ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY …Awaria w Seveso we Włoszech byłabezpośrednim...

ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA

W SYTUACJI SKAŻEŃ CHEMICZNYCH

Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w RzeszowieMaria Suchy

„KRYZYS 2008”

RZESZÓW, PAŹDZIERNIK 2008

Wprowadzenie

Katastrofa – nagłe i nieoczekiwane wydarzenie niosące ze sobąnegatywne skutki: straty materialne oraz straty w ludziach. Określenie toodnosi się najczęściej do katastrof antropogenicznych.

Największe katastrofy przemysłowe spowodowane przez wybuchy gazu iawarie chemiczne na świecie:

awaria chemiczna w Flixborough, w zakładach chemicznych Nypro Ltd,Flixborough (Wielka Brytania),

katastrofa w zakładach ICMESA, znajdujących się w Meda, na przedmieściuSeveso (20 km od Mediolanu),

katastrofa w Bhopalu w Indiach, w zakładach Union Carbide, z których uwolnił sięsilnie toksyczny izocyjanian metylu,

wybuch w fabryce fajerwerków w Enschede w Holandii,wybuch w zakładach chemicznych AZF w Tuluzie.

Wprowadzenie

Wielkie awarie chemiczne

Flixborough, 1 czerwca 1974, Wielka Brytania

Z pękniętego rurociągu w Zakładach Chemicznych Nypro Ltd. uwolniło sięokoło 80 t gorącego ciekłego cykloheksanu. Utworzona mieszanina parcykloheksanu i powietrza spowodowała eksplozję o sile równoważnejwybuchowi 30 t TNT. W wyniku katastrofy śmierć poniosło 28 pracownikówzakładu, 36 pracowników odniosło obrażenia.

źródło: www.acusafe.com źródło: www.acusafe.com

źródło: www.tworzywa.com.pl

Wprowadzenie


Seveso, 10 lipca 1976, Włochy

W zakładach ICMESA, znajdujących się w Meda, na przedmieściu Seveso,przy wyłączonym reaktorze nastąpiła gwałtowna reakcja chemiczna, w wynikuktórej doszło do emisji około 2 ton substancji chemicznych,w tym ok. 2 kg tetrachlorodibenzoparadioksyny (TCDD) - substancji niezwykletoksycznej.

źródło

: www

.katas

trofak

atastr

ofa.re

publi

ka.pl

źródło: www.italy.indymedia.org. źródło: www.leoncavallo.org.

WprowadzenieAwaria w Seveso we Włoszech była bezpośrednim impulsem, który

doprowadził do opracowania i przyjęcia w 1982 roku przez WspólnotęEuropejską DYREKTYWY 82/501/EWG (SEVESO), zastąpionej w dniu 9 grudnia1996 r. DYREKTYWĄ RADY 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwapoważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (SEVESO II).

Wprowadzenie

Wielkie awarie chemiczne:

Bhopal, 3 grudnia 1984, Indie

W wyniku awarii w fabryce pestycydów do atmosfery przedostało się około 30ton par izocyjanku metylu (MIC), śmierć poniosło ok. 2 500 osób, 100 000 byłopoważnie rannych. Według źródeł nieoficjalnych śmierć mogło ponieść nawet15 000 osób.

źródło: www.ektaonline.org

źródło: www.Bhopal.net

źródło: www.Bhopal.net


Enschede, Holandia, 13 maja 2000 r.,

W magazynach Zakładów SE Fireworks, znajdujących się w gęsto zabudowanym obrębiemiasta Enschede nastąpił pożar oraz wybuch materiałów pirotechnicznych. Liczba ofiarśmiertelnych tej katastrofy wyniosła 20 osób; około 1000 osób doznało obrażeń, setkibudynków zostało zniszczonych lub uszkodzonych. Stwierdzono szereg zaniedbań wzakresie bezpieczeństwa, m.in. brak zezwoleń na magazynowanie dodatkowych ilościwyrobów pirotechnicznych.

Wprowadzenie

źródło: www.tworzywa.com.pl

źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Vuurwerkramp


Tuluza, 21 września 2001, Francja;

Seria wybuchów w zakładach chemicznych AZF. Śmierć poniosło 30 osób, w tym8 na zewnątrz zakładów, 2500 osób rannych.

Wprowadzenie

źródło: www.terf.org.uk. źródło: www.terf.org.uk. źródło: www.tworzywa.com.pl.

Katastrofy kolejowe z udziałem substancji niebezpiecznych

Mississauga, Kanada, 10 listopada 1979 r.

Wykolejenie się pociągu wiozącego materiały niebezpieczne (styren, toluen, propan,wodorotlenek sodu, chlor). Wskutek wykolejenia nastąpiło rozszczelnienie kilku cystern ieksplozja. Pożar spowodował emisję niebezpiecznych substancji do powietrza. W rezultacieponad 200 tys. osób musiało zostać ewakuowanych z okolicy. Była to największa ewakuacja whistorii kontynentu od czasu II wojny światowej; w zdarzeniu nie ucierpiała ani jedna osoba.

Przyczyną wypadku było przegrzanie się mechanizmów jednej z osi wagonów z początkuskładu, co spowodowało jej odpadnięcie i w efekcie katastrofę.

Wprowadzenieźró

dło: w

ww.ca

reinb

arrie

.com

Katastrofy kolejowe z udz. subst. niebezp.

Neyshabur, Khoroasan, Iran, 18 luty 2004 r.

Wykolejenie się i eksplozja wagonów przewożących siarkę (17 wagonów), benzynę(6 wagonów) oraz nawozy (7 wagonów). W wyniku eksplozji zginęło blisko 300 osób, a 460zostało rannych.

Najbliższa wioska została zanieczyszczona przez emisję niebezpiecznych substancji,natomiast 3 kolejne wioski zostały zniszczone przez falę uderzeniową.

Przyczyną katastrofy był prawdopodobnie błąd ludzki, w wyniku którego część wagonówodłączyła się na jednej ze stacji kolejowych, po czym tocząc się przez ok. 20 km, wykoleiła się.

Wprowadzenie

źródło: www.cbc.news.ca

źródło: www.news.bbc.co.uk

źródło: www.msnbc.msn.com źródło: www.news.bbc.co.uk


Graniteville, Pd. Carolina, USA, 6 stycznia 2005 r.Kolizja pociągu towarowego przewożącego chlor, wodorotlenek sodu oraz krezol, z

pociągiem ustawionym na bocznicy kolejowej w pobliżu fabryki Avondale Mills.W wyniku zderzenia jeden z wykolejonych wagonów pociągu towarowego rozszczelnił się

emitując ok. 90 ton chloru.W katastrofie zginęło 9 osób (8 w trakcie zdarzenia, 1 w wyniku inhalacji chloru), 250 osób

zostało bezpośrednio zagrożonych ryzykiem inhalacji chloru, 5400 mieszkańców zostałoewakuowanych z rejonu zdarzenia na czas dekontaminacji terenu (2 tygodnie).

Przyczyną katastrofy było błędne ustawienie urządzenia przełączającego tory na bocznicękolejową.

Wprowadzenieźró

dło: w

ww.en

.wiki

pedn

ia.or

g


Brooks, Bullit County, Kentucky, USA, 16 stycznia 2007 r.Pożar pociągu przewożącego materiały niebezpieczne. Wykoleiło się 13 wagonów, z

których 12 transportowało substancje niebezpieczne (m.in. 1,3 butadien, cykloheksan,metyloetyloketon, dihydro-2,5-dioxofuran).

W związku ze zdarzeniem ewakuowano okoliczną ludność w promieniu 1 mili, nie byłoposzkodowanych. Wystąpiło ryzyko zanieczyszczenia powietrza oraz wódpowierzchniowych w rejonie zdarzenia.

Przyczyną katastrofy był pęknięty sworzeń w 18 wagonie, co spowodowało braksterowności na jednym z zakrętów i wypadnięcie wagonu z torów.

Wprowadzenie

źródło: www.nytimes.com

16.07.2007r. wykolejenie się pociągu z płynnym fosforem w miejscowościOżydów (w rejonie buskim obwodu lwowskiego), 120 km na wschód od granicy zPolską.

Awaria objęła 15 cystern, z których pięć uległo zapaleniu.

21 osób trafiło do szpitala, 1 była w stanie ciężkim.

Ze strefy zagrożenia ewakuowano ok. 900 osób.

W związku ze zdarzeniem na terenie przygranicznym, WIOŚ w Rzeszowie prowadziłbadania stanu środowiska, także w miejscu zdarzenia.

Wybrane zdarzenia kolejowe

Transport towarów niebezpiecznych

Wprowadzenie – podstawy prawne

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJArt. 5.

Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalnościswojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatelaoraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego orazzapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonegorozwoju.

Art. 74.

1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.

2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.

ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska,

ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska,

ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych,

Podstawy prawne nadzoru IOŚ nad substancjami i preparatami niebezpiecznymi

Zapisy dyrektywy 96/82/WE zostały implementowane do ustawy z dnia 27kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska: TYTUŁ IV Poważne awarie.

Ochrona środowiska przed poważną awarią oznacza zapobieganiezdarzeniom, mogącym powodować awarię oraz ograniczenie jej skutkówdla ludzi i środowiska.

Wprowadzenie – podstawy prawne

W zakresie zapobiegania do IOŚ należy:kontrola podmiotów,

prowadzenie szkoleń,

uzgadnianie pozwoleń zintegrowanych,

opiniowanie raportów bezpieczeństwa dla zakładów dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,

prowadzenie rejestru zakładów,

badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska.

Uprawnienia Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska

źródło: www.rnjsa.com.plźródło: www.lotos.pl

Rafineria „LOTOS JASŁO” S.A.Rafineria Nafty „JEDLICZE” S.A.

ZCH „ORGANIKA SARZYNA” S.A.

Źródło: www.zch.sarzyna.pl/sor/index.html

W razie wystąpienia awarii wojewoda, poprzez komendanta wojewódzkiego PaństwowejStraży Pożarnej i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska podejmuje działania istosuje środki, niezbędne do usunięcia awarii i jej skutków.

W razie wystąpienia awarii wojewódzki inspektor ochrony środowiska możew drodze decyzji:

zarządzić przeprowadzenie właściwych badań dotyczących przyczyn,przebiegu i skutków awarii,wydać zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze środowiska.

Decyzji takiej wojewódzki inspektor ochrony środowiska nadaje rygornatychmiastowej wykonalności.

W skrajnych przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub bezpośredniegozagrożenia pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach, decyzja takamoże być ogłoszona ustnie.



Przykładowa decyzja PWIOŚ

Wybrane zagrożenia środowiska w województwie

Poważne awarie w województwie podkarpackim:

Wyciek surowej ropy naftowej z cysterny na terenie torówmanewrowych w rejonie Nastawni MD 11 w Medyce (wyciek ok. 55 Mg ropynaftowej) w dniu 31 października 1999 r.

Skutki nie zostały zlikwidowane i od 2000 r. prowadzony jest monitoringśrodowiska gruntowo-wodnego w rejonie wycieku.


Wybuch i pożar na terenie punktu przeładunkowego towarówniebezpiecznych w Chałupkach Medyckich w dniu 22 czerwca 2002 r.

Do pożaru doszło w trakcie prowadzenia przeładunku surowej ropy naftowej.Straty w mieniu wyniosły 8 mln zł. Czterech pracowników z poważnymioparzeniami przewieziono do szpitala.

Badania WIOŚ nie wykazały zanieczyszczenia środowiska naturalnego.




Wyciek amoniaku poprzez zawory bezpieczeństwa, z dwóchprzegrzanych cystern, które przy wysokich temperaturach zewnętrznych, oddłuższego czasu oczekiwały na komunikacji przestawczej - teren PKPCARGO S.A. w Medyce, 14 lipca 2006 r.



Wyciek amoniaku - Medyka, 14 lipca 2006 r.


Wybuch oparów produktów ropopochodnych, w dniu 2 października2007 r., na stacji Rzeszów – Staroniwa, podczas usiłowania kradzieży paliwa zwagonu cysterny GATX Rail Poland sp. z o.o. w Warszawie.


Pożar magazynu firmy CHEMIFARB w Rzeszowie w dniu 5 lutego2008 r.




Pożar magazynu firmy CHEMIFARB w Rzeszowie – 5 lutego 2008 r.

Transport kolejowy

Transport towarów niebezpiecznych

Centralnym organem nadzoru technicznego nad eksploatacją liniikolejowych, pojazdów szynowych i bezpieczeństwem ruchu kolejowego jestPrezes Urzędu Transportu Kolejowego. Jego kompetencje obejmują równieżnadzór nad bezpieczeństwem przewozu kolejowego materiałówniebezpiecznych.

Trwają uzgodnienia projektu porozumienia Głównego Inspektora OchronyŚrodowiska z Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego, o współpracy obuorganów w zakresie bezpieczeństwa przewozu kolejowego towarówniebezpiecznych.

źródło: www.polskalokalna.pl źródło: www.kolejland.rail.plźródło: www.przyrodapolska.pl

„KRYZYS 2008”

Zakres zadań realizowanych przez WIOŚ w Rzeszowie wramach ćwiczenia wojewódzkiego „KRYZYS 2008”:

zorganizowanie i wysłanie na miejsce zdarzenia zespołu kontrolno-pomiarowego;

sporządzenie i przekazanie drogą elektroniczną informacji doraźnej doWCZK;

dokonanie identyfikacji substancji niebezpiecznych i dostarczeniedowódcy akcji ratowniczej karty charakterystyki zidentyfikowanej substancji;

„KRYZYS 2008”

Zakres zadań realizowanych przez WIOŚ w Rzeszowiew ramach ćwiczenia wojewódzkiego „KRYZYS 2008”:

• zlokalizowanie studzienek kanalizacyjnych i udzielnie pomocyw zabezpieczeniu ich przed przedostaniem się substancji ropopochodnych;

• wprowadzenie, w drodze decyzji o rygorze natychmiastowej wykonalności,ograniczenia w korzystaniu z wód rzeki Wisłok;

• sporządzenie dokumentacji zdjęciowej z miejsca zdarzenia, pobraniepróbek wody i gleby do badań, określenie wielkości zanieczyszczonejpowierzchni i zagrożonych obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie, ustaleniemożliwości zagrożenia dla powierzchniowych ujęć wody zlokalizowanychponiżej miejsca zdarzenia.

„KRYZYS 2008”

Zakres zadań realizowanych przez WIOŚ w Rzeszowie w ramach ćwiczenia wojewódzkiego „KRYZYS 2008”:

wprowadzenie całodobowego dyżuru w Wojewódzkim InspektoracieOchrony Środowiska w Rzeszowie i natychmiastowe przekazywanie wynikówbadań laboratoryjnych do WCZK;

sporządzenie „Karty zgłoszenia poważnej awarii” i przesłanie jej drogąelektroniczną do GIOŚ DPPA w Gdańsku;

prezentacja aparatury i sprzętu WIOŚ, wykorzystywanego podczasusuwania skutków zdarzenia.

pomiary emisji substancji i energii do środowiska,

badania jakości wód, gleb, powietrza atmosferycznego,

badania mikrobiologiczne gleb, powietrza i wody,

badania składu gazów odlotowych,

pomiary akustyczne w środowisku oraz pomiary natężenia pól elektromagnetycznych,

Techniczne możliwości wykorzystania laboratoriumWIOŚ Rzeszów

MOŻLIWOŚCI BADAWCZE

Detektory i mierniki pojedynczych gazów szkodliwych (metan, chlor, siarkowodór, amoniak, tlenek węgla i inne),

tlenomierze,

detektory wielogazowe,

miernik biogazów (precyzyjny miernik dwutlenku węgla, metanu i tlenu),

przenośne stacje meteorologiczne,

GPS i oprogramowanie typu GIS,

MOŻLIWOŚCI BADAWCZE - SPRZĘT TERENOWY


chromatografy gazowe, cieczowe i jonowe,

spektroskopy absorpcji i emisji atomowej,

spektroskopy UV, VIS, IR,

aparatura do specyficznych analiz chemicznych,

aparatura do badań biologicznych


MOŻLIWOŚCI BADAWCZE – APARATURA STACJONARNA

środki łączności ( telefony, radia CB, łączność internetowa kablowa i Wi-Fi),

komputery przenośne z odpowiednim oprogramowaniem i łącznością z siecią,

nawigacja GPS,

transport,

urządzenia do poboru próbek,


MOŻLIWOŚCI BADAWCZE – SPRZĘT POMOCNICZY

DORAŹNE POMIARY I TESTY NA MIEJSCU AWARII

szybkie badania jakościowe : cyjanki, arsen, rtęć, formaldehyd,

zestawy badawcze do analityki siarczków i wielu innych substancji niebezpiecznych w wodach i gruntach,

wykrywacze rurkowe gazów niebezpiecznych wraz z zestawem do ich stosowania: zestawy Drägera,

detektory i mierniki gazów niebezpiecznych,

pomiary warunków meteorologicznych,

możliwość uruchomienia specjalistycznych pomiarów na miejscu awarii,



Laboratorium posiada wdrożony system jakości spełniający wymagania

normy PN-EN ISO/IEC 17025:200 potwierdzony certyfikatem

PCA nr AB 447


Miernik gazów odlotowych z oprzyrządowaniem


Miernik biogazów


Ultradźwiękowy miernik przepływu gazów


Kamera laparoskopowa


Przenośna stacja METEO


Detektory gazów niebezpiecznych


Mobilne laboratorium gazowe – widok z zewnątrz


Mobilne laboratorium gazowe- instalacje


Mobilne laboratorium gazowe – instalacje


Automatyczna stacja pomiarowa - Rzeszów


Detektory gazów niebezpiecznych


Zestaw do głębokich pompowań


Mierniki podstawowych parametrów wód


Aparatura stacjonarna- chromatograf GC-ECD


Aparatura stacjonarna – chromatograf IC


Aparatura stacjonarna – spektroskop ICP- OES


Aparatura stacjonarna - chromatograf GC -MS

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA

W RZESZOWIE

www.wios.rzeszow.pl

„KRYZYS 2008”

ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY …Awaria w Seveso we Włoszech byłabezpośrednim...

Documents

Transcript of ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY …Awaria w Seveso we Włoszech byłabezpośrednim...