Wykłady z anatomii dla studentów

pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Tchawica

Tchawica, będąca przedłużeniem krtani, ma długość 10-11 cm, rozciąga się w dół do około poziomu Th5, gdzie ostroga tchawicy dzieli ją na prawe i lewe oskrzele główne, po jednym dla każdego płuca.

Tchawica Tchawica składa się z

trzech warstw tkanki. Jej drożność zapewnia 16-20 niepełnych pierścieni (w kształcie litery C) z chrząstki hialinowej, ułożonych jeden nad drugim, od tyłu otwartych. Chrząstki są osadzone w osłonie z mięśnia gładkiego i tkanki łącznej, które tworzą też ścianę tylną, o niekompletnych pierścieniach.

Miękka tkanka tworząca tylna ścianę tchawicy styka się z przełykiem.

Intubacja

Funkcje tchawicy

Utrzymywanie kształtu i drożności

Śluzowo-rzęskowy mechanizm wznoszący – przesuwanie warstwy śluzu z cząstkami ku krtani

Odruch kaszlowy – zakończenia nerwowe generują impulsy nerwowe przesyłane przez nerwy błędne do ośrodka oddechowego w pniu mózgu.

Ogrzewanie, nawilżanie i filtrowanie powietrza

Płuca

Dysponujemy dwoma płucami, po jednym z obu stron pośrodkowej linii klatki piersiowej.

Są one kształtu stożkowatego i posiadają szczyt, podstawę, koniuszek, powierzchnię żebrową i powierzchnię przyśrodkową.

Płuca

Powierzchnia przyśrodkowa – wklęsły i mniej więcej trójkątny obszar, zwany wnęką, znajduje się na poziomie Th5-Th7. W miejscu wnęki wnikają i opuszczają płuco struktury tworzące korzeń płuca. Są to oskrzele główne, zaopatrująca płuco tętnica płucna oraz dwie żyły płucne, tętnica i żyły oskrzelowe, a także naczynia chłonne i nerwy.

Płaty płuc i naczynia oraz drogi

oddechowe w każdej wnęce.

Płuco prawe dzieli się na trzy wyraźne

płaty: górny, środkowy i dolny. Lewe

płuco, które jest mniejsze, dzieli się na

dwa płaty: górny i dolny.

Opłucna i jama opłucnej Opłucna stanowi zamknięty worek błony surowiczej

(osobny dla każdego płuca), w którym znajduje się niewielka ilość surowiczego płynu.

Dwie warstwy opłucnej:

- opłucna trzewna – przylegająca do płuca

- opłucna ścienna – przylega do wnętrza ściany klatki piersiowej i do piersiowej powierzchni przepony.

Jama opłucnej

W stanie zdrowia obydwie blaszko opłucnej są oddzielone cienką warstewką surowiczego płynu, co umożliwia wzajemne ich ślizganie się względem siebie, nie dopuszczając do tarcia podczas ruchów oddechowych.

Przedziurawienie którejś z blaszek opłucnej doprowadza do zapadnięcia się płuca.

Zapalenie opłucnej

Punkcja (drenaż) opłucnej

Ukrwienie płuc

Oskrzela i oskrzeliki

W miejscu podziału tchawicy powstają dwa oskrzele główne, mniej więcej na poziomie Th5.

Oskrzele prawe - szersze, krótsze i ustawione bardziej pionowo niż lewe. Z tego powodu łatwiej dochodzi do jego zatkania przez inhalowane ciało obce. Po wniknięciu we wnęce do prawego płuca dzieli się ono na trzy gałęzie, po jednej do każdego płata. Każda gałąź dzieli się następnie na liczne mniejsze.

Oskrzele lewe – dłuższe niż prawe, dzieli się na dwie gałęzie, po jednej do każdego płata.

Oskrzela i oskrzeliki

Ściany oskrzeli, składające się z takich samych tkanek jak tchawica, są wyścielone rzęskowym nabłonkiem walcowatym.

Oskrzela stopniowo dzielą się na oskrzeliki, oskrzeliki końcowe, oskrzeliki oddechowe, przewody pęcherzykowe i wreszcie pęcherzyki płucne.

Oskrzeliki oddechowe i pęcherzyki płucne

W płucach osoby dorosłej występuje około 150 milionów pęcherzyków. W nich odbywa się proces wymiany gazów.

W miarę postępującego rozdzielania się i zmniejszania dróg oddechowych ich ściany staja się coraz cieńsze, aż wreszcie w przewodach pęcherzykowych i samych pęcherzykach znikają mięsień i tkanka łączna, pozostawiając pojedynczą warstwę nabłonka płaskiego.

Te dystalne drogi oddechowe są podtrzymywane przez luźną sieć sprężystej tkanki łącznej, w której są osadzone makrofagi, fibroblasty, nerwy oraz naczynia krwionośne i chłonne.

Pęcherzyki są otoczone gęstą siecią włośniczek. Przez ściśle zespoloną ścianę pęcherzyka i ścianę włośniczki (zwaną błoną oddechową) odbywa się w płucach wymiana gazów.

Oddychanie

Oddychanie – wymiana gazów komórkami ciała a otoczeniem, obejmuje dwa główne procesy:

1. Wentylacja płuc – wchodzenie powietrza do płuc i opuszczanie ich

2. Wymiana gazów – w płucach (oddychanie zewnętrzne) i w tkankach (oddychanie wewnętrzne)

TLEN ENERGIA

ZWIĄZKI ORGANICZNE - CUKRY - TŁUSZCZE - BIAŁKA

PRODUKTY UBOCZNE: - WODA - DWUTLENEK WĘGLA - MOCZNIK

KOMÓRKA

Schemat oddychania wewnątrzkomórkowego

Mięśnie oddechowe

Rozprężanie się klatki piersiowej podczas wdechu jest rezultatem aktywności mięśni, częściowo poddanych woli, częściowo niezależnych od woli.

Do głównych mięśni wykorzystywanych podczas spokojnego oddychania zalicza się mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne i przeponę.

Mięsnie międzyżebrowe

Występuje 11 par mięśni międzyżebrowych, które zapełniają przestrzenie pomiędzy 12 parami żeber. Tworzą one dwie warstwy mięsni – zewnętrznych i wewnętrznych.

Mm. m/żebrowe zewnętrzne – rozciągają się w dół i ku przodowi od dolnej krawędzi leżącego wyżej żebra do górnej krawędzi żebra leżącego niżej. Biorą one udział we wdechu.

Mm. m/żebrowe wewnętrzne – biegną ku dołowi i w tył od dolnej krawędzi żebra leżącego powyżej do górnej krawędzi żebra leżącego niżej (skrzyżowanie z mm. m/żebrowymi zewnętrznymi). Z mięśni tych człowiek korzysta podczas czynnego wydechu, np. podczas wysiłku.

Przepona

Przepona – główny mięsień oddechowy. Oddziela jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej i stanowi jej ścianę dolną. Przepona jest uwypuklona w stronę klatki piersiowej w formie dwóch kopuł - prawej i lewej. W przeponie wyróżnia się część mięśniową położoną na obwodzie i część ścięgnistą, tworzącą środek ścięgnisty przepony.

Część mięśniową w zależności od miejsca przyczepu dzieli się na część: 1. żebrową - największą, która przymocowuje się do żeber (od siódmego do dwunastego); 2. lędźwiową – najmocniejszą – tworzy ona dwie odnogi oraz parzyste więzadła łukowate boczne i przyśrodkowe, przyczepiające się do kręgów lędźwiowych i dwóch ostatnich żeber; 3. część mostkową – najmniejszą, która rozpoczyna się na nasadzie wyrostka mieczykowatego mostka.

Gdy mięsień przepony jest rozluźniony, środek ścięgnisty znajduje się na wysokości Th8.

Cykl oddechowy Przeciętna częstość to 12-15 oddechów

na minutę. Każdy oddech składa się z

trzech faz: wdech, wydech, pauza

oddechowa.

Zapraszam do dyskusji.