Wykonywanie tynków. Kwalifikacja B.18.3. Podręcznik do ...€¦ · REFORMA 2012 Mirosława Popek...

REFO

RMA

2012

Mirosława Popek

Wykonywanie tynków

Kwalifikacja B . 18.3

MURARZ-TYNKARZ TECHNIK BUDOWNICTWA

Podręcznik do nauki zawodu

Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do nauczania w zawodach na podstawie opinii rzeczoznawców: dr Moniki Szymańskiej, mgr inż. Janiny Guryńskiej, mgr inż. Małgorzaty Karbowiak.Typ szkoły: technikum, zasadnicza szkoła zawodowaZawód: technik budownictwa, murarz-tynkarzKwalifikacja: B.18. Wykonywanie robót murarskich i tynkarskichCzęść kwalifikacji: 3. Wykonywanie tynków

Rok dopuszczenia: 2014

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.Warszawa 2014

Wydanie I

ISBN 978-83-02-14665-7

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Tomasz Kompanowski (redaktor cyklu), Maria Siarkiewicz (redaktor merytoryczny)Konsultacje: Renata Solonek, Robert Pyszel Redakcja językowa: Małgorzata Krygier, Ewa WojtyraRedakcja techniczna: Elżbieta WalczakOpracowanie graficzne: Dominik KrajewskiIlustrator: Jacek ChlebickiProjekt okładki: Anna RżyskoSkład i łamanie: Shift_Enter

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96Tel.: 22 576 25 00Infolinia: 801 220 555www.wsip.plDruk i oprawa: DROGOWIEC-PL Sp. z o.o., Kielce

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo.Więcej na www.legalnakultura.pl

Polska Izba Książki

SPIS TREŚCI 3

1. Ogólne wiadomości o tynkach

1.1 Podział tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.2 Materiały stosowane do wykonywania tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.3 Narzędzia i sprzęt do wykonywania tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.3.1. Narzędzia do ręcznego wykonywania tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111.3.2. Sprzęt do tynkowania mechanicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

2. Sposoby przygotowywania i skład zapraw tynkarskich

2.1 Sposoby przygotowywania zapraw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 2.2 Skład zapraw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

3. Prace przygotowawcze przed tynkowaniem

3.1 Przygotowanie podłoża pod tynki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.2 Wyznaczanie powierzchni tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.3 Sprawdzanie i przygotowanie zaprawy tynkarskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4. Zasady wykonywania tynków

4.1 Techniki wykonywania tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464.1.1. Ręczne wykonywanie obrzutki, narzutu i gładzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4.2 Techniki uzyskiwania faktur tynków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 4.3 Tynk jednowarstwowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

4.3.1. Wykonanie tynków jednowarstwowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554.3.2. Ręczne wykonywanie tynków gipsowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564.3.3. Mechaniczne wykonywanie tynku gipsowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

4.4 Tynki dwu- i trójwarstwowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 604.4.1. Tynki dwuwarstwowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 604.4.2. Tynki trójwarstwowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

4.5 Tynki ozdobne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 4.6 Tynki cienkowarstwowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

4.6.1. Właściwości i rodzaje tynków cienkowarstwowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664.6.2. Wykonywanie tynków cienkowarstwowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

4.7 Tynki specjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4.8 Suche tynki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

5. Wykończeniowa obróbka tynków

5.1 Obrabianie ościeży i tynkowanie gzymsów oraz kolumn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 5.2. Osadzanie kratek wentylacyjnych i innych elementów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

6. Naprawy tynku

6.1 Naprawa tynków wewnętrznych i zewnętrznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

7. Organizacja robót tynkarskich

7.1 Organizacja pracy podczas tynkowania ręcznego i mechanicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

4 SPIS TREŚCI

8. Rusztowania

8.1 Charakterystyka rusztowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

9. Odbiór robót tynkarskich

9.1 Zasady odbioru robót tynkarskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

10. Obmiar i przedmiar robót tynkarskich

10.1 Wykonywanie obmiaru robót tynkarskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 10.2 Wykonywanie przedmiaru robót tynkarskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

11. Specyfi kacja techniczna wykonania i odbioru robót tynkarskich

11.1 Charakterystyka specyfi kacji technicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

12. Dokumentacja projektowa w rozliczeniu robót tynkarskich

12.1 Charakterystyka dokumentacji projektowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Wykaz podstawowych pojęć w językach polskim, angielskim i niemieckim . . . . . . . . . . . . . . . 134

1 Ogólne wiadomości o tynkach

▪ podział tynków ▪ materiały stosowane do wykonywania tynków ▪ narzędzia i sprzęt do wykonywania tynków

1.1 Podział tynków

Tynki (wyprawy) są powłokami wykonanymi z zapraw tynkarskich, przygotowywanych na budowie lub wytwarzanych fabrycznie. Po zakończeniu wszystkich robót na etapie stanu surowego, ułożeniu instalacji w bruzdach, osadzeniu ościeżnic okiennych i drzwiowych oraz zamurowaniu przebić, można przystąpić do tynkowania.

Tynk nadaje powierzchni estetyczny wygląd, ale również chroni budynek przed utratą ciepła i działaniem czynników atmosferycznych. Obustronne otynkowanie ścian znacznie powiększa ich ciepłochronność. Tynk na ścianach fundamentowych piwnicznych stanowi często podłoże pod powłokę izolacyjną. Tynkować powinno się po zakończeniu osiadania budynku, aby uniknąć spękania powłoki tynku.

W PN-EN 13914-1:2009 podano następującą definicję tynku (zaprawy tynkarskiej): „mie-szanka co najmniej jednego spoiwa nieorganicznego, kruszywa, wody oraz (w zależności od potrzeb) domieszek lub dodatków albo domieszek i dodatków”.

Tynki można dzielić ze względu na różne kryteria:– miejsce usytuowania:

– tynki wewnętrzne (na sufitach i ścianach wewnątrz budynku),– tynki zewnętrzne (na ścianach zewnętrznych);

– rodzaj użytej zaprawy:– tynki wapienne,– tynki cementowo-wapienne,– tynki cementowe,– tynki gipsowo-wapienne,– tynki gipsowe,– tynki cementowo-gliniane,– tynki specjalne,– tynki z mieszanek przygotowanych fabrycznie;

– ilość warstw:– tynki jednowarstwowe, wśród których – w zależności od wykończenia powierzchni –

wyróżnia się:• surowe rapowane,• surowe wyrównywane kielnią,• surowe ściągane packą,• surowe pędzlowane;

– tynki dwuwarstwowe,– tynki trójwarstwowe,

W TYM ROZDZIALE DOWIESZ SIĘ: ■ co to są tynki, ■ jakie są kryteria podziału tynków.

6 1 . OGÓLNE WIADOMOŚCI O TYNKACH

– tynki cienkowarstwowe:• mineralne,• krzemianowe (silikatowe),• akrylowe,• silikonowe;

– sposób wykończenia powierzchni:– tynki zwykłe,– tynki ozdobne.

Na podkładzie z tynku dwuwarstwowego można wykonywać tynki szlachetne z miesza-nek kruszyw szlachetnych. Tynki szlachetne rozróżnia się ze względu na:– sposób obrobienia powierzchni,– strukturę,– zastosowane dodatki.

Rys. 1.1. Tynkowanie ścian: a) wewnętrznych, b) zewnętrznych

Faktura warstwy zewnętrznej tynku może być np. nakrapiana, ciągniona, kształtowana kielnią. W zależności od sposobu prowadzenia robót tynki mogą być wykonane ręcznie lub mechanicznie.

PYTANIA I POLECENIA

1. Jaką funkcję w budynku pełni tynk?2. Wymień rodzaje tynków wyróżniane ze względu na rodzaj zaprawy.3. Wymień rodzaje tynków jednowarstwowych.4. Jakie rodzaje faktury może mieć warstwa zewnętrzna tynku?

a) b)

71 .1 . PODZIAŁ TYNKÓW

1.2 Materiały stosowane do wykonywania tynków

W podręczniku Wykonywanie zapraw murarskich i tynkarskich oraz mieszanek betonowych omówiono szczegółowo wymagania dotyczące kruszywa, spoiwa oraz wody, z których wy-konuje się zaprawy tynkarskie. Niniejszy podręcznik (rozdz. 1.2) zawiera natomiast naj-ważniejsze wiadomości dotyczące składu zapraw tynkarskich.

Spoiwami stosowanymi do sporządzania mieszanek tynkarskich są: wapno, cement i gips. Wapno może mieć postać:– ciasta wapiennego z wapna gaszonego,– mleka wapiennego,– wapna suchogaszonego,– wapna niegaszonego mielonego.

Wapno gaszone musi być pozbawione domieszek (rozpuszczalnych chlorków i siarcza-nów), ponieważ powodują one powstawanie na ścianie wykwitów.

Do gaszenia wapna bezpieczniej jest użyć większej ilości wody. Wapno nie ulega wtedy przegrzaniu (spaleniu), co zmniejsza jego zdolność wiązania, plastyczność, a także prowa-dzi do zmiany koloru na brązowy. Wapno przeznaczone do wykonania zapraw tynkarskich powinno być przechowywane w dole co najmniej 3 miesiące.

Zimą wapno powinno być przechowywane w dole zabezpieczonym przed przemarza-niem za pomocą mat słomianych lub trzcinowych, papy i desek.

Wapno hydratyzowane jest gaszone fabrycznie. Zaprawę o najlepszych właściwościach uzyskuje się, mieszając wapno hydratyzowane z wodą na około 1,5–2 doby przed dosypa-niem piasku. Można też wymieszać piasek z proszkiem wapiennym i dopiero wtedy dodać wodę. Składniki należy mieszać do momentu uzyskania plastycznej mieszanki.

Wapno hydrauliczne jest przygotowywane fabrycznie. Ma dużą odporność na działanie wilgoci, dlatego stosuje się je do tynków zewnętrznych i wewnętrznych w miejscach nara-żonych na wilgoć.

Wapna pokarbidowego – ze względu na małą przyczepność do cegły i ciemniejszy kolor – używa się głównie do zapraw murarskich.

Cement stosowany do zapraw tynkarskich nie powinien zawierać grudek (ich obecność świadczy o tym, że jest zleżały lub był przechowywany w nieodpowiednich warunkach). Jeżeli jednak chce się zastosować cement, w którym występują zbrylenia, to należy go przesiać i użyć go więcej, niż przewiduje receptura. Do tynków szlachetnych stosuje się cement portlandzki biały.

Gipsu budowlanego używa się do wykonywania tynków wewnętrznych, a gipsu mode-lowego – do sztablatur, stiuków i sztukaterii. Sztablatura to tynk ze szlachetnej zaprawy

W TYM ROZDZIALE DOWIESZ SIĘ: ■ jakie są rodzaje zapraw tynkarskich, ■ z jakich materiałów wykonuje się zaprawy tynkarskie.


91 .2 . MATERIAŁY STOSOWANE DO WYKONYWANIA TYNKÓW

z mieszaniny wieloletniego ciasta wapiennego i gipsu modelowego, stiuki to ornamenty dekoracyjne o powierzchni podobnej do marmuru, sztukateria – gotowe gipsowe odlewy.

Gips szpachlowy stosuje się do cienkich gładzi gipsowych na gładkich ścianach.Zaprawę tynkarską gipsową produkuje się fabrycznie – jest mieszaniną gipsu budowla-

nego, estrichgipsu i dodatków uplastyczniających.Piasek w zaprawie tynkarskiej zapobiega skurczom zaczynu cementowego, wapiennego

lub glinianego. Ziarna kruszywa tworzą szkielet, dzięki któremu zaprawa ma odpowiednią wytrzymałość. Zanieczyszczony piasek musi być przed użyciem wypłukany mechanicznie lub ręcznie.

Dodatkowymi materiałami stosowanymi podczas prac tynkarskich są: siatki stalowe (rys. 1.2), maty trzcinowe i listwy drewniane (dranice – rys. 1.3).

Rys. 1.2. Siatka stalowa

Rys. 1.3. Dranice

Zaprawy tynkarskie (wg PN-EN 998-1:2012 uzupełnionej w PN-EN 998-1:2004/AC:2006) są produkowane fabrycznie jako mieszanki przeznaczone do zarabiania wodą na placu budowy.

Zaprawy tynkarskie powinny się charakteryzować dobrą przyczepnością do podłoża, elastycznością, ciepłochronnością, wodoszczelnością i mrozoodpornością.

Zaprawy produkowane fabrycznie składają się z mieszaniny środków wiążących, wypeł-niaczy, pigmentów i dodatków. Mogą być stosowane na zewnątrz i wewnątrz budynku. Te przeznaczone do wykonywania cienkich wypraw elewacyjnych dostarcza się także jako pasty zawierające spoiwa mineralno-organiczne lub masy ze spoiwami przygotowanymi z polimerów lub roztworów żywic. Produkuje się zaprawy:– ogólnego przeznaczenia (GP),– lekkie (LW) o gęstości pozornej po stwardnieniu do 1300 kg/m3,– barwione (CR),– jednowarstwowe zewnętrzne (OC), które spełniają funkcje tynków wielowarstwowych

do stosowania na zewnątrz,– renowacyjne (R), przeznaczone do stosowania na ścianach murowych zawilgoconych

zasoloną wodą,– izolujące cieplnie (T), mające zgodną z projektem izolacyjność cieplną.

PYTANIA I POLECENIA

1. Z jakich składników wykonuje się zaprawę tynkarską?2. Wymień rodzaje spoiwa stosowanego do wykonywania zapraw tynkarskich.3. Jakie wymagania musi spełniać kruszywo używane do zapraw tynkarskich?4. Wymień rodzaje zapraw, biorąc pod uwagę ich zastosowanie.


1.3

1.3.1. Narzędzia do ręcznego wykonywania tynkówTynkowanie małych powierzchni oraz naprawy fragmentów ściany wykonuje się zwykle ręcznie. Kielnią lub czerpakiem narzuca się masę na ścianę, a następnie wyrównuje ją pacą i zaciera packą. Do wykończenia powierzchni stosuje się narzędzia omówione w dal-szej części rozdziału.

Sprzęt wykorzystywany w pracach budowlanych musi być ergonomiczny. Podstawowym narzędziem używanym do tynkowania jest kielnia. Każdy tynkarz musi dobrać kielnię tak, aby mógł nią narzucać zaprawę. Zaprawę można narzucać na tynkowaną powierzchnię również czerpakiem.

Warstwy tynku wyrównuje się pacą, a następnie zaciera packą. Czerpak tynkarski po-zwala na pokrycie zaprawą większej powierzchni ściany niż przy użyciu kielni. Na sufity zaprawę można nanosić deską z trzonkiem. Zaprawa jest dociskana do sufitu deską, którą potem lekko się przesuwa.

Podczas wykonywania tynków gipsowych stosuje się szpachlę długą (pióro).Paca jest gładko wyszlifowaną deską o wymiarach 75 × 18 cm, zaopatrzoną w uchwyt.

Pacą nanosi się pierwszą warstwę tynku na podłoże drewniane oraz wyrównuje się drugą warstwę tynku na podłożach murowanych i betonowych. Pacę przesuwa się po ścianie ruchem zygzakowatym. Nadmiar zaprawy również zbiera się pacą. Pace mogą być wyko-nane z drewna, blachy stalowej, spienionego PVC, mogą też mieć powierzchnię obłożoną filcem lub gąbką.

Do zrobienia pacek drewnianych o wymiarach 24 × 12 cm używa się miękkiego drewna. Do deseczki montuje się rączkę. Żeby uzyskać bardzo gładką powierzchnię tynku, po-wierzchnię packi można obłożyć filcem.

Packi stalowe stosuje się wówczas, gdy chce się uzyskać gładką powierzchnię, a także do wykonywania tynków wypalanych (tynk długo zacierany packą uzyskuje większą wytrzy-małość i szczelność) oraz do tynków cienkowarstwowych. Do wyokrągleń na stykach ścian i sufitów (faset) służą packi zaokrąglone i kątowe.

Na rysunku 1.4 pokazano narzędzia do ręcznego nanoszenia tynku.Do prac pomocniczych (np. wyznaczania powierzchni, na której będzie wykonywany

tynk) jest potrzebny młotek murarski.Do tynków ozdobnych nakrapianych wykorzystywano miotełki z gałązek brzozowych

i siatki o oczkach 5–10 mm. Obecnie stosuje się aparat ręczny do nakrapiania (rys. 1.5).

Narzędzia i sprzęt do wykonywania tynków

W TYM ROZDZIALE DOWIESZ SIĘ: ■ jakich narzędzi używa się do ręcznego wykonywania tynków, ■ jakich narzędzi używa się do maszynowego wykonywania tynków.

111 .3 . NARZĘDZIA I SPRZĘT DO WYKONYWANIA TYNKÓW


a)

b)

c)

d)

e)

f)

g)

h)

i)

Rys. 1.4. Narzędzia do ręcznego nanoszenia tynku: a) czerpak, b) kielnia, c) paca, d) packa drewniana, e) packa stalowa, f) szpachla długa, g) paca okrągła, h) packa narożna, i) packa z ząbkami

Aparat składa się z pojemnika na zaprawę, wału z przymocowany-mi do niego sprężynkami i listewki stalowej, przytwierdzonej w pobliżu otworu wylotowego. Pojemnik apa-ratu napełnia się zaprawą, następ-nie obracając korbką, wprawia się w ruch sprężynki, które, zahacza-jąc o listewkę i odskakując od niej, wyrzucają zaprawę i nakrapiają nią podłoże.

Tynki ozdobne o powierzchni skrobanej lub odciskanej wykonuje się narzędziami pozostawiającymi na niej ślady, takimi jak np. lancet,

kurza stopka, a tynki czesane lub cyklinowane – za pomocą cykliny (rys. 1.6), listwy z na-bitymi gwoździami lub narzędzi kamieniarskich (rys. 1.7 i 1.8).

Rys. 1.6. Cyklina Rys. 1.7. Pobijak (pucka)

Rys. 1.5. Aparat do ręcznego nakrapiania tynku


Rys. 1.8. Narzędzia do obróbki tynków kamieniarskich: a) odbijak dłutowy, b) brzeźniak, c) dłuto, d) szlak, e) gradzina, f) groszkownik dłutowy, g) groszkownik składany, h) szpicak, i) pobijak

Do wykonywania tynków na powierzchniach, które nie leżą w jednej płaszczyźnie (ta-kich jak obramowania otworów, gzymsy, cokoły), stosuje się szablony z blachy ocynkowa-nej, wyciętej zgodnie z kształtem tynkowanej powierzchni. Wykrój z blachy przybija się do deski wzornika. Zwykle robi się dwa wzorniki – jeden do wyrównania warstwy podkła-dowej, a drugi do wyrównania warstwy wierzchniej. Na rysunku 1.9 pokazano elementy wzornika do wykonywania tynków ciągnionych.

w

w

g

w

w

d

kd

ł

w p

s

n

d

d

o

Rys. 1.9. Przykłady wzorników do tynków ciągnionych: a) blaszany wykrój profi lu gzymsu, b) deska wzornika, c) sanie wzornika, d) wzornik do dużych profi li

a) d) g)c) f) i)b) e) h)

a)

d)

c)

b)


Niedokładności można usunąć metalową linijką lub strzałką (rys. 1.10).

Do wyznaczenia powierzchni tynku i sprawdzania, czy pra-ca została prawidłowo wykonana, stosuje się sprzęt taki sam jak podczas murowania:– poziomicę,– wąż wodny,– pion murarski,– łatę murarską.

Poziomica (waserwaga) to drewniana lub metalowa belka, w której są zamontowane dwie prostopadłe do siebie libelle, dlatego można mierzyć nią odchylenia ścian i sufitów od poło-żenia poziomego i pionowego.

Wąż wodny umożliwia wyznaczenie poziomów punktów po-łożonych w odległości do 20 m. Wąż napełnia się wodą i układa końce rurek tak, aby był w nich taki sam poziom. Można go stosować przy wyznaczaniu powierzchni tynku.

Pion murarski jest metalowym stożkiem przymocowanym do sznurka.

Na rysunku 1.11 pokazano podstawowy sprzęt pomiarowy, który można stosować w pra-cach tynkarskich.

l

l

p

r

w

ł

r

r

k

Rys. 1.11. Podstawowy sprzęt stosowany do pomiarów przy tynkowaniu: a) poziomica libellowa, b) poziomica wężowa, c) pion

a)c)

b)

Rys. 1.10. Linijka i strzał-ka do obrabiania narożni-ków: a) linijka, b) strzałka

a) b)


W czasie zacierania tynku powierzchnię należy zwilżać wodą. Potrzebne są do tego pace, wiadra na wodę oraz pędzle ławkowe i pędzle trzonowe (rys. 1.12). Zaprawę przecho-wuje się w kastrach.

Rys. 1.12. Pędzle: a) ławkowy, b) trzonowy

1.3.2. Sprzęt do tynkowania mechanicznegoTynkowanie mechaniczne odbywa się za pomocą agregatów tynkarskich i pomp. W agre-gacie tynkarskim rozrabia się masę, którą nanosi się na podłoże za pomocą węża z odpo-wiednią końcówką. Agregat tynkarski to zestaw złożony z:– mieszarki składników zaprawy (zwykle bębnowej),– sita, za pomocą którego oddziela się z zaprawy duże ziarna mogące uszkodzić urządze-

nie,– pompy i elastycznego przewodu do transportu zaprawy tynkarskiej,– instalacji zdalnego sterowania i sygnalizacyjnej, która umożliwia włączenie i wyłącze-

nie urządzenia oraz kontrolowanie jego pracy,– aparatu (pistoletu) natryskowego, służącego do rozdrobniania strumienia zaprawy i jej

narzucania na tynkowaną powierzchnię,– sprężarki powietrza (w miarę potrzeby), która współpracuje z pistoletem natryskowym,

zwiększając siłę wyrzutu zaprawy.

Rys. 1.13. Nanoszenie tynku na ścianę

W trakcie doboru agregatu należy uwzględnić:– rodzaj zaprawy,– rodzaj pompy (jej wydajność i wysokość tłoczenia),– maksymalne ciśnienie robocze,

a) b)

a) b)


– odległość w pionie i poziomie, jaką musi pokonać tłoczona zaprawa,– pojemność użyteczną mieszarki,– pojemność zbiornika na zaprawę,– ciśnienie sprężonego powietrza,– średnicę węża do transportu zaprawy,– masę agregatu.

Na rynku jest wiele rodzajów agregatów tynkarskich i wybór jednego z nich nie powi-nien stanowić problemu. Przykładowe agregaty tynkarskie pokazano na rysunku 1.14.

Rys. 1.14. Przykłady agregatów tynkarskich

Agregat może być napełniany materiałami dostarczanymi na budowę w workach za pomocą przelotowej pokrywy nadmuchowej, współpracującej z silosem.

Do przygotowania zapraw tynkarskich stosuje się agregaty wyposażone w pompy. Skła-dają się one z:– pompy, której zadaniem jest zassanie przygotowanej mieszanki i tłoczenie jej na miej-

sce tynkowania,– końcówki natryskowej, która dzięki ciśnieniu, pod jakim jest wyrzucana zaprawa, za-

pewnia dobre jej przyleganie do podłoża,– przewodów tłocznych, łączących pompę z końcówką natryskową.

Przykładową pompę ślimakową, przeznaczoną do zapraw przygotowanych fabrycznie, dostarczanych w stanie suchym i wilgotnym z worków lub silosu, pokazano na rysunku 1.15.

Rys. 1.15. Agregaty z pompą mieszającą: a i b) do zapraw z worków, c) do zapraw z silosu

a)

c)b)


Tynki wykonywane z mieszanek przygotowanych fabrycznie należy zmieszać z wodą. Można to zrobić w mieszarkach mechanicznych lub przy użyciu mieszadła ręcznego z na-pędem elektrycznym (rys. 1.16).

Rys. 1.16. Mieszarki: I) mechaniczne, II) ręczne

I

II


Wybór mieszanek tynkarskich sporządzanych fabrycznie wiąże się z koniecznością zgromadzenia na budowie wielu ton worków zawierających ten produkt. Wymaga to wło-żenia dodatkowej pracy w ich załadunek, rozładunek i transport na poszczególne kondy-gnacje. Planując czas pracy, należy także uwzględnić utylizację opróżnionych worków.

Organizację budowy można poprawić, stosując system silosowy, czyli dostarczanie su-chej mieszanki w silosach (rys. 1.17). Przechowywanie w silosach umożliwia pobieranie mieszanki w miarę zapotrzebowania i postępu robót. Po podłączeniu podajnika pneu-matycznego do silosu można transportować suchą mieszankę do agregatu tynkarskiego. Agregat jest napełniany przez pokrywę nadmuchową. Pokrywa nadmuchowa zabezpiecza kosz zasypowy przed dostaniem się do niego zanieczyszczeń. Transport suchej zaprawy do agregatu jest możliwy na odległość 150 m i do wysokości 80 m. Agregaty tynkarskie pobierają z kosza suchą mieszankę i po wymieszaniu jej z wodą umożliwiają narzucenie zaprawy tynkarskiej na podłoże. Do agregatu tynkarskiego jest podłączona instalacja wod-na pozwalająca na doprowadzenie odpowiedniej ilości wody do komory mieszania.

Należy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu agregatu tynkarskiego przed pracą i zabezpieczeniu go po tynkowaniu. Przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić stan przewodów i prawidłowość ich podłączenia, a następnie przepompować przez przewody 2 wiadra mleka wapiennego. Ułatwia to przechodzenie zaprawy przez przewody. Po za-kończeniu pracy lub po przerwach trwających ponad 1 godzinę przewody należy przedmu-chać sprężonym powietrzem i przemyć wodą. Eksploatację ułatwia zastosowanie czyszcza-ków do agregatów tynkarskich (rys. 1.18). Prawidłowe działanie agregatu zależy od ilości użytej mieszanki. Sprawdzanie poziomu mieszanki wykonuje się za pomocą sondy do agregatów (rys. 1.19).

Rys. 1.18. Czyszczak do agregatów tynkarskich

Rys. 1.17. Silos do przechowywania mie-szanki

Rys. 1.19. Sonda do agregatów – czujnik poziomu materiału


Rys. 1.20. Urządzenie podawcze z silosami opadowymi lub kontenerami do załadunku maszyn do przerobu

Wyprawy tynkarskie z fabrycznie przygotowanych mieszanek można narzucać za po-mocą pistoletu natryskowego. Pistolet jest zbudowany ze zbiornika na zaprawę, dyszy do natrysku zaprawy, kurka do podłączenia sprężonego powietrza i uchwytu z przyciskiem do włączania i wyłączania powietrza. Pistolet natryskowy pokazano na rysunku 1.21, a jego zastosowanie – na rys. 1.22.

Rys. 1.21. Pistolet natryskowy do cienkowarstwowych wypraw tynkarskich

Rys. 1.22. Narzucanie wyprawy tynkarskiej za pomocą pistoletu natryskowego

a)

b)

c)


Gładź można wykonać mechanicznie, stosując aparat do narzucania gładzi (rys. 1.23) zbudowany ze zbiorniczka z dyszą połączonego ze źródłem sprężonego powietrza.

d

w

z

Rys. 1.23. Aparat do mechanicznego narzucania gładzi: a) na ściany, b) na sufi t

Tynk można zacierać za pomocą elektrycznych zacieraczek tynkarskich (rys. 1.24). Za-cieraczka składa się z następujących elementów:– spryskiwacza wody z pompką i zbiornikiem (ten model ma zbiornik o pojemności 5 l),– pompki z wężem doprowadzającym wodę do uchwytu zacieraczki,– zacieraczek o powierzchniach o różnej gładkości,– skrzynki sterowniczej z transformatorem oraz regulacją prędkości obrotów.

Średnia wydajność tego urządzenia wynosi:– przy obróbce wstępnej tynku 60−80 m²/godz.,– przy obróbce wykańczającej 7−90 m²/godz.,– przy obróbce gotowych mieszanek 70−90 m²/godz.,– przy drapaniu tynku 70−80 m²/godz.

Rys. 1.24. Zacieraczki elektryczne

Rys. 1.25. Wygładzarka do tynków

a) b)

a)

b)

Aby uzyskać gładką powierzchnię tynku, można zastosować wygładzarkę do tynków (rys. 1.25).

Wygładzanie i zacieranie tynków (rys. 1.26) należy wykonywać w specjalnej masce chro-niącej górne drogi oddechowe oraz okularach ochronnych – ze względu na dużą ilość pyłu wydzielającą się podczas pracy.

Rys. 1.26. Zacieranie tynków za pomocą elektrycznej zacieraczki

PYTANIA I POLECENIA

1. Jakie czynności wykonuje się za pomocą pacy?2. Jakimi przyrządami sprawdza się pion układanego tynku?3. Jakie urządzenia mechaniczne służą do tynkowania?

ZAPAMIĘTAJTynk to mieszanka co najmniej jednego spoiwa nieorganicznego, kruszywa, wody oraz (w zależności od potrzeb) domieszek lub dodatków albo domieszek i dodatków.Spoiwami stosowanymi do sporządzania mieszanek tynkarskich są wapno, cement i gips.Piasek w zaprawie tynkarskiej zapobiega skurczom zaczynu cementowego, wapiennego lub glinianego. Ziarna kruszywa tworzą szkielet, dzięki któremu zaprawa ma odpowied-nią wytrzymałość.Zaprawy tynkarskie powinny się charakteryzować dobrą przyczepnością do podłoża, ela-stycznością, ciepłochronnością, wodoszczelnością i mrozoodpornością.Zaprawy produkowane fabrycznie składają się z wapna budowlanego lub cementu po-wszechnego użytku albo z mieszaniny wapna i cementu. Zaprawy mogą być stosowane na zewnątrz i wewnątrz budynku.Małe powierzchnie tynkuje się ręcznie. Kielnią lub czerpakiem tynkarskim narzuca się masę, a następnie wyrównuje ją pacą i zaciera packą.Tynkowanie mechaniczne wykonuje się za pomocą agregatów tynkarskich i pomp. W agre-gacie tynkarskim rozrabia się masę i nanosi ją na ścianę za pomocą węża z odpowiednią końcówką.Do mieszania składników tynków przygotowanych fabrycznie służą mieszarki.Organizację budowy można poprawić, stosując system silosowy, czyli dostarczając suchą mieszankę z silosów. Przechowywanie w silosach umożliwia pobieranie mieszanki w mia-rę zapotrzebowania i postępu robót.


SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ

1. Wymień rodzaje tynków wyróżniane ze względu na rodzaj użytej zaprawy.2. Jakich przyrządów używa się do sprawdzenia, czy tynk został prawidłowo wykonany?3. Na rysunku 1.27 pokazano pracę tynkarską wykonywaną ręcznie. Jakie urządzenie me-

chaniczne można zastosować podczas wykonywania tej czynności?

Rys. 1.27. Tynkowanie ręczne

4. Spośród narzędzi pokazanych na poniższym rysunku wybierz te, których należy użyć do tynkowania.


5. Z jakich elementów składa się agregat przedstawiony na zdjęciu poniżej?

6. Jakie czynności przedstawiono na poniższych zdjęciach?

7. W jakie środki ochrony osobistej powinien być wyposażony pracownik korzystający z zacieraczki elektrycznej?

LITERATURA

W. Lenkiewicz, L. Urban, Roboty tynkowe. Poradnik, Arkady, Warszawa 1980.W. Martinek, N. Ibadov, Murarstwo i tynkarstwo. Technologia. Roboty tynkarskie, WSiP, War-szawa 2010.M. Popek, B. Wapińska, Budownictwo ogólne, WSiP, Warszawa 2013.Z. Wolski, Sztukatorstwo. Technologia, WSiP, Warszawa 1992.

a) b)


Wykonywanie tynków. Kwalifikacja B.18.3. Podręcznik do ...€¦ · REFORMA 2012 Mirosława Popek...

Documents

Transcript of Wykonywanie tynków. Kwalifikacja B.18.3. Podręcznik do ...€¦ · REFORMA 2012 Mirosława Popek...