1

Wolontariatzmienia nas

czyli jak zostać Europejskim

Wolontariuszem

2 3

Wstęp

Wolontariat zmienia nas. Wolontariusze Europejscy doświadczają tych zmian na wiele sposobów, w różnych punktach swoich życiowych dróg, postrzegają te zmiany z odmiennych perspektyw. Już od samego początku podróż szlakiem Wolontariatu Europejskiego – choć koordynowana i wspierana finansowo oraz organizacyjnie przez program „Młodzież w działaniu” – przybiera bardzo indywidualną formę. To wolontariusze, kierujący się różną motywacją, sami decydują o tym, gdzie chcą pojechać, co chcą robić. Są również odpowiedzialni za własne uczenie się i za to, w jaki sposób wykorzystają doświadczenie zdobyte za granicą. Udział w Wolontariacie Europejskim to podróż...

Ta publikacja jest zbiorem „zapisków z podróży” osób, które już wróciły z wyprawy wolontariackiej. Z jednej strony chcemy pokazać, jakie doświadczenia można zdobyć, podążając drogą Wolontariatu Europejskiego, a z drugiej strony chcielibyśmy podzielić się z Tobą wiedzą, jak taką drogę rozpocząć i czego można się na niej spodziewać.

Biorąc pod uwagę różne style podróżowania, proponujemy trzy szlaki: informacyjny, literacki i fotograficzny. Stworzyły je osoby zaangażowane w realizację projektów Wolontariatu Europejskiego: wolontariusze, koordynatorzy projektów i działań, akredytorzy, trenerzy i pracownicy Polskiej Narodowej Agencji Programu „Młodzież

w działaniu”. Materiały wykorzystane w tej publikacji pochodzą z tekstów udostępnionych nam przez wyżej wymienione osoby, a także z konkursu literacko-fotograficznego „Wolontariat Europejski – Niekończąca się historia” oraz warsztatów artystycznych dla obecnych i byłych wolontariuszy z Polski i innych krajów, które odbyły się w Warszawie w dniach 7-12 lipca 2010 roku. Teksty przedstawione na szlaku literackim są przede wszystkim po polsku, ale nie tylko – niektóre powstały w języku angielskim, a jeszcze inne w ojczystych językach wolontariuszy.

Mamy nadzieję, że zachęcimy Cię do udziału w tej podróży.

A więc w drogę!

Zespół Akcji 2 – Wolontariat EuropejskiProgram „Młodzież w działaniu”

4 5

Las doświadczeńKorZyśCi Z WoLoNTAriATU

str. 20

Horyzont – PROGRAM MŁODZiEŻ W DZiAŁANiU str. 5

N

S

EW

Morze pomocneCZyM JEST WoLoNTAriAT?

str. 6

Most do projektuJAK ZoSTAć WoLoNTAriUSZEM?

str. 18

Źródła wiedzyPrZydATNE AdrESy

i SŁoWNiCZEK str. 46

rzeka tajemnicoPoWiEśCi WoLoNTAriUSZy

str. 25

rozstaje drógGdZiE MoŻNA

Być WoLoNTAriUSZEM? str. 15

Program „Młodzież w działaniu”Mapa wolontariackiego świata

Wyspa nowych perspektyw

ABC WoLoNTAriATUEUroPEJSKiEGo

str. 12

Szlak informacyjnyTworzą go definicje, informacje, wskazówki, mapy, wypowiedzi uczestników Wolontariatu Europejskiego.

Szlak literackiNa tej drodze poznasz doświadczenia wolontariuszy zawarte w różnych formach literackich, takich jak: poemat prozą, koan, haiku, reportaż, list, pamiętnik.

Szlak fotograficznyTu czekają na Ciebie zdjęcia wolontariuszy z projektów oraz fotografie wykonane przez uczestników warsztatów literacko-fotograficznych w formie fotografii inscenizowanej, do której samodzielnie wykonali scenografie i które obrazowały teksty przez nich stworzone.

szlak informacyjny

szlak literacki

szlakfotograficzny

Lege

nda

(czy

li to,

co

znaj

dzies

z na

posz

czeg

ólny

ch s

zlaka

ch):

„Młodzież w działaniu” to program Unii Europejskiej, dzięki któremu młodzi ludzie w wieku 13-30 lat mogą realizować swoje pasje, rozwijać umiejętności i zdobywać nowe doświadczenia w czasie wolnym od nauki. Program adresowany jest również do osób pracujących z młodzieżą oraz organizacji działających na rzecz młodzieży, które chcą podnieść swoje kwalifikacje, rozwinąć działania czy nawiązać współpracę międzynarodową.

Cele programu to: przezwyciężanie barier, uprzedzeń i stereotypów wśród młodych ludzi, wspieranie ich mobilności oraz promowanie aktywności obywatelskiej. „Młodzież w działaniu” wspomaga przedsięwzięcia, które mają pomóc w rozwoju osobowości młodych ludzi oraz w nabywaniu przez nich nowych umiejętności.

Za realizację programu w Polsce odpowiada Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” funkcjonująca w ramach Fundacji rozwoju Systemu Edukacji.

działania wspierane przez program:

Akcja 1 – Młodzież dla Europy:

Akcja 1.1 – Wymiana Młodzieży

Wspiera spotkania młodzieży w wieku 13-25 lat z krajów europejskich w celu wzajemnego poznania, przedyskutowania interesujących tematów, zrealizowania wspólnych przedsięwzięć.

Akcja 1.2 – Inicjatywy Młodzieżowe

dofinansowuje działania młodzieżowe, które służą społeczności lokalnej. Akcja przeznaczona jest dla młodych ludzi w wieku 18-30 lat.

Akcja 1.3 – Młodzież w Demokracji

Wspomaga przedsięwzięcia promujące uczestnictwo młodzieży w życiu obywatelskim na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym.

Akcja 2 – Wolontariat Europejski

Umożliwia wysyłanie młodych ludzi jako wolontariuszy do pracy przy różnych projektach zagranicznych (ekologicznych, socjalnych, kulturalnych itp.) oraz goszczenie wolontariuszy z innych krajów europejskich w polskich organizacjach i instytucjach non profit. Projekty Wolontariatu Europejskiego mogą być realizowane indywidualnie lub grupowo przez młodych ludzi w wieku 18-30 lat.

Akcja 3 – Młodzież w Świecie

Promuje i dofinansowuje współpracę pomiędzy młodzieżą z Krajów Programu i Krajów Partnerskich. Wspiera organizację wymian z młodymi ludźmi z państw sąsiadujących z rozszerzoną Europą i z innych krajów świata oraz szkolenia i projekty współpracy w sieci.

Akcja 4.3 – Szkolenie i Tworzenie Sieci

Pomaga wszystkim, którzy są zaangażowani w działalność młodzieżową, w przygotowanie i realizację projektów w ramach programu „Młodzież w działaniu”. oferuje szkolenia, seminaria, staże dla pracowników młodzieżowych.

Akcja 5.1 – Spotkania młodzieży z osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową

Wspiera dialog młodzieży z osobami odpowiedzialnymi za kreowanie polityki młodzieżowej w Europie. Umożliwia m.in. organizację krajowych i międzynarodowych spotkań dotyczących współpracy w tej dziedzinie.

6 7

Czym właściwie jest wolontariat?

Każdego dnia wiele osób angażuje się w jednorazowe, cykliczne bądź stałe działania, których wspólną cechą jest nieodpłatna i dobrowolna praca na rzecz innych ludzi, grup lub społeczności. Te działania – tak różne w swojej formie – stanowią jeden z filarów funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. Łączy je jedno słowo: WoLoNTAriAT. Co ono oznacza?

wolontariat [łac. voluntarius ‘dobrowolny’, ‘chętny’] –

1. nieodpłatne, świadome i dobrowolne działanie na rzecz innych osób, społeczności, czy organizacji. [Słownik języka polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN]

2. dobrowolna, świadoma i bezpłatna działalność na rzecz innych, wykraczająca poza więzi koleżeńsko-rodzinne. [Centrum Wolontariatu]

wolontariusz – każda osoba, która dobrowolnie i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz uprawnionych organizacji i instytucji, na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. [Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie]

określenie bezpłatna nie oznacza bezinteresowna, lecz bez wynagrodzenia finansowego. W rzeczywistości wolontariusz uzyskuje korzyści niematerialne: satysfakcję, zaspokojenie swoich potrzeb (poczucie sensu, uznanie ze strony innych, podwyższenie samooceny itd.), lepszą pozycję na rynku pracy dzięki zdobytym kompetencjom.

określenie wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie oznacza, że wolontariatem nie jest każda praca na rzecz innych. Np. pomoc własnej babci wolontariatem nie jest, natomiast pomoc starszej osobie w pobliskim domu starców – jest.

Wolontariat za granicą

Jak pewnie zwróciłeś uwagę, tematem tej publikacji jest konkretny program wolontariacki – Wolontariat Europejski. Czym jest i co wyróżnia go spośród innych dobrowolnych i nieodpłatnych działań na rzecz innych?

Wolontariat Europejski (European Voluntary Service – EVS) jest drugą Akcją programu Komisji Europejskiej „Młodzież w działaniu”. Wspiera i finansuje projekty opracowane dla pełnoletnich młodych ludzi (18-30 lat) przez organizacje i instytucje z krajów uczestniczących w programie. Celem Wolontariatu Europejskiego jest rozwijanie poczucia solidarności oraz promowanie aktywności obywatelskiej i wzajemnego zrozumienia wśród młodzieży.

Kim są Wolontariusze Europejscy?To młodzi ludzie w wieku od 18 do 30 lat, którzy wyjeżdżają za granicę na okres do 12 miesięcy po to, aby pomagać przy realizacji projektów na rzecz społeczności lokalnej. Projekty dotyczą zagadnień takich jak: środowisko naturalne, kultura i sztuka, zajęcia z dziećmi, młodzieżą i ludźmi starszymi, działania przeciwko rasizmowi, ksenofobii i narkomanii, informacja europejska, sport i rekreacja, bezrobocie oraz wielu innych. działania wolontariuszy nie przynoszą zysku i nie stanowią zastępstwa pracy etatowej. Wolontariusze nie ponoszą żadnych kosztów związanych z udziałem w programie.

Aby wyjechać na Wolontariat Europejski, nie musisz mieć konkretnego wykształcenia ani kwalifikacji. dzięki pracy jako wolontariusz w zagranicznej organizacji pozarządowej poznasz inną kulturę i język, zyskasz nowe doświadczenia oraz nawiążesz międzynarodowe znajomości. Niejednokrotnie taki wyjazd stanowi znaczący moment w życiu młodego człowieka – wolontariusze odkrywają swój potencjał, lepiej poznają siebie. Uczestnictwo w Wolontariacie Europejskim nie gwarantuje Ci w przyszłości zatrudnienia, ale zdobyte umiejętności okażą się niewątpliwie pomocne w poruszaniu się po rynku pracy. Po zrealizowaniu projektu otrzymasz certyfikat youthpass, który szczegółowo opisuje kompetencje zdobyte podczas trwania projektu.

Czym nie jest Wolontariat Europejski?• nie jest formą pracy społecznej wykonywanej okazjonalnie,

w sposób niezorganizowany, w niepełnym wymiarze godzin,

• nie polega na odbywaniu praktyk w przedsiębiorstwach, ale zdobędziesz doświadczenie, którym na pewno będziesz mógł się pochwalić przyszłemu pracodawcy,

• nie jest formą pracy zarobkowej, a wolontariusze nie mogą zastępować pracowników wynagradzanych – będziesz wspierał pracowników i innych wolontariuszy w organizacji,

• nie jest formą wypoczynku czy turystyki, ale w czasie wolnym będziesz poznawał kraj goszczacy,

• nie jest kursem językowym, ale będziesz miał okazję nauczyć się prawdziwego, nie książkowego języka, jakim posługują się mieszkańcy kraju goszczącego,

• nie polega na wykorzystywaniu taniej siły roboczej,• nie polega na odbywaniu okresu studiów lub kształcenia

zawodowego za granicą – wyjeżdżasz jako wolontariusz, a to oznacza, że w trakcie wolontariatu nie możesz podjąć pracy ani studiów w kraju goszczącym.

Wolontariat Europejski jest częścią większej inicjatywy edukacyjnej – programu „Młodzież w działaniu”. Program ten jest najważniejszym instrumentem, jakim posługuje się Komisja Europejska, umożliwiającym młodym ludziom zdobywanie doświadczeń w sposób pozaformalny, a więc poza formalnym system kształcenia, czyli np. szkołą.

Czym zatem charakteryzuje się edukacja pozaformalna?• dobrowolnym uczestnictwem – sam podejmujesz decyzję,

w jakich działaniach chcesz uczestniczyć,• opiera się na określonym i zamierzonym planie, na tyle

jednak elastycznym, by umożliwić ewentualne pełniejsze dostosowanie go do potrzeb uczestników – mimo że nie uczysz się w szkole, to działania, w jakich bierzesz udział, są zaplanowane. ich treść i przebieg bazują na Twoich potrzebach i możliwościach,

• jasno określonymi celami edukacyjnymi – każde działanie

powinno mieć jasno określone cele, czego może nauczyć się uczestnik,

• doborem uzgodnionych z uczestnikami procesu metod, form działania i ewaluacji zdobytego doświadczenia – oznacza to, że to Ty decydujesz, w jaki sposób będziesz pracował. Pamiętaj jednak, że w edukacji pozaformalnej nie możesz raczej liczyć na wykłady i siedzenie w ławce. Edukacja pozaformalna to metody aktywizujące, wymagające również Twojej kreatywności i zaangażowania,

• brakiem relacji nauczyciel – uczeń.

Edukacja formalna (czyli szkolna), uczenie się pozaformalne, a także nieformalne (czyli incydentalne) wzajemnie się uzupełniają, składając się na całościowe doświadczenie edukacyjne człowieka. Większość działań edukacyjnych, w jakich bierzemy udział, jest zresztą mieszaniną różnych rodzajów edukacji. Planując własną ścieżkę edukacyjną, warto o tym pamiętać i korzystać z różnorodnych możliwości rozwoju. Właśnie w procesie pozaformalnego uczenia się możesz zdobywać takie kompetencje, które w mniejszym stopniu rozwijane są w trakcie formalnej ścieżki kształcenia.

Przez ostatnie dziesięć lat w Wolontariacie Europejskim w Polsce uczestniczyło kilka tysięcy osób – w latach 2000-2009 za granicę wyjechało 2590 wolontariuszy z Polski, a polskie organizacje gościły 2228 wolontariuszy z innych krajów.

Czym jest wolontariat?

8 9

Trudno określić w słowach, jak to jest – trzeba to przeżyć!

Sandra Skwierawska, wolontariuszka

Uczeniem się w czasie wykonywania pracy. Albo pracą, podczas której

można się uczyć – dzięki własnej inicjatywie i wsparciu otoczenia.

Wojtek Spychała, trener wolontariuszy i organizacji Wolontariatu

Europejskiego

Voluntary service opens a new perspective, after that there are a lot of new skills and knowledge but I think one of the most valuable things is that you can look at things different – now you can see not only clouds but at least some part of the Galaxy.

ieva Brauksa, wolontariuszka

Lekcją życia, ale nie w formie wykładu, prezentacji czy nudnej prelekcji, lecz praktyką, warsztatem, „rzemiosłem”, w czasie którego w dużej mierze od podejścia i zaangażowania „ucznia” zależy efekt lekcji.

Agnieszka Prinz, koordynatorka w organizacji goszczącej i wysyłającej

Spotkaniem, osobistym spotkaniem.

Modzi ludzie, którzy poznają się podczas realizacji wspólnego projektu pochodzą

z różnych krańców świata, innych kultur, a nic tak tych kultur nie zbliża i nie zbliży tak bardzo jak osobiste spotkania,

przekraczanie uprzedzeń, wzajemne uczenie się, akceptacja inności i próba znalezienia wspólnych odpowiedzi.

Ewelina Sztykiel, wolontariuszka

Czym jest Wolontariat Europejski wg obecnych i byłych wolontariuszy, trenerów i akredytorów

Wolontariatu Europejskiego?Wolontariat to dialog ponad różnicami, docenianie różnorodności, otwartość na inność i nieznane, wzajemna nauka, rozwój osobisty, poszerzanie horyzontów, inspiracja, współpraca, tolerancja, budowanie mostów i magia w życiu codziennym.

Tomasz Lubotzki, trener wolontariuszy i organizacji Wolontariatu Europejskiego

Ogromną pulą możliwości i świetną okazją do uczenia się dla wszystkich, którzy są w niego zaangażowani.

Marta Piegat-Kaczmarczyk trenerka wolontariuszy i organizacji Wolontariatu Europejskiego

Nauką sztuki dialogu – ponad barierami kulturowymi, ponad stereotypami, szowinizmami, zadawnionymi urazami do innych nacji czy choćby bardzo prozaicznie – to dialog ponad różnicami językowymi. To nauka współpracy i kompromisu.

Katja Głuszak, wolontariuszka

Współpracą organizacji i wolontariuszy z różnych krajów, by uczyć się od siebie nawzajem i wspólnie zrobić coś pożytecznego i wyjątkowego dla społeczności lokalnej.

Aneta Cruz-Kąciak, akredytorka organizacji Wolontariatu Europejskiego

Inkubatorem rozwoju młodego człowieka

poszerzającym jego kompetencje potrzebne na rynku pracy i w życiu niezależnej jednostki.

dagna Gmitrowicz, trenerka wolontariuszy i organizacji Wolontariatu Europejskiego

For young people it’s a time-out for (re-)

discovering a new orientation, finding out what they really want to do and what

matters in life, bringing forward their personal development and taking over responsibility, bridging the time between school/

studies and work and finding their place in society.

Michael Kimmig, trener wolontariuszy Wolontariatu Europejskiego

Wejściem w świat niezliczonej

ilości przygód, nowych doświadczeń i wniknięciem w głąb samego siebie.

Magdalena Malinowska, wolontariuszka

Nieustannym procesem uczenia się,

zdobywania doświadczenia, poznawania siebie, innych i świata – tak przez wolontariusza,

jak i organizację wysyłającą i goszczącą.

Magdalena M. Kaj, koordynatorka w organizacji goszczącej i wysyłającej

Programem, który stwarza “możliwość spotkania” – spotkania młodego człowieka z inną kulturą, lokalnej społeczności z obcokrajowcem (często po raz pierwszy), spotkania założeń i oczekiwań projektu z oczekiwaniami wolontariusza, spotkań między ludźmi (z których często rodzą się wspaniałe przyjaźnie i miłości) i wreszcie spotkania ze samym sobą, z własnymi wartościami, pasjami, ale też ograniczeniami i frustracjami. Na styku tych wszystkich interakcji i spotkań rodzą się wspaniałe projekty, wolontariusze rozwijają swoje kompetencje, Europa i świat stają się bliższe...

Eliza Zadłużna, trenerka wolontariuszy Wolontariatu Europejskiego

Być wolontariuszem – być szczęśliwą osobą. Wolontariat Europejski to przemyślane działanie

osób zainteresowanych pomocą. Każdy z nas może pomóc, wystarczy chcieć.

Tomasz Kosmalski, wolontariusz

Tworzeniem nowych dróg – czyli sposobów myślenia, działania – wspólnie z organizacją goszczącą i jej środowiskiem lokalnym (czasem także z innymi wolontariuszami), odkrywaniem ścieżek w sobie, a także uczeniem się od siebie nawzajem oraz czerpaniem satysfakcji ze wspólnej wędrówki, z radości i trudów, jakie ona niesie.

Marta Brzezińska-Hubert, trenerka wolontariuszyi organizacji Wolontariatu Europejskiego

Barwną przygodą, ale i odpowiedzialnością za siebie i swoją pracę. Wolontariusz to człowiek, który widzi więcej poprzez pracę z innymi, często potrzebującymi ludźmi. To pozwala otworzyć mu oczy na to, co w życiu ważne: zrozumienie, tolerancję i radosną pomoc!

Kasia Kaliszewska, wolontariuszka

Być Wolontariuszem Europejskim może każdy młody

człowiek. Nie musi mieć wielkiego doświadczenia, wyjątkowych zdolności, by zostać

wolontariuszem, ale może być pewien, że decydując się na wolontariat, doświadczenie to zdobędzie.

Justyna Gawinecka,wolontariuszka

10 11

Wieża Babelkaruzela ruszyła z gwiazdamiopuszczony kokon

Alicja osio, wolontariuszka

Pytanie: gorąca wodaPluskPełen relaks

Kamil Wyban, wolontariusz

Christmas trimmingson a treeFruitful orange

Marta Pachulska, wolontariuszka

Czas odmierzany dłońmi wszystkich na mojej drodze.Spokój ducha liczony na metry kwadratowe mojego pokoju.Doświadczenie serwowane w poniedziałki w stołówce na parterze.Satysfakcja spisywana na flipchartach zielonym markerem.Czas znów mierzony – stukaniem w klawiaturę komputera, słowami, kawą, biletami do domu i z powrotem.I szczęście – suma tego wszystkiego – niemożliwe do policzenia.

Katarzyna Jazgarska, wolontariuszka

W każdym z nas ukryty jest piękny motyl. różne ograniczenia obecne w naszym życiu (granice kraju, bariery językowe, osobiste obawy) niczym kokon obezwładniają nasze języki, blokują pełny rozkwit, naszą chęć bycia wolnym. EVS sprawia, że mamy szansę zmierzyć się z nimi i je pokonać; pozwala uwolnić naszego motyla.

„Motyl”Autorki: Alicja osio, Marta Pachulska, Aleksandra Fafińska, Katarzyna Jazgarska, wolontariuszki

„Inner light”Autorzy: Bejamin Copy, Guillermo Souto de Celis, wolontariusze

The light, shadows and shapes are most important. The people helped to make the project, so there is idea of sharing. The shadows – symbol of a big house with a lot of people inside. When the light is off you really don’t know what is the structure. When the light is on you can see the shapes, the EVS is like this, to define what is inside you.

Namiot ukrywa nasze ciała, widać tylko głowy – w domyśle umysły. Wszyscy roześmiani, pogodni. Kolory pomarańczowy i czerwony symbolizują życie, energię, siłę, młodość, także ochronę. To wartości, które Wolontariat Europejski ceni. Pokazujemy także wspólną zabawę – z naciskiem na „wspólną” – ponieważ EVS tworzy właśnie poczucie wspólnoty.

„Wspólnie”

Autorzy: Ewelina Kłosowska, Katarzyna Słomska, Gocha Lagvilava, Kamil Wyban,

wolontariusze

12 13

Co WoLonTArIuSz MA zAPEWnIonE?

Wolontariusz nie ponosi żadnych kosztów związanych z uczestniczeniem w Wolontariacie Europejskim. Zadziwiające, prawda? Komisja Europejska wie, że taki wyjazd nie byłby możliwy dla większości młodych ludzi w Unii Europejskiej.

doceniając jednak duży wkład młodych ludzi pracujących na rzecz organizacji pozarządowych w Europie i poza jej granicami, program finansuje pobyt wolontariusza za granicą.

Pokrycie wszystkich kosztów pobytu• ubezpieczenie • koszty podróży z miejsca zamieszkania

na miejsce projektu i z powrotem• wyżywienie i zakwaterowanie• kieszonkowe• transport lokalny• koszty wiz i szczepień

Inne• pomoc merytoryczną i wsparcie ze strony

przydzielonego opiekuna (tzw. mentora)• certyfikat Komisji Europejskiej yoUTHPASS

zaświadczający o udziale w programie „Młodzież w działaniu” oraz dokumentujący zdobyte umiejętności

Szkolenia – to w ilu i jakich szkoleniach będziesz uczestniczył, zależy od długości Twojego pobytu na wolontariacie. Przykładowo wolontariusz, który jedzie na 12 miesięcy, uczestniczy w 4 szkoleniach:• szkolenie przygotowawcze (przed wyjazdem za granicę)• szkolenie wprowadzające (wkrótce po przyjeździe do kraju

goszczącego)• spotkanie ewaluacji pośredniej (w połowie projektu)• szkolenie ewaluacji końcowej (po zakończeniu projektu)

ABC Wolontariatu Europejskiego

JAKIE Są oBSzAry TEMATyCznE ProJEKTóW?

świadomośćeuropejska

dialog między religiami dialog między grupami etnicznymi

Przeciwdziałanie dyskryminacji

Kultura i sztuka

Niepełnosprawność Mniejszości

równość płci obrona cywilna

Polityka młodzieżowa

Media i system informacji/informacja młodzieżowa

Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na orientację seksualną

Edukacja poprzez sport i zajęcia na powietrzu

Aktywna rola kobietw społeczeństwie

Zdrowie

Przeciwdziałanie uzależnieniom

środowisko

równe szanse

Współpracana rzecz rozwoju

ochrona dziedzictwa kulturowego i środowiska

odbudowa/rekultywacja po konflikcie/katastrofie/

klęsce żywiołowej

rozwój środowisk wiejskich/miejskich

interakcja społeczna

Społecznośćromska Przeciwdziałanie

wykluczeniuspołecznemu

A także inne obszary,w których działają

konkretne organizacje

14 15

To miała być misja.Właśnie tak! Moja misja.Praca z niepełnosprawną intelektualnie młodzieżą.Misja. Pozwolono mi wierzyć w akt pomagania, zmienienia świata, dawania siebie.Przywitano mnie bez maski:– El puente, El coche, mi amiga. Entiendes? – Usłyszałam. – Entiendes? Sabes, este es un coche!Misja zmieniania, dawania, oddawania bez maski. Pozwolono doświadczać, współodczuwać, rozumieć, poznawać, cieszyć się. Bez maski.Misja.MI-Stworzono-JA

Alicja osio, wolontariuszka

„Potworki”Potworki znowu rozrzuciły kredki. Pobrudziły się klejem. Jeden trzyma mnie za rękę, drugi rzuca ołówkiem w tłumacza. Nic nie jest tak, jak miało być. Przedszkole wygląda jak pobojowisko, ale wszyscy się śmieją. Maski z papieru wyszły naprawdę pięknie, teraz muszę tylko posprzątać ten bałagan. Robimy zdjęcia dzieciom zafascynowanym swoją sławą. Nawet tłumacz się uśmiecha, czyszcząc kolorowe buty. Dzieci biegają wokół dumne ze swoich dokonań. Będę za tym tęsknić, wiem. Nawet za małymi potworkami.

Agnieszka Polak, wolontariuszka

GDzIE SzuKAć BAzy DzIAłAń?

Spis wszystkich dostępnych działań znajduje się na stronie: http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_en.cfm. Baza danych jest dostępna w języku angielskim.

Austria

PolskaNiemcy

Litwa

Białoruś

Ukraina Kazachstan

Federacja Rosyjska

FederacjaRosyjska

Mołdawia

AzerbejdżanArmenia

Gruzja

Liban

Izrael

PalestynaStrefa Gazy

Jordania

Kuwejt

Katar

Oman

Bhutan

Erytrea

Dżibuti

Rwanda

Burundi

Lesotho

Suazi

Malawi

Uganda

GwineaRównikowa

Benin

Togo

Gambia

Gwinea Bissau

Nikaragua

Honduras

Salvador

Gwatemala

Belize

Kuba

Dominikana Anquila

Barbados

Haiti

PanamaCosta Rica

Surinam Guyane

ZjednoczoneEmiratyArabskie

Abchazja Osetia Płd.

RumuniaWęgry

Słowacja

Czechy

Słowenia

Liechtenstein

Chorwacja

Bośniai HercegowinaSerbia*

Czarnogóra

AlbaniaMacedonia

MaltaCypr

Grecja

Bułgaria

Turcja

Tunezja

Algeria

Maroko

ZachodniaSahara

Mauretania

Senegal

Gwinea

SierraLeone

LiberiaWyb. KościSłoniowej

Ghana

Burkina Faso

Nigeria

Kamerun

Republika ŚrodkowejAfryki

DemokratycznaRepublika Konga

Gabon Kongo

Angola

Namibia Botswana

RepublikaPołudniowej

Afryki

Zambia

Zimbabwe

Mozambik

Tanzania

Kenia

Sudan

Etiopia

Somalia

Madagaskar

Jemen

Afganistan

Pakistan

Turkmenistan

Uzbekistan

Indie

Sri Lanka

Nepal

Tadżykistan

Kirgistan

Chiny

KoreaPłn.

KoreaPłd.

Japonia

Mongolia

Bangladesz

Birma

Tajlandia

Kambodża

Wietnam

Laos

KualaLumpur Malezja

Malezja

PapuaNowa Gwinea

Australia

NowaZelandia

Tasmania

Indonezja

Indonezja

Brunei

Filipiny

Tajwan

MaliNiger

Libia

Czad

Egipt

Arabia Saudyjska

Syria

Irak Iran

Francja

BelgiaLuksemburg

Dania

Szwajcaria

Monako

Holandia

Włochy

HiszpaniaPortugalia

WielkaBrytania

Irlandia

IslandiaAlaska

Stany Zjednoczone Ameryki Północnej

Kanada

Meksyk

Kolumbia

Wenezuela

Gujana

Ekwador

Peru Brazylia

Boliwia

Paragwaj

Argentyna

Chile

Urugwaj

Falklandy

Grenlandia

Norwegia

Szwecja Finlandia

Łotwa

Estonia

Państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE)

Kraje Programu, które kandydują do Unii Europejskiej

Sąsiedzkie Kraje Partnerskie

inne Kraje Partnerskie

Kraje Programu będące członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), które należą do Europejskiego obszaru Gospodarczego (EoG)

* Włącznie z Kosowem, pod protektoratem oNZ, zgodnie z rezolucją rady Bezpieczeństwa oNZ 1244 z 10 czerwca 1999 r.

GDzIE I nA JAK DłuGo MoŻESz WyJECHAć?

Projekt Wolontariatu Europejskiego może odbywać się w jednym z Krajów Programu lub w Krajach Partnerskich i koncentrować się na różnych zagadnieniach tematycznych oraz obszarach działania.

działania Wolontariatu Europejskiego trwają od 2 do 12 miesięcy. W wyjątkowych sytuacjach, gdy z przyczyn np. społecznych, rodzinnych czy zdrowotnych nie możesz wyjechać na dłużej, czas działania może wynieść od 2 tygodni

do 2 miesięcy. Projekty odbywają się zarówno w obrębie Unii Europejskiej, jak i poza nią.

Najwięcej projektów realizowanych jest w Krajach Programu (dodatkowo organizacje Wolontariatu Europejskiego tam są akredytowane, czyli zatwierdzane przez Narodowe Agencje) oraz w Sąsiedzkich Krajach Partnerskich. Polskie organizacje pozarządowe szczególnie współpracują z partnerami z Europy Wschodniej i Kaukazu. Wspiera je w tym Centrum Współpracy z Europą Wschodnią i Krajami Kaukazu SALTo EECA, które znajduje się w Warszawie.

Gdzie można być Wolontariuszem Europejskim?

16 17

Austria

PolskaNiemcy

Litwa

Białoruś

Ukraina Kazachstan

Federacja Rosyjska

FederacjaRosyjska

Mołdawia

AzerbejdżanArmenia

Gruzja

Liban

Izrael

PalestynaStrefa Gazy

Jordania

Kuwejt

Katar

Oman

Bhutan

Erytrea

Dżibuti

Rwanda

Burundi

Lesotho

Suazi

Malawi

Uganda

GwineaRównikowa

Benin

Togo

Gambia

Gwinea Bissau

Nikaragua

Honduras

Salvador

Gwatemala

Belize

Kuba

Dominikana Anquila

Barbados

Haiti

PanamaCosta Rica

Surinam Guyane

ZjednoczoneEmiratyArabskie

Abchazja Osetia Płd.

RumuniaWęgry

Słowacja

Czechy

Słowenia

Liechtenstein

Chorwacja

Bośniai HercegowinaSerbia*

Czarnogóra

AlbaniaMacedonia

MaltaCypr

Grecja

Bułgaria

Turcja

Tunezja

Algeria

Maroko

ZachodniaSahara

Mauretania

Senegal

Gwinea

SierraLeone

LiberiaWyb. KościSłoniowej

Ghana

Burkina Faso

Nigeria

Kamerun

Republika ŚrodkowejAfryki

DemokratycznaRepublika Konga

Gabon Kongo

Angola

Namibia Botswana

RepublikaPołudniowej

Afryki

Zambia

Zimbabwe

Mozambik

Tanzania

Kenia

Sudan

Etiopia

Somalia

Madagaskar

Jemen

Afganistan

Pakistan

Turkmenistan

Uzbekistan

Indie

Sri Lanka

Nepal

Tadżykistan

Kirgistan

Chiny

KoreaPłn.

KoreaPłd. Japonia

Mongolia

Bangladesz

Birma

Tajlandia

Kambodża

Wietnam

Laos

KualaLumpur Malezja

Malezja

PapuaNowa Gwinea

Australia

NowaZelandia

Tasmania

Indonezja

Indonezja

Brunei

Filipiny

Tajwan

MaliNiger

Libia

Czad

Egipt

Arabia Saudyjska

Syria

Irak Iran

Francja

BelgiaLuksemburg

Dania

Szwajcaria

Monako

Holandia

Włochy

HiszpaniaPortugalia

WielkaBrytania

Irlandia

IslandiaAlaska

Stany Zjednoczone Ameryki Północnej

Kanada

Meksyk

Kolumbia

Wenezuela

Gujana

Ekwador

Peru Brazylia

Boliwia

Paragwaj

Argentyna

Chile

Urugwaj

Falklandy

Grenlandia

Norwegia

Szwecja Finlandia

Łotwa

Estonia

Państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE)

Kraje programu, które kandydują do Unii Europejskiej

Sąsiedzkie Kraje Partnerskie

inne Kraje Partnerskie

Kraje programu będące członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), które należą do Europejskiego obszaru Gospodarczego (EoG)

Inne Kraje Partnerskie Możesz również wyjechać do jednego z innych Krajów Partnerskich, które podpisały porozumienia z Unią Europejską dotyczące problematyki i działań młodzieżowych. Projekty

Wolontariatu Europejskiego w tych krajach nie są jednak częste i zależą między innymi od współpracy pomiędzy organizacją wysyłającą i goszczącą oraz możliwości dofinansowania projektów w tych krajach.

18 19

Wolontariat Europejski jest w swojej konstrukcji bardzo ciekawym zjawiskiem, bo przeczy trochę naszej codziennej logice. otóż wydawać by się mogło, że aby ubiegać się o wyjazd do zagranicznej organizacji, trzeba najpierw zdobyć solidne szlify na polu krajowego wolontariatu. Zaczynając od najniższego szczebla, wspinać się coraz wyżej w swoich działaniach, aby w końcu, dysponując już nie lada doświadczeniem, móc jasno i w pełni efektywnie planować kolejny duży krok w swoim rozwoju – wyjazd na długi okres, do nieodpłatnej pomocy gdzieś daleko. Nic bardziej mylnego. Niekonieczne są wcześniejsze doświadczenia, wiedza o trzecim sektorze czy inne dodatkowe czynniki. Co więcej, nie trzeba mieć żadnego doświadczenia w pracy wolontariackiej, ani znać żadnego języka obcego. Wolontariuszem Europejskim można się po prostu stać. Krótko o tym, co jest do tego potrzebne. Niezbędne okazują się: motywacja, chęć pomocy, konsekwencja w działaniu. Przydają się również: entuzjazm, otwartość na to, co nowe, upór i wytrwałość, ponieważ nie zawsze łatwo znaleźć organizację, która będzie spełniała wszystkie nasze oczekiwania. owszem, czasem bywa, że udaje się szybko znaleźć idealną organizację, jednak w większości przypadków zajmuje to trochę energii i czasu.

Co więc zrobić – krok po kroku

Krok pierwszy: Zastanów się, co chciałbyś robić? Czy chciałbyś prowadzić warsztaty dla dzieci? Pracować na rzecz osób niepełnosprawnych? A może chciałbyś poznać specyfikę pracy organizacji promującej ekologię? Zastanów się dobrze, bo to, co sobie wybierzesz, może wyznaczyć ramy Twojej pracy nawet na rok.

Krok drugi: określ, kiedy i na jak długo mógłbyś wyjechać. działania w ramach Wolontariatu Europejskiego mogą trwać od 2 do 12 miesięcy. Pamiętaj jednak, że taka gratka trafia się tylko raz. Tylko raz można uczestniczyć w EVS, więc może szkoda przeznaczyć taką okazję na krótki wakacyjny wyjazd? Jeśli jednak z konkretnych przyczyn (jesteś osobą z niepełnosprawnością, nigdy nie byłeś jeszcze za granicą, masz trudną sytuację rodzinną itp.) nie możesz wyjechać na dłużej, możesz najpierw spróbować swych sił, realizując projekt

krótkoterminowy, a później zdecydować się na wolontariat długoterminowy.

Krok trzeci: Jeżeli znasz język angielski, to możesz zacząć sam szukać organizacji, która chce gościć wolontariuszy. opisy organizacji, które są zainteresowane goszczeniem i wysyłaniem wolontariuszy, znajdziesz w internecie pod adresem:http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_en.cfm. Możesz je przeglądać według rodzaju przyznanej akredytacji (goszczenie/wysyłanie) lub kraju, a przede wszystkim – profilu działalności. Wyszukaj organizacje, które Cię interesują i skontaktuj się z nimi e-mailowo. równolegle znajdź polską organizację wysyłającą – ona też będzie Ci potrzebna. W miarę możliwości szukaj w regionie Twojego zamieszkania, ponieważ najprawdopodobniej będziesz musiał ją odwiedzić raz lub kilka razy – przed wyjazdem oraz po powrocie. Porozmawiaj z koordynatorem organizacji wysyłającej o swojej wizji wolontariatu, być może będzie mógł Ci zaproponować jakiś „gotowy” projekt. Jeżeli nie znasz języka angielskiego, od razu skontaktuj się z organizacją wysyłającą, która pomoże Ci znaleźć organizację goszczącą. o pomoc możesz również poprosić Narodową Agencję Programu „Młodzież w działaniu”. ona skieruje Cię do organizacji wysyłających.

Krok czwarty: Gdy znajdziesz już obie organizacje, wspólnie przystąpcie do ustalania szczegółów projektu – określcie zakres Twoich obowiązków, harmonogram pracy oraz dokonajcie praktycznych ustaleń związanych ze wsparciem językowym, zakwaterowaniem, transportem. informacje te muszą się znaleźć we wniosku o dofinansowanie, który jedna z organizacji złoży do Narodowej Agencji w swoim kraju.

Krok piąty: Po około 8 tygodniach od daty złożenia wniosku o dofinansowanie Twojego projektu, dowiesz się, czy został on zaakceptowany. od momentu zakwalifikowania Cię do chwili wyjazdu upłynie jeszcze kilka tygodni. Ten czas przyda Ci się na załatwienie koniecznych spraw, takich jak podpisanie umowy o realizacji działań EVS, wyrobienie paszportu, wizy, uzupełnienie szczepień itp. Przed wyjazdem weźmiesz również udział w specjalnym szkoleniu przygotowawczym, organizowanym przez Narodową Agencję.

Jak zostać Wolontariuszem Europejskim?

- It’s time to react, don’t you think?- Do I have to?- No, of course not.- Do I have to go far away?- It’s not obligatory.- What if I’m not gifted enough? Not qualified, energetic enough?- Just be curious and it will be fine.

Julie Ayouti, wolontariuszka

Un año cinco meses y tres días. En mi mesa un panfleto de mi hermana. Un año cuatro meses veinte días. Incapaz de motivarme en una carta. Un año, tres fiestas, dos trabajos casi novia.Seis meses dos semanas. El panfleto del cajón. Seis meses cuatro días. Carta redactada. Cinco meses. Aceptado. Cuatro meses. Sin aceptarlo. Tres meses. Uno más en los planes de verano. Un mes, dos semanas, cuatro días. Me marcho. Tres semanas y seis días. Avión. Hoy. Torun, pierogui, yincuie mal escrito... Elegí cambiar mi mundo. Acerté

Guiermo Souto de Celis, wolontariusz

PotrzebaWspólne działanieJupiiiii!!!

Ewelina rataj, wolontariuszka

20 21

KorzyŚCI DLA WSzySTKICH, A Co DLA CIEBIE?

Wolontariat Europejski przynosi korzyści wolontariuszom, lokalnym społecznościom i organizacjom biorącym udział w programie. Jest jedną z form budowania aktywnego, odpowiedzialnego za swój los i dbającego o wspólne dobro społeczeństwa obywatelskiego. dlaczego warto wyjechać na projekt, dlaczego warto przyjąć wolontariusza? Poniżej znajdziesz korzyści, które wymienili niektórzy uczestnicy Wolontariatu Europejskiego. Warto jednak pamiętać, że to tylko niektóre z nich – każdy projekt jest wyjątkowy i wszystkie uczestniczące w nim strony doświadczają pozytywnych zmian na wiele różnych sposobów. Twoje doświadczenia i korzyści z udziału w Wolontariacie Europejskim mogą być jeszcze bogatsze.

Korzyści dla wolontariuszy: • rozwój różnorodnych kompetencji – umiejętności

twardych i miękkich, np. językowych, społecznych i obywatelskich, informatycznych, umiejętności uczenia się, wzrost inicjatywy i przedsiębiorczości, większa świadomość i ekspresja kulturalna, zdobywanie konkretnej wiedzy merytorycznej (zależnej od tematyki projektu) lub umiejętności praktycznych (np. ar tystycznych, manualnych),

• odkrywanie i rozwijanie własnych talentów lub nowych, nieznanych dotąd zainteresowań,

• przełamywanie barier – nie tylko tych dzielących narodowości, kultury, religie, ale także wewnętrznych ograniczeń i hamulców przed kontaktem z inną osobą, tworzących się czasami w każdym człowieku,

• satysfakcja, wiara w siebie, zmiana postaw etycznych – tj. szukanie motywacji w sobie, możliwość wyrażania siebie na wiele sposobów, wrażliwość na drugiego człowieka, wyrozumiałość, tolerancja, zrozumienie i akceptacja,

• kształtowanie postawy obywatelskiej. Pracując na rzecz innych lub na rzecz wspólnego dobra, możesz wyjść poza swoje interesy, uczyć się rozwiązywania problemów lokalnych bez udziału władzy, poznawać możliwości działania aktywnych społeczności lokalnych,

• edukacja międzykulturowa, która daje szansę na „poszerzenie horyzontów”, integrację z odmiennymi społecznościami, przełamanie stereotypów i uprzedzeń, poznanie młodych ludzi z innych krajów, poznanie innych kultur, religii i zwyczajów,

• nawiązane podczas Wolontariatu Europejskiego kontakty i przyjaźnie często bywają wykorzystywane także później, po zakończeniu projektu,

• dla młodzieży z mniejszymi szansami to możliwość wyjazdu (często pierwszego) za granicę, dodatkowego wsparcia i zdobycia doświadczenia,

• a ponadto bardzo praktyczne wsparcie w trakcie całego Wolontariatu Europejskiego w postaci:– udziału w różnego typu szkoleniach – przed wyjazdem,

po przyjeździe i w trakcie trwania projektu,– nieodpłatnej nauki języka kraju swojego pobytu, – indywidualnej opieki koordynatora i mentora, pomocy

związanej z wykonywanymi zadaniami oraz wsparcia językowego i administracyjnego.

• otrzymanie certyfikatu youthpass, opisującego i potwierdzającego doświadczenie pozaformalnego i nieformalnego uczenia się podczas projektu. dokument ten może być bardzo przydatny w dalszym kształceniu i pracy zawodowej.

zobacz, co zyska społeczność, w której będziesz pracował jako wolontariusz:• większe otwarcie na świat, zapoznanie z inną kulturą,

językiem, religią czy światopoglądem,• poznanie konkretnych osób reprezentujących różne

osobowości i kultury, nawiązanie bliższych kontaktów, współpracy,

• możliwość brania udziału w działaniach realizowanych przez wolontariusza,

• przejęcie od wolontariusza wzorca aktywnego obywatela, który podejmuje się nieodpłatnej pracy na rzecz innych. Taka postawa sprzyjać może motywacji do podejmowania podobnych działań – wspólnej wolontariackiej pracy dla dobra społeczności, a nawet mobilizować do udziału w podobnych, wyjazdowych projektach wolontariackich.

organizacja goszcząca również wiele zyskuje, przyjmując wolontariusza EVS. Do korzyści tych należą:• wyróżnienie organizacji poprzez status organizacji

goszczącej i wysyłającej (świadczy to o tym, że organizacja aktywnie zaangażowała się w pozyskiwanie wolontariuszy, potrafiła sprostać wymaganiom stawianym przez program „Młodzież w działaniu” i przygotowała ciekawą ofertę wolontariacką, z której zechcieli skorzystać młodzi ludzie)

• uzyskanie nowej, zewnętrznej perspektywy – zarówno spojrzenia na organizację, jak i jej otoczenie z dystansu wolontariusza zagranicznego

• świeży powiew pomysłów, energii i entuzjazmu• wsparcie w działaniach już realizowanych i inicjowanie

nowych,• zdobycie umiejętności poruszania się w międzynarodowym

środowisku,• nawiązanie kontaktów z wolontariuszami z innych

państw, organizacjami, które ich wysłały, a także za ich pośrednictwem z innymi podmiotami. Może to skutkować długofalową współpracą, wykraczającą poza ramy programu wolontariackiego,

• wykazanie, że organizacja potrafi pracować metodą projektową, zdobywać projekty i zarządzać nimi, co stanowi zdecydowany walor w ocenie działalności podmiotu i sprzyja uzyskiwaniu przez organizację innych form wsparcia projektów,

• nobilitacja organizacji w oczach lokalnej społeczności – dzięki realizacji takich projektów i ich promocji organizacje stają się rozpoznawalne w swoim środowisku, zdobywają miejscowych sympatyków i wolontariuszy.

Korzyści z Wolontariatu Europejskiego

22 23

Zacząłem postrzegać życie przez pryzmat możliwości i szans a nie problemów i trudności, z czego rodziła się nowa pewność siebie po powrocie. Teraz wiem, że życie trzymam w swoich rękach i skoro poradziłem sobie z wyzwaniem wolontariatu, to poradzę sobie ze wszystkim. Kiedyś myślałem, że muszę spełniać oczekiwania innych – rodziców, kolegów, nauczycieli – ale zrozumiałem, że to przede wszystkim wobec siebie muszę być szczery i podążać za głosem swojego serca, które prowadzi mnie w kierunku spełnienia. Wiem, że granice są tylko na mapie i w głowach ludzi. Poznałem różnych ludzi, o różnej narodowości, religii, doświadczeniu życiowym, ale wszystkich łączyła więź porozumienia wynikająca z otwartości na drugiego człowieka. Ich różnorodność zamiast przeszkody okazała się potencjałem, który warto odkryć i wykorzystać. Teraz czuję, że Europa to wspólna przestrzeń dla nas ludzi a nie tylko sfera brukselskiej polityki, a najlepiej buduje ją przyjaźń między ludźmi. Z wieloma wolontariuszami jestem do dziś w dobrym kontakcie i odwiedzaliśmy się wielokroć przy różnych okazjach.

Tomasz Lubotzki, wolontariusz, od 2004 roku trener Wolontariatu Europejskiego

Podczas tego roku spotkałam na mojej drodze wielu niezwykłych ludzi, którzy pokazali mi bardzo ciekawe podejście do życia, możliwości, różne drogi. Z każdym rokiem – choć minęło 10 lat! – odrywam coś nowego, co ma swoje źródła właśnie w tamtym czasie. Miałam szczęście i skorzystałam w pełni z tego programu.

Monika Mrówczyńska, wolontariuszka,od 2005 roku akredytorka Wolontariatu Europejskiego

He’s sitting in the Park. EVS gave him a possibility to sitting there at the moment, at Warsaw in Poland. Possibility to write his story. Without EVS he had no idea where he would be. He’s working as a volunteer. He helps another people. He gives them his time, his work. But he gets much more. The more you give, the more you will get. Exactly.

Gocha Lagvilava, wolontariusz

One project. Hugeexpectations.

Two people madeto live together bypure coincidence.They worked together. They atetogether. Theyshared problems intwo million different ways.

Nine months.Friends forever.

Marta Pachulska, wolontariuszka

Wyobraź sobie dziewczynkę, która z powodu swojej choroby nie miała okazji nauczyć się samodzielności. Pewnego dnia postanowiła zmienić swoje życie, zapomnieć o Epilepsji. Wyjechała na EVS. Tam poznała siebie i swoje możliwości. Zaakceptowała swoje ograniczenia i przekroczyła je. Po kilku tygodniach, siedząc na Alexanderplatz, patrząc na kwitnące obok fontanny bzy, uświadomiła sobie, że jest wolna.

Les Yeux NoirsLa gitane me fixait de son regard liquide et centenaire. Reine d’éternité.Elle, trop habituée à la vie et moi, trop impressionnée pour parler, nous restions muettes sur notre banc.La petite fille arriva, au sourire édenté et aux cheveux emmelés. Elle embrassa sa grand-mčre avant de me voir.- Pani Żuli! S’écria-t-elle.- Tu la connais? Demanda la vieille femme.- Oui! C’est la française qui dessine avec moi à la bibliothéque. C’est mon amie tu sais!On aurait su dire laquelle des trois était la plus fière.

Julie Ayouti, wolontariuszka „zwycięstwo”Autorka: Joanna Laskowska, wolontariuszka

Wyjeżdżając na EVS, przekroczyłam nie tylko granice państwa, nie tylko granice Unii Europejskiej czy szerzej mówiąc – w ogóle kontynentu europejskiego, gdyż Turcja leży przecież na rozstajach Europy, Azji i Afryki. Przekroczyłam przede wszystkim ograniczające mnie bariery. Zrobiłam coś, czego przede mną nie zrobił żaden z moich znajomych ze szkoły czy podwórka. Zrobiłam to, o czym marzyłam, czego zawsze chciałam. I odkryłam, że było warto. Wolontariat nauczył mnie bowiem przekraczania własnych granic. Zrozumiałam, że nie warto żyć tak, jak oczekują tego ode mnie inni. Postanowiłam żyć tak, jak sama zawsze chciałam i uwierzyłam, że jest to możliwe.

Katarzyna Anna Głuszak, wolontariuszka

24 25

Podczas dziesięciu lat Wolonatariatu Europejskiego w Polsce odbyło się kilka niezwykłych i różnych w swojej formie wydarzeń, promujących postawy wolontariackie i czyniących świat bardziej kolorowym. Były to przede wszystkim kolejne edycje Międzynarodowego dnia Wolontariusza, odbywające się na początku grudnia, wystawa prac wolontariuszy MiXEr, która przez rok odwiedziła wiele miejsc w Polsce, a także udział uczestników Akcji 2. w Europejskich Tygodniach Młodzieży.

W lipcu 2010 roku odbyły się w Warszawie warsztaty literacko-fotograficzne dla obecnych i byłych wolontariuszy z Polski i innych krajów. Młodzi ludzie pod okiem trenerki programu „Młodzież w działaniu”, artystki plastyka i arteterapeutki – dagny Gmitrowicz, fotografa Krzysztofa Kuczyka oraz innych profesjonalistów opisywali i obrazowali osobiste doświadczenia zdobyte w trakcie Wolontariatu Europejskiego. opowieści zebrane w tym rozdziale w dużej części powstały właśnie podczas tego spotkania. oprócz tego są tu też prace nagrodzone w konkursie „Wolontariat Europejski – Niekończąca się historia”, zorganizowanym przez Narodową Agencję Programu „Młodzież w działaniu” wiosną 2010 roku.

rozdział podzielony jest na trzy części tematyczne:

JEŻDŻĘ, WIĘC JESTEM... czyli mobilność (o korzyściach z wyjazdu, nowych możliwościach, zmianie perspektywy, przekraczaniu granic, nie tylko pomiędzy krajami...)

DoŚWIADCzAM uCzEnIA... czyli kompetencje (o rozwoju osobowości, umiejętności, zdolności, zdobywaniu wiedzy i doświadczenia)

MIĘDzy InnyMI... czyli międzykulturowość (o życiu i pracy w innych kulturach)

Wolontariusze dzieląc się swoimi doświadczeniami, ubrali je w różne formy literackie, a niektóre zilustrowali zdjęciami. Wszystko to po to, abyś mógł teraz wyobrazić sobie magię Wolontariatu Europejskiego... i może niebawem poczuć ją na własnym projekcie!

Autor: Krzysztof Kuczyk

opowieści wolontariuszy

26 27

Wybór, jakiego dokonałem, decydując się w 2006 roku na półroczny wolontariat w centrum harcerzy w Kolding (Dania), był prawdopodobnie jednym z najważniejszych momentów ostatniej dekady mojego życia, dlatego chciałbym w jakiś sposób pomóc w rekrutowaniu młodych ludzi do obecnego programu. Jednocześnie z własnego doświadczenia wiem, że w świadomości wielu moich rówieśników wolontariat EVS jest ciągle czymś tak odległym jak Sahara, dlatego być może moja historia będzie w stanie choć trochę pobudzić wyobraźnię osób, które pierwszy spotykają się z tym tematem.

Z perspektywy upływającego czasu widzę, ile zupełnie nowych możliwości dał mi udział w dawnym programie Młodzież. Jednak wydaje mi się, że lata temu nie byłem w pełni świadomy tego, jak dobrym pomysłem na życie jest udział w tego typu inicjatywie. Po skończonym projekcie, który był jedynie w części związany z „budowaniem”, osiedliłem się w Danii, zaczynając najpierw od kilkumiesięcznego pobytu w duńskiej szkole z internatem. Nieco później, dzięki zadowalającej znajomości języka duńskiego, zacząłem pracę w branży budowlanej, którą po upływie prawie pełnego roku zamieniłem na studia na kopenhaskiej uczelni technicznej. Było to w głównej mierze możliwe dzięki przyznaniu stypendium rządu duńskiego, jakie otrzymałem w 2007 roku m.in. za okres pracy wolontariackiej podczas EVS.

Od ponad dwóch i pół roku studiuję dziennie na kierunku przypominającym polskie budownictwo w niewielkim stopniu połączone z architekturą, a moje studia ze względu na umiejętności językowe często wzbogacała praca dla lokalnych firm budowlanych współpracujących z polskimi podwykonawcami. Przyjeżdżając do Danii w 2006 roku, nie umiałem powiedzieć pojedynczego słowa w języku duńskim, a Wolontariat EVS zaoferował mi wówczas niezbędny czas na naukę oraz kurs językowy, dzięki któremu dziś obecnie mam możliwość swobodnego życia w Kopenhadze.

Dziś widzę wyraźnie, że nauka tego języka była strzałem w dziesiątkę, lecz gdy wyjeżdżałem na EVS dzień po moim ostatnim egzaminie maturalnym, nie miałem pojęcia o konkretnych możliwościach, jakie to tak naprawdę stwarza. Wiem dobrze, że bez pobytu na wolontariacie EVS w 2006 roku nie znalazłbym w sobie wystarczająco dużo odwagi na przyjazd do zupełnie obcego kraju. Dlatego czuję, że moje życie zostało w pewien sposób pozytywnie zmienione przez wolontariat i jego zalety. Odwaga, o której wspomniałem wcześniej, pozwoliła mi na szersze otwarcie oczu na otaczający świat i dzięki temu wyjechałem w 2009 roku na półroczną wymianę studencką na jeden z uniwersytetów w Edynburgu. Wymiana następnie przyczyniła się do zorganizowania stażu, który pomimo tego, że będzie częścią moich duńskich studiów, odbędzie się w Szkocji z dofinansowaniem z programu Erasmus.

O Erasmusie, jak również i o Wolontariacie EVS, dowiedziałem się lata temu z kolorowych broszurek FRSE, ale pomimo znajomości ogólnego zarysu tych programów nigdy bym nie pomyślał, że będę w takim stopniu korzystał w moim życiu z tego typu możliwości. Nie znałem osobiście nikogo, kto zrobił to wcześniej, a jednak za namową przychylnych mi ludzi zdecydowałem się skorzystać z programu.

Gdybym mógł zmienić coś w wyborach, których dokonałem, to prawdopodobnie nic bym nie zmienił, widząc jak wzbogacają dziś one nie tylko moje studia, ale również pracę, którą wykonuję. Umiejętności zdobyte w trakcie Wolontariatu Europejskiego były zalążkiem do rozwoju kolejnych cennych doświadczeń, których pozytywne skutki będę odczuwał przez lata.

Michał Łuczun, wolontariusz

Jeżdżę, więc jestem...Autorka: Magdalena Malinowska, wolontariuszka

28 29

Powrót. Otwieram drzwi. Nieśmiałe przekroczenie progu, dźwięk zatrzaskującego się za mną zamka i nagły skurcz w żołądku.Powroty. Nigdy nie byłam w nich dobra.Trzy kroki do przodu i uderzenie – nagłe spoliczkowanie zapachem biura. Już nie widzę, teraz czuję.Czuję zapach tablicy korkowej, zapach papieru, świeżo wydrukowanych ulotek i ciepłej jeszcze kserokopiarki. Za rogiem w kąciku kuchennym drażni i dusi aromat mocnej kawy. Dalej zmieszane perfumy – zapach płynący ze wszystkich pomieszczeń. I kadzidełko. Waniliowe.Oczy mi łzawią.Wróciłam i pamiętam – tak pachniał ten rok.

Katarzyna Jazgarska, wolontariuszka

Rennes, a coach. Languages constitued a kind of vaper. A start. A star for few days or for more. Leaves this area. One voice seems from Poland. Sall I speak with this women? Start to learn. When the story begin? To leave is important but it’s not everything. The dark was already here. The artificial light hurt the face of the polish women. We sarted to discuss.

Bejamin Copy, wolontariusz

10 heures du matin

10 heures du matinun voyageur commence a travaillersans chagrinil invente, découvre et créeson écreinsa nouvelle vie façonnéebientôt la finLa neige et la nuit vont tomber...

et de tout ça il n’en restera que des images

Benjamin Copy, wolontariusz

flaga tańczy na zamkowej wieżyzapach lataw Heppenheim

pociąg dudniący w oddalidługi spacerw moim mieście

Katarzyna Jazgarska, wolontariuszka

Dobre, spokojne życie. Praca, szkoła, spotkania ze znajomymi

lub spontaniczne wypady za granicę. Ta dziewczyna stanowczo nie miała powodów, żeby narzekać.

Jeden e-mail zmienił wszystko – krótkie „tak” w odpowiedzi. Zrezygnowała z pracy. Zmobilizowała się, żeby szybko złożyć indeks

w dziekanacie. Jeszcze szybsze było pożegnanie – znajomi umierali z zazdrości. Spakowała się i już. Nic nie mogło jej zatrzymać.

Po jakimś czasie wróciła – do tego samego miejsca, ale nigdy do tamtego życia. I żyła długo i szczęśliwie.

Katarzyna Słomska, wolontariuszka

Autorka: Magdalena Malinowska, wolontariuszka

30 31

One pigeon stoppes in the open window looks inside the room and then fly away.

Laura Lucarelli,wolontariuszka

Wieczorna ciszaBezgwiezdna ciemność

Zawsze w podróży

Katarzyna Słomska, wolontariuszka

doświadczenie spojrzenia na siebie z dystansu. Uwolnienie się z czarnego morza rzeczywistości i przeistoczenie się w ptaka, symbol świadomego wyboru, wewnątrzsterowności i wolności.

„Wolność”Autorki: Vasiliki Krithara, Laura Lucarelli, Julie Ayouti, wolontariuszki

32 33

Doświadczam uczenia...

(note for myself: Wroclaw is not next to Gdynia) or that the bus-drivers are sometimes a very special species of human beings if you don’t have small money or you don’t speak as clearly as possible although you try to avoid especially this to hide your foreign accent.

If you are doing EVS in Poland and you do not have Polish origins by accident you often have to get used to being someone who is just getting the half of a joke. I don’t remember how many times I used the expressions „Nie rozumiem” or „Nie mowię po polsku”. Polish is not really the language which is famous for its easiness but I will never forget the moment when I met one of my students from school on the streets and he asked me: „Dokąd idziesz?” and without thinking I answered him „Idę do domu.” Until I entered the door to my flat I was not able to get rid off the big smile in my face. Always the small things make the day. In a way you can say that life is a like a book and EVS is a special chapter. In some parts you cannot stop smiling and after other parts you just throw the book in the corner of your room because it makes you feel angry. There are pages that are already written and some that are still waiting for the big events to happen, but you never know what you can expect on the next page. So what encourages you to read on anyway? During the EVS you are always in a hurry to discover more, go to different places and meet more people who open your mind. You never need to search for a reason or the sense in what you are doing because it is offered to you like a special dish on a plate. Is it the big search for the unknown that always takes you to the next level of experience? Now some time has passed by since this day in February. What is left is a feeling of strange satisfaction and tenderness with a mixture of yearning and fear for something that I cannot explain. What is coming up next? The summer has finally arrived, every tree is getting green and I can feel the cracking of dry grass under my shoes when I take a walk along the river near my flat. The streets that I walk along every day, the

buildings that I pass every morning and the taste of crappy instant coffee. Everything has become familiar. Have you ever wondered what it takes to change your life? Is it really half a year in another country? Or is it just the moment of fulfilled joy and success when you form your first grammatically correct sentences that no one, except you, even recognizes?

As long as you are on the way, time is flying by like the water in the river and you do not even realize it. People always ask me what I miss. They ask me about my family, my friends and my home. Home is where your heart is, so what can I answer? What can you tell when your heart suddenly starts to struggle about this question? What makes you feel at home? Is it your room, your parents or the bridge that you cross every morning before going to work? What makes you feel satisfied and confident day by day?

After some months, there is a small place in a corner of my heart, painted in white and red. I don’t exactly know when this happened. The worst is just that no one ever really mentioned what I and probably a lot of other volunteers have to deal with. How can you learn to live with the feeling that suddenly you feel at home twice? How can you learn not to miss what you will leave behind when you go back to your home country? Which key competence helps you to go back to your daily live, to start or finish your studies, go to work again? It is a weird feeling between. „Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?” Time changes. Sometimes just the obvious things that everyone is afraid to mention, like your look or that you gained some kilograms since you are abroad. In other cases it is something different and more deeply. When I call my friends at home they ask me how I am and what’s going on with me in the far east. I never know what to answer. All I can say is just: „I think that I will miss the mountains…” It is always easy to explain what you learned and write down some words in your youthpass but it is difficult to learn and to deal with something what you cannot explain.

Julia rieke, wolontariuszka

THE DIAry

Dear diary,I am not sure if you still know who I am because it is more than three months ago that we spoke with each other for the last time. Strange things happening in Poland and I think it is time to tell you about what is going on... I remember quite well the first day when I arrived here. It was the beginning of February and already evening around six or seven o’clock when the train stopped at this very tiny train station called „Bystrzyca Kłodzka”.

It was freezingly cold and behind me I felt the shadows of a melting, warm fare-well. When I think about this moment today, it feels like ages ago. I jumped out of the train with my big package of luggage and I sank into the snow until my knees. Was this the first sign for being stucked without realizing? At this time all I knew was that I will stay here for six months, so it was time to get used to this new unsureness and strange feeling of being a guest in a country where I do not understand more than just a few words. A wise person once gave me the advice: „You will not learn from your books, you have to practice!” Learning-by-doing, practicing, trying... all these options of learning offer a large space for various experiences. Things never happen twice and always there is a reason why they are happening even you want to disappear or you feel stressed and ashamed. The worst moments always become the best stories later. Someone told me that he was asking people on the streets for a „zapiekanka” because he wanted to light his cigarette. Everybody was looking at him as if he asked for something really strange and after some time he realized his little mistake. I am sure that after this he will never forget the word „zapalniczka”. In general you should always pay attention on your pronunciation, for example if you don’t want to order nine beers, because the name of a special kind of Polish beer can sound like the number „dziewięć” quite easy. Also I know for myself that I will never again enter a train without asking someone in which direction it is going

Autor: Krzysztof Kuczyk

34 35

„Edukacja pozaformalna” Autor: Gocha Lagvilava, wolontariusz

And the student said:- Teacher, i’m sorry, i can’t manage to play this piece of music.

it’s too hard for me and i can’t reach the perfect result. Can you show me how?

- How do you prepare your favorite coffee? Said the teacher.- A bit of sugar, a slice of milk and i drink it very hot.- is it the best coffee in the world? Asked the teacher.And the student started to play again.

Julie Ayouti, Benjamin Copy, Vasiliki Krithara, wolontariusze

Na szczycie schodów nad przepaścią przeszłam samą siebie. Z przestraszonej istoty o dużych oczach przeszłam na etap walki z zagrażającą rzeczywistością. Przekroczyłam, zrozumiałam,

wygrałam. I przeszłam nad tym do porządku dziennego.

Marta Pachulska, wolontariuszka

Zmiana

Gonitwa myśliW języku dotąd nieznanym

Zmiana

Agnieszka Polak, wolontariuszka

36 37

rozMoWA W „KAWIArnI CzASu”

Gdyby istniała magiczna kawiarnia „zawieszona gdzieś pomiędzy wymiarami czasu”, wtedy mogłyby się umówić na filiżankę aromatycznego cappuccino i szarlotkę z lodami, które obie przecież tak lubią, i tak mogłaby wyglądać ich rozmowa:

Hey.Witaj.Hmm… A więc tak wyglądam. Przytyłam.Ale tylko 3 kilo. Przyznasz, że to niewiele jak na osiem lat.Mam zmarszczki pod oczami.Tak i w kącikach ust, gdy się śmiejesz. Ludzie wciąż jednak nie dają ci tyle lat, ile masz naprawdę.Wiesz, trochę się boję tego wyjazdu. Nie znam się na edycji filmów, ani na fotografii cyfrowej, a tam będzie wolontariusz z Hiszpanii, który skończył specjalizację multimedialną w Barcelonie.A, Angel – polubicie się. Będziecie razem gotować i kręcić absurdalne teledyski w długie, leniwe niedziele. Nauczy Cię robić efekty specjalne w Adobe Premiere.Co to jest Adobe Premiere? Mówisz, że się tego nauczę?Tak i wielu innych rzeczy: kręcenia filmów i ich edycji, dodawania muzyki i podpisów. A nawet tworzenia własnych filmowych produkcji ze swoją współlokatorką w roli głównej.O, to będę miała współlokatorkę. Fajnie! Pewnie się polubimy.Nie od razu. Zajmie Wam to sporo czasu, zanim nauczycie się doceniać swoje różnice i znajdziecie wspólny język. Z czasem jednak zostaniecie przyjaciółkami. Podobnie jak z całą resztą hiszpańsko-włoskiej ekipy.Hmm… Włosi i Hiszpanie. Jacyś przystojniacy? Może się zakocham?Tego nie mogę Ci teraz zdradzić… Mogę Ci tylko powiedzieć, że uda Ci znaleźć na miejscu wielu ludzi, z którymi będziesz pracować, spędzać czas wolny, podróżować, gadać godzinami o życiu przy luksemburskim winie i belgijskiej czekoladzie.Wino, czekolada i rozmowy – już nie mogę się doczekać. A co z moim koordynatorem – dogadamy się?

Z Adrienem? Bez problemu. Zostawi Ci sporo wolności na realizację własnych pomysłów, ale też będzie Cię wspierał, wtedy gdy będziesz tego potrzebowała. Po wolontariacie będziecie jeszcze długo utrzymywać ze sobą kontakt.Cieszę się. A jak będziemy się komunikować? Po angielsku?Na początku. Potem pójdziesz jednak na kurs francuskiego i…Francuskiego?! Przecież napisałam im, że chcę się uczyć niemieckiego!W maju, jak przyjedziesz, nie będzie już żadnych kursów. Będziesz chodzić z resztą wolontariuszy na prywatne zajęcia z francuskiego.Ale ja nigdy nie uczyłam się francuskiego? Nie chcę uczyć się nowego języka od początku. Chcę kontynuować naukę niemieckiego.Hmm… Wiesz, że nie mogę Cię przekonywać. Nie wolno mi w żaden sposób wpływać na Twoje wybory i decyzje, bo sama odczułabym ich konsekwencje. Powiem Ci tylko, że jak będziesz wracać po prawie dwóch latach, to będziesz umiała się dogadać i po niemiecku, i po francusku.Naprawdę? Niemożliwe… Ale zaraz, zaraz… Jak to po dwóch latach? Wyjeżdżam przecież na 10 miesięcy.Hmm... Zagalopowałam się trochę w moich opowieściach. A teraz nie jest jeszcze na nie właściwy moment.Właśnie „właściwy moment”. Wiesz, zastanawiam się, czy to jest „właściwy moment” na wyjazd. Moi znajomi mają pracę na etat i kredyty na mieszkanie. A ja?A Ty zaczynasz właśnie „przygodę życia”! Kiedyś znajdziesz wymarzoną pracę. A wolontariat Ci w tym pomoże.Naprawdę? Gdzie będę pracować? Powiedz, powiedz proszę...Nie mogę teraz tego zdradzić. Mogę Ci tylko powiedzieć, że Twoja przyszła praca trochę będzie przypominać tę rozmowę.Będę pracować w kawiarni? No coś Ty?!Nie. Choć często będziesz w nich bywać – czasami przygotowując się do pracy. Ale o tym już ani słowa. Lepiej powiedz mi, co jeszcze chcesz wiedzieć?Hmm… Trudne pytanie. Mam taki natłok myśli przed wyjazdem.

A co Twoim zdaniem powinnam wiedzieć? O czym powinnam pamiętać?Nie wolno mi dawać Ci żadnych rad. Byłaby to zbytnia ingerencja. Chcę jednak, żebyś pamiętała, że zawsze dasz sobie radę. Nawet wtedy, gdy będzie Ci trudno. Masz przecież mnie (tzn. siebie) i bardzo dużo już potrafisz.Oj, poważnie to zabrzmiało. Wygląda na to, że „spoważniałam” na starość.Jaka znowu starość? Nie dogryzaj mi. Ja przynajmniej już się nie miotam w poszukiwaniu miejsca w życiu, a Ty?A ja? Ja myślę, że w końcu je znajdę. I że wolontariat mi w tym pomoże.Pomoże. Nawet nie wiesz jak. Ale o tym pogadamy po powrocie. Teraz zmykaj do pakowania. i nie bierz proszę aż tylu rzeczy.Odezwała się mądrala.No, w końcu jestem o osiem lat mądrzejsza.Dobrze, już dobrze. Lepiej mnie przytul przed pożegnaniem.Chodź tutaj. i… dziękuję.Za co?Za to, że zdecydowałaś się na wyjazd. inaczej by mnie tutaj nie było. Nie nauczyłabym się tylu wspaniałych rzeczy, nie poznałabym tych fantastycznych ludzi, nie odnalazłabym siebie…Znowu zrzędzisz jak staruszka. Wracaj lepiej do pracy, a ja dokończę pakowanie.Powodzenia.Tobie też. I do zobaczenia... gdzieś, kiedyś, w kolejnej „kawiarni czasu”.

Rozmawiały:Eliza, była copywriterka, przyszła wolontariuszka EVS w Luksemburgui Eliza, była wolontariuszka EVS w Luksemburgu, obecna trenerka Wolontariatu Europejskiego

Eliza Zadłużna, wolontariuszka

38 39

KróLEWny MAJą nIEBIESKIE oCzy

Stary bus podskakuje na każdej dziurze, czyli bezustannie. Za oknem monotonny krajobraz – brudnopomarańczowa ziemia, trochę kolczastych krzaków, z rzadka dom, a raczej ruina z jednej strony podparta dyktą. Po czterdziestu minutach auto zatrzymuje się pod żelazną bramą. Kilka kilometrów stamtąd jest miasteczko Nizip oddalone od Gaziantep, w którym mieszkam, o 45 kilometrów. 1190 od Stambułu, 2931 od Krakowa, 3890 od Brukseli...

Przyjechałam do południowo-wschodniej Turcji, żeby pomóc komuś, kto będzie mnie potrzebował. Zobaczyć kawałek świata, może uporządkować swoje życie. W szkole z internatem dla sierot i dzieci z biednych rodzin pod Nizipem nikt nam nie mówi, co mamy robić. W programie mam napisane – szerzenie wiedzy o Unii Europejskiej. Kilku wolontariuszy i trzy setki dzieciaków. Od dyrektora szkoły dostajemy piłkę do kosza.

Spędzam czas głównie z dziewczynkami. Żadna z nich nie mówi po angielsku. Czasami przez godzinę tłumaczą mi coś po turecku, a kiedy zrozumiem i odpowiem swoim łamanym tureckim, skaczą ze szczęścia i zanoszą się śmiechem.

Razem rysujemy – najbardziej lubią kolorować obrazki z księżniczkami i zawsze obdarzają je niebieskimi oczami i blond włosami. Krzywią się na widok moich rysunków – uparcie tworzę królewny brunetki z oczami czarnymi jak węgiel. Uczyłam je rozwiązywać labirynty, a one mnie grać w tureckie klasy. Za wszelką cenę staram się ich do siebie nie przywiązywać. Łakną dotyku, walczą o to, kto potrzyma mnie za rękę w drodze do klasy.

W szkole nietrudno znaleźć prawdziwe piękności. Gul wygląda, jakby miała indyjskie korzenie. Przez pierwsze trzy wizyty w szkole nie mogłam od niej oderwać wzroku. Ipek jest najmłodsza i swoim jednym uśmiechem załatwia

wszystko. Emine raczej nie garnie się do mnie w sposób oczywisty, trzyma dystans i wpatruje się wielkimi oczami. Miriam to absolutny wulkan energii i, nie wiedzieć czemu, zawsze rysuje słonie. Sumeri wygląda na urodzoną aktorkę, kiedy wyciągam aparat, natychmiast wygłupia się, pozuje. Kubrahe rozwiązuje wszystkie labirynty w pięć minut i deklamuje wiersze. No i jest jeszcze Leyla – chodząca tajemnica z najsmutniejszymi oczami, jakie w życiu widziałam.

Dzieciaków jest trzysta, więc szansa spamiętania egzotycznych imion choćby części z nich – żadna. W zeszłym tygodniu pytałam, kim chcą zostać w przyszłości. W większości pielęgniarkami i nauczycielkami, jedna – lekarzem, a milcząca zawsze dziewczyna, której imienia nie znam, patrząc na mój aparat, odpowiedziała: „Fotografem”.

Maria Kula, wolontariuszka

Między innymi...

Autorka: Maria Kula, wolontariuszka

40 41

„Spacer”Autor: Filip Jacobson, wolontariusz Ekspedientka zorientowała się, że to

nie moneta, oddała bez zbędnych pytań. Zastąpiony 50-groszówką błyszczący

krążek trafił na swoje dawne miejsce w portfelu, gdzie poczeka dalej cierpliwie na

swoją kolej, na to żeby znowu być użytym. A w przegródce zwykle było ich 15, tyle ile wyciągniętych dłoni i stuknięć o puszkę przy drzwiach autobusu. Choć nie, stuknięć bywało mniej, azylanci lubili zachowywać żetony do własnych, niesprecyzowanych celów, a kierowca i tak wpuszczał całą grupę jadącą na warsztaty. Skoro warsztaty już dawno skończone, to samotny żeton jeszcze długo będzie się poniewierał

między obcymi walutami.

Aleksandra Fafińska, wolontariuszka

Słowa/Words

Setki słów w głowie. Do jakiego należą języka? Pasjonujące opowieści. Kto i gdzie mi je opowiedział? Pośrodku zatłoczonej ulicy nikt nie wie, kim jestem. Czy jestem już stąd, czy jeszcze stamtąd? Nie umiem odpowiedzieć. Rozdarta między dwa światy do żadnego nie należę,

chociaż oba zmieniam. Ten kto raz wyjedzie, nigdy już naprawdę

na dobre nie wraca.

Agnieszka Polak, wolontariuszka

There were two girls that shared the same room during EVS.

One was outgoing and dynamic,the other itrovers and quite.

One day they had a big fight. After that, they didn’t speak for two weeks each

other, still staying in the same room.Then the quite girl wrote a note to her roommate inviting her to the presentation about her culture.The girl accept.A bridge between the two opposite worlds was created.

Laura Lucarelli, Agnieszka Polak, Joanna Laskowska, wolontariuszki

Znowu spotkanie przy trzech mostach. I nikt nie tłumaczy, przy którym przejściu.Środkowy jak zawsze pusty, a przechodnie stłoczeni na bocznych. Na chodniku jak zawsze wszystkie miejsca zajęte, co było zresztą do przewidzenia. Tak jak kakofonia języków, zapach kawy i wrażenie, że wszystkie twarze są znajome. A wolontariusza i tak rozpoznam z daleka, a EVS i tak odnajdzie mnie w tłumie. Nawet przy dziewięciu mostach nikt się nie zgubi.

Aleksandra Fafińska, wolontariuszka

Morning at a market

bustling with misunderstood phrases.

And me. How to ask for an apple and get comprehended?

When to react when the words pointed at me never get there?

A pint of patience, a slice of time, a handful of human insight. It helped.

Marta Pachulska, wolontariuszka

42 43

„Brdarczanie”Autorka: Anna Wiśniewska, wolontariuszka

„Brdarczanie”Autorka: Anna Wiśniewska, wolontariuszka

44 45

„różne światy” Autorzy: Katarzyna Słomska, Gocha Lagvilava, Ewelina Kłosowska, Kamil Wyban, Joanna Laskowska, wolontariusze

Pięcioro ludzi z różnych światów, różnych kultur: dziewczyna zakochana w przyrodzie, chłopak zakochany w książkach, porządna muzułmanka z krajów arabskich, wyzwolona amerykańska piękność, wieczny podróżnik. Każdy inny, a jednak umieją współpracować, razem się bawić, odnaleźć porozumienie, które symbolizuje niełatwa przecież wspólna podróż na rowerze. W statycznym ujęciu natomiast każdy jest w swoim własnym środowisku.

46 47

CIEKAWE LInKI I ADrESy, KTórE MoGą CI SIĘ PrzyDAć

www.mwd.org.pl Strona programu „Młodzież w działaniu”. Tu znajdziesz szczegółowe informacje na temat Wolontariatu Europejskiego oraz innych Akcji programu.

http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_en.cfm internetowa baza organizacji wysyłających i goszczących Wolontariatu Europejskiego.

www.eurodesk.pl Polska strona europejskiej sieci informacyjnej. Możesz tu znaleźć informacje na temat wolontariatu międzynarodowego, pracy i studiowania za granicą.

www.myevs.net Strona adresowana do wolontariuszy EVS – umożliwia im pisanie blogów, umieszczanie zdjęć, kontaktowanie się z innymi wolontariuszami, z rodziną. Serwis jest całkowicie bezpłatny! Możesz tu znaleźć opowieści wolontariuszy, jak wyglądał ich projekt.

SłoWnICzEK

Aktywne obywatelstwo – udział w życiu społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych, branie odpowiedzialności za siebie, swoją społeczność i kraj. W szerszym sensie aktywność obywatelska dotyczy również innych kwestii, tj. religii, udziału w wyborach na szczeblu lokalnym i ogólnokrajowym.

Akredytacja – proces, który gwarantuje, że organizacja goszcząca/wysyłająca wolontariuszy zna swoje prawa i obowiązki, jest wiarygodną organizacją.

organizacja goszcząca – organizacja, u której odbywa się działanie lub wolontariusze wykonują swą pracę w ramach projektu programu „Młodzież w działaniu”.

organizacja wysyłająca – organizacja, która wysyła wolontariuszy w ramach projektu programu „Młodzież w działaniu”.

Wolontariat Europejski – 2. Akcja programu „Młodzież w działaniu”. Umożliwia wysłanie i goszczenie wolontariuszy.

youthpass – strategia uznawania umiejętności/doświadczenia umożliwiająca uczestnikom programu „Młodzież w działaniu” otrzymanie certyfikatu, który przedstawia i poświadcza umiejętności/doświadczenie zdobyte w ramach edukacji pozaformalnej.

Poemat prozą – gatunek liryki odrzucający formalne rygory podziału na wersy, charakteryzujący się wyrazistą kompozycją i rytmiką, kunsztownym słownictwem oraz bogactwem metaforyki. To uchwycony w zwięzłej, kilkuzdaniowej formie błysk świadomości. Tło konkretnego, jednego zdarzenia prowadzi czytelnika do szerszej, bardziej uniwersalnej refleksji.

Haiku – forma poetycka i typ poezji pochodzącej z kultury japońskiej. Łączy formę, treść i język w znaczący, zwięzły utwór – najczęściej trzyliniowy. Pierwszy wers zawiera zazwyczaj pięć sylab, drugi – siedem, a trzeci ponownie pięć. Haiku się nie rymuje. Najczęściej opisuje istotę żywo doświadczonej chwili, w której przyroda łączy się z naturą ludzką. To jest wyzwanie dla piszącego haiku – zawrzeć znaczenie utworu i przemówić nim do umysłu czytelnika tylko w 17 sylabach, w trzech liniach!

Koan – to lekcja mistrza dla uczniów, anegdota, zagadka, której odpowiedź można poznać np. podczas kontemplacji. Koan nie posiada żadnej jedynie słusznej definicji. Koany są bardzo różne, różnie są też rozumiane, opisywane i komentowane, ale ich istota polega zawsze na odsłanianiu prawdy zasłoniętej przez myślenie i formy językowe, na uwalnianiu wrodzonego geniuszu umysłu.

Przydatne adresy i słowniczek

Koncepcja i redakcja tekstów: Marta Brzezińska-Hubert, Agnieszka MoskwiakAutorzy tekstów i fotografii: wolontariusze i wolontariuszki EVS, materiały z raportów końcowych projektów Wolontariatu Europejskiego, Marta Brzezińska-Hubert, Agnieszka Moskwiak,Anastazja ZydorKorekta: Agnieszka Pawłowiec, Weronika WalasekProjekt graficzny: Monika WojkowskaDruk: drukarnia Narodowa S.A.nakład: 1000 egz.

Fundacja rozwoju Systemu EdukacjiNarodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu”ul. Mokotowska 4300-551 Warszawatel. +48 22 46 31 323; 46 31 000faks +48 22 46 31 025; 46 31 026www.mlodziez.org.pl www.frse.org.pl

rozdział Korzyści dla wszystkich, a co dla Ciebie? oparto na materiałach: artykuł doroty Moroń Wolontariat Europejski – jakie przynosi korzyści?, ankiety byłych wolontariuszy i raport końcowy Ewaluacja śródokresowa działania programu „Młodzież w działaniu”, SALTo i EUrodESK Polska, Maj 2010, Agrotec Polska sp. z o.o.

PUBLiKACJA BEZPŁATNA

48

Ta publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów

i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za zamieszczoną w niej zawartość merytoryczną.

ISBn 978-83-62634-08-8