Wojny Polski z Turcją w Xv-xvii w

7/21/2019 Wojny Polski z Turcj w Xv-xvii w

1/4

Polsko-Tureckie wojnyDodane przez Darkol dnia 09 marzec 2005

Powrt do - Dzia Tematyczny|| Powrt do - Dzia Artykuw

Wojny Polski z Turcj prowadzone w XV-XVII wieku.

Do koca XV w. oficjalne stosunki polsko-tureckie ukaday si pokojowo. Jedynie

ochotnicy polscy brali udzia w wyprawach (1396, 1443, 1444) wojsk cesarskich iwgierskich przeciw Turkom. Pierwszy zbrojny zatarg z Turcj spowodowany byopanowaniem w XV wieku przez Turkw portw czarnomorskich - Kaffy, Kilii iBiaogrodu, co przecinao drogi handlu polskiego wiodce do Azji, oraz przyjciemzwierzchnictwa tureckiego przez Tatarw krymskich od dawna zagraajcych Litwie, apniej i Polsce. Przedmiotem sporw bya te Modawia; do zwierzchnictwa nad nirocili pretensj zarwno krlowie polscy, jak i Turcja osmaska.

Wyprawa na Modawi Jana Olbrachta - 1497

W 1497 r. doszo do pierwszego konfliktu polsko-tureckiego w wyniku wyprawy krla Jana Olbrachta naModawi. Zorganizowana zostaa w celu odebrania Turkom zagarnitych przez nich w 1484 r.modawskich portw czarnomorskich, Kilii i Biaogrodu; krlowi polskiemu chodzio rwnie o bliszezwizanie z Polsk lennej Modawii, planowa on obalenie hospodara Stefana III Wielkiego i osadzenie natronie modawskim swego brata Zygmunta.

Wojska polskie (ok. 50.000, mao przydatnego pospolitego ruszenia szlachty, kilka tysicy onierzyzacinych i nadwornych) wkroczyy do Modawii. Ostrzeony przez Wgrw hospodar Stefan odmwipoczenia swych wojsk z polskimi i zada opuszczenia przez nie Modawii. Zainicjowana przeciwkoTurkom wyprawa przeksztacia si w rozpraw ze Stefanem III.

24.09.1497 r. wojsko polskie oblego stolic Modawii, Suczaw. Stefan zwrci si o pomoc do Wgier iTurcji. Jan Olbracht zarzdzi 18.10. odwrt spod Suczawy. W lad za wycofujcymi si Polakamipostpowao wojsko modawskie oraz posiki tureckie, wooskie i tatarskie.

26.10. pod Kominem, w lasach bukowiskich, Polacy zostali dwukrotnie zaatakowani z zasadzek i ponielidotkliwe straty, gwnie z winy pospolitego ruszenia. Turcy na t interwencj odpowiedzieli w 1498 r.

dwoma najazdami na Polsk dokonanymi przez Tatarw, ktrzy podeszli w poblie Krakowa. Podjto wicze strony polskiej zabiegi o zawarcie pokoju z Turcj, co sfinalizowano w 1503 roku.

Wyprawa na Modawi Jana Zamoyskiego - 1595

Polska z powodu maej liczebnoci staego wojska staraa si utrzymywa pokj z Turcj drog zawieraniarozejmw. Na przeomie XVI i XVII w. wyprawy magnatw polskich do Modawii i napady Kozakwzaporoskich na posiadoci tureckie nad M.Czarnym doprowadziy do napicia w stosunkach polsko-tureckich.W 1595 r. doszo do kolejnego konfliktu polsko-tureckiego, ktry by nastpstwem wyprawyhetmana Jana Zamoyskiego na Modawi.

Siy polskie (7.000 onierzy) przekroczyy Dniestr i osadziy na tronie hospodarskim Jeremiego Mohy,ktry uzna si polskim lennikiem. Turcy uznali to za akcj skierowan przeciwko sobie i skierowali dowalki liczne siy (ok. 25.0000 onierzy). Wojska turecko-tatarskie podeszy pod ufortyfikowany obz polski

pod Cecor.Po daremnych i nieudanych atakach na pozycje polskie (19-20.10.) zawarto ukad korzystnydla Polski (zdoano utrzyma na tronie hospodarskim Mohy).

Stosunki polsko-tureckie byy jednak nadal napite i nie poprawi ich nowy ukad pod Busz zawarty w1617 r., a pogbia jeszcze dywersja lisowczykw na Wgrzech w 1619 r. w subie cesarza zwalczanegoprzez Turcj, ktra uznaa te dziaania wrogimi i szykowaa si do wojny z Polsk.>>> Wicej informacji...

Wojna 1620-1621

Bezporedni przyczyn wojny z Turcj stao si przyjcie pod opiekPolski hospodara modawskiego G. Grazzianiego. Hetman Stanisawkiewski na czele niewielkich si (9.000 onierzy), wobec projektowanej

przez sutana Osmana II wyprawy na Polsk, wkroczy do Modawii, aby wten sposb zabezpieczy pd-wsch granice kraju.

Hetman St. kiewski stan z wojskiem w dawnym obozie warownympod Cecor, gdzie 19.09. doszo do starcia z siami turecko-tatarskimi

Page 1 of 4IMPERIUM OSMASKIE I JEGO DZIEJE

2008-04-06http://www.osman.livenet.pl/print.php?type=A&item_id=6


2/4

(7.000 Turkw i kilkanacie tysicy Tatarw) pod wodz Iskandera Paszy.Bitwa zakoczya si porak strony polskiej, w wyniku ktrej rozpoczto odwrt na pnoc. Podczas jegotrwania dochodzio do cigych walk, ktre 6.10. doprowadziy do pogromu wojsk polskich.

W 1621 roku Turcja podja zapowiadan wypraw zbrojn na Polsk,ktra w wyniku klski cecorskiej i wiadomoci grocego zagroeniawystawia do siln armi, ktra zaja pozycje w ufortyfikowanymobozie pod Chocimiem.Doszo tam do miesicznych walk z liczniejsz

armi tureck (02.09-9.10.1621). Obie strony wyczerpane tymizmaganiami zawary ostatecznie pokj.

Polska miaa powstrzymywa Kozakw od napadw na Turcj, a TurcjaTatarw od najazdw na Polsk, co w praktyce okazao siniewykonalne. Mimo to stosunki polsko-tureckie przez kolejne p wieku ukaday si pokojowo, jeli nieliczy samowolnej wyprawy Abazy Paszy podjtej w 1633 r. bez porozumienia z sutanem i odpartej przezwojsko polskie.Wojna 1672-1676

Wzrost de ekspansywnych, jaki nastpi w Turcji w drugiejpoowie XVII w., doprowadzi do nowej wojny. Jej bezporedniprzyczyn byy dziaania polskie na Ukrainie przeciw Tatarom ihetmanowi kozackiemu P. Doroszence, ktry ju w 1666 r.uzna zwierzchnictwo Turcji.

Pocztkowo Turcy zajci walk z cesarstwem i Wenecjskierowali do walki z Polsk Tatarw, w 1672 r. za wystpili zca potg pod pretekstem pomocy dla Doroszenki. W sierpniuliczna armia turecka pod wodz sutana Mehmeda IV i wielkiegowezyra Ahmeda Kprl wkroczya na Podole. Najazd tureckizasta Polsk pogron w walce wewntrznej midzy szlacht

popierajc krla Michaa Korybuta i zwalczajc go grup magnatw; kraj nie by przygotowany doodparcia najazdu.

Turcy oblegli i zdobyli Kamieniec Podolski, nastpnie ruszyli na Lww, ktry oblegli 20.09. JednoczenieTatarzy pustoszyli kraj midzy Sanem, Wieprzem i Bugiem; w padzierniku zostali rozbici przez hetmana

Jana Sobieskiego. Traktatem buczackim z padziernika 1672 r. Polska odstpia Turcji Podole z Kamiecemi cz prawobrzenej Ukrainy oraz zobowizaa si paci Turkom haracz.

Sejm nie ratyfikowa tego ukadu. W 1673 r. zwikszone nowymi zacigami wojsko polskie przeszo doofensywy. 11.11.1673 r. Sobieski odnis nad armi tureck wielkie zwycistwo pod Chocimiemi zamierzaopanowa ca Modawi, wskutek jednak warcholstwa hetmana M. Paca i dezercji w wojsku zaj tylkoJassy, z ktrych wkrtce wycofa si pod naciskiem Tatarw.

W 1674 roku Turcy skierowali swe gwne uderzenie przeciwRosji. Korzystajc z tego Polacy podjli now ofensyw. Odjesieni 1674 do wiosny 1675 roku opanowali w walkach zTatarami ca prawobrzen cz Ukrainy, na co Turcyodpowiedzieli now ofensyw w czerwcu 1675 roku. Krl JanIII Sobieski odparszy najazd Tatarw na Lww pod

Lesienicami, ruszy na odsiecz obleganej przez TurkwTrembowli. Armia turecka wycofaa si za Dniestr.

W sierpniu 1676 r. liczne wojska turecko-tatarskie wkroczyyznw na Pokucie, zmierzajc w oglnym kierunku naStanisaww. Jan Sobieski po starciu z Tatarami podWojniowem stawi opr wojskom turecko-tatarskim wufortyfikowanym obozie pod urawnem, gdzie zawartokolejny traktat pokojowy (17.10.1676), w ktrym Polskazatwierdzia nabytki terytorialne Turcji uzyskane w 1672roku.

Wojna 1683-1699 - Kampania wiedeska

(w ramach wojny Ligii witej z Turcj)Ostatnia z wojen, w ktrych Turcja zagrozia powanie Europie.W lipcu 1682 roku przywdca wgierskiego powstaniaskierowanemu przeciwko Austrii, Imre Tkly, uzna




3/4

zwierzchnictwo Turcji, co stao si bezporedni przyczynwybuchu wojny austriacko-tureckiej.

Wiosn 1683 roku Turcy skoncentrowali swe siy pod Adrianopolem i przez Serbi i Wgry ruszyli naWiede. 14.07. oblegli stolic Austrii. Cesarz Leopold I zwrci si o pomoc do ksistw niemieckich i Polski,z ktr 31.03. zawar sojusz przeciw Turcji. Na wie o obleniu Wiednia krl Jan III Sobieskizmobilizowa pod Krakowem wojska koronne (ok. 27.000 ludzi) i pozostawiwszy na Podolu kilka tysicyjazdy i kozakw ruszy, nie czekajc na nadejcie wojsk litewskich, na odsiecz Wiedna.

Wyprawa ta zapocztkowaa tym samym ostatni wojn polsko-tureck. W pocztkach wrzenia armia polska poczya swe siyz wojskami niemiecko-cesarskimi, nad ktrymi naczelnedowdztwo przej Jan III Sobieski. 12.09.1683 r. armiaturecka zostaa rozbita przez poczone siy polsko-austriackio-niemieckie w wielkiej bitwie pod Wiedniem.

W toku dalszych dziaa wojennych wojska pastwsprzymierzonych odniosy kolejne spore zwycistwo odniesionew bitwie pod Parkanami- 09.10.1683. 05.03.1684 roku Polska,Austria, papie oraz Wenecja zawary przeciwko Turcjiprzymierze (Liga wita), do ktrej doczya nieco poniej iRosja.wicej informacji... >>> Na odsiecz Wiedniowioraz dodatkowe informacje w tym temacie...>>> Diariuszmedyczny z wyprawy wiedeskiej

Wyprawy modawskie Sobieskiego (1685, 1686, 1691)

Polskie dziaania wojskowe w ramach trwajcej wojny Ligii witej z Turcj. Powielkiej wiktorii wiedeskiej Jan Sobieski planowa szeroko zakrojon ofensywsprzymierzonych przeciw Turcji: wojsko polskie miao przez Modawi dotrze doDunaju i spotka si w Bugarii z armiami austriackimi nacierajcymi przez Wgry,by nastpnie wsplnie uderzy na Stanbu (Konstantynopol), ktry od morza miaazaatakowa flota wenecka. Plany wspdziaania nie doszy do skutku, wobec czego

Sobieski zamierza ograniczy si do zajcia Modawii w celu przerwania dowozuywnoci dla zaogi tureckiej w Kamiencu Podolskim. Podjta w 1685 r. wyprawapod dowdztwem hetmana, St. Jabonowskiego wskutek sabych si dotara tylko dojeziora Bojan, skd wycofaa si w walkach z Tatarami.

W 1686 r. Sobieski skoncentrowa ok. 40.000 ludzi i pozostawiwszy kilka tysicy dlablokady Kamieca, 21.07. ruszy w gb Modawii, liczc na poparcie tamtejszej ludnoci. 14.08. wojskopolskie dotaro do Cecory i zajo Jassy; gdy hospodar modawski uchyli si od wspdziaania, podjtodalszy marsz na Budziak w celu zniszczenia osiedli tatarskich, wobec jednak trudnoci terenowychskierowao si 25.08. ku Dunajowi, dotaro pod Weryc i tu 2.09. zrezygnowao z dalszego marszu.Tatarzy, unikajc wikszego starcia, niepokoili nieustannie maszerujc armi, palili stepy, zagrozili teprzerwaniem komunikacji z krajem. 01.10. wojsko polskie wrcio do kraju. Wyprawa zamiast korzyciprzyniosa znaczne straty.W latach 1687- 1690 Polacy ograniczali si do bezskutecznych prb zdobyciaKamieca i jego blokady.

Now wypraw do Modawii podj Sobieski w 1691 roku z mniejszymisiami (28.000 ludzi); 19.08. pod Peresyt stoczy zwycisk bitw zeskortujcymi transport do Kamieca Turkami i Tatarami, ktrzywycofali si, stosujc podobn taktyk jak w 1686 r. Gdy zawiodowspdziaanie Austriakw z Siedmiogrodu, wojsko polskie rozpoczoodwrt. Trwa korzyci tej wyprawy byo opanowanie kilkuumocnionych nad Dniestrem i w Modawii. Ostatnim akordem zmagapolsko-tureckich byo zawarcie pokoju w Karowicach(26.01.1699 r.),ktry przynis Polsce zwrot terytoriw utraconych w 1672 roku (Podole

z Kamiecem i cz Ukrainy).

Powrt do - Dzia Tematyczny|| Powrt do - Dzia Artykuw

Bitwy polsko-tureckie: Opis i ich przebieg

Komin 1497, Cecora 1595, 1620| Chocim 1621, 1673| urawno 1673, Wiede 1683| Parkany 1683




4/4

opracowano na podstawie rde zamieszczonych w Bibliografii.


2008 04 06http://www osman livenet pl/print php?type=A&item id=6

Wojny Polski z Turcją w Xv-xvii w

Documents

Transcript of Wojny Polski z Turcją w Xv-xvii w