Październik 2012

SPIS TREŚCI:

1. Opis ogólny, dane makroekonomiczne str. 2

2. Współpraca gospodarcza z Polską, wyniki 6 miesięcy 2012r. str. 3

3. Rumuński rynek ochrony zdrowia 2011 – 2012 str.9

4. Rumuński rynek motoryzacyjny w 2011 i prognoza rozwoju str. 14

5. Zachowania rumuńskiego konsumenta wyrobów mięsnych

a polski eksport str. 23

6. Handel Zagraniczny Rumunii 8 miesięcy 2012 (dane szacunkowe) str. 27

7. Wydarzenia WPHI w IIV kwartale 2012 str. 28

KWARTALNY BIULETYN INFORMACYJNY Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP

w Bukareszcie w 2012 r.

1.Opis ogólny, dane makroekonomiczne

Rumunia jest republiką parlamentarną, posiadającą prezydenta wybieranego w wyborach bezpośrednich i dwuizbowy parlament. Od 1 stycznia 2007 roku przyjęta do Unii Europejskiej, jest także członkiem WTO i NATO.

Rumunia położona jest w Europie południowo-wschodniej, na wysokości 45 równoleżnika (czyli w połowie odległości między równikiem a biegunem północnym), pomiędzy 20°15’44’’ a 29°41’24” długości geograficznej wschodniej. Powierzchnia kraju wynosi 238,4 tys. km2. Ludność Rumunii wynosi ok. 21,6 mln mieszkańców.

Długość granic państwa wynosi ogółem 3.149,9 km, z czego 1.085,6 km  przypada na granicę lądową, 1.816,9 km – wód lądowych i 247,4 km – morską. Rumunia graniczy z: Ukrainą - 649,4 km, Republiką Mołdowa - 681,3 km, Węgrami - 448 km, Serbią  - 546,4 km, Bułgarią - 631,3 km. Rzekami granicznymi są: Dunaj, Cisa oraz Prut. Wodne granice Rumunii stanowią 2/3 ogólnej długości granicy państwowej Rumunii.

Od 2009r. Rumunia przechodzi okres poważnego kryzysu gospodarczo-finansowego. W ramach walki z jego skutkami współpracuje zarówno z Komisją Europejska jak i Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Trudno ocenić jak długo będzie trwała obecna recesja, jednak wiadomo, że usunięcie wszystkich jej skutków zajmie kilka kolejnych lat. Pomimo trudności Rumunia kontroluje swoją inflację. Z punktu widzenia regionu, Rumunia jest jego niezaprzeczalnym liderem, będąc największym ludnościowo państwem bałkańskim.

  2006 2007 2008 2009 2010 2011PKB (mld EUR) 97,8 1214,7 139,7 116 120,6 129,28

(prognoza CNP)

PKB (dynamika; %)

7,9 6,0 7,1 -7,1 - 1,9 2,7

Inflacja (gru/gru) 4,9 6,6 6,3 4,7 7,96 3,44 (XI.11 do

XI.10)Bezrobocie (%; koniec roku)

5,2 4,1 4,4 6,9 6,9 7,2

Deficyt budżetowy (% PKB) -1,2 -2,5 -5,2 -7,2 - 6,5 2,5

Dług publiczny (% PKB) 18,2 20,5 21,2 29,29 37,90 38,8

Eksport (mln EUR) 25 850,5 29 401,8 33 627,9 29 116,3 37 293,4 45 040,8Import (mln EUR) 40 745,8 50 992,6 56 336,8 38 896,9 46 801,6 54 823,6

Saldo HZ (mln EUR) -14 895,3 -21 590,8 -22 708,9

- 9 780,6 - 9 508,2 - 9 782,8

BIZ w Rumunii (mld EUR)

9,6 7,25 9,49 3,49 2,22 1,92

Średnie płace (brutto; EUR)

350 490 517 445 487 476

System walutowy, kurs i wymiana

WPHI BUKARESZT 2

Walutą rumuńską jest lei (RON). Rumunia ma płynny kurs walutowy. W latach 2007 - 2008 obserwowano duże wahania kursu leja do euro. Na koniec 2008 roku, średni roczny kurs euro wyniósł 3,6827 RON, na koniec 2009 kurs euro wyniósł 4,2282, na koniec 2010 kurs euro wynosił 4,209, a na koniec grudnia 2011 wynosił 4.3197. Kurs złotego wynosił 0,9730 RON .

Kurs wymiany

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 (średnia 9 mies.)

RON/USD (średnio) 2.81 2.44 2.51 3.04 3.17 3.34 3.47

RON/EURO (średnio) 3.53 3.34 3.68 4.23 4.20 4.32 4.44

2. Współpraca gospodarcza z Polską

Rok 2011, piąty rok członkostwa Rumunii w UE, to rok ponownego wzrostu poziomu rumuńsko-polskich obrotów towarowych i osiągnięcie obrotów handlowych najwyższych wartościowo w historii relacji dwustronnych. Mimo kryzysu gospodarczego w Rumunii, przy wzroście niespłacalnych kredytów, zatorach płatniczych i upadłościach wielu małych firm, dużych spadkach na rynkach sprzedaży sprzętu AGD i elektronicznego, rynku samochodów oraz bardzo poważnym kryzysie sektora budownictwa (jeden z głównych obszarów zainteresowania polskich firm), należy docenić trwające zainteresowanie Polaków tym rynkiem zbytu i wytrwałość, aby na nim pozostać, ale także dynamikę rumuńskiego eksportu do Polski, spowodowaną rosnącym zainteresowaniem polskich firm surowcami, półproduktami rumuńskimi, oraz produktami inwestorów polskich tu obecnych. Wysoki poziom polskiego eksportu powinien utrzymać się w dalszej perspektywie. Także wzrost polskich inwestycji, które często powodują import półproduktów z Polski ma wpływ na wysokie tempo wzrostu eksportu.

Ostatnie miesiące roku 2011, wskazujące na powolne zdrowienie osłabionej rumuńskiej gospodarki, znajdują swoje odzwierciedlenie w wynikach polsko – rumuńskiej wymiany handlowej. Dwanaście miesięcy 2010 r. stanowiło próbę przełamania kryzysu gospodarczego i odwrócenia poważnego spadku wymiany handlowej z 2009r. Wówczas nastąpił awans Polski na liście partnerów handlowych Rumunii z 11 na 10 miejsce, utrzymany w 2011r. Wstępne wyniki statystyczne (dane rumuńskiego INSEE) wskazują, że rosnące od 2010r. obroty handlowe w 2011r. osiągnęły najwyższy poziom w ciągu całej współpracy. Mimo kryzysu gospodarczego poziom polskiego eksportu jest wysoki (124,4 % w stosunku do 2010r), także firmy polskie coraz intensywniej penetrują rynek rumuński, zwiększając poziom importu.

(w mln EUR)

WPHI BUKARESZT 3

Eksport z Rumunii do

PolskiImport z Polski

do RumuniiObrotyogółem

Rok 2006 468,3 1 128,4 1 596,7

Rok 2007 635,0 1 730,4 2 365,4

Rok 2008 668,5 1 925,9 2 594,4

Rok 2009 647,2 1 384,3 2 031,5

Rok 2010 981,7 1 748,9 2 730,7

Rok 2011 (dane wstępne) 1070,53 2 1871,7 3 242,2

Dynamika (2010=100) 109,0 124,4,8 118,8

Źródło: rumuńskie dane statystyczne

2.1 Ramy prawno traktatowe

Polsko-rumuńskie stosunki gospodarcze uregulowane są w zasadniczej części ramami prawnymi obowiązującymi w UE, w tym również Traktatem Akcesyjnym o przystąpieniu Rumunii i Bułgarii z 25 kwietnia 2005 roku (Dz.U. 2006 nr 79 poz. 548). Ponadto obowiązują nadal następujące umowy dwustronne o charakterze gospodarczym:

Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 23 czerwca 1994 roku (Dz.U. 1995 nr 109 poz. 530),

Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 23 czerwca 1994 roku (Dz.U. 1995 nr 77 poz. 386),

Konwencja handlowa i nawigacyjna z dnia 23 czerwca 1930 roku,

Umowa o międzynarodowych przewozach drogowych z 29 stycznia 1968 roku,

Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki z 13 grudnia 1994 roku,

Umowa o cywilnym transporcie lotniczym z 19 maja 1999 roku.

2.2 Wymiana handlowa z Polską – wyniki wstępne 6 miesięcy 2012

Kryzys gospodarczy i polityczny Rumunii (trzeci rząd w br) wpływa na rozwój gospodarki i jej zdolność importu towarów z zagranicy. Nastąpiło zarówno spowolnienie gospodarcze i związany z nim zmniejszony popyt na dobra zaopatrzeniowe i inwestycyjne, jak i spadek możliwości zaciągania kredytów oraz zwolnienia

WPHI BUKARESZT 4

pracowników, co doprowadziło do spadku zapotrzebowania na import konsumpcyjny. Dekoniunktura objęła także wymianę z Polską.

W okresie 6 m-cy 2012 roku, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, rumuńsko-polskie obroty towarowe handlu zagranicznego przedstawiały się następująco: 

mln EUR

2006 2007 20082009 2010 2011

6 mies. 2012

Eksport z Rumunii 468,3 635,0 667,70 647,23 982,26 1070,53 564,13

Import do Rumunii 1 128,4 1 730,4 1 934,28 1 384,25 1745,83 2171,72

1109,59

Obroty1 596,7 2 365,4 2 601,98 2 031,48 2728,09 3242,25

1673,72

Saldo-660,1 -1 095,4 - 1 266,58 - 737,02 - 763,57 -1101,19

- 545,46

Źródło: rumuńskie dane statystyczne; należy pamiętać, że w tym ujęciu ujemny wynik salda obrotów oznacza dodatni wynik dla Polski

W ciągu 6 m-cy 2012 r. nastąpił wzrost importu z Polski (dynamika 114,2%) oraz spadek eksportu do Polski (dynamika 99.2%) co jest charakterystyczne dla całego HZ Rumunii Saldo obrotów towarowych handlu zagranicznego z Rumunią było dla Polski dodatnie i wyniosło w okresie 6 miesięcy 2012 r. 545,46 mln EUR.

W eksporcie z Rumunii do Polski największy udział w okresie 6 m-cy 2012 r. miały następujące grupy towarowe:

1. Maszyny, urządzenia i sprzęt elektryczny – 117,82 mln EUR (20,9% udziału) 2. Pojazdy, samoloty, statki – 99,05 mln EUR (17,6% udziału)

3. Metale nieszlachetne i wyroby – 94,34 mln EUR (16,7% udziału)

4. Tworzywa sztuczne i produkty przem. chem. i pokrewnych – 67,66 mln EUR (12,0% udziału)

W imporcie z Polski do Rumunii największy udział miały następujące grupy towarowe:

WPHI BUKARESZT 5

1. Metale nieszlachetne i wyroby – 199,60 mln EUR (18,0% udziału) 2. Maszyny i urządzenia; sprzęt elektryczny – 147,54 mln EUR (13,3% udziału)

3. Produkty przem. chem. i przem. pokrewnych – 140,76 mln EUR (12,7% udziału)

4. Tworzywa sztuczne i produkty z nich; kauczuk – 107.30 mln EUR (9,7% udziału)

Polska znajduje się na 9 miejscu pod względem rumuńskiego eksportu i na 6 miejscu pod względem importu.

Pomimo recesji w Rumunii objawiająca się spadkiem wartości PKB, zmniejszeniem produkcji przemysłowej i wzrostem bezrobocia, odnotowano dalszy wzrost importu z Polski w omawianym okresie. Jednocześnie Rumunia zmniejszyła wielkość sprzedaży na rynku polskim. W imporcie z Polski do Rumunii na pierwszym miejscu znalazły się: maszyny, urządzenia i sprzęt elektryczny, drugą pozycję zajęły pojazdy, na trzecim miejscu znalazły się metale nieszlachetne i wyroby, czwarte miejsce zajęły tworzywa sztuczne i produkty z nich, kauczuk.

2.3 Współpraca inwestycyjno-kapitałowa

Rumunia jest w dalszym ciągu interesującym miejscem dla polskich inwestorów. Jednym z głównych tego powodów były m.in. uzyskanie przez Rumunię członkostwa w UE, co wiąże się z zapewnieniem odpowiedniego poziomu wiarygodności inwestycyjnej i łatwością prowadzenia biznesu, a umiędzynarodowienie polskich firm skłania do poszukiwania nowych rynków zbytu i wykorzystania możliwości oferowanych zagranicą.

Obecnie w Rumunii ulokowali się:

1. ASSECO – oprogramowanie komputerowe – przejęcie 2 firm rumuńskich z branży IT

2. BARLINEK – panele i okleiny z drewna (parkiety)

3. CAN PACK – opakowania metalowe – fabryka w Bukareszcie

4. CERSANIT – fabryka glazury i urządzeń sanitarnych

5. FORTE – meble

6. INVESTPOL Consulting – technologie i maszyny do przetwórstwa mięsa i przetwórstwo mięsa

7. KLER Romania – meble luksusowe

8. KONIMPEX (Rol- Chim) – składniki do farb (produkcja tlenku cynku)

9. KONSALNET (usługi transportu i przechowywania pieniędzy)

10. KRONLUX F.M. FAKRO – okna

11. MASPEX TYMBARK – soki, kawa, czekolada rozpuszczalna

WPHI BUKARESZT 6

12. POLIMEX Mostostal – konstrukcje stalowe i usługi budowlane

13. PORTA – drzwi drewniane – fabryka w Arad

14. PROFI ROM FOOD – sieci handlowe na terenie całej Rumunii

15. PRUSZYŃSKI Viking – blachy elewacyjne i dachowe

16. SELENA Romania S.R.L. – uszczelniacze budowlane

17. TENZO SRL wyroby stalowe

18. USG CIECH SA – fabryka sody

19. VOX Profile – profile budowlane (do okien i drzwi)

Wartość wniesionych nakładów inwestycyjnych, wg danych rumuńskich wynosi 220 mln euro, wg danych polskiego NBP Rumunia znajduje się na 14. miejscu polskich inwestycji z poziomem 463 mln EUR (dane koniec 2010r.)

Obok dużych inwestorów polskich w Rumunii obecne są także firmy mniejsze, najczęściej nastawione na sprzedaż swoich towarów produkowanych lub sprowadzanych z Polski. Szacowana ich łączna liczba w 2010r. wynosiła 558 spółek, z tego aktywnych ponad 200. Zatrudniają one w Rumunii prawie 4 tys. pracowników. Polskie firmy funkcjonują generalnie w trzech sektorach: budownictwo, przemysł spożywczy + opakowania oraz usługi (prawne, nieruchomości, windykacja należności, detektywistyczne, doradztwo w funduszach strukturalnych).

Brak większych inwestycji rumuńskich w Polsce, obecnie firma Aurelian Oil & Gas PLC (w kooperacji z Kulczyk Holding) rozpoczęła odwierty dla dotarcia do pokładów łupków gazonośnych w zachodniej części Polski. Jednocześnie Global Food Sp. z O.O (z grupy European Drinks) posiada większościowy udział właścicieli rumuńskich, a grupa firm GECAD w dziedzinie IT ma trzech autoryzowanych przedstawicieli.

2.4 Dostęp do rynku

Od 1 stycznia 2007 roku Polska jak i Rumunia otworzyły wzajemnie swoje rynki dla czterech swobód UE (przepływu towarów, usług, osób i kapitału).

Do najważniejszych problemów, które napotykają polskie firmy należą:

Procedury ANAF (Narodowa Administracja Fiskalna) związane z drobiazgowym badaniem dokumentów przewozowych przez celników, częstą konfiskatą towarów, opóźnionym wystawianiem Proces Verbal, niemożnością odkupienia konfiskowanego towaru podczas licytacji przez firmy polskie.

Dowolna interpretacja wagi towarów na granicy, nadużywanie mandatów za przeciążenia samochodów, łapownictwo

WPHI BUKARESZT 7

Długotrwałe procedury zwrotu VAT firmom (poprzedzane drobiazgowymi kontrolami inspektorów izb skarbowych)

Długotrwałe procedury zwrotu firmom świadczeń wypłacanych chorującym pracownikom

Liczne upadłości wierzycieli, dochodzenie wierzytelności

Trudność wygrywania przetargów publicznych przez firmy zagraniczne

Warunki transportu towarów, przebudowywane drogi,

Należy podkreślić, że członkostwo Rumunii w UE zachęca do dalszego rozwoju kontaktów handlowych i wzrostu eksportu. Osiągniecie, mimo kryzysu gospodarczego w 2011 r. wysokiego poziomu wymiany handlowej, obecność polskich wystawców, eksporterów i przedsiębiorców lokujących swoje firmy w Rumunii świadczy o pozytywnym nastawieniu przedstawicieli naszego biznesu do tego kraju.

2.5 Prognoza rozwoju współpracy gospodarczej

Na podstawie rumuńskich zapytań kierowanych do Wydziału w 2011 r. i w I kwartale 2012, uważamy, że perspektywiczne dla polskiego eksportu do Rumunii grupy towarów i usług to:

1. Artykuły rolno-spożywcze, w tym mięso i ryby, zboża i warzywa, owoce, cukier i słodycze, olej rzepakowy, materiał siewny i sadzonki, domieszki do pasz treściwych, jaja, produkty tradycyjne i produkty rolnictwa ekologicznego,

2. Materiały budowlane, wykończeniowe i szkło,

3. Farmaceutyki, środki opatrunkowe i jednorazowe materiały sanitarne.

4. Kosmetyki, środki czystości, piorące i czyszczące.

5. Papier i tektura, opakowania.

6. Maszyny i urządzenia w tym chłodziarki i zamrażarki, urządzenia dla przemysłu spożywczego, sprzęt AGD i maszyny rolnicze

7. Części samochodowe i opony

8. Meble, ich części i akcesoria

9. Odzież dla dzieci i niemowląt

Ze swej strony WPHI Bukareszt widzi możliwości dla kontraktów w następujących obszarach:

Sprzęt medyczny i leki (Rumunia przygotowuje się do reformy służby zdrowia, a od 2011r. wzrosła liczba przetargów publicznych na te artykuły),

Usługi remontowo – budowlane, w tym budowę stacji uzdatniania wody i oczyszczalni ścieków wraz z dostawą sprzętu do stacji uzdatniania i

WPHI BUKARESZT 8

oczyszczalni, dla kontraktów finansowanych ze środków lokalnych, budżetowych i europejskich (liczne przetargi publiczne),

2.6 Polskie placówki ekonomiczno-handlowe

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Bukareszcie Str.Atena 10, 011 – 832 Bucureşti, România

tel.: +40 (21) 310 04 70, 310 04 80

fax: +40 (21) 310 04 90

e-mail: bucharest@trade.gov.pl

www.polonia.ro , www.bukareszt.trade.gov.pl

Wydział Polityczno - Ekonomiczny Ambasady RP w BukareszcieAl. Alexandru 23, Bucureşti, România

tel.: +40 (21) 308 22 83

fax: +40 (21) 308 22 14 oraz +40 (21) 308 22 53

e-mail: Bukareszt.WPE@msz.gov.pl , www.bukareszt.polemb.net

3. Rumuński rynek ochrony zdrowia 2011 - 2012.

Rok 2011 odnotował wiele zmian w ustawodawstwie rumuńskim dot. ochrony zdrowia, zmian w szpitalnictwie i w tzw. opiece zdrowotnej. Do najważniejszych zmian, należy zaliczyć:

I – Wprowadzenie ogólnej klasyfikacji szpitali w Rumunii:

Z dniem 01.07. 2011 roku wprowadzono w Rumunii 5-cio stopniową klasyfikację jednostek szpitalnych; 347 szpitali państwowych i prywatnych otrzymało stosowne kategorie. Jedynie 7 jednostek szpitalnych otrzymało kategorię I – najwyższą, do niej są zaliczone: Uniwersytecki Szpital Kliniczny Pogotowia Ratunkowego w Bukareszcie oraz Szpital Kliniczny Pogotowia Ratunkowego Floreasca z Bukaresztu (są w trakcie prac modernizacji wnętrz); obydwie instytucje posiadają najnowocześniejszą aparaturę medyczną i dostęp ma ludność nie tylko z województwa Bukareszt i województw ościennych, lecz z całego obszaru Rumunii. 25% z klasyfikowanych jednostek szpitalnych otrzymało punktację prowizoryczną, ważną do końca roku 2011, dla przeprowadzenia odpowiednich prac modernizacyjno- budowlanych, aby utrzymać odpowiednie standardy europejskie.

WPHI BUKARESZT 9

Rumuński rynek ochrony zdrowia jest aktualnie zarządzany przez Państwowy Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego i jest to instytucja nadzorowaną przez państwo rumuńskie. Średnio, Rumunia wydaje rocznie około 5,6% swojego PKB na publiczną opiekę zdrowotną. Proponowane przez rząd zmiany systemu wywołały pod koniec roku 2011 demonstracje publiczne na terenie całego kraju, a w efekcie upadek rządu w lutym 2012r. i kolejnego w maju Br.

II – Rekordowe inwestycje w prywatne szpitale:

W roku 2011 oddano do użytku wiele nowych prywatnych instytucji szpitalnych, których suma inwestycji przekroczyła 100 mln Euro. Do nich należy : Szpital SANADOR (należący w 100% do prywatnego właściciela), Sf. Constantin w Brasov, którego w 33% akcjonariuszem jest osoba prywatna, Szpital Oftalmologiczny Europe Eye (akcjonariusze tureccy), Delta Hospital (należący do ośmiu obywateli rumuńskich w tym 6 lekarzy), Muntenia Hospital (pod kontrolą Societatea de Investitii Financiare MUNTENIA SA). MedLife oddała do użytki kilka jednostek szpitalnych, w tym Szpital Pediatryczny oraz Szpital Ortopedyczny, w który zainwestowano 8,5mln Euro (obydwa w Bukareszcie). Dodatkowo, MedLife zainwestował również w Brasov, gdzie otworzył szpital z 60 łóżkami szpitalnymi oraz zakupił Klinikę EVA, która (według informacji właścicieli) jest największą w regionie kliniką położnictwa. Na lata 2011- 2015, MedLife zapowiedział program inwestycyjny w wysokości 52,1 mln Euro, którego fundusze mają pochodzić z kredytów i z funduszy własnych akcjonariuszy. Inne prywatne firmy również otworzyły jednostki szpitalne na przełomie roku 2011, inwestycje te były jednak mniejsze. Medicover Romania, część szwedzkiej Grupy Medicover, uruchomił na początku 2012 roku szpital w Rumunii, inwestycje rzędu 20 mln Euro. Dodatkowo, planuje powiększyć swoją obecność na rumuńskim rynku poprzez otwarcie nowych jednostek oraz przejęcie już istniejących instytucji. Według analizy przeprowadzonej przez Ziarul Financiar i na podstawie danych statystycznych upowszechnianych przez państwowe i prywatne instytucje szpitalne, w roku 2010 odnotowano 3.000 porodów poza systemem opieku publicznej, w roku następnym odnotowano już 8.000 porodów w klinikach prywatnych. Rok 2011, obfitował w rozwój szpitali prywatnych, zwłaszcza o profilu położnictwa i pediatrii. W Rumunii, każdorocznie, przychodzi na świat 210.000 dzieci i jedno dziecko na 25 urodzonych, (czyli 4 % ) przyszło na świat w klinice prywatnej.Prywatny rynek medyczny w Rumunii był jednym z najbardziej dynamicznych sektorów gospodarki w Rumunii w 2011 roku. Jeżeli nadal będą stworzone ułatwienia w dostępie do Funduszy Europejskich przewidywany jest dalszy dynamiczny rozwój prywatnego segmentu systemu zdrowotnego.

III – 70 szpitali państwowych zostało zamkniętych:

Odmienna sytuacja była w państwowym sektorze zdrowia. Na początku roku 2011, na terenie Rumunii działało ponad 400 jednostek szpitalnych, z tego zostało całkowicie zamkniętych 67 szpitali, które ogółem zatrudniały ponad 626 lekarzy oraz 1.906 pielęgniarek i personelu szpitalnego. Dodatkowo, 19 instytucji szpitalnych zostało przekształconych rozporządzeniem rządowym w domy dla osób starszych, dwie jednostki zostały całkowicie rozwiązane zgodnie z ww. rozporządzeniem rządowym. Pozostałych 46 szpitali znajduje się poza obrębem sieci zdrowia publicznego, w oczekiwaniu na decyzje podjęte przez miejskie Zarządy Lokalne, które mają zdecydować o formie ich reorganizacji. Dwa szpitale, z miejscowości CODLEA (okolice

WPHI BUKARESZT 10

Brasov) i z COMANESTI (okolice Bacau), po postępowaniu prawnym, zostały ponownie oddane do użytku publicznego.

IV – Rumuńskie leki dostępne zagranicą:

Dla polepszenia sytuacji ekonomicznej rumuńskie fabryki leków (wiele miało problemy z płynnością finansową) zwiększyły w znacznym stopniu swój eksport. Jako przykład można podać firmę Europharm, należącą do Brytyjczyków z GSK (GlaxoSmithKline), która wyeksportowała w 2011r. ponad 60% produkcji własnej, w porównaniu do 43% w 2010r.

V – Lokalny rynek producentów leków:

Piętnastu największych producentów leków osiągnęło łączne obroty w wysokości 315 mln Euro, co stanowi 12 % całego rynku, który zdominowany jest przez importerów. Rumuńscy producenci mają „ mało do powiedzenia” w przypadku rywalizacji z międzynarodowymi gigantami, którzy są w stanie przeznaczyć ogromne sumy na badania leków, jak i później, na ich promocje. Mają lepsze atuty w negocjacjach przy wprowadzaniu leków na rynek konsumencki.

VI - Główni producenci leków w Rumunii:

Lp Nazwa Firmy

Obroty 2011 - mln Euro

Zyski z 2011 - mln Euro

Sprzedaż w 2011 -mln Euro1

Zatrudnienie 2011r.

Obroty z 2010 - mln Euro

Zyski z 2010 - mln Euro

Zatrudnienie 2010r.

Akcjonariusze

1 Terapia Ranbaxy2

99,4 22,6 80,5 667 89,4 17,8 677 Ranbaxy (Indie)

2 Europharm 96,2 6,1 4,1 258 90,4 0,3 244 GlaxoSmithKline (Wielka Brytania)

3 Actavis4 77,9 -3,8 b.d. 170 98,4 -1,9 171 b.d.4 Antibiotice3 66,5 4,8 64,5 1.450 57,9 3,0 1.441 Rumuńskie

Ministerstwo Zdrowia

5 Sandoz 64,3 -3,7 b.d. 205 69,0 5,0 296 b.d.6 Zentivia 55,6 8,0 50,3 555 61,7 13,6 585 Sanofi (Francja)7 Labormed4 b.d. b.d. 53,7 b.d. 30,8 -9,4 291 Advent8 Informel

Fluids28,7 3,4 5,8 391 23,1 4,2 323 Word Fine

Chemicals SARL 1 wartości są obliczane na podstawie ceny zakupu artykułu przez aptekę i dotyczą jedynie konsumpcji lekarstw na rumuńskim rynku, bez eksportu, sumy zostały przeliczone na Euro wg. średniego kursu ogłoszonego przez BNR.2 włącznie z artykułami wyprodukowanymi przy współpracy z producentami z zagranicy,

3 włącznie z artykułami wyprodukowanymi przy współpracy z producentami z zagranicy,

4 włącznie z Ozone,

WPHI BUKARESZT 11

(Luksemburg), Harprove Limited (Irlandia)

9 Gedeon Richter Romania

28,2 -28,2 15,8 552 26,4 -32,8 553 Gedeon Richter (Węgry)

10 Biofarm 5 22,0 3,4 23,2 362 19,5 3,4 343 SIF 5, SIF 1, SIF 2 oraz inni

11 Rompharm Company6

19,9 1,0 2,1 231 17,5 1,8 138 Osoba prywatna

12 Biotehnos 16,1 8,5 b.d. 144 14,3 6,7 140 b.d.13 Fiterman

Pharma9,6 1,9 b.d. 120 7,0 1,4 91 b.d.

14 Arena 7,2 0,9 3,4 99 9,4 2,4 91 Arena Impet SRL, oraz osoby prywatne

15 Magistra 5,5 0,8 2,4 121 4,1 0,3 110 Osoby prywatne16 Vim

spectrumb.d. b.d. 2,1 b.d. b.d. b.d. b.d. Osoby prywatne

17 Laropharm b.d. b.d. 1,8 b.d. b.d. b.d. b.d. Pharmaceu-tical Holdings Ltd. UK

Największy producent leków na rumuńskim rynku (nie biorąc pod uwagę eksportu), przedsiębiorstwo z Cluj Terapia Ranbaxy, osiągnęło sprzedaż w wysokości około 80 mln Euro w roku 2011, ostatnia z firm przedstawionych powyżej, a mianowicie firma Laropharm, osiągnęła sprzedaż w wysokości 1,8 mln Euro - różnica między nimi jest bardzo znacząca. Dla ogólnego zarysu sytuacji na rumuńskim rynku należy wziąć pod uwagę specyfikę rynku, a mianowicie: producenci muszą dokonać opłat za możliwość sprzedaży leków oraz za leki z tzw. rekompensaty (zwrot kosztów z budżetu następuje nawet po 300 dniach). Biznes na tutejszym rynku jest trudny, marże zysków są jednak nadal duże i mogą osiągnąć nawet 20 %. Rynek rumuński zdominowany jest przez firmy, które nie produkują w Rumunii, niektóre z nich nawet poza Europą. Większość światowych leaderów farmaceutycznych wytwarza swoje leki w Chinach, Indiach oraz ostatnio w Rosji, która przyciągnęła zagranicznych inwestorów. Ostatnio rumuńskie firmy produkujące leki zwracają się w stronę eksportu. Tendencja ta została zapoczątkowana w roku 2010 i rosła w roku 2011. Leki „ made in Romania” można znaleźć w Japonii, USA oraz Kolumbii i Egipcie.

VII – Urządzenia i wyposażenie medyczne:

W ostatnim okresie, wraz ze wzrostem ilości nowo wybudowanych klinik i szpitali prywatnych oraz przeprowadzeniem modernizacji w kilku państwowych jednostkach szpitalnych w Rumunii, rynek specjalistycznych urządzeń medycznych znacznie wzrósł. Według informacji opublikowanych przez Espicom, rumuński rynek specjalistycznego sprzętu i urządzeń medycznych szacuje się na około 373 mln USD w 2011 roku, z czego około 90 % pochodziło z importu. Zakłada się, że rumuński rynek sprzętu medycznego i

5 włącznie z artykułami wyprodukowanymi przy współpracy z producentami z zagranicy,

6 Włacznie z Aesculp Prod.

WPHI BUKARESZT 12

specjalistycznych urządzeń medycznych wzrośnie o 8,9% w okresie 2011- 2016 r. i wyniesie w 2016 roku około 571 mln USD. Największe szanse rozwoju zapowiadają się w specjalistycznym sprzęcie, urządzeniach, narzędziach, specjalistycznym pakowaniu, przechowywaniu, kontroli jakości i w specjalistycznych rozwiązaniach informatycznych.

VIII - Opłata podatkowa CLAWBACK:

Podatek Clawback został ustanowiony w Rumunii w 2009 roku, jego efekty początkowo nie były w ogóle widoczne ze względu na zbyt niejasne sformułowanie ustawy. W październiku 2011 roku została zatwierdzona nowa wersja podatku Clawback. Producenci leków z Rumunii wielokrotnie się od niej odwoływali, ponieważ powodowała ona automatyczny wzrost opłat narzucanych na firmy produkujące leki w momencie wzrostu ich zużycia przez konsumentów, w stosunku do poziomu wyznaczonego przez państwo. Forma ww. podatku ma ponownie ulec zmianie i to w najbliższym czasie, w momencie wprowadzenia Nowej Ustawy ds. Zdrowia. Niestabilna politycznie sytuacja w Rumunii opóźnia obecnie wprowadzenie jakichkolwiek zmian. IX – Wzrost sieci aptek w Rumunii:

Do czołowych sieci aptekarskich istniejących na terenie Rumunii należą: Sensiblu, Catena, Dona, Ropharma, Help Net. Na podstawie danych umieszczanych w prasie publicznej, w pierwszej połowie roku 2011 otwarto ponad 100 nowych aptek na terenie Rumunii. Generalnie, pięć sieci posiada ponad 17 % całego rynku Rumunii i ponad 1.000 własnych aptek.

X– Usługi stomatologiczne w Rumunii:

Według danych, które zostały opublikowane na łamach rumuńskiej gazety „ Bursa” na początku br., rumuński rynek stomatologii oszacowano na kwotę około 200 mln Euro, i działało na nim aktywnie ok. 16.500 lekarzy stomatologów. Rumunia plasuje się na końcu klasyfikacji państw UE z punktu widzenia częstotliwości wizyt ludności w gabinetach stomatologicznych. Powodem jest brak edukacji w tym względzie, także tutejsi lekarze stomatolodzy są również często zainteresowani tzw. emigracją zarobkową.Stomatologia Rumunii jest w 95 % prywatna, jedynie 5% gabinetów dentystycznych należy do instytucji państwowych jak: np. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, gabinety i ambulatoria funkcjonujące przy państwowych Uniwersytetach Stomatologii oraz gabinety przyszkolne. Rumuńskie Kolegium Lekarzy Stomatologów stwierdziło, że nie pieniądze są powodem rzadkich wizyt ludności rumuńskiej w gabinetach stomatologicznych, lecz braki edukacyjne. Pacjenci zwracają się do lekarzy stomatologów w ostateczności, a należy nauczyć ich jak funkcjonować całe życie. W roku 2010 został zapoczątkowany w Rumunii specjalny trzyletni Program Europejski przygotowania 3.000 lekarzy stomatologów, techników dentystycznych i asystentów dentystycznych, aby utworzyć mikro centra higieny dentystycznej.W CMDR - Kolegium Lekarzy Stomatologii w Rumunii, czerwcu br. zrzeszonych było około 16,5 tys. lekarzy stomatologów. Ich liczba jest jednak zmienna z powodu przemieszczania się za pracą w obrębie Unii Europejskiej i nie tylko.Medycyna dentystyczna w Rumunii jest bardzo tania w porównaniu do cen innych państw Unii Europejskiej. Dlatego, w ostatnim czasie rozwinęła się koncepcja tzw.

WPHI BUKARESZT 13

„turystyki stomatologicznej”, a problemy dentystyczne mogą być rozwiązane np. podczas wakacji. Można łączyć zwiedzanie różnych zakątków Rumunii, włącznie ze stolicą kraju oraz z różnymi obiektami turystycznymi z dokładnie zaprogramowanymi wizytami w gabinecie stomatologicznym. Nie tylko zamek „ Drakuli” z Bran lub tzw. „ Pałac Causcescu” są atrakcjami turystycznymi Rumunii. Turyści przyjeżdżający do Rumunii m.in. z Wielkiej Brytanii, USA, Izraela koncentrują się nie tylko na odwiedzaniu bliskich lub podróżowaniu po kraju, bardzo często odwiedzają gabinety stomatologiczne Rumunii nie dlatego, że istnieje tu jakaś specjalna praktyka, ale tutejsze ceny są bardziej konkurencyjne. Szacuje się, iż około 15% liczby pacjentów leczonych w bukaresztańskich gabinetach stomatologicznych z tzw. „tradycją” to turyści, którzy odwiedzili Rumunię tylko ze względów praktycznych, aby skorzystać z taniego leczenia. Aby ułatwić procedury i ściągnąć jak największą liczbę obcokrajowców, tworzy się specjalne departamenty relacji z klientami, które przygotowują całe trasy turystyczne z dostępem do odpowiedniego leczenia. Ceny za całokształt leczenia mogą być mniejsze nawet o 70 % niż w rodzimych turystom krajach. Do najczęstszego typu leczenia należy wstawianie implantów dentystycznych (szacuje się, że koszt leczenia wykonany w europejskim gabinecie stomatologicznym to ponad 20.000 Euro, a w Rumunii zaledwie 4.000 - 10.000 Euro).Rumunia nie jest jedynym krajem Europy południowo-wschodniej, gdzie funkcjonuje taki typ turystyki „medycznej”. Głównymi konkurentami są: Węgry, Bułgaria, Czechy oraz Polska

4. Rumuński rynek motoryzacyjny 2011-2012 i prognoza rozwoju.

Do roku 2008 lokalny rynek motoryzacyjny odbierany był jako rynek z dużym potencjałem rozwoju ze względu na małą ilość pojazdów samochodowych w Rumunii, ich bardzo duże zużycie oraz podeszły wiek. Od roku 2008 (czas kryzysu), sprzedaż samochodów spadła prawie do 70%, aby dojść do sytuacji, w której, w styczniu 2012 r. żadna osoba prywatna nie zakupiła samochodu, jedynie dokonały tego firmy. Powodem był kryzys gospodarczy oraz fakt, że „Program Rabla” (zakup nowego pojazdu za złomowanie kilku starych) nie funkcjonował właściwie.

Rok 2012 zapowiada się jednak interesująco.

Fabryka firmy FORD z miasta Craiova rozpoczyna produkcję i składanie nowej wersji modelu B-MAX, który jest pierwszym amerykańskim pojazdem (od zakończenia II wojny światowej) składanym w Rumunii. W br. FORD planuje produkcję 60 tys. szt. modelu B-MAX, zaś na nadchodzący rok 2013 planuje przekroczenie 100 tys szt.Drugi, prężnie działający na rumuńskim rynku producent samochodów, DACIA, składający pojazdy samochodowe w Rumunii od 5 lat, od roku 2012 produkuje nowy model samochodu pod nazwą LODGY, w nowym centrum produkcyjnym w Tangerze, w Maroku. Jak dotychczas, wszystkie modele firmy DACIA składane były w fabryce w miejscowości Mioveni. Od tego roku sytuacja się zmieniła, co może wpłynąć na współpracę dostawców.W roku 2011, DACIA była głównym eksporterem Rumunii na rynki zagraniczne, tegoroczny wzrost produkcji firmy FORD może się przyczynić do polepszenia lokaty

WPHI BUKARESZT 14

firmy FORD w tej klasyfikacji, wówczas głównymi eksporterami Rumunii na rynki zagraniczne będą producenci pojazdów samochodowych.

4.1 Rejestracja pojazdów w Rumunii w I kwartale 2012 roku:

Według oficjalnych danych z DRPCIV (Główny Urząd Prawa Jazdy i Rejestracji Pojazdów), w okresie 3-ch pierwszych miesięcy 2012 r., nastąpił wzrost rejestracji pojazdów o 44% i wyniósł około 14 tys. pojazdów w porównaniu do tego samego kwartału z roku 2011. Wzrost został osiągnięty dzięki firmom, które średnio co 3-4 lata muszą odnowić swoją flotę. Osoby prywatne czekały na rozpoczęcie tegorocznego programu „ RABLA” i pomocy rządowej w wysokości 2.700 Euro, na zakupienie nowego pojazdu. Oficjalna data rozpoczęcia programu „ Rabla 2012” nastąpiła w dniu 05.04. br., przydział tegorocznych talonów: 30 tys. szt. (w ciągu roku przydzielono dodatkowo 15 tys. talonów), ich wartości detaliczna 3.800 lei (ok. 700 euro).Rejestracja pojazdów służących do przewozu pasażerów wzrosła o 19,7%, w porównaniu do I kw. 2011 r. , a pojazdów służących do przewozu towarów wzrosła o 38%, porównaniu do I kw. 2011 r., zaś rejestracja pojazdów typu motory i skutery spadła o 7,1% w porównaniu do ilości zarejestrowanych w tym okresie.

Wzrost rejestracji pojazdów I - VIII 2011/ 2012 r.:

L.P. Marka pojazdu

Ilość zarejestrowanych pojazdów

Zmiany %

1 Jeep 89 4.3502 Bentley 4 3003 Lancia 21 2004 Jaguar 48 1675 Land Rover 503 1266 Infiniti 21 1107 Smart 4 1008 Porsche 126 839 Kia 579 6210 Audi 1223 31

Spadek rejestracji pojazdów I - VIII 2011/ 2012 r.:

L.P. Marka pojazdu Ilość rejestrowanych pojazdów Zmiany %1 Maserati 2 -822 Lotus 1 -673 Seat 376 -504 Saab 6 -505 Opel 1.713 -446 Chevrolet 1.233 -377 Fiat 698 -328 Mitsubishi 395 -259 Alfa Romeo 97 -2510 Citroen 425 -22

W sierpniu 2011 r. w Rumunii zarejestrowano około 8.700 szt. nowych pojazdów, a w okresie I- VIII około 50 tys. szt., wg. danych DRPCIV.

WPHI BUKARESZT 15

Na całym rynku, w skład którego wchodzą: motory, skutery, autobusy, mikrobusy, samochody dostawcze, ilość rejestracji w sierpniu 2012 r. wyniosła 7.5 tys. szt. i spadła o 31% w porównaniu do roku ubiegłego.W sierpniu br., ilość nowych rejestracji spadła o 42% w porównaniu do sierpnia 2011 r. i wyniosła ponad 5 tys. szt., zaś na poziomie I-VIII miesięcy br. nastąpił spadek o 9,4% do ok. 44 tys. szt.Na rynku Unii Europejskiej, w sierpniu 2012 r., odnotowano spadek o 8,9%, z 755 tys. do 688 tys. szt. rejestracji nowych pojazdów. W Polsce, w sierpniu br., odnotowano wzrost rejestracji nowych pojazdów o 3,6% .

4.2 Spadek i wzrost sprzedaży pojazdów na rumuńskim rynku I - IV 2012 r:

W Rumunii występuje w sprzedaży 44-y marki pojazdów z całego świata, siedemnaście z nich odnotowało wzrost swojej sprzedaży w okresie pierwszych 4 miesięcy br., w porównaniu do roku ubiegłego. 24 z nich, tak jak w I kw. 2011 r., odnotowały ponowny spadek swojej sprzedaży.

L.P. Marka pojazdu Sprzedaż pojazdów I - IV 2012r. Zmiany %1 Lancia 19 216,72 DAF 113 189,73 Land Rover 226 133,04 Volvo 187 122,65 Infiniti 18 80,06 Alfa Romeo 67 52,37 MINI 52 48,68 Renault Trucks 99 43,59 BMW 599 34,610 Jaguar 8 33,3

Największy spadek odnotowały: Smart, Seat, Chevrolet, Honda oraz Opel. Również rumuński producent Dacia, zmniejszył swoją sprzedaż o ponad 16% do 5.8 tys. szt. pojazdów.

W okresie ośmiu miesięcy br. nastąpił spadek sprzedaży pojazdów w Rumunii o 22,0% do 46.823 szt., ogólny przegląd sprzedaży i jej ewolucję ostatnich lat przedstawia zestawienie:

ROK Ilość sprzedanych pojazdów w okresie ośmiu miesięcy

roku

Zmiany w % w porównaniu do roku poprzedniego

2006 185.978 -2007 228.877 23,1%2008 222.997 - 2,6%2009 101.770 - 54,3%2010 78.152 - 23,2%2011 69.170 - 11,4%2012 46.823 - 22,0%

4.3 Program RABLA i jego wyniki w okresie I - IV 2012 r.:

Oficjalnie, tegoroczny program „Rabla” 2012 wystartował na początku kwietnia. Wg. danych Administracji Funduszu Środowiska, instytucji zajmującej się programem, po

WPHI BUKARESZT 16

miesiącu, nie było już talonów, z czego nawet 15% nie zostało użytych na zakup nowych pojazdów. Bardzo mała ilość tegorocznych talonów oraz informacje w prasie i mediach o wstrzymaniu programu, spowodowały potrojenie ich wartości na ˝czarnym rynku˝, w stosunku do lat ubiegłych. W latach 2010 i 2011, w zależności od okresu, wartość talonów w momencie ich odsprzedania, wynosiła od 700 lei do 1.500 lei

L.P. Marka pojazdu Sprzedaż pojazdów styczeń-kwiecień 2012r

Ewolucja w %

1 Irisbus Iveco 11 -73,22 Smart 3 -72,73 Seat 194 -55,44 Chevrolet 385 -46,55 Honda 128 -45,96 Opel 717 -42,47 Fiat 599 -38,48 Mitsubishi 282 -36,19 Citroen 460 -22,6

10 Suzuki 512 -19,0

Program RABLA i jego ewolucja w okresie 2005-2012:

Rumuńskie Stowarzyszenie Producentów i Importerów Pojazdów APIA, w każdym roku funkcjonowania programu, przeprowadziło badania statystyczne na temat ilości pojazdów zniszczonych, pojazdów nowo zakupionych w ramach ww. programu , jak i całkowitej ilości pojazdów zakupionych w danym roku kalendarzowym. Poniższa tabelka przedstawia ewolucję ilości pojazdów nowych zakupionych w ramach programu. Dane statystyczne z 2012 r. dotyczą okresu styczeń-sierpień.

ROK Samochody zniszczone w szt.

Samochody sprzedane w

szt.

Ilość talonów w

szt./rok

Sprzedaż pojazdów w

szt.

Ilość sprzedaży nowych

samochodów poprzez RABLA

w %2005 14.607 14.607 15.000 215.532 72006 15.110 15.110 16.500 256.364 62007 16.444 16.444 16.500 315.621 52008 20.466 20.466 30.466 270.995 82009 32.327 32.327 60.000 130.193 252010 189.323 62.550 190.000 106.328 592011 116.641 39.216 120.000 94.624 412012 42.713 9.935 45.000 46.823 21

4.4 Produkcja rumuńskiego rynku motoryzacji I - VII 2011/2012:

Według danych APIA (Rumuńskie Stowarzyszenie Producentów i Importerów Pojazdów), można określić produkcję pojazdów samochodowych w rumuńskiej fabryce Dacia w Mioveni i fabryce Ford w Craiova.

ROK / MIESIĄC ILOŚĆ EWOLUCJA W %2011/1 247772012/1 25928 + 4,6 %

WPHI BUKARESZT 17

2011/2 293962012/2 34328 + 16,8 %2011/3 377442012/3 26368 - 30,1%2011/4 192942012/4 23464 + 21,6%2011/5 283302012/5 32040 + 13,1 %2011/6 381382012/6 22462 - 41,1 % 2011/7 235922012/7 28068 + 19,0 %

Powyższa tabela charakteryzuje realne zapotrzebowanie rynku na pojazdy produkowane w Rumunii, gdzie w ostatnim miesiącu danego kwartału produkcja obniża się.

4.5. Ewolucja produkcji pojazdów DACIA :

Rok Samochody osobowe Samochody dostawcze Suma 2011 320.000 18.000 338.000* 2010 323.587 17.712 341.299 2009 279.320 16.690 296.010 2008 228.558 13.964 242.522 2007 215.278 7.408 222.686 2006 177.007 11.211 188.218 2005 152.090 19.873 171.963

4.6. Rumuńskie samochody DACIA na rynkach zagranicznych:

Rumuński producent pojazdów Dacia, (wg. danych statystycznych), zapowiada do końca 2012 r. wzrost sprzedaży o 0,1%, czyli 312,4 tys. szt. pojazdów na rynkach zagranicznych i jednocześnie spadek o 13% do 30,9 tys. szt. swoich pojazdów w Rumunii. Dyrekcja firmy oczekuje na wzrost zainteresowania konsumentów nowymi modelami samochodów LODGY i LOGAN 2.Sprzedaż samochodów Dacia w 2011 r. na świecie wynosiła: model DUSTER 47 % , model LOGAN 28 % i model SANDERO 25 %.

Do największych rynków sprzedaży w 2011 r. należały:Numer 1 – Francja, sprzedaż wynosiła 94.278 szt., spadek sprzedaży o 14% w porównaniu do 2010 r.,Numer 2 – Niemcy, sprzedaż wynosiła 43.452 szt., wzrost sprzedaży do 7% w porównaniu do 2010 r.,Numer 3 – Rumunia, sprzedaż wynosiła 30.867 szt., spadek sprzedaży o 16% w porównaniu do 2010 r.,Numer 4 – Włochy, sprzedaż wynosiła 26.838 szt., wzrost sprzedaży o 22%, w porównaniu do 2010 r., Numer 5 – Maroko, sprzedaż wynosiła 22.356 szt., wzrost sprzedaży o 24%, w porównaniu do 2010 r.,Numer 6 – Turcja, sprzedaż wynosiła 21.339 szt., wzrost sprzedaży o 11% w porównaniu do 2010 r.,Numer 7 – Algieria, sprzedaż wynosiła 19.242 szt., wzrost sprzedaży o 4% w porównaniu do 2010 r.,Numer 8 – Hiszpania, sprzedaż wynosiła 15.641 szt., spadek sprzedaży o 28% w porównaniu do 2010 r.,

WPHI BUKARESZT 18

Numer 9 – Belgia, sprzedaż wynosiła 14.700 szt., wzrost sprzedaży o 29% w porównaniu do 2010 r.,Numer 10 – Polska, sprzedaż wynosiła 7.382 szt., wzrost sprzedaży o 23% w porównaniu do 2010 r.,

W Rumunii, sprzedaż modeli Dacia w roku 2011 dzieliła się na: model LOGAN 51%, model DUSTER 24%, model LOGAN MCV 9%, model SANDERO 8%, model LOGAN VAN 5%, model LOGAN PICK UP 3%.

Od II kw. 2012 r., samochody DACIA DUSTER pojawią się na rynku w Wielkiej Brytanii, nie będą to jednak samochody produkowanie w rumuńskiej fabryce Dacia, produkcja ich ma miejsce w Indiach, ze względu na wymogi angielskiego rynku związane z prawostronnym umieszczeniem kierownicye.

4.7. Porównanie rynku rumuńskiego z rynkiem polskim, I kw. 2011 / I kw. 2012 r.: Produkcja pojazdów samochodowych:

Ogółem produkcja pojazdów samochodowych w Rumunii w 2011 r. wyniosła 335.232 **szt., z czego 310.243 szt. stanowiły samochody osobowe i 24.989 szt. stanowiły samochody dostawcze, które dzieliły się na 24.924 pojazdy poniżej 3,5 ton, 1 pojazd o tonażu 16-18 ton oraz 64 pojazdy powyżej 18 ton, czyli wzrost o 16,4% porównawczo do roku 2010.

Grupa Renault-Dacia, w fabryce w miejscowości Mioveni, składa 5 różnych modeli pojazdów, a mianowicie: Logan, Logan MCV, Logan Van, Logan Pick-Up, Sandero. Dostępnych jest ogółem 13-ie wersji, zaś gama Sandero ma 2 wersje limitowane. Fabryka Grupy Renault-Dacia w Mioveni składa dziennie 1.389 pojazdów. W październiku 2011 r., Grupa Renault-Dacia złożyła swój 1.500.000 samochód w fabryce w Mioveni.

Grupa Ford, która posiada na terenie Rumuni swoją fabrykę w mieście Craiova, w okresie pierwszych ośmiu miesięcy roku 2011 złożyła ponad 5,7 tys. szt. samochodu dostawczego Transit Connect, którego wyprodukowano 20% więcej niż w roku 2010 (ten sam przedział czasowy). Całość produkcji Ford wyeksportowano. Na rok 2012, Ford zaplanował złożenie 60 tys. szt. nowej wersji samochodu B-MAX oraz 100.-150 tys szt. w roku 2013. Dla porównania: ogółem produkcja pojazdów samochodowych w Polsce wyniosła 825.000 szt., w czym 722,300 szt. były to pojazdy osobowe, zaś 102.700 szt. zaliczały się do kategorii lekkich pojazdów dostawczych, których produkcja wzrosła o 17% w porównaniu do roku 2010.

Grupa Fiat, w fabryce w Tychach złożyła w sumie 467.760 szt. pojazdów i rozpoczęła produkcję nowego modelu Lancia Ypsilon.

Grupa General Motors w fabryce w Gliwicach, w październiku 2011 r., rozpoczęła produkcję modelu Astra GTC.

W sierpniu 2011 r., w fabryce Volkswagen z Poznania, został złożony 1.000.000.000 samochód Volkswagen Caddy.

WPHI BUKARESZT 19

Produkcja komponentów samochodowych oraz części zamiennych:Rumuński producent komponentów samochodowych oraz części zamiennych UAMT, z Oradea, osiągnął obroty w wysokości 20 mln Euro w 2011 r., czyli o 47% większe niż w roku 2010.

Rumuński producent akumulatorów samochodowych Rombat, wyprodukował 1,5 mln akumulatorów w okresie pierwszych dziewięciu miesięcy 2011 r. i osiągnął obroty w wysokości 52 mln Euro, czyli wzrost o 19,8% porównawczo do tego samego okresu czasu z roku 2010.

Firma Delphi jest obecna na rumuńskim rynku od 1997 r. i posiada 4 centra produkcyjne, zatrudniając ogółem 12.000 osób. W miejscowościach: Sannicolau Mare, Ineu, Moldova Noua produkuje elektryczne i elektroniczne systemy dystrybucji, w miejscowości Miroslava produkuje części do silnika na ropę.

Firma Honeywell zatrudnia około 1.500 osób i ma 2 siedziby w Rumunii. Pierwsza z nich, mieszcząca się w Bukareszcie wytwarza turbosprężarki do silników benzynowych i silników na ropę. Druga zaś, z miejscowości Lugoj, produkuje systemy do wykrywania ognia i dymu.

Firma Schaeffer, z siedzibą w miejscowości Cristina, koło Brasov, produkuje łożyska samochodowe. Na rok 2012 planuje powiększyć swoje obroty o 15% poprzez rozszerzenie produkcji o nowe modele łożysk.

Dla porównania: Firma Faurecia posiada w Polsce 9 miejsc produkcyjnych. Dwa z nich, w Gorzowie Wielkopolskim i w Legnicy, produkują systemy wyposażenia wnętrz, zaś 7 fabryk z m.in. Grójca, Wałbrzychu i Jelcza wytwarza siedzenia samochodowe. W Gorzowie Wielkopolskim, od 2003 r. jest zatrudnionych około 1.000 pracowników, którzy w większości wytwarzają plastikowe komponenty i części do kabin samochodowych dla: Volskswagen, Audi, Opel, Ford, Mercedez-Benz, Volvo.

Odział niemieckiej Grupy Weber, Wezi-Tec, z siedzibą w Legnicy, zatrudnia 330 osób, które na obszarze 10.000 m2 produkują plastikowe części wewnątrz samochodowe do: Audi, Opla, BMW, Volkswagena i do Porsche.

Od 10 lat działa w Wałbrzychu linia produkcyjna firmy Toyota, która wytwarza układy transmisyjne i silniki - ich produkcja przekroczyła już 6.000.000.000 szt. Sprzedaż pojazdów samochodowych:

W Rumunii, w roku 2011 osiągnięto rekordowe sumy sprzedaży pojazdów samochodowych: 110.668 szt., z czego 94.624 stanowiły samochody osobowe oraz 15.193 samochody dostawcze i 851 autobusów.Samochody dostawcze dzieliły się na: 11.233 pojazdy poniżej 3,5 tony, 3.960 pojazdów powyżej 3,5 ton. Sprzedaż pojazdów dostawczych wzrosła w 2011 r. o 22,2% porównawczo do roku 2010.

WPHI BUKARESZT 20

Autobusy zaś, dzieliły się na: 760 szt. poniżej 22 miejsc pasażerskich oraz 91 autobusów powyżej 22 miejsc pasażerskich. Sprzedaż autobusów wzrosła w 2011 r. o 4,5% porównawczo do roku 2010.

W 2011 r. firma Dacia sprzedała w Rumunii 30.867 samochodów, z czego ponad połowę poprzez tutejszy „Program RABLA”, który ma na celu odmłodzenie pojazdów na drogach. W roku 2011, najlepiej sprzedającym się modelem samochodowym była Dacia LOGAN.

Dla porównania: w Polsce, w roku 2011 sprzedano 277.430 szt. samochodów osobowych. Bardzo dużą popularnością cieszą się na polskim rynku samochody hybrydowe, ich sprzedaż w okresie pierwszych dziewięciu miesięcy 2011 r. podwoiła się. Najbardziej popularnym samochodem hybrydowym jest Toyota Prius.

We wrześniu 2011 r., nastąpiło otwarcie w Warszawie showroom-u firmy LOTUS, która planuje w roku 2012, sprzedaż 20 swoich samochodów.

Sprzedaż firmy Porsche w Polsce, w okresie pierwszych czterech miesięcy 2011 r. wzrosła o 21% w porównaniu do identycznego okresu z 2010 r.

Inwestycje w sektorze motoryzacji:

W 2011 r., firma Johnson Controls zakupiła w Rumuni jeden z oddziałów firmy Spumation, producenta iany poliuretanowej dla motoryzacji. Transakcja dotyczyła siedziby głównej firmy i hali produkcyjnej w mieście Timisoara, wraz z oddziałem produkcyjnym w miejscowości Ploiesti.

W listopadzie 2011 r., firma Delphi Automative zakończyła inwestycje w wysokości 155 mln Euro w oddziałach w miejscowości Miroslava, woj. Iasi.

International Automotive Components Group (IAC Group) zapowiedziała na początku roku 2011 inwestycje o wielkości 58 mln Euro w celu budowy nowej platformy greenfield w miejscowości Bals, która ma produkować elementy do drzwi samochodowych oraz inne różne elementy służące do składania pojazdów.

Niemiecka Grupa Rochling zainwestowała ponad 8 mln Euro w swoją fabrykę komponentów plastikowych w miejscowości Pitesti.

Inny niemiecki producent komponentów samochodowych, Continental, zainwestował 35 mln Euro w powiększenie linii produkcyjnej, która ma siedzibę w miejscowości Sibiu.

Dodatkowo, Niemcy z przedsiębiorstwa Bosch planują inwestycje 77 mln Euro w linie produkcyjną w Jucu koło Cluj.

Niemiecka Grupa Draexlmaier planuje na okres lat 2012-2013, zainwestować ok. 30 mln Euro, w rozbudowę linii produkcyjnej elektrycznego okablowania pojazdów samochodowych, w miejscowości Satu Mare. Powiększenie produkcji ma nieść za sobą zwiększenia zatrudnienia o około 1.000 osób. Dotychczas zainwestowała w Rumunii około 200 mln Euro.

WPHI BUKARESZT 21

Firma Honeywell planuje powiększyć i zmodernizować swoją linię produkującą klocki hamulcowe o urządzenia najnowszej generacji.

Dla porównania: w Polsce, w roku 2011 amerykańska firma Pittsburg Glass Works zapowiedziała inwestycje 250 mln złotych w budowę fabryki przednich szyb.Południowo-koreański producent części samochodowych Mando Corporation zapowiedział w 2011 r. inwestycje rzędu 400 mln złotych, w stworzenie w Polsce, fabryki wytwarzającej części samochodowe, projekt ten przewidywał stworzenie nowych 300 miejsc pracy.

W 2012 r. polski sektor motoryzacyjny ma otrzymać największy napływ zagranicznych inwestycji.W połowie stycznia 2012 r., dane PAIZ na temat 29 inwestycji zagranicznych z dziedziny motoryzacji opiewały na kwotę 1,9 bln Euro.

W Gorzowie Wielkopolskim, w styczniu 2012 r., firma Faurecia zakończyła budowę drugiej platformy wytwarzającej plastikowe części samochodowe. Do końca roku, planuje zatrudnić 400-u nowych pracowników. Produkuje głównie plastikowe części kabin samochodowych dla różnych modeli Mercedes Benz i Volkswagen.Wezi-Tec, inny producent plastikowych części samochodowych, planuje inwestycję wynoszącą ponad 4 mln Euro, w rozbudowę swojej fabryki w Legnicy.

Międzynarodowe Targi i wydarzenia:

W dniach 05-09 października 2011 r., w ROMAERO Baneasa w Bukareszcie, odbył się Auto Moto Show Bucharest and Accessories. Wydarzenie to było zorganizowane przez Premium Expo i brało w nim udział 58 firm prezentujących: części samochodowe i akcesoria, wyposażenie pojazdów, jak i urządzenia i systemy audio oraz systemy nawigacji pokładowej. Kolejne, odbędą się 19-28 października 2012 r.

W dniach 08-10 listopada 2012 r., w ROMEXPO, odbędą się międzynarodowe targi branzy samochodowej AUTOEXPOTEHNICA z licznym udziałem firm polskich (Pawilon C6).

W 04-08 kwietnia 2012 r., miały miejsce międzynarodowe Targi Samochodowe Bucharest Auto – Motor International Show. Na Placu Konstytucji w Bukareszcie, na powierzchni ponad 4.000 m2 wystawiali się producenci, importerzy, dystrybutorzy: samochodów, motocykli, skuterów, rowerów, części zamiennych, akcesoriów i wyposażenia pojazdów oraz tzw. „tuningu”. Dodatkowo, były też obecne firmy zajmujące się leasingiem, ubezpieczeniem oraz wynajmem pojazdów. W ciągu 5 dni targi odwiedziło 50 tys. zwiedzających.

Natomiast, w Polsce, w Poznaniu, w dniach 13-15 kwietnia 2012 r., miał miejsce Motor Show Poznań. Wydarzenie to zostało zorganizowane przez Międzynarodowe Targi Poznańskie i zgromadziło ponad 46 tyś. zwiedzających w ostatniej edycji. Brały w nim udział takie firmy jak: Audi, Mazda, Porsche, Lexus, Skoda, Volkswagen i inne.

Ponadto, w dniach od 18-20 maja 2012 r. w Sosnowcu, odbyły się targi Auto Moto Show Sosnowiec zorganizowane przez Expo Silesia z Sosnowca. Brały w nich udział firmy, które wystawiały samochodowe części zamienne, wyposażenie i akcesoria, nowe technologie jak i inne podmioty gospodarcze związane z przemysłem samochodowym.

WPHI BUKARESZT 22

5. Zachowania rumuńskiego konsumenta wyrobów mięsnych a polski eksport

I. Przeprowadzona na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rumunii analiza S.C. COREUM ukazuje zachowania większości rumuńskich konsumentów w odniesieniu do wyrobów mięsnych. Około 86,9% konsumentów spożywa wyroby mięsne codziennie lub dwa razy w tygodniu. Z listy 27 produktów wybrano 4 produkty najczęściej konsumowane: Kiełbasa Sibiu typu salami (mięso surowe-dojrzewające), boczek, parówki, pasztet wieprzowy.

Częstotliwość spożycia ww. produktów kształtuje się następująco:

Produkt Częsta konsumpcja%

Okazjonalna konsumpcja

%

Brak konsumpcji%

1. Salami Sibiu 33,1 52,5 14,42. Boczek 52,7 39,6 7,73. Parówki 50,8 36,8 12,44.Pasztet wieprzowy

41,4 44,6 14,0

Konsumpcja kiełbasy Sibiu występuje raczej okazjonalnie, w przeciwieństwie do boczku i parówek. Powodem częstej konsumpcji tych ostatnich produktów jest cena. W przypadku pasztetu występuje równowaga pomiędzy konsumpcją częstą a okazjonalną.

Spożywanie wyrobów mięsnych :- śniadanie- obiad- praca lub szkoła (kanapki)- weekendy- wycieczki- spotkania towarzyskie, przyjęcia

Z punktu widzenia wyboru ulubionej marki lub producenta nie odnotowano przywiązania kupującego do określonej marki. Ponad 61 % konsumentów nie posiada ulubionej marki oraz nie identyfikuje się z nią. Jednakże 38% konsumentów, informuje o przywiązaniu do określonej marki np. kiełbasy Sibiu, Kiełbasy Victoria, kiełbasek Oltenesti, kiełbasy letniej etc. Wskazuje to na początek procesu identyfikacji konsumenta z określona marką lub produktem.

Ponieważ marka nie stanowi podstawowego kryterium wyboru wyrobu, w analizie przygotowano inne kryteria na podstawie których konsument dokonuje wyboru.Poniższa tabela ukazuje 10 kryteriów w skali od „nieważne” do „bardzo ważne”

Kryterium Nieważne%

Mało ważne

%

Bez znaczenia

%

Ważne%

Bardzo ważne

%Cena 4,4 4,2 14,9 20,5 56,1Mięso, z którego 2,1 2,8 7,9 24,8 62,3

WPHI BUKARESZT 23

wyprodukowano produkt (wieprzowina, wołowina etc.)Jakość 1,0 1,0 4,8 14,8 78,4Higiena 0,7 1,5 3,2 11,2 83,3Opakowanie 5,7 9,6 14,4 18,8 51,4Informacje na etykiecie

3,9 8,1 9,6 22,5 55,9

Składniki wyrobu (brak soli, brak tłuszczu: brak „E” etc.)

6,1 6,2 12,3 19,9 55,5

Sposób prezentacji (sprzedaż towaru luzem lub w opakowaniu)

5,2 9,5 18,1 25,1 42,1

Marka wyrobu 9,9 11,0 18,6 22,3 38,2Reklama 21,8 18,5 17,4 15,5 26,7

Najważniejszymi kryteriami dla konsumentów są „jakość” i „higiena”. W przypadku kryterium „jakość” zsumowane 2 rubryki „ważne” i „bardzo ważne” wskazują iż jest to istotne dla 93,2% konsumentów. Przy analizie kryterium „higiena” około 94,5% konsumentów uważa ten czynnik za „ważny” i „bardzo ważny”.

Kryterium – typ mięsa, z którego produkowane są przetwory mięsne. Konsumenci rumuńscy swoje gusty skierowali w kierunku mięsa wieprzowego i mięsa kurzego. W grupie drobiu zainteresowanie mięsem indyczym wynosi zaledwie 10%.

Kryterium - pochodzenie wyrobu. Około 94% Rumunów wybiera do konsumpcji produkt rumuński. Jednakże na ten wybór wpływ mają: niższa cena wyrobów rumuńskich w porównaniu z towarami importowanymi; Rumuni wolą wyższą jakość krajowych produktów; Konsumenci maja większe zaufanie do krajowych wyrobów. Postawiono dodatkowe pytanie czy respondenci zgadzają się z postawioną tezą, iż kupując wyroby rumuńskie mają wpływ na utrzymanie miejsc pracy w rumuńskim przemyśle przetwórczym oraz wspierają rolnictwo i środowisko wiejskie. Około 95% ankietowanych odpowiedziało twierdząco.

Kryterium – identyfikacja najbardziej znanych na rynku wyrobów. W grupie 16 marek wybrano :1. Kiełbasę Sasesc Cris Tim2. Wędlinę Addis3. Wędlinę Carol4. Wędlinę CampofrioPowody dla których konsument wybrał określonego producenta są następujące:1. Lepszy smak2. Wyrób jest uznany jako zdrowszy (o niższej zawartości dodatków do

żywności)

Wymagania konsumenta

WPHI BUKARESZT 24

Znaczenie opakowania i etykiety

Około 62 % rumuńskich konsumentów zwraca uwagę na opakowanie i etykietę. Najważniejsza jest jasna informacja i spójność informacji z zawartością wyrobu. (około 71% respondentów zwraca uwagę na ten czynnik).

ReklamacjeNa pytanie czy Rumuni skłonni są kupić wyrób, który był już zareklamowany ok. 89% konsumentów odpowiedziało zdecydowanie, że nie. Wskazuje to na wysokie wymagania konsumentów odnośnie jakości, szczególnie ważne jest bezpieczeństwo wyrobu.Reklamację jakościową najczęściej składa konsument bezpośrednio w sklepie. Około 27% zwróciło się do Narodowego Urzędu Ochrony Konsumenta.

Stopień Satysfakcji RynkuTabela poniżej pokazuje stopień satysfakcji konsumentów na rynku mięsa w Rumunii

w %Doskonały Dobry Średni Słaby Bardzo

słabyJakość 17,1 62,2 19,3 1,1 0,3Gama asortymentowa

14,7 57,6 26,0 1,5 0,2

Opakowanie 10,2 52,9 32,6 3,8 0,7Sposób prezentacji w supermarketach i hipermarketach

15,5 51,6 26,6 5,7 0,7

Sposób prezentacji w sklepach osiedlowych

8,4 37,3 37,8 12,1 4,3

cena/jakość 8,7 37,8 41,5 9,1 2,9

Stopień satysfakcji konsumenta oszacowano jako dobry. „Jakość” ma wysokie wskaźniki w rubryce ”dobry” i „doskonały”. „Sposób prezentacji wyrobów” jest o wiele lepszy w hipermarketach niż w sklepach osiedlowych.Stopień satysfakcji jest niższy w rubryce „cena/jakość”, ponad 50% konsumentów nie jest zadowolona jeśli chodzi o stosunek jakości do ceny.Najwyższy stopień satysfakcji odnotowano w rubryce „jakość” a najniższy w rubryce „sposób prezentacji wyrobów” w sklepach dzielnicowych.

Oczekiwania w stosunku do producentów w %

Zgadzam się Nie zgadzam się Nie wiemNależy położyć większy nacisk na jakość wyrobu, nawet kosztem wzrostu ceny

79,0 9,3 11,7

Należy poprawić 77,7 4,2 18,1

WPHI BUKARESZT 25

komunikację z klientamiNależy wprowadzić nowe produkty

67,4 10,0 22,6

Należy położyć większy nacisk na efektowność opakowań

47,0 24,9 28,1

Należy umieścić dane dotyczące kalorii i substancji odżywczych na opakowaniu

72,5 6,4 21,1

Należy bardziej reklamować wyroby

40,0 24,5 35,5

Nie należy nic zmieniać; Jestem zadowolony z wyrobów

20,1 49,2 30,7

Źródło: Studium S.C. COREUM Consulting SRL 2009: Ministerstwo Rolnictwa I Rozwoju Wsi Rumunii www.rma.ro

II. Eksport z Polski do Rumunii w latach 2010-2011

Polski eksport do Rumunii mięsa wieprzowego według wybranych pozycji CN (020311 mięso ze świń, świeże lub schłodzone, tusze, półtusze; 020312 świeże lub schłodzone szynki, łopatki i ich kawałki, z kośćmi ze świń domowych; 02319 świeże lub schłodzone, inne niż szynki i łopatki i ich kawałki, z kośćmi ze świń domowych; 020321 mięso ze świń, zamrożone tusze i półtusze; 020322 zamrożone szynki, łopatki i ich kawałki z kośćmi; 020329 zamrożone inne niż szynki i łopatki i ich kawałki, ze świń domowych) wyniósł w 2010 r. 3.718 tys. EUR a w 2011 r. 2.647 tys. EUR

Polski eksport do Rumunii mięsa drobiowego wybranych pozycji CN (020711 mięso i podroby jadalne , z ptactwa z gatunku Gallus Domesticus niecięte na kawałki, świeże lub schłodzone; 02712 mięso i podroby jadalne, z ptactwa z gatunku Gallus Domesticus nieciete na kawałki, zamrożone; 02713 kawałki i podroby z ptactwa z gatunku Gallus Domesticus świeże lub schłodzone; 02714 kawałki i podroby z ptactwa z gatunku Gallus Domesticus, zamrożone;02725 niecięte na kawałki mięso z indyków, zamrożone) wyniósł w 2010 r. 8.054 tys. EUR a w 2011 r. 7.298 tys. EUR.

Wnioski:1. Główne zainteresowanie rumuńskich konsumentów mięsa dotyczy mięsa

drobiowego i wieprzowego. W badaniu na „typ mięsa” (drobiowe, wieprzowe) jako „bardzo ważne” kryterium wskazało około 62,3 % respondentów. Jeśli do ww. grupy dodamy grupę 24,8% konsumentów, którzy to kryterium uważają za „ważne” to na to kryterium zwraca uwagę około 87 % respondentów.

WPHI BUKARESZT 26

2. W związku z kryzysem w Rumunii utrzyma się tendencja do kupowania przez konsumentów tańszych wyrobów pochodzących z rynku krajowego.Widoczny jest spadek rumuńskiego importu z Polski mięsa drobiowego i wieprzowego w okresie 2010 – 2011.

3. Wśród czynników ryzyka mających wpływ na polsko-rumuński handel, należy wymienić sytuacją makro-finansową na obszarze UE, głównego partnera Rumunii. Dodatkowo występuje w Rumunii wysoki stopień zadłużenia sektora prywatnego obniżony przez deprecjację leja w ostatnich miesiącach br. Rok 2012 jest rokiem wyborów w związku z czym występuje związane z nim ryzyko polityczne.

4. Konsumenci rumuńscy poszukują wyrobów dobrych jakościowo (79% respondentów) oraz wyrobów „nowych” (67% respondentów) dlatego pomimo spadku eksportu nadal dużą szanse na wprowadzenie nowości mają polscy producenci.

6. Handel Zagraniczny Rumunii 8 miesięcy 2012 (dane szacunkowe)

Sierpień 2012 r, Według danych szacunkowych Narodowego Instytutu Statystyki Rumunii, eksport FOB wyniósł w sierpniu 2012 r. 15853,4 mln RON (3497,5 mln EUR) a import CIF 20416,0, mln RON (4506,3 mln EUR). W porównaniu do sierpnia 2011 r. eksport w RON wzrósł o 7,4 %, a wartość eksportu podana w EUR wzrosła o 0,6 %. Natomiast import wzrósł o 10,2% (dane w RON) i o 3,3% (dane w EUR).Deficyt handlowy FOB-CIF w sierpniu 2012 r. w porównaniu do marca 2011 r. wyniósł 4562,6 mln RON (1008,8 mln EUR) i był większy o 803,0 mln RON (124,0 mln EUR).

1.I-31.VIII.2012 r. Eksport FOB zrealizowany w okresie 1.I.-31.VIII.2012 r. wyniósł 131063,0 mln RON (29652,9 mln EUR), a import CIF wyniósł 159028,9 mln RON (35960,3 mln EUR). W porównaniu do okresu 1.I.-31.VIII. 2011 r., eksport wzrósł o 6,0% (dane podane w RON) i o 0,7% (dane w EUR).Natomiast import wzrósł o 6,7%, (dane w RON) i o 1,2% (dane w EUR). Deficyt handlowy FOB-CIF w okresie 1.I.-31.VIII. 2012 wyniósł 27965,0 mln RON (6307,4 mln EUR) i był większy o 2602,9 mln RON (241,0 mln EUR) w porównaniu do deficytu w okresie 1.I.-31.VIII.2011. Wartość wymiany wewnątrz UE w okresie 1.I.-31.VIII. 2012 wyniosła 92139,2 mln RON (20828,7 mln EUR) w eksporcie i 116375,7 mln RON (26287,5 mln EUR) w imporcie, co stanowi 70,3 % eksportu ogółem i 73,2% importu ogółem.

Struktura Handlu Zagranicznego w okresie 1.I.-31.VIII. 2012 r. W strukturze eksportu i importu Rumunii w okresie 1.I.-31.VIII.2012 istotny był udział następujących grup towarowych, który kształtował się następująco: 40,0 % maszyny i urządzenia transportowe w eksporcie i 33,0% w imporcie; Inne produkty wytworzone - 34,9% w eksporcie i i 26,9% w imporcie; Artykuły rolno-spożywcze, napoje , tytoń – 7,3% w eksporcie i 7,3 w imporcie; Produkty chemiczne – 6,6% w eksporcie i 14,0% w imporcie; Surowce i materiały - 5,8% w eksporcie i 3,6% w imporcie; Paliwa 5,4% w eksporcie i 12,5% w imporcie

1.I.-31.VIII. 2012

WPHI BUKARESZT 27

EKSPORT FOB IMPORT CIF SALDO FOB/CIF

2011 2012 12/’11 2011 2012 12/11 2011 20121 Mln

RON87665,0 92139,2 105,1 106782,9 116375,7 109,0 -19117,9 -24236,5

Mln EUR

20898,1 20828,7 99,7 25470,0 26287,5 103,2 -4571,9 -5458,8

2 Mln RON

35981,6 38924,7 108,2 42225,8 42653,2 101,0 -6244,2 -3728,5

Mln EUR

8562,1 8824,2 103,1 10056,6 9672,8 96,2 -1494,5 -848,6

3 Mln RON

123646,6 131063,9 106,0 149008,7 159028,9 106,7 -25362,1 -27965,0

Mln EUR

29460,2 29652,9 100,7 35526,6 35960,3 101,2 -6066,4 -6307,4

1- Handel wewnątrz UE-27; 2-Handel poza UE-27; 3-Ogółem

7. Wydarzenia WPHI w IV kwartale 2012:

W najbliższych trzech miesiącach zapraszamy do odwiedzenia :

Międzynarodowych targów branży spożywczej ALIMENTA i rolnej INDAGRA oraz opakowań ALL – PACK w Bukareszcie, 31.10 – 4.11.2012r.) oraz naszego stoiska promocyjnego nr. 220 w hali A1

Międzynarodowych targów branży samochodowej AUTOEXPOTECHNIKA w Bukareszcie (8 – 10.11.12)

Udziału w Dorocznym Seminarium Inwestorów, Biznesu i Partnerów w Bukareszcie (listopad 2012)

Zapoznania się z zapytaniami rumuńskimi o polskie towary zamieszczonymi w Portalu Promocji Eksportu oraz na naszej website.

Zapoznania się z analizami branżowymi na naszej stronie.

Siedziby biura WPHI: Str. Atena 10

011-832 Bukareszt, Sektor 1

Wszystkie poprzednie Biuletyny kwartalne i informacje dostępne są pod adresem http://www.bukareszt.trade.gov.pl

Komentarze Państwa do Biuletynu prosimy kierować na adres: bucharest@trade.gov.pl

WPHI BUKARESZT 28