadź dane wejściowe a, b, c, dla każdego z trzech zamieszczonych na rysunkach przypadków i sprawdź poprawność działania makra.

- 38 -


Rys.2B.

Rys.3B.

ZADANIE 13 Dziesięciohektarowe jezioro zarasta wodorostami. Każdego dnia powierzchnia zajęta przez wodorosty powiększa się o dwa promile, l marca 2001 roku o świcie zarośniętych było 10 procent powierzchni jeziora. Tego dnia do jeziora wpuszczamy pewną ilość ryb żywiących się wodorostami. Jedna ryba zjada w dzień powszedni wodorosty z powierzchni 0,5 m2, natomiast w niedziele ryby poszczą i nic nie jedzą.

- 39 -


Każdego dnia o świcie (i tylko o tej porze) obserwujemy, jaka część powierzchni jeziora jest zarośnięta. Zakładamy ponadto, że, wodorosty rosną tylko w ciągu dnia, natomiast ryby żerują tylko wieczorem, po zmierzchu. Znajdź odpowiedzi na poniższe problemy przy pomocy arkusza kalkulacyjnego. a) nazwa arkusza z13_nazwisko_ucznia_a np. z13_Kowalski_13_a, zapisz odpowiedź w pliku tekstowym o

nazwie odp_13.txt lecz w taki sposób aby można było odczytać czego ta odpowiedź dotyczy. Załóżmy, że l marca 2001 roku wpuściliśmy 250 ryb. Jakie były dalsze losy jeziora? masz trzy możliwości (jedna jest prawdziwa): • stwierdziłeś, że jezioro całe zarosło wodorostami. Podaj dzień.................................. • stwierdziłeś, że ryby zjadły wszystkie wodorosty. Podaj dzień.................................. • rozmiar zarośniętej powierzchni waha się, ale nie osiąga ani zera ani 100 procent powierzchni jeziora.

Podaj w jakim przedziale procentowym zachodzi ten proces.............................. b) nazwa arkusza z13_Twoje nazwisko_b np. z13_Kowalski_b Przedstaw na wykresie zależność rozmiaru zarośniętej powierzchni jeziora w okresie od l marca do l maja włącznie. c) nazwa arkusza z13_Twoje nazwisko_c np. z13_Kowalski_c Znajdź minimalną ilość ryb, jaką należałoby wpuścić do jeziora l marca, tak abyś sprawdzając stan jeziora w dniu 1 kwietnia mógł stwierdzić, że jezioro jest wolne od wodorostów. wskazówka: uzależnij całość obliczeń od ilości ryb wpuszczonych 1 marca 2001 roku. Sposób rozwiązania: dla punktu a) • wpisz w dowolnej komórce funkcję =TERAZ() aby przekonać się jaki jest format wpisywania daty • wpisz w komórce A1 datę 1 marca 2001 według formatu zastosowanego w arkuszu • zmień format wpisywania daty na 4 marzec 1997

• dokonaj kopiowania dat jako serii danych , aż do daty 31 sierpień 2001 • w kolumnie B zapisz jakimi dniami tygodnia są dni zapisane w kolumnie A poprzez użycie funkcji

=DZIEŃ.TYG(A1). Uzyskasz numer dnia tygodnia np. 1=poniedziałek. • oblicz całą powierzchnię jeziora w m^2 i wpisz ją do komórki E1 • w komórce E2 wpisz ile zjada jedna ryba w ciągu doby • w komórce E3 wpisz ile ryb jest w jeziorze • w komórce C1 wpisz 0,1*$E$1 zastanów się dlaczego taki jest wzór, musisz wiedzieć dlaczego użyte są

znaki $ (będziesz pytany przy zaliczaniu) oraz co oznacza współczynnik 0,1 • zapisz w zeszycie w oparciu o pomoc konstrukcję oraz znaczenie funkcji =JEŻELI(......) • zapisz w komórce C2 następujący wzór JEŻELI(warunek;wyrażenie1;wyrażenie2) gdzie: warunek zapisz symbolicznie korzystając z informacji z kolumny B warunek czy dzień jest różny od

niedzieli wyrażenie1 zapisz wzór dla dnia, który nie jest niedzielą czyli powinien on uwzględniać zarastanie oraz

zjadanie przez ryby, pamiętaj o znakach $. Uwzględnij promile w wzorze. wyrażenie2 zapisz wzór dla dnia, który jest niedzielą czyli powinien on uwzględniać tylko zarastanie,

pamiętaj o znakach $. Uwzględnij promile w wzorze. warunek;wyrażenie1;wyrażenie2 może zaczynać się tak: resztę wymyśl sam

• dokonaj kopiowania formuły z C2 na resztę danych

- 40 -


• odczytaj rozwiązanie dla punktu a) i zapisz w zeszycie. Zapisu dokonaj w taki sposób aby można było odczytać czego ten zapis dotyczy.

dla punktu b) wykonaj wykres dla danych uzyskanych w punkcie a) uwzględnij: (patrz tworzenie wykresu – zadanie 3) • odpowiedni typ wykresu • tytuł wykresu • opis osi z jednostkami • białe tło • nazwa arkusza numer_z_dzinnika_9_wykres • skasuj legendę serii danych • opis osi X (daty) ustaw pionowo

dla punktu c) • korzystając z arkusza z punktu a) metodą prób i błędów znajdź odpowiedź na to zadanie • odczytaj rozwiązanie dla punktu c) i zapisz w zeszycie. Zapisu dokonaj w taki sposób aby można było

odczytać czego ten zapis dotyczy. Zaliczenie zadania: • sprawdzenie poprawności wykonania arkuszy obliczeniowychodpowiedzi zapisanej w zeszycie oraz ich

nazw, • sprawdzenie poprawności wykonania arkusza z wykresem oraz jego nazwy. • sprawdzenie notatki odpowiedź ustana ze konstrukcji funkcji znaczenie $ i budowy warunków oraz wyrażeń

z funkcji JEŻELI

ZADANIE 14 Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego do określania stanu logicznego wyrażeń logicznych. Polecenia: nazwa arkusza z14_Twoje nazwisko np. z14_Kowalski wyznaczanie tabel wartości logicznych dla: • zaprzeczenia zdania • koniunkcji

- 41 -


• alternatywy • implikacji • równoważności

PODSTAWOWE ZDANIA ZŁOŻONE

Zdanie Czytamy Nazwa utworzonego zdania

~ p nieprawda, że p zaprzeczenie (negacja) zdania p p ∨∨∨∨ q p lub q alternatywa zdań p, q p ∧∧∧∧ q p i q koniunkcja zdań p, q p ⇒⇒⇒⇒ q jeżeli p, to q implikacja zdań p, q p ⇔⇔⇔⇔ q p wtedy i tylko wtedy, gdy q równoważność zdań p, q

p ⊻⊻⊻⊻ q p albo q alternatywa wykluczająca zdań p, q

TABELE WARTOŚCI LOGICZNYCH PODSTAWOWYCH ZDAŃ ZŁOŻONYCH

sposób wykonania tabeli stanów logicznych dla implikacji: • uzupełnij kolumny A i B oraz komórkę C1 • w komórce C2 wpisz formułę =JEŻELI(ORAZ(A2=1;B2=0);0;1) i dokonaj kopiowania na komórki C3÷ C5

ORAZ(logiczny1 ;logiczny2;...) Warto ść_logiczna1, warto ść_logiczna2, ... to 1 do 255 warunków, które mają zostać sprawdzone i które mogą mieć wartość PRAWDA lub FAŁSZ.

• Wykonaj tabele dla zaprzeczenia zdania, koniunkcji, alternatywy, równoważności • wykonaj notatkę posługując się pomocą funkcji ORAZ LUB NIE

NIE(logiczna ) - to wartość lub wyrażenie, które może przyjmować wartości PRAWDA lub FAŁSZ. Spostrze żenie Jeśli argument logiczna ma wartość FAŁSZ, funkcja NIE zwraca wartość PRAWDA; jeśli argument logiczna ma wartość PRAWDA, funkcja NIE zwraca wartość FAŁSZ.

Alternatywa p q p ∨∨∨∨ q

1 1 1

1 0 1

0 1 1

0 0 0

Koniunkcja p q p ∧∧∧∧ q

1 1 1

1 0 0

0 1 0

0 0 0

Negacja p ~ p

1 0 0 1

Implikacja p q p ⇒⇒⇒⇒ q

1 1 1

1 0 0

0 1 1

0 0 1

Równoważność p q p ⇔⇔⇔⇔ q

1 1 1

1 0 0

0 1 0

0 0 1

Alternatywa

wykluczająca

P q p ⊻⊻⊻⊻ qqqq

1 1 0

1 0 1

0 1 1

0 0 0

- 42 -


1

2

3

A B

Formuła Opis (wynik)

=NIE(FAŁSZ) Odwraca FAŁSZ (PRAWDA)

=NIE(1+1=2) Odwraca równanie, którego wynikiem jest PRAWDA (FAŁSZ)

• zapisz w zeszycie prawa de Morgana • udowodnij jedno z praw de Morgana, tak jak sprawdza się tautologie. Tautologia jest to prawo logiczne

prawdziwe nie zależnie od wartości logicznych zadań składowych. Zapisz w zeszycie co nazywamy tautologią

• Uwodnienie polega na wpisaniu w tabeli udowadnianego prawa logicznego i sprawdzenie czy w ostatniej

kolumnie są same jedynki. Główka tabeli powinna wyglądać następująco:

p q ∼p ∼q (p^q) ∼(p^q) ∼pv(∼q) ∼(p^q )[∼pv(∼q)] Zaliczenie zadania: • sprawdzenie notatek ze znaczenia użytych funkcji, tautologia oraz odpowiedź ustana, • sprawdzenie poprawności wykonania arkusza oraz jego nazwy oraz praktyczna umiejętność powtórzenia

obliczeń.

ZADANIE 15 W pliku firma.txt ( poproś nauczyciela o ten plik), znajdują się dane osób zatrudnionych w pewnej firmie. Dane jednej osoby są umieszczone w osobnym wierszu i zawierają: nazwisko, imię, datę urodzenia (dd-mm-rr), miejsce urodzenia, stanowisko zajmowane w firmie. Dane w wierszach są rozdzielone spacjami w taki sposób, że wszystkie dane tego samego typu rozpoczynają się w tej samej kolumnie. Przykład: Kowal Michał 02-12-69 Warszawa sekretarka Ciosek Anna 22-08-64 Kraków informatyk Polecenia nazwa arkusza z15_Twoje nazwisko_a np. z15_Kowalski_a a)losowe uzupełnienie pola płaca • dokonaj importu pliku firma.txt do Excela poczynając od komórki A6, • uzupełnij nazwy pól przed pierwszy rekord poprzez wpisanie w pierwszym wierszu w odpowiednich

komórkach nazwisko imię, data, miasto, zawód, płaca, • uzupełnij w sposób losowy pole płaca wielkością płacy z przedziału <1000,3000>, w tym celu w polu płaca

pierwszego rekordu wpisz =ZAOKR.DO.CAŁK(2000*LOS()+1000) i dokonaj kopiowania tego wyrażenia w dół dla całej kolumny płaca,

• zapisz w zeszycie konstrukcję oraz znaczenie instrukcji ZAOKR.DO.CAŁK oraz LOS()

- 43 -


• rezultat instrukcji LOS() jest nietrwały dlatego należy zmienić formuły na teksty w tym celu: zaznacz jako blok kolumnę liczb z pola płaca EdycjaKopiujEdycjaWklej specjalneWartości i OK.,

LOS- zwraca liczbę losową z zakresu od 0 do 1.

b)nadawanie obszarom nazw • zapisz w zeszycie informacje na temat: Wytłumaczenie Definiowanie nazwy (dwa sposoby) Usuwanie nazw

Uwagę pierwszą, • zdefiniuj dwa obszary:

baza to obszar zawierający dane wraz z wierszem nazw pól, definiowania dokonaj sposobem pierwszym, wynikto obszar gdzie będzie zapisywany wynik wyszukiwania będzie to komórka A1 nowego arkusza o nazwie numer_z_dzienniak _wynik, definiowania dokonaj sposobem pierwszym.

c)znajdowanie rekordów z użyciem filtrowania zaawansowanego • zapisz w zeszycie informacje na temat filtru zaawansowanego czyli wytłumaczenie, Definiowanie zakresu

kryteriów, Kryteria, Zasady wpisywania kryteriów, Wywołanie filtrowania zaawansowanego, Wyłączanie filtrowania zaawansowanego,

• zapisz w zeszycie wymyślone przez Ciebie dwa przykłady zapisania kryteriów (dla obu przykładów trzy pola, w drugim trzy wiersze). Jedno kryteriów warunki spełnione wszystkie, drugie warunki alternatywne, wraz ze słownym wytłumaczeniem co zaproponowane kryteria wyszukują.

• znajdź z użyciem filtru zaawansowanego rekordy spełniające warunki: wszyscy informatycy zarabiający więcej niż 2000 i mniej niż 2500, po wykonaniu polecenia zapisz obszar kryterium w zeszycie wraz z wytłumaczenie jakie rekordy on znajduje. Przed wyszukiwaniem rozwiń listę zdefiniowanych nazw ( jest ona nad kolumną A) i wybierz nazwę baza a zostanie podświetlony obszar całej bazy. Wynik wyszukiwania zapisz w tym samym arkuszu gdzie są dane poprzez wybór opcji Filtruj listę na miejscu,

• wszyscy graficy zarabiający więcej niż 1500 i mniej niż 2400 oraz wszystkie sekretarki oraz wszystkie osoby, których nazwisko zaczyna się na literę taka jak Twoje nazwisko i zarabiają mniej niż 2200. Całość zapisz do arkusza o nazwie numer_z_dziennika_wynik. Ustaw się w arkuszu gdzie maja być umieszczone przefiltrowane rekordy i teraz uruchom filtrowanie zaawansowane. Wybierz opcję Kopiuj w inne miejsce, w okienku Zakres listy wpisz baza, w okienku Kopiuj do wpisz wynik, okienko Zakres kryteriów uzupełnij poprzez kliknięcie na arkusz ( na liście zakładek arkuszy) gdzie masz bazę i następnie zaznacz jako blok obszar gdzie masz zapisane kryteria wyszukiwania. Zapisz w zeszycie treść okienka Zakres kryteriów. Zanotuj w zeszycie na temat odwołania do innego arkusza, poprzez wytłumaczenie zawartości okienka

- 44 -


Zakres kryteriów. (18) Po wykonaniu polecenia zapisz obszar kryterium w zeszycie wraz z wytłumaczenie jakie rekordy on znajduje,

• zaproponuj sam bardzo złożone wyszukiwanie Po wykonaniu polecenia zapisz obszar kryterium w zeszycie wraz z wytłumaczenie jakie rekordy on znajduje,

d)zanotuj w zeszycie następujące informacje dotyczące sum pośrednich Wytłumaczenie, Możliwości obliczeniowe dla sum pośrednich, Warunki tabeli w celu obliczenia sum pośrednich, Kilka funkcji sum pośrednich dla jednej kolumny. nazwa arkusza z15_Twoje nazwisko_d1 np. z15_Kowalski_d1 • dokonaj kopiowania całej bazy danych, łącznie z wylosowanym polem płaca do nowego arkusza • dokonaj sortowania według zawodu • oblicz sumy pośrednie Dla każdej zmiany w: zawód Użyj funkcji Suma Dodaj sumę pośrednia do płaca • uaktywnij opcje: Zamień bieżące sumy pośrednie oraz Posumowanie poniżej danych • naucz się włączać i wyłączać pewne grupy rekordów z zestawień poprzez uaktywnianie ikony z „—” • oraz ikony z „+” znajdujących się po lewej stronie arkusza, nazwa arkusza z15_Twoje nazwisko_d2 np. z15_Kowalski_d2 • dokonaj kopiowania całej bazy danych, łącznie z wylosowanym polem płaca do nowego arkusza • dokonaj sortowania według zawodu • oblicz sumy pośrednie Dla każdej zmiany w: zawód Użyj funkcji Suma, Licznik, Średnia, OdchStd

Dodaj sumę pośrednia do płaca (sprawdź w instrukcji jak to wykonać) e)użycie LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI nazwa arkusza z15_Twoje nazwisko_e np. z15_Kowalski_e • dokonaj kopiowania całej bazy danych, łącznie z wylosowanym polem płaca do nowego arkusza • zapisz w zeszycie informacje na temat funkcji, LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI korzystając z pomocy

Excela, • używając funkcji SUMA.JEŻELI znajdź płacę wszystkich informatyków, grafików, elektroników • używając funkcji LICZ.JEŻELI znajdź ilu jest informatyków, grafików, elektroników wzoruj się na następującym przykładzie

obszar bazy

informatycy graficy elektronicy suma zarobków ilość

Zaliczenie zadania: • sprawdzenie notatek ze znaczenia użytych funkcji takich jak ZAOKR.DO.CAŁK oraz LOS() odpowiedź

ustana, • sprawdzenie poprawności wykonania arkusza z losowaniem zarobków ( łącznie z zamianą wyrażeń na

wartości liczbowe )oraz jego nazwy oraz praktyczna umiejętność powtórzenia obliczeń. • sprawdzenie notatek z definiowania obszarów odpowiedź ustana, • sprawdzenie poprawności wykonania nadania nazw obszarom ( dwoma sposobami) oraz nazwy arkuszy

oraz praktyczna umiejętność powtórzenia obliczeń. • sprawdzenie notatek z wyszukiwania zaawansowanego oraz odpowiedź ustana, • sprawdzenie notatek z wymyślonych przez ucznia kryteriów( ilość pól oraz czy jest alternatywny oraz

spełniający wszystkie warunki) wytłumaczenie, • sprawdzenie notatek na temat odwołania do innego arkusza oraz odpowiedź ustana, • sprawdzenie poprawności użycia filtru zaawansowanego rekordy spełniające warunki:

wszyscy informatycy zarabiający więcej niż 2000 i mniej niż 2500, sprawdzenie zapisania w zeszycie obszar kryterium wraz z wytłumaczenie jakie rekordy on znajduje. Sprawdzenie umiejętności wyszukiwania nazw obszarów z listy zdefiniowanych nazw ,

• sprawdzenie wyszukania: wszyscy graficy zarabiający więcej niż 1500 i mniej niż 2400 oraz wszystkie sekretarki oraz wszystkie osoby, których nazwisko zaczyna się na literę taka jak Twoje nazwisko i zarabiają mniej niż 2200. Sprawdzenie poprawności nazwy arkusza. Sprawdzenie zapisania treść okienka Zakres kryteriów. Sprawdzenie zapisania w zeszycie obszar kryterium wraz z wytłumaczenie jakie rekordy on znajduje,

• sprawdzenie zaproponowanego wyszukiwania oraz sprawdzenie zapisania obszar kryterium w zeszycie wraz z wytłumaczenie jakie rekordy on znajduje,

• sprawdzenie notatek z sum pośrednich oraz odpowiedź ustana, • sprawdzenie wykonania: obliczenia sumy pośredniej Dla każdej zmiany w: zawód Użyj funkcji Suma

Dodaj sumę pośrednia do płaca oraz umiejętność posługiwania się ikonami + i – oraz nazwy arkusza, • sprawdzenie wykonania: obliczenia sumy pośredniej Dla każdej zmiany w: zawód Użyj funkcji Suma,

Licznik, Średnia, OdchStd Dodaj sumę pośrednia do płaca, oraz nazwy arkusza

- 45 -


• sprawdzenie zapisania w zeszycie informacje na temat funkcji, LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI oraz odpowiedź ustana,

• sprawdzenie użycia funkcji SUMA.JEŻELI oraz użycia funkcji LICZ.JEŻELI zgodnie z przykładem orz praktyczna umiejętność zastosowania tych funkcji

- 46 -


Temat: Projektowanie baz danych w Excelu. Przy projektowaniu bazy danych, konieczne jest przestrzeganie poniższych reguł:

• W każdej kolumnie muszą znajdować się dane tego samego typu np. tytuł książki, autor,

wydawnictwo, cena detaliczna itp.

• W pierwszym wierszu należy wpisać nazwy kolumn,

• W tabeli nie powinny występować puste komórki.

Przykład Projektowanie bazy danych Aby zaprojektować bazę danych w arkuszu kalkulacyjnym Excel:

1. Wpisz w pierwszym wierszu nazwy kolumn (Tytuł książki, Autor, Wydawnictwo, Cena książki).

Określą one dane, które będziemy zbierać.

2. Dwukrotnie kliknij nazwę arkusza.

3. Wpisz z klawiatury Cennik książek i naciśnij klawisz Enter. Domyślna nazwa została zastąpiona

nową nazwą kojarzącą się z zawartością arkusza.

Generowanie formularza Formularz jest oknem z polami służącymi np. do wpisywania danych. Pola są tworzone na podstawie nazw kolumn. Aby wygenerować formularz:

1. Kliknij komórkę A1.

2. Kliknij prawym przyciskiem myszy wstęgę Dane.

3. Z menu podręcznego wybierz polecenie Dostosuj pasek narzędzi Szybki dostęp…

4. Wyświetlone zostało okno Opcje programu Excel. Kliknij przycisk Dostosowywanie.

5. Rozwiń listę Wybierz polecenia z. Zaznacz pozycję Polecenia, których nie ma na Wstążce.

6. Zaznacz pozycję Formularz.

7. Kliknij przycisk Dodaj.

8. Kliknij przycisk OK.

9. Ikona Formularz pojawiła się na pasku narzędzi Szybki dostęp. Kliknij ją.

10. Po wyświetleniu okna z informacją kliknij przycisk OK. Nazwy wpisane w pierwszym wierszu

arkusza staną się nazwami pól formularza.

11. Okno formularza nosi nazwę identyczną jak zeszyt.

12. Nazwy pól zostały skopiowane z nazw kolumn arkusza.

Wpisywanie danych Formularz ułatwia wpisywanie danych. Zamiast się rozpraszać, obserwując całą powierzchnię ekranu, możemy się skupić na jednym oknie.

Aby dodać rekord do bazy danych:

1. W pustych polach formularza wpisz dane, które chcesz umieścić w bazie.

2. W formularzu kliknij przycisk Nowy.

3. Dane zostały przeniesione z formularza do arkusza.

4. Pola formularza są przygotowane do wpisywania następnych danych. Wpisz kolejne rekordy do

bazy (wystarczy 10).

Wyszukiwanie danych Formularz można również wykorzystać do wyszukiwania danych.

- 47 -


Aby znaleźć za pomocą formularza dane zapisane w arkuszu:

1. Kliknij ikonę Formularz.

2. Wyświetlony został formularz. W jego polach widoczne są dane z pierwszego wiersza arkusza.

3. W prawym górnym rogu wyświetlany jest numer kolejny wiersza i liczba wszystkich wierszy

w bazie.

4. Przełącz formularz w tryb wyszukiwania. Kliknij przycisk Kryteria.

5. W polu Tytuł książki wpisz szukany ciąg znaków (np. Linux).

6. Kliknij przycisk Znajdź następny.

7. W polach formularza wyświetlone zostały informacje zawarte w wierszu spełniającym zadane

kryterium.

8. W prawym górnym rogu formularza widoczny jest numer znalezionego wiersza.

9. Aby kontynuować wyszukiwanie, kliknij przycisk Znajdź następny.

10. W podobny sposób znajdź wszystkie książki wydawnictwa Helion czy MIKOM.

Sortowanie danych Dane wpisujemy do bazy w kolejności ich uzyskiwania. Łatwiej z nich wyciągnąć wnioski, gdy zostaną uporządkowane według zadanego kryterium.

Aby posortować dane:

1. Zaznacz cały arkusz.

2. Na karcie Dane/Sortowanie i filtrowanie kliknij ikonę Sortuj.

3. Po wyświetleniu okna Sortowanie wybierz pierwsze kryterium sortowania (Autor).

4. Zaznacz kolejność porządkowania rekordów (od A do Z).

5. Dodaj kolejny poziom sortowania.

6. Wybierz drugie kryterium sortowania (Cena detaliczna).

7. Zaznacz kolejność porządkowania rekordów (Od najmniejszych do największych).

8. Kliknij przycisk OK.

9. Dane zostały uporządkowane według kolejności alfabetycznej autorów.

10. Książki tego samego autora są uporządkowane rosnąco według wartości w kolumnie Cena

detaliczna.

- 48 -


Teoria Excel Definicja (1) Jest to program komputerowy nazywany arkuszem kalkulacyjnym za pomocą, którego można: • zestawiać dane w postaci tabeli • wykonywać obliczenia statystyczne, matematyczne, finansowe • wykonywać prezentację danych za pomocą wykresów słupkowych, kołowych itp. • wykonywać prostą bazę danych OPIS MENU PROGRAMU (2) Menu programu składa się z : -paska menu (pierwsza linia menu) -pasków narzędzi (druga i kolejne linie menu)

Opis STANDARDOWEGO paska narzędzi A – Nowy-tworzenie nowego, pustego dokumentu na podstawie domyślnego szablonu B – Wczytywanie-wgrywanie (otwieranie plików-tekstów istniejących na dysku) C – Zapis -nagrywanie na dysk aktywnego skoroszytu D – Drukuj-drukowanie arkusza E - podgląd wydruku F – Pisownia-sprawdzenie pisowni G – Wytnij-usuwa zaznaczenie z aktywnego arkusza i umieszcza je w Schowku H – Kopiuj-kopiuje zaznaczenie do Schowka I – Wklej-wstawia zawartość Schowka w punkcie wstawiania, a jeżeli uprzednio dokonano zaznaczenia zostanie ono zastąpione zawartością Schowka J - Malarz formatów (powoduje skopiowanie formatu zaznaczonego obiektu lub tekstu i zastosowanie go do obiektu lub tekstu, który będzie kliknięty jako następny) K - Cofnij : powoduje cofnięcie ostatnio wykonanej czynności (jednej lub kilku wcześniejszych) L - Ponów : powoduje odwrócenie działania polecenia cofnij M - Wstaw hiperłącze wstawia lub poddaje edycji wskazane hiperłącze N – Pasek narzędzi WWW wyświetla albo ukrywa pasek narzędzi Sieć WWW O – Autosumowanie-obliczanie sumy wybranej części arkusza P - wyświetla listę funkcji i ich formatów oraz umożliwia ustalenie wartości argumentów Q - sortuje rosnąco od początku alfabetu wybrane elementy R - sortuje malejąco od końca alfabetu wybrane elementy S - uruchamia kreatora wykresów T – Mapa - tworzy mapę w oparciu o wybrane dane U - wyświetla lub ukrywa pasek narzędzi rysowanie W - powiększenie X - uruchamia Asystenta pakietu Office (opcjonalnie)

Opis paska narzędzi FORMATOWANIE 1 – wybór rodzaju czcionki pisania 2 - wybór rozmiaru czcionki 3 – pogrubienie pisania 4 - pisanie kursywą (pismo pochylone) 5 – podkreślenie

11 - nadaje zaznaczonym komórkom styl zapisu procentowego 12 - nadaje zaznaczonym komórkom styl zapisu dziesiętnego 13 - zwiększa w zaznaczonych komórkach liczbę

- 49 -


6 – wyrównanie do lewej 7 – wyśrodkowanie 8 – wyrównanie do prawej 9 - scalenie zaznaczonych komórek i wyśrodkowanie tekstu 10 – stosuje do zaznaczonych komórek styl Waluta międzynarodowa

cyfr wyświetlanych po przecinku 14 - zmniejsza w zaznaczonych komórkach liczbę cyfr wyświetlanych po przecinku 15 - zmniejsza wcięcie 16 - zwiększa wcięcie 17 - dodaje krawędź do zaznaczonej komórki lub zakresu 18 - ustala kolor wypełnienia 19 - ustala kolor czcionki

RODZAJE KURSORA PROGRAMU EXCEL (3)

Zwykły kursor (wybór komórki , określanie Wypełnianie bloku komórek lub tworzenie serii bloku )

Zmiana szerokości kolumny Zmiana wysokości wiersza

Wstawianie komórek z jednoczesnym Wstawianie komórek z jednoczesnym przesunięciem istniejących w prawo przesunięciem w dół URUCHAMIANIE EXCEL'A (4) Po uruchomieniu systemu WINDOWS kliknij przycisk Start, wybierz Programy a następnie kliknij na napisie Microsoft Excel. SKOROSZYT, ARKUSZ, KOMÓRKA -PRACA Z DOKUMENTAMI SKOROSZYT-jest rodzajem dokumentu w skład, którego mogą wchodzić: (5) • arkusze • wykresy • makra Można sobie wyobrazić skoroszyt jako teczkę do , której możemy dodawać ( usuwać ) kartki (arkusze ), makra, wykresy. ARKUSZ-jest to prostokątny obszar złożony z komórek Cały arkusz składa się z …… kolumn i …… wierszy. ( tutaj są pozostawione kropki ponieważ na lekcji sprawdzisz ile jest kolumn i wierszy i wpiszesz tutaj) (5a)

- 50 -


KOMÓRKA ARKUSZA -jest podstawową i niepodzielną częścią arkusza. Każda komórka ma niepowtarzalny adres składający się z określenia literowego ( może być dwuliterowe) kolumny oraz określenia liczbowego wiersza np. A45. (5b) Czynności, które możemy wykonywać na komórkach: • Zmiana ich wymiarów czyli szerokości i wysokości. • Łączenie w grupy (scalanie). • Ukrywanie. • Zaznaczanie jako bloki.

Zaznaczanie bloku (6) Definicja bloku: jest to wyróżniony obszar arkusza. Wyróżnienie polega na podświetleniu (komórki są ciemne a napisy są pisane jasnymi literami ) zaznaczeniu komórek tworzących blok. Uwaga: jedna ( aktywna komórka ) nie jest podświetlona.

Zaznaczenie obszaru arkusza jako blok c) z klawiatury

ustaw się na pierwszej komórce żądanego obszaru sposób pierwszy

Trzymając wciśnięty klawisz SHIFT używając klawiszy kierunkowych poszerzaj obszar zaznaczenia w żądanym kierunku . sposób drugi Naciśnij klawisz F8,aby przejść do trybu rozszerzonego używając klawiszy kierunkowych poszerzaj obszar zaznaczania w żądanym kierunku. Po zaznaczeniu obszaru ponownie naciśnij klawisz F8, aby powrócić do normalnego trybu pracy. d) myszką kliknij komórkę, która ma być początkiem bloku, przyciśnij lewy przycisk myszy i trzymając przeciągaj do ostatniej komórki bloku i teraz puść lewy przycisk myszy (komórka w zaznaczonym bloku nie jest podświetlona na czarno).

WPISYWANIE FORMUŁY (WZORU) (42) wzór zawsze zaczyna się od znaku = np. =a1+a2+d3 =SUMA(a1:c14) gdy we formule konieczne jest wyszczególnienie obszaru podaje się go poprzez podanie adresu górnej lewej komórki oraz pisane po dwukropku adresu dolnej prawej komórki np. c1:e12 czyli jest to obszar w kształcie prostokąta gdzie lewy górny róg ma adres c1 a dolny prawy ma adres e12 (42a) ADRESOWANIE (ODWOŁANIE) (43) Adresowanie oznacza sposób odwoływania się do zawartości komórek arkusza czyli podanie np. A2 co oznacza kolumnę A i 2-gi wiersz można podać również nazwę komórki czy grupy komórek ( jeśli wcześniej nadaliśmy takie nazwy). Rodzaje adresowania a)odwołanie względne (44) gdy np. w komórce G5 wpiszemy wzór =A1/B2 (dzielenie zawartości komórki A1 przez B2) teraz dokonamy kopiowania zawartości komórki G5 do komórki H7 arkusz sam zmieni wzór kopiowany na =B3/C4 ponieważ podczas kopiowania nastąpiło o jedną kolumnę w prawo o dwa wiersze w dół po kopiowaniu występuje takie samo przesunięcie w wzorze . b)odwołanie bezwzględne (45) stosowane jest wtedy gdy nie chcemy aby podczas kopiowania następowała zmiana adresowań czyli w kopiowanych wzorach występowało odwołanie zawsze do tej samej komórki ·do takiego sposobu adresowania używany jest znak $ np. $C$8. c)odwołanie mieszane np. $D7 lub inny przykład E$10 (46) Poprawianie błędów (47) Komórkę, która ma być poprawiana zrób aktywną i wciśnij klawisz F2. Baza danych (48) Definicja bazy danych Baza danych jest to struktura w postaci pliku dyskowego, która służy do gromadzenia, sortowania, filtrowania informacji i jest zorganizowana w postaci rekordów a rekordy dzielą się na pola.

- 51 -


Rekord – są to dane o jednym obiekcie (jest to wiersz w tabeli czyli bazie danych) Pole – jest to część rekordu. Do pól rekordów wpisujemy dane. Pole określone jest poprzez typ, długość

oraz nazwę. Dane w polach tworzą kolumny w tabeli.

Filtrowanie bazy danych jest to wybieranie rekordów o określonych warunkach Sortowanie jest to porządkowanie bazy danych według określanego pola. Sortowanie może być rosnące lub

malejące.

Zadania z arkusza kalkulacyjnego Excel - zse.gda.plar/Excel/zadania_excel.pdf · • Uruchom...

Documents

Transcript of Zadania z arkusza kalkulacyjnego Excel - zse.gda.plar/Excel/zadania_excel.pdf · • Uruchom...