Wykªad XI, XII: Elementy neurolingwistyki

1. Anatomia mózgu

Rysunek 1: Lokalizacja obszarów i struktur mózgu. Pierwszorz¦dowe okolice czuciowe i ruchowe (u góry); gªówneokolice i struktury bocznej powierzchni póªkul mózgowych, mó»d»ku i pnia mózgu. Za: S.P. Springer, G. Deutsch,Lewy mózg, prawy mózg z perspektywy neurobiologii poznawczej, Warszawa: Prószy«ski i S-ka, 2004.

2. Mowa i mózg

Rysunek 2: Okolice lewej póªkuli zwi¡zane z mow¡ i j¦zykiem u ludzi; Za: Geschwind, Language and Brain, �Scienti�cAmerican�, 1972.

1

Rysunek 3: Przetwarzanie j¦zyka w lewej póªkuli mózgowej

3. Klasy�kacje afazji

typ afazji pªynnamow

a

pojm

owanie

mow

y

pow

tarzanie

nazywanie

Wernickego + � � �

transkorowa sensoryczna + � + �

przewodzenia + + � �

transkorowa motoryczna � + + �

Broca � + � �

caªkowita � � � �

anomia + + + �

izolowane pole mowy � � + �

Tablica 1: Klasy�kacja afazji BDAE (Boston Diagnostic Aphasia Examination), Goodglass, Kaplan, The Asses-

sment of Aphasia and Related Disorders, Philadelphia, PA: Lea&Febiger, 1973.

typ afazji typowa lokalizacja lezji

Wernickego obszar Wernickego

transkorowa sensoryczna tylna cz¦±¢ pªata ciemieniowego

przewodzenia (kondukcyjna) gª¦boka lezja mi¦dzy obszarami W. i B., w tym p¦czek ªukowaty

transkorowa motoryczna obszar przedni bruzdy Rolanda (±rodkowej, dodatkowy obszar motoryczny)

Broca obszar Broca

caªkowita du»e korowe i podkorowe obszary wokóª bruzdy Sylwiusza

anomiczna trudna do zlokalizowania; tradycyjnie: zakr¦t k¡towy

izolowany obszar mowy izolacja �o±rodków mowy� od innych o±rodków korowych

Tablica 2: Typowe lezje odpowiadaj¡ce za typy afazji w klasy�kacji BDAE

2