Wydział Fizyki Technicznej · 2018. 10. 3. · – edukacja techniczno-informatyczna • studia II...

Wydział F izyki Technicznej

Rys historyczny

Wydział Fizyki Technicznej jest jednym z młodszych wydziałów Politechniki Poznańskiej. Swoją

działalność rozpoczął 1 kwietnia 1997 roku. Powstał na mocy uchwały Senatu Politech-

niki Poznańskiej z dnia 22 stycznia 1997 roku, przekształcającej międzywydziało-

wy Instytut Fizyki w Wydział Fizyki Technicznej. Jednak kształcenie studentów

w tym zakresie zostało zapoczątkowane już w latach 1936-1939, kiedy to

dr Alfons J. Zajączkowski zorganizował w ówczesnej Państwowej Wyższej

Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki pracownię fizyczną. W 1945 roku

przekształcono ją w międzywydziałowy Zakład Fizyki, przemianowany

następnie w roku 1952 na Katedrę Fizyki. Dzisiaj z całą pewnością można

powiedzieć, że proces tworzenia Wydziału Fizyki Technicznej (WFT) na Po-

litechnice Poznańskiej, uwieńczony wspomnianą uchwałą Senatu, rozpo-

czął się już w 1966 roku.

Wtedy to za namową rektora Politechniki Poznańskiej, profesora Zbigniewa Jasickiego,

przeniósł się do Poznania docent Mieczysław Frąckowiak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Tomasz Runka, Marcelina BińczykWydzia ł F izyki Technicznej

2

w Toruniu z zadaniem tworzenia jednostki prowadzącej dydaktykę oraz badania naukowe na poziomie akade-

mickim. W Katedrze Fizyki, którą w 1966 roku kierował Mieczysław Frąckowiak, było 18 nauczycieli akademic-

kich; w grupie tej większość stanowili młodzi ludzie bezpośrednio po studiach lub z 1–2-letnim stażem pracy.

W 1970 roku powstał międzywydziałowy Instytut Fizyki. W roku 1992 z inicjatywy tego Instytutu oraz Wydziału

Budowy Maszyn powstał kierunek studiów fizyka techniczna, włączony do struktury Wydziału Budowy Maszyn.

W latach 1997-1999 w skład Wydziału Fizyki Technicznej wchodziły 2 jednostki organizacyjne: Instytut Fizyki

i Katedra Fizyki Atomowej (przekształcona w styczniu 2006 roku w Katedrę Inżynierii i Metrologii Kwantowej).

W momencie powstania WFT obejmował:

• Instytut Fizyki z 39 nauczycielami akademickimi, w tym 10 samodzielnymi pracownikami naukowo-dydak-

tycznymi

• Katedrę Fizyki Atomowej z 13 nauczycielami akademickimi, w tym 3 samodzielnymi pracownikami nauko-

wo-dydaktycznymi

• jednostki wspomagające działalność podstawową, tj. Bibliotekę Wydziałową i Wydziałową Sekcję Techniczną,

której zadaniem była obsługa inżynieryjno-techniczna sali wykładowej (sali A w tzw. łączniku), laboratoriów

studenckich (I i II pracowni fizycznej) oraz warsztatu wydziałowego.

W roku 1999 z Instytutu Fizyki wyodrębniła się trzecia jednostka – Katedra Spektroskopii Optycznej. W roku

2012 Katedra Inżynierii i Metrologii Kwantowej została przekształcona w Laboratorium Inżynierii i Metrologii

Kwantowej, istniejące do roku 2015. W roku 2016 nastąpiła kolejna restrukturyzacja Wydziału Fizyki Technicznej,


3

w skład którego wchodzą obecnie 2 instytuty: Instytut Fizyki oraz Instytut Badań Materiałowych i Inżynierii

Kwantowej. Instytuty te mają strukturę zakładową. W skład Instytutu Fizyki wchodzą: Zakład Fizyki Molekular-

nej, Zakład Fizyki Powierzchni i Nanotechnologii oraz Zakład Fizyki Obliczeniowej i Nanomechaniki, a w skład

Instytutu Badań Materiałowych i Inżynierii Kwantowej: Zakład Mikro- i Nanostruktur, Zakład Spektroskopii

Optycznej oraz Zakład Inżynierii i Metrologii Kwantowej. Pomieszczenia naukowe i dydaktyczne Wydziału Fizyki

Technicznej ponownie (od roku 2014) znajdują się w tzw. kampusie Warta Politechniki Poznańskiej umiejscowio-

nym przy ul. Piotrowo. W latach 2000-2014 Wydział Fizyki Technicznej był zlokalizowany przy ul. Nieszawskiej 13.

Obecnie kadrę WFT stanowi 57 pracowników, w tym 44 nauczycieli akademickich, 6 pracowników inżynieryjno-

-technicznych oraz 7 pracowników administracji. Na uwagę zasługuje również struktura zatrudnienia, świadcząca

o jakości kadry. W grupie 44 zatrudnionych nauczycieli akademickich jest 6 profesorów tytularnych, 8 doktorów

habilitowanych, 29 doktorów i 1 osoba z tytułem zawodowym magistra inżyniera:

• Instytut Fizyki – 25 nauczycieli akademickich, w tym 7 samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych

• Instytut Badań Materiałowych i Inżynierii Kwantowej – 19 nauczycieli akademickich, w tym 7 samodzielnych

pracowników naukowo-dydaktycznych

• dziekanat i administracja – 7 pracowników administracji i 6 pracowników inżynieryjno-technicznych.

Uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk fizycznych w dyscyplinie fizyka Wydział uzyskał

w roku 1999, a pełne prawa akademickie (także do nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk fizycznych

i występowania o tytuł naukowy profesora nauk fizycznych) w roku 2008. Od czasu uzyskania uprawnień Wydział


4

Fizyki Technicznej nadał stopnie doktora nauk fizycznych 60 osobom, doktora habilitowanego – 5 osobom,

a tytuł profesora – 4 osobom.

Kształcenie

Wydział Fizyki Technicznej PP kształci studentów na kierunku fizyka techniczna i edukacja techniczno-infor-

matyczna w trybie studiów stacjonarnych na 2 stopniach kształcenia (I i II) oraz doktorantów (III st. kształcenia)

w ramach studium doktoranckiego fizyka techniczna, interdyscyplinarnego studium doktoranckiego nauka

o materiałach oraz interdyscyplinarnego studium doktoranckiego w zakresie nanotechnologii.

Rozpoczynając działalność w 1997 roku, Wydział Fizyki Technicznej prowadził stacjonarne jednolite 5-letnie studia

magisterskie na kierunku fizyka techniczna. Przyjmując ustawę z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie

wyższym, Polska zreformowała sposób kształcenia zgodnie z zaleceniami Deklaracji bolońskiej, wprowadzając

tym samym 3-stopniowy system studiów: studia inżynierskie (I stopnia), magisterskie (II stopnia) i doktoranckie

(III stopnia). W związku z powyższym od października 2006 roku na Wydziale Fizyki Technicznej zostały wpro-

wadzone studia stacjonarne I i II stopnia na kierunku fizyka techniczna. Wydział poszerzył ofertę edukacyjną,

wprowadzając I stopień kształcenia na kierunku edukacja techniczno-informatyczna od roku akademickiego

2007/2008 oraz utworzył II stopień kształcenia na tym kierunku od roku akademickiego 2016/2017. Studia

I stopnia na obu kierunkach trwają 3,5 roku (7 semestrów) i są studiami zawodowymi. Po ich ukończeniu absol-

went otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera i ma możliwość kontynuowania studiów na II stopniu kształcenia


5

w ramach tego samego kierunku lub na innych, pokrewnych kierunkach studiów technicznych. Studia stacjo-

narne II stopnia trwają 3 semestry i kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego magistra inżyniera. Obecnie

na obu kierunkach: fizyka techniczna i edukacja techniczno-informatyczna kształci się 359 studentów (309 na

I stopniu i 50 na II stopniu kształcenia). Liczba absolwentów kończących studia na Wydziale Fizyki Technicznej

przekroczyła 1000 osób.

Oferta dydaktyczna

(1) studia stacjonarne

• studia I stopnia – 7 semestrów (inżynierskie)

– fizyka techniczna ze specjalnościami:

nanotechnologie i materiały funkcjonalne

symulacje komputerowe

techniki laserowe i aparatura pomiarowa

– edukacja techniczno-informatyczna

• studia II stopnia – 3 semestry (magisterskie)

– fizyka techniczna ze specjalnościami:

nanotechnologie i materiały funkcjonalne


6

symulacje komputerowe

optyka i elektronika kwantowa

– edukacja techniczno-informatyczna

• studia III stopnia – 4-letnie (doktoranckie)

– studia doktoranckie fizyka techniczna

– interdyscyplinarne studia doktoranckie nauka o materiałach

– interdyscyplinarne studia doktoranckie w zakresie nanotechnologii

(2) studia podyplomowe: edukacja pedagogiczno-dydaktyczna w obszarze nauk technicznych.

Niewątpliwym sukcesem Wydziału Fizyki Technicznej było uzyskanie w wyniku konkursu finansowania umożli-

wiającego prowadzenie 3 kierunków zamawianych na I stopniu kształcenia w ramach ogólnopolskiego progra-

mu, którego celem było zwiększenie liczby studentów na kierunkach strategicznych dla rozwoju gospodarki,

realizowanego od 2008 roku przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a od 2011 roku przez Narodowe

Centrum Badań i Rozwoju. W projekcie uwzględniono nie tylko dofinansowanie uczelni, ale także bezpośrednie

wsparcie dla studentów. W ramach uatrakcyjniania kształcenia fundusze były przeznaczane m.in. na programy

wyrównawcze adresowane do studentów I roku oraz na stypendia motywacyjne dla najlepszych studentów

w wysokości do 1000 zł miesięcznie. W latach 2010-2014 na Wydziale prowadzono kierunek zamawiany „kadra

dla potrzeb nanoinżynierii materiałowej”, w latach 2011-2015 „inżynier-fizyk dla innowacyjnych technologii”,

a w latach 2012-2015 „fizyka techniczna – współczesne laboratorium nanotechnologa”. Należy zauważyć, że


7

Wydział 3 lata z rzędu składał wnioski o finansowanie projektów edukacyjnych ze środków unijnych i wszystkie

zostały rozpatrzone pozytywnie, co stanowi ewenement w skali kraju. Warto również podkreślić, że Wydział

Fizyki Technicznej PP uzyskał certyfikat akredytacji kierunku fizyka techniczna od Komisji Akredytacyjnej

Uczelni Technicznych (KAUT) na lata akademickie od 2003/2004 do 2008/2009. Certyfikat ten potwierdził,

że poziom studiów prowadzonych na Wydziale Fizyki Technicznej w pełni odpowiada wysokim standardom

kształcenia (zgodnie z uchwałą nr bkaut/156/04 z dnia 8 lipca 2004 r.).

Absolwenci Wydziału Fizyki Technicznej z tytułem zawodowym magistra inżyniera mają możliwość podjęcia

studiów doktoranckich w ramach III stopnia kształcenia zarówno na rodzimym Wydziale, jak i na innych wydziałach

lub w jednostkach naukowych w Polsce i za granicą. Wydział Fizyki Technicznej prowadzi samodzielnie studia

doktoranckie fizyka techniczna (od 2009 roku) oraz we współpracy z innymi jednostkami 2 interdyscyplinarne

studia doktoranckie (ISD): nauka o materiałach (od 2013 roku, pierwsza edycja w ramach projektu „Inżynier

przyszłości. Wzmocnienie potencjału dydaktycznego PP”, 1/POKL/4.3/2012) oraz w zakresie nanotechnologii

(od 2014 roku, pierwsza edycja w ramach projektu POKL.04.01.01-00-049/13).

Wydział Fizyki Technicznej jest bogato wyposażony w specjalistyczne laboratoria fizyczne i komputerowe

oraz nowoczesne sale wykładowe. Program studiów umożliwia zdobycie praktycznej wiedzy inżynierskiej

i przygotowanie teoretyczne z uwzględnieniem zmian wynikających z potrzeb współczesnego rynku pracy oraz

rozwoju gospodarczego, co zwiększa szanse zatrudnienia. Ponadto stwarza możliwość rozwoju naukowego już

od pierwszego roku studiów, dzięki czemu Wydział Fizyki Technicznej może się poszczycić licznymi sukcesami

swoich studentów i doktorantów.


8

Studenci aktywnie działający w kołach naukowych oraz doktoranci Wydziału Fizyki Technicznej biorą czynny

udział w naukowych konferencjach krajowych i zagranicznych. Są współautorami publikacji naukowych z listy

Journal Citation Reports (JCR) (tzw. listy filadelfijskiej) oraz beneficjentami grantów, takich jak Preludium czy

Diamentowy Grant, przyznawanych przez Narodowe Centrum Nauki. W ramach programu Erasmus+, a wcze-

śniej Erasmus, studenci i doktoranci korzystają z możliwości mobilności edukacyjnej. Uczestnicząc w projekcie,

realizują część swojego programu studiów na uczelniach wyższych w Polsce, Niemczech czy w Wielkiej Brytanii,

z którymi Wydział prowadzi współpracę. W toku studiów I, II i III stopnia studenci uczestniczą również w licz-

nych programach stażowych. W ramach staży naukowych studenci i doktoranci odwiedzali takie ośrodki, jak:

University of Hamburg oraz IHP Microelectronics, Frankfurt Oder (Niemcy), University of Triest oraz Institute

for Macromolecular Studies, Italian National Research Council (CNR), Mediolan (Włochy), University of Basel

(Szwajcaria), Technische Universitat, Wien (Austria), University of Bristol i University of Cambridge (Anglia),

French Atomic Energy and Alternative Energies Commission (CEA), Paryż oraz French National Institute for

Nuclear Science and Technology, Saclay (Francja), Agency for Science, Technology and Research (A*STAR),

Computational Resource Centre (Singapur), Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie czy

Instytut Technologii Elektronowej w Warszawie. Z kolei w ramach staży naukowo-przemysłowych pracowali

w takich firmach przemysłowych, jak: Airoptic sp. z o.o., Amica SA, Labo Baza, Merazet SA i PREVAC sp. z o.o.

Dokonania naukowe wielu studentów i doktorantów zostały nagrodzone stypendiami, takimi jak np.: stypendium

Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia, stypendium naukowe Marszałka Województwa

Wielkopolskiego za szczególne osiągnięcia związane z edukacją czy stypendium w ramach projektu „Wsparcie

stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych za strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”.


9

Pracownicy Wydziału pełniący kierownicze funkcje na Politechnice Poznańskiej

Pracownicy Wydziału Fizyki Technicznej pełnili i pełnią kierownicze funkcje na Uczelni. Prof. dr hab. Jerzy

Dembczyński był prorektorem ds. rozwoju w latach 1993-1996 oraz przez dwie kadencje rektorem Politechniki

Poznańskiej (1999-2005). Dr hab. Jacek Goc, prof. nadzw. od 2012 roku pełni funkcję prorektora ds. kształcenia

(dwie kadencje: 2012-2016 oraz 2016-2020).

Wydział Fizyki Technicznej w roku Jubileuszu

W roku 2018 dziekanem Wydziału Fizyki Tech-

nicznej jest prof. dr hab. Ryszard Czajka,

a funkcje prodziekanów pełnią prof. dr hab.

Alina Dudkowiak oraz dr hab. Mirosław

Szybowicz, prof. nadzw.Ryszard Czajka

dziekan WFTAlina Dudkowiak

prodziekan ds. naukiMirosław Szybowicz

prodziekan ds. kształcenia


10

Zaszczepiona w latach 60. XX wieku przez doc. dr. hab. Mieczysława Frąckowiaka odwaga w podejmowaniu

trudnych tematów naukowych, konsekwencja prof. dr hab. Danuty Frąckowiak w kształceniu kadry oraz szeroka

współpraca z renomowanymi ośrodkami, m.in. kanadyjskimi, amerykańskimi, niemieckimi oraz japońskimi,

przyniosła wiele pozytywnych rezultatów naukowych i dydaktycznych. Z czasem kształcenie kadry za granicą

przekształciło się w partnerską, długofalową współpracę, a badania naukowe są prowadzone w bezpośrednim

kontakcie ze światowymi ośrodkami naukowymi. W ten sposób rozwinęły się badania w następujących obszarach:

• fizyka molekularna (w aspekcie przekazywania i konwersji energii oraz właściwości fizycznych molekuł)

• struktura atomu

• właściwości fizyczne ciał stałych

• technologia cienkowarstwowych układów półprzewodnikowych

• fizyka ciekłych kryształów i technologia wskaźników ciekłokrystalicznych.

Kolejną korzyścią ze współpracy z ośrodkami zagranicznymi był dostęp do nowoczesnych technologii, które po

powrocie do kraju pracownicy Instytutu starali się wdrażać w pracy badawczej. Zapoczątkowano w ten sposób

projektowanie i budowę unikatowej w skali kraju aparatury naukowej opartej na technologiach ultrawysokiej

próżni i niskich temperatur oraz na technikach laserowych. Przykładami takich pierwszych w Polsce urządzeń

są spektrometr fotoakustyczny oraz pierścieniowy jednomodowy przestrajalny laser barwnikowy.

W 1986 roku Instytut Fizyki otrzymał w darze od Fundacji Aleksandra von Humboldta przestrajalny laser, prze-

kazany przez prof. Wolfganga Paula (laureata Nagrody Nobla z 1989 roku). Umożliwiło to budowę zestawu do


11

spektroskopii w pułapce Paula, złożonego z 2 współpracujących układów

do wytwarzania i pułapkowania jonów oraz laserowej spektroskopii bez-

dopplerowskiej.

Pracownicy naukowi Wydziału Fizyki Technicznej nie tylko kontynuują

badania w obszarach zapoczątkowanych przez Danutę i Mieczysława

Frąckowiaków, ale też wciąż wdrażają nowe metody badawcze, podej-

mują aktualną tematykę i publikują wyniki swoich prac w renomowanych

czasopismach naukowych o zasięgu światowym. Poniżej zostanie przed-

stawiony opis działalności badawczo-naukowej prowadzonej przez grupy

badawcze obu instytutów.

W skład Instytutu Fizyki wchodzą: Zakład Fizyki Molekularnej, Zakład

Fizyki Powierzchni i Nanotechnologii oraz Zakład Fizyki Obliczeniowej

i Nanomechaniki.

Główne nurty działalności naukowo-badawczej prowadzonej w Zakładzie Fizyki Molekularnej (ZFM) obejmują:

• badania fotofizycznych i fotochemicznych procesów zachodzących w molekularnych układach fotoaktywnych;

w zakresie badań układów fotowoltaicznych są określane ich właściwości spektroskopowe, fototermiczne

i fotoelektryczne, co umożliwia wyselekcjonowanie materiału o najlepszych parametrach, które mogą za-

pewnić oczekiwaną wydajność komórki fotowoltaicznej

Profesor Wolfgang Paul (trzeci od prawej) z wizytą w Instytucie Fizyki; 1986

(fot. z arch. WFT)


12

• badania fotouczulaczy molekularnych najczęściej stosowa-

nych w terapii fotodynamicznej – barwników porfirynowych

i ich pochodnych

• badania mające na celu wyznaczenie określonych para-

metrów fotofizycznych fotouczulacza, m.in. wydajności

generowania tlenu singletowego, istotnego w przypadku

reakcji fotodynamicznej typu II

• badania hybrydowych koniugatów typu oligomery RNA/

DNA oraz nanocząstek metalicznych z barwnikami or-

ganicznymi

• rozwijanie technologii cienkich, transparentnych elektrod

węglowych stosowanych w ogniwach litowo-jonowych

oraz w układach fotowoltaicznych

• badania nanomateriałów węglowych pod kątem ich poten-

cjalnych zastosowań do ochrony drewna i w fotowoltaice

• prace nad optymalizacją sensorów śladowych stężeń ga-

zów na potrzeby monitorowania procesów w przemyśle,

medycynie i biologii oraz optycznych sensorów zanie-

czyszczeń środowiska. Mikroskop konfokalny Zeiss LSM (fot. z arch. WFT)


13

Zakład Fizyki Powierzchni i Nanotechnologii jest

jednostką naukową prowadzącą badania w zakresie:

• właściwości strukturalnych oraz elektronowych po-

wierzchni i nanostruktur ciał stałych; w szczególności

badane są podstawowe relacje między wielkością, orien-

tacją i strukturą nanoobiektów a ich właściwościami

fizykochemicznymi w nanoskali (w tej skali właściwości

materii podlegają nie do końca zbadanej mieszaninie

praw fizyki klasycznej i kwantowej)

• wytwarzania i charakteryzacji nanostruktur krzemków

i germanków metali, niskowymiarowych struktur czą-

steczek organicznych oraz grafenu i materiałów grafenopodobnych pod kątem ich zastosowań w układach

elektronicznych o dużej skali integracji

• nanospintroniki – wytwarzanie nanodrutów molekularnych zawierających atomy metali magnetycznych

oraz powierzchniowych stopów metali ziem rzadkich i metali szlachetnych jako istotnych elementów spin-

tronicznych nanourządzeń logicznych (bramki logiczne, przełączniki itp.)

• wytwarzania cienkowarstwowych półprzewodnikowych sensorów fizycznych, głównie sensorów pola ma-

gnetycznego, których działanie jest oparte na efekcie Halla, oraz efekt nadzwyczajnego magnetooporu

z wykorzystaniem ultracienkich warstw półprzewodnikowych lub monowarstwy grafenu.

Ultrawysokopróżniowy układ do wytwarzania oraz charak-teryzacji powierzchni i nanostruktur (fot. z arch. WFT)


14

Działalność naukowo-badawcza Zakładu Fizyki Oblicze-

niowej i Nanomechaniki obejmuje:

• symulacje komputerowe oraz badania eksperymentalne

właściwości mechanicznych materiałów w skali nanome-

trowej oraz w skali pojedynczych molekuł

• badania struktur elektronowych czystych i zaburzonych

powierzchni tradycyjnych i topologicznych materiałów

półprzewodnikowych z wykorzystaniem symulacji kom-

puterowych z pierwszych zasad

• symulacje komputerowe właściwości mechanicznych

metamateriałów, tj. materiałów o właściwościach niespo-

tykanych w przyrodzie; w szczególności badanie struktur

i materiałów o ujemnym współczynniku Poissona oraz

ujemnej podatności mechanicznej

• badania eksperymentalne zjawiska adhezji i tarcia w skali

nanometrowej za pomocą mikroskopu sił atomowych

• symulacje komputerowe zjawiska tarcia metodami dyna-

miki molekularnej

• badania topografii ciał stałych oraz morfologii materii

miękkiej w skali mikro- i nanometrowej za pomocą mi-

kroskopu sił atomowych.

Mikroskop sił atomowych EasyScan 2 z oprzyrządowa-niem kontrolnym PXJ (fot. z arch. WFT)

Klaster obliczeniowy

Intel Xeon (fot. z arch. WFT)


15

W skład Instytutu Badań Materiałowych i Inżynierii Kwantowej wchodzą: Zakład Mikro- i Nanostruktur,

Zakład Spektroskopii Optycznej oraz Zakład Inżynierii i Metrologii Kwantowej.

W Zakładzie Mikro- i Nanostruktur są prowadzone badania:

• uporządkowania i oddziaływań molekularnych w materiałach o właściwościach ciekłokrystalicznych (ciekłe

kryształy o małej masie molowej, dimery, polimery ciekłokrystaliczne) z wykorzystaniem metod spektro-

skopii optycznej (absorpcja, emisja światła

spolaryzowanego)

• agregacji i oddział ywań molekularnych

w warstwach dwuwymiarowych na granicy

faz (warstwy Langmuira i Langmuira-Blod-

gett) oraz w warstwach otrzymywanych tech-

niką wylewania strefowego tworzonych przez

termotropowe ciekłe kryształy i barwniki

organiczne

• właściwości widmowych barwników orga-

nicznych w warstwach o grubości od kilku

nanometrów do kilku mikrometrów.

Skaningowy mikroskop próbnikowy Veeco Innova

(fot. z arch. WFT)

Wanna do wytwarzania warstw Langmuira i Langmuira-Blodgett

(fot. z arch. WFT)


16

W Zakładzie Spektroskopii Optycznej są prowadzone badania:

• organicznych i nieorganicznych materiałów funkcjonalnych oraz biomateriałów metodami spektroskopii

Ramana i Brillouina oraz spektroskopii ultradźwiękowej, a także techniką optyki nieliniowej

• wieloskładnikowych kryształów tlenkowych o strukturze perowskitu; materiałów węglowych (nanorurki

węglowe, nano- i mikrodiamenty otrzymane techniką HF CVD oraz struktury węglowe oparte na grafenie

przeznaczone do stosowania

jako sensory i biosensory);

cienkowarstwowych struktur

organicznych osadzanych na

podłożach stałych oraz hete-

rostruktur półprzewodnikowych

do zastosowań w optoelektro-

nice i fotowoltaice

• wielofunkcyjnych kryształów,

materiałów mikrokrystalicz-

nych oraz kompozytów polimerowych domieszkowanych jonami ziem rzadkich do zastosowań w optoelek-

tronice i fotonice; kryształów oraz materiałów mikrokrystalicznych o nieliniowych właściwościach optycznych

• biokompleksów osadzanych na nanostrukturach srebra, platyny i palladu (badania techniką powierzchniowo

wzmocnionego rozpraszania Ramana SERS)

Mikroskop ramanowski inVia Renishaw (fot. z arch. WFT)


17

• materiałów biologicznych (kości, białka) oraz materiałów farmaceutycznych (leki nowej generacji); polimerów,

nanonokompozytów oraz kompozytów polimerowych do zastosowań biomedycznych.

Główne nurty działalności naukowo-badawczej Zakładu Inżynierii i Metrologii Kwantowej obejmują:

• badanie procesów elektrycznych, magnetycznych i fotono-

wych w powłoce elektronowej atomów i jonów metodami

rezonansowej spektroskopii laserowej i mikrofalowej pod

kątem nowych kwantowych rozwiązań informatycznych

i metrologicznych

• badanie struktury powłoki elektronowej atomów i oznacza-

nie rezonansowych przejść elektromagnetycznych (w szcze-

gólności atomów ziem rzadkich oraz metali z otwartymi

powłokami 3d, 4d i 5d) metodami fluorescencji indukowanej

selektywnie światłem laserowym pod kątem nowych

wzorców spektralnych oraz na potrzeby realizacji pamięci,

przełączników i przekaźników kwantowych

• analizę możliwości wykorzystania elektronów i powłok elektronowych jako anten-interfejsów w analizie

właściwości parametrów magnetycznych i elektrycznych jąder atomowych pod kątem opracowywania

nowych wzorców czasu i częstości

Stanowisko przestrajalnych laserów barwnikowych (fot. z arch. WFT)


18

• spektroskopię laserową atomów o ograniczonej liczbie stopni swobody (w strumieniu atomowym) metodami

laserowo indukowanej fluorescencji oraz podwójnego rezonansu laserowo-mikrofalowego

• badania systemów cząstek naładowanych uwięzionych w pułapkach elektromagnetycznych i oddziałujących

z polem elektromagnetycznym i promieniowaniem laserowym pod kątem opracowania nowych sensorów

sił elektrycznych, magnetycznych czy atomowych

• wytwarzanie i badanie wirów optycznych w kontekście perspektyw poszerzenia wiedzy na temat propagacji

światła oraz manipulacji pojedynczymi atomami lub molekułami za pomocą światła laserowego.

Wymiernym efektem prac naukowych prowadzonych przez pracowników naukowo-dydaktycznych Wydziału

Fizyki Technicznej jest liczba publikacji ukazujących się w czasopismach z listy JCR, która rocznie sięga średnio

50 pozycji. Wyniki badań są publikowane w prestiżowych czasopismach, do których należy zaliczyć: „Nature”,

„Nature Nanotechnology”, „ACS Nano”, „Nano Letters”, „Coordination Chemistry Reviews”, „Angewandte

Chemie”, „Physical Review B”, „Physical Review Letters”, „Journal of Power Sources”, „Scientific Reports”, „Phy-

sical Chemistry Chemical Physics”, „Journal of Physical Chemistry C”, „Applied Physics Letters” i wiele innych.

Średnio w ciągu roku pracownicy Wydziału Fizyki Technicznej uzyskują finansowanie 3 projektów badawczych

w ramach NCN, a wcześniej MNiSW oraz KBN. Pracownicy WFT otrzymywali w przeszłości nagrody Ministra

za działalność naukową i dydaktyczną oraz popularyzatorską oraz corocznie uzyskują nagrody JM Rektora

Politechniki Poznańskiej za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną. Wydział Fizyki Technicznej był

organizatorem dużych konferencji krajowych („Zjazd Fizyków Polskich”, „Krajowa Konferencja Nanotechno-

logii”) oraz cyklicznych konferencji o zasięgu międzynarodowym („Scanning Probe Spectroscopy and Related


19

Techniques”), a jego pracownicy pełnili i pełnią wysokie funkcje w krajowych towarzystwach naukowych (PTF,

PTP, PTWK, PTCK), jak również w komitetach redakcyjnych międzynarodowych czasopism naukowych.

Rok 2017 był dla Wydziału Fizyki Technicznej rokiem Jubileuszu 20-lecia. Obchody rozpoczęły się 31 marca

2017 roku. Na uroczystości przybyli znamienici goście i przyjaciele Wydziału Fizyki Technicznej. Władze Uczel-

ni reprezentował rektor Politechniki Poznańskiej prof. dr hab. inż. Tomasz Łodygowski wraz z prorektorami,

kanclerzem i wicekanclerzami. Ponadto przybyli dziekani wszystkich wydziałów Politechniki Poznańskiej,

przedstawicielka Prezydenta Miasta Poznania, przewodniczący Komitetu Fizyki PAN oraz dziekan Wydziału III

PAN Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi. Bardzo liczną grupę gości stanowili dziekani i prodziekani wydziałów fizyki

krajowych uczelni wyższych oraz dyrektorzy zaprzyjaźnionych instytutów fizyki. Obecni byli również dyrektorzy

instytutów Polskiej Akademii Nauk i centrów badawczych oraz przewodniczący polskich towarzystw nauko-

wych: Polskiego Towarzystwa Wzrostu Kryształów, Polskiego Towarzystwa Fizycznego (Oddział w Poznaniu)

i Stowarzyszenia Elektryków Polskich (Oddział w Poznaniu). Swoją obecnością uroczystość zaszczycili także

przedstawiciele administracji Politechniki, pracownicy Wydziału Fizyki Technicznej, również emerytowani,

którzy większą część swojego życia związali z Wydziałem. Biorąc pod uwagę wielkość Wydziału, a tym samym

zakres kontaktów naukowych, liczba gości uświetniających Jubileusz 20-lecia Wydziału Fizyki Technicznej była

imponująca (szacuje się, że przybyło 250 osób). Po uroczystości wykonano pamiątkowe zdjęcie jej uczestników,

które z pewnością przywoła wspomnienia podczas kolejnej rocznicy Wydziału.


20

Jubileusz 20-lecia Wydziału Fizyki Technicznej (fot. z arch. WFT)


21

Konferencje krajowe i międzynarodowe

Wydział był organizatorem bądź współorganizatorem następujących konferencji naukowych:

• International Conference on Scanning Probe Spectroscopy and Related Method (Poznań, 15–18 lipca 1997,

16–19 lipca 2003, 19–22 lipca 2009, 21–24 czerwca 2015)

• Workshop Phonon Spectroscopy (Puszczykowo–Poznań, 19–21 maja 2005 i 27–30 maja 2009)

• XVI Ogólnopolska Konferencja Kryształy Molekularne (współorganizatorzy: Instytut Fizyki Molekularnej

PAN w Poznaniu oraz Komitet Fizyki PAN) (Błażejewko, 8–12 września 2008)

• XLII Zjazd Fizyków Polskich (Poznań, 8–13 września 2013)

• Sympozjum Polskiego Towarzystwa Wzrostu Kryształów „Nowe krystaliczne materiały funkcjonalne”

i 57. Zjazd Polskiego Towarzystwa Chemicznego i Sitpchem (Częstochowa, 15–17 września 2014)

• The 10th International Conference of Polish Society for Crystal Growth (ICPSCG10) (Zakopane, 16–21 paź-

dziernika 2016)

• 13th Interregional Workshop on Advanced Nanomaterials (IWAN13) (Poznań, 15–16 listopada 2017).

Ponadto pracownicy WFT brali udział w licznych konferencjach krajowych i międzynarodowych. Należy tu

wymienić:

• COST D20 Conference – Metal Compounds in the Treatment of Cancer and Viral Diseases (Garmisch-Par-

tenkirchen, Niemcy, 2004)


22

• International Conference on Supramolecular Science & Technology (Praga, Czechy, 2004)

• 8th International Conference on Frontiers of Polymers and Advanced Materials (Cancum, Meksyk, 2005)

• 1st European Conference on Chemistry for Life Sciences, Understanding the Chemical Mechanisms of Life

(Rimini, Włochy, 2005)

• International Conference on Raman Spectroscopy (Londyn, Wielka Brytania, 2008; Boston, USA, 2010;

Jena, Niemcy, 2014)

• Colloquium Spectroscopicum Internationale (Budapeszt, Węgry, 2009; Piza, Włochy, 2016)

• 4th International Conference on Molecular Materials, MOLMAT (Montpellier, Francja, 2010)

• 11th International Conference on Frontiers of Polymers and Advanced Materials (Pretoria, Republika Połu-

dniowej Afryki, 2011)

• 6th International Conference On Scanning Probe Spectroscopy and 4th International Workshop on Spin-Po-

larized Scanning Tunneling Microscopy (Timmendorfer Strand, Niemcy, 2012)

• 6th International Conference on Tribochemistry and Nanomaterials ( Łódź, 2013)

• Hybrid and Organic Photovoltaics HOPV14 (Lasuanne, Szwajcaria, 2014)

• 11th International Conference on Nanosciences & Nanotechnologies (Thessaloniki, Grecja, 2014)

• International Conference on Nanotechnology, Nanomaterials & Thin Films for Energy Applications (Lon-

dyn, Wielka Brytania, 2014)

• 4th International Conference on Multifunctional, Hybrid and Nanomaterials (Sitges, Hiszpania, 2015)

• European Conference on Organized Films (Genua, Włochy, 2015)

• 42nd German Liquid Crystal Conference (Stuttgart, Niemcy, 2015)


23

• International Conference, Bioinspired molecular assemblies as protective and delivery systems (Orlean,

Francja, 2015)

• 13th International Conference on Frontiers of Polymers and Advanced Materials (Marrakesh, Maroko, 2015)

• Australian Symposium on Computationally Enhanced Materials Design (Sydney, Australia, 2016)

• 18th International Conference on Transparent Optical Networks (Trento, Włochy, 2016)

• 10th Liquid Matter Conference (Lublana, Słowenia, 2017)

• 31st Conference of The European Colloid and Interface Society (Madryt, Hiszpania, 2017).

Zamierzenia

Misja Wydziału Fizyki Technicznej PP jest bezpośrednio związana z misją całej Uczelni, polegającą na kształ-

ceniu wysoko wykwalifikowanych specjalistów w zakresie szeroko rozumianej inżynierii, przy czym zapewnia

się ścisłe powiązanie tego procesu z badaniami naukowymi, a także z potrzebami i oczekiwaniami gospodarki

oraz społeczeństwa.

Na Wydziale Fizyki Technicznej prowadzi się kształcenie specjalistycznych kadr w zakresie nanotechnologii,

inżynierii materiałów funkcjonalnych i biomateriałów, optoelektroniki, symulacji komputerowych fizyko-

chemicznych właściwości nanoukładów, inżynierii i metrologii kwantowej oraz szeroko rozumianej edukacji

techniczno-informatycznej. Wszystkie wymienione dziedziny należą do obszarów badawczych preferowanych

na świecie, a wyniki tych badań znajdują zastosowanie w innowacyjnych produktach i działach gospodarki.


24

Najważniejszym celem działań władz WFT w zakresie badań naukowych jest systematyczne podwyższanie

poziomu prac badawczych, poprawa efektywności w zdobywaniu projektów badawczych i patentów, rozwój

kadry etc., tak aby zwiększyć możliwość uzyskania kategorii A w kolejnej ewaluacji jednostek (w roku 2021)

i w zdecydowany sposób polepszyć materialne warunki prowadzenia badań naukowych. Aby osiągnąć ten cel,

należy prowadzić konsekwentną politykę kadrową przez nagradzanie pracowników publikujących w czaso-

pismach o wysokim wskaźniku cytowań (impact factor) oraz podejmujących starania o uzyskanie w drodze

konkursowej krajowych i europejskich projektów naukowych i patentów, a także mogących się wykazać sku-

tecznością w tym zakresie.

W zakresie dydaktyki dąży się do tego, aby utrzymać atrakcyjność obu kierunków kształcenia: fizyki technicznej

i edukacji techniczno-informatycznej. Są przygotowywane wersje angielskie studiów I, II i III stopnia, co umoż-

liwi umiędzynarodowienie nauki na Wydziale. Planuje się także systematyczną modernizację infrastruktury

pracowni dydaktycznych i uatrakcyjnianie oferty edukacyjnej oraz wdrażanie studentów do pracy naukowej

od najwcześniejszych etapów nauki.

Dzięki międzynarodowym kontaktom naukowym będzie możliwe przedstawienie oferty obowiązkowych i dodat-

kowych praktyk zawodowych w ramach zagranicznych staży naukowych. Przewiduje się także kontynuację działal-

ności promocyjnej w środowiskach uczniów szkół podstawowych i średnich z wykorzystaniem takich atrakcyjnych

form, jak festiwale naukowe czy tzw. klasy akademickie oraz prezentacje przykładowych karier absolwentów Wy-

działu, tak aby uświadomić młodzieży znaczenie nauk ścisłych i technicznych w rozwoju nowoczesnej gospodarki.

25

Poczet dziekanów Wydziału Fizyki Technicznej

Jerzy Dembczyński1997-1999

Ryszard Czajka2012-2016

Mirosław Drozdowski2005-2008, 2008-2012

Danuta Bauman1999-2002, 2002-2005

26

Źródła

Informator Wydziału Fizyki Technicznej Politechniki Poznańskiej, 20-lecie Wydziału Fizyki Technicznej, PUBLICAL

Zdzisław Kałek, Poznań 2017.

Politechnika Poznańska, Dzieje polskiego wyższego szkolnictwa technicznego w Poznaniu 1919-2009, Wyd. Poli-

techniki Poznańskiej, Poznań 2009.

Wydział Fizyki Technicznej · 2018. 10. 3. · – edukacja techniczno-informatyczna • studia II...

Documents

Transcript of Wydział Fizyki Technicznej · 2018. 10. 3. · – edukacja techniczno-informatyczna • studia II...