KatowiceHerb województwa

Nazwa województwa województwo śląskie

Stolica Katowice

Powierzchnia 12 333,09 km²

Mniejszości narodowe Czesi, Ormianie, Romowie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy, Żydzi, Niemcy

Gwary Gwara śląska

Ludność 4 615 870 mieszkańców

Gęstość zaludnienia 374 os./km²

Symbol na tablicy samochodowej

S

herb miasta

Katowice – miasto powstałe stosunkowo niedawno (druga połowa XIXw.), którego korzenie związane są przede wszystkim z przemysłem wydobywczym i ciężkim. Utworzone z połączenia kilku słowiańskich osad rolniczych, stało się potężnym ośrodkiem przemysłowym. Z biegiem czasu miasto rozwijało się, aby dziś być stolicą województwa śląskiego. Pod względem liczby ludności zajmuje dziesiątą pozycję w kraju i jedenastą pod względem powierzchni.

Teatr ŚląskiJednym z najważniejszym obiektów na Górnym Śląsku jest Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego. Scena ta znajduje się na terenie Katowic i jest największą w regionie. Budowę obiektu ukończono 1907 roku. Budynek wykonano w stylu modernistycznym. Głównym architektem był Carl Moritz.

Muzeum Śląskie w Katowicach Muzeum Śląskie istnieje od 23 stycznia 1929 roku. Katowicki obiekt funkcjonował do wybuchu II wojny światowej. Ponownie został uruchomiony w 1984 roku. Natomiast od 2006 roku znajduje się na liście Państwowego Rejestru Muzeów. Główną atrakcją Muzeum Śląskiego jest wystawa, zatytułowana „Galeria Malarstwa Polskiego”, w zbiorach której znajdują się działa takich artystów jak Józef Chełmiński, Artur Grottger, Tadeusz Makowski, Jacek Malczewskie, Jan Matejko, Józef Mehoffer oraz Stanisław Wyspiański.

Spodek Ikona kultury śląskiej, czyli Spodek w Katowicach, stanowi symbol górniczej aglomeracji. Tę nietypową hala kojarzy każdy Polak. To właśnie tu organizowane są największe imprezy rozrywkowe i kulturalne o międzynarodowej randze. Obiekt położony jest przy al. Wojciecha Korfantego 35. Plany jego budowy powstały w 1955 roku. Ich realizację rozpoczęto w 1962 roku, według projektu architektonicznego Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego. Ostateczne ukończenie prac budowlanych miało miejsce w 1971 roku. Od tego czas Spodek stanowi najważniejszy tego typu obiekt w Polsce.

Pomnik Powstańców ŚląskichPomnik Powstańców Śląskich w Katowicach to pomnik upamiętniający trzy wystąpienia zbrojne ludności śląskiej przeciwko władzom niemieckim, mające na celu wywalczenie przyłączenia Śląska do Polski. Znajduje się w pobliżu katowickiego ronda gen. Jerzego Ziętka przy alei Wojciecha Korfantego, w parku Powstańców Śląskich. Pomnik odsłonięto 1 września 1967 roku. Ma formę trzech orlich skrzydeł symbolizujących trzy powstania śląskie z lat 1919–1921. Jest jednym z symboli Katowic.

Pomnik Marszałka PiłsudskiegoOdsłonięty w 1993 pomnik Józefa Piłsudskiego znajduje się na

placu Bolesława Chrobrego, przed frontonem gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Pomnik ustawiono tyłem do gmachu dawnej Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych (obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego).

 

Zamek w BędzinieZamek będziński położony jest na wysokiej skarpie na lewym brzegu Czarnej Przemszy. Był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Czuwał również nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych. Co roku odbywają się tu Strzelania Zamkowe z Broni Czarnoprochowej i Pneumatycznej przy współudziale Bractwa Kurkowego Grodu Bytomskiego konkursy i spotkania plenerowe: turnieje rycerskie z okazji Dni Będzina. Przy zamku działa Bractwo Rycerskie Zamku Będzin.

NikiszowiecNikiszowiec jest jednym z osiedli na terenie Katowic. Wybudowane zostało ono dla rodzin robotniczych w latach 1908−1918, w miejscu kompleksu dworskiego. Pomysłodawcą osiedla był koncernugórniczo-hutniczy Georg von Giesches Erben. Nazwa dzielnicy jest spolszczoną wersją określenia „Nikischschacht”, które odnosiło się do kopalnianego szybu. Początkowo Nikiszowiec znajdował się w graniach administracyjnych miasta Szopienic, które jednak szybko zostało wchłonięte przez katowicką aglomerację.

Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych w Tarnowskich GórachZabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach to podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi dawnej kopalni kruszców srebronośnych, założonej w triasowych dolomitach i wapieniach. Na głębokości 40 m powstał szlak turystyczny o długości 1740 m i kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł", "Żmija" i "Szczęść Boże". Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o wielkości od 500 do 2000 m2. Blisko 300 metrowy fragment trasy trzeba pokonać łodzią. W 2012 roku podziemna trasa turystyczna została udźwiękowiona w autentyczne odgłosy ciężkiej pracy gwarków, efekty zawału kopalnianego, jadących wózków i robót strzałowych. W podziemiach panuje specyficzny mikroklimat o stałej temperaturze 10 stopni C.

Muzeum GórnośląskieMuzeum Górnośląskie w Bytomiu jest muzeum wielodziałowym. W jego skład wchodzą różne działy: Dział Archeologii, Dział Etnografii, Dział Historii, Dział Przyrody, Dział Sztuki, Dział Edukacyjno-Promocyjny, oraz działy pomocnicze. Pracownicy każdego z nich prowadzą własną działalność wystawienniczą, badawczą oraz przygotowują publikacje ze swojej dziedziny. 

Muzeum Górnośląski Park EtnograficznyJest to skansen znajdujący się na terenie Parku Śląskiego. posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych obiektów architektury wiejskiej. Zgromadzone zabytki budownictwa ludowego pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Górnośląski Park Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego. Do głównych atrakcji należą: chaty mieszkalne, spichlerze, przydrożne kapliczki, wiatrak, stodoła, kuźnie, młyny, piec wolnostojący, wiejska szkoła, garbarnia, sołecki areszt oraz karczma „U Brożka” serwująca regionalne potrawy. 

Izba Pamięci Kopalni „Wujek”Jest to miejsce pamięci górników, którzy zginęli podczas wybuchu metanu oraz upamiętnienie stanu wojennego i II wojny światowej. Przed budynkiem Izby Pamięci stoi ogromny pomnik. Składa się on z krzyża o 33 metrach wysokości. Obok głównego krzyża, po prawej stronie, w cokole, zostały umieszczone urny z ziemią z grobów dziewięciu górników − ofiar pacyfikacji, umieszczone w dziewięciu krzyżach.

Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego GuidoGuido to unikat na skalę światową, bowiem zachowane wyrobisko nie ma odpowiednika w innych ośrodkach muzealnych na świecie. Skansen tworzą korytarze na poziomach 170 i 320 metrów oraz zespół zabudowy powierzchniowej wraz z wyposażeniem technicznym. W kopalni można obejrzeć m.in. warstwową budowę geologiczną skał z objawami tektoniki.

Palmiarnia w GliwicachBudynek palmiarni to nowoczesna konstrukcja architektoniczna o powierzchni 2000 m2, w którym rośnie ponad 5600 roślin, a najstarsze okazy mają nawet ponad 100 lat. Palmiarnia jest podzielona na cztery pawilony tematyczne, w których poza egzotycznymi roślinami znajdują się również: terraria z gadami, akwaria z żółwiami, egzotyczne papugi i kanarki. W 2012 palmiarnia jest rozbudowywana o kolejne dwa pawilony – tym razem akwarystyczne. Przed wejściem do palmiarni znajdują się rzeźby lwów leżących.

Sanktuarium na Jasnej GórzeJasna Góra – sanktuarium, zespół klasztorny zakonu paulinów w Częstochowie, położony na wzgórzu Jasna Góra, którego nazwa pochodzi od nazwy klasztoru. Jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Na Jasnej Górze znajduje się obraz Matki Bożej Częstochowskiej, oraz zbiór wielu innych dzieł sztuki, najczęściej sakralnej, stanowiących w większości dary wotywne wiernych. 16 września 1994 roku obiekt został wpisany na listę pomników historii.

Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego powstało w 1970 roku i mieści się w Katowicach. Wystawa znajduje się w domu prywatnym autora książek. Książki, które się tam znajdują przedstawiają wybitne dzieła literatury polskiej. Zgromadzono tutaj 87 egzemplarzy miniaturowych książeczek. Najmniejsza z nich ma wymiary 0,8 na 1 milimetr i jest to alfabet łaciński. Każda z książek została oprawiona w skórę i zszyta nitką.

Alfabet łaciński

Muzeum Produkcji Zapałek w Częstochowie. W roku 2002 przy fabryce powstało Muzeum Produkcji Zapałek. Fabryka, w której obecnie jest muzeum nadal działa i była pierwszą tego typu fabryką w Polsce. Obejrzeć można tu park maszynowy od samego początku produkcji do pakowania zapałek w pudełka. W gablotach znajdują się dokumenty związane z przemysłem zapałczanym. Stałą wystawą są rzeźby z zapałek autorstwa Anatola Karonia.

Pustynia Błędowska to jedyny w środkowej Europie tak duży obszar pustynny. Położona jest między Dąbrową Górniczą a Olkuszem i zajmuje obszar około 30 kilometrów kwadratowych.

Park Śląski (dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku) to jeden z największych parków miejskich w Europie. Mieści się na terenie Chorzowa. Jego wielkość to 600 hektarów. Dla porównania, Central Park w Nowym Jorku liczy tylko 340 hektarów.

… województwo śląskie zajmuje 14 miejsce pod względem zajmowanego obszaru wśród województw, a 2 miejsce pod względem liczby ludności?… co trzecie duże miasto w Polsce znajduje się w województwie śląskim?… Śląskie to miejsce najbardziej gęstej sieci połączeń kolejowych i tramwajowych w Polsce?…województwo śląskie jest jednym z największych w kraju ośrodków naukowych i akademickich?… województwo śląskie zajmuje czołowe miejsce w kraju pod względem liczby studentów?… Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna jest liderem wśród specjalnych stref ekonomicznych w Polsce?… produkuje się tu ponad 90% polskiego węgla kamiennego?… w Bielsku-Białej działa firma Avio Polska, która jest częścią międzynarodowej grupy przemysłowej AVIO, będącej liderem w branży lotniczej?… to właśnie u nas możesz zjechać 320 m pod ziemię i zobaczyć przedstawienie teatralne w kopalni Guido w Zabrzu?… na Śląsku znajduje się kilkadziesiąt zamków i pałaców?… w naszym województwie zachowało się około siedemdziesięciu kościołów drewnianych?… w Śląskim znajduje się najwyższa drewniana konstrukcja w Europie?

Stroje ludowe znane są na Śląsku od wieków. Kolorystyka jest różnorodna, ukazując całe ich piękno. Typowy strój składa się z długiej spódnicy zdobionej niebieskimi ornamentami, zdobionego fartucha oraz wieńca z kwiatów dla dziewcząt i kobiet. Mężczyźni również mają swoje tradycyjne stroje, które wyróżniają się charakterystycznym okryciem z szerokimi rękawami oraz szerokimi spodniami. Damski strój zawiera także wiele ozdób, szczególnie dużych kolorowych korali, a także chusty zakładane na głowę. Spodnie są tylko przeznaczone dla mężczyzn, kobiety zakładają długie szerokie spódnice. Dominujące kolory strojów ludowych to biel, czerwień, elementy niebieskiego oraz czarny u mężczyzn. Na każdą okazję jest przeznaczony inny strój. Nawet na wesele pary młodej są szyte specjalne stroje ludowe. Tradycja ta przekazywana jest z pokolenia na pokolenie.

Legenda o pustyni błędowskiejWedług legend piekło znajdowało się głęboko pod ziemią niedaleko Olkusza. W związku z rozwojem górnictwa ludzie docierali coraz głębiej pod ziemię niepokojąc diabelskie siedlisko. Dlatego diabelskie zgromadzenie na pewnej naradzie postanowiło coś z tym zrobić. Jeden z młodszych czartów postanowił zasypać wszystkie szyby górnicze. Jego pomysł znalazł uznanie dlatego z wielkim workiem wybrał się nad morze, aby zebrać jak największe ilości piasku. W drodze powrotnej z pełnym workiem piasku zahaczył o wieżę kościoła i cały piasek zamiast trafić do szybów kopalnianych rozsypał sie po pobliskich polach. W ten sposób powstała pustynia.

Legenda o odkryciu węgla w ZabrzuLegenda opowiada historię o chłopcach którzy chodzili ze swoją zwierzyną na wypas. Chłopcy pewnego razu zauważyli, że ich świnie zaczynają ryć w ziemi i wyjadają czarny kamień. Zaciekawione dzieci patrzyły na to z jakim smakiem zwięrzęta zjadają nowy przysmak. Po pewnym czasie zebrali górną warstwę ziemi i zobaczyli pokłady czarnego kamienia którego było bardzo ciężko rozłupać. Nowe znalezisko tak ich zainteresowało, że postanowili nazbierać go i zabrać do domu. W domu nie spotkali się z euforią, matka była bardzo zła widząc ubodzone dzieci. Dlatego jeden z chłopców postanowił się pozbyć kamieni wrzucając je do pieca. Nieświadoma niczego rodzina zauważyła jak dobrze palą się owe kamienie. Matka uznała to za czary i chciała czym prędzej pozbyć się nowego wynalazku dzieci. Być może tak wyglądały początki ogrzewania węglem który obecnie nazywany jest czarnym złotem.

Legenda o rycerzu bez głowyLegenda dotyczy rycerza Benda od którego wzięła się nazwa dzisiejszego miasta Będzin. Ten waleczny wojownik tak bardzo zasłużył się królowi, że dostał od władcy rozległe tereny. Rycerz oglądając tereny które dostał szukał idealnego miejsca na zbudowanie twierdzy. Wreszcie znalazł upragnione wzgórze na którym to rozkazał wybudować zamek. Był władcą bardzo surowym, nie szanował swoich obywateli za co spotkała go kara boska. Zginęła jego najbliższa rodzina po tym wydarzeniu zmienił swoje życie stał się mnichem i do końca swoich dni żył w ubóstwie.

Legenda o ŚwietlikuLegenda opowiada o dobrodusznym duszku, który jest przewodnikiem prowadzącym do celu. Krótkie podanie opisuje Ludwik Chrobok w "Sagen von Miechowitz". Pewnej ciemnej nocy wracająca z wesela matka z córką na swojej drodze spotkały postać Świetlika(ubranego w czarny surdut oraz czarny cylinder z cygarem w ustach). Tajemniczy jegomość wskazał drogę wystraszonym kobietą, które podążały za postacią aż dotarły pod drzwi swojego domu. W tym momencie Świetlik zniknął w wielkim snopie iskier.

Tradycyjne potrawy ze Śląska: Rolady Śląskie, Białe kluski, Czorne kluski, Modro kapusta , Karminadle, Buchty, Szałot, Wodzionka, Hekele, Żur.

 

Chorzów – Ryszard Riedel (wokalista zespołu Dżem)

Gliwice – Lukas Podolski

Gilowice - Tomasz Adamek

Katowice - Jerzy Kukuczka (zdobywca Mount Everestu)

Katowice – Kamil Durczok

Kokawa – Artur Barciś

Ruda Śląska – Otylia Jędrzejczak

Ruda Śląska – Krzysztof Hanke

Tychy – Piotr Kupicha

Wisła – Adam Małysz

Żywiec – Paweł i Łukasz Golec