Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

●

Ogólne informacje dotyczące możliwości dostosowania środowiska pracy dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności w zakresie psychospołecznych warunków pracy

dr Dorota Żołnierczyk-Zredamgr Karolina Pawłowska-Cyprysiak

Zakład ErgonomiiCentralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Wymagania ogólne dotyczące psychospołecznych warunków pracy

Zalecenia i wymagania wspomagające dla osób z różnymi niepełnosprawnościami

Zalecenia i wymagania wspomagające dla osób z niepełnosprawnością intelektualną

Zalecenia i wymagania wspomagające dla osób z niepełnosprawnością psychiczną

Zalecenia i wymagania wspomagające dla osób z niepełnosprawnością narządu wzroku

Zalecenia i wymagania wspomagające dla osób z niepełnosprawnością narządu słuchu

Charakterystyki zawodów rekomendowanych osobom z różnymi niepełnosprawnościami

Plan prezentacji:

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Właściwie psychospołeczne środowisko pracy powinno być tak zaprojektowane,

aby:

1. Nie występowało przeciążenie pracą

2. Wymagania pracy nie były konfliktowe/ sprzeczne

3. Istniały jasne procedury postępowania na wypadek wystąpienia różnych

zdarzeń wyjątkowych (np. awarie sprzętu, konflikty z

klientami/współpracownikami)

Wymagania ogólne dotyczące psychospołecznych warunków pracy

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

1. Pracownik powinien mieć możliwość sprawowania

podstawowej kontroli nad procesem pracy,

2. Pracownik powinien otrzymywać jasne informacje zwrotne

dotyczące efektów swojej pracy

3. Pracownik powinien mieć możliwość uczestniczenia w

szkoleniach, rozwoju zawodowym oraz mieć możliwość

awansowania

Wymagania ogólne dotyczące psychospołecznych warunków pracy (cd.)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Wymagania ogólne dotyczące psychospołecznych warunków pracy (cd.)

1. Pracownik powinien mieć możliwość bezpośredniego kontaktu z przełożonym oraz ze współpracownikami

2. Pracownik powinien otrzymywać niezbędną pomoc od przełożonego oraz współpracowników

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Wymagania ogólne wynikające z Ustawy o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej z

1997 r.

Określone wymagania dotyczące psychospołecznych aspektów pracy dla osób niepełnosprawnych reguluje ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej z 1997 roku wraz z jej dalszymi zmianami:

1. Uprawnienie do racjonalnych usprawnień2. Uprawnienie do skrócenia wymiaru czasu pracy do 7 godzin (35

godzin tygodniowo)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

3. Uprawnienie do zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy

4. Uprawnienie do dodatkowego urlop wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym

5. Uprawnienie do zwolnienia od pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym

6. Uprawnienie do dodatkowej przerwy wliczanej w czas pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek (15 minut)

Wymagania ogólne wynikające z Ustawy o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej

(cd.)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością intelektualną

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną wymagają:

1. dostosowania zadań zawodowych do potencjału intelektualnego, którym dysponują

2. wsparcia trenera pracy, który byłby łącznikiem pomiędzy osobą a otoczeniem społecznym oraz osobą uczącą je zawodu

3. dłuższego, niż w przypadku innych pracowników, szkolenia zawodowego

4. jasnych procedur postępowania w różnych sytuacjach

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną wymagają:

1. jasnych, jednoznacznych komunikatów dotyczących efektów swojej pracy

2. używania w rozmowie z nimi prostych słów, nieskomplikowanych wyrażeń (brak wtrąceń anglojęzycznych), używania zamiast wyrażeń abstrakcyjnych - przykładów z życia codziennego

3. używania w rozmowie z nimi krótkich zdań i tekstów „nieprzeładowanych” informacjami

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością intelektualną (cd.)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

1. oznaczenia czynności roboczych i miejsc, z których korzystają (np. toalety, bufet, ważne działy, takie jak kadry, magazyny, itp.) przy pomocy prostych piktogramów ułatwiających ich zrozumienie

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością intelektualną (cd.)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością psychiczną

Osoby, których niepełnosprawność wynika ze schorzeń psychicznych wymagają:

1. pracy w porze dziennej (pora nocna narusza ustalony rytm dnia)

2. pracy nie związanej bezpośrednio z odpowiedzialnością za zdrowie i bezpieczeństwo innych osób

3. obecności w zespole osoby zaufanej, do której mogą zwrócić się z problemem

4. „niestygmatyzowania pozytywnego ” (np. traktowania ulgowo, protekcjonalnie, w sposób uprzywilejowany)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Osoby, których niepełnosprawność wynika ze schorzeń psychicznych wymagają:

1. możliwości korzystania z elastycznego czasu pracy w okresie remisji choroby, job sharing

2. wsparcia przełożonego lub współpracowników w przypadku intensywnych/konfliktowych kontaktów z klientami, pacjentami, uczniami, itp.

3. jasno ustalonego schematu działania

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością psychiczną (cd.)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością narządu wzroku

Osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku wymagają:

1. tempa pracy, które jest dostosowane do ich możliwości percepcyjnych

2. możliwości korzystania z częstych przerw w pracy w celu odciążenia od konieczności ciągłej koncentracji uwagi

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Osoby z niepełnosprawnością narządu słuchu wymagają:

1. zapewnienia możliwości swobodnej komunikacji z otoczeniem

2. zapewnienia możliwości swobodnego dostępu do informacji

3. otrzymywania wsparcia w przypadku uciążliwych i intensywnych kontaktów z klientami

Zalecenia i wymagania związane z osobami z niepełnosprawnością narządu słuchu

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Charakterystyki zawodów rekomendowanych osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności

Zawody zostały wybrane w oparciu o następujące kryteria:1. możliwość wykonywania danego zawodu przez osoby z różnymi

rodzajami niepełnosprawności,

2. możliwość awansu społecznego dla osób z niepełnosprawnościami, dzięki wykonywaniu przez nie zawodu wymagającego wyższych kwalifikacji,

3. nierekomendowanie zawodów, które nie cieszą się uznaniem społecznym i są odbierane jako dyskryminujące,

4. rekomendowanie zawodów, które nie wymagają wysokich kwalifikacji i mogłyby być wykonywane przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną.

5. atrakcyjność zawodu na rynku pracy

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Lista rekomendowanych zawodów

agent reklamowy biolog historykinżynier technologii żywności kurator sądowy

agent ubezpieczeniowy biomasażysta historyk sztuki inżynier telekomunikacji kuśnierz agent usług artystycznych chemik hutnik – dmuchacz szkła inżynier transportu lekarzanalityk pracy dealerzy/maklerzy informator handlowy inżynier włókiennik lekarz stomatologanalityk systemów komputerowych dietetyk

informator ruchu pasażerskiego kartograf lekarz weterynarii

animator kulturydoradca inwestycyjny inkasent

kierownik działu badawczo-rozwojowego ludwisarz

archeolog doradca personalny

inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy

kierownik działu finansowego i administracyjnego magazynier

architekt krajobrazu doradca zawodowy

inspektor kontroli skarbowej

kierownik działu informatyki magazynier (sprzedawca)

architekt wnętrzdoręczyciel pocztowy

inżynier automatyki i robotyki

kierownik działu reklamy, promocji i pokrewnych makler papierów wartościowych

artysta fotografik elektroenergetykinżynier biocybernetyki i inżynierii biomedycznej komornik sądowy malarz budowlany

artysta grafik elektromechanik inżynier elektronik kompozytor manikiurzystka pedikiurzystka

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

artysta muzyk etnograf/etnolog inżynier elektryk konduktor maszynistkaartysta plastyk projektant wzornictwa przemysłowego farmaceuta

inżynier inżynierii środowiska konserwator dzieł sztuki matematyk

artysta rzeźbiarz fizjoterapeuta inżynier kontroli jakościkonsultant/agent sprzedaży bezpośredniej mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych

astrolnom fizyk inżynier leśnictwakontroler rozliczeń pieniężnych meteorolog

asystent ds. księgowości geofizyk inżynier poligraf korektor składu

montażysta (obrazu i dźwięku) telewizyjno-filmowy

bibliotekarz geografinżynier systemów komputerowych koszykarz-plecionkarz monter izolacji budowlanych

bibliotekoznawca geologinżynier technologii ceramiki kreślarz techniczny muzealnik

bioenergoterapeuta glazurnikinżynier technologii drewna księgarz muzykolog

biofizyk grafik komputerowy inżynier technologii przetwórstwa skóry kulturoznawca nauczyciel nauczania początkowego

Lista rekomendowanych zawodów (cd.)

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

Lista rekomendowanych zawodów (cd.)nauczyciel szkoły specjalnej

pośrednik w obrocie nieruchomościami reżyser teatralny szewc naprawiacz technik technologii szkła

nauczyciel szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych pozłotnik rękawicznik szklarz

technik technologii wyrobów skórzanych

nauczyciel/instruktor praktycznej nauki zawodu

pracownik informacji turystycznej

robotnik przygotowujący drewno szlifierz

technik technologii żywności

operator myjni pracownik lombardu rzecznik patentowy szlifierz materiałów drzewnych technik telekomunikacji

operator procesorów tekstu pracownik ochrony rzeczoznawca szlifierz metali

technik żywienia i gospodarstwa domowego

operator sieci komputerowej pracownik socjalny rzeźnik wędliniarz szwaczka tokarz

operator urządzeń do wyrobów masy papierniczej i produkcji

pracownik zakładu pogrzebowego sanitariusz szyldziarz tokarz w drewnie

operator urządzeń nadawczych i telekomunikacyjnych prawnik legislator scenograf technik architekt treser psówopiekunka dziecięca projektant mody sekretarz administracyjny technik farmaceutyczny urbanista

optyk mechanikprojektant systemów komputerowych socjolog technik hodowca zwierząt urzędnik podatkowy

Możliwości dostosowania w zakresie psychospołecznych warunków pracy

organizator obsługi turystycznej przewodnik turystyczny

specjalista analizy rynku (badacz rynku) technik informatyk witrażownik

organizator widowni przędzarz specjalista bankowości technik leśny wizażysta

ortopeda mechanik psycholog specjalista do spraw marketingu i handlu technik meteorolog wizytator

pamiątkarz psychoterapeuta

specjalista do spraw szkolenia i rozwoju zawodowego

technik ochrony środowiska wulkanizator

pedagog szkolny pszczelarz

specjalista ds. informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej technik ogrodnik

wychowawca w placówkach pozaszkolnych

piekarz realizator programów telewizyjnych

specjalista ds. ubezpieczeń majątkowychtechnik ortopeda zabawkarz

pisarz realizator światła spedytor technik poligraf zabiegowy balneologiczny plastyk redaktor programowy sprzedawca technik rolnik zaopatrzeniowiec

politologredaktor wydawniczy (edytor) statystyk

technik technologii drewna

zawodowy działacz organizacji pozarządowej

pomoc domowa reżyser filmowy i telewizyjny syndyk

technik technologii odzieży zdobnik ceramiki

Lista rekomendowanych zawodów (cd.)