Tryby nadzwyczajne służące do uchylenia lub zmiany decyzji niewadliwej lub wadliwej nieistotnie

Wykłady z postępowania 2014 Dr hab. Rafał Biskup

Jest to postępowanie zmierzające do uchylenia lub zmiany decyzji na podstawie której strona nabyła lub nie nabyła prawa

Przepisy art. 154 i 155 Kpa

Przepisy zarówno art. 154 jak i 155 KPA nie mają zastosowania w sytuacji, gdy zamiarem strony jest przeniesienie uprawnień wynikających z decyzji na inny podmiot, tzn., nie mają zastosowania w przypadku zmiany podmiotowej (zobacz wyrok NSA z dnia 6 października 2003 r.; II SA 3463/2001; niepubl.). 

Zastrzeżenie

Najczęściej na podstawie przepisów odnoszących się do zasad następstwa prawnego i wynikającego z tego następstwa przejścia praw związanych z decyzją (zobacz np. art. 494 § 2 czy art. 531 § 2 KSH)

Możliwość zmiany podmiotu decyzji

W drodze wyraźnego wprowadzenia regulacji umożliwiających przeniesienia praw wynikających z decyzji, np.:  - art. 40 ustawy Prawo budowlane (dopuszczający przeniesienie praw w pozwolenia na budowę albo art. 63 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – przeniesienie praw z decyzji o warunkach zabudowy czy art. 134 ustawy Prawo wodne – przeniesienie praw z pozwolenia wodnoprawnego

Najczęściej zasady zmiany decyzji udzielających koncesji lub zezwoleń uregulowane są w ustawach szczególnych a przepisy art. 154 i 155 nie znajdują wówczas zastosowania. Jeśli takich regulacji brak – brak jest też możliwości podmiotowej zmiany.

Albo

Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

Uchylenie lub zmiana decyzji następuje w drodze decyzji

Zmiana z 2011 roku uściśliła, że decyzje uchylić lub zmienić może organ, który ją wydał (lub jego następca prawny). Poprzednia redakcja, która wprowadzała jako uprawniony organ I instancji nie brała pod uwagę zmian w kompetencjach organów. Pozbawiono natomiast kompetencji tak z art. 154 jak i 155 organ drugiej instancji.

Uchylenie decyzji w trybie art. 154

Dla wzruszenia decyzji w trybie art. 154 k.p.a. wymagane jest spełnienie łącznie trzech przesłanek: • 1) musi być to decyzja

ostateczna, • 2) decyzja ta nie może

tworzyć praw nabytych dla żadnej ze stron postępowania

• 3) za jej uchyleniem lub zmianą przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony.

Uchylenie lub zmiana decyzji w trybie art. 154 (jak i 155) KPA może mieć miejsce jedynie w

sytuacji, gdy brak jest podstaw prawnych do jej uchylenia lub zmiany w trybie wznowienia

postępowania lub do stwierdzenia nieważności tej decyzji.

Gdy w postępowaniu administracyjnym bierze udział więcej niż jedna strona, dla spełnienia się głównej przesłanki trybu konieczne jest, aby żadna ze stron nie nabyła prawa z decyzji ostatecznej. Odnosi się to zarówno do postępowania wszczętego na żądanie jednej ze stron, jak i do postępowania wszczętego z urzędu. Z tego powodu, w tym trybie nie można zmienić decyzji rozstrzygającej sporne interesy stron, ponieważ przynajmniej jedna ze stron postępowania może wywodzić swoje prawo nabyte z decyzji ostatecznej, na mocy której inna ze stron nie nabyła prawa.

Część doktryny uważa, ze w tym trybie mogą być wzruszane wyłącznie decyzje merytoryczne, które nie nadają uprawnień, nie zaś decyzje procesowe. Wydaje się jednak, że z treści przepisu art.. 154 takiego ograniczenia nie da się wyprowadzić.

Wyjaśnienia

Zgodzić się jednak należy ze stwierdzeniem, że w trybie art. 154 § 1 nie jest dopuszczalne uchylenie lub zmiana decyzji kasacyjnej, tj. decyzji uchylającej decyzję organu pierwszej instancji i przekazującej sprawę do ponownego rozpatrzenia temu organowi (art. 138 § 2), ponieważ decyzja kasacyjna tego typu otwiera na nowo tok instancji i ma innych charakter niż pozostałe decyzje procesowe.

Wyjaśnienia

Ustalenie tego, że decyzja nie tworzy praw nabytych wymaga zbadania treści rozstrzygnięcia oraz stwierdzenia, że z jego treści strony nie mogą wyciągnąć dla siebie żadnych korzyści prawnych, nie mogą ani wywieść uprawnień, ani też sprecyzowania swoich obowiązków lub takich obowiązków innych podmiotów, które byłyby korelatem ich uprawnień (zob. wyrok WSA/Wa z 21 lipca 2006 r., VI SA/Wa 716/2006)

Innymi słowy najczęściej chodzi o decyzje deklaratoryjne uchylające wcześniejsze uprawnienie lub negatywne w całości dla wnioskodawcy !!!

Pojęcie „braku praw nabytych”

„przez nabycie prawa z decyzji ostatecznej (art. 154 kpa) należy rozumieć każde przysporzenie w sferze prawnej. W przypadku decyzji, na mocy której nałożono na stronę obowiązek tym „przysporzeniem w sferze prawnej” jest skonkretyzowanie co do treści i rozmiaru spoczywającego na stronie obowiązku. W ten sposób przepisy kpa chronią stronę przed zwiększeniem określonego decyzją ostateczną obowiązku, bez jej zgody, tylko z tego powodu, że przemawia za tym interes społeczny” (wyrok NSA 14 lutego 2002 r. IV SA 1076/2000,niepubl.) W wyroku tym wskazano także, że „skoro decyzja wydana na podstawie art. 48 Prawa budowlanego jest decyzją nakładającą na stronę obowiązek, to niedopuszczalne jest jej wzruszenie w trybie art. 154 kpa”

Problem decyzji nakładających obowiązek

Wydaje się zatem, że wykluczone z trybu art. 154 KPA są decyzje

nakładające obowiązek , o charakterze związanym, gdzie nie ma możliwości

zmniejszenia ciężaru ani późniejszego jego zmiany.

Natomiast objęte dyspozycją przepisu z art. 154 są te decyzje, które nakładają

obowiązek w pełnej wskazanej w ustawie wysokości, jeśli podejmowane

są w warunkach uznania administracyjnego

Moja interpretacja

W trybie art. 154 k.p.a. nie mogą być uchylane lub zmieniane tzw. decyzje związane, przy wydaniu których przepisy prawa nie pozwalają organom na swobodne uznanie i ta okoliczność powinna być brana pod uwagę w pierwszej kolejności. Interes społeczny lub słuszny interes strony, o których mowa w art. 154 § 1 k.p.a. może przemawiać za uchyleniem lub zmianą decyzji ostatecznej, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, tylko w przypadku decyzji uznaniowych, kiedy przy ich wydaniu organ nie jest ściśle związany przepisami prawa - wyrok WSA w Poznaniu z 15.01.2008 IV SA/Po 817/2007

Orzecznictwo

Brak nabycia praw:

Decyzje formalne

(procesowe) - pogląd

niejednolity

O umorzeniu postępowania

Decyzje merytoryczne

Odmawiające w całości przyznania uprawnień wnioskowanych przez

stronę

Nakładające obowiązek w maksymalnej wysokości

przewidzianej przez przepisy prawa - zastrzeżeniami

Decyzje odbierające nadane wcześniej

uprawnienia (decyzje wydane w wyniku

zastosowania klauzuli odwołalności)

Decyzje na podstawie, których strony nie nabyły prawa zmieniane w trybie art.154 – konkuzje

Art. 30 ust. 3 ustawy o Rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - Wojewoda podejmuje decyzję stwierdzającą utratę przyznanego statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej w razie niespełniania warunków lub obowiązków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, lub odpowiednio art. 28 ust. 1 pkt 1-3, art. 29 lub 30 ust. 2b, z dniem zaprzestania spełniania jakiegokolwiek z tych warunków lub obowiązków. Decyzja ta ma charakter deklaratoryjny – potwierdza bowiem zaistniały wcześniej stan faktyczny, który poprzez zaistnienie pozbawia wspomnianego wyżej statusu.

Przykład

Strona nie musi wykazywać w podaniu stanu braku nabycia praw z decyzji. Zgodnie z art. 19 KPA to organ ma obowiązek przestrzegać swojej właściwości z urzędu – zatem do niego

należy wybór właściwego trybu z art. 155 lub 154.

Ważne

Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie może nastąpić z urzędu lub na wniosek strony

Organem tym może być obecnie tylko ten organ, który decyzję wydał (lub jego następca prawny)

Charakter postępowania

Obecnie, po nowelizacji z 2011 roku, SKO mogą stosować tryb zmiany lub uchylenia decyzji

ostatecznych na podstawie art. 154 i art. 155 KPA w stosunku do

każdego rodzaju decyzji!

Problem SKO

Wniosek o wszczęcie postępowania w tym trybie można zgłosić w każdym czasie. Wniosek może złożyć jedynie strona postępowania, które zakończone zostało decyzją ostateczną, nie jest możliwe złożenie wniosku przez podmiot, który nie uczestniczył w postępowaniu.

Podanie powinno zawierać elementy wskazane w art. 63 oraz dokładne określenie decyzji, której wniosek dotyczy oraz wskazanie przesłanek do uchylenia, tj., albo wykazać konkretny interes społeczny przemawiający za zmianą lub uchyleniem decyzji albo zdefiniować swój interes w takiej czynności organu, wskazując na argumenty, które pozwolą organowi uznać go za „słuszny”

Treść podania

Tryb postępowania przewidziany w art. 154 k.p.a. służy organom administracji do usuwania takich decyzji ostatecznych, które są niecelowe lub sprzeczne z zakreśloną linią postępowania w sprawach określonego rodzaju. Uwzględnienie zaś wniosku skarżącego o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej wykonywanej w miejscu zamieszkania prowadziłoby do wydania aktu niezgodnego z powołaną ustawą z dnia 31 maja 1996 r., która nie przewiduje tzw. uznania administracyjnego dla orzekania w wnioskowanym zakresie. Ponadto słuszny interes strony nie może sprowadzać się do subiektywnego poczucie krzywdy skarżącego oraz do odmiennej od organu administracji oceny stanu faktycznego – wyrok WSA w Łodzi z 28.3. 2008 II SA/Łd 104/2008)

Przykład odmowy zastosowania trybu z art. 154 KPA

Toczy się wg zasad postępowania zwyczajnego, przy czym przedmiotem postępowania wyjaśniającego jest zaistnienie przesłanek do zmiany lub uchylenia decyzji, Tj. wykazanie istnienia interesu społecznego lub słusznego interesu strony.

Orzeczenie zapada w postępowaniu mającym charakter uznaniowy - dlatego organ powinien szczególnie ściśle respektować art. 7 in medio KPA (czyli zasadę równoważenia interesów) – zob. np. wyrok WSA z 1 czerwca 2005 r.; V SA/Wa 701/2005; niepubl.).

Tak pojęcie „słuszny interes społeczny”, jak i „słuszny interes strony”, musi być „słuszny” w rozumieniu obiektywnym, nie może być natomiast wyprowadzany z własnego przekonania (strony) opartego na subiektywnym poczuciu krzywdy i nierówności (zobacz M. Jaśkowska, A. Wróbel: „Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz” Warszawa 2000 r. s. 137 i n.). 

Postępowanie

Rodzaje decyzji, które organ może wydać:

• decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję ostateczną, • decyzja odmawiająca uchylenia lub zmiany decyzji w razie uznania wniosku strony za bezzasadny.

Warunkiem koniecznym jest także niezmieniony stan faktyczny i prawny, istniejącym w dniu wydania ostatecznej decyzji i z udziałem tych samych stron. Zmiana regulacji prawnej oznacza powstanie nowej sprawy, która będzie rozpatrywana od podstaw w postępowaniu zwyczajnym (zob. np. wyrok NSA z dnia 27 września 2002 r. (III SA 330/2001, OSP 2004/9 poz. 111)

Decyzja podjęta w tym trybie jest decyzją podjętą w I instancji, co oznacza, że stosuje się do niej zwykłe środki zaskarżania - odwołanie lub wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, w przypadku decyzji podjętych przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze

Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony

Zmiana decyzji w trybie art. 155

Uchylenie lub zmiana decyzji w trybie art. 155 k.p.a. następuje w warunkach uznania administracyjnego i może mieć miejsce po spełnieniu następujących przesłanek:

• brak jest podstaw prawnych do jej uchylenia lub zmiany w trybie wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności tej decyzji.

• zgoda strony, • Za zmianą lub uchyleniem przemawia interes społeczny lub

słuszny interes strony, • Zmianie lub uchyleniu nie sprzeciwiają się przepisy prawa

Zgoda strony musi być udzielona wyraźnie, nawet jeśli przesłanką zmiany lub uchylenia jest właśnie interes strony. Wzruszenie decyzji w tym trybie bez zgody strony stanowi rażące naruszenie prawa

Złożone przez stronę w sprawie zmiany decyzji w trybie art. 155 można uznać za wyrażenie przez nią zgody na dokonanie stosownej zmiany decyzji (wyr. NSA z dnia 13 grudnia 1996 r., III SA 1214/95)

obowiązek wyrażenia zgody dotyczyć powinien wszystkich stron – adresatów decyzji, nawet tych, które prawa nie nabyły , niezależnie od tego, czy uczestniczyły we wcześniejszym postępowaniu

Wyjaśnienia

Jeśli w postępowaniu zakończonym wydaniem decyzji ostatecznej brała udział więcej niż jedna strona, nie ma wymogu dla zastosowania tego trybu aby każda ze stron nabyła prawo z tej decyzji . Konieczne jest jedynie wykazanie, że decyzja ta tworzy prawo dla któregokolwiek z adresatów decyzji.

Z wnioskiem w tej sprawie może nawet wystąpić ta ze stron, która sama prawa nie nabyła!!! Np. wniosek w tej sprawie może wnieść ten z adresatów decyzji o nakazie rozbiórki, który nie jest bezpośrednio obciążony tym obowiązkiem (np. sąsiad zobowiązanego do rozbiórki - por. wyrok NSA z dnia 14 lutego 2002 r.; IV SA 1076/2000, Mon. Pr. 2002/12 str. 532) Nie ma także potrzeby wykazania istnienia spornych interesów adresatów decyzji ostatecznej.

Problem wielości stron

Na podstawie art. 155 KPA mogą być uchylane lub zmieniane ostateczne decyzje deklaratoryjne, których celem jest stwierdzenie nabycia przez stronę prawa z mocy ustawy. 

Dopiero bowiem od doręczenia takiej decyzji strona ma prawo powoływać się na konkretne uprawnienia

Problem decyzji deklaratoryjnych (pozytywnych)

Prawa nabyte w decyzji także prawa, które powstają przez prawomocne orzeczenie właściwej władzy, że na danej osobie nie ciąży sporny obowiązek”. Prawem nabytym będzie zatem również powstałe przez prawomocne orzeczenie władzy prawo do wykonania ciążącego na stronie obowiązku w rozmiarach określonych przez to orzeczenie, nie zaś według normy wyższej Są traktowane jak decyzje, które nadają uprawnienie – zob. wyrok Naczelnego Trybunału Administracyjnego z dnia 27 stycznia 1932 r., 1.rej. 7168/29

Problem decyzji nie nakładających obowiązków

Wyrok NSA z dnia 17 marca 1986 r. (II SA 2291/85, niepublikowany), ustalenie obowiązku w decyzji administracyjnej oznacza, że organ nie może w drodze zmiany decyzji nałożyć obowiązku w większym wymiarze bądź zmienić terminu jego wykonania, a tym samym pogorszyć sytuacji prawnej strony bez jej zgody.

Moim zdaniem chodzi tu wyłącznie o tzw. decyzje związane nakładające obowiązek lub uznaniowe gdzie obowiązek nałożono w mniejszym niż maksymalny ustawowo zakresie lub na korzystniejszych warunkach – np. wydłużając termin jego wykonania (o ile dopuszcza takie działanie przepis prawa)

Moja interpretacja orzecznictwa

Wywłaszczenie z prawa – art. 161

Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.

Uprawnienia określone wyżej, w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie

Łącznie dwie !!!!

Decyzja ostateczna nie może być uchylona w innym trybie – art. 145, 154, 156, 162 i 163 (w trybie

odesłania do przepisów szczególnych), a w przypadku trybu z art. 155, wówczas, gdy strona nie wyrazi zgody na zmianę decyzji, a pozostałe warunki

zastosowania tego trybu zaistnieją.

Istnieje zagrożenie dla wskazanych w tym trybie wartości , którego nie można usunąć w inny sposób,

tj. przez zastosowanie pozostałych trybów. Natomiast nie można tutaj mówić o obowiązku

podejmowania działań faktycznych, jako uprzednich czynności przed zastosowaniem tego trybu, chyba,

ze nakaz taki wynika wprost z przepisów prawa, choć jeśli takie czynności zostały podjęte i usunęły

zagrożenie, to nie ma podstaw do zastosowania tego trybu.

Przesłanki

Pojęcie wywłaszczenia z prawa powstało z doktrynie, która podkreśla pozbawienie właściwie nabytego prawa z decyzji. Zastosowanie tego trybu może być wyłączone przepisami szczególnymi – zob. ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (wyłącza tez inne tryby nadzwyczajne)

Podmiotowe: decyzje w tym trybie wydają organy na najwyższym szczeblu ( z nielicznymi wyjątkami)

Przedmiotowe: obowiązek ustalenie czy zagrożenie można usunąć w inny sposób, zmiana decyzji lub uchylenie tylko w niezbędnym do usunięcia zagrożenia zakresie, specyficzne przesłanki zastosowania,

Specyfika trybu (akcesoryjność)

Ustalenie zagrożenia określonych wartości wskutek istnienia w obrocie prawnym decyzji prawidłowej o określonej treści. Ocena czy można i w jakim stopniu naruszyć interes prawny strony (jej prawa nabyte w drodze decyzji ostatecznej)

Przedmiotem oceny jest decyzja ostateczna – prawidłowa. Nie ma znaczenia, czy była wcześniej przedmiotem oceny sądu administracyjnego i posiada w związku z tym walor prawomocności.

Przedmiot postępowania

Wszczęcie: na wniosek strony, podmiotu na prawach strony lub z urzędu

Organy: Minister – w sprawach każdej decyzji ostatecznej. Pojęcie ministra w rozumieniu KPA, czyli także np. kierownicy organów centralnych/ Warunek: minister rzeczowo właściwy dla danej sprawy. Wojewoda – właściwość terytorialne (miejscowa), ale brak rzeczowej ze względu na charakter sprawy (inaczej niż minister) – jednak tylko do decyzji organów JST podejmowanych w sprawach zleconych ustawowo (nie na zasadzie porozumień) z zakresu administracji rządowej. Kompetencja wojewody nie wyłącza kompetencji ministra

Postępowanie

Zmierza do ustalenia stanu natychmiastowej konieczności zmiany lub uchylenia decyzji.

Zagrożenie dla życia lub zdrowia musi wynikać już wprost z treści rozstrzygnięcia lub przynajmniej z dopuszczalnego prawem sposobu jej wykonania. Powinno być realne, a nie domniemane. Wystarczy jednak potencjalna, dowiedziona ciągiem dowodów możliwość spowodowania uszczerbku dla zdrowia lub zagrożenia życia.

Zagrożenie dla gospodarki narodowej lub innego ważnego interesu państwowego także powinno być realne. Z decyzji lub sposobu jej wykonania powinny wynikać możliwości powstania poważnej szkody w przyszłości a niekoniecznie szkoda która już zaistniała.

Postępowanie wyjaśniające

Decyzja również podkreśla wyjątkowy charakter tego trybu. Jest to decyzja

związana, podejmowana w „niezbędnym zakresie) :

o uchyleniu decyzji objętej postępowaniem – podejmowana tylko wówczas, kiedy nie wystarczy sama

zmiana decyzji

O zmianie decyzji objętej postępowaniem, ale w niezbędnym

zakresie, czyli koniecznym dla spowodowania skutku usunięcia

zagrożenia

O odmowie uchylenia lub zmiany decyzji. Względnie – jeśli

postępowanie z urzędu – o niestwierdzeniu przesłanek do

zmiany lub uchylenia (nie o umorzeniu), chyba że zajdą

przesłanki art. 105 KPA)

Rodzaje decyzji podejmowanych w tym trybie

W przypadku uchylenia lub zmiany decyzji odbierającej uprawnienie, stronie przysługuje roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił tę decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również o odszkodowaniu.

Odszkodowanie ograniczone jest do szkody rzeczywistej – czyli damnum emergensa nie zaś lucrum cessans. Konieczne jest wykazanie związku przyczynowego pomiędzy uchyleniem lub zmianą decyzji ostatecznej a powstałą szkodą oraz wskazać na jej postać i wartość.Utracone korzyści to naturalne pożytki z rzeczy lub przyrost zwierząt: zbiory z pól, czynsz za wynajem w przyszłości itp. Wątpliwe czy można dochodzić utraconych korzyści w postępowaniu cywilnym w trybie art. 417 ² KC, bo wyłącza taka możliwość przepis art. 1 pkt 4 ustawy o zmianie KC z 17 czerwca 204 roku (może to być niekonstytucyjne)

Odszkodowanie

Przepis art. 161 § 3 KPA stanowi samodzielną podstawę odszkodowawczą, z tytułu zgodnego z prawem pozbawienia strony bez jej zgody nabytych ostatecznie uprawnień. Nie przypomina odpowiedzialności ani ex contractu ani ex delicto znanych z kodeksu cywilnego.

Dyskusyjny jest pogląd wyrażony w doktrynie, zgodnie którym odszkodowanie naturalnie będzie przysługiwało, jeśli uchylenie lub zmiana decyzji dotyczyć będzie decyzji na podstawie której strona nie nabyła praw (wydaje się, że wtedy zawsze stosuje się tryb art. 154 KPA a nigdy 161 z uwagi na jego akcesoryjny charakter)

Wyjaśnienia podstaw odszkodowawczych

O odszkodowaniu orzeka organ, który uchylił lub zmienił decyzję ostateczną w odrębnej decyzji. Od decyzji o wysokości odszkodowania lub odmowy jego ustalenia przysługują środki zaskarżenia a następnie skarga do sądu administracyjnego

Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym decyzja zmieniająca lub uchylająca decyzję stała się ostateczna (termin materialny, nieprzywracanlny)

Postępowanie toczy się wyłącznie na wniosek lub w trybie art. 61 § 2 KPA

Odszkodowanie - tryb

Odszkodowanie przysługuje od Skarbu Państwa, który jest w tej sprawie zobowiązanym

Ustalenie czy i w jakiej wysokości przysługuje odszkodowanie jest nową sprawą administracyjną, która może być wszczęta dopiero, gdy decyzja uchylająca lub zmieniająca podjęta w trybie art. 161 § 1 i 2 KPA stała się ostateczna

Do ustalenia wysokości odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy KC – art. 415 i n. ale bez art. 417¹§ 2 oraz 418.

Organ administracji publicznej, który wydał

decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie,

jeżeli decyzja:

1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia

takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w

interesie społecznym lub w interesie strony,  

2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego

warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.

Orzeczenie następuje w drodze decyzji

Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji

Bezprzedmiotowość powstaje wskutek ustania bytu stosunku materialno -prawnego ukształtowanego przez decyzję, np. zniszczenie przedmiotu decyzji, śmierci lub likwidacji strony tego stosunku, lub osoba ta utraciła kwalifikacje niezbędne do wykonywania przyznanego jej uprawnienia, zmiany stanu faktycznego, zmiany stanu prawnego, to pod warunkiem, że wyraźnie to wynika z przepisów prawa.

Dodatkową przesłanką jest przemawiający za tym interes strony lub interes społeczny, który trzeba wykazać w uzasadnieniu decyzji. Np. obowiązek stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu.

Niekiedy przepisy prawa szczególnego wprost ustanawiają przesłankę bezprzedmiotowości jako jedyną przesłankę wygaśnięcia decyzji - np. art. 28 ust. 1 prawa geologicznego

Przesłanką stwierdzenia wygaśnięcia decyzji (art. 162 § 1 pkt 2) jest niedopełnienie przez stronę nałożonego na nią warunku.

Przez warunek należy rozumieć klauzulę dodatkową do decyzji – jako zastrzeżenie, które uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego (w grę wchodzi raczej warunek zawieszający, chyba że przy warunku rozwiązującym nie zastrzeżono innego skutku)

Jeżeli strona dopełni warunku, wówczas decyzja administracyjna wywołuje skutki prawne od daty ziszczenia się warunku, chyba że co innego postanowiono w decyzji. Decyzje z zastrzeżeniem warunku przewidują przepisy szczególne. Zgodnie z przepisem art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej udzielenie patentu następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za pierwszy okres ochrony. W razie nieuiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie Urząd Patentowy stwierdza wygaśnięcie decyzji o udzieleniu patentu.

Organ administracji publicznej może stwierdzić wygaśnięcie decyzji ostatecznej i decyzji nieostatecznej ( w tym wypadku, o ile nie toczy się postępowanie odwoławcze).

Nie jest dopuszczalne stwierdzenie wygaśnięcia decyzji ostatecznej, gdy właściwy organ wszczął postępowanie w sprawie zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej, w sprawie stwierdzenia nieważności takiej decyzji albo wznowił postępowanie zakończone decyzją ostateczną

Decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji jest decyzją deklaratoryjną, która wywołuje skutki prawne ex tunc, tzn. od dnia, w którym powstały przesłanki wygaśnięcia decyzji. Przysługują od niej środki zaskarżenia oraz można ją uchylić w którymś z trybów nadzwyczajnych, w tym z art. 155.

organ administracji publicznej, który wydał decyzję w I instancji, jest obowiązany uchylić w drodze decyzji, tę decyzję, w której:

• a) nałożono na stronę obowiązek dopełnienia określonych czynności, • b) wyznaczono termin dokonania tych czynności, a strona nie dopełniła

tych czynności w wyznaczonym terminie.

Przesłanki muszą być spełnione łącznie. Dodatkowym warunkiem jest niezastrzeżenie w decyzji innych skutków w wyniku niewypełnienia zlecenia, np. odszkodowawczych.

Uchylenie decyzji z klauzulą zlecenia

Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne.

Chodzi zatem o przypadki uchylenia decyzji na podstawie innych okoliczności niż wskazanych w art. 155, 161 i 162. Przepis art. 163 nie jest natomiast samodzielną podstawą do podejmowania jakichkolwiek działań proceduralnych.

Przykładem szczególnych przepisów są przepisy przewidujące cofnięcie koncesji lub zezwoleń administracyjnych.

Przepisy szczególne jednakże nie wykluczają przepisów KPA o zmianie lub uchyleniu decyzji, różnią się bowiem przesłankami.

Odesłanie do przepisów szczególnych

Komentarze do KPA Lex 2013

Korzystałem