Wprowadzenie do baz danych

Dlaczego mówimy o bazach danych

• Bazy danych - podstawa współczesnych systemów informatycznych.

• Inteligentny u�ytkownik – partnerem w rozmów z projektantem, programistom, deweloperem, lepiej mo�e wyrazi� swoje potrzeby i zrozumie j�zyka u�ywanego przez kadry IT, jest w stanie opisa� modelu i procesów biznesowych stosowanych w przedsi�biorstwie w sposób ułatwiaj�cy tworzenie i rozwój aplikacji.

Kiedy u�ywa� bazy danych?

• Do czego s� u�ywane komputery?– Gromadzenia informacji– Przetwarzanie informacji– Wyszukiwanie informacji

• Digital Library Initiative - dost�p do informacji multimedialnejprzez WWW: teksty, mapy, obrazy, muzyka, filmy.– http://sunsite.berkeley.edu/Collections/

• Biblioteka Kongresu Narodowego USA (Congress Library) Ok. 20 Terabajtów tekstu + ponad 10 TB zdj�� + 200 TB map + 500 TB filmów + 2000 TB płyt CD = ok. 3 Petabajtów. Dyski komputerów s� w stanie przechowywa� wszystko, co ... wprowadzimy!

Czym jest Baza Danych

System bazy danych zawiera:– zbiór danych zapami�tanych na pami�ci masowe (dysk

twardy, CD-ROM, DVD);– system zarz�dzania baz� danych (program)– u�ytkownicy bazy danych

• administrator (ang. DataBase administrator DBA)1 administrator do 40 baz danych i wi�cej

• projektant• u�ytkownik (business user, business analyst)

– sprz�t

Czym jest baza danych

• Dane powinny słu�y� mo�liwie wielu zastosowaniom• Baza danych

– zbiór nie powtarzaj�cych si� danych elementarnych– Baza danych jest zbiorem informacji (danych) dotycz�cych

okre�lonego tematu• Baza danych (ang. Data Base) - zbiór wyst�pie� ró�nych typów

rekordów oraz opisów powi�za� mi�dzy rekordami i danymi elementarnymi

• Redundacja - nadmiarowo�� - powtórzenie tej samej informacji• Cele redundacji informacji w bazach danych

– zabezpieczenie informacji– wyszukiwanie informacji

Czym jest baza danych

• Baza danych – zbiór wzajemne powi�zanych danych pami�tanych bez

zb�dnej redundacji, – słu��cych jednemu lub wielu zastosowaniom w sposób

optymalny,– dane s� niezale�ne od programów, które z nich korzystaj�– przy doł�czaniu (dodawaniu) i modyfikacji oraz

wyszukiwaniu danych stosuje si� wspóln� metod� umo�liwiaj�c� sprawdzanie poprawno�ci wykonywanych operacji.

(James Martin, Computer Data Base Organization Prentice Hall, 1977,James Martin, Organizacja baz danych, PWN, 1983, s. 30)

Operacje na danych

• Wyszukiwanie i prezentacja, korzystanie

• Aktualizacja

• Wprowadzanie

• Przechowywanie– Przechowywanie informacji zgodnie z wymaganiami

ustawowymi.

• Usuwanie

Personalne bazy danych

Co przechowuj�• Lista - adresy, telefony • Lista ksi��ek, monet, ....Co u�ywaj�• Edytor tekstu• Arkusz kalkulacyjny• Program w telefonie komórkowym, Osobisty Organizator (ang.

Personal Information Manager) - programy do zarz�dzania podr�czn� informacj�

Przykłady zastosowa� bazy danych

• Dane o wyrobach• Dane o kontrahentach• Dane o studentach• Dane o surowcach• Dane o ksi��kach• Dane o projektach• Dane o cz��ciach• Poczta elektroniczna

• Dane o pacjentach• Dane o dostawców• Dane o pracowników• Dane o jednostkach

biznesowych

• Dane dotycz�ce– Planowania– Wykonania Planu

Przykłady zastosowa� bazy danych

• GIS, Systemy Informacji Geograficznej - bazy danych poł�czone z cyfrowymi mapami.

• Systemy udost�pniaj�cych pliki multimedialne

• Dun & Bradstreet (D&B) - najwi�ksza na �wiecie firma (oddziały w 60 krajach, 2 miliony klientów rocznie) zajmuj�cej si� dostarczaniem informacji gospodarczych.

• www.pf.pl - Panorama Firm• Wyszukiwarki internetowe

– www.google.com www.yahoo.com– www.onet.pl www.wp.pl– www.interia.pl www.szukaj.pl

Przykłady zastosowa� bazy danych

• Social Security, USA: 40.000 terminali, 20 milionów transakcji dziennie.

• NASA - przyrost 100 MB/dzie� • Biblioteka Kongresu USA• CERN Genewa

Przykłady zastosowa� bazy danych w Polsce

• PESEL , Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludno�ci • System rejestracji pojazdów• ZUS• GUS - Główny Urz�d Statystyczny, dane statystyczne, rejestr

REGON• Krajowa Izba Gospodarcza, krajowe podmioty gospodarcze • LEX - krajowy system informacji prawnej • SAPARD

Programy do zarz�dzania bazach danych

System Zarz�dzania baz� danych - oprogramowanie słu��ce do zarz�dzania i przechowywania danych (ang. Data Base Management Systems DBMS)

Wymagania wobec programów do zarz�dzania bazach danych

• Szybko�� wyszukiwania informacji, • Zdalny dost�p, • Kompresja danych - tabela, przestrze� (ang. tablespace)

Przechowywanie informacji multimedialnej - obrazy, dzwi�k, filmy

• Przechowywanie informacji geograficznej - GIS• Równoczesny dost�p do danych przez wielu u�ytkowników -

współbie�no�� (ang. concurrency)• XML• Prezentacja danych w Web (Intranet / Internet)• System pozwala na odtwarzanie danych po awarii.• Łatwa administracja

Rozwój bazy danych pod systemem operacyjnym MS-DOS,

Windows

• FoxPro (Microsoft) pod DOS, Windows, Mac, Unix, wersja polska.

• Paradox (Borland) - Query by Example, pytania przez analogie.

• Interbase (Borland)

• dBase (Borland), od 1981 roku (dBase II pod CP/M), wersja

polska.

Systemy do zarz�dzania bazach danych

• Wprowadza� informacje

• Wybiera� informacje

• Prezentowa� informacj� w raportach

• Formularz• Konektor - ODBC

• Zapytania - Kwerendy

• Raporty

Formularz

• U�ywany jest do wprowadzenia danych w bazie danych

• Przykład formularza jest okno na ekranie, które zawiera pola, w które mo�na wprowadzi� wła�ciwe dane.

Zapytania - kwerendy

• Zapytania s� u�ywane do wyszukiwania, analizowania, przetwarzania danych.

• Przykłady zapyta� - kwerend– Który kontrahenci s� z okre�lonego miasta?– Jakie obroty zrobiły poszczególne (okre�lone) kontrahenci?– Ile kupili�my u dostawcy X?

Raport

• Raport jest u�ywany do generacja, przygotowywanie raportu (wydruku) z bazy danych.

• Formaty w których mog� by� generowane raporty– Ms Excel - XLS– Ms Word - RTF– Adobe - PDF

• Programy do raportowania• Ms Access ma wbudowany program do tworzenia raportów• Oracle - Oracle Reports• Agata Report http://www.agata.org.br/us/index.php• Przykład raportów

– kontrahenci z okre�lonego miasta

Rozwój technologii baz danych

• Pierwsze systemy - płaskie pliki

• Obecnie – u�ytkownika nie interesuje jak fizyczne jest zorganizowane przechowywanie informacji - na jednym dysku, czy rozproszone na grupy dysków, na jednym serwerze czy w klastrze, wymaga tylko jedno dost�pno�� do danych 24x7x365

Wybór systemu do zarz�dzania bazy danych

• Jakie s� wymagania aplikacji w stosunku do systemu do zarz�dzania bazy danych?

• Jaki zostanie wybrany model bazy danych?• TCO - total cost of ownership - całkowite koszty posiadania• Na jakim systemie operacyjnym chcemy stosowa� bazy

danych? / Microsoft Access / SQL Server nie działa na Linux, Unix, a tylko na Windows/

• Jak długo b�dzie funkcjonowała tworzona baza danych?• Jakie s� wymagania wobec dost�pno�ci, odporno�ci na awarie?• Jaka jest skała danych? • Jakie wsparcie techniczne potrzebujemy?• Ile mo�emy zapłaci� za 1 licencj� u�ytkownika?

Zasoby - literatura

• C.J.Date, Wprowadzenie do baz danych, WNT, Warszawa 1981, An Introduction to Database Systems, Addison-Wesley, 1977

• Artur Górnik, Integralno�� i spójno�� danych, Oracle• Ken Henderson, Bazy danych w architekturze klient / serwer,

Robomatic, Wrocław 1998, Delphi 3 Client / Server Developer’s Guide, SAMS 1997

• Hans Ladanyi, SQL- ksiega experta, Helion, Gliwice 2000• James Martin, Computer Data Base Organization Prentice Hall,

1977, James Martin, Organizacja baz danych, PWN, 1983• Collete Rolland, Bazy danych. Od koncepcji do realizacji, PWE,

Warszawa 1988, (Les bases de donnees - d’une conception aune realisation extensible)