Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1...

27
2016-05-06 1 Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY STEROWANIA Sterowanie predykcyjne Robert Piotrowski, dr inż. Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechnika Gdańska Autorzy : Richalet J. i współpracownicy (firma Adersa) Cechy : liniowy model obiektu–skończona odpowiedź impulsowa, heurystyczny sposób uwzględniania ogran., funkcja celu: suma kwadratowych składników kary za zmianę sterowania (tzw. kwadratowe zadanie optymalizacji ) Model Predictive Heuristic Control (MPHC) (później: Model Algorithmic Control (MAC)) Połowa lat 70. XX wieku Komputerowe Systemy Sterowania Trochę historii (1/4) Fakt : algorytmy sterowania predykcyjnego zapotrzebowanie przemysłu, głównie chemicznego i petrochemicznego Autorzy : Cutler C.R., Ramaker B.L. (firma Shell Oil) Cechy : liniowy model obiektu oparty na odpowiedzi skokowej, heurystyczny (przybliżony) sposób uwzględniania ograniczeń, funkcja celu: suma kwadratowych składników kary za zmianę sterowania Dynamic Matrix Control (DMC) Koniec lat 70. XX wieku

Transcript of Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1...

Page 1: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

1

Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI

KOMPUTEROWE SYSTEMY STEROWANIA

Sterowanie predykcyjne

Robert Piotrowski, dr inż.

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechnika Gdańska

Autorzy: Richalet J. i współpracownicy (firma Adersa) Cechy: liniowy model obiektu–skończona odpowiedź impulsowa, heurystyczny sposób uwzględniania ogran., funkcja celu: suma kwadratowych składników kary za zmianę sterowania (tzw. kwadratowe zadanie optymalizacji)

Model Predictive Heuristic Control (MPHC) (później: Model

Algorithmic Control (MAC))

Połowa lat 70. XX wieku

Komputerowe Systemy Sterowania

Trochę historii (1/4)

Fakt: algorytmy sterowania predykcyjnego – zapotrzebowanie przemysłu, głównie chemicznego i petrochemicznego

Autorzy: Cutler C.R., Ramaker B.L. (firma Shell Oil) Cechy: liniowy model obiektu oparty na odpowiedzi skokowej, heurystyczny (przybliżony) sposób uwzględniania ograniczeń, funkcja celu: suma kwadratowych składników kary za zmianę sterowania

Dynamic Matrix Control (DMC)

Koniec lat 70. XX wieku

Page 2: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

2

Komputerowe Systemy Sterowania

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Trochę historii (2/4)

Autorzy: Garcia C.E. i współpracownicy Cechy: liniowy model obiektu oparty na odpowiedzi skokowej, liniowe ograniczenia na sterowania i wyjścia, funkcja celu: suma kwadratowych składników kary za zmianę sterowania

Quadratic Dynamic Matrix Control (QDMC)

Połowa lat 80. XX wieku

Autorzy: Clarke D.W. i współpracownicy Cechy: liniowy model obiektu (równania różnicowe), uwzględnianie szerszej klasy zakłóceń, liniowe ograniczenia na sterowania i wyjścia, funkcja celu: suma kwadratowych składników kary za zmianę sterowania

Generalized Predictive Control (GPC)

Koniec lat 80. XX wieku

Komputerowe Systemy Sterowania

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Trochę historii (3/4)

Autorzy: Clarke D.W., Scattolini R. Cechy: rozwinięcie GPC poprzez sformułowanie zadania optymalizacji ze skończonym przesuwanym horyzontem

Constrained Receding Horizon Predictive Control (CRHPC)

Koniec lat 80. XX wieku

Autorzy: Marquis P., Broustail J.P. (firma Shell) Cechy: model obiektu w przestrzeni stanu, uwzględnienie obserwatora stanu dla estymacji nieznanych współrzędnych wektora stanu, podział na regulowane i mierzone zmienne wyjściowe obiektu

Shell Multivariable Optimizing Controller (SMOC)

Koniec lat 80. XX wieku

Page 3: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

3

Komputerowe Systemy Sterowania

UWAGA:

Różne metody implementacji algorytmów predykcyjnych, często jedna nazwa: Model Predictive Control (MPC).

Szczegóły dotyczące rozwoju algorytmów sterow. predykc., np.:

Camacho E.F., Bordons C. (2004). Model Predictive Control. Springer-Verlag, London Limited.

Qin S.J., Badgwell T.A. (2003). A survey of industrial model predictive control technology. Control Engineering Practice 11 (2003) 733-764.

Tatjewski P. (2002). Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych, Struktury i algorytmy. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.

Trochę historii (4/4)

nieliniowe obiekty sterowania odporność sterowania (tzw. sterowanie krzepkie) - niepewność modeli

obiektów, niepewność estymacji zakłóceń badania stabilności

Lata 90. XX wieku – dzisiaj

Komputerowe Systemy Sterowania

Planowanie produkcji

Optymalizacja

Regulacja nadrzędna

Regulacja bezpośrednia (i zabezpieczenia)

Obiekt sterowany

sterowania u pomiary

wejścia niesterowane (zakłócenia)

wyjścia

Umiejscowienie sterowania predykcyjnego (1/2)

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Page 4: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

4

Komputerowe Systemy Sterowania

Umiejscowienie sterowania predykcyjnego (2/2)

Sterowanie predykcyjne należy do grupy zaawansowanych metod sterowania (ang. advanced control).

UWAGA 1:

Podstawowa cecha warstwy bezpośredniej: bezpośredni dostęp do obiektu sterowanego.

UWAGA 2:

Warstwa sterowania nadrzędnego nie musi występować. Główny wyznacznik to: cele sterowania, cechy obiektu sterowania (np. różna dynamika procesów).

UWAGA 3:

Czasami warstwa optymalizacji połączona z warstwą sterowania bezpośredniego, np. wyznaczenie trajektorii zadanych dla regulatorów PID warstwy bezpośredniej.

Komputerowe Systemy Sterowania

Hp – horyzont predykcji Hs – horyzont sterowania, Hs ≤ Hp

Istota sterowania predykcyjnego (1/5)

Oznaczenia:

k*Ts – dyskr. chwila czasu Ts – okres próbkowania

Uproszczenie zapisu: k, k + 1, k + 2 . . . (k = 0, 1, 2, . . .)

u – wartość sterowania, np.: u(k|k) – wyznaczenie w chwili k sterowania na chwilę k

u – zmiana (przyrost) wartości sterowania, np.: u(k+1|k) – wyznacz. w chwili k zmiany sterowania na chwilę k + 1

yzad – wartość (trajektoria) zadana

y – wartość wyjścia, np.: y(k+1|k) – wyznaczenie w chwili k wyjścia na chwilę k + 1

Page 5: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

5

Komputerowe Systemy Sterowania

Istota sterowania predykcyjnego (2/5)

u

czas k-2 k-1 k+1 k+2 k+3 k+Hs k+Hs+1 k+Hp-1 k+Hp k

… … U (k+1 k)

… …

Hs

Hp

Y

czas k-2 k-1 k+1 k+2 k+3 k+Hs k+Hs+1 k+Hp-1 k+Hp k

… …

Yzad

Komputerowe Systemy Sterowania

Istota sterowania predykcyjnego (3/5)

Dane:

dynamiczny model obiektu wraz z modelem zakłóceń pomierzone (lub estymowane) wartości wyjścia z obiektu y

w chwili bieżącej i chwilach poprzednich wartości sterowań u w chwilach poprzednich wartość (trajekt.) zadana yzad w chwili bieżącej i następnych

Zadanie w chwili k:

1. Dokonaj pomiaru wyjścia z obiektu.

2. Korzystając z modelu obiektu wyznacz wartości sterowań u(k|k), u(k+1|k), . . . , u(k+ Hs|k), w taki sposób, aby spełnić cele sterowania, np. minimalizuj różnice między przewidzianym w chwili k wyjściem z obiektu y(k+p|k) (p=0, 1, . . . , Hp) a wartościami zadanymi yzad(k+p|k).

3. Przyłóż do obiektu tylko pierwszą wartość sterowania u(k|k).

Page 6: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

6

Komputerowe Systemy Sterowania

Istota sterowania predykcyjnego (4/5)

Zadanie w chwili k+1:

1. Dokonaj pomiaru wyjścia z obiektu.

2. Wyznacz z modelu wartości sterowań u(k+1|k+1), u(k+2|k+1), . . . . , u(k+ Hs|k+1), tak, aby spełnić cele sterowania.

3. Przyłóż do obiektu tylko pierwszą wartość sterowania u(k+1|k+1).

Powtórz zadanie dla całego horyzontu predykcji Hp.

UWAGA 1:

Algorytm MPC – sterowanie z przesuwanym horyzontem (ang. receding horizon control).

UWAGA 2:

W algorytmie MPC zakłada się, że po Hs zmiany wartości sterowań są praktycznie równe zero.

Komputerowe Systemy Sterowania

Istota sterowania predykcyjnego (5/5)

Najczęściej funkcja kryterialna (funkcja celu) postaci:

H H 12 2

zadp 1 p 0

p p

min J k y k p | k y k p | k u k p | k

Pierwszy składnik: błąd (uchyb) sterowania

Drugi składnik: zmiana wartości sterowania

UWAGA:

Czasami dodatkowo w funkcji kryterialnej umieszcza się wagi:

H H 1

2 2

1 zad 2p 1 p 0

p p

min J k w y k p | k y k p | k w u k p | k

Page 7: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

7

Komputerowe Systemy Sterowania

Podstawowe cechy sterowania predykcyjnego (1/2)

dla obiektów liniowych i nieliniowych

układy sterowania typu SISO (ang. Single Input Single Output) i MIMO (ang. Multiple Input Multiple Output)

uwzględnienie ograniczeń:

na wartości sygnałów sterujących:

min maxu u k p | k u

na wartości zmian (przyrostów) sygnałów sterujących:

min maxu u k p | k u

na wartości wyjść:

min maxy y k p | k y

Komputerowe Systemy Sterowania

uwzględnienie zmiennych opóźnień czasowych obiektów

uwzględnienie wewnętrznych interakcji w obiekcie dzięki wykorzystaniu modelu obiektu (regulator poprzez model obiektu ma wiedzę o obiekcie)

Podstawowe cechy sterowania predykcyjnego (2/2)

optymalizacja wskaźników ekonomicznych związanych ze sterowaniem, np.:

maksymalizacja zysków związanych z produkcją

minimalizacja strat dotyczących uszkodzeń urządzeń pomiarowych, wykonawczych

minimalizacja kosztów sterowania dotyczących przełączania urządzeń wykonawczych

uwzględnienie uszkodzeń urządzeń pomiarowych, wykonawczych

Page 8: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

8

Komputerowe Systemy Sterowania

Czy uwzględnianie ograniczeń jest istotne ?

na wartość amplitudy sygnału sterującego, np.:

otwarcie zaworu: min – max

prędkość obrotowa dmuchawy: nmin – nmax

częstotliwość falownika: fmin – fmax

na szybkość zmian sygnału sterującego, np.:

czas zmiany położenia zaworu z 1 do 2

czas zmiany prędkości obrotowej pompy z n1 do n2

prędkość przesuwania się podajnika taśmowego

na wartość wyjścia, np.:

temperatura w pomieszczeniu: tmin – tmax

ciśnienie w rurociągu: < pmax Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Komputerowe Systemy Sterowania

Regulatory PID a nieliniowości i ogranicz. obiektu

Fakt 1: Układy sterowania z regulatorami PID najlepsze do pracy w otoczeniu punktu pracy

Układy sterowania z PID a obiekty nieliniowe:

linearyzacja obiektów

podział układu sterowania na podukłady z lokalnymi PID

Fakt 2: W większości przypadków w układach sterowania z regulatorami PID nie uwzględnia się ograniczeń

Układy sterowania z PID a ograniczenia:

dobudowanie dod. układu uwzględniającego nasycenia urządz. wykonawczego (ang. anti-windup) (patrz poprzednie wykłady)

Jak przełączać się pomiędzy lokalnymi podukładami sterowania ?

Jak uwzględnić ograniczenia na wyjściu ?

Page 9: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

9

Komputerowe Systemy Sterowania

Sterowanie klasyczne a sterowanie predykcyjne

R UW OB

UP

yzad y z

+

-

u

UW OB

UP

y z

Optymalizacja

Funkcja celu

Model obiektu + model zakłóceń

yzad u

Ograniczenia

Komputerowe Systemy Sterowania

Podstawowe ograniczenia sterowania predykcyjnego

stosunkowo złożona implementacja algorytmu MPC, szczególnie dla obiektów nieliniowych

czas obliczeń i złożoność obliczeniowa, szczególnie dla obiektów nieliniowych

model a obiekt, np. spełnienie ograniczeń w modelu a w obiekcie – czasami konieczność budowy krzepkiego (odpornego) algorytmu MPC

konieczność budowy możliwie dokładnego modelu obiektu/procesu sterowanego (czas, nakład pracy, wiedza o obiekcie/procesie, itd.)

obawa nie automatyków (np. technolodzy, operatorzy) przed nowymi nie klasycznymi (np. PID) algorytmami regulacji

Page 10: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

10

Komputerowe Systemy Sterowania

MPC z modelem w postaci równań stanu (1/6)

Równania stanu i wyjścia obiektu (założenie: pomiar pełnego wektora stanu, brak zakłóceń):

x k 1 Ax k Bu k

y k Cx kgdzie: x – wektor stanu, y – wektor wyjść mierzonych regulowanych

2

x k 1 k Ax k Bu k k Ax k B u k k u k 1

x k 2 k Ax k 1 k B u k 1 k u k k u k 1

A x k A I B u k k B u k 1 k A I Bu k 1

. . .

W wyniku działania rekurencyjnego mamy:

Komputerowe Systemy Sterowania

MPC z modelem w postaci równań stanu (2/6)

s s s

H H 1 H 2

H 1s

H H 1

p

HH 2

s s s

s

p p

p Hp s

. . .

x k H k Ax k H 1 k B u k H 1 k ... u k k u k 1

A x k A ... A I B u k k A ... A I B u k 1 k ...

B u k H 1 k A ... A I Bu k 1

. . .

x k H k A x k A ... A I B u k k

A ... A I B u k 1 k ... A ... A I

p

H 1p

B u k H 1 k

A ... A I Bu k 1

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Page 11: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

11

Komputerowe Systemy Sterowania

MPC z modelem w postaci równań stanu (3/6)

przechodząc do postaci macierzowej dla stanu uzyskujemy (p = p1, . . . , Hp):

k1Hku

kku

kU

kHkx

kHkx

kX

sp

1p

...,...

1ku

BIAA

BIAA

BIAA

kx

A

A

A

kX

1H

1H

1H

H

H

H

p

s

1p

p

s

1p

...

...

...

...

...

...

...

Komputerowe Systemy Sterowania

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

MPC z modelem w postaci równań stanu (4/6)

kU

IAABIAA

BBIAA

0BIAA

spp

s

1p

HH1H

1H

1H

.........

......

......

czyli:

kUP1kuBkxAkX ~~

Page 12: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

12

Komputerowe Systemy Sterowania

p 1 p 1 p 1

p j js

j 0 i 0 j 0

y k p k CA x k C A Bu k 1 C A B u k i k dla p H

H 1p 1 p 1 i

p j js

j 0 i 0 j 0

sy k p k CA x k C A Bu k 1 C A B u k i k dla p H

lub rozbijając wyjście na poszczególne chwile predykcji:

MPC z modelem w postaci równań stanu (5/6)

przechodząc do postaci macierzowej dla wyjścia mamy:

C00

0C0

00C

C

...

...

...

~

kykykUPC1kuBCkxACkXCky 0pred ~~~~~~

Komputerowe Systemy Sterowania

x k 1 Ax k Bu k k

y k Cx k

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

UWAGA 2:

Jeżeli nie wszystkie zmienne stanu mierzone - dołączenie do modelu obiektu obserwatora stanu.

MPC z modelem w postaci równań stanu (6/6)

UWAGA 1:

Model zakłóceń:

kzCk

kzA1kz

z

z

Page 13: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

13

Komputerowe Systemy Sterowania

Główne parametry regulatora predykcyjnego (1/2)

horyzont predykcji Hp

Dobór długości Hp – uzależniony od dynamiki obiektu

Właściwy wybór Hp = prawidłowa praca układu sterowania

Dalszy wzrost Hp = niewielka poprawa wskaźników jakości działania układu sterowania

Szczegóły – laboratorium

horyzont sterowania Hs

Im dłuższy Hs tym większa liczba zmiennych decyzyjnych zadania optymalizacji (Hs*n)

Im dłuższy Hs tym dłuższy czas obliczeń

Szczegóły – laboratorium Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Komputerowe Systemy Sterowania

Główne parametry regulatora predykcyjnego (2/2)

współczynniki wag w funkcji kryterialnej (funkcji celu)

Istotny stosunek wag w1 do w2 między dokładnością nadążania za wartością (trajektorią) zadaną, a kosztem sterowania

Im większe w1 w stosunku do w2 tym wolniejsze, ale lepsze wskaźniki jakości sterowania

Szczegóły – laboratorium

okres próbkowania Ts

Im mniejszy Ts tym większy wymiar zadania optymalizacji

Im mniejszy Ts tym dłuższy czas obliczeń

Im większy Ts tym gorsza dynamika układu sterowania (większe opóźnienia)

Szczegóły – laboratorium

Page 14: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

14

Komputerowe Systemy Sterowania

Nieliniowe sterowanie predykcyjne (1/2)

Predykcja i optymalizacja

z wykorzystaniem nieliniowego

modelu obiektu

Obiekt (proces)

sterowany yzad (k) y(k)

z(k)

-1

1I

1-z

-1z I

u(k) u(k)

u(k-1)

Algorytm sterowania

Szczegóły – studia II stopnia magisterskie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Tatjewski P. (2002). Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych, Struktury i algorytmy. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.

Komputerowe Systemy Sterowania

Nieliniowe sterowanie predykcyjnego (2/2)

Liniowe sterowanie predykcyjne

Obiekt (proces)

sterowany

yzad(k) y(k)

z(k)

-1

1I

1-z

-1z I

u(k) u(k)

u(k-1)

Algorytm sterowania

Liniowy model obiektu

parametry modelu obiektu

Szczegóły – studia II stopnia magisterskie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Tatjewski P. (2002). Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych, Struktury i algorytmy. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.

Page 15: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

15

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (1/10)

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (2/10)

Opis procesu:

1. Destylacja – proces rozdziału ciekłego roztworu na składniki (odparowanie roztworu i skroplenie powstałych oparów)

2. Roztwór – substancje o różnych temperaturach wrzenia – odparowanie substancji o niższej temperaturze wrzenia

3. Podział surowca na dwie części: destylat D (skroplona para) i ciecz wyczerpana B (nieodparowana ciecz)

4. Fazy ciekła i gazowa roztworu są w przeciwprądzie – ciecz spływa grawitacyjnie na dół, a gaz płynie do góry w sposób wymuszony

5. Częściowe odparowanie cieczy spływającej z góry w wyparce

6. Skroplenie gazów (oparów) odpływających z kolumny w skraplaczu (rodzaj chłodnicy)

7. Część cieczy i pary płynących przeciwprądowo w kolumnie tworzy obieg zamknięty, krążący stale między wyparką a skraplaczem

Page 16: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

16

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (3/10)

Oznaczenia:

Ozn. Nazwa

F strumień cieczy zasilającej (surówki) [kmol/min]

xF stężenie molowe cieczy zasilającej kolumnę [ułamek molowy etanolu]

B, D strumienie cieczy wyczerpanej i destylatu [kmol/min]

xB, xD stężenie molowe cieczy wyczerpanej i destylatu [ułamek molowy etanolu]

MB, MD zatrzymanie cieczy w zbiorniku cieczy wyczerpanej i powrotu [kmol]

R, V strumień refluksu i pary [kmol/min]

Mi zatrzymanie cieczy na półce o numerze i [kmol]

Li, Vi strumień cieczy spływający i strumień pary odpływający z półki o nr i [kmol/min]

xi, yi stężenie molowe cieczy i pary na półce o numerze i [ułamek molowy etanolu]

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (4/10)

Parametry procesu:

Wartość Nazwa

Mi0 = 5 kmol nominalna wartość zatrzymania cieczy na półce o

numerze i

Li0 = 1 kmol/min nominalny przepływ cieczy na półce o numerze i

β = 0,006 min stała reprezentująca warunki hydrauliczne

Ni = 31 liczba półek teoretycznych kolumny (obliczona)

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Model obiektu: dyskretny, dynamiczny i nieliniowy (układ kilkunastu równań różniczkowych i algebraicznych)

Cel sterowania: oczyszczenie (rozdział) dwuskładnikowej mieszaniny etanolu i wody, destylat (główny produkt destylacji) musi zawierać określoną ilość (stałą/zmienną) etanolu

Page 17: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

17

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (5/10)

Wielkość wyjściowa (sterowana): xD: stężenie destylatu

Wielkości wejściowe (zakłócenia): F: strumień cieczy zasilającej kolumnę (surówka) xF: stężenie molowe cieczy zasilającej kolumnę (surówka)

Wielkości sterujące: R: strumień refluksu V: strumień pary

Ograniczenia: min i max wartość R (0 – 15 kmol/min) i V (0 – 15 kmol/min) zbiornik powrotu nie może być opróżniony: R(k+p|k) <

V(k+p|k) + 4; p = 1, …, Hp

ograniczenia wynikające z modelu obiektu sterowania

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (6/10)

Funkcja celu:

gdzie: pierwszy składnik: uchyb regulacji drugi składnik: kara za zmianę sterowania V trzeci składnik: kara za zmianę sterowania R q1, q2, q3 – wagi składowych funkcji celu

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

p p

p

H

1p

H

1p

2

3

2

2

H

1p

2

D

zad

D1

kpkRqkpkVq

kpkxkpkxq

J

| |)|(| || |)|(| |

| |)|()|(| |

min

Page 18: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

18

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (7/10)

Wyniki: zakłócenia

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (8/10)

Wyniki: wielkość wyjściowa

zakłócenia mierzone zakłócenia niemierzone

zakłócenia mierzone zakłócenia niemierzone

Page 19: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

19

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (9/10)

Wyniki: wielkości sterujące (wybrane wyniki)

zakłócenia niemierzone – stała trajektoria zadania

zakłócenia niemierzone – zmienna trajektoria zadania

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 1 – Kolumna destylacyjna (10/10)

Wyniki: błędy sterowania (średni błąd bezwzględny i błąd RMS - Root Mean Square)

n

xxn

1i

2zad

DD

RMS

Stała traj. zadana – zakł. mierzone Stała traj. zadana – zakł. niemierzone

Śr. błąd bezwzględny Błąd RMS Śr. błąd bezwzględny Błąd RMS 0,0237 0,0489 0,0258 0,0548

gdzie: n – liczba próbek

Zm. traj. zadana – zakł. mierzone Zm. traj. zadana – zakł. niemierzone

Śr. błąd bezwzględny Błąd RMS Śr. błąd bezwzględny Błąd RMS 0,4648 1,1319 0,4752 1,1355

Page 20: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

20

Komputerowe Systemy Sterowania

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Przykład 2 – Napowietrzanie ścieków (1/8)

Zintegrowany obiekt sterowania

dopływ ścieków

(Qin , ChZT, N, P) stężenie tlenu (So )

sterowania

dmuchawami (xb , nfb , nvb ) sterowania

przepustnicami (j )

stężenie tlenu – wartość zadana (So

ref )

wyjś

cie

wejś

cia

zakłó

cają

ce

respiracja (Rr )

wejścia sterujące

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 2 – Napowietrzanie ścieków (2/8)

Dmuchawy z falownikiem

Dmuchawy wielobiegowe

Komora

tlenowa n Komora

tlenowa 1

Qair,1 Qair,n . . .

. . . . . .

So, 1 So, n

Qair, n Qair, 1

pc

Page 21: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

21

ZE ŚREDNIEJ

PODWARSTWY

STEROWANIA

So, 1 ref

So, n

ref

. . .

. . .

Stężenie tlenu – wartość zadana

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 2 – Napowietrzanie ścieków (3/8)

Dynamiczny nieliniowy

model stężenia tlenu So

So, 1

So, n

Układ sterowania

górnego poziomu

Nieliniowy

MPC 1

Nieliniowy MPC n

Stężenie tlenu

Dynamiczny nieliniowy

hybrydowy model

systemu napowietrzania

Nieliniowy Hybrydowy MPC

harmonogram

pracy dmuchaw

pozycja kątowa

przepustnic

Qair, 1

Qair, n

Układ sterowania

dolnego poziomu

. . .

Stan

dmuchaw

Qair, 1 ref

Qair, n ref

. . . natężenie przepływu

powietrza

ref

Komputerowe Systemy Sterowania

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

Resp

iracja

R

r,1 [

mg

/ m

3h

]

Czas [doba]

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

Resp

iracja

R

r,2 [

mg

/ m

3h

]

Czas [doba]

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

Czas [doba]

Ch

em

iczn

e z

ap

otr

zeb

ow

an

ie n

a t

len

[g

/ m

3 ]

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 2200

2400

2600

2800

3000

3200

3400

3600

Czas [doba]

Na

tężen

ie d

op

ływ

u d

o o

czys

zcza

lni [m

3 /

h]

Page 22: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

22

Komputerowe Systemy Sterowania

0,0

0,4

0,8

1,2

1,6

2,0

2,4

2,8

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1

Czas [doba]

So [

g O

2 /m

3 ]

Wartość zadana

Stężenie tlenu w komorze tlenowej 2 – obiekt rzeczywisty

Przykład 2 – Napowietrzanie ścieków (5/8)

Komputerowe Systemy Sterowania

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

2

Stę

że

nie

tle

nu

So

,1 [

g O

2 /

m3]

Czas [doba]

Trajektoria zadana

z podwarstwy średniej

ref

1,oS

Trajektoria zrealizowana 1,oS

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Stę

że

nie

tle

nu

So

,2 [

g O

2 /

m3]

Czas [doba]

Trajektoria zadana

z podwarstwy średniej

ref

2,oS

Trajektoria zrealizowana 2,oS

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

100

200

300

400

500

600

700

800

Na

tęże

nie

prz

ep

ływ

u Q

air

,1 [

m3 /

h]

Czas [doba]

Trajektoria obliczona

przez układ górnego poziomu

Trajektoria zrealizowana przez układ dolnego poziomu

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

Na

tęże

nie

prz

ep

ływ

u Q

air

,2 [

m3 /

h]

Czas [doba]

Trajektoria obliczona przez układ górnego poziomu

Trajektoria zrealizowana przez układ dolnego poziomu

Page 23: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

23

Komputerowe Systemy Sterowania

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

2600

2800

3000

Prę

dk

ć o

bro

tow

a n

vb

[o

br/

min

]

Czas [doba]

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2

0

1

2

Bie

g

Czas [doba]

0.485 0.49 0.495 0.5 0.505 0.51

0

1

Bie

g

Czas [doba]

toff 10 min

0 45

50

55

60

0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2

Czas [doba]

Ciś

nie

nie

pc [

kP

a]

Ciśnienie – stan obecny

Komputerowe Systemy Sterowania

Przykład 2 – Napowietrzanie ścieków (8/8)

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Kąt

otw

arc

ia φ

1 [

° ]

Czas [doba]

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Kąt

otw

arc

ia φ

2 [

° ]

Czas [doba]

Page 24: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

24

Produkty zawierające liniowe MPC

Komputerowe Systemy Sterowania

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Nazwa firmy Nazwa produktu Opis

Adersa HIECON

PFC

GLIDE

Hierarchical constraint control

Predictive functional control

Identification package

Aspen Technology DCM-plus

DCM-plus model

Dynamix matrix control package

Identification package

Honeywell Hi-Spec RMPCT Robust model predictive control technology

Shell Global Solutions SMOC-II Shell multivariable optimizing control

Invensys Systems, Inc.

Connoisseur Control and identification package

Źródło: Qin S.J., Badgwell T.A. (2003). A survey of industrial model predictive control technology. Control Engineering Practice 11 (2003) 733-764.

Produkty zawierające nieliniowe MPC

Komputerowe Systemy Sterowania

Nazwa firmy Nazwa produktu Opis

Adersa PFC Predictive functional control

Aspen Technology Aspen Target Nonlinear MPC package

Continental Controls, Inc. MVC Multivariable control

DOT Products NOVA-NLC NOVA nonlinear controller

Pavilion Technologies Process Perfecter Nonlinear control

Źródło: Qin S.J., Badgwell T.A. (2003). A survey of industrial model predictive control technology. Control Engineering Practice 11 (2003) 733-764.

Przykłady innych firm oferujących rozwiązania MPC: ABB (www.abb.pl/industries/seitp406/27ac148f9596fcf5c12573c500502756.aspx) Honeywell (www.honeywell.com/sites/portal?smap=honeywell_pl&page=Automatyka-i-sterowanie&theme=T4) Rockwell Automation (www.rockwellautomation.pl/applications/gs/emea/GSPL.nsf/pages/update_2007-11_08)

Page 25: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

25

Komputerowe Systemy Sterowania

Sterowanie predykcyjne – podsumowanie

Ciągły rozwój algorytmów sterowania predykcyjnego: rozwój teorii sterowania

doskonalenie cyfrowych (komputerowych) metod sterowania

zwiększanie mocy obliczeniowych

wykonywanie obliczeń w czasie rzeczywistym

rozpowszechnianie (rozwijanie) pakietów optymalizacyjnych

sukcesy w implementacji na obiektach rzeczywistych

. . .

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Przykładowa literatura związana z MPC

1. Maciejowski J.M. (2002). Predictive Control with Constraints. Prentice Hall, Pearson Education Ltd. Harlowe, England.

2. Tatjewski P. (2002). Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych, Struktury i algorytmy. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.

3. Camacho E.F., Bordons C. (2004). Model Predictive Control. Springer-Verlag,

London Limited.

4. Agachi P.S., Nagy Z.K., Cristea M.V., Imre-Lucaci A. (2006). Model Based Control. Case Studies in Process Engineering. Wiley-VCH Verlag.

5. Tatjewski P. (2007). Advanced control of industrial processes: structures and algorithms. Springer-Verlag, London Limited.

6. Re L., Allgöwer F., Glielmo L., Guardiola C., Kolmanovsky I. (2010). Automotive Model Predictive Control. Models, Methods and Applications. Springer-Verlag, London Limited.

7. Holkar K.S., Waghmare L.M. (2010). An Overview of Model Predictive Control. International Journal of Control and Automation, Vol. 3, No. 4, pp.

47-63.

Komputerowe Systemy Sterowania

Page 26: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

26

Wybrane prace w KISS dotyczące MPC (1/2)

1. Duzinkiewicz K. (2005). Zintegrowane sterowanie systemami zaopatrzenia w wodę pitną. Wydawnictwa Naukowo – Dydaktyczne Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Seria: Rozprawy Monografie, nr

147.

2. Piotrowski R., Brdyś M.A., Konarczak K., Duzinkiewicz K., Chotkowski W. (2008). Hierarchical dissolved oxygen control for activated sludge processes. Control Engineering Practice, Vol. 16, No. 1, pp. 114-131.

3. Brdyś M.A., Grochowski M., Gmiński T., Konarczak K., Drewa M. (2008). Hierarchical predictive control of integrated wastewater treatment systems. Control Engineering Practice, Vol. 16, No. 6, pp. 751-767.

4. Duzinkiewicz K., Brdyś M.A., Kurek W., Piotrowski R. (2009). Genetic hybrid predictive controller for optimised dissolved oxygen tracking at lower control level. IEEE Transactions on Control Systems Technology, Vol. 17, No. 5, pp. 1183-1192.

5. Piotrowski R., Brdyś M.A., Miotke D. (2010). Centralized dissolved oxygen tracking at wastewater treatment plant: Nowy Dwor Gdanski case study. The 12th IFAC Symposium on Large Scale Systems: Theory and Applications – LSS 2010, Villaneuve D'Ascq, July 12-14, 2010, France, IFAC Publisher, Elsevier, Vol. 9, Part 1, Austria – Laxenburg.

Komputerowe Systemy Sterowania

Wybrane prace w KISS dotyczące MPC (2/2)

6. Piotrowski R. (2011). Hierarchiczne sterowanie predykcyjne stężeniem tlenu w reaktorze biologicznej oczyszczalni ścieków. Monografie 112, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej.

7. Łapiński M., Piotrowski R. (2012). Sterowanie kolumną rektyfikacyjną z wykorzystaniem nieliniowego algorytmu predykcyjnego. Pomiary Automatyka Kontrola, Vol. 58, Nr 8, 745-749.

8. Tarnawski J. (2013). Implementacja algorytmu regulacji predykcyjnej MPC w sterownikach programowalnych. Pomiary Automatyka Robotyka, 6/2013, 100-107.

9. Strojny R., Piotrowski R. (2013). Optymalizujące sterowanie układem napędowym samochodu z silnikiem spalinowym. Pomiary Automatyka Kontrola, Vol. 59, Nr 12, 1289-1293.

10. Piotrowski R. (2015). Two-Level Multivariable Control System of Dissolved Oxygen Tracking and Aeration System for Activated Sludge Processes. Water Environment Research, Vol. 87, No. 1, pp. 3-13.

11. Piotrowski R. (2016). Comparison of Two Nonlinear Predictive Control Algorithms for Dissolved Oxygen Tracking Problem at WWTP. Journal of Automation, Mobile Robotics & Intelligent Systems, Vol. 10, No. 1, pp. 8-16.

Komputerowe Systemy Sterowania

Page 27: Wydział Elektrotechniki i Automatyki - KOMPUTEROWE SYSTEMY … · 2016. 5. 10. · 2016-05-06 1 Sterowanie predykcyjne Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI KOMPUTEROWE SYSTEMY

2016-05-06

27

Dziękuję za uwagę

Studia I stopnia inżynierskie, Semestr VI

Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechnika Gdańska