Muzeum im. A. i J. Iwaszkiewiczóww Stawisku

Stowarzyszenie Ogród Sztuk i Nauk

XI FestiwalMuzyczne KonfrontacjeOd Chopina do Lutosławskiego

pod honorowym patronatemMinisterstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

7 listopada – 12 grudnia 2010

XI Festiwal Muzyczne Konfrontacje, przypadający w „Roku Chopinowskim”, odbywa się pod hasłem Od Chopina do Lutosławskiego. Jego ideą jest prezentacja (konfrontacja) wybranych dzieł Chopina oraz utworów muzyki solowej i kameralnej najwybitniejszych kompozytorów polskich żyjących po Chopinie (od postromantyzmu po współczesność), nawiązujących do chopinowskiej poetyki i ekspresji.

Miejscem Festiwalu jest już po raz jedenasty Stawisko – Dom Jarosława Iwaszkiewicza, najwybitniejszego wśród pisarzy badacza twórczości Chopina, a także znawcy i interpretatora szeregu ważnych zjawisk w historii kultury muzycznej.

W artykule Iwaszkiewicza pt. „Dziedzictwo Chopina”(„Nowiny Literackie” 1948, nr 12) czytamy m. in. „wpływ Chopina na przebieg dziejów sztuki muzycznej po nim jest jednym z największych, jakie istniały i sięga na znacznie dłuższą metę niż wpływ niejednego z największych jego poprzedników. W elementach jego harmoniki […] zawarła się zapowiedź jego następców: Wagnera i kompozytorów rosyjskich. Jeszcze kilkanaście lat temu wielcy mogołowie krytyki muzycznej i historii muzyki uśmiechali się pogardliwie lub lękliwie, kiedy się mówiło o wpływie Chopina, tego fortepianisty na tytana dramatu muzycznego i autora kolosalnych fresków teatralno-muzycznych Ryszarda Wagnera. Dzisiaj ten wpływ, aczkolwiek nie został jeszcze szczegółowo zbadany, nie ulega najmniejszej wątpliwości […] Elementami sztuki Chopina żywiły się przez długie lata, wielkie zresztą i samorodne, talenty Niemiec, Rosji i Francji. Elementy te weszły jako części składowe do skarbca sztuki europejskiej i do dziś dnia jeszcze karmią bezpośrednio, czy też przez przekazy, rzesze nowych artystów”.

Wśród kompozytorów polskich, których dzieła będą prezentowane podczas XI Festiwalu w zestawieniu z utworami Chopina, znaleźli się: Juliusz Zarębski, Henryk Wieniawski, Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Henryk Mikołaj Górecki i Witold Lutosławski.

Każdy tego rodzaju wybór nie jest i nie może być do końca obiektywny, koncentruje się jednak z pewnością wokół nazwisk i utworów twórców żyjących w różnych epokach po Chopinie, dla których chopinowskie idee były i są obecne, żywe, ponadczasowe, stanowiły niejednokrotnie impuls, inspirację, rezonowały w różnych sferach ich muzycznych dokonań. Stosunek Lutosławskiego do Chopina jako do wizjonera, wyznaczającego nowe drogi rozwoju muzyki kolejnych epok ma znaczenie i wymiar symboliczny; tak należy odczytywać obecność nazwiska największego wśród twórców muzyki polskiej XX w. w tytule Festiwalu.

Jest wiele interpretacji fenomenu ponadczasowej obecności, żywotności dzieła Chopina w historii muzyki.

Podkreśla się współwystępowanie, godzenie w twórczości autora mistrzowskich ballad i mazurków elementów uważanych za przeciwstawne, jak m. in.:

⋅ klasyczne wyczucie formy i bogactwo romantycznej ekspresji,

⋅ silne ukorzenienie w tradycji i wyrafinowane nowatorstwo,

⋅ polskość i europejskość,

⋅ oryginalność, indywidualność stylu, a zarazem jego walor uniwersalny,

⋅ dystansowanie się od dźwiękowego malarstwa, a jednocześnie tworzenie muzyki silnie powiązanej, kojarzonej z różnymi odcieniami ludzkich uczuć i emocji.

Juliusz Zarębski uznawany jest przez badaczy polskiej literatury muzycznej XIX w. za najbardziej godnego następcę Chopina. Tadeusz Strumiłło pisał o nim jako o „jedynym w XIX w. kontynuatorze linii chopinowskiej. […] W wielu recenzjach podkreślano, że dzieła Zarębskiego przypominają obrazy Chełmońskiego, pełne jaskrawości barw i dzikiego kolorytu tej ziemi, roztaczającej się wśród błot i śniegów. Ta nowa synteza elementów ludowych, uogólnionych do stylu narodowego na podłożu najnowocześniejszych zdobyczy techniki kompozytorskiej – oto co łączy Zarębskiego z Chopinem” (T. Strumiłło, Juliusz Zarębski).

Wiadomo, że ów świetnie zapowiadający się kompozytor i pianista (któremu dane było żyć zaledwie 31 lat) dokonał, zdaniem Mieczysława Tomaszewskiego, „najpełniejszego w muzyce polskiej po Chopinie odkrycia fortepianu od jego strony fakturalnej i czysto brzmieniowej. […] Rozpoczęte przez Chopina tu i ówdzie marzenia o fortepianowym impresjonizmie tutaj znalazły pierwszą realizację. Oczywiście, nie bez pomocy Liszta, ale cóż z tego. W Paryżu pisano o Juliuszu: <Chopin est mort – vive Zarębski>, co było niewątpliwie gazeciarskim chwytem reklamowym i dziś wywołać może tylko uśmiech”(cyt. za M. Tomaszewski, Chopin. Życie i dzieło).

Dla Henryka Wieniawskiego Chopin był „ideałem”: „Od pierwszych chwil życia otaczała go atmosfera muzyki Chopinowskiej. Słyszał ją w Lublinie w wykonaniu matki, wchłaniał jej czar w Paryżu w domu wuja swojego, Edwarda Wolffa, a w końcu poznał ją najdokładniej, gdy brat jego Józef na studium muzyki Chopinowskiej budował swą przyszłą karierę pianisty. Toteż nie dziw, że już w początkowych szkicach i próbach kompozytorskich Henryka Wieniawskiego przebija wpływ Chopina zarówno w melodii, jak i w harmonii. Dowodem tego może być chociażby ów Nokturn, szkic z roku 1848, dedykowany generałowej Angelice de Roenne” – pisał Józef W. Reiss. Fenomenalne oddanie „duszy instrumentu”, wniknięcie w istotę stylu skrzypcowego (analogicznie do opanowania stylu fortepianowego przez Chopina) to najistotniejsza cecha łącząca Wieniawskiego z Chopinem.

Co do bardziej szczegółowych analogii – zgodnie z opiniami badaczy twórczości obu kompozytorów - etiudy, mazurki czy polonezy Henryka Wieniawskiego można śmiało zestawić z etiudami, mazurkami i polonezami Fryderyka Chopina. Mają w sobie tyleż samo cennych pierwiastków artystycznych, „polotu i uduchowienia, wytworności i poezji” (J. W. Reiss, Wieniawski).

Mieczysław Karłowicz – znakomity twórca poematów symfonicznych i pieśni, nie ukrywał swego krytycznego stosunku do Chopina. Uważany jest mimo to za wybitnego kontynuatora artystycznej tradycji chopinowskiej na gruncie pieśni, w których nawiązuje do „właściwości kolorystycznych harmoniki i faktury chopinowskiej” (B. Chmara-Żaczkiewicz, Z życia i twórczości Mieczysława Karłowicza).

Karol Szymanowski pisał w 1923 r. o Chopinie: „Był on jednym z największych <rewolucjonistów> w muzyce, burząc bowiem tradycjonalizm formalny i <duchowy> otworzył jej drogę do wolności. Jednak instynkt nieomylny, wysoka kultura ukazały mu od razu drogę do właściwej niezłomnej <dyscypliny>. Plastyczna wyobraźnia nakreśliła zasadnicze kierunki i linie graniczne. […] Polskość dzieła Chopina nie ulega najmniejszej wątpliwości; nie polega ona jednak na tym, że pisał on również polonezy i mazurki (fałszywie rozumiany stosunek do muzyki ludowej jako podstawy indywidualnej twórczości!), w które nieraz z zewnątrz wciskano obcą im treść ideowo-literacką.[…] Fryderyk Chopin jest wieczystym przykładem, czym być może muzyka polska, a także

jednym z najwyższych symboli zeuropeizowanej Polski – nie tracącej nic ze swych rasowych odrębności, a stojącej na najwyższym poziomie kultury europejskiej”.

Witold Lutosławski pisał w 1970 r.: „Muzyka Chopina stała – jeśli tak rzec można – u progu mego życia. Jest ona bowiem tą właśnie, która sprawiała na mnie najsilniejsze wrażenie w najwcześniejszym dzieciństwie, wrażenie, którego nie mógłbym wówczas porównać z niczym innym. […] Do dziś dnia powracam do jego muzyki co pewien czas. Przegrywam ulubione przeze mnie etiudy, preludia, mazurki, a także większe utwory. Przeglądam je i studiuję, stale odkrywając w nich coś dla mnie nowego, coś niezwykłego, lecz nade wszystko znajdując w nich zawsze cos niezmiernie bliskiego i uwielbianego. Te moje powroty do Chopina specjalnie są mi drogie w złych chwilach mego życia. Dają mi zastrzyk życiodajnych sił, utwierdzają w przekonaniu o istnieniu idealnego, lepszego świata wyobraźni twórców” (W. Lutosławski, Postscriptum).

Henryk M. Górecki podczas spotkania w Stawisku w 1996 r. wyznał m. in.: „Biorę np. jakiś mały fragment III Sonaty Chopina – proste, zwyczajne struktury, a w nich tak ogromne bogactwo rzeczy. […] Utwory Chopina, zbudowane z tak prostych dźwięków, struktur, mogę cieszyć się nimi, mogę czuć, jak na mnie działają modulacje, pasaże” (Spotkanie z Henrykiem Mikołajem Góreckim, w: Dźwięk-Słowo-Obraz-Myśl 1997).

Wybrane dzieła Chopina oraz utwory muzyki solowej i kameralnej Zarębskiego, Wieniawskiego, Karłowicza, Szymanowskiego, Góreckiego i Lutosławskiego interpretować będą podczas XI Festiwalu „Muzyczne Konfrontacje” najwybitniejsi, znani artyści: Szabolcs Esztényi, Piotr Pławner i Maria Szwajger-Kułakowska, Jadwiga Rappe i Mariusz Rutkowski, kwartet Wilanów, Royal String Quartet. Wystąpią także najmłodsi wykonawcy: Joanna Freszel i Marek Bracha. Atrakcją będzie zarówno muzyka kreowana przez kompozytora, pianistę, wybitnego muzyka-improwizatora – Szabolcsa Esztényi, jak i możliwość posłuchania piosenek (przebojów z lat pięćdziesiątych) Witolda Lutosławskiego, podpisywanych pseudonimem Derwid, w wykonaniu Doroty Miśkiewicz i Marka Napiórkowskiego. Odbędą się także spotkania z improwizującymi kompozytorami oraz muzykami z kręgów alternatywnych, tworzących grupę „Kawalerowie Błotni”. W muzyce powstającej „na żywo” podejmują oni próbę przełożenia wybranych utworów Chopina na współczesny język dźwiękowy.

Festiwalowi towarzyszyć będzie, tradycyjnie, wystawa plastyczna – tym razem malarstwa i rysunku Hilarego (Hilarego Krzysztofiaka: 1926-1979), artysty o szczególnej poetyckiej i muzycznej wrażliwości, przez wiele lat związanego z dwutygodnikiem „Ruch Muzyczny”.

XI „Muzyczne Konfrontacje” odbywają się w roku, w którym mija 30 lat od śmierci Jarosława Iwaszkiewicza. Szczególnym podkreśleniem i uczczeniem tej rocznicy będzie epilog Festiwalu: „Muzyka do wierszy Jarosława Iwaszkiewicza”, skomponowana specjalnie na tę okazję przez Włodka Pawlika, a wykonywana przez wybitnych muzyków jazzowych - Lorę Szafran, Marka Bałatę i Włodek Pawlik Trio. W programie tego literacko-muzycznego spektaklu nie zabraknie akcentów chopinowskich, tj. poezji Gospodarza Stawiska, poświeconej Chopinowi.

Alicja Matracka-Kościelny

7 listopada – godzina 17Juliusz Zarębski

Kwintet fortepianowy g-moll op. 34Allegro – Adagio – Scherzo – Finale (Presto)

Karol SzymanowskiII Kwartet smyczkowy op. 56Moderato – Vivace, scherzando - Lento

Szabolcs EsztényiMuzyka kreowana, poświęcona F. Chopinowi

Ballada d-mollfff

WykonawcySzabolcs Esztényi

fortepian

Kwartet WilanówTadeusz Gadzina – I skrzypce

Paweł Łosakiewicz – II skrzypceRyszard Duź – altówka

Marian Wasiółka – wiolonczela

Szabolcs Esztényi – urodzony w 1939 r. w Budapeszcie, węgierski pianista, improwizator, kompozytor i pedagog, od 1969 r. mieszka w Polsce. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie wklasie fortepianu prof. M. Trombini-Kazuro, prof. Z. Śliwińskiego i kompozycji prof. W. Rudzińskiego. Jest laureatem I nagrody I Ogólnopolskiego Konkursu Improwizacji Fortepianowej (1968). Występował jako solista, kompozytor i improwizator na wielu koncertach i festiwalach w Polsce i za granicą (m. in. Biennale Zagreb, Badapesti Zenei Hetek, Donaueschinger Musiktage, Festiwal Pianistyczny w Bergamo-Brescia, Festiwal w Łańcucie, Forum im. W. Lutosławskiego, Nordiske Musikdage, Recontres Internationales de Musique Contemporaine Metz, Warszawska Jesień) Współpracował z wybitnymi artystami wykonującymi muzykę klasyczną i współczesną, m. in.: J. Artyszem, A. Hiolskim, H. Holligerem, R. Jabłońskim, J. Jewtuszenko, H. Łukomską, O. Pasiecznik, J. Rappe, Kwartetem Wilanów, Warsztatem Muzycznym Z. Krauzego. Dokonał licznych prawykonań dzieł polskich kompozytorów (m. in. K. Serockiego, P. Szymańskiego, R. Augustyna), a także licznych nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia. Od 1972 r. zajmuje się – obok działalności artystycznej – intensywną działalnością pedagogiczną i metodyczną w zakresie improwizacji fortepianowej. Od 1984 r. współpracuje z F. Latosem i M. Apagyi – twórcami kreatywnej pedagogiki muzyczno-wizualnej, założycielami Wolnej Szkoły Artystycznej w Pécs. W 1988 r. otrzymał medal Związku Kompozytorów Polskich za popularyzację polskiej muzyki współczesnej, w 1989 r. – nagrodę Orfeusz, przyznaną przez krytyków SPAM, w 1993 r. – nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, a w 1998 r. – tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych. Kwartet Wilanów – powstał w 1967 r. Od 1969 r. zyskał nazwę Kwartetu Wilanowskiego, wiążącą się z jego koncertami w dawnej rezydencji Jana III Sobieskiego. Obecnie, aby ujednolicić brzmienie nazwy w różnych językach, przyjął nazwę Kwartet Wilanów. Występował we wszystkich krajach Europy, a także w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Japonii, Meksyku, Brazylii, Peru, Wenezueli i Kolumbii. Brał udział w wielu ważnych festiwalach, m. in. w Warszawie, Wiedniu, Grazu, Berlinie, Stuttgarcie, Helsinkach, Paryżu, Dreźnie, Patras, Montrealu, Cannes, La Chaise Dieux, Bergen, Joliette. W 1971 r. zdobył II nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Kwartetów Smyczkowych im. J. Haydna w Wiedniu, w 1972 r. – srebrny medal na Biennale w Bordeaux, w 1973 r.- III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Monachium. Repertuar zespołu, obok pozycji klasycznych, zawiera liczne dzieła kompozytorów XX w., m. in. Bartoka, Bairda, Barbera, Berga, Crumba, Lutosławskiego, Pendereckiego, Szostakowicza. Kwartet występował wielokrotnie na Warszawskiej Jesieni; w 1983 r. otrzymał nagrodę krytyków SPAM Orfeusz, w 1986 i 1990 r. został laureatem nagrody Związku Kompozytorów Polskich. Zespół nagrał ponad 30 płyt kompaktowych; płyta CD nagrana dla Accordu „Witold Lutosławski – Musique de chambre” otrzymała nagrodę Diapason d`Or. Przez wiele lat Kwartet współpracował ze szwajcarskim klarnecistą Eduardem Brunnerem, a także z fińskim pianistą i dyrygentem Ralfem Gothonim. Ostatnio Wilanów współpracuje z wybitnymi muzykami jazzowymi, m. in. z Adamem Makowiczem.

14 listopada – godzina 17

Fryderyk Chopin/Pablo SarasateNokturn Es-dur

Henryk WieniawskiDudziarz

Pieśń polskaObertas

Witold LutosławskiPartita

Karol SzymanowskiSonata skrzypcowa d-moll op. 9

Allegro moderato, Patetico – Andante tranquillo e dolce – Allegro molto, quasi presto

Nokturn i Tarantela op. 28fff

Wykonawcy

Piotr Pławner skrzypce

Maria Szwajger-Kułakowskafortepian

Piotr Pławner – na estradzie debiutował w wieku 9 lat. Umiejętności gry na skrzypcach zdobywał pod kierunkiem Iwony Wojciechowskiej oraz prof. Zenona Płoszaja w Akademii Muzycznej w Łodzi. Po otrzymaniu stypendium Szerynga w Monte Carlo kształcił się w klasie mistrzowskiej w Szwajcarii. W 1990 r. otrzymał I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Młodych Skrzypków w Lublinie, w 1991 r. – I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie w Bayreuth oraz I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie im. H. Wieniawskiego w Poznaniu. W 1995 r. został laureatem I nagrody Międzynarodowego Konkursu ARD w Monachium. Występuje z najwybitniejszymi dyrygentami i orkiestrami, m. in. Tivoli Hall w Kopenhadze, Concertgebouw w Amsterdamie, Schauspielhaus w Berlinie, Chatelet w Paryżu, Herkules Saal w Monachium. Dokonał licznych nagrań radiowych i telewizyjnych, zarejestrował wiele płyt kompaktowych. Płyty z jego nagraniami otrzymały wiele nagród, m. in. ”Fryderyk 2005”, „The Strad Selection” 2007, „Fryderyk 2009”. P. Pławner wykonuje repertuar od baroku do współczesności. Zajmuje się także działalnością pedagogiczną; od 2002 r. jest profesorem Akademii Muzycznej w Katowicach. P. Pławner gra na skrzypcach Tommaso Balestrieri z 1769 r.

Maria Szwajger–Kułakowska – ceniona polska pianistka – kameralistka. Prowadzi intensywną działal-ność koncertową w Europie, a także w Japonii, Kanadzie, Tajlandii, Chile, Urugwaju i Argentynie. Współpracowała i współpracuje z wybitnymi solistami, jak m. in. W. Wiłkomirska, K. A. Kulka, I. Gi-tlis, T. Tsutsumi, E. Buszkow, B. Nizioł. P. Pławner. Jest laureatką licznych nagród dla pianistów w pre-stiżowych konkursach instrumentalnych (m. in. za najlepszy recital na Międzynarodowym Konkursie im. J. Thibaud w Paryżu), jest zapraszana w charakterze tzw. oficjalnego pianisty do wielu konkursów krajowych i zagranicznych. Uczestniczy jako wykładowca i akompaniator w licznych kursach mi-strzowskich. Jest profesorem zwyczajnym Akademii Muzycznej w Katowicach.

14 listopada – godzina 18.30

Hilary(Hilary Krzysztofiak 1926-1979)

Otwarcie wystawy malarstwa i rysunkufff

Słowo wstępne – Ludwik Erhardt

Hilary Krzysztofiak – malarz, grafik, scenograf teatralny.

Urodził się w Szopienicach na Śląsku, studiował w warszawskiej ASP; był członkiem awangardowej Grupy St-53, redaktorem graficznym m. in. pism „Po prostu” i „Ruchu Muzycznego”.

Uczestniczył w znaczących przedsięwzięciach plastycznych, jak m. in. Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, I Plener w Osiekach, wystawy Galerii Krzywe Koło i Salonu Współczesności; odgrywał ważną rolę w kształtowaniu nowoczesnego wyrazu polskiej sztuki lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Projektował scenografię do wielu sztuk, m. in. Ionesco i Mrożka.

W końcu lat sześćdziesiątych podjął decyzję o emigracji. Twórczość artystyczną kontynuował w Niemczech i w Stanach Zjednoczonych. Brał udział w wystawach zbiorowych, miał kilkanaście wystaw indywidualnych. W 1976 r. otrzymał nagrodę Fundacji im. A. Jurzykowskiego. Był osobą znaną w polskich środowiskach emigracyjnych, m. in. w kręgu paryskiej „Kultury”. Pisali o nim J. Czapski, S. Mrożek, W. Odojewski. Zmarł wStanach Zjednoczonych w wieku 52 lat.

Cenzura PRL skazała go na nieistnienie.

W 1997 r. Muzeum Narodowe w Warszawie zorganizowało wystawę prac Hilarego, prezentowaną w Galerii Zachęta, następnie w Muzeum Śląskim w Katowicach oraz w Galerii Bunkier Sztuki w Krakowie.

21 listopada - godzina 17

Fryderyk ChopinKoncert fortepianowy f-moll op. 21

Maestoso – Larghetto – Allegro vivace

Henryk Mikołaj Górecki I Kwartet smyczkowy „Już się zmierzcha”

fff

Wykonawcy

Marek Brachafortepian

Royal String QuartetWłodzimierz Promiński –I skrzypceElwira Przybyłowska – II skrzypce

Marek Czech – altówkaMichał Pepol - wiolonczela

Royal String Quartet – uważany za jeden z najbardziej interesujących kwartetów smyczkowych młodego pokolenia na świecie. Zespół jest zdobywcą ważnych nagród i wyróżnień, jak m. in.: I nagrody i Grand Prix w Casale Monferrato 2000, II nagrody w Krakowie 2003, nagrody specjalnej Jury w Kuhmo w Finlandii 2004, III nagrody w Banff w Kanadzie 2004, nagrody Fundacji Borletti-Buitoni 2005 (przyznawanej wybitnym młodym muzykom u progu światowej kariery), nagrody specjalnej MKIDN 2007 w „uznaniu zasług dla kultury polskiej”. Członkowie Royal String Quartet uczyli się u wybitnych muzyków, pierwsze lekcje pobierali u członków kwartetów Camerata i Wilanów. Studia kontynuowali m. in. w Hochschule für Music w Kolonii w klasie mistrzów z Alban Berg Quartett. W latach 2004-2008 zespół był częścią BBC New Generation Artists - programu promującego najbardziej utalentowanych artystów z całego świata. Royal String Quartet koncertuje z najwybitniejszymi artystami, w najbardziej prestiżowych salach świata, jak m. in. Wigmore Hall w Londynie, Concertgebouw w Amsterdamie, National Gallery of Art w Waszyngtonie, Palais des Beaux-Arts w Brukseli, Konzerthaus w Wiedniu. Zespół otrzymał nagrodę „Fryderyk 2003”, posiada kilka nominacji do tej nagrody.

Marek Bracha – uczestnik Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego 2010. W 2005 r. ukończył z wyróżnieniem OSM im. Z. Brzewskiego w Warszawie w klasie fortepianu T. Manasterskiej, pod okiem której kontynuował studia pianistyczne w Akademii Muzycznej w Warszawie. Obecnie jest dyplomantem tej uczelni w klasie fortepianu prof. A. Palety-Bugaj. Od 2008 r. studiuje także u Kevina Kennera w College of Music w Londynie. Był stypendystą Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci (2004, 2005), dwukrotnie stypendystą Ministra Kultury (1997, 2005) Koncertuje w Polsce i zagranicą, m.in. w Niemczech, Belgii, USA, Japonii, Chinach. Uczestniczył w wielu festiwalach krajowych i zagranicznych (m.in. Mundi Festiwal w Belgii 2003, 2004), reprezentował Polskę na międzynarodowej wystawie „Expo 2000” w Hannoverze), ma w swoim dorobku artystycznym liczne nagrody zagranicznych konkursów muzycznych.

28 listopada – godzina 17

Fryderyk Chopin, Mieczysław Karłowicz Karol Szymanowski, Witold Lutosławski

Pieśni i piosenki

Część I

Fryderyk ChopinŻyczenie op. 74 nr 1– sł. S. WitwickiFryderyk Chopin / Pauline Viardot

Separation – sł. L. PomeyBeau Rossignol – sł. F. Bordese

La Beaute – sł. L. PomeyFryderyk Chopin

Poseł op. 74 nr 7 – sł. S. WitwickiPrecz z moich oczu op. 74 nr 6 – sł. A. Mickiewicz

Mieczysław KarłowiczZasmuconej op. 1 nr 1 – sł. K. Gliński

Na śniegu op. 1 nr 3 – sł. M. KonopnickaPrzed nocą wieczną op. 3 nr 6 – sł. Z. Krasiński

Śpi w blaskach nocy op. 3 nr 5 – sł. H. HeineSkąd pierwsze gwiazdy op. 1 nr 2 – sł. J. Słowacki

Karol SzymanowskiSłopiewnie op. 46 - sł. J. Tuwim

Zielone słowa, Święty Franciszek, Kalinowe dwory, Wanda

Witold Lutosławskiz cyklu 5 pieśni do słów K. Iłłakowiczówny

Morze, Wiatr, Dzwony cerkiewnefff

Wykonawcy

Jadwiga Rappėalt

Joanna Freszelsopran

Mariusz Rutkowskifortepian

Jadwiga Rappė – śpiewu uczyła się pod kierunkiem Zofii Brėgy i Jerzego Artysza (dyplom Akademii Muzycznej we Wrocławiu). Jest także absolwentką Wydziału Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Laureatka I nagrody Międzynarodowego Konkursu Bachowskiego w Lipsku 1980, a także Festiwalu Młodych Solistów w Bordeaux 1981. Występuje na całym świecie w najznakomitszych salach koncertowych (m. in. Carnegie Hall w Nowym Jorku, Barbican Center i Royal Albert Hall w Londynie, Le Salle Pleyel w Paryżu, Gewandhaus w Lipsku), współpracuje z najwybitniejszymi dyrygentami (m. in. Sir C. Davies, N. Harnoncourt, A. Jordan, L. Maazel, K. Nagano, S. Skrowaczewski). Wykonuje przede wszystkim dzieła oratoryjno-kantatowe. Ze szczególnym upodobaniem sięga po twórczość G. Mahlera. Ma na swym koncie liczne prawykonania dzieł muzyki współczesnej (m. in. W. Kilara i K. Pendereckiego). Wiele płyt nagranych z jej udziałem otrzymało prestiżowe nagrody i wyróżnienia (m. in. 6 „Fryderyków”, nominacja do nagrody „Grammy

2005”). J. Rappe jest profesorem Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w Warszawie. W latach 2006-2009 była prezesem Towarzystwa im. W. Lutosławskiego.

Joanna Freszel – studentka I roku Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w Warszawie, w klasie prof. Jadwigi Rappe. Jest laureatką czołowych nagród wielu ogólnopolskich konkursów wokalnych (m.in. M. Karłowicza w Krakowie, F. Platówny we Wrocławiu, H. Słonickiej w Suwałkach, K. Szymanowskiego w Łodzi, „Złote Głosy Mazowsza” w Warszawie). Doświadczenia sceniczne zdobywała w operach i przedstawieniach, jak m.in. „Potyczki z Mozartem”, „Loteryja”, „Diabeł w Hadesie”, „Dydona i Eneasz” oraz w licznych koncertach okolicznościowych w Polsce i zagranicą. W 2008 r. obroniła dyplom mgr inż. ochrony środowiska w SGGW w Warszawie.

Mariusz Rutkowski – ukończył Akademię Muzyczną im. F. Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. Jerzego Romaniuka. Nagrodzony za wykonania muzyki kameralnej na Konkursie Młodych Talentów w Olsztynie, konkursach wokalnych im. I. J. Paderewskiego w Bydgoszczy, im. S. Moniuszki w Łodzi, Dusznikach-Zdroju, Warszawie. Koncertuje jako solista i kameralista, współpracuje z wybitnymi wykonawcami, jak m. in. T. Żylis-Gara, J. Rappe, U. Kryger, J. Artysz, L. A. Mróz, B. Nizioł. Wiele nagrywa dla Polskiego Radia, Telewizji, dla firmy fonograf. „Dux”.

f

Część II

Derwid / Witold LutosławskiPiosenki

fff

Wykonawcy

Dorota Miśkiewicz śpiew

Marek Napiórkowskigitara

Dorota Miśkiewicz – wokalistka jazzowa, kompozytorka, autorka tekstów; artystka o charakterystycznym stylu i ekspresji, której znakiem rozpoznawczym są nastrojowe, liryczne kompozycje, balansujące na granicy jazzu i wyrafinowanego popu. Współpracowała i koncertowała z największymi gwiazdami show-businessu: Nigelem Kennedy, Tomaszem Stańko, Ewą Bem, Anną Marią Jopek, Włodzimierzem Nahornym, a także z Cesarią Evorą (jako jedyna – oprócz Kayah – polska wokalistka, została zaproszona do wspólnego nagrania utworu, promującego ostatnia płytę Evory). Jako kompozytorka zadebiutowała w 2002 r. nominowanym do Fryderyka albumem „Dorota Goes to Heaven”, w dwa lata później wydała kolejny krążek „Pod rzęsami”. W 2008 r. wydała trzeci album „Caminho” z udziałem m. in. brazylijskiego perkusisty Guello oraz pianisty jazzowego Marcina Wasilewskiego i gitarzysty Marka Napiórkowskiego - współkompozytora piosenek.

Marek Napiórkowski – czołowy polski gitarzysta jazzowy, współpracuje i nagrywa (ponad 100 płyt) z najwybitniejszymi wykonawcami, m. in. z Patem Metheny, Mino Cinelu, Richardem Boną, Gregoirem Maretem, Adamem Holzmanem, Tomaszem Stańko, Henrykiem Miśkiewiczem, Urszulą Dudziak, Ewą Bem, Leszkiem Możdżerem, Krzysztofem Ścierańskim, Janem „Ptaszynem” Wróblewskim. Wydał dwa autorskie albumy (w katalogu Universal Music Polska), obie płyty nominowane do nagród „Fryderyka”. Album akustyczny (2007) „Wolno” z udziałem Anny M. Jopek, Nino Cinelu, Gregoire Mareta, Roberta Majewskiego, Michała Tokaja, Roberta Kubiszyna i Michała Miśkiewicza osiągnął status Złotej Płyty. M. Napiórkowski prowadzi własny kwartet oraz jest współliderem zespołu Funky Groove. W ankiecie Jazz Top czytelników pisma „Jazz Forum” zespół Funky Groove dwukrotnie został wybrany elektryczną grupą roku, a Marek Napiórkowski od kilku lat znajduje się w czołówce w kategorii gitary.

5 grudnia – godzina 17

Archipelag Chopin

Kawalerowie Błotnifff

Krzysztof KnittelJerzy KornowiczRyszard Latecki

Mieczysław Eligiusz LitwińskiTadeusz Sudnik

Tadeusz Wielecki

Istotą projektu Archipelag Chopin jest swobodna improwizacja nawiązująca do twórczości Chopina, komponowanie na żywo podporządkowane regułom klasycznej formy muzycznej, ale wywodzące się z wielości doświadczeń muzyków i estetycznej różnorodności wielu źródeł – od polskiej muzyki tradycyjnej i muzycznej tradycji Orientu (np. muzyki irańskiej), przez swobodną atonalność, free-jazzowe figury melodyczne, elektroniczne i fortepianowe klastery, aż do wielowarstwowej struktury barwnych szumów i rytmicznych grooves. Różnorodność ta wynika m. in. ze spotkania instrumentów akustycznych (fortepian, kontrabas, trąbka, altówka, harmonium, cytra) z brzmieniem elektroniki (syntezator, sampler, komputer, groovebox). Frazy, motywy i akordy, zapożyczone z utworów Chopina, są punktem wyjścia do własnej muzyki i nowych kompozycji. Intencją autorów projektu – improwizujących kompozytorów oraz muzyków z kręgów alternatywnych nie jest destrukcja chopinowskiego przekazu, lecz próba przełożenia go na język dźwiękowy naszych czasów, tworzenie na żywo w oparciu o wartości i cechy istotne nowej muzyki.

Kawalerowie Błotni - grupa powstała w 2001 r. z inicjatywy Jerzego Kornowicza. Ma za sobą szereg działań intuicyjnych i kompozycji kreowanych na żywo w najróżniejszych nietypowych okolicznościach, np. w lasach czy na łąkach. Grywają też „na pokojach”. Dotychczasowe projekty to m. in.: Błotni (zamówienie Stowarzyszenia Kultury i Edukacji 2001), Opary (zamówienie Warszawskich Spotkań Muzycznych 2004), Przypowieści (zamówienie Festiwalu Audio Art. 2004), Przypowieści rzeczne (zamówienie Fundacji „Ja Wisła” 2005), Śpiewnik kawaleryjski (zamówienie Stowarzyszenia Autorów ZAIKS 2005), Knieje (zamówienie Festiwalu Musica Polonica Nova 2006), Sceny z bezkresu (zamówienie Festiwalu Warszawska Jesień 2006), Le Chevalier Chopin par Kawalerowie Błotni (zamówienie Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina 2006).

12 grudnia – godzina 17

Epilog

Włodek Pawlik Muzyka do wierszy Jarosława Iwaszkiewicza

fff

Wykonawcy:

Lora Szafranśpiew

Marek Bałataśpiew

aktor recytujący

Włodek Pawlik TrioWłodek Pawlik – fortepianCezary Konrad – perkusjaPaweł Pańta – kontrabas

Włodek Pawlik – studiował w Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie fortepianu prof. Barbary Hesse-Bukowskiej, a także w Hochschule fűr Musik und Darstellende Kunst w Hamburgu w klasie kompozycji i aranżacji jazzowej. Jest laureatem I nagrody na XV Międzynarodowym Konkursie Jazzowym w Dunkierce 1984, II nagrody na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Monako 1988, finalistą Międzynarodowego Konkursu Pianistów Jazzowych im. T. Monka w Waszyngtonie 1989. Wykładał m. in. w Western Michigan University oraz podczas International Jazz Conference 99 w Los Angeles. Występował na najważniejszych festiwalach jazzowych na świecie, w tym na North Sea w Hadze. Ma w swoim dorobku kilkanaście autorskich płyt. Otrzymał m. in. nagrodę „Fryderyk 2005” za „Stabat Mater” oraz nagrodę TVP Kultura 2006.

Lora Szafran – uznawana za jedną z najwybitniejszych polskich wokalistek jazzowych, w 1986 r. ukończyła Akademię Muzyczną w Katowicach, Wydział Jazzu i Muzyki Rozrywkowej, w 1984 r. zajęła I miejsce na Międzynarodowych Spotkaniach Wokalistów Jazzowych w Zamościu. Od 1988 r. współpracowała z jedną z najlepszych formacji jazzu akustycznego New Presentation. W wokalistyce nie ogranicza się wyłącznie do muzyki jazzowej; wielokrotnie brała udział w międzynarodowych festiwalach piosenki, wygrywając m. in. Sopot 90 - Grand Prix i Bursztynowy Słowik, Bregenz – Austria 90, Cesme – Turcja 91. W 2005 r. założyła wraz z Patrycją Gola i Beatą Bednarz trio wokalne Big Stars, z którym zdobyła III nagrodę Festiwalu Jedynki Sopot 2006. Współpracuje z wieloma wybitnymi muzykami jazzowymi polskimi i zagranicznymi.

Marek Bałata – polski wokalista jazzowy; specjalizuje się w improwizacjach scatem, tworząc instrumentalne brzmienia od tenora do falsetowego sopranu. Wykonuje głównie swoje oryginalne kompozycje, ma w repertuarze także standardy, transkrypcje utworów Chopina, piosenki Komedy, Koniecznego, Młynarskiego, Osieckiej, które łączy jazzowa interpretacja. Na co dzień występuje z własnym Quintetem, w skład którego wchodzą najlepsi muzycy polscy. Koncertował z wybitnymi artystami jazzu, jak m. in. Billy Hart, Steve Davis, Ernie Adams, Peter Madsen, Andy Manndorff. Przez kilkanaście lat zwyciężał w corocznym plebiscycie JAZZ TOP pisma Jazz Forum w kategorii Wokalista Jazzowy. Jako artysta grafik prezentuje swoje własne rysunki na spektaklach multimedialnych.

Festiwale – Muzyczne Konfrontacje2000-2010

I Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2000Bach – Vivaldi – Chopin

II Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2001Mistrz i uczeń

III Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2002Muzyka Źródeł

IV Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2003Między kompozycją a improwizacją

V Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2004Piękno liryki

VI Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2005W Salonie i w Ogrodzie

VII Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2006Mozart i Chopin

VIII Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2007Chopin – Szymanowski – Lutosławski

IX Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2008 Na pograniczu kultur – polskiej i ukraińskiej

X Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2009Dzieło Chopina i jego literackie rezonanse

XI Festiwal Muzyczne Konfrontacje 2010 Od Chopina do Lutosławskiego

W festiwalach „Muzyczne Konfrontacje” 2000-2010wzięli udział

artyści – wykonawcy muzyki klasycznej: Klaudiusz Baran, Krzysztof Bąkowski, Bartłomiej Bednarczyk, Marta Boberska, Marek Bracha, Mariola Cieniawa, Krzysztof Ciupiński-Świątek, Justyna Dąbek, Joanna Domańska, Marek Drewnowski, Katarzyna Drzewiecka, Jerzy Dybał, Szabolcs Esztényi, Joanna Freszel, Hubert Giziewski, Anna Górecka, Ryszard Groblewski, Krzysztof Jabłoński, Krzysztof Jakowicz, Kuba Jakowicz, Michał Janczak, Katarzyna Jankowska-Borzykowska, Władysław Kłosiewicz, Bartłomiej Kominek, Agnieszka Kozło, Urszula Kryger, Katarzyna Krzyżanowska, Konstanty A. Kulka, Jarosław Malanowicz, Urszula Mazurek, Julita Mirosławska, Iwan Monighetti, Robert Morawski, Marta Mularczyk, Maciej Nerkowski, Ewa Pobłocka, Patrycja Piekutowska, Piotr Pławner, Katarzyna Popowa-Zydroń, Jolanta Pszczółkowska-Pawlik, Karol Radziwonowicz, Jadwiga Rappe, Zbigniew Raubo, Mariusz Rutkowski, Natalia Sawościanik, Anna Sikorzak-Olek, Bolesław Słowik, Katarzyna Sokołowska, Jan Stanienda, Lilianna Stawarz, Tomasz Strahl, Artur Stefanowicz, Paweł Sulej, Maria Szwajger-Kułakowska, Wojciech Świtała, Ewelina Wojciechowska, Tytus Wojnowicz, Edward Wolanin;

artyści – wykonawcy muzyki jazzowej, piosenki poetyckiej, muzyki ludowej: Marek Bałata, Julia Doszna, Cezary Konrad, Andrzej Kurylewicz, Inga Lewandowska, Olena Leonenko, Adam Makowicz, Dorota Miśkiewicz, Leszek Możdżer, Włodzimierz Nahorny, Zbigniew Namysłowski, Marek Napiórkowski, Paweł Pańta, Włodek Pawlik, Kuba Stankiewicz, Nina Stiller, Janusz Strobel, Lora Szafran, Janusz Szrom, Marek Walawender, Grzegorz Turnau;

aktorzy: Mariusz Bonaszewski, Henryk Boukołowski, Marcin Dorociński, Krzysztof Gosztyła, Krystyna Janda, Monika Niemczyk, Daniel Olbrychski, Jerzy Radziwiłłowicz, Magda Teresa Wójcik;

zespoły: Concerto Avenna pod dyrekcją Andrzeja Mysińskiego, Il`Concertino z Tubingen, Chór Muzyki Cerkiewnej pod dyrekcją ks. Jerzego Szurbaka, Chór Musica Sacra pod dyrekcją Pawła Łukaszewskiego, Czeremszyna, Di Galitzyaner Klezmorim, Huculska kapela Czeremosz Romana Kumłyka z Żabiego, Kapela Bartłomieja Koszarka Benkowego z Bukowiny Tatrzańskiej, Kapela klezmerska Teatru Sejneńskiego, Kawalerowie Błotni, Kroke, kwartet Camerata, kwartet Prima Vista, kwartet Wilanów, Lautari, Royal String Quartet, Trebunie-Tutki, Tria jazzowe Andrzeja Jagodzińskiego, Andrzeja Kurylewicza, Włodka Pawlika, Zbigniew Namysłowski Quartet, Zespół Huculski Czarnohora, Zespół Muzyki Dawnej pod kier. Jacka Urbaniaka, Zespół Polski Marii Pomianowskiej;

zorganizowano wystawy: plakatów muzycznych Jana Młodożeńca, rzeźby Adama Myjaka, malarstwa Edwarda Dwurnika, malarstwa Jarosława Modzelewskiego, malarstwa Marka Jaromskiego, tkaniny artystycznej Krystyny Arskiej-Perepłyś, grafiki Józefa Gielniaka, Karol Szymanowski 1882 – 1937, malarstwa młodych artystów polskich i ukraińskich,

z Krzemieńca i Lwowa (poplenerowa), prac Andrzeja Strumiłły - inspirowanych literaturą, performance Jerzego Kaliny – „Nad Utratą pamięci”, malarstwa i rysunku Hilarego (Hilarego Krzysztofiaka);

spotkania literackie: z Włodzimierzem Odojewskim, z poetami „kresowymi” – Krzysztofem Kołtunem i Markiem Olbromskim, spektakl muzyczno-poetycki „Ja się też przytulę do ziemi cichutko” (złożony z wierszy J.

Iwaszkiewicza z muzyką E. Pałłasza), „Wieniec dla Jarosława” – wieczór poetycki w ramach XXXVI Warszawskiej Jesieni Poezji, prezentacje poezji od Dehmela i Norwida po Gałczyńskiego i Iwaszkiewicza, inspirowanych

dziełami F. Chopina;

odbyły się sympozja, konferencje: „Co dzisiaj znaczy dla nas sztuka J. S. Bacha?”

z udziałem: Rafała Augustyna, Krzysztofa Baculewskiego, Krzysztofa Knittla, Tadeusza Wieleckiego, Lidii Zielińskiej,

„Improwizować, myśleć, tworzyć”z udziałem: Agnieszki Morawińskiej, Jana Gondowicza, Krzysztofa Knittla, Romana Kowala, Bohdana Pocieja,

„Uniwersalizm ludzkiego doświadczenia - Przestrzeń w literaturze polskiej i ukraińskiej”, „Co dzisiaj znaczy dla nas sztuka F. Chopina?”

z udziałem Piotra Wojciechowskiego, Grzegorza Piotrowskiego, Radosława Romaniuka.W 2002 r. Festiwal gościł uczestników Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej „Wokół kategorii narodowości, wielokulturowości i uniwersalizmu w muzyce polskiej” - w 120 rocznicę urodzin Karola Szymanowskiego.

Realizacja części przedsięwzięć odbyła się we współpracy ze Związkiem Kompozytorów Polskich, Związkiem Literatów Polskich, Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie, Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej.

Stowarzyszenie Ogród Sztuk i Nauk

powstało w 1994 r. Skupia zarówno twórców kultury, związanych z regionem południowozachodniego Mazowsza, jak i osoby nie mające zawodowych związków z kulturą, ale pragnące w niej aktywnie uczestniczyć. Podstawowy cel działalności to popularyzacja różnorodnych dziedzin sztuki i nauki poprzez organizowanie koncertów, wieczorów literackich, teatralnych, wystaw, sympozjów.

Spotkania odbywają się najczęściej w Muzeum w Stawisku, gromadzą liczną publiczność, zarówno okoliczną, jak i warszawską. Szczególne uznanie zyskały zwłaszcza cykle imprez: Dźwięk-Słowo-Obraz-Myśl, Spotkania z Nauką i Muzyką, od 2005 r. – Akademia Myśli i Dźwięku, Od 2000 r. odbywają się Festiwale Muzyczne Konfrontacje.

W ciągu roku organizowanych jest około 30 spotkań.

W ramach działalności wydawniczej Stowarzyszenia ukazało się 6 książek: Dźwięk-Słowo-Obraz-Myśl (3), Wokół kategorii narodowości, wielokulturowości i uniwersalizmu w muzyce polskiej (poświęconej twórczości Karola Szymanowskiego), Działalność Parafii św. Krzysztofa w czasach PRL, Ludzie Nauki – Podkowa Leśna-Stawisko 2009.

W latach 2003-2008 Stowarzyszenie organizowało wyjazdowe warsztaty integracyjne, mające na celu bezpośredni kontakt z historycznymi zabytkami.

Źródłami finansowania Ogrodu Sztuk i Nauk są dotacje i składki członkowskie.

Stowarzyszeniem kieruje pięcioosobowy zarząd.

koncepcja merytoryczna festiwalui nadzór programowy

Alicja Matracka-Kościelny

redakcja programuAlicja Matracka-Kościelny

Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewqiczów w Stawisku05-807 Podkowa Leśna, ul. Gołębia 1tel. 22 758 93 63; fax 22 729 14 21

www.stawisko.pl