Wtorek 28 listopada 2006 Gazeta Wyborcza Test gimnazjalnybi.gazeta.pl/im/9/3760/m3760129.pdf ·...

2
1 Wtorek 28 listopada 2006 1 Gazeta Wyborcza 1 www.gazetawyborcza.pl 24 Kujon Polski TEKST I Otwiera się ciężka metalowa bra- ma i wysypuje się z niej tlum robot- nic. Idą szybkim, nerwowym kro- kiem, w dlugich spódnicach, bufia- stych bluzkach i wielkich kapelu- szach. Ktoś bokiem wyprowadza sta- roświecki rower. Robotnice zbliżają się, rosną w oczach, widzimy na ich twarzy wyraz ulgi po ciężkim dniu pracy. Przechodzą. Robi się pusto. Oto caly film Ludwika i Augusta Lumière’ów zatytulowany Wyjście robotnic z fabryki Lumière w Lyo- nie. Jeszcze dziś można w którymś z filmowych archiwów obejrzeć ten dwuminutowy film, uważany przez historyków za pierwszy film w dzie- jach kinematografii 1 . On to bowiem otwieral 28 grudnia 1895 roku pólgo- dzinny seans „Kinematografii Lu- mière” w Salonie Indyjskim, w pod- ziemiach paryskiej Grand Café przy Bulwarze Kapucynów. Prehistoryczne rysunki czlowie- ka jaskiniowego, piramidy, posągi greckich bogów są dowodem, że sztu- ka towarzyszyla czlowiekowi od chwili, kiedy stal się homo sapiens. Jeden tylko film posiada metrykę z dokladną datą urodzenia. I to mu początkowo ogromnie przeszkadza- lo – pozbawieni wyobraźni nie umie- li znieść myśli, że epoka cywilizacji przemyslowej, rewolucjonizująca życie czlowieka w każdej niemal dzie- dzinie, może wylonić sztukę nową, inaczej wyrażającą dążenia i tęskno- ty czlowieka. Dzieje wynalazku Lumière’ów, gdy przyjrzeć się im z bliska, ujaw- nią, że Lumière’owie niczego prawie nie wynaleźli. Już starożytni wie- dzieli, że siatkówka oka przechowu- je obraz dlużej, niż trwa w rzeczywi- stości. Camera obscura 2 byla opisy- wana przez Leonarda da Vinci. Na pokazach magicznych bywal mlody Napoleon Bonaparte. Już w 1822 ro- ku Niépce dokonywal zdjęć fotogra- ficznych, a w dwadzieścia lat później Voigtländer zbudowal obiektyw czte- rosoczewkowy. Im bliżej roku 1895, tym tloczniej od prekursorów kinematografii. […] Wszyscy oni budowali aparaty po- dobne do Lumière’owskich, czasem nawet dowcipniejsze technicznie, zabraklo im jednak pieniędzy, pro- tektorów lub po prostu szczęścia. Aparat braci Lumière pierwszy osiągnąl takie rezultaty techniczne, że można je bylo zademonstrować publicznie. Malo – na platnych sean- sach dla publiczności. Bowiem już przed 28 grudnia wynalazcy ośmio- krotnie wyświetlali swoje filmy pu- blicznie, na zjazdach i konferencjach naukowych. Ale dopiero datę platne- go seansu kinowego uznano za roz- strzygającą. Kinematografia zostala wynaleziona, gdy film dosięgnąl wi- dza. Tematyka filmów Lumière’ów przy- pomina wyczyny czlowieka, który na- uczyl się wlaśnie fotografować: śnia- danie dziecka, gra w karty ze znajo- mymi, kąpiel w morzu, lowienie ryb. Z rzadka coś prywatnego: przechod- nie na placu des Cordelieres w Lyo- nie, barki wyplywające z portu. Historyczną premierę pierwszego programu braci Lumière zaszczycilo swą obecnością 35 osób, z których każ- da zaplacila po 1 franku. Interes budzil początkowo wątpliwości. Wlaściciel sali nie przyjąl 20-procentowego uczestnictwa w zyskach, wolal zawrzeć umowę na rok, każąc sobie placić po 30 fr. dziennie. Jakże musial przekli- nać tę decyzję, kiedy po trzech tygod- niach wplywy dzienne wzrosly z 35 do 2500 fr. I trzeba bylo wynająć straż porządkową, by regulowala do- stęp do malej salki o 120 miejscach. Prasa, w epoce ustawicznych wy- nalazków nieskora do entuzjazmu, dlu- go zachowywala milczenie. Na specjal- nym, proszonym pokazie, który odbyl się w dzień po otwarciu „kinematogra- fu”, byli wprawdzie obecni liczni dzien- nikarze, aktorzy, dyrektorzy teatrów, fotografowie – ale noty w prasie ukaza- ly się tylko dwie. Dziennik „La Radi- cal” pisal 30 grudnia pod tytulem „Ki- nematograf. Cudo fotograficzne”: „Za- prezentowano wczoraj nowy wynala- zek, jeden z najciekawszych w naszej epoce, tak przecież plodnej. Chodzi o reprodukcje przez wyświetlanie scen z życia, sfotografowanych seriami zdjęć migawkowych. Dowolna scena z do- wolną liczbą osób zaskoczonych przy swoich czynnościach zostanie wam potem pokazana w naturalnej wielko- ści, w kolorach, z perspektywą, dale- kim niebem, ulicami, z calym zludze- niem prawdziwego życia”. Ten jedyny w paryskiej prasie en- tuzjasta zobaczyl w kinematografie nie tylko ruch i perspektywę, ale tak- że… kolor, w czym się oczywiście gru- bo pomylil. Ale nawet on nie przewi- dywal, że w skomplikowanej aparatu- rze kryje się estetyka nowej sztuki. Cinématographe wydawal się czymś pośrednim między zabawną cieka- wostką techniczną a pomyslową za- bawką dla dzieci. Jerzy Plażewski, Historia filmu dla każdego (1895-1980), Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986, s. 8-9. 1 KINEMATOGRAF –(GR. KINEMATOS RUCH, GRAPHEIN PISAĆ) DAWNIEJ: FILMOWY APARAT PROJEKCYJNY; KINO; DZIŚ WYRAZ PRZESTARZALY OKREŚLAJĄCY PROJEKTOR. 2 CAMERA OBSCURA (CZYT . KAMERA OBSKURA; Z LAC. CIEMNA SKRZYNKA), ZWANA TAKŻE KAMERĄ OTWORKOWĄ SKLADA SIĘ Z POCZERNIONEGO WEWNĄTRZ PUDELKA (DLA ZREDUKOWANIA ODBIĆ ŚWIATLA). Zadanie 1. (0-1) G l ó w n y m t e m a t e m t e k s t u I j e s t A. historia narodzin kina. B. biografia braci Lumière. C. opis reakcji mieszkańców na pierwszy pokaz filmowy. D. opis filmu Wyjście robotnic z fa- bryki Lumière w Lyonie. Zadanie 2. (0-1) D y n a m i z m o p i s u s y t u a c j i z 1 . a k a - p i t u a u t o r u z y s k a l d z i ę k i A. użyciu tylko zdań pojedynczych. B. użyciu tylko zdań wielokrotnie zlożonych. C. nagromadzeniu przymiotników i rzeczowników. D. nagromadzeniu czasowników w czasie teraźniejszym. Zadanie 3. (0-1) T w ó r c y p i e r w s z y c h f i l m ó w p o k a - z y w a l i w s w o i c h d z i e l a c h A. pracę w kinie. B. życie codzienne. C. emocje czlowieka. D. historię wynalazków. Zadanie 4. (0-1) J e d e n t y l k o f i l m p o s i a d a m e t r y - k ę z d o k l a d n ą d a t ą u r o d z e n i a , p o n i e - w a ż A. „Kinematografia zostala wyna- leziona, gdy film dosięgnąl widza”. B. „Zaprezentowano wczoraj no- wy wynalazek, jeden z najciekawszych w naszej epoce, tak przecież plodnej”. C. „Aparat braci Lumière pierwszy osiągnąl takie rezultaty techniczne, że można je bylo zademonstrować pu- blicznie”. D. „Cinématographe wydawal się czymś pośrednim między zabawną ciekawostką techniczną a pomyslową zabawką dla dzieci”. Zadanie 5. (0-1) P i e r w s z y f i l m t r w a l A. 2 minuty. B. 5 minut. C. pól godziny. D. 1 godzinę. Zadanie 6. (0-1) Z 1 . i 2 . a k a p i t u w y n i k a , ż e f i l m b r a - c i L u m i è r e b y l A. obyczajowy. B. historyczny. C. fantastyczny. D. dokumentalny. Zadanie 7. (0-1) N a p o d s t a w i e t e k s t u I m o ż n a s t w i e r d z i ć , ż e o p o p u l a r n o ś c i w y n a - l a z k u b r a c i L u m i è r e ś w i a d c z y A. dlugość seansu filmowego. B. pochlebne recenzje w prasie. C. liczba widzów, która wzrosla kil- kukrotnie. D. zainteresowanie wybitnych oso- bistości życia politycznego. Zadanie 8. (0-1) Z t e k s t u I w y n i k a , ż e s z t u k a n a r o - d z i l a s i ę w c z a s a c h A. prehistorycznych. B. starożytności. C. średniowiecza D. nowożytnych. Zadanie 9. (0-1) H o m o s a p i e n s t o c z l o w i e k A. myślący. B. religijny. C. pracujący. D. wyprostowany. Zadanie 10. (0-1) E l e m e n t l ą c z ą c y r y s u n k i n a s k a l - n e , p o s ą g i g r e c k i c h b o g ó w o r a z f i l m t o A. ruchome obrazy. B. możliwości techniczne. C. wierne naśladowanie rzeczywi- stości. D. potrzeba tworzenia nowej rze- czywistości. Zadanie 11. (0-1) R e w o l u c j ę p r z e m y s l o w ą w I p o l o - w i e X I X w i e k u z a p o c z ą t k o w a l o w y - n a l e z i e n i e A. wiatraka. B. maszyny parowej. C. silnika spalinowego. D. turbiny elektrycznej. Zadanie 12. (0-1) W y n a l a z k i X I X - w i e c z n e r e w o l u - c j o n i z u j ą c e ż y c i e c z l o w i e k a w k a ż d e j n i e m a l d z i e d z i n i e t o A. telefon, silnik benzynowy i gra- mofon. B. teleskop, żarówka i pralka elek- tryczna. C. mikroskop, telegraf magnetycz- ny i radio. D. piorunochron, maszyna do szy- cia i lodówka. Zadanie 13. (0-1) L e o n a r d o d a V i n c i m ó g l o p i s a ć c a - m e r ę o b s c u r ę A. po Rewolucji Francuskiej. B. przed bitwą pod Grunwaldem. C. przed upadkiem cesarstwa rzymskiego. D. po zajęciu przez Turków Kon- stantynopola. Zdanie 14. (0-1) N a p o l e o n B o n a p a r t e w p l y n ą l n a h i s t o r i ę E u r o p y A. w polowie XVIII wieku. B. na przelomie XVIII / XIX wieku. C. w latach 30. XIX wieku. D. pod koniec XIX wieku. TEKST II B a ś ń t o t a l n a T o , c o w p o p r z e d n i c h c z ę ś c i a c h W l a d c y P i e r ś c i e n i z a p o w i a d a l o k o - m i c z n ą h i s t o r y j k ę d l a d o r a s t a j ą c y c h c h l o p c ó w , w P o w r o c i e k r ó l a o k a z a l o s i ę p o n a d c z a s o w ą b a ś n i ą , o p o w i e d z i a - n ą t a k , ż e t r u d n o s o b i e w y o b r a z i ć , b y i n n y t y t u l m ó g l r y w a l i z o w a ć z f i l m e m J a c k s o n a w w y ś c i g u p o O s c a r y . W i ę c e j e f e k t ó w , w i ę c e j g r o z y W Powrocie króla wszystkiego jest więcej – dziwacznych stworów, okru- cieństwa, patosu, efektownych ujęć i wreszcie napięcia, które sięga zeni- tu przy schodach Cirith Ungol, tam, gdzie olbrzymia pajęczyca Szeloba ra- ni glównego bohatera, hobbita Frodo. W potęgowaniu elementów grozy i ki- na akcji nie zapomniano jednak o pro- porcjach, o psychologicznych niuan- sach, o dodaniu emocji lamiących czar- no-biale schematy, o wycieniowaniu, bez którego ta magiczna opowieść za- mienilaby się jedynie w beznamiętny ciąg przygód, pojedynków i trików. Większość postaci pojawiających się w trzeciej części trylogii skrywa w ser- cu jakiś dramat. Kochający Arwenę prawowity dziedzic królestwa Gon- doru Aragorn przeżywa konflikt z przybranym ojcem Elrondem, któ- ry nie potrafi zaakceptować tego związ- ku. Oszalaly Denethor, tymczasowy wladca Gondoru, rozpaczając po utra- cie pierworodnego Boromira, wysy- la na pewną śmierć swego drugiego syna Faramira. Hobbit Frodo Baggins, na którym spoczywa najcięższe brze- mię, bo musi zniszczyć Pierścień w plomieniach Ognistej Góry, coraz bardziej ulega jego niszczycielskiej mocy, co doprowadza niemal do ze- rwania przyjaźni z oddanym mu Sa- mem Gamgee. Czarnoksiężnik Gan- dalf, czując się ojcem calej Drużyny, traci w pewnym momencie wiarę w powodzenie misji. Tragiczne rozdarcie pomiędzy lo- jalnością, honorem i egoistycznymi pobudkami najlepiej uosabia jednak udręczony uzależnieniem od Pierście- nia spotwornialy hobbit Gollum – naj- bardziej przerysowana postać filmu, a zarazem jedna z najbardziej frapu- jących i godnych wspólczucia istot. R o m a n s h e r o i c z n y Peter Jackson, obdarzając swoich bohaterów uczuciowymi i duchowy- mi rozterkami (tak jak uczynil to w po- wieści Tolkien), osiągnąl prawdziwe mistrzostwo. Filmową epopeję oglą- da się jak szekspirowską tragedię, za- pominając, że to tylko baśń. Choć na pierwszym planie często widać niezli- czone stada orków, slychać świszczą- ce strzaly i wyrzucane z katapult po- ciski, glówne tematy tolkienowskiej prozy: potęga heroizmu, waga uczci- wości, przekonanie, że każde zwycię- stwo ma swoją cenę, walka dobra ze zlem jako integralny skladnik dyna- miki wszechświata nie zostaly zgubio- ne. […]. W Powrocie króla, który trafia do szerokiej publiczności równo pól wie- ku po edycji książkowej, czuć starania, by za sprawą filmu dawne mity, wy- znaczające ramy postępowania glów- nych bohaterów, znów odżyly z wiel- ką mocą. W czasach jeszcze bardziej antyromantycznych, patologicznie ra- cjonalnych, taka próba budzenia dzie- cięcej fantazji graniczy z zuchwalością i wystawia reżysera na pośmiewisko. Z Jacksona nikt się jednak nie śmieje, podobnie jak nikt nie drwi z Joanne K. Rowling, autorki bestsellerów o cza- rodzieju Harrym Potterze, co mówi wystarczająco wiele o obowiązującej teraz hierarchii i podświadomych tęsk- notach. Jackson z wielką swobodą prowa- dzi wielowątkową fabulę, za co trud- no go ganić. Reżyser bywa natomiast atakowany za liczne odstępstwa od oryginalu i tak pewnie będzie tym ra- zem. Poza znacznym rozbudowaniem sekwencji batalistycznych autor fil- mu usunąl z finalu Powrotu króla ca- ly rozdzial poświęcony porządkom w ziemi hobbistów Shire, opisujący wydarzenia dziejące się już po wypel- nieniu misji przez Frodo i Sama. W fil- mie nie zobaczymy więc uwolnienia hobbickich ziem spod panowania po- zbawionego skrupulów Lotha, zwa- 22885536 GIMNAZJALIŚCI!!! Autorskie Liceum Ogólnoksztalcące nr 42 zaprasza na kursy z języka polskiego i matematyki Warszawa, ul. Iwicka 47B tel. 841-15-45, 841-29-05 www.alon42.pl.pl Zapisy w Sekretariacie 22890229 Szkola Fundacji „PRIMUS” to „Szkola z klasą”! Niepubliczne Gimnazjum nr 9 im. Roberta Schumana l jesteśmy w 4% najlepszych gimnazjów l języki obce przez 8 godz./tydz. l przygotowanie do międzynarodowych egzaminów językowych l zwiedzanie stolic UE l wymiana międzynarodowa z Chinami - DZIEŃ OTWARTY: 6.03.2007 r. - EGZAMIN WSTĘPNY: 31.03.2007 r. tel./fax (022) 648 28 53-55 02-793 Warszawa, ul. Zoltana Balo 1 www.primus.com.pl ZAPRASZAMY!!! Wlasny, nowoczesny budynek tuż przy stacji metra! R E K L A M A Test gimnazjalny część humanistyczna Gimnazjalisto! Jeśli uczysz się w III klasie,to w kwietniu czeka cię bardzo ważny państwowy egzamin. Już teraz poćwicz z „Gazetą”,rozwiązując test podobny do tego prawdziwego,na wiosnę. Dziś – test humanistyczny. Jutro – matematyczno-przyrodniczy JUTRO W WYBORCZEJ Gimnazjalisto! Sprawdź,czy zdasz! Jutro: część matematyczno-przyrodnicza egzaminu gimnazjalnego Vademecum ucznia i studenta, zeszyt „Ziemia – budowa i dynamika”

Transcript of Wtorek 28 listopada 2006 Gazeta Wyborcza Test gimnazjalnybi.gazeta.pl/im/9/3760/m3760129.pdf ·...

Page 1: Wtorek 28 listopada 2006 Gazeta Wyborcza Test gimnazjalnybi.gazeta.pl/im/9/3760/m3760129.pdf · 2009. 10. 26. · Jerzy Płażewski, Historia filmu dla każdego (1895-1980), Wydawnictwa

1

Wtorek 28 listopada 2006 1 Gazeta Wyborcza 1 www.gazetawyborcza.pl

24 Kujon Polski

TEKST I

Otwiera się ciężka metalowa bra-ma i wysypuje się z niej tłum robot-nic. Idą szybkim, nerwowym kro-kiem, w długich spódnicach, bufia-stych bluzkach i wielkich kapelu-szach. Ktoś bokiem wyprowadza sta-roświecki rower. Robotnice zbliżająsię, rosną w oczach, widzimy na ichtwarzy wyraz ulgi po ciężkim dniupracy. Przechodzą. Robi się pusto.

Oto cały film Ludwika i AugustaLumière’ów zatytułowany Wyjścierobotnic z fabryki Lumière w Lyo-nie. Jeszcze dziś można w którymśz filmowych archiwów obejrzeć tendwuminutowy film, uważany przezhistoryków za pierwszy film w dzie-jach kinematografii1. On to bowiemotwierał 28 grudnia 1895 roku półgo-dzinny seans „Kinematografii Lu-mière” w Salonie Indyjskim, w pod-ziemiach paryskiej Grand Café przyBulwarze Kapucynów.

Prehistoryczne rysunki człowie-ka jaskiniowego, piramidy, posągigreckich bogów są dowodem, że sztu-ka towarzyszyła człowiekowi odchwili, kiedy stał się homo sapiens.Jeden tylko film posiada metrykęz dokładną datą urodzenia. I to mupoczątkowo ogromnie przeszkadza-ło – pozbawieni wyobraźni nie umie-li znieść myśli, że epoka cywilizacjiprzemysłowej, rewolucjonizującażycie człowieka w każdej niemal dzie-dzinie, może wyłonić sztukę nową,inaczej wyrażającą dążenia i tęskno-ty człowieka.

Dzieje wynalazku Lumière’ów,gdy przyjrzeć się im z bliska, ujaw-nią, że Lumière’owie niczego prawienie wynaleźli. Już starożytni wie-dzieli, że siatkówka oka przechowu-je obraz dłużej, niż trwa w rzeczywi-stości. Camera obscura2 była opisy-wana przez Leonarda da Vinci. Napokazach magicznych bywał młodyNapoleon Bonaparte. Już w 1822 ro-ku Niépce dokonywał zdjęć fotogra-ficznych, a w dwadzieścia lat późniejVoigtländer zbudował obiektyw czte-rosoczewkowy.

Im bliżej roku 1895, tym tłoczniejod prekursorów kinematografii. […]Wszyscy oni budowali aparaty po-dobne do Lumière’owskich, czasemnawet dowcipniejsze technicznie,zabrakło im jednak pieniędzy, pro-tektorów lub po prostu szczęścia.

Aparat braci Lumière pierwszyosiągnął takie rezultaty techniczne,że można je było zademonstrowaćpublicznie. Mało – na płatnych sean-sach dla publiczności. Bowiem jużprzed 28 grudnia wynalazcy ośmio-

krotnie wyświetlali swoje filmy pu-blicznie, na zjazdach i konferencjachnaukowych. Ale dopiero datę płatne-go seansu kinowego uznano za roz-strzygającą. Kinematografia zostaławynaleziona, gdy film dosięgnął wi-dza.

Tematyka filmów Lumière’ów przy-pomina wyczyny człowieka, który na-uczył się właśnie fotografować: śnia-danie dziecka, gra w karty ze znajo-mymi, kąpiel w morzu, łowienie ryb.Z rzadka coś prywatnego: przechod-nie na placu des Cordelieres w Lyo-nie, barki wypływające z portu.

Historyczną premierę pierwszegoprogramu braci Lumière zaszczyciłoswą obecnością 35 osób, z których każ-da zapłaciła po 1 franku. Interes budziłpoczątkowo wątpliwości. Właścicielsali nie przyjął 20-procentowegouczestnictwa w zyskach, wolał zawrzećumowę na rok, każąc sobie płacić po30 fr. dziennie. Jakże musiał przekli-nać tę decyzję, kiedy po trzech tygod-niach wpływy dzienne wzrosły z35 do 2500 fr. I trzeba było wynająćstraż porządkową, by regulowała do-stęp do małej salki o 120 miejscach.

Prasa, w epoce ustawicznych wy-nalazków nieskora do entuzjazmu, dłu-go zachowywała milczenie. Na specjal-nym, proszonym pokazie, który odbyłsię w dzień po otwarciu „kinematogra-fu”, byli wprawdzie obecni liczni dzien-nikarze, aktorzy, dyrektorzy teatrów,fotografowie – ale noty w prasie ukaza-ły się tylko dwie. Dziennik „La Radi-cal” pisał 30 grudnia pod tytułem „Ki-nematograf. Cudo fotograficzne”: „Za-prezentowano wczoraj nowy wynala-zek, jeden z najciekawszych w naszejepoce, tak przecież płodnej. Chodzio reprodukcje przez wyświetlanie scenz życia, sfotografowanych seriami zdjęćmigawkowych. Dowolna scena z do-wolną liczbą osób zaskoczonych przyswoich czynnościach zostanie wampotem pokazana w naturalnej wielko-ści, w kolorach, z perspektywą, dale-kim niebem, ulicami, z całym złudze-niem prawdziwego życia”.

Ten jedyny w paryskiej prasie en-tuzjasta zobaczył w kinematografienie tylko ruch i perspektywę, ale tak-że… kolor, w czym się oczywiście gru-bo pomylił. Ale nawet on nie przewi-dywał, że w skomplikowanej aparatu-rze kryje się estetyka nowej sztuki.Cinématographe wydawał się czymśpośrednim między zabawną cieka-wostką techniczną a pomysłową za-bawką dla dzieci.

Jerzy Płażewski, Historia filmu dlakażdego (1895-1980), WydawnictwaArtystyczne i Filmowe, Warszawa 1986,s. 8-9.

1KINEMATOGRAF – (GR. KINEMATOS – RUCH,GRAPHEIN – PISAĆ) DAWNIEJ: FILMOWY APARAT

PROJEKCYJNY; KINO; DZIŚ WYRAZ PRZESTARZAŁY

OKREŚLAJĄCY PROJEKTOR.2CAMERA OBSCURA (CZYT. KAMERA OBSKURA;

Z ŁAC. CIEMNA SKRZYNKA), ZWANA TAKŻE KAMERĄ

OTWORKOWĄ – SKŁADA SIĘ Z POCZERNIONEGO

WEWNĄTRZ PUDEŁKA (DLA ZREDUKOWANIA ODBIĆ

ŚWIATŁA).

Zadanie 1. (0-1)

Głównym tematem tekstu I jest A. historia narodzin kina.B. biografia braci Lumière.C. opis reakcji mieszkańców na

pierwszy pokaz filmowy.D. opis filmu Wyjście robotnic z fa-

bryki Lumière w Lyonie.

Zadanie 2. (0-1)

Dynamizm opisu sytuacji z 1. aka-pitu autor uzyskał dzięki

A. użyciu tylko zdań pojedynczych. B. użyciu tylko zdań wielokrotnie

złożonych.C. nagromadzeniu przymiotników

i rzeczowników.D. nagromadzeniu czasowników

w czasie teraźniejszym.

Zadanie 3. (0-1)

Twórcy pierwszych filmów poka-zywali w swoich dziełach

A. pracę w kinie.B. życie codzienne.C. emocje człowieka.D. historię wynalazków.

Zadanie 4. (0-1)

„Jeden tylko film posiada metry-kę z dokładną datą urodzenia”, ponie-waż

A. „Kinematografia została wyna-leziona, gdy film dosięgnął widza”.

B. „Zaprezentowano wczoraj no-wy wynalazek, jeden z najciekawszychw naszej epoce, tak przecież płodnej”.

C. „Aparat braci Lumière pierwszyosiągnął takie rezultaty techniczne, żemożna je było zademonstrować pu-blicznie”.

D. „Cinématographe wydawał sięczymś pośrednim między zabawnąciekawostką techniczną a pomysłowązabawką dla dzieci”.

Zadanie 5. (0-1)

Pierwszy film trwałA. 2 minuty.B. 5 minut.C. pół godziny.D. 1 godzinę.

Zadanie 6. (0-1)

Z 1. i 2. akapitu wynika, że film bra-ci Lumière był

A. obyczajowy.B. historyczny.C. fantastyczny.D. dokumentalny.

Zadanie 7. (0-1)

Na podstawie tekstu I możnastwierdzić, że o popularności wyna-lazku braci Lumière świadczy

A. długość seansu filmowego.B. pochlebne recenzje w prasie.C. liczba widzów, która wzrosła kil-

kukrotnie.D. zainteresowanie wybitnych oso-

bistości życia politycznego.

Zadanie 8. (0-1)

Z tekstu I wynika, że sztuka naro-dziła się w czasach

A. prehistorycznych.

B. starożytności.C. średniowieczaD. nowożytnych.

Zadanie 9. (0-1)

Homo sapiens to człowiekA. myślący.B. religijny.C. pracujący.D. wyprostowany.

Zadanie 10. (0-1)

Element łączący rysunki naskal-ne, posągi greckich bogów oraz filmto

A. ruchome obrazy.B. możliwości techniczne.C. wierne naśladowanie rzeczywi-

stości.D. potrzeba tworzenia nowej rze-

czywistości.

Zadanie 11. (0-1)

Rewolucję przemysłową w I poło-wie XIX wieku zapoczątkowało wy-nalezienie

A. wiatraka.B. maszyny parowej.C. silnika spalinowego.D. turbiny elektrycznej.

Zadanie 12. (0-1)

Wynalazki XIX-wieczne „rewolu-cjonizujące życie człowieka w każdejniemal dziedzinie” to

A. telefon, silnik benzynowy i gra-mofon.

B. teleskop, żarówka i pralka elek-tryczna.

C. mikroskop, telegraf magnetycz-ny i radio.

D. piorunochron, maszyna do szy-cia i lodówka.

Zadanie 13. (0-1)

Leonardo da Vinci mógł opisać ca-merę obscurę

A. po Rewolucji Francuskiej.B. przed bitwą pod Grunwaldem.C. przed upadkiem cesarstwa

rzymskiego.D. po zajęciu przez Turków Kon-

stantynopola.

Zdanie 14. (0-1)

Napoleon Bonaparte wpłynął nahistorię Europy

A. w połowie XVIII wieku.B. na przełomie XVIII / XIX wieku.C. w latach 30. XIX wieku.D. pod koniec XIX wieku.

TEKST II

Baśń totalnaTo, co w poprzednich częściach

Władcy Pierścieni zapowiadało ko-miczną historyjkę dla dorastającychchłopców, w Powrocie króla okazałosię ponadczasową baśnią, opowiedzia-ną tak, że trudno sobie wyobrazić, byinny tytuł mógł rywalizować z filmemJacksona w wyścigu po Oscary.

Więcej efektów, więcej grozy W Powrocie króla wszystkiego jest

więcej – dziwacznych stworów, okru-cieństwa, patosu, efektownych ujęći wreszcie napięcia, które sięga zeni-tu przy schodach Cirith Ungol, tam,gdzie olbrzymia pajęczyca Szeloba ra-ni głównego bohatera, hobbita Frodo.W potęgowaniu elementów grozy i ki-na akcji nie zapomniano jednak o pro-porcjach, o psychologicznych niuan-

sach, o dodaniu emocji łamiących czar-no-białe schematy, o wycieniowaniu,bez którego ta magiczna opowieść za-mieniłaby się jedynie w beznamiętnyciąg przygód, pojedynków i trików.Większość postaci pojawiających sięw trzeciej części trylogii skrywa w ser-cu jakiś dramat. Kochający Arwenęprawowity dziedzic królestwa Gon-doru Aragorn przeżywa konf liktz przybranym ojcem Elrondem, któ-ry nie potrafi zaakceptować tego związ-ku. Oszalały Denethor, tymczasowywładca Gondoru, rozpaczając po utra-cie pierworodnego Boromira, wysy-ła na pewną śmierć swego drugiegosyna Faramira. Hobbit Frodo Baggins,na którym spoczywa najcięższe brze-mię, bo musi zniszczyć Pierścieńw płomieniach Ognistej Góry, corazbardziej ulega jego niszczycielskiejmocy, co doprowadza niemal do ze-rwania przyjaźni z oddanym mu Sa-mem Gamgee. Czarnoksiężnik Gan-dalf, czując się ojcem całej Drużyny,traci w pewnym momencie wiaręw powodzenie misji.

Tragiczne rozdarcie pomiędzy lo-jalnością, honorem i egoistycznymipobudkami najlepiej uosabia jednakudręczony uzależnieniem od Pierście-nia spotworniały hobbit Gollum – naj-bardziej przerysowana postać filmu,a zarazem jedna z najbardziej frapu-jących i godnych współczucia istot.

Romans heroiczny Peter Jackson, obdarzając swoich

bohaterów uczuciowymi i duchowy-mi rozterkami (tak jak uczynił to w po-wieści Tolkien), osiągnął prawdziwemistrzostwo. Filmową epopeję oglą-da się jak szekspirowską tragedię, za-pominając, że to tylko baśń. Choć napierwszym planie często widać niezli-czone stada orków, słychać świszczą-ce strzały i wyrzucane z katapult po-ciski, główne tematy tolkienowskiejprozy: potęga heroizmu, waga uczci-wości, przekonanie, że każde zwycię-stwo ma swoją cenę, walka dobra zezłem jako integralny składnik dyna-miki wszechświata nie zostały zgubio-ne. […].

W Powrocie króla, który trafia doszerokiej publiczności równo pół wie-ku po edycji książkowej, czuć starania,by za sprawą filmu dawne mity, wy-znaczające ramy postępowania głów-nych bohaterów, znów odżyły z wiel-ką mocą. W czasach jeszcze bardziejantyromantycznych, patologicznie ra-cjonalnych, taka próba budzenia dzie-cięcej fantazji graniczy z zuchwałościąi wystawia reżysera na pośmiewisko.Z Jacksona nikt się jednak nie śmieje,podobnie jak nikt nie drwi z JoanneK. Rowling, autorki bestsellerów o cza-rodzieju Harrym Potterze, co mówiwystarczająco wiele o obowiązującejteraz hierarchii i podświadomych tęsk-notach.

Jackson z wielką swobodą prowa-dzi wielowątkową fabułę, za co trud-no go ganić. Reżyser bywa natomiastatakowany za liczne odstępstwa odoryginału i tak pewnie będzie tym ra-zem. Poza znacznym rozbudowaniemsekwencji batalistycznych autor fil-mu usunął z finału Powrotu króla ca-ły rozdział poświęcony porządkomw ziemi hobbistów Shire, opisującywydarzenia dziejące się już po wypeł-nieniu misji przez Frodo i Sama. W fil-mie nie zobaczymy więc uwolnieniahobbickich ziem spod panowania po-zbawionego skrupułów Lotha, zwa-

22885536

GIMNAZJALIŚCI!!!Autorskie Liceum

Ogólnokształcące nr 42zaprasza na kursyz języka polskiego

i matematykiWarszawa, ul. Iwicka 47Btel. 841-15-45, 841-29-05www.alon42.pl.pl

Zapisy w Sekretariacie22890229

Szkoła Fundacji „PRIMUS”to „Szkoła z klasą”!

Niepubliczne Gimnazjum nr 9im. Roberta Schumana

l jesteśmy w 4% najlepszych gimnazjów l języki obce przez 8 godz./tydz.l przygotowanie do międzynarodowych

egzaminów językowychl zwiedzanie stolic UEl wymiana międzynarodowa z Chinami

- DZIEŃ OTWARTY: 6.03.2007 r.- EGZAMIN WSTĘPNY: 31.03.2007 r.

tel./fax (022) 648 28 53-5502-793 Warszawa, ul. Zoltana Balo 1

www.primus.com.pl

ZAPRASZAMY!!!

Własny, nowoczesny budynektuż przy stacji metra!

R E K L A M A

Test gimnazjalnyczęść humanistyczna

Gimnazjalisto!Jeśli uczysz się w III klasie,to w kwietniu czeka cię bardzo ważny państwowy egzamin. Już teraz poćwicz z „Gazetą”,rozwiązując test podobny do tegoprawdziwego,na wiosnę. Dziś – test humanistyczny. Jutro – matematyczno-przyrodniczy

JUTRO W WYBORCZEJ

Gimnazjalisto!Sprawdź,czy zdasz!

Jutro:

część

matematyczno-przyrodnicza

egzaminu gimnazjalnego

Vademecum

ucznia i studenta,

zeszyt „Ziemia – budowa

i dynamika”

Page 2: Wtorek 28 listopada 2006 Gazeta Wyborcza Test gimnazjalnybi.gazeta.pl/im/9/3760/m3760129.pdf · 2009. 10. 26. · Jerzy Płażewski, Historia filmu dla każdego (1895-1980), Wydawnictwa

nego Pypciem, ani ostatecznej roz-prawy z Sarumanem i Gadzim Języ-kiem, którzy w książce giną w brato-bójczej walce.

Zmian w stosunku do oryginałujest więcej, nie ma sensu ich wszyst-kich wymieniać, zresztą fani Tolkie-na bez trudu wyłapią je sami. Godnepodkreślenia jest natomiast to, że ekra-nizacja całości pomimo oczywistych,a czasami nawet dość drastycznychróżnic oddaje ducha książki i możesłużyć jako przykład jeśli nie dośćwiernej, to na pewno niezwykłej adap-tacji dzieła, które sam Tolkien uważałza nieprzekładalne na język kina.

Janusz Wróblewski, „Baśń total-na”, „Polityka” nr 1 / 2004

Zadanie 15. (0-1)

O tym, że tekst II jest recenzją,świadczy

A. wierne przedstawienie faktówz książki.

B. rezygnacja z faktów na rzecz ko-mentarzy.

C. wierne odtworzenie zdarzeńoraz ich analiza.

D. przedstawienie fabuły oraz oce-na decyzji reżysera.

Zadanie 16. (0-1)

Oba śródtytuły w recenzji przedewszystkim

A. porządkują tekst.B. pełnią funkcję planu.C. streszczają zawartość akapitu.D. wyrażają bezpośrednią ocenę

autora.

Zadanie 17. (0-1)

Dominującym środkiem wyrazuw recenzji Wróblewskiego są

A. anafory.B. metafory.C. wyliczenia.D. porównania.

Zadanie 18. (0-1)

Słowo „mit” użyte w kontekścieczwartego akapitu oznacza

A. zmyślenie, fantazję.B. legendę, podanie ludowe.C. gatunek opowiadania wywodzą-

cy się ze starożytnej Grecji.D. odwieczną historię przedstawia-

jącą ludzkie marzenia, tęsknoty i dzia-łania.

Zadanie 19. (0-1)

Na podstawie recenzji (tekst II) oraztytułu utworu Tolkiena można stwier-dzić, że fabuła powieści Powrót króladotyczy przede wszystkim

A. walki o tron Gondoru.B. wojny różnych ras z siłami ciem-

ności.C. odzyskania tronu przez prawo-

witego władcę.

D. miłosnego zawodu, który prze-żywa Aragorn.

Zadanie 20. (0-1)

Oscar to nagroda corocznie przy-znawana filmowcom i aktorom przezAkademię Filmową w

A. Cannes.B. Wenecji.C. Sztokholmie.D. Los Angeles.

Zadanie 21. (0-2)

Zredaguj wypowiedź, w której za-wrzesz dwa różne przykłady, aby uza-sadnić tezę, że epoka cywilizacji prze-mysłowej zrewolucjonizowała życieczłowieka niemal w każdej dziedzinie.......................................................................................................................................

Zadanie 22. (0-1)

Wyjaśnij znaczenie tytułu recen-zji (TEKST II).......................................................................................................................................

Zadanie 23. (0-1)

Zacytuj z TEKSTU II zdanie uza-sadniające opinię, że film Jacksona„ogląda się jak szekspirowską trage-dię”.......................................................................................................................................

Zadanie 24. (0-2)

Na podstawie TEKSTU II zapre-zentuj własnymi słowami przedsta-wione przez autora recenzji

2 fakty:......................................................................................................................................

2 opinie:......................................................................................................................................

A

Plakat z filmu „Władca pierścieni”

B

Plakat Marcellina Auzolle

Zadanie 25. (0-1)

Napisz, w jaki sposób plakat (A) za-powiada baśniowy charakter filmuJacksona................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 26. (0-1)

Na podstawie plakatów A i B wy-mień dwie funkcje, które pełni plakatfilmowy.............................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 27. (0-1)

Przekształć poniższą wypowiedź,zastępując własnymi słowami podkre-ślony zwrot.

Premiera »Powrotu króla« w reży-serii Petera Jacksona odbiła się szero-kim echem w całym świecie filmowym.............................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 28. (0-5)

Na podstawie tekstu I zredaguj doszkolnego słownika kina notatkę natemat pierwszego pokazu filmu....................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 29. (0-16)

Zredaguj na temat ostatnio ogląda-nego filmu taką recenzję, którą uza-sadnisz, że powinien on otrzymaćOscara.

Twoja praca powinna zająć co naj-mniej trzy czwarte strony A4............................................................................................................................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................

1

Kujon Polski 25www.gazetawyborcza.pl 1 Gazeta Wyborcza 1 Wtorek 28 listopada 2006

Klucz odpowiedzi do zadań

Zadania zamknięte

zad. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

odp. A D B A A D C A A D B A D B D A C D C D

Zadania otwarte

zadanie odpowiedź poprawna punkty zasady przyznawania punktów

21 Np. O tym, że epoka cywilizacji prze-mysłowej zrewolucjonizowała życie człowieka niemal w każdej dziedzinie, świadczy zbudowanie na początku XIX w. np. krosna mechanicznego oraz maszyny parowej. Wynalazki te pozwoliły człowiekowi na szybsze przemieszczanie się oraz wzrost pro-dukcji towarów.

0-2 1 pkt przyznaje się za podanie dwóch konkretnych przykładów wynalazków; 1 pkt przyznaje się za zbudowanie tekstu poprawnego pod względem językowo-stylistycznym;

22 Np. Tytuł Baśń totalna wskazuje na baśniowy charakter filmu w każdym jego aspekcie, czyli w fabule, zastoso-wanych środkach wyrazu, efektach specjalnych.

0-1 1 pkt przyznaje się za objaśnienie słowa „baśń” oraz epitetu „totalna”;

23 Np. „Peter Jackson, obdarzając swo-ich bohaterów uczuciowymi i ducho-wymi rozterkami, osiągnął prawdziwe mistrzostwo”.

0-1 1 pkt przyznaje się za wypisanie wła-ściwego zdania (musi być informa-cja o dramacie bohaterów);

24 Np. 2 fakty: film został nakręcony na podstawie powieści Tolkiena; reżyse-rem filmu jest Peter Jackson. 2 opinie: Jackson swobodnie prowa-dzi wielowątkową fabułę; Powrót kró-la okazał się ponadczasową baśnią.

0-2 1 pkt przyznaje się za wypisanie 2 faktów; 1 pkt przyznaje się za wypisanie 2 opinii; Uwaga! Za wypisanie 1 faktu i 1 opinii przyznaje się 1 pkt.;

25 Np. na plakacie widać orki – fanta-styczne stwory.

0-1 1 pkt przyznaje się za wskazanie jednego elementu fantastycznego;

26 funkcja informacyjna (informuje) i funkcja perswazyjna (zachęca)

0-1 1 pkt przyznaje się za wskazanie dwóch funkcji;

27 Np. O premierze Powrotu króla w reżyserii Petera Jacksona mówi się dużo w całym filmowym świecie.

0-1 1 pkt przyznaje się za zastąpienie podkreślonego zwrotu oraz zapisa-nie całego zdania;

Kompozycja (0 -3)

5 Właściwa kompozycja 0-1 1 pkt przyznaje się za kompozycję charakterystyczną dla recenzji;

6 Układ graficzny

0-1 1 pkt przyznaje się za układ graficzny dostosowany do recenzji;

7 Spójność i logika tekstu 0-1 1 pkt przyznaje się za wprowadzenie wskaźników zespolenia i logiczne uporządkowanie treści (nie ma też nieuzasadnionych powtórzeń myśli);

Język i styl (0 -4)

8 Poprawność językowa (fleksyjna, leksykalna, frazeologiczna, słowotwórcza, bogactwo słownictwa)

0-3 0-3 bł. – 3 pkt. 4 bł. – 2 pkt. 5 bł. – 1 pkt 6 bł. – 0 pkt.

9 Dostosowanie wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej

0-1 1 pkt przyznaje się za celowe wprowadzenie środków językowych charakterystycznych dla recenzji (np. epitety oceniające, charakteryzujące, opisujące, obecność słownictwa argumentacyjnego…);

Zapis (0 -3)

10 Poprawność interpunkcyjna 0-1 dopuszcza się 3 błędy interpunkcyjne;

11 Poprawność ortograficzna 0-2 0 bł. – 2 pkt.; 1 bł. – 1 pkt.; 2 bł. – 0 pkt.

Uwaga: Wobec prac uczniów ze stwierdzoną dysortografią stosuje się inne kryteria dotyczące zapisu w następujących zadaniach: Zadanie 28.

5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna (dopuszcza się 2 błędy ortograficzne i 2 interpunkcyjne). Zadanie 29.

10. Poprawność interpunkcyjna (dopuszcza się 4 błędy interpunkcyjne) 0-1 pkt. 11. Poprawność ortograficzna (dopuszcza się 4 błędy ortograficzne) 0-2 błędy – 2 pkt.., 3 błędy – 1 pkt., pow. 3 błędów – 0 pkt.

Kryteria oceny notatki

lp kryterium punkty zasady przyzwania punktów

0-1 1 pkt przyznaje się za wskazanie twórców pierwszego filmu (imiona i nazwisko), daty i miejsca pokazu, tytułu i tematyki filmu;

1 Realizacja tematu

0-1 1 pkt przyznaje się za dostosowanie wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej (funkcja informacyjna, zwięzłość, brak ocen);

2 Kompozycja 0-1 1 pkt przyznaje się za zbudowanie spójnego tekstu i uwzględnienie co najmniej dwóch wyróżników notatki słownikowej (wyróżnienie hasła, pauza, skróty, obecność równoważników zdań…);

3 Język i styl 0-1 1 pkt przyznaje się za poprawność językowo-stylistyczną (dopuszczalny 1 błąd);

4 Ortografia i interpunkcja 0-1 1 pkt przyznaje się za poprawność ortograficzną i interpunkcyjną (dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 1 błąd interpunkcyjny);

Kryteria oceny recenzji

Treść (0 -6)

1 pkt przyznaje się za podanie tytułu filmu, reżysera, ewentualnie roku produkcji;

1 pkt przyznaje się za przedstawienie fabuły filmu;

1 Treść 0-3

1 pkt przyznaje się za prezentację obsady aktorskiej;

2 Analiza 0-1 1 pkt przyznaje się za opis, charakterystykę, np. gry aktorskiej, efektów specjalnych, muzyki… (co najmniej 1 elementu);

3 Ocena 0-1 1 pkt przyznaje się za sformułowanie wprost oceny filmu;

4 Argumentacja 0-1 1 pkt przyznaje się za uzasadnienie nominacji do nagrody Oscara;

22944122

R E K L A M A

TEST PRZYGOTOWALI: BOŻENA BARAŃSKA,KRZYSZTOF WIATR, MAREK ZIELIŃSKI