Województwa Podlaskiego · 2010-10-08 · ’, który trzymacie Państwo w rękach, jest pierwszym...

Podręcznik Beneficjenta jak przygotować i realizować projekty w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007 - 2013

Regionalny Program Operacyjny

Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013

Lipiec 2009

2

O Podręczniku

‘Podręcznik Beneficjenta1’, który trzymacie Państwo w rękach, jest pierwszym podręcznikiem stworzonym po to, by móc skutecznie korzystać z funduszy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013. Chcemy by podręcznik pomógł w łatwy i przystępny sposób poprowadzić potencjalnego projektodawcę od pomysłu na projekt do jego złożenia we właściwej instytucji. Mamy nadzieję także, że przy jego pomocy beneficjenci nie będą mieli problemów z realizacją a w końcu z rozliczeniem projektu. ‘Podręcznik Beneficjenta’ pełni rolę swoistego przewodnika po innych dokumentach i wytycznych, które obowiązują w województwie. Pomaga ustrukturalizować i pogłębić wiedzę, dotyczącą realizacji projektów, współfinansowanych w ramach RPOWP, zawartą w dokumentach UE, krajowych i regionalnych wytycznych, różnych podręcznikach europejskich i polskich. Zawiera w sobie także doświadczenia autorów z realizacji projektów. W Podręczniku znajdziecie również Państwo podstawowe informacje, przydatne potencjalnemu projektodawcy, na temat oceny oddziaływania na środowisko, prawa zamówień publicznych, pomocy publicznej, partnerstwa publiczno-prywatnego, jak również wytycznych dotyczących obowiązków promocyjnych beneficjenta.

Podręcznik powstał na podstawie opracowania PSDB Sp. z o.o. autorstwa : Ludomir Bogacz, Piotr Sadowski, Marzena Tymińska-Ładziak, Jędrzej Wciślak, dr inż. Korneliusz Pylak. Aktualizacja Podręcznika – lipiec 2009 przez Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013

1 dokładne wytłumaczenie pojęcia ‘Beneficjent’ znajduje się w słowniczku na końcu dokumentu.

3

Skróty wykorzystywane w Podręczniku

DZRPO Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego

EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

EFS Europejski Fundusz Społeczny

EDG Ewidencja Działalności Gospodarczej

GW Generator Wniosków

IA Instytucja Audytowa

IC Instytucja Certyfikująca

IK Instytucja Koordynująca

IOB Instytucje Otoczenia Biznesu

IP Instytucja Pośrednicząca

IPII (IW) Instytucja Pośrednicząca drugiego stopnia (Instytucja Wdrażająca)

IPOC Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji

IWIPK Indykatywny Wykaz Projektów Kluczowych, w tym dużych w ramach RPOWP

IZ Instytucja Zarządzająca programem operacyjnym

JST Jednostka samorządu terytorialnego

KE Komisja Europejska

KOP Komisja Oceny Projektów

KSI Krajowy System Informatyczny

MF Ministerstwo Finansów

MRR Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

NSRO Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013

PO IG Program Operacyjny ‘Innowacyjna Gospodarka’, 2007-2013

PO IiŚ Program Operacyjny ‘Infrastruktura i Środowisko’, 2007-2013

PO KL Program Operacyjny ‘Kapitał Ludzki’, 2007-2013

PO RPW Program Operacyjny ‘Rozwój Polski Wschodniej’, 2007-2013

PPP Partnerstwo Publiczno-Prywatne

PZP Prawo Zamówień Publicznych

RPOWP Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013

SW Samorząd Województwa

Ufp Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.)

UKS Urząd Kontroli Skarbowej

UMWP Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego w Białymstoku

4

UW Urząd Wojewódzki

ZK Zespół kontrolujący

ZPORR Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

ZW Zarząd Województwa

Spis zawartości Podręcznika

1. Od pomysłu do koncepcji projektu ......................................................................... 7

1.1. Jak się zabrać do opracowania projektu? ............................................................................ 7 1.2. Kto to jest interesariusz projektu? ................................................................................... 11 1.3. Jak określić problemy interesariuszy? ............................................................................... 12 1.4. Dlaczego cele są takie ważne? ......................................................................................... 14 1.5. Jak zapewnić trwałe zmiany w projekcie? ......................................................................... 15 1.6. Czy matryca logiczna pomaga w planowaniu projektu? ....................................................... 17 1.7. Jak przygotować wiarygodny harmonogram i budżet projektu? ............................................ 21

1.7.1. Jak przygotować harmonogram realizacji projektu? 21 1.7.2. Jak dobrze przygotować harmonogram rzeczowo-finansowy, zwany budżetem? 23 1.7.3. Ile czasu zaplanować na realizację zamówienia publicznego? 24

2. Od koncepcji do uzyskania dofinansowania ......................................................... 36

2.1. Gdzie znaleźć informacje o możliwościach dofinansowania naszego projektu? ....................... 36 2.1.1. Dokąd wykonać pierwszy krok? 36 2.1.2. Czy mój projekt kwalifikuje się do wsparcia w ramach RPOWP? 38 2.1.3. Czy moja instytucja jest uprawniona do ubiegania się o dofinansowanie projektu? 51

2.2. Jak znaleźć skuteczne i pożądane partnerstwo w projekcie? ................................................ 55 2.2.1. Jak zaplanować współpracę z partnerami? 55 2.2.2. Co powinniśmy wiedzieć o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) podczas

przygotowywania projektu? 56 2.3. Jak przygotować studium wykonalności? .......................................................................... 68

2.3.1. Czy projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie? 68 2.3.2. Czy projekt jest wykonalny instytucjonalnie? 79

2.4. Jak przekształcić koncepcję projektu we wniosek o dofinansowanie projektu? ....................... 80 2.4.1. Gdzie znajdę wzór wniosku o dofinansowanie projektu? 80 2.4.2. Czy mój projekt podlega pod pomoc publiczną? 80 2.4.3. W jaki sposób wypełniać poszczególne części wniosku? 90 2.4.4. Jakie dokumenty są wymagane przy składaniu wniosku? Jakie dokumenty są wymagane od

moich partnerów? 93 2.4.5. Jak i gdzie złożyć wniosek o dofinansowanie projektu? 94

2.5. W jaki sposób mój projekt będzie oceniony i wybrany? ....................................................... 98 2.5.1. Jak przebiega proces oceny i wyboru projektów? 98 2.5.2. W jaki sposób dowiem się, że mój projekt przeszedł kolejny etap oceny? 104 2.5.3. W jaki sposób mój projekt będzie oceniany? 104 2.5.4. Kiedy mogę mieć pewność, że mój projekt zostanie wybrany do dofinansowania? 105

2.6. W jaki sposób odwołać się od negatywnej decyzji w sprawie wyboru mojego projektu? ........ 105

3. Od umowy do realizacji ...................................................................................... 112

3.1. Z czym wiąże się podpisanie umowy o dofinansowanie projektu na zasadach ogólnych? ....... 112 3.1.1. Co zawiera umowa o dofinansowanie projektu? 113 3.1.2. Kiedy mogę podpisać umowę? 113 3.1.3. Czy mogę rozpocząć realizację projektu przed podpisaniem umowy? 114 3.1.4. Czy muszę wnieść zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy? 114

3.2. Na czym polega podpisanie pre-umowy i kiedy się ją stosuje? ........................................... 115

5

3.2.1. Z kim może być podpisana pre-umowa? 115 3.2.2. Co zawiera pre-umowa? 116 3.2.3. Kiedy można podpisać pre-umowę? 116

3.3. Jak wygląda proces monitorowania przygotowania indywidualnych projektów kluczowych (IPK) oraz dużego projektu do realizacji? ........................................................................ 117

3.4. Jak przygotować się do realizacji projektu? ..................................................................... 119 3.4.1. Jak wygląda przygotowanie do realizacji projektu w formule PPP? Jaka powinna być rola

poszczególnych partnerów? 119 3.4.2. Jak wygląda alokacja ryzyka pomiędzy uczestników projektów realizowanych w formule

PPP? 120 3.5. Jak przygotować ocenę oddziaływania na środowisko? ..................................................... 124

3.5.1. Jakie regulacje prawne obowiązują w zakresie postępowania w sprawie ooś? 125 3.5.2. Co to jest ocena oddziaływania na środowisko i jakie przedsięwzięcia jej wymagają? 126 3.5.3. Jak przebiega postępowanie ooś w przypadku projektów należących do I grupy? 127 3.5.4. Jak przebiega postępowanie ooś w przypadku projektów należących do II grupy? 128 3.5.5. Jakie informacje powinien zawierać raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko? 129 3.5.6. Konsultacje społeczne 129 3.5.7. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach 130 3.5.8. Ponowne przeprowadzenie ooś 131 3.5.9. Jak przebiega postępowanie ooś z projektami mogącymi oddziaływać na sieć Natura 2000? 131 3.5.10. Postepowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko 133 3.5.11. Jak dokumentować postępowanie ooś w związku z przygotowywaniem wniosku o

dofinansowanie? 133 3.6. Jak poprawnie przeprowadzić procedurę udzielenia zamówienia publicznego? ...................... 134 3.7. Jak skutecznie prowadzić monitoring? ............................................................................ 136

3.7.1. Czy jestem zobowiązany składać sprawozdania z realizacji projektu? 136 3.7.2. Jakie dane jestem zobowiązany zbierać w trakcie realizacji projektu? 137

3.8. W jaki sposób w praktyce promować i informować o projekcie? ......................................... 138 3.9. Czy są możliwe zmiany w projekcie w trakcie trwania umowy? ............................................. 148

3.8.1. Jakie zmiany mogę wprowadzać? 148 3.8.2. Kiedy mogę zgłaszać zmiany w realizacji projektu? 148 3.8.3. Kiedy zmiany powodują konieczność podpisania aneksu do umowy? 149

3.10. W jaki sposób mam przechowywać dokumenty związane z realizacją projektu? ................... 149 3.10.1. Dlaczego muszę przechowywać dokumenty po zakończeniu projektu? 149 3.10.2. Jak długo muszę przechowywać dokumenty? 150 3.10.3. Czy projekty, w których udzielana jest pomoc publiczna, wymagają innych warunków

przechowywania dokumentów? 150

4. Od zrealizowania do rozliczenia projektu........................................................... 151

4.1. W jaki sposób mogę otrzymać zwrot wydatków poniesionych na realizację projektu? ........... 151 4.1.1. Czy mogę otrzymać dofinansowanie na przyszłe wykonanie działań w projekcie? 151 4.1.2. W jaki sposób mogę złożyć wniosek o płatność? 151 4.1.3. Kiedy należy złożyć wniosek o płatność? 152 4.1.4. Co dołączyć do wniosku o płatność? 152 4.1.5. Jak przebiega weryfikacja wniosku o płatność? 154 4.1.6. Czy płatności mogą zostać wstrzymane? 156

4.2. Czy mój projekt będzie kontrolowany? ........................................................................... 156 4.2.1. Jakich kontroli mogę się spodziewać? 156 4.2.2. Czy zostanę poinformowany o kontroli? 157 4.2.3. Jak przygotować się do kontroli? 157 4.2.4. Co wolno kontrolującemu? 158 4.2.5. W jaki sposób dowiemy się o wynikach kontroli? 159 4.2.6. Jakie mogą być konsekwencje kontroli? 160

5. Spis aktów prawnych ......................................................................................... 162

5.1. Przepisy UE ................................................................................................................ 162 5.2. Polskie akty prawne ..................................................................................................... 162 5.3. Dokumenty programowe .............................................................................................. 164 5.4. Wytyczne ................................................................................................................... 164

6. Słowniczek pojęć ............................................................................................... 165

1.Od pomysłu do koncepcji projektu

1.1. Jak się zabrać do opracowania projektu?

Projekty towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Na co dzień pewnie nie zdajemy sobie sprawy jak często sami planujemy, programujemy i realizujemy projekty. Przecież wyprawienie wesela, zorganizowanie spotkania biznesowego, czy przyjęcia urodzinowego to też projekty. Jednak najczęściej myślimy o nich w kategoriach makro np. projekt rewitalizacji dzielnicy miasta, czy projekt upowszechnienia informacji na temat selektywnej zbiórki odpadów, albo projekt zapobiegania przemocy w rodzinie. Czym jest zatem projekt? Otóż nie ma jednej i niezmiennej definicji projektu, ale zawsze możemy wskazać stałe cechy każdego projektu.

DDeeffiinniiccjjaa pprroojjeekkttuu

Projekt to sekwencja zadań podjętych z zamierzeniem osiągnięcia unikalnych celów w określonych ramach czasowych. A zatem projekt to przedsięwzięcie, które:

służy realizacji określonego celu;

posiada skoordynowane i wzajemnie powiązane ze sobą działania;

jest ograniczone w czasie (ma określony początek i koniec) oraz posiada określony budżet i zasoby;

ma wyjątkowy charakter – służy wywołaniu czy spowodowaniu jakiejś zmiany jakościowej, zmiany na lepsze.

Poniżej przedstawiono schematyczne ujęcie projektu:

To co robimy w ramach projektu

To co uda nam się zmienić na lepsze dzięki projektowi

TRWAŁE ZMIANY

Pamiętajmy, że nie jest ważne to co robimy w projekcie, tylko to co uda nam się zmienić na lepsze dzięki projektowi, a więc podczas realizacji projektu ważne są trwałe zmiany.

Znacznie łatwiej jest nam realizować codzienne projekty. Zawsze możemy skorzystać z pomocy i doświadczenia naszych bliskich i znajomych. Jednak przy realizacji dużych projektów społeczno-gospodarczych, nie wystarczą same dobre chęci i wsparcie przyjaciół. Potrzebna jest podstawowa znajomość zarządzania procesami oraz dobra znajomość przepisów Wspólnotowych. Niestety lata 2004-2006, w których realizowaliśmy w Polsce projekty na skalę większą niż kiedykolwiek pokazały, że mamy wiele kłopotów z planowaniem i z realizacją projektów.

Przede wszystkim NIGDY nie przystępujmy do wypełniania wniosku o dofinansowanie projektu zanim nie opracujemy koncepcji projektu. Jeśli zaczniesz od wypełnienia wniosku - możesz być pewien, że nie osiągniesz założonych celów, projekt będzie niespójny, będzie zawierał błędy, braki i przysporzy Ci wiele problemów podczas realizacji.

I choć zasada ta wydaje się oczywista, to jednak wiele problemów, z jakimi mieliśmy do czynienia w latach 2004-2006 wynikało właśnie z tego, że projektodawcy o niej zapominali. Tym bardziej teraz powinniśmy pamiętać, by nie popełniać podstawowych błędów, jakimi są:

brak planowania projektu lub planowanie nieprecyzyjne, nie powiązane z analizą sytuacji i problemami społeczności, której dotyczą działania projektu;

związane z powyższym niedostosowanie działań do potrzeb odbiorców końcowych;

brak logiki w projektach, gdzie nie ma jednoczesnego postrzegania problemów i celów, ustalania strategii projektu i działań służących realizacji celów oraz eliminacji prawdziwych problemów odczuwanych przez beneficjentów;

błędy wymienione wyżej skutkowały skupieniem się na odpowiednim realizowaniu działań w projekcie, a nie na celach projektu;

w wielu projektach skupiono się na wydaniu środków zgodnie z zaplanowanym budżetem, nie zadając sobie trudu dostosowania go do zmieniających się warunków realizacji projektu;

zbytnie sformalizowanie kwestii rozliczeń finansowych spowodowało, że projektodawcy większość swojej energii poświęcali na przygotowanie załączników do wniosków o płatność, udokumentowanie poniesionych wydatków, sprawozdania, formularze itd. zamiast na merytorycznej stronie projektów;

powodowało to również trudności w weryfikowaniu rezultatów (po wytworzeniu produktów projektu, nie wiadomo było jakie rezultaty uzyskano dzięki projektowi, nie mówiąc o dłuższym jego oddziaływaniu);

chyba niewielu projektodawców skupiło się na analizie potencjalnych ryzyk towarzyszących realizacji projektu;

wielu projektodawców ignorowało wszelkie czynniki wpływające na trwałość rezultatów i korzyści dla społeczności powstałe w wyniku realizacji projektu;

największym chyba błędem było jednak niewykorzystanie własnych doświadczeń z wdrażania funduszy przedakcesyjnych, a także doświadczeń zagranicznych z realizacji podobnych przedsięwzięć.

Tego typu problemy, które mieli nie tylko Polacy, ale praktycznie każdy kraj członkowski korzystający z funduszy strukturalnych, spowodowały, że KE już wiele lat temu (w 1992 r.) odniosła się do zagadnienia zarządzania projektami opracowując

8

9

model realizacji złożonych przedsięwzięć, nazwany zarządzaniem cyklem projektu (ang. Project Cycle Management – PCM). Zarządzanie cyklem projektu (PCM) to metodologia:

przygotowania, wdrażania, ewaluacji

zarówno pojedynczych projektów, jak również całych programów, dotycząca: podejścia zintegrowanego, podejścia ujętego w ramach logicznych.

PCM w praktyczny sposób koncentruje konkretny projekt na rzeczywistych potrzebach poprzez:

przeprowadzenie szczegółowej oceny istniejącego stanu, wymuszenie zastosowania metod logicznych, wymuszenie zastosowania matrycy logicznej.

Rysunek 1. Cykl życia projektu.

Źródło: European Commission, Project Cycle Management Guidelines, EuropeAid Co-operation Office General Affairs Evaluation, march 2004, s. 16.

Dla każdej fazy cyklu projektu definiuje się kluczowe decyzje, wymogi informacyjne i odpowiedzialności. Fazy cyklu maja charakter progresywny – każda z nich musi być ukończona, aby można było przeprowadzić pomyślnie kolejną fazę. Ewaluacja pozwala wykorzystywać bieżące doświadczenia przy realizacji kolejnych projektów.

CCyykkll żżyycciiaa pprroojjeekkttuu

PROGRAMOWANIE

EWALUACJA IDENTYFIKACJA

OCENA

FINANSOWANIE

WDROŻENIE

10

Cykl Projektu – to sekwencja określonych, uporządkowanych działań niezbędnych do zaplanowania i zrealizowania projektu.

Faza 1. Programowanie

identyfikacja (wynikająca z analizy potrzeb) problemów i możliwości ogólnych grup projektów, których realizacja przyczyni się do poprawy sytuacji na danym obszarze i w danym zakresie;

etap dokonywany jest na podstawie analizy priorytetów społeczności lokalnej oraz analizy potrzeb.

Rezultat etapu: wstępne wyłonienie projektów, których realizacja przyczyni się do zaspokojenia najpilniejszych potrzeb.

Faza 2. Identyfikacja

przegląd zgłoszonych projektów oraz przeprowadzenie selekcji na podstawie ustalonych kryteriów;

wskazanie projektów, na które powinny być przeprowadzone dodatkowe studia, potwierdzające celowość ich realizacji;

określenie zakresu projektu – wszystkie działania, które muszą zostać zrealizowane, aby osiągnąć zakładane cele.

Rezultat etapu: wstępne studium wykonalności projektu.

Faza 3. Ocena

szczegółowa analiza zidentyfikowanych projektów pod kątem efektywności ich realizacji (technicznej i finansowej);

montaż finansowy;

podjęcie decyzji o przygotowaniu wszystkich dokumentów.

Rezultat etapu: ostateczne studium wykonalności.

Faza 4. Finansowanie

poszukiwanie potencjalnych źródeł finansowania.

Rezultat etapu: opracowanie i złożenie wniosków do instytucji wdrożeniowych.

Faza 5. Wdrożenie

opracowanie dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniami.

wyłonienie wykonawcy projektu.

nadzór nad wykonaniem.

Rezultat etapu: oddanie obiektu do użytkowania.

Faza 6. Ewaluacja

obiektywna i systematyczna ocena prowadzonych i zrealizowanych projektów (…) ich kształtu, procesu wdrożeniowego i rezultatów.

11

Celem jest określenie trafności założonych celów projektu i stopnia ich realizacji, skuteczności rozwojowej, efektywności, oddziaływania projektu i trwałości projektu po zakończeniu jego finansowania zewnętrznego.

Rezultat etapu: ewaluacja podczas realizacji projektu (mid-term), ewaluacja tuz przed zakończeniem realizacji projektu (końcowa) i ewaluacja po zakończeniu realizacji projektu (ex-post).

Zarządzanie cyklem projektu polega zatem na:

takim dostosowaniu faz cyklu projektowego, by zapewniona była właściwa struktura i wymiana informacji dotycząca procesu decyzyjnego;

orientacja na ‘klienta’ – planowy udział partnerów i Beneficjentów w warsztatach w odpowiednich fazach cyklu projektowego oraz formułowanie celów przynoszących korzyści dla beneficjentów;

wykorzystanie matrycy logicznej po to, by zapewnić spójne, analityczne podejście do projektowania i zarządzania projektem;

włączenie do projektowania elementów trwałości w celu zapewnienia trwałych korzyści;

zintegrowane podejście, łączące cele projektów z celami KE oraz narodowymi i sektorowymi celami (upewnienie się czy plany prac projektów oraz budżety są zgodne z logiką projektu).

1.2. Kto to jest interesariusz projektu?

Nie wyobrażalna jest sytuacja, w której najpierw sprawdzamy, na co są pieniądze, a p opodobniej jedyną korzyścią z realizacji takiego projektu będzie zatrudnienie kilku osób do realizacji

gatywnej. Musimy dowiedzieć się, jakie

otem dopiero zastanawiamy się, jaki projekt wymyślić. Najprawd

i zaangażowanie podwykonawców. Beneficjent i społeczność lokalna odniosą niewiele korzyści z takiego projektu. Ich los, jeżeli w ogóle się zmieni, to jedynie w trakcie trwania projektu, po jego zakończeniu znowu wróci sytuacja sprzed realizacji projektu. Dlatego to podejście nie może być stosowane. Jeśli naprawdę chcemy by efektem naszego działania, była stała zmiana negatywnych sytuacji czy zjawisk, to musimy przed przystąpieniem do przygotowywania projektu przeanalizować całkowitą złożoność sytuacji neprzyczyny ją wywołują i jakie skutki ona powoduje. Aby to zrobić, w pierwszej kolejności należy określić grupę zainteresowania danym zagadnieniem, a więc interesariuszy przyszłego projektu.

IInntteerreessaarriiuusszz –– kkttoo ttoo ttaakkii??

Interesariuszem jest każda osoba lub grupa, która może wywierać wpływ na daną organizację/sytuację, lub na którą ta organizacja/sytuacja wywiera

12

wpływ.2 Można zatem powiedzieć, że interesariusze ponoszą pewne ryzyko związane z zaangażowaniem się w daną organizację. Mogą to robić dobrowolnie, angażując się osobiście, finansowo czy wartościowo, ale mogą również być interesariuszami niedobrowolnymi, których los zależy od funkcjonowania danej organizacji lub rozwoju danej sytuacji.3

Interesariuszy możemy podzielić ze względu na:4

siłę wpływu (władzę) danego interesariusza na organizację/sytuację;

wysokość ponoszonego ryzyka, a więc jednocześnie konieczność i chęć zaangażowania się interesariusza w działalność organizacji/rozwiązanie negatywnej sytuacji.

ć się, kto jest interesariuszem w naszej sytuacji i będzie

teresariuszem przyszłego projektu. Są to najczęściej:

banki, fundusze pożyczkowe)

enci);

woduje oraz jak sobie z nimi radzą (lub dlaczego są bezradni).

Musimy zatem zastanowiin

interesariusze dobrowolni: właściciele organizacji (udziałowcy), pracownicy (kapitał ludzki) dostawcy kapitału finansowego (i organizacyjnego (konsultanci, firmy doradcze);

interesariusze niedobrowolni: społeczność lokalna (mieszkańcy), grupy społeczne (bezrobotni, bezdomni, uczniowie, pacj

interesariusze publiczni: rząd, samorząd, przedstawiciele instytucji publicznych itp.

Po określeniu grup interesariuszy naszego projektu, musimy dowiedzieć się, jakie są ich problemy, co je po

W tym celu warto jest zebrać wszystkich możliwych interesariuszy danej sytuacji problemowej w jednym miejscu o jednym czasie i wysłuchać ich racji. Takie spotkanie pozwoli nam poznać różne punkty widzenia na daną sytuację, określić związki pomiędzy problemami, a także zdobyć zaufanie i zaangażowanie przyszłych beneficjentów projektu. Pozwoli to przede wszystkim przygotować projekt odpowiadający potrzebom interesariuszy, który w założeniach rozwiąże na trwale trapiące ich problemy.

1.3. Jak określić problemy interesariuszy?

Określenie problemów interesariuszy jest jednym z najważniejszych momentów w trakcie tworzenia koncepcji projektu, w którym powinniśmy podjąć decyzję

2 Freeman R.E., Strategic Management: A stakeholder approach, Pitman, Boston 1984. 3 Clarkson M. A risk based model of stakeholder theory, materiały II konferencji dotyczącej teorii

interesariuszy, University of Toronto, Centre for Corporate Social Performance and Ethics, Toronto 1994. 4 Johnson G., Scholes K. Exploring Corporate Strategy: Stakeholder expectations and organizational

purpose, Prentice Hall Europe, London 1999.

13

dotycz ekt będzie to ącą dalszych prac nad projektem. Dla oceniającego nasz projpodstawa do rozważenia możliwości sfinansowania go.

Dlatego w opisie projektu powinniśmy zawrzeć następujące elementy:

analizę problemów i potrzeb interesariuszy projektu (ale jedynie w kontekście przedmiotu projektu), a w tym w szczególności:

rozpoznanie problemów odczuwanych przez różnych interesariuszy projektu oraz źródła tej analizy: np. przeprowadzone konsultacje z interesariuszami, wcześniej

h problemach;

żeli w innych miastach jest ona dwukrotnie wyższa, apiszemy ‘dwukrotnie wyższa stopa bezrobocia niż

przeprowadzone badania na danym obszarze lub obszarze o podobnyc

Przykład

Problemy muszą być określone jako sytuacje negatywne. Nie wszystkie sformułowania są sytuacjami negatywnymi, np. ’10 proc. stopa bezrobocia w mieście’ nie oznacza negatywnej sytuacji, jeale jeżeli nw powiatach sąsiadujących z regionem realizacji projektu – jest to już sytuacja negatywna.

związki przyczynowo powiązania pomiędz

otoczenia projektu; selekcja wszystkich problemów i wybór tych, które projekt ma rozwiązać lub

przyczynić się do ich rozwiązania.

ące ze stanu obecnego.

-skutkowe pomiędzy problemami; y wykazanymi problemami, a przedstawionym wcześniej opisem

Tak przeprowadzona analiza doprowadzi do stworzenia drzewa problemów, które doskonale prezentuje problemy wynikaj

JJaakk uuttwwoorrzzyyćć ddrrzzeewwoo pprroobblleemmóóww??

Krok 1: Identyfikacja głównych problemów charakteryzujących istniejącą

sytuację (burza mózgów, konsultacje, analizy).

Krok 2: Wybór pojedynczego problemu startowego/głównego.

Krok 3: Identyfikacja problemów związanych z problemem startowym.

przy

czyn

y sk

utki

14

Krok 4: Ustanowienie hierarchii przyczynowo skutkowej: problemy, które bezpośrednio powodują problem startowy umieszczone są na poniżej; problemy, które są bezpośrednimi efektami problemów startowych są umieszczone powyżej.

Krok 5: Postąpić analogicznie ze wszystkimi innymi problemami.

Krok 6: Połączyć problemy strzałkami, ilustrującymi związki przyczynowo skutkowe.

Krok 7: wać jego poprawność Przejrzeć diagram i zweryfikoi kompletność.

Źródło: European Commission, Project Cycle Management Guidelines, Europe n Office General Affairs Evaluation, march 2004. Aid Co-operatio

Na co należy uważać?

1. Problem jest dla nas początkiem szukania rozwiązania, które doprowadzi do pozytywnych efektów. Jeśli między naszym problemem, projektem i pozytywnym efektem nie ma logicznego następstwa, to musimy przeformułować problem.

2. Problemy muszą być sformułowane jako negatywne sytuacje.

3. Problemy muszą być rzeczywiste a nie przyszłe czy wyimaginowane.

4. Pozycja problemu w hierarchii nie odnosi się do jego ważności.

5. Problem nie jest wynikiem braku rozwiązania, ale istniejącą negatywną sytuacją.

1.4. Dlaczego cele są takie ważne?

Cele są kolejnym etapem opracowywania koncepcji projektu. Jeśli dobrze oradziliśmy sobie z rozpoznaniem i zdefiniowaniem problemów, jest to zadanie

stosunkowo proste. Wystarczy bowiem przełożyć potrzeby i problemy społeczności na cele projek re:

wynikają z analizy potrzeb;

e kosztowo a także

zgodne z metodą SMART, a więc po zredagowaniu każdego z celów zastanów

p

tu. Należy przede wszystkim określić takie cele, któ

są pożądane przez inwestora i otoczenie; oddziałują na cele strategiczne obszaru, na którym realizowany jest projekt oraz

cele horyzontalne dotyczące danego typu projektu; powodują koncentrację środków na tym co ważne, efektywn

możliwe do zrealizowania; Pamiętajmy również, że cele muszą być:

opisem przyszłego stanu rzeczy, który zaistnieje po rozwiązaniu problemów (a więc nigdy celem nie może być kupienie wyposażenia lub zatrudnienie pracowników);

się, czy dany cel jest:

15

Specific (konkretny) – czy cel nie jest ujęty zbyt ogólnie? (błędne przykłady to np. poprawa warunków świadczenia usług, znaczący wzrost sprzedaży itp.);

zalna jest jakość produktów, jeżeli cel projektu będzie

ilością napraw gwarancyjnych, czy też poziomem

osiągnięcia każdego

Measurable (mierzalny) – czy można zmierzyć poziom jego osiągnięcia? (np. trudno mierzwiązany z poprawą jakości usług o 7 proc. w ciągu 3 lat, to musimy odpowiedzieć na pytanie, jak będziemy mierzyć tę jakość: czy ilością skarg i zażaleń, czy zadowolenia klientów z szeroko rozumianej jakości);

Achievable/available (osiągalny) – czy cel jest wyrażony liczbowo? Tylko skwantyfikowany cel jest osiągalny (np. jeżeli celem jest znaczący wzrost turystów, to jak określić, czy cel został osiągnięty, w którym momencie?);

Realistic (realistyczny) – czy cel jest możliwy do osiągnięcia w założonym okresie? (zastanówmy się nad prawdopodobieństwemz celów, np. w przypadku braku działań promocyjnych i niewybudowaniu infrastruktury dojazdowej, mało realne wydaje się podniesienie liczby turystów o 50 proc w ciągu 5 lat tylko poprzez wybudowanie ośrodkaturystycznego w gminie);

Timed (określony w czasie) – czy cel jest określony w czasie? (np. wzrost liczby odwiedzających o 10 proc. w 2013 r.).

Najcz kreślaniu celów, gdy zastanawiamy się nie nad ęściej popełniamy błędy przy orezultatami, a nad samymi działaniami. Celem nie jest podniesienie wykształcenia ludz ia 5 spółdzielni socjalnych i, którzy skończyli 50 lat, a powołanie do życi pobudzenie lokalnego rynku pracy. Pamiętajmy cele muszą być konkretne, mierzalne, osiągalne, realistyczne lub określone w czasie.

Błędnie określone cele to także te, które nie wynikają z analizy potrzeb lub takie, które w zbyt dużym stopniu rozpraszają środki na różne działania, lub też zakładają działania niewykonalne (lub trudno wykonalne).

1.5. Jak zapewnić trwałe zmiany w projekcie?

Na podstawie drzewa problemów można z łatwością określić, czy projekt rozwiązuje eczywiste problemy społeczności. Bowiem jedynie projekty rozwiązujące

problemy znajdujące się na samym dole drzewa problemów są skuteczne i po mach ze środka drze

rz

zostawiają trwałe rezultaty. Jeżeli projekt koncentruje się na problewa, to ewentualnie rozwiąże je jedynie na czas projektu, bowiem po jego

zakończeniu ponownie zaczną oddziaływać problemy będące poniżej i ponownie powstaną skutki (problemy pośrednie), które projekt chwilowo rozwiązał.

16

KKiieeddyy pprroojjeekktt rroozzwwiiąązzuujjee nniieewwłłaaśścciiwwee pprroobblleemmyy??

Źródło: opracowanie własne.

Jeżnie wynika potrzeba realizacji projektu – będzie on bezużyteczny i prawdopodobnie nie uzyska sporządzeniu opisu potrzeb, jakie ma zaspokoić nasz projekt, jeszcze raz go przeczytajmy i sprawdźmy, odpowiadając sobie a poniższe pytania (tak, jak będzie na nie odpowiadał ewaluator podczas oceny

eli projekt nie odpowiada na rzeczywiste potrzeby beneficjentów lub jeżeli z opisu

dofinansowania. Dlatego po

nprojektu):

Czy potrzeba realizacji danego projektu jest zrozumiała i jasno wynika z przytoczonych wcześniej problemów i niedogodności?

Czy opis jest przekonywujący?

Czy opisane problemy rzeczywiście związane są ze wskazanymi barierami i niedogodnościami? Czy też może wynikają z nieodpowiedniego zagospodarowania, wykorzystania istniejącej infrastruktury?

Sprawdźmy również wiarygodność użytych przez siebie źródeł:

Czy w sposób wiarygodny i przekonujący opisaliśmy problemy, które rozwiąże realizacja projektu?

Czy na potwierdzenie ich występowania przytoczyliśmy odpowiednie dane (np. dla infrastruktury drogowej: liczba wypadków, emisja spalin, zużycie pojazdów - koszty napraw itp.)?

Czy źródła tych danych są wiarygodne? Czy dane są wiarygodne (nie są zmanipulowane, nie zawierają błędów)?

SSkkuutteecczznnyy pprroojjeekktt NNiieesskkuutteecczznnyy pprroojjeekktt

Projekt A Projekt B

17

Jeżeli braki i niedogodności dla beneficjentów wynikają z nieodpowiedniego zagospodarowania i wykorzystania istniejącej infrastruktury, może to nie wystarczyć, by otrzymać dofinansowanie projektu. Żaden donator nie będzie wspomagać rojektów, które dublują istniejącą infrastrukturę lub których problemy można

aprozwiązać w łatwy sposób poprzez rozszerzenie, bądź uzupełnienie, funkcji istniejącej infrastruktury.

1.6. Czy matryca logiczna pomaga w planowaniu projektu?

Metoda ogFrameMatrix) powstała we wczesnych latach 70-tych n becnie jest standardem stosowanym w wielu

ętrznej UE, w tym w pewnym zakresie – w funduszach trukturalnych.

dla kadry realizującej projekt.

matrycy logicznej (La potrzeby USAID5. O

programach pomocy zewns Matryca logiczna może być stosowana w fazach: przygotowywania projektów oraz ich monitorowania i oceny. Jest narzędziem pracy dla instytucji systemu wdrażania

operacyjnych oraz programów

Matryca logiczna pomaga w procesie tworzenia szkicu projektu - sformułowaniu konsekwentnego i realistycznego projektu. Umożliwia też nadzorowanie projektu przez instytucje finansujące a także skupia uwagę na realizacji projektu (jako pomoc w sprawnej jego realizacji).

TTwwoorrzzeenniiee mmaattrryyccyy llooggiicczznneejj

Po pierwsze, musimy ustalić, co będzie realizowane w projekcie, a co poza projektem. Te pierwsze działania muszą tworzyć logikę wewnętrzną projektu, natomiast te drugie będą stanowić czynniki zewnętrzne, które wpływają na realizację projektu (będą swego rodzaju czynnikami ryzyka niepowodzenia projektu).

5 The U.S. Agency for International Development (USAID) jest niezależną agencją, której celem jest

zapewnianie pomocy gospodarczej, rozwojowej i humanitarnej na całym świecie, realizując tym samym cele polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych.

Możemy zatem przejść do tworzenia matrycy. Matryca logiczna wygląda następująco:

Logika interwencji

Wskaźniki realizacji

Źródła informacji

o wskaźniku Założenia

Cel nadrzędny

(programowy, ogólny)

Cel bezpośredni

projektu (główny)

Rezultaty

Produkty

Działania Środki Koszty

W pierwszej kolumnie (Intervention logic – logice przedsięwzięcia) matrycy logicznej opisujemy podstawowe elementy projektu. Ilustrujący główne relacje środek – cel - pomiędzy nimi, a więc każdy ze wskazanych poziomów winien logicznie wynikać z poziomu hierarchicznie niższego.

Logika wewnętrzna

projektu

Cel szerszy Cele

Rezultaty Działania/Środki

Założenia Warunki wstępne

Założenia Założenia

Czynniki zewnętrzne

18

Drugą kolumnę (Objectively verifiable indicators – obiektywnie weryfikowalne wskaźniki osiągnięć) – można wypełnić pamiętając, że posłuży ona do oceny powodzenia realizacji projektu. Wskaźniki winny być weryfikowalne. Powinny one – o ile to możliwe – dotyczyć następujących parametrów:

wartości liczbowych, które osiągniemy w danym czasie: Jak dużo?

jakościowych ocen, charakteryzujących sposób realizacji celów programu: Jak dobrze?

grup docelowych, na które projekt ma oddziaływać: Dla kogo?

miejsca, w którym oddziaływanie projektu i jego wyniki będą realizowane: Gdzie?

terminów, w jakich poszczególne cele/rezultaty/produkty zostaną osiągnięte: Kiedy?

Poprawnie sformułowane wskaźniki powinny odznaczać się następującymi cechami:

Należy wyliczyć działania, które doprowadzą do założonych rezultatów przy założeniu, że dostępne będą środki/zasoby

Trafne

Mierzalne

Wiarygodne

Dostępne

dostosowane do charakteru projektu oraz oczekiwanych efektów

łatwe do uzyskania

wyrażone w wartościach liczbowych, procentowych lub binarnie

niezależne, reprezentatywne i możliwe do łatwej weryfikacji

Działania

Unikajmy zbyt wielu celów!

Rezultaty

Co sprawi, że osiągnięty zostanie założony cel projektu? Co zostanie osiągnięte poprzez realizację działań?

Zdefiniujmy cel projektu – powinien odnosić się do kluczowego problemu, który ma być rozwiązany za pomocą projektu

Cel projektu (cele bezpośrednie)

Określmy szerszy – strategiczny cel Cel szerszy

19

Kolumna trzecia (Sources of verification/information – źródła weryfikacji/informacji) – tu podajemy dane o źródłach informacji, które pozwolą na pomiar/ocenę wskaźników osiągnięć projektu. Posłużą także do weryfikacji, czy założone wartości/charakterystyki tych wskaźników zostały osiągnięte. Mogą to być wewnętrzne dokumenty projektu, dane zewnętrzne, np. oficjalne statystyki bądź wyniki specjalnych badań. Pomoże to również w sprawdzeniu, czy wskaźnik może zostać realistycznie zmierzony przy zaangażowaniu rozsądnej ilości czasu, pieniędzy i wysiłku. Należy określić:

format, w którym informacja powinna być udostępniania (np. raporty postępu, sprawozdania z projektu, ewidencję projektu, oficjalne statystyki itp.),

kto powinien dostarczać informacje,

jak regularnie informacja powinna być dostarczana (np. w cyklu miesięcznym, kwartalnym, rocznym itp.).

Źródła poza projektem powinny być oszacowywane pod kątem dostępności, niezawodności i adekwatności (odpowiedniości). Wkład pracy oraz koszt gromadzenia informacji powinny zostać oszacowane, a odpowiednie środki przeznaczone na ten cel. Często występuje bezpośredni związek pomiędzy złożonością weryfikacji wskaźników (np. łatwością zbierania i analizą danych) a kosztem. Jeśli nie umiemy znaleźć dla określonych wskaźników źródeł ich weryfikacji musimy je zastąpić innymi wskaźnikami. Podobnie robimy, gdy wskaźnik okazuje się zbyt drogi lub zbyt skomplikowany do zbierania. Zastępujemy go prostszym i tańszym.

Kolumna czwarta (Assumptions and Risks – założenia i czynniki ryzyka) – w tej kolumnie opisujemy ograniczenia/uwarunkowania projektu, dotyczące istotnych czynników pozostających poza kontrolą zarządzających projektem. Oto takie czynniki, których zaistnienie jest prawdopodobne, ale nie całkiem pewne. Są istotne dla pomyślnej realizacji projektu i uzyskania założonych rezultatów, celów oraz dla trwałości jego wyników.

Matryca logiczna nie jest wymagana przy składania wniosków aplikacyjnych w ramach RPOWP.

Po sporządzeniu matrycy logicznej należy sprawdzić, czy została ona poprawnie sporządzona:

czy matryca definiuje nadrzędny cel projektu (cel szerszy, ogólny)?

czy matryca definiuje to, do czego dążymy w projekcie?

czy matryca identyfikuje kluczowe rezultaty projektu?

czy matryca grupuje działania niezbędne do osiągnięcia rezultatów?

czy matryca używa obiektywnie weryfikowalnych wskaźników?

czy matryca identyfikuje sposoby weryfikacji osiągnięć projektu?

czy matryca identyfikuje obszary ryzyka zewnętrznego?

Zapamiętajmy! Równie ważny jak wynik (wypełniona tabela) jest sam proces konstruowania matrycy!

20

21

1.7. Jak przygotować wiarygodny harmonogram i budżet projektu?

Po sporządzeniu matrycy logicznej, możemy zabrać się do opracowania harmonogramu, a w dalszej kolejności - budżetu projektu.

1.7.1. Jak przygotować harmonogram realizacji projektu?

Aby przygotować realistyczny harmonogram należy trzymać się następujących zasad: musi być wykonany przynajmniej w układzie kwartalnym (kwartał jest

maksymalną dopuszczalną jednostką czasu), musi zawierać co najmniej następujące elementy procesu inwestycyjnego:

uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji projektu inwestycyjnego, uzyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, uzyskanie pozwolenia na budowę, ogłoszenie przetargu na wykonanie zadania inwestycyjnego i podpisanie

umowy z wykonawcą robót, wykonanie robót w poszczególnych etapach realizacyjnych, odbiór końcowy robót, rozliczenie końcowe zadania inwestycyjnego,

musi być przejrzysty, przyjęte w harmonogramie terminy realizacji muszą być możliwe do osiągnięcia

i zgodne z obowiązującym prawodawstwem, muszą one uwzględniać czas niezbędny na wykonanie odpowiednich czynności przez wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego,

harmonogram powinien uwzględniać różne cykle realizacyjne każdego z elementów zadania inwestycyjnego6: minimalny, przeciętny i maksymalny (np. z uwzględnieniem ryzyka opóźnień, związanych z sezonowością) lub też należy omówić w miarę możliwości warunki realizacji każdego elementu składowego w cyklu minimalnym, przeciętnym i maksymalnym.

można wykonać harmonogram (diagram) minimalny, przeciętny i maksymalny, ale opcjonalnie można również przeprowadzić analizę elementów krytycznych w formie opisowej,

należy przy tym wskazać czynniki ryzyka mogące wpłynąć na opóźnienia w realizacji projektu; musimy również pokazać potencjalne sposoby i możliwości zredukowania zagrożeń, związanych z opóźnieniami projektu.

MMeettooddoollooggiiaa pprrzzyyggoottoowwyywwaanniiaa hhaarrmmoonnooggrraammuu

6 przez zadanie rozumiemy tutaj część projektu możliwą do wyodrębnienia z całości w kontekście

funkcjonalnym, technologicznym i/lub czasowym. Jest to zatem wydzielony element projektu. Przez to suma zadań będzie składała się na całość projektu.

Krok 1 Zrób listę głównych działań

Główne działania podsumowują zadania projektu, które muszą zostać zrealizowane, aby osiągnąć cele projektu. (Główne działania zostały sformułowane w matrycy logicznej, jeżeli wcześniej ją przygotowaliśmy).

Krok 2 Podziel działania na zadania, którymi można zarządzać

Celem podziału działań na poddziałania lub zadania jest ułatwienie zarządzania. Zadania przydzielane są następnie poszczególnym osobom/jednostkom realizującym projekt – ich realizację traktuje się jako cele krótkoterminowe.

Trudność podziału zadań polega na uzyskaniu właściwego poziomu szczegółowości. Podział powinien zakończyć się w chwili, gdy projektodawca jest w stanie oszacować niezbędny czas i wymagane zasoby oraz gdy osoba odpowiedzialna za faktyczne wykonanie pracy ma wystarczające informacje na temat zakresu prac do realizacji.

Krok 3 Ustal kolejność i zależności

Po podziale działań na wystarczająco drobne elementy należy je tak zestawić, aby móc określić:

kolejność – w jakim porządku powiązane ze sobą działania powinny być podejmowane?

zależności – czy działanie zależy od rozpoczęcia lub ukończenia jakiegokolwiek innego działania? Zależności mogą również pojawić się pomiędzy zwykle niezależnymi działaniami, jednak wykonywanymi przez tę samą osobę.

Krok 4 Oszacuj rozpoczęcie, czas trwania i zakończenie działań

Ustalenie ram czasowych polega na realnym oszacowaniu czasu trwania poszczególnych zadań a następnie na włączeniu go do harmonogramu działań, aby ustalić najbardziej prawdopodobne daty ich rozpoczęcia i ukończenia.

Krok 5 Podsumuj sporządzanie harmonogramu głównych działań

Po ustaleniu ram czasowych dla poszczególnych zadań warto pokusić się o podsumowanie informacji dot. rozpoczęcia, czasu trwania oraz zakończenia samego działania głównego.

Krok 6 Zdefiniuj kamienie milowe

Monitorowanie i zarządzanie realizacją projektu odbywa się w oparciu o kamienie milowe. Są to kluczowe wydarzania, które umożliwiają mierzenie postępu realizowanych prac. Obrazują one również cele, do których dąży zespół projektowy. Najprostsze kamienie milowe to szacowane daty ukończenia każdego z działań – np. ocena potrzeb szkoleniowych do 2009, założenie pierwszej spółdzielni socjalnej do października 2008.

Krok 7 Zdefiniuj doświadczenie

Jeśli zadania są znane, możliwe jest ustalenie rodzaju wymaganych kompetencji. W ten sposób sprawdzimy, czy plan jest możliwy do zrealizowania przy wykorzystaniu dostępnych zasobów ludzkich.

Krok 8 Przydziel zadania w ramach zespołu

To więcej, niż po prostu informacja, kto i jakie zadania wykonuje w ramach realizacji projektu. Z przydzielonym zadaniem wiąże się odpowiedzialność za

22

osiąganie kamieni milowych. Innymi słowy, chodzi o określenie odpowiedzialności każdego członka zespołu – zarówno wobec zarządzającego projektem jak i wobec pozostałych uczestników zespołu.

Przydział zadań musi więc uwzględniać możliwości, umiejętności oraz doświadczenie każdego członka zespołu. Delegując zadania osobom realizującym projekt ważne jest, aby mieć pewność, czy każda z nich rozumie, odpowiedzialność, której się podejmuje. Jeśli tak nie jest, stopień szczegółowości, w ramach którego zadanie zostało określone, powinien zostać zwiększony.

Źródło: opracowanie własne na podstawie European Commission, Project Cycle Management Guidelines, EuropeAid Co-operation Office General Affairs Evaluation, march 2004.

Harmonogram realizacji projektu ma charakter wstępny i może zawierać jedynie szkic planowanych działań. Nie musimy zatem opisywać zadań zbyt szczegółowo. Projekt musi być jednak podzielony na tyle zadań, ile potrzeba do osiągnięcia celów, bez względu na stopień szczegółowości.

Należy zwrócić szczególną uwagę na źródła szacunków liczbowych czy kosztowych. Ma to szczególne znaczenie przy zakupie wyposażenia. Należy zatem zadbać o to, aby:

źródła były aktualne,

powoływać się na analogiczną sytuację wówczas, gdy ma to swoje uzasadnienie.

1.7.2. Jak dobrze przygotować harmonogram rzeczowo-finansowy, zwany budżetem?

Zanim zaczniemy przygotowywać harmonogram rzeczowo-finansowy, musimy zebrać informacje dotyczące dwóch (albo trzech) wydzielonych pozycji. Są to:

inwestycje rozwojowe i modernizacyjne (to typy projektów kwalifikujących się do wsparcia) związane z realizacją projektu;

inwestycje odtworzeniowe (nie kwalifikujące się do wsparcia) w okresie eksploatacji projektu, tj. zakup ruchomych środków trwałych, urządzeń nie będących składnikiem nakładów rozwojowych i modernizacyjnych, nakłady na remonty generalne, wymianę wyposażenia technicznego;

rezerwę (jako ewentualny trzeci element), która mimo, że kwalifikuje się do finansowania z funduszy unijnych, to jednak nie jest uwzględniana w obliczeniu luki finansowej. Ta pozycja winna być zatem wydzielona w harmonogramie.

Lp. Wyszczególnienie Jedn. Rok

bazowy

Okres realizacji projektu (np.

3 lata)

Okres referencyjny projektu (np.

30 lat) Źródło danych

2007 2008 2009 2010 2011 2012 …

1 Zadanie 1 zł/rok

23

1.1. Podzadanie 1.1. zł/rok

2. Zadanie 2 zł/rok



3. Zadanie 3. zł/rok

w tych pozycjach wpisujemy

inwestycje rozwojowe i modernizacyjne

w tych pozycjach wpisujemy inwestycje

odtworzeniowe

w tej pozycji wpisujemy

EWENTUALNE nakłady historyczne

Okres referencyjny – definicja

Po przygotowaniu harmonogramu rzeczowo-finansowego, należy sprawdzić:

Czy harmonogram rzeczowo-finansowy jest poprawny? Przede wszystkim:

czy jest zgodny z harmonogramem realizacji projektu?

czy nie brakuje w nim żadnego etapu, a są jedynie te etapy, które były wskazane wcześniej?

czy nie ma w nim błędów rachunkowych przy sumowaniu?

Czy haromonogram rzeczowo-finansowy jest zrozumiały? W tym:

czy wszystkie etapy wynikają z procesu inwestycyjnego?

czy są logicznie powiązane?

Czy haromonogram rzeczowo-finansowy jest rzetelnie przygotowany? W tym:

czy uwzględniono również nakłady w okresie eksploatacji? (np. zakup ruchomych środków trwałych, urządzeń nie będących składnikiem nakładów na budowę, nakłady na remonty generalne i nakłady odtworzeniowe podnoszące wartość środków trwałych oraz wymianę wyposażenia technicznego po technicznym okresie użytkowania).

Czy haromonogram rzeczowo-finansowy jest wiarygodny? W tym:

czy jest realny, możliwy do zrealizowania?

czy założyliśmy prawdziwe elementy realizacji projektu?

czy określiliśmy źródła szacunku kosztów? (np. kosztorys inwestorski, przetarg, oferty potencjalnych wykonawców, doświadczenia inwestora)

1.7.3. Ile czasu zaplanować na realizację zamówienia publicznego?

Opracowanie harmonogramu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego może wydawać się zadaniem trudnym. Dlatego warto się do niego spokojnie przygotować. Najpierw powinniśmy zastanowić się nad podstawowymi czynnikami przedsięwzięcia: nad przedmiotem zamówienia, jego wartością, a także trybem udzielenia zamówienia. Ten ostatni czynnik ma przy tym znaczenie decydujące. Dlatego trzeba uszczegółowić zadane w tytule pytanie i zastanowić się, ile czasu zaplanować na udzielenie

24

zamówienia w danym trybie prowadzenia postępowania, a także, jaki wpływ na to planowanie będzie mieć rodzaj i wartość przedmiotu zamówienia. Oczywiście te rozważania nie udzielą konkretnej odpowiedzi na pytanie, ile czasu zajmie udzielenie konkretnego zamówienia. Ich celem jest natomiast wskazanie poszczególnych czynności, które trzeba wykonać w różnych rodzajach postępowań, oraz pomoc w ustaleniu, ile czasu potrzeba na ich wykonanie. Jednocześnie należy pamiętać, aby zawsze wszczynając postępowanie sprawdzać, czy nie zmienił się stan prawny i czy podejmowane działania pozostają w zgodzie z aktualnie obowiązującymi przepisami. Szczególną uwagę należy zwrócić na przesłanki wyboru trybów postępowania. O ile tryby przetargu nieograniczonego i ograniczonego można zastosować w każdych okolicznościach, o tyle dla zastosowania pozostałych trybów konieczne jest wystąpienie przesłanek określonych przepisami Prawa zamówień publicznych. Przesłanki te znajdują się w następujących przepisach:

art. 55 ust. 1 (negocjacje z ogłoszeniem), art. 60b ust. 1 (dialog konkurencyjny), art. 62 ust. 1 (negocjacje bez ogłoszenia), art. 67 ust. 1 (zamówienie z wolnej ręki), art. 70 (zapytanie o cenę), art. 74 ust. 2 (licytacja elektroniczna).

Powinniśmy przy tym pamiętać, że możliwość zastosowania trybów innych niż przetargowe, może wynikać również z przepisu art. 5 ust. 1, jeżeli przedmiotem zamówienia są np.: usługi hotelarskie, restauracyjne, prawnicze, rekrutacyjne i szkoleniowe. Zamawiający, który dopiero rozpoczyna swoją przygodę z zamówieniami publicznymi, powinien zarejestrować się w portalu zamówień publicznych (http://www.portal.uzp.gov.pl/pl/site/) celem zamieszczania ogłoszeń w Biuletynie Zamówień Publicznych.

1.7.3.1. Przetarg nieograniczony

Przetarg nieograniczony jest jedynym trybem udzielania zamówienia, w którym ofertę zamawiającemu może złożyć każdy wykonawca. Tu występuje prosta sekwencja zdarzeń: złożenie ofert przez wykonawców w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu i wybór oferty najkorzystniejszej przez zamawiającego. W tym trybie trzeba zarezerwować czas na:

1) przygotowanie i wszczęcie postępowania (w tym przygotowanie ogłoszenia o zamówieniu i specyfikacji istotnych warunków zamówienia);

2) złożenie ofert przez wykonawców; 3) badanie i ocenę ofert oraz wybór oferty najkorzystniejszej; 4) zawarcie umowy.

25

http://www.portal.uzp.gov.pl/pl/site/

Jeśli chodzi o czynności wymienione w pkt 1 i 3, to czas poświęcony na ich wykonanie zależy tylko i wyłącznie od zamawiającego. Przygotowanie i wszczęcie postępowania polega przede wszystkim na stworzeniu dwóch dokumentów – specyfikacji istotnych warunków zamówienia i ogłoszenia o zamówieniu. Specyfikację do przetargu, dotyczącego typowego i nieskomplikowanego przedmiotu zamówienia (np. dostawa papieru do drukarek) można przygotować stosunkowo szybko. W przypadku zamówienia bardziej skomplikowanego (np. roboty budowlane) przygotowanie specyfikacji zajmie oczywiście znacznie więcej czasu. Ogłoszenie o zamówieniu w przetargu nieograniczonym pełni w zasadzie rolę swego rodzaju streszczenia specyfikacji, więc jego przygotowanie będzie tylko pochodną pracy nad specyfikacją. Również badanie i ocena ofert (a więc sprawdzenie, czy oferty podlegają odrzuceniu, oraz ocena tych niepodlegających odrzuceniu według kryteriów określonych w specyfikacji) oraz wybór oferty najkorzystniejszej to czynności, które zamawiający może wykonać tak szybko, jak tylko jest w stanie. Jedyny warunek, jaki stawia ustawa to warunek, by wybór najkorzystniejszej oferty nastąpił przed upływem terminu związania ofertą. Termin ten określa sam zamawiający w specyfikacji (na podstawie art. 85 ustawy – Prawo zamówień publicznych). Po jego upływie nie można już dokonać wyboru najkorzystniejszej oferty, a jedynym wyjściem z takiej sytuacji jest unieważnienie postępowania. Czas potrzebny na czynności wymienione w pkt 2 i 4 można oszacować na podstawie przepisów Prawa zamówień publicznych. Liczba dni, którą trzeba zaplanować na złożenie ofert przez wykonawców wynika z wyznaczonego przez zamawiającego terminu składania ofert. Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy – Prawo zamówień publicznych, zamawiający wyznacza termin składania ofert, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do przygotowania i złożenia oferty, z tym że w przypadku dostaw lub usług termin ten nie może być krótszy niż 7 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych, a w przypadku robót budowlanych - nie krótszy niż 20 dni. Kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy – Prawo zamówień publicznych, tj. w rozporządzeniu, są następujące:

1) 133 000 euro – dla dostaw lub usług, 2) 5 150 000 euro – dla robót budowlanych w przypadku zamawiających z sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, z wyłączeniem uczelni publicznych, jednostek badawczo-rozwojowych, państwowych instytucji kultury oraz podsektora samorządowego, a także udzielanych przez zamawiających będących innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi, nieposiadającymi osobowości prawnej; 3) 206 000 euro – dla dostaw lub usług, 4) 5 150 000 euro – dla robót budowlanych w przypadku zamawiających innych niż określeni wyżej; 5) 412 000 euro – dla dostaw lub usług,

26

6) 5 150 000 euro – dla robót budowlanych w przypadku zamawiających udzielających zamówień sektorowych.

Jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, termin składania ofert nie może być krótszy niż:

1) 40 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, drogą elektroniczną zgodnie z formą i procedurami wskazanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie;

2) 47 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, w sposób inny niż określony w pkt 1.

Terminy te mogą być krótsze, jeżeli zamawiający zawarł informację o zamówieniu we wstępnym ogłoszeniu informacyjnym dotyczącym zamówień planowanych w terminie 12 miesięcy, przekazanym lub zamieszczonym w profilu nabywcy co najmniej na 52 dni przed dniem przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich. W takim przypadku termin składania ofert nie może być krótszy niż:

1) 29 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, drogą elektroniczną zgodnie z formą i procedurami wskazanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie;

2) 36 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, w sposób inny niż określony w pkt 1.

Na koniec wyjaśnijmy kwestię minimalnej liczby dni, którą trzeba zaplanować na zawarcie umowy. Zgodnie z art. 94 zamawiający może zawrzeć umowę w sprawie zamówienia publicznego w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia przekazania wykonawcom zawiadomienia o wyborze oferty. Należy przy tym pamiętać, że umowa w sprawie zamówienia publicznego może być zawarta nie później niż przed upływem terminu związania ofertą. Od tej reguły istnieje jednak jeden wyjątek. Mianowicie umowa może zostać zawarta po upływie terminu związania ofertą, jeżeli – po pierwsze – zamawiający przekazał wykonawcom informację o wyborze oferty przed upływem terminu związania ofertą, a – po drugie – wykonawca wyraził zgodę na zawarcie umowy na warunkach określonych w złożonej ofercie. Nie można również zapomnieć, że zamawiający niezwłocznie po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego ma obowiązek – w zależności od wartości zamówienia – albo zamieścić ogłoszenie o udzieleniu zamówienia w Biuletynie Zamówień Publicznych (jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8), albo przekazać ogłoszenie o udzieleniu zamówienia Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8).

27

Reguły związane z zawarciem umowy dotyczą wszystkich trybów, z jednym wyjątkiem - trybu zamówienia z wolnej ręki, który to wyjątek zostanie szerzej omówiony w dalszej części. Ze względu na to, że wybór innych trybów niż przetargowe uzależniony jest od wystąpienia okoliczności wskazanych w ustawie – przetarg nieograniczony w większości przypadków będzie najmniej czasochłonnym trybem z możliwych do zastosowania w danych okolicznościach. Jednak we wszystkich trybach (poza zamówieniem z wolnej ręki – trybem z definicji niekonkurencyjnym) czas postępowania może znacznie się wydłużyć jeśli wykonawcy skorzystają ze środków ochrony prawnej, tj.: protestu, odwołania i skargi do sądu. Protest można złożyć bez względu na wartość zamówienia. Składany on jest do zamawiającego, a zamawiający ma na rozstrzygnięcie protestu maksymalnie 10 dni. Od rozstrzygnięcia protestu przez zamawiającego przysługuje odwołanie, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłoszeń o zamówieniach na dostawy lub usługi (a więc w przypadku robót budowlanych również obowiązuje niższy próg 133/206/412 tys. euro). Odwołanie składane jest do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, a jego rozstrzygnięcie należy do Krajowej Izby Odwoławczej. Wnosi się je w ciągu 5 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia protestu lub upływu terminu rozstrzygnięcia protestu (jeśli protest nie został przez zamawiającego rozstrzygnięty w terminie). Tak więc zamawiający zawsze musi odczekać owe 5 dni na uprawomocnienie się rozstrzygnięcia protestu, nawet jeżeli odwołanie nie zostanie wniesione. Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznaje odwołanie w terminie 15 dni od dnia jego doręczenia Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych. Na orzeczenie Izby stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego przysługuje skarga do sądu. Skargę wnosi się do sądu okręgowego właściwego dla siedziby zamawiającego, za pośrednictwem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, w terminie 7 dni od dnia doręczenia orzeczenia Izby. Sąd rozpoznaje sprawę niezwłocznie, nie później jednak niż przez 1 miesiąc od dnia wpłynięcia skargi do sądu.

1.7.3.2. Przetarg ograniczony

W trybie przetargu ograniczonego każdy wykonawcza może ubiegać się o udział w postępowaniu, natomiast oferty mogą składać tylko wykonawcy zaproszeni do tego przez zamawiającego. W przetargu ograniczonym wykonawcy (w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu) składają wnioski o dopuszczenie do udziału

28

w postępowaniu. Zamawiający ocenia spełnianie przez nich warunków udziału i ewentualnie zaprasza do składania ofert. Wykonawcy, którzy otrzymali te zaproszenia, składają oferty. Spośród nich zamawiający wybierze ofertę najkorzystniejszą. W trybie przetargu ograniczonego trzeba więc zarezerwować czas na:

1) przygotowanie i wszczęcie postępowania (ogłoszenie o zamówieniu); 2) złożenie przez wykonawców wniosków o dopuszczenie do udziału

w postępowaniu; 3) badanie i ocenę spełniania przez wykonawców warunków udziału

w postępowaniu (na podstawie wniosków) oraz przekazanie wykonawcom specyfikacji istotnych warunków zamówienia;

4) złożenie ofert przez wykonawców; 5) badanie i ocena ofert oraz wybór oferty najkorzystniejszej; 6) zawarcie umowy.

Czas wykonania czynności wymienionych w pkt 1, 3 i 5 zależy od skomplikowania materii i sprawności zamawiającego. Zawarcie umowy (pkt 6) podlega tym samym regułom, jak w przetargu nieograniczonym. Podobnie przebiega również badanie i ocena spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu oraz badanie i ocena ofert. Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wyznacza zamawiający, z tym że nie może być on krótszy niż:

1) 7 dni od dnia ogłoszenia – jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;

2) 30 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich drogą elektroniczną, zgodnie z formą i procedurami wskazanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;

3) 37 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich w inny sposób niż określony w pkt 2 – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;

4) 10 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich drogą elektroniczną, zgodnie z formą i procedurami wskazanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 oraz jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia;

5) 15 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich faksem – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 oraz jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia.

To zamawiający sam decyduje, czy istnieje pilna potrzeba udzielenia zamówienia. Zwraca przy tym uwagę na obiektywnie występujące okoliczności. Jeżeli stwierdzi on istnienie tej potrzeby, czy to wyznaczając krótszy termin składania wniosków

29

o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (dotyczy to zarówno trybu przetargu ograniczonego, jak również trybu negocjacji z ogłoszeniem) na podstawie art. 49 ust. 3, czy też (w przypadku przetargu ograniczonego) wyznaczając krótszy termin składnia ofert w oparciu o art. 52 ust. 4, będzie musiał również udzielać wyjaśnień treści specyfikacji na 4 dni przed terminem składania ofert (art. 38 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych). Termin składania ofert w przetargu ograniczonym, liczony od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert, nie może być krótszy niż:

1) 7 dni – jeżeli wartość zamówienia na dostawy lub usługi jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;

2) 14 dni – jeżeli wartość zamówienia na roboty budowlane jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;

3) 40 dni – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8;

4) 36 dni – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, a informacja o tym zamówieniu została zawarta we wstępnym ogłoszeniu informacyjnym dotyczącym zamówień planowanych w terminie 12 miesięcy przekazanym lub zamieszczonym w profilu nabywcy co najmniej na 52 dni przed dniem przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich;

5) 35 dni – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, a zamawiający udostępnia specyfikację istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej od dnia publikacji ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej do upływu terminu składania ofert;

6) 10 dni – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, a zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia.

Przetarg ograniczony – ze względu na swoją wieloetapowość – jest trybem bardziej czasochłonnym od przetargu nieograniczonego. Dlatego stosuje się go rzadziej.

1.7.3.3. Negocjacje z ogłoszeniem

Publikacja ogłoszenia o zamówieniu rozpoczyna postępowanie w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Wtedy zamawiający zaprasza ich do składania ofert wstępnych (niezawierających ceny). Wykonawcy, których oferty wstępne nie są odrzucone, zapraszani są z kolei do negocjacji, których przedmiotem jest doprecyzowanie lub uzupełnienie opisu przedmiotu zamówienia lub warunków umowy w sprawie zamówienia publicznego. Po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert, spośród których wybiera ofertę najkorzystniejszą. W trybie negocjacji z ogłoszeniem trzeba zarezerwować więc czas na:

30



w postępowaniu (na podstawie wniosków) oraz przekazanie wykonawcom specyfikacji istotnych warunków zamówienia wraz z zaproszeniem do składania ofert wstępnych;

4) złożenie przez wykonawców ofert wstępnych; 5) badanie i ocenę ofert wstępnych oraz przekazanie wykonawcom zaproszenia do

negocjacji; 6) negocjacje; 7) wprowadzenie ewentualnych zmian do specyfikacji i jej przekazanie

wykonawcom wraz z zaproszeniem do składania ofert; 8) złożenie ofert przez wykonawców; 9) badanie i ocenę ofert oraz wybór oferty najkorzystniejszej; 10) zawarcie umowy.

Czas wykonania czynności opisanych w pkt 1, 3, 5, 6, 7 i 9 zależy tylko od skomplikowania materii i sprawności zamawiającego. Podobnie jest z negocjacjami, które pełnią jedynie funkcję wymiany zdań na temat zamówienia pomiędzy zamawiającym a wykonawcą. Celem ich prowadzenia jest doprecyzowanie lub uzupełnienie opisu przedmiotu zamówienia lub warunków umowy w sprawie zamówienia publicznego. Należy przy tym pamiętać, że negocjacje prowadzi się z poszczególnymi wykonawcami z osobna. Ich długość zależeć więc będzie zarówno od stopnia skomplikowania zamówienia, jak i od liczby wykonawców, którzy uczestniczą w postępowaniu. Przy wyznaczaniu terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zamawiającego obowiązują te same reguły, jak w przypadku przetargu ograniczonego. Wyznaczając termin składania ofert wstępnych zamawiający uwzględnia czas niezbędny do przygotowania i złożenia takiej oferty. Zamawiający nie może jednak wyznaczyć na składanie ofert wstępnych terminu krótszego niż 10 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert wstępnych. Termin składania ofert musi umożliwić przygotowanie i złożenie oferty. Ustawa przewiduje natomiast, że nie może on być krótszy niż 10 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert. Tryb negocjacji z ogłoszeniem jest obecnie trybem najbardziej czasochłonnym, a korzyści wynikające z jego zastosowania (możliwość wymiany zdań z wykonawcami na temat przedmiotu zamówienia – a w konsekwencji lepsze jego dopracowanie) nie zawsze to rekompensują.

31

1.7.3.4. Dialog konkurencyjny

Postępowanie prowadzone w trybie dialogu konkurencyjnego rozpoczyna się wraz z publikacją ogłoszenia o zamówieniu. Wtedy wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Następnie zamawiający zaprasza do dialogu wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu. Informacje uzyskane w trakcie dialogu umożliwiają zamawiającemu przygotowanie specyfikacji i przekazanie jej wykonawcom wraz z zaproszeniem do składania ofert. Spośród złożonych ofert zamawiający wybiera następnie ofertę najkorzystniejszą. Jak wskazuje powyższe, dialog konkurencyjny jest bardzo zbliżony do negocjacji z ogłoszeniem. Największa bodaj różnica pomiędzy tymi dwoma trybami polega na tym, iż zamawiający ma nieporównywalnie większe możliwości ukształtowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Dzieje się tak ponieważ prowadzi dialog a nie przeprowadza negocjacje, po których zmiany wprowadzone do specyfikacji mogą mieć jedynie bardzo ograniczony charakter. W dialogu konkurencyjnym, natomiast, w chwili rozpoczęcia postępowania wystarczy, aby zamawiający przedstawił jedynie swoje potrzeby i wymagania dotyczące zamówienia. Celem dialogu jest właśnie pozyskanie przez zamawiającego informacji, które posłużą mu do stworzenia specyfikacji. W trybie dialogu konkurencyjnego trzeba zarezerwować czas na:



w postępowaniu (na podstawie wniosków) oraz przekazanie wykonawcom zaproszenia do dialogu;

4) dialog; 5) przygotowanie specyfikacji istotnych warunków zamówienia i przekazanie jej

wykonawcom wraz zaproszeniem do składania ofert; 6) złożenie ofert przez wykonawców; 7) badanie i ocena ofert oraz wybór oferty najkorzystniejszej; 8) zawarcie umowy.

Czas wykonania czynności opisanych w pkt 1, 3, 4, 5 i 7 zależy od skomplikowania materii i sprawności zamawiającego. Przy wyznaczaniu terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zamawiającego obowiązują te same reguły, jak w przypadku przetargu ograniczonego. Zamawiający wyznacza termin składania ofert z uwzględnieniem czasu niezbędnego do przygotowania i złożenia oferty, z tym że termin ten nie może być krótszy niż 10 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert

32

Dialog konkurencyjny jest naszym zdaniem najlepszym trybem, jaki można zastosować do udzielenia zamówienia na tyle skomplikowanego, że ze względu na jego szczególnie złożony charakter, zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia lub obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych wykonania zamówienia. Dialog konkurencyjny pozwala zamawiającemu by skorzystał z informacji przekazywanych w ramach konsultacji przez wykonawców. W ten sposób zdobywa dane od firm najlepiej orientujących się w specyfice danego przedmiotu zamówienia. Dialog konkurencyjny nie jest przy tym procedurą przesadnie rozbudowaną. Postępowanie w tym trybie składa się z mniejszej liczby etapów niż w trybie negocjacji z ogłoszeniem.

1.7.3.5. Negocjacje bez ogłoszenia

Przy negocjacjach bez ogłoszenia zamawiający wszczyna postępowanie przekazując wybranym wykonawcom zaproszenie do negocjacji. Po ich przeprowadzeniu zaprasza uczestniczących do składania ofert. Wykonawcy wraz z ofertami składają dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu. Spośród złożonych ofert zamawiający dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej. W trybie negocjacji bez ogłoszenia trzeba zarezerwować czas na:

1) przygotowanie i wszczęcie postępowania – przekazanie wykonawcom zaproszenia do negocjacji wraz ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia;

2) negocjacje; 3) ewentualną modyfikację treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia

i przekazanie jej wykonawcom wraz zaproszeniem do składania ofert; 4) złożenie ofert przez wykonawców; 5) badanie i ocena ofert oraz wybór oferty najkorzystniejszej; 6) zawarcie umowy.

Jeśli chodzi o czynności opisane w pkt 1-5 to czas ich wykonania zależy tylko od skomplikowania materii i sprawności zamawiającego. Wszczynając postępowanie w trybie negocjacji bez ogłoszenia dobrze jest pamiętać, że jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłoszeń o zamówieniach na dostawy lub usługi (a więc w przypadku robót budowlanych również obowiązuje niższy próg 133/206/412 tys. euro), zamawiający w terminie 3 dni od wszczęcia postępowania musi zawiadomić Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o jego wszczęciu, podając jednocześnie uzasadnienie faktyczne i prawne zastosowania trybu negocjacji bez ogłoszenia. Prawo zamówień publicznych nie określa minimalnego terminu składania ofert w trybie negocjacji bez ogłoszenia. Przewiduje jedynie, że wyznaczony przez zamawiającego

33

termin składania ofert musi uwzględniać czas niezbędny na przygotowanie i złożenie oferty. Negocjacji bez ogłoszenia są mniej czasochłonne od bliźniaczego trybu negocjacji z ogłoszeniem.

1.7.3.6. Zamówienie z wolnej ręki

O ile negocjacje w trybie negocjacji bez ogłoszenia prowadzone są z wieloma wykonawcami, o tyle w trybie zamówienia z wolnej ręki – tylko z jednym. Zamówienie z wolnej ręki jest więc jedynym niekonkurencyjnym trybem udzielenia zamówienia przewidzianym w Prawie zamówień publicznych. Tu nie dochodzi do złożenia oferty przez wykonawcę. Zamówienie udzielane jest poprzez zawarcie umowy w wyniku prowadzonych negocjacji. Nie ma więc tutaj zastosowania przepis art. 94 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych: wykonawca nie składa oferty, a więc zamawiający jej nie wybiera, a co za tym idzie nie czeka 7 dni od wyboru oferty, aby zawrzeć umowę z wykonawcą. Skoro wykonawca nie składa oferty, nie dochodzi do jej badania i oceny przez zamawiającego. W tym trybie trzeba zarezerwować więc czas jedynie na następujące etapy:

1) przygotowanie i wszczęcie postępowania – przekazanie wykonawcy zaproszenia negocjacji;

2) negocjacje i zawarcie umowy. Tak więc postępowanie może być przeprowadzone nawet w ciągu jednego dnia.

1.7.3.7. Zapytanie o cenę

Zapytanie o cenę jest trybem udzielania zamówienia bardzo prostym w zastosowaniu. Prowadzenie postępowania polega na tym, iż zamawiający pyta wybrane przez siebie firmy o cenę i zaprasza je do składania ofert. Co więcej, zaproszenie do składania ofert w istocie zawiera pytanie o cenę, co oznacza, że wszczęcie postępowania następuje poprzez dokonanie przez zamawiającego jednej czynności. W odpowiedzi wykonawcy składają oferty cenowe, spośród których zamawiający wybiera najkorzystniejszą, a więc tę, w której oferowana jest najniższa cena. W trybie zapytania o cenę trzeba zarezerwować czas na:

1) przygotowanie i wszczęcie postępowania – przekazanie wykonawcom zaproszenia do składania ofert wraz ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia;

2) złożenie ofert przez wykonawców; 3) wybór oferty najkorzystniejszej; 4) zawarcie umowy.

Czas wykonania czynności określonych w pkt 1 i 3 zależy tylko od skomplikowania materii i sprawności zamawiającego.

34

Zamawiający musi sam przewidzieć i uwzględnić czas niezbędny na przygotowanie i złożenie oferty. Prawo zamówień publicznych nie określa konkretnego minimum w tym zakresie. Do zawarcia umowy zastosowanie mają uwagi poczynione w części dotyczącej przetargu nieograniczonego. To prosty do zastosowania tryb, który pozwala na szybkie nabycie nieskomplikowanych zamówień.

1.7.3.8. Licytacja elektroniczna

Licytacja elektroniczna jest bardzo specyficznym trybem udzielania zamówienia. Jej istotą jest składanie przez wykonawców za pomocą narzędzi elektronicznych kolejnych, korzystniejszych dla zamawiających ofert. Te nie są oceniane przez zamawiającego, lecz podlegają automatycznej komputerowej klasyfikacji na podstawie tylko jednego kryterium – kryterium ceny. Licytacja elektroniczna jest również jedynym obok zamówienia z wolnej ręki trybem, w którym nie przygotowuje się specyfikacji istotnych warunków zamówienia. W trybie licytacji elektronicznej trzeba zarezerwować czas na:

1) przygotowanie i wszczęcie postępowania (w tym ogłoszenie o zamówieniu); 2) złożenie przez wykonawców wniosków o dopuszczenie do udziału


w postępowaniu (na podstawie wniosków) oraz przekazanie wykonawcom zaproszenia do składania ofert;

4) licytację; 5) zawarcie umowy.

Jeśli chodzi o czynności opisane w pkt 1 i 3 to czas ich wykonania zależy tylko od skomplikowania materii i sprawności zamawiającego. Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w licytacji elektronicznej nie może być krótszy niż 7 dni od dnia ogłoszenia. Otwarcie licytacji elektronicznej następuje w terminie określonym w ogłoszeniu o zamówieniu, z tym że termin ten nie może być krótszy niż 5 dni od dnia przekazania wykonawcom zaproszenia do składania ofert. Licytacja elektroniczna jest najrzadziej stosowanym trybem udzielania zamówienia. Wynika to z tego, że w trybie licytacji elektronicznej oferta może być złożona tylko i wyłącznie w postaci elektronicznej oraz musi ona być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Wobec stosunkowo niewielkiego – jak dotychczas – rozpowszechnienia urządzeń do podpisu elektronicznego, tryb ten – pomimo swych niewątpliwych zalet – nie znajduje szerszego zastosowania w praktyce.

35

Pamiętajmy, iż posługując się Podręcznikiem każdorazowo przed wszczęciem procedury należy upewnić się co do aktualnie obowiązujących przepisów w ramach Ustawy Zamówień Publicznych.

2.Od koncepcji do uzyskania dofinansowania

2.1. Gdzie znaleźć informacje o możliwościach dofinansowania naszego projektu?

2.1.1. Dokąd wykonać pierwszy krok?

Pierwszy krok należy wykonać w Internecie, trzeba odwiedzić stronę internetową poświęcona Regionalnemu Programowi Operacyjnemu Województwa Podlaskiego: http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/. Ze strony należy pobrać dokument:: Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, a także Szczegółowy opis osi priorytetowych RPOWP.

Szczegółowy opis osi priorytetowych RPOWP ze względu na zakres zawartych w nim informacji, stanowi kompendium wiedzy dla beneficjentów na temat typów i możliwości realizacji projektów w ramach RPO. Wskazanie szczegółowych typów projektów, listy potencjalnych beneficjentów oraz systemu wyboru projektów ułatwi potencjalnemu wnioskodawcy prawidłowe przygotowanie wniosku o dofinansowanie oraz wskaże tryb postępowania.

Warto również udać się do Departamentu Zarządzania RPO pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWP. Poszczególne komórki IZ RPOWP podzielone są tematycznie i odpowiadają za poszczególne osie i działania. Można również skorzystać z usług pracowników Punktu Informacji znajdującego się w Referacie Pomocy Technicznej, Informacji i Promocji RPOWP w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. Departament Zarządzania RPO znajduje się w Białymstoku przy ul. Handlowej 6. Struktura wdrażania RPOWP przedstawia się następująco:

36

http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/

Zarząd Województwa Podlaskiego

Departament Zarządzania RPO

Dyrektor Departamentu

Beneficjent

Samodzielne stanowisko pracy ds. procedury odwoławczej i instancji

Referat programowania i koordynacji RPOWP

Referat finansów i monitorowania RPOWP

Referat kontroli RPOWP

Referat oceny i wyboru wniosków wspierających rozwój innowacyjności i

przedsiębiorczości

Referat oceny i wyboru wniosków wspierających rozwój regionalny

Referat rozliczeń i płatności projektów wspierających rozwój regionalny

Referat rozliczeń i płatności projektów wspierających rozwój przedsiębiorczości i

innowacyjności

Zastępca Dyrektora

Beneficjent

Beneficjent

Beneficjent

Beneficjent

Beneficjent

Referat Pomocy Technicznej, Informacji i Promocji RPOWP

Rysunek 2. Struktura wdrażania RPOWP.

37

2.1.2. Czy mój projekt kwalifikuje się do wsparcia w ramach RPOWP?

Pamiętajmy, że środki unijne to ‘środki celowe’, a więc można je przeznaczać wyłącznie na z góry określone cele. Cele te określają instytucje zarządzające (IZ) danym programem, one też ustalają podział pieniędzy pomiędzy poszczególne cele cząstkowe (priorytety). Oczywiście nie robią tego w sposób dowolny – cele muszą być odpowiedzią na problemy społeczno-gospodarcze, z którymi boryka się region objęty programem.

Program operacyjny, jak zauważyliśmy po jego przejrzeniu, składa się z różnych priorytetów i działań, na które przyznane są określone alokacje środków. Mają one za zadanie realizować określone cele przez określonych projektodawców (beneficjentów). Poniżej został przedstawiony podział na cele i priorytety RPOWP:

38

39

Rysunek 3. Cele i osie priorytetowe RPO Województwa Podlaskiego.

Co należy zatem zrobić, aby sprawdzić, czy nasz projekt kwalifikuje się do wsparcia w ramach RPOWP?

Po pierwsze, przeczytajmy Szczegółowy opis osi priorytetowych i spróbujmy wpisać swój projekt i jego cele w jeden ze wskazanych priorytetów.

Po drugie, spróbujmy dopasować swój projekt do odpowiedniego ‘działania’. Najlepiej gdy zakres zadań w naszym projekcie pokrywa się z jednym ze wskazanych przykładowych projektów. Dla ułatwienia, poniżej zebraliśmy je w jedną tabelę (pochodzą one ze Szczegółowego opisu osi priorytetowych RPOWP tj. opisu każdego działania i poddziałania, jeśli ono występuje).

Zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych pozarolniczych miejsc pracy przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego

regionu

Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa

1. Wzrost innowacyjności i wspieranie

przedsiębiorczości w regionie

Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa podlaskiego

Podniesienie konkurencyjności podlaskich firm w aspekcie krajowym i międzynarodowym

Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów

przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego

CCEELLEE SSZZCCZZEEGGÓÓŁŁOOWWEE RRPPOO

2. Rozwój infrastruktury transportowej

Zwiększenie dostępności komunikacyjnej województwa

podlaskiego poprzez unowocześnianie

infrastruktury transportowej wpływającej na rozwój

3. Rozwój turystyki i kultury

Wzrost atrakcyjności i konkurencyjności

turystycznej województwa podlaskiego

4. Społeczeństwo informacyjne

Upowszechnienie stosowania technik systemu

telekomunikacyjnego oraz zwiększenie dostępu do usług

elektronicznych poprzez rozbudowę regionalnej

infrastruktury teleinformatycznej

7. Pomoc techniczna Wsparcie instytucji uczestniczących we wdrażaniu RPOWP w województwie

podlaskim

OOSSIIEE PPRRIIOORRYYTTEETTOOWWEE ((CCEELLEE OOPPEERRAACCYYJJNNEE))

5. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska

Zachowanie dziedzictwa środowiska naturalnego

poprzez inwestycje infrastrukturalne

zmniejszające negatywne skutki cywilizacji

6. Rozwój infrastruktury społecznej

Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez poprawę jakości infrastruktury

społecznej

40

Tabela 1. Zestawienie rodzajów projektów możliwych do zrealizowania w poszczególnych działaniach i poddziałaniach RPOWP.

Wyszczególnienie Rodzaje projektów

I OŚ PRIORYTETOWA WZROST INNOWACYJNOŚCI I WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Działanie 1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju innowacyjności

1. Budowa, rozbudowa, przebudowa i remont infrastruktury parków7, inkubatorów8, centrów9.

2. Zakup i instalacja specjalistycznych urządzeń oraz aparatury bezpośrednio związanej z działalnością parków, inkubatorów, centrów.

3. Zagospodarowanie terenu wokół parków, inkubatorów, centrów jeśli jest to ściśle powiązane z projektami wymienionymi w pkt 1-2, nie przekraczające 10% kosztów kwalifikowanych.

4. Rewitalizacja i renowacja obiektów poprzemysłowych i powojskowych, prowadząca do udostępnienia tych obiektów pod parki, inkubatory, centra.

5. Budowa/ przebudowa infrastruktury podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie badań naukowych i rozwojowych wraz z zakupem niezbędnego wyposażenia.

6. Inwestycje w środki trwałe tj. infrastrukturę i urządzenia laboratoryjne, służące do prowadzenia działań badawczo-rozwojowych w przedsiębiorstwach.

7. Prowadzenie badań naukowych (przemysłowych) oraz eksperymentalnych prac rozwojowych (badań przedkonkurencyjnych realizowanych w przedsiębiorstwach).

1. W przypadku projektów wymienionych w pkt. Od 1 do 6, wsparcie otrzymają

podmioty realizujące projekty na terenie województwa podlaskiego, niezależnie od lokalizacji siedziby wnioskodawcy.

2. W przypadku projektów dotyczących badań naukowych oraz prac rozwojowych, wsparcie otrzymają podmioty posiadające na terenie województwa podlaskiego siedzibę lub filie lub oddziały lub zakłady.

3. W przypadku ubiegania się o dotację przez powiązania kooperacyjne, wsparcie uzyskają projekty, które realizowane będą w porozumieniu co najmniej 4 podmiotów. W przypadku kiedy w powiązaniu kooperacyjnym występują jedynie przedsiębiorstwa/przedsiębiorcy, powiązanie kooperacyjne realizowane musi być w porozumieniu co najmniej 10 przedsiębiorców.

4. W przypadku ubiegania się o dotację przez inicjatywy klastrowe, wsparcie uzyskają projekty inicjatyw klastrowych, które realizowane będą w porozumieniu co najmniej 10 podmiotów.

5. Powiązanie kooperacyjne/inicjatywa klastrowa, które otrzyma wsparcie powinno funkcjonować w formie prawnej umożliwiającej ubieganie się o dofinansowanie projektu np. umowy konsorcyjne, stowarzyszenia, spółki prawa handlowego, fundacje.

Działanie 1.2. Region atrakcyjny dla

7 Technologicznych, naukowo-technologicznych, przemysłowych 8 Technologicznych, przedsiębiorczości 9 Obsługi inwestora, promocji, doskonalenia zawodowego, zaawansowanych technologii, badawczo–

rozwojowych, transferu technologii

41


inwestycji

Poddziałanie 1.2.1. Tereny inwestycyjne

1. Kompleksowe uzbrojenie terenów pod działalność gospodarczą, obejmujące drogi oraz sieci: wodociągowe, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe itp. na terenie inwestycyjnym.

2. Budowa i przebudowa infrastruktury wymienionej w pkt. 1 wykraczającej poza teren inwestycyjny jedynie aby skomunikować teren lub włączyć infrastrukturę do istniejącej sieci.

3. Prace studyjno – koncepcyjne dotyczące przygotowania terenów inwestycyjnych o powierzchni poniżej 40ha, w tym opracowanie: - koncepcji zagospodarowania terenu/strefy inwestycyjnej (w tym: ocena stanu infrastruktury technicznej, analiza kosztowa uzbrojenia) - kompleksowych badań geotechnicznych (w tym: określenie warstw geologicznych, nośności gruntu, poziomu lustra wody gruntowej) - studium wykonalności (w tym raport o barierach inwestycyjnych) - opracowania o klimacie inwestycyjnym dla danej lokalizacji - harmonogramów procesu inwestycyjnego - analizy formalno-prawne nieruchomości - analizy kosztowe makroniwelacji - raport o oddziaływaniu na środowisko naturalne

4. Zakup gruntów celem stworzenia i uzbrojenia terenów pod inwestycje (jedynie jako Jako element projektu).

Poddziałanie 1.2.2. Promocja gospodarcza regionu

1. Budowa, rozbudowa, modernizacja terenów targowo–wystawienniczych. 2. Udział w charakterze wystawcy w imprezach targowo-wystawienniczych w kraju i

zagranicą. 3. Organizacja i udział w misjach gospodarczych w kraju i zagranicą. 4. Realizacja kampanii reklamowych promujących region w kraju i zagranicą. 5. Działania promujące wspólną markę powiązań kooperacyjnych / inicjatyw

klastrowych. 1. Wsparcie otrzymają podmioty z terenu województwa podlaskiego. 2. Wsparcie uzyskają projekty powiązań kooperacyjnych, które realizowane będą w

porozumieniu co najmniej 10 podmiotów. 3. Wsparcie uzyskają projekty inicjatyw klastrowych, które realizowane będą w

porozumieniu co najmniej 10 podmiotów. 4. Powiązanie kooperacyjne/inicjatywa klastrowa które otrzyma wsparcie powinno

funkcjonować w formie prawnej umożliwiającej ubieganie się o dofinansowanie projektu np. umowy konsorcyjne, stowarzyszenia, spółki prawa handlowego, fundacje.

5. Wsparcie otrzymają projekty dotyczące tworzenia terenów inwestycyjnych o powierzchni powyżej 5 ha.

6. Projekty dotyczące terenów inwestycyjnych mogą być realizowane jedynie w przypadku posiadania uregulowanego statusu prawnego (teren inwestycyjny musi być przeznaczony w planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego pod działalność gospodarczą). Teren nie może być przeznaczony wyłącznie pod obiekty handlowe.

7. Przedsiębiorstwo może otrzymać wsparcie maksymalnie na dwie imprezy (tj. targi, wystawy, misje) w ciągu jednego roku kalendarzowego.

8. W misji gospodarczej musi uczestniczyć co najmniej 10 podmiotów.

Działanie 1.3. Wsparcie instytucji otoczenia biznesu

1. Utworzenie nowych funduszy pożyczkowych, poręczeniowych. 2. Powiększenie kapitału istniejących funduszy pożyczkowych, poręczeniowych

poprzez ich dokapitalizowanie. 1. Wsparcie na utworzenie bądź dokapitalizowanie funduszy

42


pożyczkowych/poręczeniowych otrzymają podmioty realizujące wymienione projekty na terenie województwa podlaskiego.

2. Wsparcie z funduszy pożyczkowych/poręczeniowych powstałych bądź dokapitalizowanych w ramach działania jedynie dla przedsiębiorców z terenu województwa podlaskiego.

Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw

Poddziałanie 1.4.1. Mikroprzedsiębiorstwa

Pomoc może być udzielona jedynie na nową inwestycję tj. inwestycję w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne związaną z: - utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, - rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa, - dywersyfikacją produkcji przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie nowych,

dodatkowych produktów lub - zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego w istniejącym

przedsiębiorstwie.

Nową inwestycją nie jest inwestycja prowadząca jedynie do odtworzenia zdolności produkcyjnych oraz nabycie udziałów lub akcji przedsiębiorcy. Przykłady: 1. Realizacja zasadniczych zmian produkcji, procesu produkcyjnego lub zmiana w

zakresie sposobu świadczenia usług poprzez racjonalizację, dywersyfikację lub modernizację.

2. Nabycie oraz wytworzenie środków trwałych niezbędnych do prowadzenia, unowocześnienia i rozwoju działalności gospodarczej.

3. Inwestycje w aktywa niematerialne i prawne związane z transferem technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej i technologicznej.

4. Utworzenie lub rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną10

Poddziałanie 1.4.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa

10 Usługi świadczone w fizycznej obecności dostawcy i odbiorcy, nawet jeżeli korzystają oni z urządzeń elektronicznych: a) badanie lekarskie lub wykonywanie zabiegów w gabinecie lekarskim z zastosowaniem sprzętu elektronicznego, przy fizycznej obecności pacjenta; b) wgląd do elektronicznego katalogu w sklepie przy fizycznej obecności klienta; c) rezerwacja biletu lotniczego w biurze podróży przy fizycznej obecności klienta za pomocą sieci komputerowej; d) udostępnienie gier elektronicznych w salonie przy fizycznej obecności użytkownika. 2. Usługi, które nie są świadczone "za pomocą środków elektronicznych" - Usługi o charakterze materialnym, nawet jeżeli świadczone są z wykorzystaniem urządzeń elektronicznych: a) dystrybucja banknotów i biletów przez automaty (banknoty, bilety kolejowe); b) dostęp do płatnych dróg, parkingów itp., nawet jeżeli przy wjeździe lub wyjeździe funkcje kontroli wjazdu lub uiszczenia należności sprawują urządzenia elektroniczne. - Usługi "off-line": dystrybucja CD-ROM-ów lub oprogramowania na dyskietkach. - Usługi, które nie są świadczone z wykorzystaniem elektronicznego systemu przetwarzania i przechowywania danych: a) usługi telefonii głosowej; b) usługi telefaksowe/teleksowe; c) usługi świadczone przez telefonię głosową lub telefaksem, d) telefoniczne/telefaksowe porady lekarskie, e) telefoniczne/telefaksowe porady prawne, f) telefoniczny/telefaksowy marketing bezpośredni. 3. Usługi, które nie są świadczone "na indywidualne żądanie odbiorcy usług" Usługi świadczone w formie przesyłania danych bez indywidualnego zamówienia i przeznaczone do równoczesnego odbioru przez nieograniczoną liczbę odbiorców (transmisja z punktu do wielu punktów): a) usługi transmisji telewizyjnej (włącznie z usługami systemu nadawania audycji na żądanie), określonych w art. 1 lit. a) dyrektywy 89/552/EWG; b) usługi przesyłania sygnału radiowego; c) teletekst (telewizyjny).

43


II OŚ PRIORYTETOWA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ

Działanie 2.1. Rozwój transportu drogowego

Poddziałanie 2.1.1. Regionalna infrastruktura drogowa

1. Budowa, przebudowa, remont dróg wojewódzkich. 2. Budowa, przebudowa, remont ulic (dróg publicznych) w głównych miastach regionu:

Białymstoku, Łomży i Suwałkach - poza drogami krajowymi w tych miastach. 3. Budowa, przebudowa, remont węzłów, skrzyżowań, obwodnic miast w ciągach dróg

określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1. 4. Budowa, przebudowa, remont drogowych obiektów inżynieryjnych, w tym mostów,

estakad, wiaduktów, tuneli drogowych, kładek dla pieszych, przejść podziemnych w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1.

5. Budowa, przebudowa, remont obiektów i urządzeń poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego (np.: zjazdy, zatoki przystankowe, sygnalizacja świetlna, bariery ochronne, ogrodzenia, osłony przeciwolśnieniowe, ekrany akustyczne) w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1., jeśli stanowią element składowy większego projektu inwestycyjnego.

6. Budowa, przebudowa lub modernizacja oświetlenia ulicznego w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1., jeśli stanowi element składowy większego projektu inwestycyjnego.

7. Budowa i remont chodników i przejść dla pieszych, ścieżek rowerowych oraz inne prace infrastrukturalne zwiększające bezpieczeństwo pieszych, rowerzystów, czy zwierząt w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1, jeśli stanowią element składowy większego projektu inwestycyjnego.

8. Budowa, przebudowa, remont infrastruktury towarzyszącej w pasie drogowym nie związanej z drogą (m.in.: wodociąg, kanalizacja sanitarna i deszczowa, sieć napowietrzna, kanalizacja teletechniczna) w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1., jeśli stanowi element składowy większego projektu inwestycyjnego, a koszt związany z tymi pracami nie przekracza 30% kosztów kwalifikowanych projektu.

9. Budowa Inteligentnych Systemów Transportu – projekty z zakresu systemów sterowania sygnalizacją i ruchem (w tym znaki drogowe o zmiennej treści) oraz systemy monitorowania ruchu wraz z informowaniem o aktualnej sytuacji ruchowej na drogach określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.1.

Poddziałanie 2.1.2. Lokalna infrastruktura drogowa

1. Budowa, przebudowa, remont publicznych dróg powiatowych – o SDR powyżej 300 (z wyłączeniem dróg publicznych w głównych miastach regionu: Białymstoku, Łomży, Suwałkach).

2. Budowa, przebudowa, remont publicznych dróg gminnych – o SDR powyżej 100(z wyłączeniem dróg publicznych w głównych miastach regionu: Białymstoku, Łomży, Suwałkach).

3. Remont dróg określonych w pkt. 1 i 2 poddziałania 2.1.2 o szerokości jezdni zgodnej z ich szerokością normatywną

4. Budowa, przebudowa, remont węzłów, skrzyżowań, obwodnic miast w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2.

5. Budowa, przebudowa, remont drogowych obiektów inżynieryjnych, w tym mostów, estakad,

5 W przypadku przedsiębiorców chcących ubiegać się o dofinansowanie projektu znajdującego się w Sekcji I, Dział 56 PKD oraz nr 93.29Z* wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007r. (Dz.U. Nr 251, poz. 1885) zakwalifikowanie go do Działania 1.4 będzie możliwe pod warunkiem występowania braku powiązania z branżą turystyczną oraz celami Działania 3.2.

44


wiaduktów, tuneli drogowych, kładek dla pieszych, przejść podziemnych w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2.

6. Budowa, przebudowa, remont obiektów i urządzeń poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego (np.: zjazdy, zatoki przystankowe, sygnalizacja świetlna, bariery ochronne, ogrodzenia, osłony przeciwolśnieniowe, ekrany akustyczne) w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2., jeśli stanowią element składowy większego projektu inwestycyjnego.

7. Przebudowa lub modernizacja oświetlenia ulicznego w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2., jeśli stanowi element składowy większego projektu inwestycyjnego.

8. Budowa i remont chodników i przejść dla pieszych, ścieżek rowerowych oraz inne prace infrastrukturalne zwiększające bezpieczeństwo pieszych, rowerzystów czy zwierząt w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2., jeśli stanowią element składowy większego projektu inwestycyjnego.

9. Zakup wyposażenia/sprzętu na potrzeby instytucji działających w sferze bezpieczeństwa ruchu drogowego, służącego poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

10. Przebudowa, remont infrastruktury towarzyszącej w pasie drogowym nie związanej z drogą (m.in.: wodociąg, kanalizacja sanitarna i deszczowa, sieć napowietrzna, kanalizacja teletechniczna) w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2., jeśli stanowi element składowy większego projektu inwestycyjnego, a koszt związany z tymi pracami nie przekracza 30% kosztów kwalifikowanych projektu.

11. Budowa Inteligentnych Systemów Transportu – projekty z zakresu systemów sterowania sygnalizacją i ruchem (w tym znaki drogowe o zmiennej treści) oraz systemy monitorowania ruchu wraz z informowaniem o aktualnej sytuacji ruchowej na drogach w ciągach dróg określonych w pkt 1 i 2 Poddziałania 2.1.2.

Działanie 2.2. Rozwój transportu lotniczego

1. Budowa infrastruktury lotniskowej. 2. Budowa infrastruktury technicznej, operacyjnej lub towarzyszącej służącej do

obsługi infrastruktury lotniskowej, w szczególności dróg wewnętrznych i wokół lotniska, parkingów, hangarów i placów postojowych dla sprzętu lotniczego, przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych, itp.

3. Budowa infrastruktury portowej i okołoportowej. 4. Prace związane z przygotowaniem projektu, w tym przygotowanie ekspertyz,

specjalistycznych analiz i dokumentacji technicznej. 5. Zakup sprzętu/wyposażenia niezbędnego do funkcjonowania lotniska.

Działanie 2.3. Rozwój transportu publicznego

1. Budowa systemów parkingów dla samochodów „Park & Ride” oraz dla rowerów „Park & Bike”, przy krańcowych przystankach i węzłach przesiadkowych komunikacji zbiorowej.

2. Adaptacja linii kolejowych na potrzeby komunikacji zbiorowej. 3. Wyposażenie dróg/ulic w infrastrukturę służącą obsłudze transportu publicznego

(np.: zatoki, podjazdy, zjazdy, pętle) oraz pasażerów (np.: przystanki, wysepki). 4. Budowa lub przebudowa zajezdni autobusowych. 5. Budowa, przebudowa, rozbudowa przystanków, stacji i węzłów przesiadkowych

zintegrowanych z różnymi rodzajami systemów transportu. 6. Nabycie nowego lub modernizacja istniejącego taboru kolejowego, w tym

szynobusów, wykorzystywanego wyłącznie w ramach publicznego transportu miejskiego, jeśli stanowi element składowy większego projektu inwestycyjnego.

7. Zakup taboru na potrzeby transportu publicznego. 8. Budowa lub przebudowa stacji dystrybucji gazu ziemnego lub biopaliw, jeśli stanowi

element składowy projektu związanego z budową lub przebudową infrastruktury publicznego transportu miejskiego.

9. Inteligentne Systemy Transportu (zakup i montaż urządzeń z zakresu telematyki) – projekty z zakresu organizacji i bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach publicznych w tym:

a) systemy centralnego sterowania ruchem drogowym oraz monitorowania ruchu drogowego (np.: sygnalizacja akustyczna, świetlna, znaki drogowe o zmiennej treści)

b) system zarządzania zdarzeniami i automatyczna rejestracja wykroczeń

45


drogowych c) system zarządzania miejscami parkingowymi i kontrola dostępu d) zintegrowany system elektronicznej obsługi podróżnych transporcie

publicznym: - elektroniczny system informacji pasażerskiej (elektroniczne tablice informacyjne) - elektroniczny system dystrybucji i identyfikacji biletów

Działanie 2.4. Rozwój transportu kolejowego

Nabycie nowego taboru kolejowego (wyłącznie) na potrzeby regionalnych przewozów pasażerskich – kolejowych pojazdów szynowych. Poprzez regionalne pasażerskie przewozy kolejowe rozumie się przewozy pasażerskie w granicach województwa podlaskiego (objętego RPOWP na lata 2007-2013) lub realizujące połączenia z sąsiednimi województwami do najbliższych stacji węzłowych położonych na ich obszarze z wyłączeniem przewozów kolejowych w ramach transportu miejskiego.

III OŚ PRIORYTETOWA ROZWÓJ TURYSTYKI I KULTURY

Działanie 3.1. Rozwój atrakcyjności turystycznej regionu

1. Budowa, przebudowa i remont infrastruktury aktywnych form turystyki wraz z niezbędnym wyposażeniem i terenów rekreacyjnych w tym budowa ciągów pieszo – rowerowych stanowiących element większego projektu.

2. Budowa, przebudowa i remont infrastruktury sportowej ( stadiony piłkarskie, hale sportowe, obiekty pływackie) podnoszącej atrakcyjność turystyczną regionu.

3. Budowa, przebudowa i remont bazy okołoturystycznej. 4. Budowa, przebudowa i remont infrastruktury kulturalnej przyczyniającej się do

aktywnego udziału społeczeństwa w kulturze i turystyce. 5. Tworzenie sieci centrów i punktów informacji turystycznej (w tym także

przygotowanie i dystrybucja nieodpłatnych publikacji służących informacji turystycznej, tylko jako element większego projektu).

6. Budowa, przebudowa i remont infrastruktury transportu wodnego i obiektów wodnych wykorzystywanych do celów rekreacyjno - turystycznych.

7. Budowa, przebudowa i remont obiektów infrastruktury uzdrowisk związanej z rozwojem funkcji leczniczo - wypoczynkowych (nie będących standardową infrastrukturą rekreacyjno – sportową służącą zaspokajaniu potrzeb społecznych mieszkańców) na terenach gmin uzdrowiskowych.

8. Tworzenie systemów oznakowania obszarów i atrakcji turystycznych. 9. Budowa centrów wystawienniczych i kongresowych. 10. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa turystycznego między innymi poprzez

tworzenie systemu monitoringu strategicznych punktów w miejscowościach turystyczno – wypoczynkowych.

11. Zintegrowane kampanie promocyjne (w tym udział w targach) w kraju i za granicą, których celem jest promocja turystyczna i kulturalna regionu.

W ramach ww. projektów możliwe jest realizowanie infrastruktury gastronomiczno – noclegowej jeżeli stanowić będzie element większego projektu – max w wysokości do 5% wydatków kwalifikowanych środków pochodzących z dotacji rozwojowej. W ramach jednego projektu nie można łączyć inwestycji infrastrukturalnych z projektami promocyjnymi. Wsparcie uzyskają projekty nie objęte dofinansowaniem w ramach PO Rozwój Obszarów Wiejskich. W ramach RPOWP wspierany będzie rozwój lokalnej i regionalnej infrastruktury turystycznej.

46


Działanie 3.2. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw z branży turystycznej


Pomoc może być udzielona jedynie na nową inwestycję tj. inwestycję w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne związaną z:

- utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, - rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa, - dywersyfikacją produkcji przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie nowych, dodatkowych produktów lub - zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie.

Nową inwestycją nie jest inwestycja prowadząca jedynie do odtworzenia zdolności produkcyjnych oraz nabycie udziałów lub akcji przedsiębiorcy. Projekty powinny dotyczyć lokalnej i regionalnej infrastruktury turystycznej: 1. Budowa, przebudowa, rozbudowa obiektów infrastruktury turystycznej. 2. Nabycie oraz wytworzenie środków trwałych niezbędnych do prowadzenia,

unowocześnienia i rozwoju działalności gospodarczej 3. Stworzenie unikatowej oferty turystycznej w skali regionu lub kraju 4. Utworzenie lub rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną11.

Poddziałanie 3.2.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa

IV OŚ PRIORYTETOWA SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE

1. Budowa infrastruktury dostępu obywateli do szerokopasmowego Internetu tzw. „ostatnia mila”.

2. Budowa regionalnych i lokalnych sieci teleinformatycznych. 3. Tworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu. 4. Tworzenie Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej dla poziomu

11 Usługi świadczone w fizycznej obecności dostawcy i odbiorcy, nawet jeżeli korzystają oni z urządzeń elektronicznych: a) badanie lekarskie lub wykonywanie zabiegów w gabinecie lekarskim z zastosowaniem sprzętu elektronicznego, przy fizycznej obecności pacjenta; b) wgląd do elektronicznego katalogu w sklepie przy fizycznej obecności klienta; c) rezerwacja biletu lotniczego w biurze podróży przy fizycznej obecności klienta za pomocą sieci komputerowej; d) udostępnienie gier elektronicznych w salonie przy fizycznej obecności użytkownika. 2. Usługi, które nie są świadczone "za pomocą środków elektronicznych" - Usługi o charakterze materialnym, nawet jeżeli świadczone są z wykorzystaniem urządzeń elektronicznych: a) dystrybucja banknotów i biletów przez automaty (banknoty, bilety kolejowe); b) dostęp do płatnych dróg, parkingów itp., nawet jeżeli przy wjeździe lub wyjeździe funkcje kontroli wjazdu lub uiszczenia należności sprawują urządzenia elektroniczne. - Usługi "off-line": dystrybucja CD-ROM-ów lub oprogramowania na dyskietkach. - Usługi, które nie są świadczone z wykorzystaniem elektronicznego systemu przetwarzania i przechowywania danych: a) usługi telefonii głosowej; b) usługi telefaksowe/teleksowe; c) usługi świadczone przez telefonię głosową lub telefaksem, d) telefoniczne/telefaksowe porady lekarskie, e) telefoniczne/telefaksowe porady prawne, f) telefoniczny/telefaksowy marketing bezpośredni. 3. Usługi, które nie są świadczone "na indywidualne żądanie odbiorcy usług" Usługi świadczone w formie przesyłania danych bez indywidualnego zamówienia i przeznaczone do równoczesnego odbioru przez nieograniczoną liczbę odbiorców (transmisja z punktu do wielu punktów): a) usługi transmisji telewizyjnej (włącznie z usługami systemu nadawania audycji na żądanie), określonych w art. 1 lit. a) dyrektywy 89/552/EWG; b) usługi przesyłania sygnału radiowego; c) teletekst (telewizyjny). 5 W przypadku przedsiębiorców chcących ubiegać się o dofinansowanie projektu znajdującego się w Sekcji I, Dział 56 PKD oraz nr 93.29Z* wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007r. (Dz.U. Nr 251, poz. 1885) zakwalifikowanie go do Działania 1.4 będzie możliwe pod warunkiem występowania braku powiązania z branżą turystyczną oraz celami Działania 3.2.

47


regionalnego i lokalnego. 5. Zakup i wdrożenie systemów back-office-owych umożliwiających sprawny i

bezpieczny dostęp do zasobów danych i informacji publicznej. 6. Zakup i wdrożenie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu

wspomagania zarządzania oraz zintegrowanych, interaktywnych usług administracji elektronicznej (e-administracja) na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym zwiększających zakres oraz dostępność usług świadczonych drogą elektroniczną (front-office).

7. Zakup i wdrożenie systemów bezpiecznego świadczenia usług elektronicznych oraz wdrożenie podpisu elektronicznego.

8. Zastosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w ochronie zdrowia poprzez rozwój aplikacji telemedycznych (e-zdrowie), w tym m.in. sprawozdawczość medyczna, sprawozdawczość w zakresie rozliczeń finansowych, elektroniczna karta zdrowia, e-recepty, a także usług informacyjnych, np.: telekonsultacje, rejestracja przez Internet itp.

9. Zastosowanie nowoczesnych technologii informacyjnych w edukacji wspierających wszelkie formy zdalnego kształcenia i doskonalenia zawodowego (e-nauka) takie jak, np.: specjalistyczne systemy dla niepełnosprawnych, doskonalenie zawodowe dorosłych, systemy wspierające edukację trzeciego wieku oraz wspieranie edukacji szkolnej i studiów wyższych.

10. Zastosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w ochronie zdrowia i edukacji w celach sprawnego zarządzania.

11. Zastosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w e-bezpieczeństwie poprzez zastosowanie aplikacji do przesyłu informacji o zagrożeniach, np.: monitoring wizyjny, struktury antykryzysowe, powiadamianie służb.

12. Elektroniczne usługi i treści dla biznesu i obywateli – elektroniczne platformy usług, rozwój zasobów cyfrowych, w tym: - budowa, wdrożenie i rozwój platformy systemu e-learning’owego, - rozwój regionalnych zasobów cyfrowych promujących zdrowie (w tym m.in. sieć szpitali, uzdrowisk, świadczonych usług), - rozwój zasobów cyfrowych m.in promujących turystykę, kulturę regionu, tj. cyfrowe zasoby biblioteczne i archiwalne, zasoby wirtualnych muzeów, systemy informacji turystycznej i kulturalnej oraz usług elektronicznych w zakresie kultury i turystyki (e-kultura, e-turystyka), a także cyfrowa mapa hydrograficzna, transportowa, zarządzania kryzysowego, obszarów inwestycyjnych, - stworzenie podstaw systemowych, organizacyjnych i instytucjonalnych do wspierania rozwoju rynków elektronicznych (platforma e-biznes), tworzenie wirtualnego inkubatora przedsiębiorczości, którego celem będzie obsługa i wsparcie nowo powstających wirtualnych przedsiębiorstw.

13. Tworzenie aplikacji oraz usług elektronicznych wspierających pracę na odległość (telepraca) oraz e-biznes.

14. Budowa sieci jako niezbędny element wyżej wymienionych typów projektów. V OŚ PRIORYTETOWA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY OCHRONY ŚRODOWISKA

Działanie 5.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska

I. Poprawa jakości powietrza 1. Budowa, przebudowa, remont systemów ciepłowniczych i ich wyposażenie w

instalacje ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza. 2. Montaż instalacji ograniczających emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do

powietrza. 3. Przekształcenie istniejących systemów ogrzewania w systemy bardziej przyjazne dla

środowiska, w szczególności ograniczenie „niskiej emisji”. 4. Modernizacja istniejących linii dystrybucji ciepła użytkowego poprzez stosowanie

energooszczędnych technologii i rozwiązań.

Działanie 5.2. Rozwój lokalnej

48


infrastruktury ochrony środowiska

5. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej (kościoły, placówki kultury, szkoły wyższe, podmioty tworzące system oświaty w myśl ustawy o systemie oświaty, domy pomocy społecznej, zakłady opieki zdrowotnej świadczące usługi medyczne w publicznym systemie ochrony zdrowia) wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne (potwierdzona audytem energetycznym).

Nie przewiduje się wsparcia termomodernizacji budynków stanowiących siedzibę administracji publicznej i termomodernizacji budynków, których użytkownikiem lub właścicielem jest spółka, w której większościowym udziałowcem jest jednostka administracji publicznej lub jednostka organizacyjna administracji publicznej. Gospodarka wodno-ściekowa 1. Budowa, przebudowa, rozbudowa, remont oczyszczalni ścieków. 2. Budowa, przebudowa, rozbudowa, remont sieci kanalizacyjnych. 3. Budowa, przebudowa, rozbudowa, remont elementów systemów zaopatrzenia w

wodę (łącznie z budową systemu sieci kanalizacyjnych). 4. Budowa, przebudowa, rozbudowa, remont sieci wodociągowych (łącznie z budową

systemu sieci kanalizacyjnych). 5. Budowa, przebudowa, rozbudowa, remont ujęć i stacji uzdatniania wody. 6. Budowa, przebudowa, remont zbiorników umożliwiających pozyskanie wody pitnej. 7. Zakup, remont urządzeń do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i

przesyłania ścieków, uzdatniania wody, urządzeń regulujących ciśnienie wody. III. Gospodarka odpadami 1. Tworzenie kompleksowych systemów gospodarowania odpadami (np.: budowa

międzygminnych sortowni, kompostowni, obiektów końcowej utylizacji odpadów: zakładów mechaniczno-biologicznych, spalarni, wysypisk jako najmniej preferowanych).

2. Budowa punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, niebezpiecznych, składowisk jako elementu zakładu zagospodarowania odpadów, instalacji umożliwiających przygotowanie odpadów do odzysku, recyklingu, instalacji do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii.

3. Uzupełnianie istniejących systemów gospodarki odpadami o wszystkie konieczne elementy dla osiągnięcia kompleksowości.

4. Dostosowanie istniejących składowisk odpadów do obowiązujących przepisów. 5. Budowa, przebudowa spalarni odpadów niebezpiecznych, w tym odpadów

poszpitalnych. 6. Budowa, rekultywacja, likwidacja składowisk odpadów w tym odpadów

niebezpiecznych. 7. Zakup urządzeń, instalacji i wyposażenia do segregacji odpadów. 8. Budowa, przebudowa miejsc utylizacji opakowań i nieużytych środków ochrony

roślin. 9. Likwidacja dzikich wysypisk śmieci. IV. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii 1. Budowa, przebudowa infrastruktury i zakup urządzeń do produkcji, przetwarzania,

magazynowania i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych (energia wiatrowa, wodna, kolektory słoneczne, ogniwa fotowaltaniczne, energia uzyskiwana z wykorzystania biomasy i inne).

2. Zakup nowoczesnych technologii oraz know how w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

3. Budowa, zwiększenie mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła ze źródeł odnawialnych.

4. Budowa sieci energetycznej dla celów dystrybucji uzyskanej energii ze źródeł odnawialnych do istniejącej sieci energetycznej.

V. Ochrona przyrody 1. Projekty zapobiegające wyginięciu zagrożonych gatunków, mające na celu

zachowanie bioróżnorodności gatunkowej, zachowanie różnorodności ekosystemów

49


i krajobrazów, z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych (ekosystemów). 2. Zapewnienie drożności korytarzy ekologicznych. 3. Budowa, przebudowa, doposażenie infrastruktury ośrodków edukacji ekologicznej,

w tym infrastruktury służącej promocji obszarów Natura 2000. 4. Tworzenie systemów monitorowania środowiska. 5. Zakup specjalistycznego sprzętu do akcji ratowniczych, usuwania skutków zagrożeń

naturalnych i poważnych awarii. 6. Tworzenie i modernizacja baz danych do gromadzenia i przetwarzania informacji o

środowisku. 7. Kształtowanie postaw ekologicznych, edukacja ekologiczna

VI OŚ PRIORYTETOWA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ

Działanie 6.1. Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji

Projekty dotyczące szkolnictwa wyższego, za wyjątkiem projektów, które znajdują się na liście indykatywnej załączonej do PO Infrastruktura i Środowisko, PO Rozwój Polski Wschodniej. 1. Budowa (rozbudowa, nadbudowa, odbudowa), przebudowa, remont obiektów

dydaktycznych, w tym laboratoriów dydaktycznych, pracowni komputerowych, bibliotek w szkołach wyższych, obiektów służących prowadzeniu działalności naukowej i badawczej (termomodernizacja możliwa tylko jako element szerszego projektu).

2. Budowa (rozbudowa, nadbudowa, odbudowa), przebudowa, obiektów infrastruktury bazy socjalnej szkół wyższych: np. akademiki, stołówki.

3. Przebudowa, remont, adaptacja budynków na cele dydaktyczne. 4. Dostosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych jako jeden z elementów

projektu. 5. Zagospodarowanie otoczenia obiektów wyłącznie jako jeden z elementów realizacji

projektów wymienionych w pkt 1-4 nie przekraczające 20% kosztów kwalifikowanych projektu.

6. Wyposażenie obiektów wymienionych w pkt 1 i 3 w urządzenia dydaktyczne, pomoce naukowe ściśle związane z celem edukacyjnym, naukowo-badawczym.

7. Informatyzacja tylko dla celów dydaktycznych, naukowo-badawczych. II. Projekty dotyczące przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, pozostałych podmiotów tworzących system oświaty w myśl ustawy o systemie oświaty: 1. Budowa (rozbudowa, nadbudowa, odbudowa), przebudowa, remont obiektów

dydaktycznych, w tym przedszkoli, obiektów szkolnych, laboratoriów dydaktycznych, sal do praktycznej nauki zawodu w szkołach ponadgimnazjalnych, innych podmiotach tworzących system oświaty w myśl ustawy o systemie oświaty i ich wyposażenie ściśle związane z celem edukacyjnym(termomodernizacja możliwa tylko jako element szerszego projektu).

2. Budowa (rozbudowa, nadbudowa, odbudowa), przebudowa, remont bibliotek przyszkolnych i ich wyposażenie.

3. Budowa (rozbudowa, nadbudowa, odbudowa), przebudowa, remont obiektów infrastruktury bazy socjalnej np. burs, internatów, stołówek.

4. Budowa (rozbudowa, nadbudowa, odbudowa), przebudowa, remont szkolnych obiektów sportowych, np. sal gimnastycznych, hal, boisk sportowych, basenów przyszkolnych i ich wyposażenie.

5. Przebudowa, remont, adaptacja budynków na cele dydaktyczne i ich wyposażenie ściśle związane z celem edukacyjnym.

6. Dostosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych jako jeden z elementów

50


projektu. 7. Zagospodarowanie otoczenia obiektów wyłącznie w przypadku realizacji projektów

wymienionych w pkt 1-6 nie przekraczające 20% kosztów kwalifikowanych projektu. 8. Informatyzacja tylko dla celów dydaktycznych.

Działanie 6.2. Rozwój infrastruktury z zakresu opieki zdrowotnej

I. Projekty dotyczące zakładów opieki zdrowotnej, regionalnych ośrodków diagnostycznych i terapeutycznych: 1. Przebudowa, rozbudowa, remont obiektów związanych z infrastrukturą ochrony

zdrowia, w taki sposób aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa, zwłaszcza Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2006r. Nr 213, poz. 1568) (termomodernizacja możliwa tylko jako element szerszego projektu).

2. Przebudowa i wyposażenie sal operacyjnych. 3. Modernizacja, zakup nowych sprzętów i aparatury medycznej z wyłączeniem

produktów jednorazowego użytku oraz prace remontowe wynikające z konieczności dostosowania pomieszczeń do użytkowania zakupionego sprzętu.

4. Zakup sprzętu i aparatury do diagnostyki i terapii, w szczególności chorób układu krążenia oraz chorób nowotworowych (między innymi mammografy, tomografy, sprzęt do angiografii inwazyjnej, sprzęt do koronarografii, sprzęt radiologiczny z możliwością tworzenia obrazów cyfrowych i możliwością analizy telemetrycznej, aparaty USG, aparaty EEG, aparaty EKG, aparaty do hemodializy, endoskopy z torem wizyjnym wraz z osprzętem do sterylizacji), a także na oddziały kardiologii, ortopedii, zakaźne, rehabilitacyjne, psychiatryczne, neurologiczne oraz prace remontowe wynikające z konieczności dostosowania pomieszczeń do użytkowania zakupionego sprzętu.

5. Dostosowanie obiektów do potrzeb pacjentów, w szczególności osób niepełnosprawnych jako element szerszego projektu.

II. Projekty dotyczące lokalnych ośrodków zdrowia: 1. Przebudowa, rozbudowa, remont obiektów związanych z infrastrukturą ochrony

zdrowia w taki sposób, aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa, zwłaszcza Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2006r. Nr 213, poz. 1568) (termomodernizacja możliwa tylko jako element szerszego projektu).

2. Przebudowa i wyposażenie sal zabiegowych. 3. Dostosowanie obiektów do potrzeb pacjentów, w szczególności osób

niepełnosprawnych, jako element szerszego projektu. 4. Modernizacja oraz zakup nowych sprzętów i aparatury medycznej m. in. sprzętu i

aparatury do diagnostyki, terapii i rehabilitacji z wyłączeniem produktów jednorazowego użytku oraz prace remontowe wynikające z konieczności dostosowania pomieszczeń do użytkowania zakupionego sprzętu.

Działanie 6.3. Rozwój infrastruktury z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa historycznego i kulturowego

1. Rozbudowa, przebudowa, remont obiektów kultury. 2. Budowa ośrodków i centrów kultury. 3. Ochrona, konserwacja obiektów dziedzictwa kulturowego, historycznego. 4. Konserwacja zabytków ruchomych, księgozbiorów, muzealiów, archiwów. 5. Konserwacja, renowacja, rewaloryzacja, remont, adaptacja, na cele kulturalne

historycznych i zabytkowych obiektów (w tym sakralnych, obiektów wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków, uznanych za Pomniki Historii, miejsca pamięci narodowej, pomniki przyrody) wraz z ich otoczeniem.

6. Zabezpieczenie obiektów dziedzictwa kulturowego, historycznego na wypadek zagrożeń (w szczególności przed włamaniem, kradzieżą, pożarem).

7. Budowa, rozbudowa, przebudowa, remont publicznej infrastruktury kultury,

51


przyczyniającej się do aktywnego udziału społeczeństwa w kulturze. 8. Kompleksowe zagospodarowanie otoczenia obiektów zabytkowych wyłącznie w

powiązaniu z ww. typami projektów nie przekraczające 20% kosztów kwalifikowanych projektu.

9. Przeciwdziałanie niszczeniu stanowisk i obiektów archeologicznych. 10. Zakup wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności kulturalnej w

obiektach o znaczeniu ponadlokalnym. 11. Akcje promocyjne i edukacyjne w połączeniu z ww. typami projektów.

VII OŚ PRIORYTETOWA POMOC TECHNICZNA

Działanie 7.1. Wsparcie procesu wdrażania RPO

1. Zatrudnienie kadr obsługujących RPOWP na lata 2007-2013 na poziomie województwa a także refundacja kosztów zatrudnienia osób zajmujących się zamknięciem realizacji ZPORR.

2. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych kadr zajmujących się wdrażaniem RPOWP na lata 2007-2013 oraz programowaniem na kolejny okres programowania m.in.: poprzez udział w studiach, szkoleniach, seminariach, konferencjach, stażach, kursach, wizytach studyjnych i innych formach kształcenia ustawicznego.

3. Wsparcie eksperckie realizacji Programu w postaci przeprowadzonych analiz, ekspertyz i ocen oraz badań ewaluacyjnych Programu.

4. Zakup wyposażenia biurowego oraz materiałów biurowych, sprzętu komputerowego, specjalistycznych systemów informatycznych związanych z obsługą Programu, sprzętu telekomunikacyjnego, audiowizualnego.

5. Leasing środków transportu. 6. Eksploatacja środków transportu. 7. Organizacja procesu monitorowania, kontroli finansowej i audytu Programu oraz

oceny i kontroli realizacji projektów. 8. Budowa, rozbudowa, wynajem, remont lub adaptacja powierzchni biurowych. 9. Bieżące utrzymanie Instytucji Zarządzającej. 10. Organizacja i funkcjonowanie punktów informacyjnych 11. Stworzenie optymalnych warunków dla procesu programowania na kolejny okres

programowania m.in. poprzez: zatrudnienie pracowników zajmujących się programowaniem, organizację seminariów, konferencji i konsultacji oraz przygotowanie niezbędnych dokumentów i analiz dot. przyszłego okresu programowania.

12. Archiwizacja dokumentacji.

Działanie 7.2. Działania informacyjne i promocyjne

1. Przygotowanie i upowszechnianie materiałów promocyjnych i informacyjnych, m.in.: broszur, folderów, biuletynów informacyjnych, publikacji dot. RPOWP na lata 2007-2013, w tym materiałów prasowych, a także dokumentów programowych.

2. Organizacja imprez promujących RPOWP na lata 2007-2013 oraz kolejny okres programowania, m.in.: konferencji, seminariów, kampanii i akcji medialnych.

3. Organizacja i funkcjonowanie punktów informacyjnych. 4. Działania szkoleniowe i informacyjne dla potencjalnych beneficjentów i

beneficjentów. 5. Przygotowanie projektu graficznego i wykonanie strony internetowej/portalu

internetowego, aktualizacja danych i administrowanie stroną internetową/portalem dotyczących RPOWP na lata 2007-2013.

2.1.3. Czy moja instytucja jest uprawniona do ubiegania się o dofinansowanie projektu?

Każdy podmiot gospodarczy, podmiot lub przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne, odpowiedzialne za inicjowanie lub inicjujące i realizujące operacje jest nazywany beneficjentem. IZ RPOWP określa potencjalnych beneficjentów (ich kategorie),

którzy mogą występować z wnioskiem o dofinansowanie projektów w ramach poszczególnych działań i poddziałań RPOWP. Proces ubiegania się o dofinansowanie należy zatem zacząć od sprawdzenia, czy nasza instytucja może być beneficjentem programu.

Tabela 2. Zestawienie beneficjentów w układzie działań i poddziałań RPOWP.

Wyszczególnienie*

Adm

inis

trac

ja r

ządo

wa

Jed

nost

ki s

amor

ządu

ter

ytor

ialn

ego,

ich

zwią

zki i

sto

war

zysz

enia

Jed

nost

ki o

rgan

izac

yjne

JST

posi

adając

e os

obow

ość

praw

n a

Jedn

ostk

i sek

tora

fin

ansó

w p

ubl.

posi

adając

e os

obow

ość

praw

ną

Szk

oły

wyż

sze

Oso

by p

raw

ne i

fizyc

zne

(org

any

prow

adzą

ce

plac

ówki

w s

yste

mie

oś

wia

ty

Jedn

ostk

i nau

kow

e, b

adaw

czo-

rozw

ojow

e

Pod

mio

ty z

arzą

dzając

e pa

rkam

i, in

kuba

tora

mi,

cent

ram

i

Prz

edsięb

iorc

y sp

ełni

ając

y ok

reśl

one

wym

agan

ia

Zin

styt

ucjo

naliz

owan

e in

icja

tyw

y kl

astr

owe,

pow

iąza

nia

koop

erac

yjne

Mik

ro,

mał

e i ś

redn

ie p

rzed

sięb

iors

twa

Duż

e pr

zeds

iębi

orst

wa

Org

aniz

acje

poz

arzą

dow

e, o

rgan

izac

je

poży

tku

publ

iczn

ego

, ag

encj

e, f

unda

cje,

st

owar

zysz

enia

PG

L La

sy P

ańst

wow

e i j

ego

jedn

ostk

i or

gani

zacy

jne,

par

ki n

arod

owe

i kr

ajob

razo

we

Koś

cioł

y i z

wią

zki w

yzna

niow

e or

az ic

h os

oby

praw

ne

Publ

iczn

e za

kład

y op

ieki

zdr

owot

nej,

I OŚ PRIORYTETOWA WZROST INNOWACYJNOŚCI I WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

- - - - - - - - - - - - - - -

Działanie 1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju innowacyjności

x x x x x x x x

Działanie 1.2. Region atrakcyjny dla inwestycji

- - - - - - - - - - - - - - -

Poddziałanie 1.2.1. Tereny inwestycyjne

x x x

Poddziałanie 1.2.2. Promocja gospodarcza regionu

x x x x x

Działanie 1.3. Wsparcie instytucji otoczenia biznesu

x

Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw


x Poddziałanie 1.4.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa

II OŚ PRIORYTETOWA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY

- - - - - - - - - - - - - - -

52

53

Wyszczególnienie*

Adm

inis

trac

ja r

ządo

wa

Jed

nost

ki s

amor

ządu

ter

ytor

ialn

ego,

ich

zwią

zki i

sto

war

zysz

enia

Jed

nost

ki o

rgan

izac

yjne

JST

posi

adając

e os

obow

ość

praw

n a

Jedn

ostk

i sek

tora

fin

ansó

w p

ubl.

posi

adając

e os

obow

ość

praw

ną

Szk

oły

wyż

sze

Oso

by p

raw

ne i

fizyc

zne

(org

any

prow

adzą

ce

plac

ówki

w s

yste

mie

oś

wia

ty

Jedn

ostk

i nau

kow

e, b

adaw

czo-

rozw

ojow

e

Pod

mio

ty z

arzą

dzając

e pa

rkam

i, in

kuba

tora

mi,

cent

ram

i

Prz

edsięb

iorc

y sp

ełni

ając

y ok

reśl

one

wym

agan

ia

Zin

styt

ucjo

naliz

owan

e in

icja

tyw

y kl

astr

owe,

pow

iąza

nia

koop

erac

yjne

Mik

ro,

mał

e i ś

redn

ie p

rzed

sięb

iors

twa

Duż

e pr

zeds

iębi

orst

wa

Org

aniz

acje

poz

arzą

dow

e, o

rgan

izac

je

poży

tku

publ

iczn

ego

, ag

encj

e, f

unda

cje,

st

owar

zysz

enia

PG

L La

sy P

ańst

wow

e i j

ego

jedn

ostk

i or

gani

zacy

jne,

par

ki n

arod

owe

i kr

ajob

razo

we

Koś

cioł

y i z

wią

zki w

yzna

niow

e or

az ic

h os

oby

praw

ne

Publ

iczn

e za

kład

y op

ieki

zdr

owot

nej,

TRANSPORTOWEJ

Działanie 2.1. Rozwój transportu drogowego

- - - - - - - - - - - - - - -

Poddziałanie 2.1.1. Regionalna infrastruktura drogowa

x x x Poddziałanie 2.1.2. Lokalna infrastruktura drogowa

Działanie 2.2. Rozwój transportu lotniczego

x x x x x

Działanie 2.3. Rozwój transportu publicznego

x x

Działanie 2.4. Rozwój transportu kolejowego

x x x

III OŚ PRIORYTETOWA ROZWÓJ TURYSTYKI I KULTURY

- - - - - - - - - - - - - - -

Działanie 3.1. Rozwój atrakcyjności turystycznej regionu

x x x x x x x

Działanie 3.2. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw z branży turystycznej

- - - - - - - - - - - - - - -


x Poddziałanie 3.2.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa

IV OŚ PRIORYTETOWA SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE

x x x x x x x x

V OŚ PRIORYTETOWA - - - - - - - - - - - - - - -

54

Wyszczególnienie*

Adm

inis

trac

ja r

ządo

wa

Jed

nost

ki s

amor

ządu

ter

ytor

ialn

ego,

ich

zwią

zki i

sto

war

zysz

enia

Jed

nost

ki o

rgan

izac

yjne

JST

posi

adając

e os

obow

ość

praw

n a

Jedn

ostk

i sek

tora

fin

ansó

w p

ubl.

posi

adając

e os

obow

ość

praw

ną

Szk

oły

wyż

sze

Oso

by p

raw

ne i

fizyc

zne

(org

any

prow

adzą

ce

plac

ówki

w s

yste

mie

oś

wia

ty

Jedn

ostk

i nau

kow

e, b

adaw

czo-

rozw

ojow

e

Pod

mio

ty z

arzą

dzając

e pa

rkam

i, in

kuba

tora

mi,

cent

ram

i

Prz

edsięb

iorc

y sp

ełni

ając

y ok

reśl

one

wym

agan

ia

Zin

styt

ucjo

naliz

owan

e in

icja

tyw

y kl

astr

owe,

pow

iąza

nia

koop

erac

yjne

Mik

ro,

mał

e i ś

redn

ie p

rzed

sięb

iors

twa

Duż

e pr

zeds

iębi

orst

wa

Org

aniz

acje

poz

arzą

dow

e, o

rgan

izac

je

poży

tku

publ

iczn

ego

, ag

encj

e, f

unda

cje,

st

owar

zysz

enia

PG

L La

sy P

ańst

wow

e i j

ego

jedn

ostk

i or

gani

zacy

jne,

par

ki n

arod

owe

i kr

ajob

razo

we

Koś

cioł

y i z

wią

zki w

yzna

niow

e or

az ic

h os

oby

praw

ne

Publ

iczn

e za

kład

y op

ieki

zdr

owot

nej,

ROZWÓJ INFRASTRUKTURY OCHRONY ŚRODOWISKA

Działanie 5.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska

x x x x x x x x x Działanie 5.2. Rozwój lokalnej infrastruktury ochrony środowiska

VI OŚ PRIORYTETOWA INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA

- - - - - - - - - - - - - - -

Działanie 6.1. Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji

x x x x x x

Działanie 6.2. Rozwój infrastruktury z zakresu opieki zdrowotnej

x x x

Działanie 6.3. Rozwój infrastruktury z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa historycznego i kulturowego

x x x x x x x

VII OŚ PRIORYTETOWA POMOC TECHNICZNA

- - - - - - - - - - - - - - -

Działanie 7.1. Wsparcie procesu wdrażania RPO

x

Działanie 7.2. Działania informacyjne i promocyjne

x

* Powyższa tabela ma charakter poglądowy. Szczegółowe informacje dotyczące typów beneficjentów i realizowanych projektów znajdują się w Szczegółowym Opisie Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013.

Ta tabela jest również dobrym narzędziem planowania partnerstw i przyszłych projektów. Pozwala szybko sprawdzić, w jakich jeszcze projektach możemy brać udział, a także kogo możemy zaprosić do wspólnego realizowania projektów.

2.2. Jak znaleźć skuteczne i pożądane partnerstwo w projekcie?

2.2.1. Jak zaplanować współpracę z partnerami?

2.2.1.1. Kiedy realizować projekt samemu a kiedy z kimś?

Jeśli zamierzamy realizować jakiś projekt warto najpierw odpowiedzieć na pytanie czy chcemy robić to sami, czy też wolimy współpracować z innymi. Oczywiście najlepiej jest realizować projekt samodzielnie, ponieważ mamy wszystko pod kontrolą i zmniejszamy ryzyko niepowodzenia. Pamiętajmy jednak, że w trakcie oceny brane jest częstokroć pod uwagę partnerstwo z innymi podmiotami i takie projekty są z reguły lepiej oceniane (jako lepiej dopracowane i realizujące wspólne cele wszystkich partnerów).

Podejmując decyzję o partnerstwie, należy wziąć pod uwagę:

nasze doświadczenie w realizacji projektów o podobnej tematyce (im większe tym lepiej);

skalę wnioskowanego projektu (im większe i bardziej kompleksowe tym lepiej);

czy udało nam się uzyskać zakładane rezultaty w poprzednich projektach;

wielkość projektu.

2.2.1.2. Kim jest partner?

Partnerem jest podmiot, który będzie uczestniczył w realizacji projektu poprzez wniesienie zasobów ludzkich, technicznych, organizacyjnych bądź finansowych. Realizuje on projekt wspólnie z liderem.

Musimy podpisać odpowiednią umowę/porozumienie lub inny dokument określający role każdego partnera w realizacji projektu, wzajemne powiązania stron oraz odpowiedzialność wobec dysponenta środków unijnych. Dokument jest załącznikiem do składanego przez nas wniosku. Każdy z partnerów może wycofać się z realizacji projektu (lub my możemy podjąć decyzję o jego wykluczeniu), ale dopiero po uzyskaniu zgody IZ RPOWP.

55

2.2.1.3. Jak zorganizować pracę partnerów?

W każdym partnerstwie musi być określony lider, który: podpisuje kontrakt w imieniu partnerstwa; otrzymuje środki związane z refundacją poniesionych wydatków; przekazuje środki poszczególnym partnerom, zgodnie z przyjętym budżetem

i ustaleniami zawartymi w umowie o partnerstwie. W umowie ze wszystkimi partnerami musimy określić zakres odpowiedzialności, stopień zaangażowania lidera i każdego z partnerów oraz zasady, na jakich nasze partnerstwo będzie zbudowane. Dodatkowo musimy określić sposób współpracy i komunikowania się z partnerami.

2.2.2. Co powinniśmy wiedzieć o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) podczas przygotowywania projektu?

2.2.2.1. Co to jest partnerstwo publiczno-prywatne?

Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) jest formułą realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych gdzie współpracują ze sobą jednostki sektora publicznego i sektora prywatnego. Realizacja projektów w formule PPP to zarówno projektowanie, planowanie, wykonanie, jak również eksploatacja przedsięwzięć/inwestycji o charakterze publicznym.

Zgodnie z obowiązującą w Polsce Ustawą o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 19 grudnia 2008 roku (dalej „Ustawa o PPP”) partnerstwo publiczno-prywatne to „oparta na umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służąca realizacji zadania publicznego, jeżeli odbywa się na zasadach określonych w ustawie”. Zatem ideą PPP jest podział praw oraz obowiązków sektora publicznego i prywatnego w realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych. Pionierem w realizacji projektów w formule PPP są kraje anglosaskie, w których zaangażowanie sektora prywatnego w przedsięwzięcia infrastrukturalne jest powszechne. Sprzyja temu polityka władz, bo założyły one, że rolą sektora publicznego jest zapewnienie usług infrastrukturalnych o możliwie najwyższej jakości, do czego nie jest potrzebne bycie właścicielem infrastruktury ani jej utrzymywanie. PPP rozwija się także dlatego, że coraz bardziej zwiększają się potrzeby inwestycyjne a w takim samym tempie nie rosną możliwości ich sfinansowania przez administrację centralną lub lokalną. Dodatkową przesłanką do realizacji projektów w formule PPP jest ogólne przeświadczenie, iż sektor publiczny nie spełnia należycie swoich funkcji w odniesieniu do infrastruktury, w tym w szczególności z zakresu budowy i zarządzania, co może skutkować obniżeniem jakości świadczonych usług. To właśnie

56

57

podwyższenie jakości obiektów infrastrukturalnych oraz standardu świadczonych usług jest jednym z głównych celów PPP. Ponadto, w swoim założeniu PPP jest formułą realizacji projektów, która ma na celu12:

przekształcenie sektora publicznego z dostawcy obiektów w dostawcę usług,

wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań do usług publicznych, zmianę roli kapitału prywatnego z pozycji biernej na czynną, rozłożenie ryzyka inwestycyjnego pomiędzy sektor prywatny i publiczny, przyśpieszenie rozwoju infrastruktury, zwiększenie efektywności świadczonych usług infrastrukturalnych możliwe

dzięki wzrostowi konkurencji oraz szczegółowej analizie poprzedzającej projekt.

Wzrost standardu świadczonych usług oraz lepsze dopasowanie popytu i podaży dotyczących infrastruktury są jednymi z podstawowych korzyści PPP. Jako inne wymienia się:

możliwość obniżenia nakładów inwestycyjnych na realizację projektów infrastrukturalnych,

zwiększenie możliwości finansowania oraz połączone z tym oszczędności dla sektora publicznego,

szybszą i sprawniejszą realizację inwestycji infrastrukturalnych, zastosowanie nowoczesnych technologii w realizacji przedsięwzięć

inwestycyjnych, podział oraz ograniczenie ryzyka inwestycyjnego poprawę jakości oraz efektywności świadczonych usług, zwiększenie poziomu konkurencji, które w dłuższej perspektywie może się

przełożyć na obniżenie poziomu cen usług, aktywizację sektora prywatnego przy jednoczesnym ograniczeniu wpływów

politycznych na decyzje inwestycyjne, w dalszej perspektywie wzrost wpływów do budżetu jednostki sektora

publicznego w związku z podatkami i opłatami partnera prywatnego. Z drugiej strony zaangażowanie sektora prywatnego w projekty, które do tej pory były domeną sektora publicznego, wiąże się z szeregiem zagrożeń. Do najważniejszych zagrożeń związanych z realizacją projektów inwestycyjnych w formule PPP można zaliczyć:

ograniczenie wpływu samorządów lokalnych na inwestycje infrastrukturalne,

możliwy wzrost opłat za korzystanie z obiektów infrastruktury (w ramach zasady swobodnego ustalania cen przez operatora prywatnego), w przypadku braku konkurencji oraz związane z nim zagrożenie obniżenia dostępności do tych usług,

12 Brzozowska K., Partnerstwo publiczno-prywatne. Przesłanki, możliwości, bariery, Warszawa 2006.

wysokie koszty przygotowania projektu w związku z bardziej złożonym oraz czasochłonnym procesem analizy inwestycji (wynagrodzenie doradców finansowych, prawnych i technicznych),

wyższe koszty finansowania w stosunku do tradycyjnej metody realizacji inwestycji infrastrukturalnych, będące rezultatem mniejszej wiarygodności kredytowej sektora prywatnego w porównaniu do sektora publicznego,

zwiększenie wydatków publicznych w trakcie eksploatacji inwestycji w przypadku gwarantowania przez sektor publiczny minimum przychodów dla operatora prywatnego, jeżeli popyt na oferowane usługi będzie mniejszy od prognozowanego.

PPP zakłada współpracę pomiędzy sektorem prywatnym i publicznym. Wiąże się to z pewnymi korzyściami, ale też z zagrożeniami. I dlatego zaangażowanie się w projekt PPP powinno być poprzedzone dokładną analizą konkretnego projektu. Dopiero wówczas, porównując plusy i minusy inwestycji realizowanej w ramach PPP i w sposób tradycyjny, można odpowiedzieć sobie na pytanie, czy dany projekt może i powinien być realizowany w formule PPP.

2.2.2.2. Co wynika dla Beneficjenta z aktów prawnych dotyczących PPP?

Obowiązki partnera publicznego realizującego przedsięwzięcie PPP wynikające z przepisów o partnerstwie publiczno prywatnym Partnerstwo publiczno-prywatne jest instytucją, która pozwala podmiotom publicznym na finansowanie znaczących przedsięwzięć z zakresu szeroko pojętej użyteczności publicznej poprzez zaangażowanie w to środków podmiotów prywatnych. Ze względu jednak na bliską styczność interesów publicznych oraz prywatnych niezbędnym elementem konstrukcyjnym PPP jest szczegółowe określenie w przepisach trybu i zasad współpracy między partnerami publicznym i prywatnym. Podstawowym aktem prawnym regulującym funkcjonowanie partnerstwa publiczno–prywatnego w Polsce jest ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2009 r. nr 19, poz. 100), która szczególną rolę nadaje procedurze konstruowania umowy, określającej prawa i obowiązki stron. Znaczenie tej ustawy jest zasadnicze, gdyż określa ona całokształt stosunków zobowiązaniowych między stronami przedsięwzięcia realizowanego w PPP. Ustawa przewidziała wydanie trzech rozporządzeń wykonawczych, które weszły w życie w lipcu 2006 r.:

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (Dz.U.06.125.866).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U.06.125.867).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (Dz.U.06.125.868).

58

Przy realizacji przedsięwzięć w ramach PPP znajdą także zastosowanie przepisy innych ustaw takich jak:

ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 06.164.1163 z późn. zm.),

ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. 05.249.2104 z późn. zm), z którą musi być zgodny sposób wydatkowania pieniędzy przy realizacji przedsięwzięcia PPP przez podmiot publiczny,

przepisy tych ustaw, które regulują sposób wykonywania zadań przez dany podmiot np. ustawa o zakładach zdrowotnych.

Przepisy szczegółowo regulują sposób postępowania partnera prywatnego na poszczególnych etapach realizacji przedsięwzięcia w formule PPP, wśród których można wskazać: Opracowanie koncepcji PPP Przed podjęciem decyzji o realizacji przedsięwzięcia w ramach PPP podmiot publiczny sporządza wstępną analizę tego przedsięwzięcia, porównując jego realizację w ramach PPP oraz w inny sposób, w tym także realizację przedsięwzięcia przez podmiot publiczny. Zasady sporządzania analizy zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Analiza każdego ze sposobów realizacji przedsięwzięcia obejmuje w szczególności: określenie zakresu przedsięwzięcia, analizę ekonomiczno-finansową, analizę prawną, analizę rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka. Podmiot publiczny określa zakres przedsięwzięcia oraz harmonogram jego realizacji. Brak wstępnej analizy oznacza nieważność umowy PPP – art.21 pkt 1 ustawy o PPP. Wybór partnera prywatnego Ustawa o PPP nakazuje dokonanie wyboru partnera prywatnego na podstawie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, wyłączając jednocześnie obowiązek stosowania kilku przepisów, tak, aby uwzględnić specyfikę partnerstwa publiczno- prywatnego i reżim zamówień publicznych. Co do zasady przy wyborze partnera prywatnego możliwe jest zastosowanie wszystkich trybów konkurencyjnych przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych. Z uwagi jednak na specyfikę przedsięwzięć realizowanych w ramach PPP ustawa ułatwia dostęp do trybów umożliwiających prowadzenie w wykonawcami negocjacji tj. trybu negocjacji z ogłoszeniem oraz dialogu konkurencyjnego. Umowa o partnerstwie publiczno–prywatnym Ustawa o PPP jednoznacznie wskazuje na cywilno prawny charakter umowy zawieranej w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Oznacza to, że do umowy zawieranej w formule PPP stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Jednocześnie w art. 18 ustawy o PPP została zawarta lista elementów takiej umowy. Nie jest to jednak lista zamknięta, ma ona charakter raczej instrukcyjny. Brak któregoś z tych elementów nie przesądza wprawdzie o nieważności umowy, jednak pominięcie istotnego elementu może poddawać w wątpliwość czy jest to umowa o PPP. Obowiązki informacyjne

59

60

Przepisy nakładają na podmiot publiczny obowiązek informowania o zawartych umowach PPP. Szczegółowy zakres obowiązków związanych z przekazywaniem informacji o tych umowach zawiera rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r.

2.2.2.3. Jaki jest związek PPP z przepisami o pomocy publicznej?

Projekty realizowane w formule partnerstwa publiczno-prywatnego podlegają, podobnie jak wszystkie inne, ocenie pod kątem występowania pomocy publicznej13. Ponieważ nie istnieją dokumenty, ani wiążące akty prawne, które omawiałyby wprost kwestię występowania pomocy publicznej w PPP, warto pamiętać o:

Art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE); Orzeczeniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 24 lipca 2003 r.

w sprawie Altmark Trans GmbH i Regierungspräsidium Magdeburg przeciwko Nahverkehrsgesellschaft Altmark GmbH (Altmark; C-280/00);

Dodatkową pomocą mogą służyć również następujące dokumenty: Decyzja Komisji z dnia 28 listopada 2005 r. w sprawie stosowania art. 86 ust.

2 Traktatu WE (TWE) do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym;

Wspólnotowe ramy dotyczące pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych z 29 listopada 2005 r.;

Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on Public-Private Partnerships and Community Law on Public Procurement and Concessions, COM(2005) 569, 15.11.2007

Green Paper On Public-Private Partnerships And Community Law On Public Contracts And Concessions, COM(2004) 327, 30.4.2004

Przesłanki wystąpienia pomocy – art. 87 TWE Badając projekt pod kątem wystąpienia pomocy publicznej należy ocenić, czy zostały spełnione w naszym przypadku wszystkie określone w art. 87 ust. 1 TWE przesłanki tj. użycia środków publicznych, selektywność wsparcia, odniesienie korzyści ekonomicznej przez przedsiębiorcę, zakłócenie konkurencji oraz wpływ na wymianę handlową. Niespełnienie którejkolwiek z przesłanek wyklucza pomoc publiczną w projekcie, dlatego też warto w tym miejscu odnieść się do orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Altmark14.

Orzeczenie w sprawie Altmark

13 szerzej na temat oceny występowania pomocy publicznej w punkcie 1.11.4. 14 w sprawie Altmark lokalna firma przewozowa otrzymała 18 licencji na prowadzenie usług przewozowych

dla mieszkańców okręgu, za które to usługi otrzymała dotację ze środków publicznych.

W swoim wyroku w sprawie Altmark Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 87 Traktatu, jeśli spełnione są równocześnie cztery warunki:

1. Przedsiębiorstwo beneficjent musi wywiązywać się z zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, a zobowiązania te muszą być precyzyjnie zdefiniowane.

2. Wyznaczniki, na bazie których wyliczana jest rekompensata, muszą zostać wcześniej ustanowione w sposób obiektywny i przejrzysty.

3. Wysokość rekompensaty nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia całości lub części kosztów poniesionych w trakcie wywiązywania się z zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, przy uwzględnieniu odpowiednich wpływów i rozsądnego zysku.

4. W przypadku, gdy wyboru przedsiębiorstwa mającego wywiązywać się ze zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych nie dokonuje się zgodnie z procedurą udzielania zamówień publicznych, która pozwoliłaby na wybór oferenta świadczącego te usługi za cenę najkorzystniejszą dla danej społeczności, poziom rekompensaty należy określić na podstawie analizy kosztów, jakie poniosłoby typowe, dobrze zarządzane przedsiębiorstwo.

Powyższe orzeczenie ETS można odnieść do projektów realizowanych w formule PPP. Kluczowe znaczenie dla możliwości uniknięcia wystąpienia pomocy publicznej ma m.in. sposób wyboru partnera prywatnego. Zgodnie z ustawą o PPP wybór partnera prywatnego odbywa się na podstawie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Możliwe jest zastosowanie wszystkich trybów konkurencyjnych przewidzianych w ustawie. Z punktu widzenia przepisów pomocy publicznej najbardziej korzystnym w tym przypadku sposobem wydaje się przetarg nieograniczony. Musi być on przeprowadzony jednocześnie w sposób otwarty, przejrzysty i niedyskryminujący. Ten sposób wyłonienia partnera powoduje, że przesłanka „selektywności”, a w konsekwencji wzmocnienia pozycji prywatnego partnera na rynku („zakłócenie konkurencji”) nie będą spełnione, gdyż wszystkie zainteresowane podmioty będą miały możliwość wzięcia udziału w postępowaniu. Ponadto uznaje się, że wybór podmiotu oferującego najkorzystniejszą cenę za daną usługę powoduje, że nie będzie spełniona również inna przesłanka wystąpienia pomocy publicznej - „korzyść ekonomiczna” po stronie przedsiębiorcy. W ten sposób, wykluczając przesłanki wystąpienia pomocy publicznej, można wykluczyć pomoc publiczną z projektu realizowanego w formule PPP. W przypadku, gdyby realizacja projektu w formule PPP z jakichkolwiek względów stanowiła jednak, lub mogła stanowić pomoc publiczną dla partnera prywatnego, nie oznacza to naturalnie, że nasz projekt nie może być realizowany. W takiej sytuacji należy sprawdzić, czy projekt wpisuje się w ww. Decyzję lub Wspólnotowe ramy KE, a w przypadku dalszych wątpliwości należy notyfikować projekt do KE zgodnie z art. 88 ust 3 TWE.

2.2.2.4. Jaki model projektu PPP zastosować?

61

62

Projekty infrastrukturalne z zaangażowaniem podmiotów prywatnych mogą być realizowane w trzech podstawowych formach. Różnią się od siebie stopniem zaangażowania partnera prywatnego w projekt15:

Usługi świadczone na rzecz sektora publicznego jako nabywcy i użytkownika – sektor prywatny ponosi odpowiedzialność za finansowanie kosztów inwestycji, natomiast sektor publiczny jest odpowiedzialny w ramach swojej działalności statutowej za eksploatację oraz utrzymanie obiektu,

Projekty samofinansujące się – sektor prywatny ponosi odpowiedzialność za całość procesu inwestycyjnego eksploatacyjnego, za co pobiera odpowiednie opłaty,

Wspólne przedsięwzięcia – mieszany sposób finansowania projekty na bazie wkładów kapitałowych i rzeczowych sektora publicznego i prywatnego.

Zaangażowanie sektora prywatnego w przedsięwzięcia infrastrukturalne może przyjąć następujące formy16:

Kontrakty na wykonawstwo (podwykonawstwo) oraz nadzór techniczny – umowy pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym na wykonanie określonego zakresu prac projektowo-budowlanych, wykończeniowych, dostaw maszyn i urządzeń oraz zadań wynikających z obowiązku nadzoru projektowego i budowlanego. W tym modelu sektor prywatny nie angażuje swojego kapitału otrzymując wynagrodzenia za wykonane prace.

Kontrakty na świadczenie usług – podmioty prywatne nie angażując swojego kapitału wykonują w imieniu władz publicznych usługi na rzecz społeczeństwa. Za świadczone usługi sektor prywatny otrzymuje wynagrodzenie od sektora publicznego.

Kontrakty na zarządzanie (ang. O&M Contracts – Operations and Maintenance Contracts) – na mocy umów zawartych pomiędzy podmiotem publicznym i prywatnym, firma prywatna ponosi odpowiedzialność za eksploatację i utrzymanie publicznego systemu infrastruktury, bądź jego części. Za wykonaną pracę podmiot prywatny otrzymuje wynagrodzenie od podmiotu publicznego. Istnieje możliwość powiązania wysokości wynagrodzenia z uzyskanymi wynikami – na przykład jego wysokość może być uzależniona od ilości i stopnia czystości wody przetworzonej w oczyszczalni ścieków. Kluczowym elementem kontraktów na zarządzanie jest kwestia odpowiedzialności prawnej związanej z niedotrzymaniem norm ilościowych bądź jakościowych. W interesie podmiotu prywatnego leży ponoszenie tej odpowiedzialności w możliwie ograniczonym zakresie lub wręcz jej przekazanie sektorowi publicznemu. Z kolei sektor publiczny zwykle dąży do przekazania tej odpowiedzialności podmiotowi prywatnemu argumentując, że to właśnie w gestii sektora prywatnego leży utrzymanie infrastruktury i wobec czego po jego stronie powinna być również odpowiedzialność z tym związana. Również w tym modelu sektor prywatny nie angażuje swojego kapitału na realizację inwestycji.

15 Brzozowska K., Partnerstwo publiczno-prywatne. Przesłanki, możliwości, bariery, Warszawa 2006. 16 Brzozowska K., Partnerstwo publiczno-prywatne. Przesłanki, możliwości, bariery, Warszawa 2006.

Umowy leasingowe – na mocy tych umów sektor publiczny udostępnia obiekty infrastrukturalne podmiotom prywatnym do czasowego użytkowania, za co otrzymuje odpowiednią opłatę.

Koncesje - władze publiczne wydają podmiotom prywatnym zezwolenia na budowę, a następnie eksploatację urządzeń, bądź całych systemów infrastrukturalnych. Za świadczone usługi sektor prywatny zwykle pobiera opłaty bezpośrednio od społeczeństwa, z zastrzeżeniem, że ceny regulowane są przez sektor publiczny. Stopień regulacji cen jest m.in. funkcją konkurencji wśród dostawców danego typu usług – im poziom konkurencji wyższy tym mniej potrzebna jest zewnętrzna regulacja, gdyż ograniczone jest ryzyko nadmiernego wzrostu pobieranych przez sektor prywatny opłat. W trakcie trwania koncesji koncesjonariusz (podmiot prywatny) odpowiada za cały proces inwestycyjny i eksploatację oraz ponosi z tym związane ryzyko (ryzyko techniczne, operacyjne oraz rynkowe). Zwykle umowa koncesji zakłada przyznanie sektorowi prywatnemu prawo własności do budowanych oraz eksploatowanych aktywów, ale tylko na okres trwania koncesji (najczęściej 20-30 lat). Koncesje są obecnie najbardziej popularną formą angażowania sektora prywatnego w przedsięwzięcia realizowane w formule PPP. Wybrane formy koncesji przedstawiono w tabeli poniżej.

Skrót Nazwa angielska

Nazwa polska Opis

BOT Build – Operate – Transfer

Zbuduj – eksploatuj – przekaż

Firma prywatna otrzymuje koncesję na budowę i eksploatację (podmiot odpowiada również za finansowanie). Po wygaśnięciu koncesji obiekt zwykle przekazywany jest sektorowi publicznemu.

BOO Build – Own – Operate

Zbuduj – posiadaj – eksploatuj

W odróżnieniu od BOT nie ma mowy o przekazaniu obiektu.

BTL Build – Transfer – Lease

Zbuduj – przekaż – weź w leasing

Podmiot prywatny buduje obiekt, przekazuje podmiotowi publicznemu, a następnie leasinguje obiekt i czerpie zyski z eksploatacji.

ROT Refurbish– Operate – Transfer

Odtwórz – eksploatuj – przekaż

Koncepcja zbliżona do BOT, z tym że podmiot prywatny nie buduje nowych elementów, modernizuje istniejące.

ROO Refurbish– Own – Operate

Odtwórz – przejmij na własność – eksploatuj

Koncepcja zbliżona do BOO, z tym że podmiot prywatny nie buduje nowych elementów,

63

modernizuje istniejące.

Źródło: Opracowanie własne.

Sprzedaż dóbr publicznych - w tym wypadku faktycznie dochodzi do prywatyzacji obiektów infrastrukturalnych. Ze względu na charakter obiektów i usług infrastrukturalnych jest to najrzadziej spotykana forma zaangażowania sektora prywatnego w projekty infrastrukturalne. Częściej spotyka się ją w krajach wysoko rozwiniętych (prywatyzacja sieci wodno-kanalizacyjnej, linii kolejowych i sieci telekomunikacyjnej w Wielkiej Brytanii, sprzedaż autostrady w Kanadzie). W Polsce realizacja projektów PPP w tym modelu jest znacznie utrudniona w związku z ograniczeniami zawartymi w Ustawie o PPP, dotyczącymi sprzedaży majątku będącego przedmiotem przedsięwzięcia realizowanego w formule PPP.

Wspólne przedsięwzięcia kapitałowe sektora publicznego oraz prywatnego - przedsięwzięcia takie polegają na wspólnej inwestycji sektora prywatnego i publicznego (poprzez dotacje). Przykładem takiego przedsięwzięci może być tunel pod kanałem La Manche.

Najbardziej popularnym modelem projektów realizowanych w formule PPP jest system koncesji. Jego główne zalety to wysoka elastyczność umożliwiającą odpowiednie dopasowanie do projektu oraz do oczekiwań sektora publicznego i partnera prywatnego. Niestety nie istnieje optymalny rodzaj koncesji dla każdego projektu - określając model partnerstwa publiczno prywatnego za każdym razem należy przeanalizować korzyści i zagrożenia. Analiz powinna się koncentrować m.in. na:

celach podmiotu publicznego (ograniczeniu wydatków, poprawie jakości oraz efektywności świadczonych usług itp.),

celach podmiotu prywatnego, ryzykach związanych z projektem (wybór określonego modelu współpracy

w ramach PPP może w sposób istotny ograniczyć lub wręcz wyeliminować pewne ryzyka związane z projektami infrastrukturalnymi).

2.2.2.5. Kto może być uczestnikiem projektów realizowanych w formule PPP?

Projekty realizowane w formule PPP zakładają współpracę sektora publicznego oraz prywatnego. Oprócz podmiotu publicznego oraz prywatnego w przedsięwzięcie zwykle zaangażowane są również (i) banki, jako instytucje finansujące, (ii) ubezpieczyciele, (iii) inni podwykonawcy (spółki projektowe, budowlane). Schemat typowego przedsięwzięcia realizowanego w formule PPP przedstawiono poniżej:

64

Podmiot prywatny – sponsor

Podmiot publiczny (np. JST)

Spółka PPP (SPV) –spółka inwestycyjna

Spółka PPP (SPV) –spółka eksploatacyjna

Dostawcy:Spółka projektowaSpółka BudowlanaPodwykonawcyInni

Mieszkańcy – klienci

Dostarczyciele kapitału Ubezpieczyciele

wkłady kapitałowe / dywidendy

kapitał polisa

umowa PPP

umowa o zarządzanie

usługi/opłaty

umowy koncesja

Rysunek 4. Schemat typowego przedsięwzięcia realizowanego w formule PPP.

Źródło: opracowanie własne

Przy analizie roli podmiotów zaangażowanych w przedsięwzięcia realizowane w formule PPP należy zwrócić uwagę na sprzeczne cele sponsora oraz podmiotu publicznego. Podmiot publiczny chce zaspokoić określone potrzeby publiczne przy odpowiedniej jakości i możliwe korzystnych warunkach finansowych. Zaś nadrzędnym celem podmiotu prywatnego będzie możliwe duża stopa zwrotu z inwestycji. PPP zatem polega na skonstruowaniu modelu współpracy, zapewniającego korzyści obu stronom. Zgodnie z obowiązującą w Polsce Ustawą o PPP następujące jednostki z sektora publicznego mogą się angażować w projekty realizowane w formule PPP:

organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, fundusze celowe, państwowe szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, państwowe lub samorządowe instytucje kultury, Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie

odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.

65

Zgodnie z obowiązującą w Polsce Ustawą o PPP partnerem prywatnym w projektach realizowanych w formule PPP może być:

przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,

organizacja pozarządową, kościół lub inny związek wyznaniowy, podmiot zagraniczny, jeżeli jest przedsiębiorcą w rozumieniu prawa kraju

rejestracji i spełnia warunki do wykonywania działalności gospodarczej w Rzeczypospolitej Polskiej,

konsorcja powyższych podmiotów. Umowa o PPP może przewidywać, że w celu jej wykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą celową spółkę kapitałową – spółka specjalnego przeznaczenia (ang. Special Purpose Vehicle, SPV). Celem jej powołania jest ograniczenie ryzyka i dlatego przedmiot działalności spółki nie może wykraczać poza zakres określony umową o PPP. Podmiot publiczny - organ administracji rządowej, który zawiązał spółkę, wykonuje prawa z należących do Skarbu Państwa udziałów lub akcji w tej spółce. W umowie o PPP strony mogą ustalić termin i warunki, na jakich podmiot publiczny nabędzie, po zakończeniu wykonywania umowy o PPP, udziały lub akcje posiadane przez partnera prywatnego w spółce.

2.2.2.6. Jakie projekty można realizować w formule PPP?

Obowiązująca w Polsce Ustawa o PPP stanowi, iż przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym jest realizacja przedsięwzięcia. Jednocześnie w Ustawie o PPP podana jest definicja przedsięwzięcia, według której na przedsięwzięcie składają się następujące działania:

zaprojektowanie lub realizację inwestycji w wykonaniu zadania publicznego (w Ustawie o PPP inwestycja została zdefiniowana jako budowa, rozbudowa, przebudowa połączona z eksploatacją, utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, będącym przedmiotem tej inwestycji albo z nią związanym, lub świadczenie powiązanych z nim usług publicznych),

świadczenie usług publicznych przez więcej niż 3 lata, jeżeli dotyczą eksploatacji, utrzymania lub zarządzania niezbędnym do tego składnikiem majątkowym,

działanie na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, w tym rewitalizacji albo zagospodarowania miasta lub jego części albo innego obszaru, przeprowadzone na podstawie projektu przedłożonego przez podmiot publiczny lub połączone z jego zaprojektowaniem przez partnera prywatnego, jeżeli wynagrodzenie partnera prywatnego nie będzie mieć formy zapłaty sumy pieniężnej przez podmiot publiczny,

przedsięwzięcie pilotażowe, promocyjne, naukowe, edukacyjne lub kulturalne, wspomagające realizację zadań publicznych, jeżeli wynagrodzenie partnera prywatnego będzie pochodziło w przeważającej części ze źródeł innych niż środki podmiotu publicznego.

66

67

Powyższa definicja faktycznie obejmuje większość projektów infrastrukturalnych. Nie znaczy to jednak, że wszystkie projekty można realizować w formule PPP, bowiem zgodnie z Ustawą o PPP partnerstwo publiczno-prywatne może stanowić sposób realizacji przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla interesu publicznego przeważające w stosunku do korzyści wynikających z innych sposobów realizacji tego przedsięwzięcia. Według Ustawy o PPP korzyścią dla interesu publicznego jest w szczególności oszczędność w wydatkach podmiotu publicznego, podniesienie standardu świadczonych usług lub obniżenie uciążliwości dla otoczenia. Istnienie korzyści, o których mowa w Ustawie o PPP wykazuje się stosując koncepcję wartości dodanej (ang. Value for Money). Istnienie korzyści dla interesu publicznego nie jest jednak gwarancją, że dany projekt uda się zrealizować w formule PPP. Celem realizacji projektu niezbędne jest zaangażowanie podmiotu prywatnego, który w ocenie przedsięwzięcia będzie się kierował głównie kryterium ekonomicznym – stopą zwrotu z inwestycji. Aby projekt był atrakcyjny z punktu widzenia podmiotu prywatnego stopa zwrotu z inwestycji powinna być porównywalna do rynkowych stóp zwrotu dla podobnych projektów. Ponadto dodatkowymi czynnikami wpływającymi na atrakcyjność projektu dla inwestora prywatnego mogą być ograniczone ryzyko braku zapłaty, efekty marketingowe, wzrost prestiżu oraz wzrost stopnia rozpoznawalności marki. Wobec naczelnego celu podmiotu prywatnego – atrakcyjnej stopy zwrotu – przedsięwzięcie, które ma być realizowane w formule PPP, powinno się charakteryzować przyszłymi zyskami adekwatnymi do poniesionych nakładów. W praktyce projekty infrastrukturalne nie generują wystarczających przychodów, wobec czego celem zachęcenia podmiotu prywatnego konieczne może być dodatkowe wynagrodzenie otrzymywane od sektora publicznego.

PPrrzzyykkłłaaddoowwee pprroojjeekkttyy zzrreeaalliizzoowwaannee ww ffoorrmmuullee PPPPPP ww PPoollssccee ii nnaa śśwwiieecciiee ::

Autostrada A2 – odcinek autostrady został zbudowany oraz obecnie jest eksploatowany przez podmiot prywatny,

umowy na zarządzanie w zakresie gospodarki wodnej i kanalizacyjnej w Gdańsku i Sopocie, Bielsku Białej, Dąbrowie Górniczej, Tarnowskich Górach, Miasteczku Śląskim i Głogowie,

kontrakty na zarządzenie w zakresie transportu miejskiego w Kaliszu, Jaworzynie i Szczecinie,

projekty w ramach koncepcji PFI (ang. Private Finance Initiative) w Wielkiej Brytanii (m.in. w sektorze opieki zdrowotnej, kolejnictwie),

projekty z zakresu systemów wodociągowych, zagospodarowania odpadów, transportu drogowego w Irlandii (m.in. płatne mosty w Dublinie),

finansowanie kolejowej linii szybkiego ruchu we Włoszech (tzw. TAV – Trena Alta Velocita),

projekty z zakresu transportu lotniczego w Niemczech (sprzedaż lotniska w Berlinie prywatnemu konsorcjum),

budowy tuneli w Niemczech, Francji (m.in. tunel pod kanałem La Manche – Eurotunnel),

projekty z zakresu transportu kolejowego w Estonii (prywatyzacja sektora), Hiszpanii (hybrydowy model PPP: linia kolejowa Perpignan – Figueras),

projekty z zakresu transportu drogowego w Grecji (hybrydowy model PPP: obwodnica Aten), Holandii (droga A59, tunel drogowy Wijke).

Projekty infrastrukturalne realizowane jako PPP mogą dotyczyć:

komunalnego budownictwa mieszkaniowego,

gospodarki wodno-kanalizacyjnej,

gospodarki odpadami,

budowy szpitali,

transportu publicznego,

obiektów sportowych,

energetyki,

szkóły,

więziennictwa.

Z uwagi na konieczność szerokiego zakresu analiz wymaganych dla projektów PPP, przedsięwzięcie powinno być w odpowiednio dużej skali, tak, aby koszty sporządzenia koniecznych analiz nie przekraczały wartości projektu.

2.3. Jak przygotować studium wykonalności?

2.3.1. Czy projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie?

Zakres przedsięwzięcia inwestycyjnego określają z jednej strony cele projektu, zgodne z celami programu, cele inwestora oraz strategie czy wymogi określane przez strony biorące udział w projekcie (jak np. przyszli beneficjenci), a z drugiej dostępne zasoby i możliwe do wyboru warianty i rozwiązania. Zadaniem tworzącego studium wykonalności jest wybór takiego rozwiązania techniczno-technologicznego, które nie dość, że umożliwi realizację postawionych wcześniej celów, przyczyni się do rozwiązania problemów zidentyfikowanych w danej jednostce, to jeszcze wykorzystywać będzie istniejące zasoby i środki oraz zagwarantuje trwałość wybranego rozwiązania nie tylko w okresie, w którym możliwa jest kontrola wydatkowanych środków, ale również po jego zakończeniu.

68

69

Wybór najlepszej technologii jest jednym z głównych problemów, jaki wypłynął podczas analizy doświadczeń zebranych w trakcie naboru i oceny wniosków w ramach ZPORR.

DDoośśwwiiaaddcczzeenniiaa aannaalliizzyy tteecchhnniicczznnoo--tteecchhnnoollooggiicczznneejj ww ZZPPOORRRR

Dość często analiza techniczno-technologiczna ograniczała się do opisu elementów technicznych z podaniem ich podstawowych parametrów, takich jak długość, średnica, przepustowość czy rodzaj proponowanych materiałów.

Analiza techniczno-technologiczna w wielu przypadkach polegała jedynie na przepisaniu lub skróceniu projektu technicznego, często nawet bez próby przekształcenia stosowanego tam branżowego języka na bardziej zrozumiałą i czytelną formę.

W efekcie analiza ta nie dość, że była trudna w odbiorze, to wcale nie ułatwiała odpowiedzi na pytanie:

Czy wybrana technologia w pełni realizuje cele postawione przed projektem?

Czy jest to najbardziej optymalny wariant?

Czym kierowano się przy jego wyborze?

Takie podejście do analizy techniczno-technologicznej powoduje, że ekspert nie jest w stanie ocenić czy rzeczywiście wybrana technologia jest w danym przypadku najbardziej efektywna, czy też jest po prostu technologią najbardziej znaną lub najtańszą.

Przy czym należy zaznaczyć, że często wspominana ‘efektywność’ znanych technologii mierzona jako relacja nakładów do jakości, jest niczym nie potwierdzonym frazesem używanym w przypadku wszystkich rodzajów projektów.

Również powoływanie się na procedury przetargowe, które to wyłonią wykonawcę, który zapewni wysoką jakość wykonywanych usług przy gwarancji najniższej ceny nie jest podstawą do oceny technologii jako efektywnej a dodatkowo relatywnie taniej.

Kryterium najniższej ceny, bardzo często stosowane w zamówieniach publicznych, w żadnym razie nie gwarantuje wysokiej jakości usług, a nawet więcej, można podejrzewać niższą jakość usług lub materiałów użytych w procesie inwestycyjnym.

Można wysnuć wniosek, że przy tworzeniu studiów wykonalności oraz wniosków aplikacyjnych bardzo często starano się zachować „poprawną” relację pomiędzy wysokością nakładów a wartością późniejszych nakładów odtworzeniowych czy kosztów napraw. Wydawać się może, że przygotowujący projekty woleli wybrać technologię tańszą, tak, aby zwiększyć prawdopodobieństwo uzyskania dofinansowania. Podobnie było z wysokością nakładów odtworzeniowych, które można odnieść wrażenie, celowo były zaniżane. W ten sposób nie podlegają one późniejszej weryfikacji po otrzymaniu dofinansowania. Najbardziej spektakularnym efektem takiego podejścia do przygotowania dokumentacji aplikacyjnej są niektóre drogi

lokalne, owszem wybudowane w krótkim czasie i przy relatywnie niskich nakładach, ale których jakość wykonania budzi poważne zastrzeżenia, a dodatkowo związane z niską jakością wykonania wysokie koszty odtworzeniowe powodują, że stan tych dróg, mimo ich „nowości” nie odbiega bardzo od stanu dróg w ogóle nieremontowanych. To prowadzi do identyfikacji bardzo ważnego problemu, który nie był brany pod uwagę w trakcie oceny w ramach ZPORR, a którego istotność jest niezaprzeczalna – a mianowicie ‘trwałości technologicznej projektu’.

W studium wykonalności Beneficjent powinien uzasadnić finansową i administracyjną wykonalność projektu. Studium wykonalności ma także za zadanie wskazać, które z różnych proponowanych rozwiązań problemu będzie najlepsze pod względem technicznym, ekonomicznym, jak też z punktu widzenia ekologicznego. Np. należy wybrać i uzasadnić, czy z powodu nasilającego się ruchu i zwiększenia tzw.strumienia pojazdów należy drogę przebudować i poszerzyć, czy może lepiej będzie poprowadzić nową drogę w zupełnie innym miejscu. Należy w tym przypadku rozważyć także koszty wpływu projektowanej inwestycji na środowisko. W przypadku projektów złożonych, zawierających w sobie różne rodzaje działań, np.: roboty budowlane i wposażenie obiektów, dla całego projektu powinno być przygotowane jedno studium wykonalności uwzględniające korzyści (i ewentualne straty) wynikające z wykonania robót budowlanych, a nastepnie wyposażenia wybudowanego obiektu. W przypadku realizacji jednego z kilku etapów projektu, pamiętając o zasadzie, że dofinansowanie może uzyskać projekt kompletny, dający po zakończeniu wymierne efekty, studium wykonalności powinno uzasadnić ekonomicznie celowość dofinansowania poszczególnego etapu. Studium wykonalności powinno zawierać analizę finansowa, analizę ekonomiczna oraz analizę efektywności kosztowej a także powinno uwzględniac wyliczenia dotyczące znacznego przychodu netto w projekcie. Rekomendowana struktura studium wykonalności: 1. Wnioski z przeprowadzonej analizy-podsumowanie 2. Definicja 3. Charakterystyka projektu

a) Tytuł projektu b) Lokalizacja projektu c) Analiza otoczenia społeczno-gospodarczego projektu, powiązania z dokumentami strategicznymi d) Zidentyfikowane problemy e) Logika interwencji

Cele projektu Wskaźniki produktów i rezultatów Zagrożenia i ryzyko w realizacji inwestycji

f) Komplementarność z innymi działaniami 4. Analiza instytucjonalna i prawna wykonalności projektu

Identyfikacja beneficjentów projektu Opis stanu aktualnego instytucji wdrażającej projekt Status prawny beneficjenta

70

71

Trwałość i promocja projektu Pomoc publiczna w projekcie

5. 5.Analiza techniczna 6. Analiza finansowa 7. Analiza ekonomiczna 8. Analizy specyficzne dla danego projektu/sektora 9. Analiza oddziaływania na środowisko

Poprawnie napisana analiza techniczno-technologiczna musi w sposób logiczny łączyć cztery elementy:

opis stanu aktualnego, możliwe do wyboru warianty, realizację projektu oraz opis stanu po realizacji projektu z uwzględnieniem ‘trwałości technologicznej’.

Ważne: Beneficjent przed przygotowaniem studium wykonalności/biznes planu powinien obowiązkowo zapoznać się z kryteriami wyboru projektu. W studium powinno się znaleźć odniesienie do każdego punktowanego kryterium, zapisy te należy potem przenieść do wniosku o dofinansowanie.

Analiza wykonalności finansowo-ekonomicznej powinna odpowiedzieć na dwa kluczowe pytania:17

1. Czy projekt jest warty współfinansowania? Czy projekt przyczynia się do realizacji celów polityki regionalnej UE? Czy sprzyja wzrostowi gospodarczemu oraz czy przyczynia się do zwiększenia zatrudnienia? Aby to sprawdzić, należy przeprowadzić analizę pod kątem gospodarczym oraz zwrócić uwagę na oszacowany w analizie kosztów i korzyści wpływ projektu na wskaźniki gospodarcze. Zasada jest prosta: jeżeli ekonomiczna wartość bieżąca netto projektu (ENPV) jest dodatnia, jest on korzystny dla danej społeczności (regionu/powiatu/gminy), ponieważ korzyści społeczno-gospodarcze z niego płynące przewyższają koszty. W takim przypadku, jeżeli istnieje taka potrzeba (zob. poniżej) projekt powinien otrzymać pomoc z Funduszy.

2. Czy projekt wymaga współfinansowania? Fakt, iż projekt przyczynia się do realizacji celów polityki gospodarczej UE nie oznacza jeszcze, że musi on być współfinansowany z funduszy. Ponadto projekt potrzebny z gospodarczego punktu widzenia może być jednocześnie projektem przynoszącym finansowe korzyści, co sprawia iż w takim przypadku projekt nie powinien być współfinansowany z Funduszy. Aby sprawdzić, czy projekt wymaga współfinansowania niezbędna jest analiza finansowa: jeżeli finansowa wartość bieżąca netto projektu bez wkładu z Funduszy (FNPV/C) jest ujemna, oznacza to, iż projekt może być współfinansowany; dotacja UE nie powinna przekraczać kwoty niezbędnej do

17 European Commission, The New Programming Period 2007-2013: Guidance On The Methodology For

Carrying Out Cost-Benefit Analysis, Working Document No. 4, 08/2006, s. 4-5.

zapewnienia równowagi finansowej projektu, tak, aby uniknąć finansowania w wysokości większej niż jest to potrzebne.

2.3.1.1. Co muszę wiedzieć o analizie finansowo-ekonomicznej projektów realizowanych w oparciu o formułę PPP?

Zgodnie z obowiązująca w Polsce Ustawą o PPP przed podjęciem decyzji o realizacji określonego przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego podmiot publiczny sporządza analizę tego przedsięwzięcia po to by określić jego efektywność oraz zagrożenia związane z jego realizacją w taki sposób, a w szczególności w zakresie:

ryzyk związanych z realizacją projektowanego przedsięwzięcia, z uwzględnieniem różnych sposobów ich podziału między podmiot publiczny i partnera prywatnego oraz wpływu na poziom długu publicznego i deficytu sektora finansów publicznych,

aspektów ekonomicznych i finansowych projektowanego przedsięwzięcia, w tym porównania kosztów realizacji przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego z kosztami jego realizacji w inny sposób,

porównania korzyści związanych z realizacją przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego z korzyściami i zagrożeniami społecznymi związanymi z realizacją przedsięwzięcia w inny sposób,

stanu prawnego składników majątkowych, jeżeli prawo do składników majątkowych ma być przeniesione lub ustanowione przez podmiot publiczny na rzecz partnera prywatnego lub spółki.

W zakresie analizy projektów realizowanych w formule PPP Ustawa o PPP odsyła do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 roku w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Zgodnie z tym rozporządzeniem wymagana Ustawą o PPP analiza każdego ze sposobów realizacji przedsięwzięcia obejmuje w szczególności:

określenie zakresu przedsięwzięcia, analizę ekonomiczno-finansową, analizę prawną, analizę rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów wynikiem przeprowadzonych analiz różnych sposobów realizacji przedsięwzięcia jest porównanie każdego sposobu jego realizacji, w szczególności w odniesieniu do:

efektów finansowych, korzyści i kosztów społecznych, podziału rodzajów ryzyka pomiędzy podmiot publiczny i partnera

prywatnego oraz ich wpływu na poziom długu publicznego i deficytu sektora finansów publicznych.

72

Analiza ekonomiczno-finansowa według rozporządzania powinna zawierać następującą elementy:

całkowite nakłady na przedsięwzięcie, źródła finansowania, koszty przedsięwzięcia, rachunek zysków i strat, obejmujący całe przedsięwzięcie, rachunek przepływów pieniężnych, obejmujący całe przedsięwzięcie, obliczenie podstawowych wskaźników efektywności, w tym wewnętrznej

stopy zwrotu z inwestycji oraz zaktualizowanej wartości netto przedsięwzięcia,

koszty, zagrożenia i korzyści społeczne przedsięwzięcia. Całkowite nakłady na przedsięwzięcie Analiza powinna obejmować wszystkie nakłady inwestycyjne związane z przedsięwzięciem. Przez nakłady inwestycyjne należy rozumieć wydatki związane z odtwarzaniem (restytucją) lub nabywaniem aktywów (np. zakup maszyn i urządzeń, zakup gruntów pod inwestycje, zakup licencji i patentów). Źródła finansowania Zgodnie z obowiązującym prawem niezbędnym elementem analizy projektów realizowanych w formule PPP jest wskazanie źródeł finansowania. Projekty realizowane w formule PPP zakładają zaangażowanie kapitału prywatnego i publicznego. Należy jednak zwrócić uwagę, iż nie wyklucza to finansowania projektu z innych źródeł, zarówno zwrotnych jak i bezzwrotnych. Źródła finansowania projektów realizowanych w formule PPP obejmują:

finansowanie o charakterze bezzwrotnym: środki budżetu państwa (mogą to być również wymagane gwarancje

i poręczenia), środki budżetów samorządowych, udziały kapitałowe sponsorów (podmiotów prywatnych), fundusze Unii Europejskiej oraz innego rodzaju dotacje (w przypadku

zaangażowania środków Unii Europejskiej można mówić o tzw. finansowaniu hybrydowym),

finansowanie o charakterze zwrotnym: kredyt bankowy (udzielony przez bank bądź konsorcjum banków

w przypadku dużych projektów), obligacje komunalne oraz przychodowe, instrumenty pochodne oraz sekurytyzacyjne, leasing, kredyty i pożyczki od międzynarodowych instytucji finansujących

(Europejski Bank Inwestycyjny, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju).

Koszty przedsięwzięcia Analiza projektów realizowanych w formule PPP wymaga opisu i kwantyfikacji kosztów związanych z realizacją przedsięwzięcia. Przez koszty przedsięwzięcia należy rozumieć

73

wydatki poniesione w związku z realizacją i eksploatacją przedsięwzięcia (np. wynagrodzenia, koszty telefonów, zużycie paliwa, koszty zakupionych materiałów). Rachunek zysków i strat obejmujący całe przedsięwzięcie Niezbędnym elementem analizy projektów PPP jest zestawienie rachunku zysków i strat obejmującego całe przedsięwzięcie. Rachunek wyników obejmujący całe przedsięwzięcie faktycznie stanowi projekcję (prognozę) przychodów i kosztów związanych z przedsięwzięciem w całym okresie trwania projektu. Rachunek wyników składa się z następujących części:

Działalność operacyjna – przychody i koszty związane z podstawowym i głównym przedmiotem przedsięwzięcia (np. przychody z tytułu opłat za użytkowanie autostrady, sprzedaży biletów, itp. oraz koszty wynagrodzeń, telefonów, amortyzacji).

Pozostała działalność operacyjna – w tej części wykazywane są przychody i koszty związane z działalnością niestanowiącą podstawowego przedmiotu przedsięwzięcia (np. sprzedaż maszyn i urządzeń, dla niektórych przedsięwzięć - dotacje).

Działalność finansowa – w tej części pokazywane są przychody finansowe (obejmują przychody z lokowania wolnych środków finansowych, dywidendy) oraz koszty finansowe (np. odsetki od kredytów, obligacji, koszty gwarancji bankowych).

Zdarzenia nadzwyczajne – w tej części pokazywane są zyski oraz straty dotyczące zdarzeń nadzwyczajnych, tzn. trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia (np. otrzymane odszkodowania).

Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego – w tej części pokazuje się m.in. podatek dochodowy.

Rachunek przepływów pieniężnych w całym przedsięwzięciu Analiza projektów realizowanych w formule PPP powinna zawierać rachunek przepływów pieniężnych, a faktycznie, podobnie jak w przypadku rachunku zysków i strat, jego prognozę na cały okres trwania projektu. W rachunku przepływów pieniężnych wyróżnia się:

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej – mogą to być na przykład przychody z tyt. pobieranych opłat, otrzymane dotacje po stronie wpływów oraz na przykład wypłacone wynagrodzenia, uregulowanie zobowiązań handlowych po stronie wydatków.

Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej – obejmują wydatki poniesienie w związku z nakładami inwestycyjnym, oraz po stronie wpływów np. przychody ze sprzedaży majątku.

Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej – obejmują po stronie wpływów np. otrzymane kredyty, emisję obligacji, otrzymane odsetki od lokat, a po stronie wydatków spłatę kredytów, wykup obligacji, zapłacone odsetki.

Podstawowe miary efektywności

74

Na podstawie prognozy rachunku zysków i strat wyznacza się miary efektywności, których oszacowanie jest podstawą do finansowej oceny przedsięwzięcia oraz wyznaczania wartości dodanej (ang. Value for Money). Rozporządzenie Ministra Finansów wskazuje na konieczność wyznaczenia

Zaktualizowanej wartości netto przedsięwzięcia (ang. Net Present Value, NPV). Zaktualizowaną wartość netto przedsięwzięcia rozumiemy jako wartość otrzymaną poprzez zsumowanie zdyskontowanych przepływów pieniężnych dotyczących inwestycji pomniejszonych o nakłady początkowe. Z kolei dyskontowanie to określenie wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych mające na celu uwzględnienie malejącej wartości pieniądza w czasie (w warunkach inflacji 100 złotych dzisiaj jest więcej warte niż sto złotych otrzymane za rok). Reguła decyzyjna bazująca na analizie NPV stwierdza, że jeżeli

NPV > 0 to projekt jest opłacalny, a jeżeli NPV < 0 to projekt jest nieopłacalny.

Podstawową zaletą miary NPV jako wskaźnika efektywności jest jego metodologiczna poprawność - miara ta odzwierciedla wartość pieniądza w czasie. Z drugiej strony miara ta jest relatywnie trudna do wyznaczenia - wymaga określenia nie tylko przyszłych przepływów pieniężnych, ale również stopy dyskontowej odzwierciedlającej koszt kapitału.

Wewnętrznej stopy zwrotu z inwestycji (ang. Internal Rate of Return, IRR) Wewnętrzna stopa zwrotu to taka stopa dyskontowa, dla której zaktualizowana wartość netto przedsięwzięcia (NPV) jest równa 0. Reguła decyzyjna oparta na kryterium IRR stwierdza, że jeżeli:

IRR > kosztu kapitału (stopa dyskontowa) to projekt jest opłacalny, a jeżeli

IRR < kosztu kapitału (stopa dyskontowa) to projekt jest nieopłacalny.

Podobnie jak NPV miara IRR jest poprawna metodologicznie, gdyż odzwierciedla wartość pieniądza w czasie (poprzez porównanie IRR do stopy dyskontowej). Z drugiej strony jest to miara relatywnie trudna do wyznaczenia – podobnie jak NPV wymaga określenia nie tylko przyszłych przepływów pieniężnych, ale również stopy dyskontowej odzwierciedlającej koszt kapitału w celu określenia czy projekt jest opłacalny. Dodatkowo projekty oceniane z zastosowaniem kryterium IRR muszą charakteryzować typowe przepływy pieniężne (zwykle nakłady na początku inwestycji, a zyski w kolejnych okresach), w przeciwnym wypadku wyznaczenie IRR może okazać się niemożliwe. Ponadto miara IRR zakłada reinwestycję środków pozostających w firmie po stopie równej IRR, co w praktyce jest mało prawdopodobne.

Dla przedsięwzięć o typowych przepływach finansowych zachodzą następujące prawidłowości:

jeżeli stopa dyskonta > IRR, to NPV<0, jeżeli stopa dyskonta = IRR, to NPV=0, jeżeli stopa dyskonta < IRR, to NPV>0.

Zależność pomiędzy IRR oraz NPV została zobrazowana na poniższym diagramie:

75

76

-100 000

-50 000

0

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

400 000

0% 5% 10% 15% 20% 25%

stopa dyskontowa

NP

V

NPV IRR Do innych miar efektywności można zaliczyć m.in.

Okres zwrotu z inwestycji (ang. Pay-Back Period) rozumiany jako okres, w którym skumulowane przepływy pieniężne związane z realizacją inwestycji osiągają wartość 0, czyli dla przedsięwzięć o typowych przepływach jest to okres w jakim narastające dodatnie przepływy generowane przez projekt zrównają się z początkowymi nakładami inwestycyjnymi. Jest to miara bardzo intuicyjna i prosta do wyznaczenia, z drugiej jednak strony do jej podstawowych wad można zaliczyć fakt, iż nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie oraz przepływów pieniężnych po tym jak ich skumulowana wartość wyniesie 0.

Stopa zwrotu z inwestycji - stopa zwrotu otrzymana poprzez odniesienie zysków z inwestycji (nadwyżek przychodów nad planowanymi kosztami) do poniesionych nakładów inwestycyjnych. W zależności czy przedsięwzięcie analizowane jest jako całość (wówczas wyznaczane jest ROI (ang. Return on Investment)) bądź z punktu widzenia kapitału własnego (wówczas wyznaczane jest ROE (ang. Return On Equity)) do zysków dodawane są odsetki od kredytów skorygowane o efekt tarczy podatkowej. Stopa zwrotu z inwestycji może być wyznaczona w ujęciu rocznym, bądź na przestrzeni trwania całej inwestycji. Podstawą zaletą tej miary jest brak trudności w jej wyznaczeniu. Z kolei największą wadą jest fakt, iż nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie.

Wskaźnik korzyści/koszty (ang. Benefits/Costs Ratio) – wskaźnik przedstawiający udział zdyskontowanych korzyści do zdyskontowanych kosztów. Wartość wskaźnika przekraczająca 1 oznacza, iż projekt jest efektywny podczas, gdy wartość wskaźnika mniejsza od jedności wskazuje na brak finansowej opłacalności projektu.

Próg rentowności (ang. Break Even Point) - graniczna wartość, dla której przychody pokrywają koszty stałe i zmienne przedsięwzięcia. Możemy mówić o:

ilościowym progu rentowności - ile sztuk produktów trzeba sprzedać, aby zysk wynosił 0,

wartościowym progu rentowności - jaka powinna być wartość sprzedaży, aby zysk wynosił 0.

Podstawową wadę tej miary jest jej oparcie na wartościach księgowych oraz konieczność podziału kosztów na koszty stałe i zmienne.

Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu. Okres zwrotu z dyskontem. Wskaźnik NPVR. Analiza projektów w oparciu o analizę opcji realnych.

Dodatkowo analiza efektywności może być rozszerzona o analizę wskaźnikową bilansu oraz rachunku wyników. Kompleksowa analiza wskaźnikowa powinna obejmować:

analizę rentowności, analizę płynności, analizę zadłużenia, analizę sprawności działania, analizę dźwigni finansowej oraz operacyjnej, analizę pionową i poziomą, analizę Du Pont.

Ze względu na to, iż analiza efektywności bazuje na prognozowanych wynikach przedsięwzięcia, konieczna jest analiza wrażliwości podstawowych miar efektywności przedsięwzięcia (np. zmiany cen towarów i usług, zmiany popytu, zmiana sposobu finansowania, zmiana stopy dyskonta itp.). Analiza wrażliwości pozwala ocenić alternatywne scenariusze realizacji przedsięwzięcia oraz warunki brzegowe opłacalności projektu. Koszty, zagrożenia i korzyści społeczne przedsięwzięcia Obowiązują w Polsce przepisy prawa wymagają, aby ocenie finansowej przedsięwzięć realizowanych w formule PPP towarzyszyła analiza kosztów, zagrożeń i korzyści społecznych. Przykładowe korzyści i koszty społecznie obejmują:

podwyższenie standardu usług, szybsze i sprawniejsze wykonanie/ukończenie inwestycji, wzrost kosztu dla ostatecznych konsumentów, kwestie związane z ochroną środowiska, kwestie związane ze wzrostem konkurencji, zaangażowanie społeczeństwa w projekt – aktywizacja sektora

prywatnego, kwestia zaufania publicznego, ograniczenie wpływów politycznych.

Dopiero analiza korzyści i kosztów społecznych w połączeniu z analizą finansową pozwala na pełną odpowiedź na pytanie, czy dany projekt realizowany w formule PPP charakteryzuje wartość dodana (ang. Value for Money).

77

2.3.1.2. Jak wygląda porównanie korzyści i zagrożeń związanych z realizacją inwestycji w formule PPP w odniesieniu do innych sposobów realizacji projektów inwestycyjnych?

Celem analizy, o których mowa w Rozdziale 2.3.2.1. Co muszę wiedzieć o analizie finansowo-ekonomicznej projektów realizowanych w oparciu o formułę PPP? jest porównanie realizacji przedsięwzięcia w formule PPP w stosunku do alternatywnych sposobów jego realizacji. Narzędziem stosowanym do takiej analizy porównawczej jest metoda komparatorów. Pozwala ona na każdym etapie realizacji projektu (począwszy od fazy planowania) odpowiedzieć na pytanie: czy realizacja projektu w formule PPP jest korzystniejsza wobec tradycyjnych metod przeprowadzania inwestycji infrastrukturalnych.

Wyróżnia się trzy komparatory:

Public Private Scan – PPS,

Public Private Comparator – PPC,

Public Sector Comparator – PSC.

Public Private Scan – PPS Komparator ten wykorzystuje się na etapie wstępnego przeglądu i przygotowania projektu. Celem przeprowadzanej analizy jest odpowiedź na pytanie, czy formułę PPP można uznać za atrakcyjną dla danego projektu infrastrukturalnego. Wstępna analiza powinna zostać przeprowadzona z punktu widzenia sektora publicznego, jak również sektora prywatnego (odpowiedź na pytania czy planowany projekt będzie atrakcyjny w świetle oczekiwanej stopy zwrotu). Rezultatem przeprowadzonej analizy powinna być wstępna decyzja co do celów, kierunków rozwoju, zakresu, metod realizacji (PPP czy inna formuła) rozważanego projektu infrastrukturalnego. Na tym etapie powinno również dojść do określenia zapotrzebowania na wiedzę i ekspertyzy niezbędne do realizacji przedsięwzięcia. Analizy z zastosowaniem komparatora PPS dokonuje się przed rozpoczęciem realizacji inwestycji, w zależności od stopnia skomplikowania projektu analiza taka trwa od 0,5-1,5 miesiąca. Public Private Comparator – PPC Wstępem do przeprowadzenie tego komparatora powinna być analiza korzyści i strat, zarówno w ujęciu ilościowy oraz jakościowym, różnych sposobów realizacji projektu – w oparciu o formułę PPP i formuły tradycyjne. Następnie porównuje się w ujęciu ilościowym oraz jakościowym różne sposoby realizacji przedsięwzięcia. Jeżeli z przeprowadzanych analiz wynika, że formuła PPP jest korzystniejsza w odniesieniu do tradycyjnych metod realizacji projektu należy przystąpić analizy trzeciego komparatora. W przeciwnym wypadku przedsięwzięcie powinno być realizowane alternatywną metodą.

78

Analizy z zastosowaniem komparatora PPC dokonuje się przed rozpoczęciem realizacji inwestycji. W zależności od stopnia skomplikowania projektu analiza taka trwa od 2-4 miesięcy. Public Sector Comparator – PSC W przypadku wyników analiz przeprowadzonych w ramach komparatorów PPS oraz PPC przemawiających za PPP, jako formułą realizacji projektu, należy przystąpić do analizy komparatora PSC. W ramach tego komparatora podmiot publiczny dokonuje rzeczywistej analizy opłacalności projektu, na podstawie złożonych w postępowaniu przetargowym przez podmioty publiczne ofert. Otrzymane oferty dotyczące realizacji projektu w formule PPP porównywane są do tradycyjnych metod realizacji projektu. Celem komparatora jest ostateczne stwierdzenie, czy projekt realizowany w formule PPP stwarza wartość dodaną (ang. Value for Money) w porównaniu do innych metod realizacji. Komparator ten obejmuje analizę efektywności przedsięwzięcia (wyznaczenie takich wskaźników jak NPV, IRR), analizę wrażliwości oraz wycenę ryzyk. Analiza komparatora PSC powinna dać ostateczną odpowiedź w zakresie sposobów realizacji inwestycji. Czas trwania analizy w ramach komparatora PSC jest bardzo zróżnicowany i zależy od stopnia skomplikowania projektu. Etap oceny w ramach PSC trwa zwykle od 4-8 miesięcy.

Analizę komparatorów zwykle przeprowadza się z zastosowaniem modelu finansowego umożliwiającego zestawienie wariantowych (różne formuły realizacji inwestycji) projekcji (prognoz) finansowych przedsięwzięcia. Model finansowy umożliwia wyznaczenie miar efektywności, analizę wrażliwości, ocenę ryzyk, ocenę otrzymanych ofert od podmiotów prywatnych oraz, w konsekwencji, porównanie różnych sposobów realizacji inwestycji. Ponadto stworzony model finansowy może posłużyć jako budżet przedsięwzięcia, co umożliwi monitoring projektu w trakcie jego realizacji.

2.3.2. Czy projekt jest wykonalny instytucjonalnie?

W tej części powinniśmy opisać m.in.:

wykonalność instytucjonalną projektu,

trwałość projektu,

Po to by określić wykonalność instytucjonalną projektu należy:

opisać aktualny stan organizacji wdrażającej projekt; opisać wiarygodność, pewność i wypłacalność przyszłego właściciela rezultatów

projektu. przedstawić opisu wdrażania projektu.

W odniesieniu do trwałości rezultatów projektu należy określić:

79

sposób ponoszenia i zabezpieczenia kosztów związanych z utrzymaniem i eksploatacją rezultatów projektu;

możliwość utrzymania rezultatów projektu przez co najmniej 5 lat od chwili zakończenia jego realizacji;

zdolności organizacyjne i finansowe do utrzymania projektu.

2.4. Jak przekształcić koncepcję projektu we wniosek o dofinansowanie projektu?

2.4.1. Gdzie znajdę wzór wniosku o dofinansowanie projektu?

Wzór wniosku o dofinansowanie projektu można znaleźć na: stronie internetowej RPOWP: http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/ . Utworzenie i edycja nowego wniosku jest możliwe tylko za pomocą aplikacji Generator Wniosków Aplikacyjnych. Jest on do pobranie na stronie internetowej.

Przed przystąpieniem do pisania wniosku o dofinansowanie należy obowiązkowo zapoznać się z kryteriami wyboru projektów, które dostępne są na stronie internetowej. We wniosku bądź w studium wykonalności/biznes planie, powinno znaleźć się odniesienie do każdego punktowanego kryterium.

2.4.2. Czy mój projekt podlega pod pomoc publiczną?

Odpowiedzią na powyższe pytanie jest przeprowadzenie tzw. testu pomocy publicznej. Test ten przeprowadzany jest z uwzględnieniem przesłanki występowania pomocy publicznej zawarte w art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE).

Zgodnie z art. 87 ust 1 TWE „(…) wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.”

80


W celu rozstrzygnięcia, czy wsparcie otrzymane w ramach projektu stanowi pomoc publiczną musimy ocenić, czy zostały spełnione w konkretnym przypadku wszystkie określone w art. 87 ust. 1 TWE przesłanki. Brak którejkolwiek z nich wyklucza istnienie pomocy publicznej w projekcie.

1. Kluczową przesłanką, która powinna być badana w pierwszej kolejności, jest sprawdzenie, czy podmiot otrzymujący wsparcie jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 87 TWE. Zasady dotyczące udzielania pomocy publicznej mają zastosowanie wyłącznie do przedsiębiorstw definiowanych zgodnie z prawem wspólnotowym, tj. wszystkich kategorii podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, niezależnie od formy prawnej i organizacyjnej, źródeł finansowania oraz tego czy podmiot prowadzi działalność nastawioną na zysk. Za działalność gospodarczą w świetle przepisów wspólnotowych uznaje się oferowanie dóbr i usług na danym rynku. W świetle tej definicji przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów wspólnotowych, to znaczy beneficjentami pomocy publicznej, mogą być zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą czy spółki prawa handlowego, ale również organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa państwowe i komunalne, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze oraz inne jednostki organizacyjne należące do państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Może ona również obejmować instytucje kultury, uczelnie wyższe czy zakłady opieki zdrowotnej w zakresie, w jakim prowadzą one działalność gospodarczą. Jeżeli projektodawca jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w świetle prawa wspólnotowego, należy zbadać występowanie pozostałych przesłanek wynikających z art. 87 ust. 1 TWE.

2. Przepisy dotyczące pomocy publicznej dotyczą tylko działań, które wiążą się z użyciem zasobów publicznych. Środki publiczne nie muszą być koniecznie przekazywane przez władze centralne, samorządowe, państwowe banki, agencje czy fundacje. Wsparcie może być również udzielone przez prywatny organ pośredni, który administruje środkami na zlecenie administracji publicznej. Ponieważ środki przyznawane w ramach Funduszy Strukturalnych, w tym EFRR traktowane są na równi ze środkami publicznymi, wsparcie przyznawane w ramach RPOWP powinno spełniać warunki wynikające ze wspólnotowych zasad pomocy publicznej. Przesłanka ta jest zatem spełniona w przypadku wszystkich projektów realizowanych w ramach RPOWP. Środki finansowe będące pomocą publiczną mogą występować w różnych formach: dotacji, refundacji, gwarancji kredytowych, dokapitalizowania, zwolnienia, odroczenia, rozłożenia na raty oraz umorzenia środków publicznych itp.

3. Pomoc publiczna wystąpi, gdy wsparcie udzielane jest tylko niektórym przedsiębiorcom. Selektywność wsparcia oznacza, że udzielane jest ono konkretnemu podmiotowi bądź grupie podmiotów działających w danym sektorze gospodarki lub w konkretnym regionie kraju. Również wsparcie produkcji lub obrotu konkretnymi rodzajami towarów lub usług spełnia przesłankę selektywności. Tak więc wsparcie udzielane w ramach regionalnych programów operacyjnych jest selektywne, gdyż skierowane jest ono do podmiotów (grupy docelowe) działających na terenie danego województwa. Wsparcie

81

82

tylko dla małych i średnich przedsiębiorstw jest selektywne, gdyż automatycznie wyklucza inne (duże) przedsiębiorstwa.

4. Użycie środków publicznych musi się wiązać z przysporzeniem na rzecz określonego podmiotu, na warunkach korzystniejszych niż warunki rynkowe. Biorąc pod uwagę fakt, że wsparcie w ramach RPOWP udzielane jest beneficjentom w postaci dotacji lub refundacji, które mają charakter bezzwrotny, należy uznać, że takie dofinansowanie projektu stanowi korzyść ekonomiczną dla projektodawców, która jest niemożliwa do uzyskania w normalnych warunkach rynkowych (żaden komercyjny bank ani inna instytucja finansowa działająca na rynku nie udzielają wszystkim podmiotom wsparcia bezzwrotnego, takiego jak dotacje czy refundacje).

PPrrzzyykkłłaaddoowwee pprrzzyyssppoorrzzeenniiaa ssppeełłnniiaajjąąccee wwaarruunneekk kkoorrzzyyśśccii eekkoonnoommiicczznneejj ttoo::

uzyskanie dotacji na nową inwestycję, np. budowę zakładu lub zakup maszyn czy urządzeń;

uzyskanie darmowych usług doradczych na pokrycie kosztów prac, związanych z przygotowaniem nowej inwestycji;

PPrrzzyyssppoorrzzeenniiaa nniieessttaannoowwiiąąccee kkoorrzzyyśśccii eekkoonnoommiicczznneejj::

zakup sprzętu/wyposażenia nierozerwalnie związanego z funkcjonowaniem projektu pod warunkiem, że sprzęt ten nie będzie wykorzystywany do prowadzenia działalności komercyjnej w trakcie i po zakończeniu projektu;

inne wydatki związane z realizowanym projektem – koszty pośrednie zgodnie z Krajowymi wytycznymi dotyczącymi kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 takie jak: koszty zarządu, opłaty administracyjne (najem powierzchni biurowych), opłaty za energię elektryczną, cieplną, gazową, wodę, koszty materiałów biurowych i artykułów piśmienniczych, koszty ochrony, środków do utrzymania czystości pomieszczeń czy sprzątanie pomieszczeń.

5. Pomoc musi zakłócać lub grozić zakłóceniem konkurencji oraz wpływać na wymianę handlową między Państwami członkowskimi. Wsparcie udzielone przedsiębiorcy musi zakłócać lub grozić zakłóceniem konkurencji. W praktyce każde wsparcie, które jest selektywne i które stanowi dla przedsiębiorcy korzyść ekonomiczną jednocześnie grozi zakłóceniem konkurencji poprzez wzmacnianie jego pozycji w stosunku do potencjalnych lub faktycznych konkurentów. Jedynie wsparcie przedsiębiorcy działającego w warunkach monopolu nie spełnia tej przesłanki. W odniesieniu do wpływu na wymianę handlową przesłankę tę należy rozumieć szeroko – obejmuje ona wszystkie aspekty wymiany gospodarczej, również te związane z międzynarodowym ruchem turystycznym. Wsparcie podmiotu

83

gospodarczego, z którego usług, w sposób regularny, korzystają obywatele innych Państw Członkowskich lub, z usług którego będą korzystać w wyniku udzielonego temu podmiotowi wsparcia, może wpłynąć na wymianę handlową (np.: przygraniczna turystyka lecznicza). Domniemywa się, że wsparcie udzielane podmiotowi gospodarczemu działającemu na rynku, na którym występuje wymiana handlowa między Państwami Członkowskimi spełnia tę przesłankę. Ewentualne jej wykluczenie może nastąpić jedynie w wyniku analizy konkretnego przypadku udzielenia wsparcia. Jeżeli w wyniku analizy projektu okaże się, że jego dofinansowanie stanowi pomoc publiczną dla beneficjenta, wielkość dofinansowania oraz kwestia kosztów kwalifikowanych uzależnione będą od szczegółowych zapisów odpowiednich programów pomocowych, to jest rozporządzeń ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego określających warunki i sposób przekazywania wsparcia stanowiącego pomoc publiczną. W ramach RPO Województwa Podlaskiego pomoc publiczna udzielana będzie na podstawie następujących programów pomocy publicznej:

1. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych; Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 24 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych; Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 193, poz. 1399);

2. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 października 2006 r. w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej18 (Dz. U. nr 190, poz. 1402);

3. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 12 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych; Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 24 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych; Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. nr 193, poz. 1398);

4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych; Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 24 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w

18 Rozporządzenie nie stanowi programu pomocowego, określa natomiast obszary kraju, na których jest

dopuszczalne udzielanie pomocy regionalnej oraz wskazuje maksymalne wielkości pomocy dla tych obszarów.

http://www.mrr.gov.pl/prawo/obowiazujace_prawo/Documents/d08e83.pdf











84

ramach regionalnych programów operacyjnych; Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007r. w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. nr 185, poz. 1318)

5. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. nr 185, poz. 1317);

6. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych19;

7. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie publicznego transportu miejskiego w ramach regionalnych programów operacyjnych;

8. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na nabycie lub modernizację pasażerskiego taboru kolejowego w ramach regionalnych programów operacyjnych;

9. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie transportu intermodalnego, kombinowanego i multimodalnego w ramach regionalnych programów operacyjnych;

10. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych;

11. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych;

12. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych.

2.4.2.1. Pomoc publiczna a fundusze strukturalne

Zgodnie z artykułem 54 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 „w odniesieniu do pomocy publicznej dla przedsiębiorstw w rozumieniu art. 87 TWE pomoc publiczna przyznana w ramach programów operacyjnych podlega pułapom określonym dla pomocy publicznej”. Oznacza to, że projekty w których zidentyfikowano pomoc publiczną otrzymają wsparcie na niższym poziomie intensywności20 niż pozostałe projekty, tj. poziomie wynikającym z zastosowanego programu pomocowego.

19 Rozporządzenia od 6 do 12 w momencie przygotowywania niniejszego przewodnika znajdowały się

w fazie projektowania. 20 intensywność pomocy oznacza kwotę pomocy wyrażoną jako odsetek kosztów kwalifikowanych.

2.4.2.2. Programy pomocy publicznej i kwalifikowalność wydatków

Zgodnie z Krajowymi wytycznymi dotyczącymi kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 początkiem okresu kwalifikowalności wydatków jest 1 stycznia 2007 r. Powyższa zasada nie ma jednak zastosowania w przypadku projektów objętych pomocą de minimis, wyłączeniem blokowym (grupowym), programem pomocowym zatwierdzonym przez Komisję Europejską, a także w przypadku projektów współfinansowanych na podstawie zatwierdzonej przez Komisję Europejską pomocy indywidualnej. W przypadku projektów objętych pomocą publiczną, okres kwalifikowalności wydatków uzależniony jest od wejścia w życie programu pomocowego, zgodnie z którym pomoc będzie udzielana.

2.4.2.3. Przegląd programów pomocowych w ramach RPO

W ramach regionalnych programów operacyjnych programy pomocowe przygotowywane są na podstawie wytycznych lub rozporządzenia KE. Programy pomocowe wskazane powyżej (1, 3-6) przygotowano zgodnie z rozporządzeniem stanowiącym tzw. „wyłączenia blokowe”. Programy pomocowe przygotowane na ich podstawie i spełniające warunki w nich zapisane są „wyłączone” z obowiązku notyfikacji do KE, dlatego też mogły one wejść w życie już w październiku 2007 r. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku pomocy de minimis. KE uznaje, że wsparcie spełniające warunki powyższego rozporządzenia, nie zakłóca konkurencji oraz nie wpływa na wymianę handlową, a co za tym idzie nie spełnia przesłanek wynikających z art. 87 ust. 1 TWE. Program pomocy de minimis jest również zwolniony z obowiązku notyfikacji do KE. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku programów pomocowych przygotowywanych na podstawie wytycznych. Takie programy pomocowe (odnoszące się np. do sektora energetycznego, infrastruktury telekomunikacyjnej czy lecznictwa uzdrowiskowego) wymagają notyfikacji do KE. Proces ten może być długotrwały (od 2 do kilkunastu miesięcy), a projekty objęte takimi programami pomocowymi nie mogą być rozpoczęte przed wejściem programów w życie.

2.4.2.4. Regionalna pomoc inwestycyjna

Najczęściej stosowanym programem pomocy publicznej będzie pomoc na nowe inwestycje i tworzenie nowych miejsc pracy udzielana zgodnie z Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych z dnia 11 października 2007 r.

85





Jest to pomoc przeznaczona na realizację inwestycji nowych (początkowych), które należy rozumieć jako inwestycje w środki trwałe (grunty, budynki, urządzenia) oraz aktywa niematerialne i prawne związane z utworzeniem nowego lub rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa oraz dywersyfikacją produkcji lub zasadniczą zmianą procesu produkcyjnego. Nową inwestycją jest również nabycie środków trwałych, bezpośrednio związanych z przedsiębiorstwem, które zostało zamknięte lub zostałoby zamknięte, gdyby zakup nie nastąpił oraz inwestycje w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej. Nową inwestycją nie jest inwestycja prowadząca wyłącznie do odtworzenia zdolności produkcyjnych oraz nabycia udziałów lub akcji przedsiębiorstwa. Wydatkami kwalifikowanymi są wydatki poniesione na zakup nieruchomości, budynków i budowli, maszyn i urządzeń, infrastruktury technicznej, patentów, licencji, itp. Szczegółowa lista kosztów kwalifikowanych znajduje się w Wytycznych IZ w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach RPOWP na lata 2007-3013. Dla projektów obejmujących również tworzenie nowych miejsc pracy, do kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem zalicza się dwuletnie koszty zatrudnienia nowozatrudnionych pracowników. Tworzenie nowych miejsc pracy musi stanowić wzrost netto miejsc pracy w stosunku do średniej z poprzednich 12 miesięcy. Dla projektów objętych regionalną pomocą inwestycyjną koszty kwalifikują się po złożeniu przez beneficjenta wniosku. Wynika to z zasady tzw. „efektu zachęty”, która mówi, że „pomoc regionalna wywołuje efekt zachęty, jeżeli w przypadku braku pomocy dany projekt inwestycyjny nie zostałby zrealizowany w danym obszarze objętym pomocą”. W praktyce oznacza to, że rozpoczęcie prac, tj. podjęcie prac budowlanych lub pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń skutkuje brakiem występowania „efektu zachęty”, a co za tym jest związane pomoc publiczna na daną inwestycję nie może zostać udzielona. Powyższa zasada nie obejmuje prac przygotowawczych dla nowej inwestycji oraz usług doradczych z nią związanych. Koszty te objęte będą pomocą publiczną na doradztwo, zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla MŚP.

Intensywność pomocy w przypadku pomocy na nową inwestycję jest zgodna z mapą pomocy regionalnej na lata 2007-2013 i w przypadku województwa podlaskiego wynosi 50 proc. W przypadku mikro i małych przedsiębiorstw intensywność może ulec zwiększeniu o dodatkowe 20 punktów procentowych, zaś średni przedsiębiorcy mogą liczyć na 10 punktów procentowych.

86

87

Gdy równocześnie korzystamy z pomocy na nową inwestycję oraz na tworzenie nowych miejsc pracy związanych z inwestycją21, maksymalną wielkość pomocy oblicza się jako iloczyn maksymalnej intensywności pomocy i wyższej kwoty kosztów nowej inwestycji, bądź dwuletnich kosztów zatrudnienia nowych pracowników. Zarówno w przypadku nowej inwestycji jak i tworzenia nowych miejsc pracy udzielenie pomocy uzależnione jest od utrzymania inwestycji (również miejsc pracy) przez okres 5 lat od momentu jej zakończenia lub 3 w przypadku MŚP. Beneficjenci powinni sprawdzić przed złożeniem projektu, czy sektor gospodarki w którym działają, uprawnia ich do otrzymania pomocy publicznej. Jeśli działają w sektorze transportu zastosowanie mają szczególne zapisy dotyczące tego sektora (np. wyłączenie środków transportu z kosztów kwalifikowanych). Przepisów programu pomocowego nie stosuje się m. in. w sektorach: rybołówstwa, akwakultury, budownictwa okrętowego.

2.4.2.5. Pomoc na doradztwo

Zgodnie z Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych z dnia 11 października 2007 r. koszty prac przygotowawczych dla nowej inwestycji oraz usług doradczych z nią związanych, objęte będą wsparciem zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 70/2001. Na podstawie tego rozporządzenia wsparciem objęte będą jedynie małe i średnie przedsiębiorstwa, a zatem kluczowa kwestią będzie zdefiniowanie tych pojęć22.

Za mikro przedsiębiorstwo uznaje się takie, które zatrudnia do 10 pracowników i którego roczne obroty lub suma bilansowa nie przekracza 2 mln euro.

Za małe przedsiębiorstwo uznaje się takie, które zatrudnia do 50 pracowników i którego roczne obroty lub suma bilansowa nie przekracza 10 mln euro.

Za średnie przedsiębiorstwo uznaje się takie, które zatrudnia do 250 pracowników i którego roczne obroty nie przekraczają 50 mln euro lub którego suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro.

Dodatkowo, w każdym przypadku należy badać spełnienie kryterium niezależności. Najczęściej większość MŚP to przedsiębiorstwa niezależne, działające całkowicie samodzielnie lub posiadające mniejszościowe udziały (do 25 proc.) w innym/innych przedsiębiorstwach (lub inne przedsiębiorstwo w nim). W przypadku takich

21 Co prawda ten typ projektu nie występuje w RPOWP ale intencją autora jest zamieszczenie pełnej

informacji na wypadek, gdyby beneficjent ubiegał się o wsparcie z innego programu operacyjnego. 22 Zob. Słowniczek pojęć.




88

przedsiębiorstw do obliczenia wielkości zatrudnienia lub wartości rocznych obrotów/sumy bilansowej będziemy brali pod uwagę tylko dane takiego przedsiębiorstwa. Jeżeli ww. próg 25 proc. zostanie przekroczony, ale nie przekroczy 50 proc, będziemy mieli do czynienia z przedsiębiorstwem partnerskim. W przypadku takich przedsiębiorstw do obliczenia wielkości zatrudnienia lub wartości rocznych obrotów/sumy bilansowej będziemy brali pod uwagę dane badanego przedsiębiorstwa oraz proporcjonalnie do wielkości udziałów dane przedsiębiorstwa partnerskiego. Najrzadziej spotykaną kategorią przedsiębiorstwa jest przedsiębiorstwo związane, które kontroluje większość (> 50 proc.) głosów w innym przedsiębiorstwie. Tu do obliczenia wielkości zatrudnienia lub wartości rocznych obrotów/sumy bilansowej weźmiemy pod uwagę dane badanego przedsiębiorstwa oraz dane wszystkich przedsiębiorstw związanych. Przedsiębiorstwo nie może być uznawane za małe lub średnie, jeżeli 25 proc. lub więcej jego kapitału lub praw głosów jest kontrolowane przez podmiot publiczny (administracja centralna lub samorządowa).23

2.4.2.6. Pomoc na szkolenia

Pomoc na szkolenia skierowana jest do pracowników przedsiębiorstw. Szkolenia możemy podzielić na 2 kategorie – szkolenia ogólne i szczególne. W ramach RPO przewidziane jest udzielanie wsparcia tylko na szkolenia szczególne.

Szkolenie szczególne to takie, które polega na dokształcaniu umiejętności bezpośrednio związanych z obecną lub przyszłą pozycją pracownika w konkretnej firmie, tej której udzielana jest pomoc. Dzięki temu szkoleniu pracownik otrzymuje kwalifikacje, które będzie mógł wykorzystać w niewielkim stopniu bądź wcale w innych przedsiębiorstwach albo na innych polach działalności zawodowej.

Ponieważ szkolenie takie przynosi korzyści w większym stopniu przedsiębiorstwu niż pracownikowi, intensywność pomocy na szkolenie jest niższe niż w przypadku szkolenia ogólnego i wynosi 35 proc. Również w przypadku pomocy szkoleniowej przewidziane są dodatkowe bonusy: 10 punktów procentowych, jeżeli szkoleni są pracownicy znajdujący się w gorszym położeniu oraz 10 punktów procentowych, jeżeli szkolenie przeznaczone jest dla pracowników małego lub średniego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca może otrzymać wsparcie w maksymalnej wysokości 1 mln euro na projekt szkoleniowy. Wsparcie przekraczające tę wartość podlega obowiązkowi notyfikacji do KE. W ramach pomocy szkoleniowej kosztami kwalifikowanymi będą koszty kadry szkoleniowej, koszty podróży kadry szkoleniowej i osób szkolonych, koszty bieżące takie jak koszt przygotowania i dostarczenia materiałów szkoleniowych, amortyzacja

23 szczegółowa definicja MŚP znajduje się w zaleceniu Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącym definicji

przedsiębiorstw mikro, małych i średnich. Dodatkową pomocą może służyć ‘Kwalifikator MŚP’ dostępny na stronie internetowej PARP (www.parp.gov.pl)

sprzętu i wyposażenia wykorzystywanych w projekcie szkoleniowym, koszt usług doradczych związanych ze szkoleniami a także wynagrodzenia osób szkolonych proporcjonalnie do czasu trwania szkolenia do wysokości sumy kwot pozostałych wydatków kwalifikowanych. Kosztem kwalifikowanym nie będą noclegi oraz wyżywienie. Pomocy na szkolenia nie stosuje się jedynie w sektorze górnictwa węgla.

2.4.2.7. Pomoc de minimis

Pomoc de minimis jest przeznaczeniem pomocy publicznej najbardziej korzystnym dla beneficjentów. Komisja Europejska uznaje, że pomoc publiczna nieprzekraczająca równowartości 200 tys. euro w ciągu 3 lat kalendarzowych (100 tys. euro w przypadku podmiotów działających w sektorze drogowego transportu towarowego) nie grozi zakłóceniem konkurencji oraz nie wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi w związku z czym nie spełnia kryteriów art. 87 ust. 1 TWE.

W przypadku pomocy de minimis nie istnieje żaden katalog kosztów kwalifikowanych. Uznaje się za nie wszystkie koszty związane z realizacją projektu oraz spełniające kryteria kwalifikowalności wydatków określone w art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W związku z tym pomoc może być przeznaczona na dowolny cel: tworzenie nowych miejsc pracy, nową inwestycję, zakup środków trwałych, szkolenie, doradztwo i inne. Nowością w porównaniu do pomocy de minimis obowiązującej w poprzednim okresie programowania (2004-2006) jest podniesienie maksymalnego pułapu ze 100 do 200 tys. euro oraz zmiana sposobu obliczania trzyletniego okresu. W poprzednio obowiązującym rozporządzeniu, aby obliczyć łączną wartość pomocy na przykład na dzień 1 grudnia 2007 r. należało się cofnąć do 1 grudnia 2004 r. i sprawdzić wartość pomocy de minimis udzielonej w tym okresie. Obecnie, aby obliczyć wartość pomocy na ten sam dzień należy jedynie sprawdzić bieżący rok (31 grudnia – 1 stycznia 2007 r.) oraz 2 poprzednie pełne lata kalendarzowe (do 1 stycznia 2005 r.). W skrajnym przypadku oznaczać to będzie sprawdzenie okresu 2 lat i 1 dnia. Pomoc de minimis można łączyć z inną pomocą państwa (np. na nową inwestycję) w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowanych pod warunkiem, że takie wsparcie nie będzie skutkować osiągnięciem wyższego poziomu intensywności pomocy niż dopuszczalny w danym programie pomocowym lub indywidualnej decyzji KE. Podobnie jak w innych programach pomocowych, również pomocy de minimis nie stosuje się do sektorów rybołówstwa, akwakultury czy górnictwa węgla. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się m. in. do pomocy udzielanej na produkcję podstawowych produktów rolnych czy działalności eksportowej. Również nabycie pojazdów, przeznaczonych do transportu drogowego przez podmioty działające w zakresie drogowego transportu towarowego, nie będzie uznane.

89

2.4.2.8. Pozostałe akty prawne

Do projektów stanowiących lub zawierających elementy pomocy publicznej zastosowanie będą miały również następujące akty prawne:

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 93, poz. 585);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 marca 2007 r. w sprawie zaświadczeń o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie i rybołówstwie (Dz. U. z 2007 r. Nr 53, poz. 354);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej oraz sprawozdań o zaległych należnościach przedsiębiorców z tytułu świadczeń na rzecz sektora finansów publicznych (Dz. U. z 2007 r. nr 133, poz. 923);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2007 r. w sprawie informacji o otrzymanej pomocy publicznej oraz informacji o nieotrzymaniu pomocy (Dz. U. z 2007 r. nr 61, poz. 413).

2.4.2.9. Gdzie szukać informacji?

Wszystkie rozporządzenia dotyczące pomocy publicznej oraz programy pomocowe obowiązujące w ramach poszczególnych programów operacyjnych dostępne są na stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (www.mrr.gov.pl) w zakładce Pomoc publiczna. Część z nich, przygotowana na podstawie tzw. „wyłączeń blokowych” czy „pomocy de minimis”, jest już dostępna i można się z nimi zapoznać. Pozostałe programy przygotowywane na podstawie wytycznych są jedynie opisane wraz z podaniem planowanego terminu wejścia w życie. Informacje nt. pomocy publicznej znajdują się również na stronach internetowych Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta (www.uokik.gov.pl) oraz Komisji Europejskiej (www.europa.eu).

2.4.3. W jaki sposób wypełniać poszczególne części wniosku?

Aby przygotować wniosek o dofinansowanie w ramach RPOWP, należy skorzystać z aplikacji Generator Wniosków Aplikacyjnych. Jest on do pobrania na stronie www.rpowp.wrotapodlasia.pl Generator umożliwia tworzenie, edycję oraz wydruk wniosków o dofinansowanie. Aplikacja posiada szereg wbudowanych mechanizmów pomagających w poprawnym wypełnieniu formularza wniosku. Odpowiedzialność za poprawne wypełnienie wniosku, za treść merytoryczną, zgodność ze stanem faktycznym ponosi podmiot wnioskujący o dofinansowanie - Wnioskodawca/Beneficjent. Generator posiada również Instrukcję obsługi.

90

http://www.mrr.gov.pl/

http://www.uokik.gov.pl/

http://www.europa.eu/



2.4.3.1. Czy istnieją ograniczenia w wartości dofinansowania projektów?

Opis każdego działania zawiera informację o możliwych wartościach projektów i dofinansowania. Należy je odszukać w uszczegółowieniu RPOWP:

Minimalna / Maksymalna wartość projektu (jeśli dotyczy); Minimalna / Maksymalna kwota wsparcia (jeśli dotyczy).

Oczywiście nie każde działanie posiada takie ograniczenia.

2.4.3.2. Czy wszystkie koszty są kwalifikowane w ramach projektu?

Kwalifikowalność w ramach RPOWP określana jest w trzech krokach:

Czy dany typ projektu jest kwalifikowalny w ramach działania RPOWP?

Czy projekt jest kwalifikowalny w kontekście kryteriów wyboru projektu w ramach działania

Czy poszczególne wydatki w ramach projektu są kwalifikowalne?

Rysunek 5. Kroki określania kwalifikowalności w ramach RPOWP.

Kwalifikowalność wydatków w ramach projektów jest zaprezentowana w ‘Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach RPOWP na lata 2007-2013’. Tam znajdują się następujące informacje:

Zasady kwalifikowania projektów (zasięg geograficzny kwalifikowalności projektu, ocena kwalifikowalności projektu, trwałość projektu),

Zasady kwalifikowania wydatków (ramy czasowe kwalifikowalności wydatku, ocena kwalifikowalności wydatku, dokumentowanie wydatków, zakaz podwójnego finansowania, zasada elastyczności (ang. cross-financing), projekty

91


generujące dochód, wkład niepieniężny, dokumentacja niezbędna do przygotowania projektu, opłaty finansowe, doradztwo i inne usługi związane z realizacją projektu, zakup gruntu, zakup nieruchomości zabudowanej, zakup środków trwałych, zakup środków trwałych stanowiący część wydatków inwestycyjnych, zakup sprzętu będącego środkiem trwałym do użytku na czas realizacji projektu, amortyzacja, leasing i inne techniki finansowania nie powodujące natychmiastowego przeniesienia prawa własności, VAT, koszty ogólne itp.).

Wytyczne znajdziemy na stronie http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/

2.4.3.3. Jakie wskaźniki mogą opisać realizację mojego projektu?

Każdy projekt musi być opisany za pomocą co najmniej: dwóch wskaźników produktu; dwóch wskaźników rezultatu;

z czego jeden wskaźnik produktu i jeden wskaźnik rezultatu powinien zostać wybrany z Regionalnego Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, a drugi wskaźnik produktu rezultatu powinien zostać wybrany z listy zaimplementowanej do KSI - lista wskaźników kluczowych stanowi załącznik nr 3 do „Wytycznych w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej” zamieszczonych na stronie www.rpowp.wrotapodlasia.pl.

Każdy beneficjent, niezależnie od typu projektu, obowiązkowo deklaruje liczbę utworzonych, nowych miejsc pracy. Jeżeli nowe miejsca pracy utworzymy w trakcie realizacji projektu – w okresie od rozpoczęcia realizacji projektu do chwili złożenia wniosku o płatność końcową – wówczas traktujemy je jako wskaźnik produktu. W sytuacji, kiedy powstaną one w efekcie realizacji projektu, od momentu rozpoczęcia do końca fazy operacyjnej projektu, tj., do roku od daty złożenia wniosku o płatność końcową, to stanowią one wskaźnik rezultatu. Należy podać całkowitą zakładaną liczbę utworzonych miejsc pracy. Będzie to więc wartość wskaźnika produktu (jeśli powstały przed złożeniem wniosku o płatność końcową) powiększona o liczbę miejsc pracy, których utworzenie planujemy w ciągu roku od zakończenia realizacji projektu. Mierzymy wyłącznie liczbę pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę. Pamiętajmy o tym, żeby zapisane przez nas wskaźniki bazowe były prawdziwe – w tym celu korzystajmy z wiarygodnych źródeł – a wskaźniki docelowe były realne do osiągnięcia. Z nieosiągnięcia wskaźników IZ RPOWP obowiązkowo nas rozliczy.

2.4.3.4. Jak zaplanować działania informacyjne i promocyjne na etapie przygotowywania wniosku?

92



93

Podstawowe zasady dotyczące promocji i informacji interwencji funduszy europejskich zawarte są w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083 z dnia 11 lipca 2006 r.24 Artykuł 60 lit. j nakłada obowiązki w zakresie informacji i promocji na IZ, natomiast Artykuł 69 określa podstawowe założenia prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnych. Szczegółowy zakres obowiązków państwa członkowskiego dotyczący informacji i promocji zawarty jest w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r.25 W odniesieniu do beneficjenta mają zastosowanie Artykuły 8 – 9, które określają obowiązki wynikające z faktu współfinansowania projektów ze środków funduszy strukturalnych bądź z Funduszu Spójności. To absolutne minimum działań informacyjnych i promocyjnych, jakie musimy zaplanować i zrealizować w ramach projektu, aby spełnić unijne wymogi. W myśl tych przepisów beneficjenci są odpowiedzialni za informowanie opinii publicznej o pomocy otrzymanej z funduszy. Opis minimalnych działań beneficjenta w zakresie informacji i promocji projektu znajduje się w dalszej części naszego podręcznika w rozdziale 3.8.

Jako beneficjent mamy obowiązek promować i informować. Dlatego też, warto zapoznać się z Wytycznymi Instytucji Zarządzającej dla beneficjentów RPOWP w zakresie informacji i promocji, które dostępne są na stronie www.rpowp.wrotapodlasia.pl Kolejna rzecz, jaka powinna być w pełni czytelna dla nas, jako beneficjentów to fakt, czy koszty działań informacyjnych i promocyjnych kwalifikują się do wsparcia z RPOWP. Spoglądając wstecz na doświadczenia, związane z wdrażaniem ZPORR w latach 2004-2006 należy podkreślić, że dość często beneficjenci nie zdołali (prawdopodobnie na skutek nieotrzymania wyczerpujących informacji we wstępnej fazie realizacji programu) zaplanować tych kosztów w budżecie projektu, nie znalazły się one we wniosku o dofinansowanie i tym samym, na etapie realizacji, nie mogły być refundowane. Należy więc na etapie przygotowania budżetu projektu zatroszczyć się o ujęcie wydatków obejmujących działania informacyjne i promocyjne. Powinny one w sposób nie budzący wątpliwości określać rodzaj działań, jakie będą w ramach tej kategorii realizowane. Informacje na temat praktyki realizacji obowiązków beneficjenta w zakresie promocji i informacji projektu znajdują się w dalszej części naszego podręcznika, w rozdziale 3.8.

2.4.4. Jakie dokumenty są wymagane przy składaniu wniosku? Jakie dokumenty są wymagane od moich partnerów?

24 ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz Funduszu Spójności i uchylające

rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. 25 Ustanawiającym szczegółowe zasady wykonywania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz

Rozporządzenia (WE) nr 1080 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie EFRR.

Szczegółowe informacje dotyczące wniosku oraz wymaganych załączników określa regulamin konkursu, publikowane na stronie internetowej RPOWP i dostępne do wglądu w siedzibie IZ.

2.4.5. Jak i gdzie złożyć wniosek o dofinansowanie projektu?

Wypełniony wniosek należy złożyć wraz z załącznikami w kancelarii Instytucji Zarządzającej RPOWP:

Departament Zarządzania RPO, 15-399 Białystok, ul. Handlowa 6, parter budynku – pok. 8, tel. (0-85) 654 83 12, fax. (0-85) 654 8313

zgodnie z informacją zwartą w ogłoszeniu o naborze wniosków o dofinansowanie.

Pamiętajmy, że wniosek o dofinansowanie realizacji projektu musi być zarejestrowany w systemie kancelaryjnym i w momencie wpływu/złożenia wniosku powinniśmy otrzymać stempel wraz z datą. Jest to bardzo ważne przy późniejszej ocenie formalnej i/lub ewentualnych problemach i konieczności skorzystania z procedury odwoławczej.

2.4.5.1. W jaki sposób mam przygotować wniosek do złożenia?

Wniosek należy złożyć w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał plus kopia) oraz w formie elektronicznej (na dyskietce lub na CD/DVD) w języku polskim. Niedozwolone jest wypełnianie wniosku odręcznie, jak również nanoszenie w ten sposób poprawek. Wniosek w wersji papierowej należy złożyć w formie zwartej w oddzielnych opakowaniach (segregatorach). Na opakowaniu powinniśmy wskazać Wnioskodawcę/Beneficjenta oraz tytuł projektu. Wniosek i załączniki składamy w formie zbindowanej, by zapobiec zagubieniu dokumentów. Wniosek może mieć formę dwóch oryginałów (każdy czytelnie podpisany na pierwszej stronie przez jedną z osób wymienionych we wniosku o dofinansowanie lub parafowany wraz z dostawioną pieczątką) lub w formie oryginału i kopii. W przypadku oryginału postępujemy jak wyżej. W przypadku kopii, powinniśmy ją potwierdzić za zgodność z oryginałem. Na pierwszej stronie kopii wniosku powinna znaleźć się pieczątka „za zgodność z oryginałem”, numery stron jakich potwierdzenie dotyczy, aktualna data, oraz czytelny podpis osoby wymienionej we wniosku o dofinansowanie lub parafa tej osoby wraz z imienną pieczątką.

94

Podpisy na ostatniej stronie wniosku składają, w przypadku:

Gminy – wójt, burmistrz, prezydent oraz w każdym przypadku wymagana jest kontrasygnata skarbnika lub osoby przez niego upoważnionej;

Powiatu – dwóch członków zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd (zgodnie z art. 48, ust 1 ustawy z dnia 15 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) oraz kontrasygnata skarbnika lub osoby przez niego upoważnionej;

Województwa – marszałek województwa wraz z członkiem zarządu, lub jak stanowi statut (zgodnie z art. 57 ust 1 ustawy z dnia 15 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1590 z późn. zm.) oraz w każdym przypadku kontrasygnata skarbnika lub osoby przez niego upoważnionej;

Inne – organy wymienione do reprezentacji w aktach powołujących – statut, umowa – oraz w dokumentach rejestrowych – np. wpis do KRS, EDG.

Wszystkie podpisy, parafki i potwierdzenia Wnioskodawca/Beneficjent zobligowany jest dokonać niebieskim tuszem. Dopuszczalne jest, by osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań w imieniu danego Wnioskodawcy/Beneficjenta (w przypadku Gminy jest to wójt, burmistrz, prezydent), upoważniły inną osobę do ich reprezentowania (np. do podpisania wniosku i załączników, podpisania umowy itd.). W tej sytuacji osoby wyznaczone do reprezentacji muszą przedstawić upoważnienie, podpisane przez osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań w imieniu Wnioskodawcy/Beneficjenta. Upoważnienie powinno określać, do jakich czynności upoważniona jest dana osoba oraz na jaki czas upoważnienie zostaje wydane. Jeśli ktoś posiada upoważnienie do reprezentowania Wnioskodawcy/Beneficjenta na wszystkich etapach ubiegania się o dofinansowanie projektu, jego dane osobowe i kontaktowe mogą być wpisane w punkcie B2, choć nie ma takiej konieczności.

2.4.5.2. Kiedy mogę złożyć wniosek?

Przede wszystkim należy śledzić stronę internetową RPOWP i prasę lokalną, bowiem tam pojawią się informację o rozpoczęciu i zakończeniu naborów. Pierwsze ogólne informacje o planowanych konkursach można będzie uzyskać na początku każdego roku.

Konkursy na projekty w ramach Osi priorytetowych/Działań/Poddziałań są ogłaszane przez poszczególne referaty wdrożeniowe Departamentu Zarządzania RPO tj:

Referat oceny i wyboru wniosków wspierających rozwój innowacyjności i przedsiębiorczości,

Referat oceny i wyboru wniosków wspierających rozwój regionalny,

95

zgodnie z harmonogramem ogłaszania konkursów zatwierdzonym przez Marszałka Województwa Podlaskiego lub Członka Zarządu. Nabór wniosków o dofinansowanie przeprowadzany jest w trybie konkursowym. Przed ogłoszeniem konkursu podejmowana jest decyzja w formie uchwały o wysokości kwoty przeznaczonej na dany konkurs oraz określone są zasady obowiązujące w danym konkursie. Konkurs może odbywać się w trybie otwartym lub zamkniętym. W konkursie otwartym nabór wniosków i ich ocena prowadzone są w sposób ciągły, do wyczerpania ustalonego limitu środków lub do zamknięcia konkursu uzasadnionego decyzją jednostki organizującej konkurs. Jednostka organizująca konkurs publikuje, na swojej stronie internetowej, informację na temat poziomu wykorzystania alokacji przeznaczonej na konkurs otwarty. Konkurs zamknięty organizowany jest cyklicznie. W konkursie tego typu określa się z góry jeden lub kilka następujących po sobie terminów naboru wniosków, podając daty otwarcia i zamknięcia naboru wniosków (okres przyjmowania wniosków). Pomiędzy datą otwarcia i zamknięcia konkursu nie może upłynąć mniej niż 30 dni kalendarzowych.

IZ RPOWP zamieszcza ogłoszenie o naborze wniosków o dofinansowanie projektów w ramach danej osi priorytetowej na stronie internetowej RPOWP www.rpowp.wrotapodlasia.pl oraz w prasie o zasięgu regionalnym.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, IZ RPOWP (Departament Zarządzania RPO) ogłasza konkurs na swojej stronie internetowej. Ogłoszenie internetowe zawiera co najmniej, informacje dotyczące:

rodzaju projektów podlegających dofinansowaniu, rodzaju podmiotów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie, kwoty środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów, poziomu dofinansowania projektów, maksymalnej kwoty dofinansowania projektu (o ile kwota taka została ustalona), kryteriów wyboru projektów, terminu rozstrzygnięcia konkursu, wzoru wniosku o dofinansowanie projektu, terminu, miejsca i sposobu składania wniosków, wzoru umowy o dofinansowanie projektu.

Właściwy Referat Departamentu Zarządzania RPO organizujący konkurs, w dniu ogłoszenia konkursu, zamieszcza w prasie regionalnej informację o konkursie. Ogłoszenie prasowe, zawiera w szczególności informacje dotyczące:

rodzaju projektów podlegających dofinansowaniu, rodzaju podmiotów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie, kwoty środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów, adresu strony internetowej, na której zamieszczono ogłoszenie o konkursie.

Ponadto, informacja o konkursie przekazywana jest podczas różnego rodzaju spotkań z potencjalnymi beneficjentami oraz w Punkcie Informacyjnym RPOWP. Stanowi

96


dodatkowy kanał informacyjny i zachętę do składania wniosków o dofinansowanie projektów. Konkurs ogłaszany jest na wybrane lub wszystkie typy projektów w ramach Osi priorytetowej/Działania/Poddziałania, przy uwzględnieniu potrzeb rozwojowych określonych przez IZ RPOWP oraz w celu osiągnięcia założonych wskaźników realizacji RPOWP. Nabór wniosków o dofinansowanie jest publiczny i powszechny. Zasady określone przez Instytucję Zarządzającą RPOWP podlegają konsultacji z Instytucją Koordynującą RPO ulokowaną w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego.

2.4.5.3. W jaki sposób mogę dostarczyć wniosek do punktu naboru?

Wniosek o dofinansowanie projektu dostarcza się osobiście albo:

listem poleconym; przesyłką kurierską; przez posłańca.

Nie wolno składać wniosków o dofinansowanie projektów przez pocztę elektroniczną (e-mail)!

Wnioskodawca otrzyma potwierdzenie złożenia wniosku i załączników. Osoba przyjmująca wniosek opatrzy dokument podpisem i datą wpływu oraz stemplem jednostki, która odpowiada za nabór wniosków aplikacyjnych. Należy pamiętać, iż liczy się data wpływu a nie stempla pocztowego.

2.4.5.4. Kiedy najpóźniej mogę dostarczyć wniosek?

Konkursy otwarte W przypadku konkursu otwartego wnioski będę przyjmowane przez IZ RPOWP do momentu wyczerpania, określonego w ogłoszeniu o konkursie, limitu środków lub zamknięcia konkursu przez instytucję odpowiedzialną za nabór wniosków. Informacja o zamknięciu konkursu zostanie ogłoszona w prasie oraz na stronie internetowej RPOWP. Konkursy zamknięte Formuła konkursu zamkniętego przewiduje cykliczne ogłaszanie konkursów. Między ogłoszeniem konkursu, a datą jego zakończenia, wskazaną w ogłoszeniu, zachowany jest co najmniej 30 dniowy termin. Terminem zamknięcia naboru jest dzień wskazany w ogłoszeniu o konkursie.

97

Pamiętajmy, że wnioski, które wpłynęły po terminie określonym w ogłoszeniu o naborze wniosków nie podlegają ocenie. Wniosek wysłany listem poleconym lub przesyłką kurierską musi dotrzeć do kancelarii IŻ RPOWP w terminie określonym w ogłoszeniu!

2.5. W jaki sposób mój projekt będzie oceniony i wybrany?

2.5.1. Jak przebiega proces oceny i wyboru projektów?

Proces oceny i wyboru projektu składa się z następujących procedur:

1. oceny formalnej, 2. oceny merytorycznej, 3. wyboru projektów przez Zarząd Województwa.

Transparentne zasady selekcji wniosków o dofinansowanie mają zapewnić wybór najlepszych projektów, najbardziej adekwatnych z punktu widzenia potrzeb rozwojowych beneficjenta i regionu oraz przynoszących największe efekty w relacji do poniesionych nakładów. Jeśli projekt aplikuje do wsparcia w ramach priorytetu/działania/poddziałania, w którym występuje pomoc publiczna należy sprawdzić kiedy rozpoczyna się okres kwalifikowalności wydatków dla projektu. Warto w tej kwestii zasięgnąć informacji u źródła czyli w odpowiedniej komórce organizacyjnej IZ, która jest komórką wdrożeniową dla priorytetu będącego obszarem naszego zainteresowania

2.5.1.1. Ocena formalna

Złożony w terminie projekt kierowany jest do oceny formalnej (kryteria oceny formalnej można znaleźć w dokumentacji konkursowej). Właściwy Referat Departamentu Departament Zarządzania RPO organizujący konkurs dokonuje oceny formalnej - zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący. Ocena formalna będzie dokonana w terminie do 60 dni roboczych od dnia zamknięcia konkursu. Wydłużenie tego terminu jest możliwe w sytuacji pojawienia się okoliczności powodujących niemożliwość przeprowadzenia oceny w tym czasie (np. duża ilość wniosków, zdolność instytucji do oceny wniosków). Informacja o przedłużeniu terminu będzie zamieszczona na stronie internetowej RPOWP.

Decyzję o przedłużeniu oceny podejmuje Dyrektor Departamentu lub upoważniony Zastępca Dyrektora. Ocena formalna wniosku o dofinansowanie realizacji projektu dokonywana jest przez dwóch pracowników zgodnie z zasadą „dwóch par oczu”.

98

Jest oceną „0-1”, przeprowadzaną dla każdego z ocenianych wniosków na podstawie Karty oceny formalnej wniosku o dofinansowanie projektu. IZ RPOWP, a w praktyce Referat Departamentu Zarządzania RPO organizujący konkurs, zapewnia możliwość jednokrotnej poprawy błędów i uzupełnienia braków w terminie podanym w piśmie do beneficjenta wysłanym pocztą. Jeśli zauważymy we wniosku inne błędy formalne, poprawiamy je, informując jednocześnie o tym fakcie właściwy Referat Departamentu Zarządzania RPO organizujący konkurs i przedstawiając stosowne wyjaśnienia. Ponowna ocena formalna poprawionego i/lub uzupełnionego wniosku odbywa się z użyciem nowej Karty oceny formalnej wniosku o dofinansowanie projektu. Wniosek, w którym nie zostały poprawione błędy lub uzupełnione braki podlega odrzuceniu. Odrzucany jest także wniosek, który nie podlega poprawie ze względu na poważne błędy lub braki formalne, (nie ma możliwości usunięcia lub uzupełnienia braków/błędów tj. niewłaściwa kategoria beneficjenta, niespełnienie kryterium wartościowego, niezgodność z celami działania, negatywny wpływ na polityki horyzontalne itp.).

Każdy przyjęty i oceniony jako poprawny pod względem formalnym wniosek otrzymuje niepowtarzalny numer zgodnie ze wzorem określonym Załączniku 2 do krajowych Wytycznych w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej, opublikowanych przez Ministra Rozwoju Regionalnego:

Gdzie: KD kod dokumentu ustalany z IZ lub IC na etapie wdroŜenia systemu KSI (SIMIK 07-13); PO czteroliterowy kod jednoznacznie identyfikujący program operacyjny (kody dla programów operacyjnych podano w punkcie 4 tego załącznika); dla dokumentów dotyczących całego programu operacyjnego kody: osi priorytetowej, działania, poddziałania przyjmują wartość 00; PR dwucyfrowy numer osi priorytetowej uzupełniany z lewej strony znakiem 0, co oznacza, Ŝe dla pierwszej osi kod będzie przyjmować wartość 01, ..., dla dziesiątej – 10 itd.; dla dokumentów dotyczących całej osi priorytetowej kody: działania, poddziałania przyjmują wartość 00; DZ dwucyfrowy numer działania uzupełniany z lewej strony znakiem 0, co oznacza, Ŝe dla pierwszego działania kod będzie przyjmować wartość 01, ..., dla dziesiątego – 10 itd.; dla dokumentów dotyczących całego działania lub gdy działanie nie zawiera poddziałań kod poddziałania przyjmują wartość 00; PD dwucyfrowy numer poddziałania uzupełniany z lewej strony znakiem 0, co oznacza, Ŝe dla pierwszego poddziałania kod będzie przyjmować wartość 01, ..., dla dziesiątego – 10 itd.; NR dwucyfrowy numer kolejnej wersji dokumentu uzupełniany z lewej strony znakiem 0, przy czym dla pierwszego dokumentu pole przyjmuje wartość 01, ..., 10 – dziesiątego, itd.

99

Każdy poprawny pod względem formalnym wniosek jest rejestrowany w rejestrze wniosków w Krajowym Systemie Informatycznym KSI (SIMIK 07 - 13).

A zatem Wnioskodawca zobligowany jest do dostarczenia uzupełnienia wniosku

w terminie określonym indywidualnie w piśmie przez IZ RPOWP – informację taką otrzymamy drogą pocztową. Jeśli wniosek zawiera poważne błędy lub braki i nie ma możliwości ich poprawy lub uzupełnienia IZ RPOWP odrzuca wniosek. W piśmie podaje wnioskodawcy przyczyny i uzasadnienie odrzucenia wniosku wraz z informacją o możliwości wniesienia protestu.

Jeśli wnioskodawca nie dostarczy uzupełnienia w terminie wskazanym w piśmie, wniosek zostanie odrzucony.

W przypadku stwierdzenia kolejnych uchybień wnioskodawca nie zostanie wezwany do następnego uzupełnienia wniosku. W tym przypadku również wniosek zostanie odrzucony.

W przypadku uzupełnienia lub poprawy wniosku, powinien on być złożony ponownie w całości, w formie zwartej, nie dopuszcza się wymiany pojedynczych stron.

Ocena formalna obejmuje również potwierdzenie, że złożony wniosek o dofinansowanie realizacji projektu wraz z załącznikami, wypełniony jest zgodnie z wytycznymi oraz odpowiednimi przepisami prawa oraz że wszystkie dokumenty i załączniki są ze sobą spójne. IZ RPOWP nie określa czasu potrzebnego na przeprowadzenie oceny formalnej, nie mniej jednak cały proces oceny nie może przekroczyć 60 dni roboczych od daty zamknięcia konkursu. Informacja o wynikach oceny formalnej zamieszczana jest na stronie internetowej. Podsumowując - wyniki oceny formalnej mogą być podstawą do decyzji o:

przekazaniu projektu do oceny merytorycznej (w przypadku, gdy projekt spełnia wszystkie kryteria formalne).

niezakwalifikowaniu projektu do dalszego etapu procedury wyboru ze względu na stwierdzone błędy lub braki formalne we wniosku o dofinansowanie.

W przypadku negatywnej oceny, na każdym etapie procedury, wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia protestu od decyzji instytucji przeprowadzającej ocenę. Jeśli chcemy skorzystać z tej możliwości powinniśmy wówczas w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o wynikach oceny złożyć pisemny protest. Kwestia ta będzie omówiona szczegółowo w dalszej części tego rozdziału. Wnioskodawcy, których wnioski zostały odrzucone, powinni odebrać jeden egzemplarz wniosku wraz z załącznikami z IZ RPOWP. Oryginalny egzemplarz wniosku przechowywany będzie w archiwum IZ RPOWP.

100

Przedmiotem oceny merytorycznej i kolejnych etapów procedury wyboru projektów jest ostateczna wersja wniosku o dofinansowanie realizacji projektu wraz z załącznikami. IZ RPOWP na stronie internetowej RPOWP udostępnia opinii publicznej informacje dotyczące co najmniej:

liczby wniosków pozytywnie ocenionych pod względem formalnym; łącznej kwoty, na jaką opiewa wartość projektów pozytywnie ocenionych pod

względem formalnym, w podziale na działania lub typy projektów (w tym udział środków z EFRR).

2.5.1.2. Ocena merytoryczna

Wnioski o dofinansowanie realizacji projektu pozytywnie ocenione pod względem formalnym poddawane są ocenie merytorycznej.

Celem oceny merytorycznej jest sprawdzenie opracowanej przez projektodawcę dokumentacji pod kątem spełniania kryteriów merytorycznych programu, przygotowanych przez IZ RPOWP i zatwierdzonych przez Komitet Monitorujący. Dokonuje jej Komisja Oceny Projektów(KOP). Za powołanie i organizację pracy KOP odpowiedzialny jest Marszałek Województwa lub osoba upoważniona. Komisja działa zgodnie z Regulaminem przyjętym uchwałą Zarządu. Każdy projekt oceniany jest przez dwóch losowo wybranych członków Komisji. W przypadku rozbieżności sięgających co najmniej 6 punktów w ocenie dokonanej przez dwie osoby, konieczne jest dokonanie dodatkowej oceny przez trzeciego członka Komisji. Ocena ostateczna jest wówczas średnią ocen trzech członków KOP. W celu przeprowadzenia prawidłowej i rzetelnej oceny merytorycznej IZ RPOWP może również powołać ekspertów do wydania stosownej opinii na temat wniosku. Ekspertów powołuje się na podstawie Procedury naboru ekspertów w celu bezstronnej i rzetelnej oceny projektów w ramach RPOWP. Ocenę merytoryczną dokumentuje się na odpowiednim formularzu - Karcie oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu. Ocena merytoryczna trwa nie dłużej niż 60 dni roboczych od dnia podpisania przez Dyrektora, bądź Z-cę Dyrektora Departamentu Zarządzania RPO listy wniosków ocenionych pozytywnie pod względem formalnym. W uzasadnionych przypadkach termin oceny merytorycznej może zostać przedłużony. Decyzję o przedłużeniu oceny podejmuje Dyrektor Departamentu Zarządzania RPO lub jego Zastępca. Informacja o przedłużeniu terminu oceny zamieszczana jest na stronie internetowej Instytucji Zarządzającej RPOWP. W trakcie procedury oceny merytorycznej możliwe jest udzielenie wyjaśnień do wniosku/dokumentacji projektowej tylko na prośbę IZ. Wyjaśnienia przeprowadzone w terminie wskazanym w piśmie do Wnioskodawcy ma na celu właściwe zrozumienie intencji wnioskodawcy przez oceniających i może dotyczyć np. błędów rachunkowych zmieniających wartość projektu, oczywistych pomyłek pisarskich w treści wniosku, niejasnych zapisów powodujących rozbieżności w ich interpretacji.

101

Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu otrzymuje pozytywną ocenę merytoryczną, jeśli uzyska co do zasady, co najmniej 60% maksymalnej liczby punktów przewidzianych w Karcie oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu dla danej osi priorytetowej/działania/poddziałania. W rezultacie oceny merytorycznej wnioski zostają uszeregowane według liczby uzyskanych punktów i umieszczone na liście rankingowej.

Po zakończeniu oceny merytorycznej sporządzany jest raport, w terminie 14 dni roboczych, zawierający co najmniej:

regulamin konkursu lub informację o miejscu jego przechowywania, decyzję o powołaniu Komisji w określonym składzie, listę członków Komisji, oraz

zestawienie oświadczeń o poufności i bezstronności członków Komisji i ekspertów opiniujących projekty,

formularze, na których przeprowadzono ocenę merytoryczną, opinie ekspertów dotyczące poszczególnych wniosków, jeśli dotyczy, terminarz przeprowadzenia oceny, listę wniosków zgłoszonych do oceny merytorycznej, wyniki oceny merytorycznej w postaci listy rankingowej wniosków

uszeregowanych zgodnie z przyjętą metodologią, opis zdarzeń niestandardowych, które zaszły w trakcie prac Komisji.

Jeśli w opinii KOP do pełnej oceny wniosku konieczne jest uzyskanie dodatkowych ekspertyz, termin oceny merytorycznej może zostać wydłużony przez IZ RPOWP. W takim przypadku IZ RPOWP zleca wykonanie ekspertyzy ekspertowi zewnętrznemu – specjaliście z dziedziny, której dotyczy dane zagadnienie. Po zapoznaniu się z ekspertyzą, KOP dokonuje oceny projektu. Pismo wzywające do uzupełnienia lub informujące o wyniku oceny merytorycznej wraz z podaniem ilości punktów i możliwości złożenia protestu otrzymamy drogą pocztową w terminie nie dłuższym niż 14 dni roboczych. Warto więc na bieżąco zasięgać informacji na temat statusu naszego wniosku, by mieć więcej czasu na poprawę czy odpowiednie przygotowanie dokumentacji w przypadku protestu. Po zakończeniu oceny merytorycznej na stronie internetowej RPOWP udostępnione zostaną informacje dotyczące:

liczby projektów pozytywnie ocenionych pod względem merytorycznym, nazwy wnioskodawców; tytułów projektów, wartości projektów (w tym udział środków z EFRR).

Listy rankingowe przedkładane są pod obrady Zarządu Województwa Podlaskiego.

102

2.5.1.3. Wybór projektów przez Zarząd Województwa

Ostateczną decyzję o wyborze projektów, podejmuje Zarząd Województwa Podlaskiego, w formie uchwały.

Zarząd dokonuje wyboru projektów tworząc listę projektów do dofinansowania, zgodnie z kolejnością na liście rankingowej lub wprowadzając zmiany w kolejności projektów na liście rankingowej. Każda decyzja o zmianie kolejności na liście rankingowej wymaga pisemnego uzasadnienia. Uzasadnienie w formie załącznika dołącza się do uchwały Zarządu Województwa Podlaskiego. Proces podejmowania decyzji o wyborze projektów trwa nie dłużej niż 14 dni roboczych od daty zatwierdzenia raportu z posiedzenia komisji przez Przewodniczącego KOP. Na tym etapie dane na temat naszego projektu wprowadzone do KSI (SIMIK 07-13) zostają uzupełnione i jednocześnie zmieniony zostaje jego status w zależności od tego czy uzyskał dofinansowanie czy też został odrzucony. W terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty wejścia w życie uchwały Zarządu IZ RPOWP ma obowiązek pisemnego poinformowania wnioskodawcy o wybraniu bądź odrzuceniu projektu do dofinansowania. Gdy projekt został odrzucony przekazywana wnioskodawcy zawiera również uzasadnienie, dlaczego tak się stało. Pismo zawiera także pouczenie o możliwości złożenia protestu. W przypadku wyboru projektu do dofinansowania pismo do Beneficjenta powinno zawierać również prośbę o dostarczenie niezbędnych do podpisania umowy dokumentów (pozwolenie na budowę, potwierdzenie posiadania środków finansowych, wskazanie formy zabezpieczenia umowy spośród wyszczególnionych opcji, wskazanie rachunku bankowego, aktualizację harmonogramu rzeczowo-finansowego produktów i rezultatów). Wnioskodawca, którego projekt nie został wyłoniony może złożyć pisemny protest. Pamiętajmy o tym, że decyzja w sprawie oceny i wyboru projektu może być oprotestowana na każdym etapie procedury. IZ RPOWP zamieszcza na stronie internetowej RPOWP informacje dotyczące:

liczby wybranych do wsparcia projektów w danym działaniu; nazwy wnioskodawców; tytułów projektów; wartości projektów (w tym udziału środków z EFRR), liczby punktów uzyskanych w ocenie merytorycznej.

w terminie 7 dni roboczych od daty wejścia w życie uchwały Zarządu Województwa Podlaskiego w sprawie wyboru projektów do dofinansowania.

103

2.5.2. W jaki sposób dowiem się, że mój projekt przeszedł kolejny etap oceny?

Każdy projektodawca będzie informowany przez IZ RPOWP o kolejnych etapach oceny za pomocą następujących form:

po przyjęciu wniosku: otrzymamy potwierdzenie przyjęcia wniosku. Ocena formalna: w terminie 14 dni od daty zatwierdzenia listy wniosków pozytywnie

ocenionych pod względem formalnym przez Dyrektora, bądź Z-cę Dyrektora Departamentu Zarządzania RPO wnioskodawca zostanie poinformowany pisemnie (pocztą) o wynikach oceny formalnej swojego projektu. W przypadku negatywnej oceny, podane zostanie uzasadnienie podjętej decyzji o odrzuceniu wniosku z przyczyn formalnych. Wtedy również wnioskodawca jest powiadamiany o możliwości wniesienia protestu (termin będzie wskazany w piśmie) od decyzji instytucji przeprowadzającej ocenę formalną wniosku;

po zakończeniu oceny formalnej: w ciągu 7 dni od daty zatwierdzenia listy wniosków pozytywnie ocenionych pod względem formalnym przez Dyrektora, bądź Z-cę Dyrektora Departamentu Zarządzania RPO na stronie internetowej RPOWP pojawią się informacje, dotyczące liczby projektów pozytywnie ocenionych pod względem formalnym oraz łącznej wartości, na jaką opiewają te projekty w podziale na działania/poddziałania (w tym udziału środków z EFRR).

Ocena merytoryczna: w terminie 14 dni roboczych od daty zatwierdzenia raportu z oceny przez

przewodniczącego KOP: wnioskodawca otrzyma pismo o wynikach oceny merytorycznej;

po zakończeniu oceny merytorycznej: w terminie 7 dni roboczych daty zatwierdzenia raportu z oceny przez przewodniczącego KOP na stronie internetowej RPOWP udostępnione zostaną informacje o wynikach oceny merytorycznej obejmujące dane na temat: liczby projektów pozytywnie ocenionych pod względem merytorycznym, nazwy wnioskodawców, tytułów projektów, wartości projektów (w tym udziału środków z EFRR).

2.5.3. W jaki sposób mój projekt będzie oceniany?

Każdy projekt oceniany będzie według Kryteriów wyboru projektów zatwierdzonych przez Komitet Monitorujący RPOWP. Kryteria wyboru projektów dostępne są na stronie www.rpowp.wrotapodlasia.pl

104


2.5.4. Kiedy mogę mieć pewność, że mój projekt zostanie wybrany do dofinansowania?

Pewność, że projekt zostanie wybrany do dofinansowania możemy mieć dopiero po otrzymaniu oficjalnego pisma, w którym IZ RPOWP poinformuje nas o wybraniu projektu do dofinansowania. Pismo takie otrzymamy w terminie 14 dni roboczych od daty wejścia w życie uchwały Zarządu Województwa Podlaskiego.

A zatem umieszczenie projektu na liście pozytywnie ocenionych wniosków, czy też na liście rankingowej, przedkładanej Zarządowi, nie gwarantuje nam jeszcze wyboru projektu. Cały proces oceny wniosków o dofinansowanie, od momentu zamknięcia konkursu do wyboru, może trwać więcej niż pół roku. Należy to uwzględnić w harmonogramie realizacji projektu.

2.6. W jaki sposób odwołać się od negatywnej decyzji w sprawie wyboru mojego projektu?

W jaki sposób można wnieść protest od decyzji IZ RPOWP dotyczącej projektu.

Po przeprowadzeniu każdego etapu oceny projektów wnioskodawca informowany jest o wynikach rozpatrzenia jego wniosku. W przypadku projektów ocenionych negatywnie , informacja przekazywana wnioskodawcy, oprócz wyników rozpatrzenia jego wniosku, zawiera również:

wskazanie dlaczego wniosek o dofinansowanie projektu nie przeszedł pozytywnie danego etapu oceny wraz z uzasadnieniem,

pouczenie o możliwości złożenia protestu od wyników danego etapu oceny, wskazanie terminu, w jakim należy złożyć protest, wskazanie podmiotu właściwego do rozpatrzenia protestu, pouczenie, że

protest, w odniesieniu do którego zachodzą określone okoliczności będzie pozostawiony bez rozpatrzenia.

wskazanie sposobu wniesienia protestu wskazanie jakie informacje powinny być zawarte w proteście, wniosku o

ponowne rozpatrzenie sprawy. Procedura odwoławcza dotyczy tylko projektów wyłanianych do dofinansowania w trybie konkursu i składa się z dwóch etapów:

1. etapu przesądowego, 2. etapu postępowania przed sądami administracyjnymi.

105

Etap przedsądowy procedury odwoławczej przewiduje dwa typy środków odwoławczych: - protest, - wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W przypadku negatywnej oceny projektu, oraz projektu wnioskodawca- podmiot ubiegający się o dofinansowanie po otrzymaniu informacji o wynikach oceny jego projektu, może wnieść środki odwoławcze przewidziane w systemie realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego. Protest oznacza pisemne lub elektroniczne (z użyciem bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowalnego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.) wystąpienie podmiotu wnioskującego o dofinansowanie projektu w ramach programu operacyjnego o ponowne sprawdzenie zgodności złożonego wniosku z kryteriami wyboru projektów o charakterze formalnym lub merytorycznym, których niespełnienie spowodowało że: - projekt na etapie oceny formalniej nie zakwalifikował się do dalszej oceny, - projekt nie spełnił kryteriów merytorycznych dopuszczających, - projekt na etapie oceny merytorycznej uzyskał liczbę punktów uniemożliwiającą jego zakwalifikowanie do dofinansowania. Protest musi zawierać:

dane wnioskodawcy tożsame z danymi wskazanymi we wniosku o dofinansowanie projektu,

numer wniosku o dofinansowanie projektu, wyczerpujące określenie zarzutów odnośnie przeprowadzonej oceny wniosku

o dofinansowanie projektu, ze wskazaniem, w jakim zakresie zdaniem wnioskodawcy, ocena zgodności złożonego wniosku z kryteriami została przeprowadzona w sposób nieprawidłowy.

W szczególności wnioskodawca powinien uzasadnić dlaczego uważa, że w trakcie danego etapu został popełniony przez oceniającego błąd, majacy wpływ na wynik przeprowadzonej oceny, polegający np. na błędnej analizie dokumentów aplikacyjnych (pominięto istotne elementy, niewłaściwie zinterpretowano wskazane w nim okoliczności lub załączone dokumenty, itp.)

Wszystkie nasze zarzuty powinny zostać ujęte w jednym proteście. Jeśli zdaniem wnioskodawcy ocena została przeprowadzona niezgodnie z więcej niż jednym kryterium oceny, w proteście należy wskazać wszystkie te kryteria. Do wniosku należy dołączyć dokumenty związane ze sprawą pośrednio, jeżeli zdaniem wnioskodawcy dokumenty takie mogą świadczyć o słuszności podniesionych w proteście zarzutów. Jeśli zachodzi okoliczność uzasadniająca pozostawienie protestu bez rozpatrzenia, stanowisko ds. procedury I instancji w Departamencie Zarządzania RPO informuje o tym wnioskodawcę oraz właściwy referat oceny i wyboru wniosku odpowiedzialny za przeprowadzenie wyboru projektów w drodze konkursu, wraz z podaniem przyczyn pozostawienia protestu bez rozpatrzenia. W takim przypadku wnioskodawcy nie przysługuje dodatkowy przesądowy środek odwoławczy. Protest rozpatrywany jest przez stanowisko do spraw procedury odwoławczej I instancji w Departamencie Zarządzania RPO UMWP, a wniosek o ponowne

106

rozpatrzenie sprawy jest rozpatrywany przez stanowisko do spraw procedury odwoławczej II instancji w Departamencie Polityki Regionalnej UMWP. Protest może być:

rozpatrzony pozytywnie, rozpatrzony negatywnie.

W przypadku pozytywnego wyniku rozpatrzenia protestu projekt podlega dalszej procedurze oceny, w zależności, którego etapu dotyczy, wynik ponownej oceny jest wiążący dla Wnioskodawcy. Jeżeli w wyniku ponownej oceny wniosku dokonanej w rezultacie pozytywnego rozpatrzenia protestu, wynik oceny będzie negatywny, Wnioskodawcy przysługuje możliwość wniesienia skargi do wojewódzkiego sadu administracyjnego. Natomiast w przypadku negatywnego wyniku rozpatrzenia protestu wnioskodawca może złożyć wniosek po ponowne rozpatrzenie sprawy do II instancji. O wyniku protestu, wnioskodawca informowany jest w formie pisemnej lub w formie elektronicznej z użyciem kwalifikowanego bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowalnego przy pomocy ważnego kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

W jaki sposób można wnieść wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Wnioskodawca, którego protest został negatywnie rozpatrzony, w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia otrzymania informacji w tym zakresie może wnieść wyłącznie za pośrednictwem Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym pisemny wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do stanowiska ds. procedury odwoławczej II instancji w Departamencie Polityki Regionalnej. We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy powinniśmy wskazać okoliczności, które zostały uprzednio wskazane w proteście. W uzasadnionej sytuacji, gdy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy pozostanie bez rozpatrzenia, stanowisko ds. procedury odwoławczej II instancji w DPR, rozpatrując wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy informuje pisemnie lub w formie elektronicznej z użyciem bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowalnego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu wnioskodawcę, stanowisko do spraw procedury odwoławczej I instancji, właściwy referat oceny i wyboru wniosków wraz z podaniem przyczyny pozostawienia protestu bez rozpatrzenia. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest rozpatrywany w terminie 30 dni kalendarzowych od dnia jego otrzymania. W uzasadnionych przypadkach np. nakłaniające się terminy konkursów, duża ilość protestów) termin rozpatrzenia protestu może zostać przedłużony do 60 dni. Decyzję o przedłużeniu terminu rozpatrzenia podejmuje Dyrektor Departamentu Zarządzania RPOWP. O przedłużeniu terminu informuje się niezwłocznie wnioskodawców. W przypadku, gdy dokumenty

107

przedłożone wraz z protestem uniemożliwiają jego rozpatrzenie osoba rozpatrująca protest na stanowisku ds. procedury odwoławczej I Instancji może wstrzymać rozpatrzenie protestu do czasu uzupełnienia dokumentacji. Wniosek o uzupełnienie dokumentó wstrzymuje procedurę rozpatrywania protestów. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy może być:

rozpatrzony pozytywnie, rozpatrzony negatywnie. Stanowisko ds. procedury odwoławczej II instancji w DPR informuje o wyniku rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wnioskodawcę oraz IZ W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy projekt podlega dalszej procedurze oceny, w zależności, którego etapu oceny dotyczy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, wynik ponownej oceny jest wiążący dla Wnioskodawcy. Jeżeli w wyniku ponownej oceny wniosku dokonanej w rezultacie rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, w dalszym ciągu jej wynik będzie negatywny, Wnioskodawcy przysługuje możliwość wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. W przypadku powtórnej oceny merytorycznej komisja dokonująca oceny projektów, odpowiedzialna za jej przeprowadzenie oraz właściwe referaty oceny i wyboru wniosków zobowiązani są do zapoznania się z:

zapoznania się z całością dokumentacji z przebiegu dotychczasowej oceny projektu oraz z wynikami kolejnych etapów postępowania odwoławczego, oraz

do wzięcia pod uwagę treści rozstrzygnięcia protestu, wnioseku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wraz z uzasadnieniem, a w szczególności, do wnikliwego przeanalizowania wskazanych nieprawidłowości w przeprowadzonej ocenie.

Po dokonaniu ponownej oceny merytorycznej instytucja podejmuje właściwe dla danego etapu oceny rozstrzygnięcie. Wyniki ponownie przeprowadzonej oceny są wiążące i kończą procedurę odwoławczą w odniesieniu do określonego projektu – wnioskodawcy nie przysługują żadne dodatkowe środki odwoławcze, a w przypadku ponownie negatywnego wyniku oceny projektu, procedura wyboru w odniesieniu do niego zostaje tym samym zakończona. W przypadku negatywnego wyniku rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wnioskodawca może złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Jak wygląda etap postępowania przed sądem administracyjnym?

Na prawo wnioskodawcy do wniesienia skargi do sądu administracyjnego nie wpływa negatywnie błędne pouczenie lub brak pouczenia o możliwości wniesienia środka odwoławczego. Kontrola sprawowana przez sąd administracyjny dotyczy zbadania zgodności z prawem i nie obejmuje kwestii merytorycznych, związanych z wyborem projektów do dofinansowania.

108

109

Po wyczerpaniu środków odwoławczych przewidzianych w systemie realizacji programu operacyjnego i po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej przewidzianej w systemie realizacji Programu, wnioskodawca może wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Skarga bezpośrednio do wojewódzkiego sądu administracyjnego wnoszona jest przez wnioskodawcę w terminie 14 dni od dnia otrzymania na piśmie informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej. Skarga wnoszona jest z kompletną dokumentacją w sprawie, obejmującą wiosek o dofinansowanie wraz z informacją w przedmiocie oceny projektu, kopie wniesionych środków odwoławczych oraz informacji o wynikach procedury odwoławczej. Skarga podlega opłacie sądowej. Sąd rozstrzyga sprawę w terminie 30 dni od dnia wniesienia skargi. Wniesienie skargi po terminie, niekompletnej, bez uiszczenia opłaty sądowej w terminie powoduje pozostawienie jej bez rozpatrzenia. Wnioskodawca i Instytucja Zarządzająca mogą wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego. Skarga wnoszona jest z kompletną dokumentacją w sprawie, obejmującą wiosek o dofinansowanie wraz z informacją w przedmiocie oceny projektu, kopie wniesionych środków odwoławczych oraz informacji o wynikach procedury odwoławczej. Skarga podlega opłacie sądowej. Skarga kasacyjna rozpatrywana jest w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia. Wniesienie skargi po terminie, niekompletnej, bez uiszczenia opłaty sądowej w terminie powoduje pozostawienie jej bez rozpatrzenia. Zakończenie postępowania sądowego w zakresie danego projektu, którego wnioskodawca wniósł skargę do sądu administracyjnego, oznacza zakończenie procedury odwoławczej w tym zakresie. Wnioskodawcy nie przysługują żadne dodatkowe środki odwoławcze. Dotyczy to także rozstrzygnięcia Instytucji Zarządzającej, wydanego w związku z przekazaniem przez sąd sprawy do ponownego rozpatrzenia i od którego również nie przysługują żadne dodatkowe środki odwoławcze.

PPrrzzyy oobblliicczzaanniiuu tteerrmmiinnóóww ookkrreeśślloonnyycchh ww uussttaawwiiee nnaalleeżżyy ppoossłłuuggiiwwaaćć ssiięę zzaassaaddaammii ooggóóllnnyymmii,, ookkrreeśślloonnyymmii KKssiięęddzzee II..,, ww TTyyttuullee VV.. KKooddeekkssuu CCyywwiillnneeggoo ((aarrtt..111100--111166)),, mm..iinn..::

termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia,

termin oznaczony w miesiącach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia nie było – w ostatnim dniu miesiąca,

jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło,

jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy (wg ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniachwolnych od pracy; Dz. U. Nr 4, poz. 28 z późn. zm.), termin upływa dnia następnego.

Wnioskodawca może na piśmie złożyć wniosek o wycofanie protestu lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Powinno to nastąpić na piśmie przed wydaniem rozstrzygnięcia w tej sprawie. W powyższej sytuacji komórka rozpatrująca srożej odwoławczy pozostawia go bez rozpatrzenia o czym informuje wnioskodawcę na piśmie. Cofnięcie wniesionego środka odwoławczego jednoznaczne jest z brakiem możliwości ponownego wniesienia srodka przez tego samego wnioskodawcę w tej samej sprawie. Cofnięcie środka odwoławczego przez wnioskodawcę oznacza także brak możliwości wniesienia skargi do sadu administracyjnego. Wszelkie pisma i dokumenty mające zasadnicze znaczenie dla procedury odwoławczej, w szczególności protest i wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz rozstrzygnięcia w ich przedmiocie, powinny być sformułowane na piśmie. Wykluczone jest droga faksowa.

110

3. Od umowy do realizacji

3.1. Z czym wiąże się podpisanie umowy o dofinansowanie projektu na zasadach ogólnych?

Proces zawierania umowy o dofinansowanie projektu składa się z następujących etapów:

przygotowanie umowy/aneksu do umowy;

podpisywanie umowy/aneksu do umowy oraz rejestracja umowy/aneksu do umowy;

wnoszenie zabezpieczeń prawidłowej realizacji umowy.

Podstawą wszczęcia działań zmierzających do przygotowania umowy o dofinansowanie projektu jest posiadanie kompletu aktualnych dokumentów wymaganych i wyszczególnionych we wniosku o dofinansowanie (załączniki do wniosku) oraz wpływ do Kancelarii Departamentu Zarządzania RPO (wpis w dzienniku korespondencyjnym) niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie projektu dokumentów tj.:

• pozwolenia na budowę – jeśli nie zostało dołączone na etapie składania wniosku o dofinansowanie projektu,

• oświadczenia o wszystkich realizowanych przez siebie projektach z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności lub innych funduszy UE,

• wskazanie formy zabezpieczenia umowy spośród wyszczególnionych opcji, • wskazanie wyodrębnionego rachunku bankowego beneficjenta do obsługi

projektu, • zaświadczenia o badaniu Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP) oraz

zaświadczenia o numerze identyfikacji REGON, • harmonogramu rzeczowo-finansowego realizacji projektu, • aktualne zaświadczenie o nie zaleganiu z należnościami wobec Skarbu Państwa

wydane przez właściwy organ podatkowy i przez właściwy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

• harmonogram składania wniosków o płatność • innych ewentualnych dokumentów wskazanych przez IZ RPOWP.

Dla jednostek samorządu terytorialnego nie jest wymagane zaświadczenie o nie zaleganiu z należnościami wobec Skarbu Państwa wydane przez właściwy organ podatkowy i właściwy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Weryfikacja otrzymanej dokumentacji może zakończyć się następująco:

sporządzeniem umowy - w przypadku gdy przekazana dokumentacja jest kompletna i poprawna pod względem formalno-prawnym;

112

odmową podpisania umowy z wnioskodawcą i wystosowaniem pisma informującego wnioskodawcę o zaistniałym powodzie odmowy podpisania umowy - w przypadku, gdy nie ma możliwości korekty lub uzupełnienia dostarczonej dokumentacji;

zawieszeniem przygotowania umowy i wystosowaniem pisma do wnioskodawcy o dokonanie uzupełnienia lub korekty dokumentacji w wyznaczonym przez IZ RPOWP terminie - w przypadku stwierdzenia uchybień/błędów, bądź konieczności uzupełnienia;

odmową podpisania umowy z wnioskodawcą i wystosowaniem pisma informującego wnioskodawcę o zaistniałym powodzie odmowy podpisania umowy wraz z podaniem przyczyn - w przypadku dalszego braku zgodności uzupełnianych dokumentów lub ich niedostarczenia.

3.1.1. Co zawiera umowa o dofinansowanie projektu?

Umowy o dofinansowanie projektu są sporządzane według określonego przez Instytucję Zarządzającą wzoru. Integralną część umowy stanowić będzie Wniosek o dofinansowanie projektu w ramach RPOWP na lata 2007-2013 oraz harmonogram rzeczowo- finansowy - w formie załącznika. Wzór umowy o dofinansowanie będzie każdorazowo publikowany na stronie internetowej IZ RPOWP wraz z ogłoszeniem o naborze wniosków.

3.1.2. Kiedy mogę podpisać umowę?

Sporządzony w 2 egzemplarzach w IZ RPOWP projekt umowy/aneksu wraz z załącznikiem przekazywany jest do Biura Prawnego IZ RPOWP celem uzgodnienia zapisów pod względem formalno-pranymi i do zatwierdzenia przez Dyrektora DZRPO / Zastępcę Dyrektora DZRPO. Oba egzemplarze umowy/aneksu przekazywane są do podpisu i zaparafowania na każdej stronie przez Marszałka Województwa Podlaskiego, Członka Zarządu Województwa Podlaskiego (osób reprezentujących Zarząd Województwa Podlaskiego) oraz Skarbnika Województwa- celem kontrasygnaty. Następnie, IZ RPOWP wzywa Wnioskodawcę do podpisania ( i zaparafowania na każdej stronie) 2 egzemplarzy umowy o dofinansowanie projektu w siedzibie IZ RPOWP (DZRPO). Po podpisaniu 1 egzemplarz umowy o dofinansowanie otrzymuje beneficjent.

113

114

Zarząd Województwa Podlaskiego podpisuje umowę o dofinansowanie projektu w terminie 30 dni roboczych od daty podjęcia uchwały Zarządu Województwa w sprawie wyboru projektów do dofinansowania. W wyjątkowej sytuacji termin ten może zostać wydłużony.

3.1.3. Czy mogę rozpocząć realizację projektu przed podpisaniem umowy?

Tak, ale należy sprawdzić czy w Działaniu, w ramach którego aplikujemy o dofinansowanie nie występuje pomoc publiczna. Jeśli pomoc publiczna występuje okres kwalifikowalności wydatków obejmuje ramy czasowe określone w programie pomocowym – zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami. W takim przypadku wskazana jest uważna lektura uszczegółowienia RPOWP i konsultacje z IZ RPOWP. W pozostałych przypadkach rozpoczęcie kwalifikowalnosci wydatków następuje z dniem 1 stycznia 2007 roku - zgodnie z „Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach RPOWP na lata 2007 – 2013”. W przypadku wniosków aplikacyjnych przygotowywanych przez przedsiębiorców koszty kwalifikowane są od dnia złożenia przez beneficjenta wniosku, z wyłączeniem kosztów przygotowawczych w ramach pomocy de minimis jak np.: biznes plan, dokumentacja techniczna (m.in. kosztorys, projekt), analiza oddziaływania na środowisko.

3.1.4. Czy muszę wnieść zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy?

Tak. Aby można było uzyskać dofinansowanie na realizację wybranego projektu, w terminie 30 dni roboczych od dnia zawarcia umowy o dofinansowanie projektu Beneficjent zobowiązany jest złożyć zabezpieczenie prawidłowej realizacji umowy, w jednej z wybranych form, wskazanych w umowie o dofinansowanie projektu.

Umowa określa formę i wartość zabezpieczenia, przy czym wartość ta nie może być niższa niż kwota przyznanego dofinansowania. Wybór zabezpieczenia następuje w formie pisemnej przed podpisaniem umowy o dofinansowanie.

KKaattaalloogg zzaabbeezzppiieecczzeeńń pprrzzeeddssttaawwiiaa ssiięę nnaassttęęppuujjąąccoo::

W przypadku, gdy wartość przyznanego dofinansowania, nie przekracza 4.000.000 zł, zabezpieczenie ustanawiane jest w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową.

W przypadku, gdy wartość przyznanego dofinansowania przekracza 4.000.000 zł, a także jeżeli nie jest możliwe ustanowienie zabezpieczenia w formie weksla

In blanco wraz z deklaracją wekslową, zabezpieczenie ustanawiane jest w jednej lub kilku z następujących form:

pieniądzu;

poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym;

gwarancjach bankowych;

gwarancjach ubezpieczeniowych;

poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275);

wekslach z poręczeniem wekslowym banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej;

zastawu na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego;

zastawu rejestrowego na zasadach określonych w przepisach o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów;

cesji praw z polisy ubezpieczeniowej beneficjenta;

przewłaszczeniu rzeczy ruchomych beneficjenta na zabezpieczenie;

hipotece;

poręczeniu według prawa cywilnego.

Zabezpieczenie ustanawia się na okres od dnia zawarcia umowy do upływu 5 lat od dnia zakończenia realizacji projektu lub 3 lat w przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

3.2. Na czym polega podpisanie pre-umowy i kiedy się ją stosuje?

3.2.1. Z kim może być podpisana pre-umowa?

Umowę wstępną w sprawie przygotowania do realizacji Projektu, czyli pre-umowę zawiera się z beneficjentem projektu znajdującego się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2013. Dotyczy ona zatem przygotowania projektu, któremu dofinansowanie przyznawane jest w trybie pozakonkursowym.

115

116

W przypadku projektu kluczowego, którego beneficjentem jest Województwo Podlaskie, Zarząd Województwa Podlaskiego podejmuje decyzję w sprawie przygotowania do realizacji projektu. Przygotowanie pre-umowy leży w kompetencji Instytucji Zarządzającej RPOWP, a jej przedmiot obejmuje zobowiązania stron (IZ-beneficjent), w zakresie przygotowania projektu do realizacji.

3.2.2. Co zawiera pre-umowa?

W pre-umowie Instytucja Zarządzająca RPOWP określa niezbędne warunki, jakie musi spełnienić beneficjent, by możliwe było podpisanie z nim późniejszej umowy o dofinansowanie projektu, tzw. umowy właściwej.

PPrree--uummoowwaa zzaawwiieerraa ww sszzcczzeeggóóllnnoośśccii::

podstawowe informacje dotyczące projektu, takie jak m.in. określenie zakresu projektu, informacje o beneficjencie, wartości finansowej inwestycji i jej lokalizacji, wymaganej dokumentacji i bieżącym stanie jej przygotowania;

zobowiązanie beneficjenta do prawidłowego i terminowego przygotowania projektu do realizacji oraz do przedstawienia w określonym terminie wniosku o dofinansowanie projektu wraz z wymaganymi załącznikami do oceny;

harmonogram opracowania projektu, stanowiący wyszczególnienie działań koniecznych do pełnego przygotowania dokumentacji projektowej i przedstawienia wniosku o dofinansowanie wraz z wymaganymi załącznikami do oceny;

Pre-umowa stanowi punkt odniesienia do monitorowania postępów w przygotowaniu projektu dokonywanego przez IZ RPOWP. Zawarty w pre-umowie harmonogram stanowi podstawę do oceny terminowości w przygotowaniu projektu oraz podejmowania działań przewidzianych w przypadku opóźnień.

3.2.3. Kiedy można podpisać pre-umowę?

W terminie do 6 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego uchwały Zarządu Województwa przyjmującej Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych w ramach RPOWP na lata 2007-2013, IZ RPOWP zawiera pre-umowy z Beneficjentami, których projekty zamieszczone zostały na tej liście.

Informacje o zawartych pre-umowach IZ RPOWP zamieszcza na swojej stronie internetowej www.rpowp.wrotapodlasia.pl.

Zawarcie i prawidłowe rozliczenie się przez beneficjenta z wykonania pre-umowy jest warunkiem niezbędnym dla uzyskania dofinansowania projektu. Niepodpisanie pre-umowy lub niewypełnienie zapisanych w niej zobowiązań w określonym czasie skutkuje usunięciem projektu z wykazu.

3.3. Jak wygląda proces monitorowania przygotowania indywidualnych projektów kluczowych (IPK) oraz dużego projektu do realizacji?

Obowiązki beneficjenta dotyczące monitorowania indywidualnych projektów kluczowych określa pre-umowa. Nie później niż do 5 dnia od upływu okresu sprawozdawczego (okresem sprawozdawczym jest miesiąc danego roku kalendarzowego) beneficjent składa do IZ RPOWP raport miesięczny (w formie papierowej i elektronicznej) według wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do pre-umowy. Załącznik ten obejmuje informacje dotyczące stanu przygotowania dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie. IZ RPOWP monitoruje postęp prac nad przygotowaniem indywidualnych projektów kluczowych do realizacji na podstawie informacji uzyskanych od beneficjentów w ramach ww. raportów miesięcznych, a w szczególności:

analizuje ryzyka związane z procesem przygotowania projektów; gromadzi informacje konieczne do zaktualizowania informacji o całkowitej

alokacji środków regionalnego programu operacyjnego, niezbędnych do realizacji indywidualnych projektów kluczowych;

zapewnia pomoc przy przygotowaniu realizacji projektów znajdujących się w fazie koncepcyjnej;

wspiera beneficjentów w dążeniu do pełnego przygotowania projektów do realizacji, w razie konieczności może zdecydować o udzieleniu beneficjentowi wsparcia w przygotowaniu brakujących elementów dokumentacji projektu;

zarządza wsparciem, udzielanym poszczególnym beneficjentom w ramach priorytetu pomocy technicznej regionalnego programu operacyjnego celem przygotowania dokumentacji projektowej;

dokonuje oceny przyczyn i potencjalnych dalszych skutków w przypadku dłuższego niż 3 miesiące opóźnienia w przygotowaniu projektu i może podjąć decyzję o warunkowym przedłużeniu wykonania umowy lub udzieleniu dodatkowego wsparcia dla działań przygotowawczych w formie konsultacji merytorycznych udzielanych przez pracowników

dokonuje odstąpienia od realizacji pre-umowy i tym samym usunięcia projektu z wykazu w przypadku gdy:

117

Nastąpiło opóźnienie w przygotowaniu projektu w stosunku do

ustalonego harmonogramu większe niż 3 miesiące i skutkujące opóźnieniem terminu zakończenia realizacji Umowy; Projekt przestał spełniać kryteria zawarte w Wytycznych Ministra

Rozwoju Regionalnego w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitorowania projektów indywidualnych, zgodnych z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, które zdecydowały o jego umieszczeniu w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych; Beneficjent nie przygotowuje Projektu na warunkach określonych w pre-

umowie; Beneficjent dokonał zmiany w zakresie przygotowywanego projektu w

stosunku do tego, który był podstawą umieszczenia projektu w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych, bez uzyskania pisemnej akceptacji IZ RPOWP oraz zmiany zapisów pre-umowy Beneficjent nie stosuje się do zaleceń lub rekomendacji Instytucji

Zarządzającej RPOWP, istotnych z punktu widzenia przygotowania całego Projektu; Beneficjent ukrył w trakcie tworzenia Indykatywnego Wykazu

Indywidualnych Projektów Kluczowych informacje mogące mieć istotny wpływ na możliwość i termin przygotowania i/lub realizacji Projektu lub podał nieprawdziwe informacje o takim charakterze; W toku przygotowania Projektu, po stronie Beneficjenta zaistniały

obiektywne okoliczności uniemożliwiające przygotowanie lub realizację Projektu; Beneficjent przekazał w terminie dłuższym niż 30 dni kalendarzowych,

po upływie miesięcznego okresu, informacje o postępach w przygotowaniu projektu do realizacji. Beneficjent odmówił poddania się kontroli lub uniemożliwił jej

przeprowadzenie, bądź nie wykonał zaleceń pokontrolnych w terminie wskazanym w informacji pokontrolnej lub nie przedstawił uzasadnienia ich niewykonania wraz z propozycją nowego terminu wprowadzenia zmian wynikających z zaleceń pokontrolnych;

przygotowuje raporty zbiorcze z monitorowania stanu przygotowania projektów

indywidualnych do relizacji w ramach RPOWP (miesięczne) nie później niż do 15 dnia od upływu okresu sprawozdawczego, które następnie przekazuje do Instytucji Koordynującej RPO, która raportuje Komitetowi Koordynującemu NSRO (okresem sprawozdawczym jest miesiąc danego roku kalendarzowego)

raz na kwartał (przed końcem miesiąca następującego po każdym kwartale) przedstawia Zarządowi Województwa informację w formie raportów zbiorczych z monitorowania stanu przygotowania projektów indywidualnych do realizacji w ramach RPOWP;

zawiera z beneficjentem umowę o dofinansowanie projektu.

118

3.4. Jak przygotować się do realizacji projektu?

3.4.1. Jak wygląda przygotowanie do realizacji projektu w formule PPP? Jaka powinna być rola poszczególnych partnerów?

Kolejne etapy projektów realizowanych w formule PPP wraz ze wskazaniem roli poszczególnych podmiotów przedstawiono na poniższym diagramie.

Opracowaniekoncepcji PPP

Identyfikacja potrzeb i metod realizacji

Przetarg i wybór partnera

Realizacja i kontrola / Zakończenie

Identyfikacja potrzeby

Wstępna analiza warunków zewnętrznych

Określenie celów

Identyfikacja możliwych metod realizacji

Test zasadności i możliwości PPP

Decyzja wstępna: PPP/ metoda tradycyjna

/rezygnacja

Organizacja projektu

Opracowanie i porównanie dostępnych

modeli tradycyjnych

Opracowanie modelu realizacji w formule PPP

Analiza porównawcza modeli tradycyjnych i

PPP

Wybór preferowanego modelu realizacji

Decyzja: PPP/ metoda tradycyjna /rezygnacja

Ogłoszenie przetargu

Postępowanie przetargowe

Wybór partnera

Końcowa analiza wybranej oferty

Podpisanie umowy

Współpraca z partnerem prywatnym i kontrola

Realizacja projektu

Zakończenie umowy / Przekazanie aktywów

Końcowa ocena realizacji umowy

Podmiot publiczny

Zaangażowanie uczestników projektu:

Doradcy podmiotu publicznego (doradca finansowy, prawny, techniczny)

Podmiot prywatny

Etapy projektu:

Rysunek 6. Etapy przygotowywania projektu w formule PPP oraz zaangażowanie uczestników projektu.

Źródło opracowanie własne.

Ze względu na skomplikowanie projektów realizowanych w formule PPP oraz wymogi dotyczące analiz w przygotowanie projektu zwykle zaangażowany jest doradca zewnętrzny. Ściśle współpracuje on z podmiotem publicznym w opracowaniu koncepcji projektu oraz w przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych analiz. Sprawna realizacja projektu realizowanego w formule PPP wymaga ścisłej współpracy wszystkich jego uczestników.

119

120

3.4.2. Jak wygląda alokacja ryzyka pomiędzy uczestników projektów realizowanych w formule PPP?

Zgodnie z obowiązującą w Polsce Ustawą o PPP analiza projektu infrastrukturalnego, który ma być realizowany w formule PPP, powinna zawierać również analizę ryzyk związanych z przedsięwzięciem jak również metodą jego realizacji. Analiza powinna obejmować podział poszczególnych ryzyk pomiędzy podmiot publiczny i partnera prywatnego oraz ocenę ich wpływu na poziom długu publicznego i deficytu sektora finansów publicznych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 roku w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wskazuje, iż analiza ryzyk powinna zawierać26:

identyfikację rodzajów ryzyka mających wpływ na przedsięwzięcie, ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych rodzajów ryzyka, oszacowanie wartości poszczególnych rodzajów ryzyka (wycena ryzyka), oszacowanie wpływu poszczególnych rodzajów ryzyka na przedsięwzięcie,

w tym w zależności od przekazania poszczególnych rodzajów ryzyka podmiotowi publicznemu lub partnerowi prywatnemu,

sposoby i koszty zapobiegania lub minimalizowania skutków wystąpienia zidentyfikowanych rodzajów ryzyka.

Po dokonaniu powyższej analizy ryzyka należy opracować różne warianty jego podziału pomiędzy podmiot publiczny i partnera prywatnego oraz określić potencjalny wpływ przyszłych zobowiązań umownych, w związku z dokonanymi podziałami, na poziom długu publicznego oraz deficyt sektora finansów publicznych. Identyfikacja rodzajów ryzyka, ich podział oraz określenie wpływu na poziom długu publicznego oraz deficytu sektora finansów publicznych powinna się odbywać na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 roku w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Rozporządzenie Ministra Gospodarki wskazuje na następujące ryzyka, które w szczególności powinny być przeanalizowane:

ryzyka związane z budową - ryzyka powodujące zmiany kosztów i terminów związanych z realizacją budowy, przebudowy lub rozbudowy w ramach przedsięwzięcia, jak również z funkcjonowaniem udostępnionych już składników majątkowych, w szczególności ryzyko:

opóźnienia w zakończeniu robót budowlanych, niezgodności z warunkami dotyczącymi ustalonych standardów wykonania

robót, wzrostu kosztów, wystąpienia nieścisłości w specyfikacji wyboru partnera prywatnego, związane z wpływem czynników zewnętrznych, wystąpienia nieadekwatnych do celu przedsięwzięcia rozwiązań

w dokumentacji projektowej, związane z pojawieniem się lub zastosowaniem do realizacji

przedsięwzięcia nowych technologii, 26 Treść rozdziału może okazać się pomocna przy konstruowaniu analizy ryzyka każdego projektu

infrastrukturalnego i „miękkiego”.

wystąpienia wad fizycznych lub prawnych zmniejszających wartość lub użyteczność składnika majątkowego;

ryzyka związane z dostępnością - ryzyka wpływające na sposób, jakość lub ilość dostarczanych w ramach realizacji umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym usług, w szczególności ryzyko:

związane z niemożliwością dostarczenia zakontraktowanej ilości usług, związane z niemożliwością dostarczenia usług o określonej jakości, braku zgodności z normami bezpieczeństwa lub innymi normami

branżowymi, wzrostu kosztów, związane ze sposobem i jakością prac wykonywanych w celu dostarczenia

usług, nieodpowiedniej kwalifikacji pracowników, związane z dostępnością i jakością nakładów lub składników majątkowych

potrzebnych do realizacji przedsięwzięcia, wystąpienia zmian technologicznych;

ryzyka związane z popytem - ryzyka powodujące zmianę popytu na określone usługi, w szczególności ryzyko:

związane z pojawieniem się konkurencji, cykliczności popytu, zmiany cen, zastosowania przestarzałych technologii, pojawienia się nowych trendów rynkowych;

ryzyka związane z przygotowaniem przedsięwzięcia - ryzyka wpływające na koszt i czas trwania procesu przetargowego, w szczególności ryzyko:

związane z dostępnością informacji dotyczących planowanej realizacji przedsięwzięcia,

wprowadzania zmian do specyfikacji wyboru partnera prywatnego, związane ze sposobem i jakością prowadzenia postępowania o wybór

partnera prywatnego, rezygnacji z realizacji przedsięwzięcia;

ryzyka rynkowe związane z dostępnością nakładów na realizację przedsięwzięcia - ryzyka wpływające na koszt, ilość, jakość i terminy dostarczania nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, w szczególności ryzyko:

związane z niemożliwością pozyskania nakładów o określonej jakości, związane z niemożliwością pozyskania nakładów w określonej ilości, związane z niemożliwością pozyskania nakładów w określonym terminie, zmiany cen, związane z pojawieniem się konkurencji, związane z logistyką, związane z rynkiem pracy;

ryzyko o charakterze politycznym - ryzyko wystąpienia zmian w sferze polityki, której kierunki związane są z rozwojem przedsięwzięć realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego;

121

ryzyko o charakterze legislacyjnym - ryzyko wystąpienia zmian w przepisach prawnych, mających wpływ na realizację przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego;

ryzyka makroekonomiczne - ryzyka wpływające na sytuację ekonomiczną, w szczególności ryzyko:

inflacji, zmian wysokości stóp procentowych, kursowe, zmian demograficznych, związane z tempem wzrostu gospodarczego;

ryzyko regulacyjne - ryzyko wystąpienia zmian w regulacjach dotyczących systemów opłat w ramach danej dziedziny usług użyteczności publicznej, które mają wpływ na koszty realizacji przedsięwzięcia lub w wyniku których zmianie ulegnie zakres praw i obowiązków stron w ramach przedsięwzięcia;

ryzyka związane z przychodami z przedsięwzięcia - ryzyka mające wpływ na poziom przychodów uzyskiwanych w ramach realizacji przedsięwzięcia, w szczególności ryzyko:

związane z funkcjonowaniem wynagradzania partnera prywatnego w ramach przedsięwzięcia,

zmian w obowiązującym mechanizmie cenowym, związane z wdrożeniem mechanizmu poboru opłat związanych

z przedsięwzięciem; ryzyko związane z wystąpieniem siły wyższej; ryzyka związane z rozstrzyganiem sporów - ryzyka, których wystąpienie wpływa

na sposób i efektywność rozstrzygnięcia sporu powstałego na tle realizacji umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym;

ryzyka związane ze stanem środowiska naturalnego - ryzyka powodujące powstanie obowiązku podjęcia działań, mających na celu poprawę stanu środowiska naturalnego przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia, lub ryzyka pogorszenia się stanu środowiska naturalnego w wyniku realizacji przedsięwzięcia;

ryzyka związane z lokalizacją przedsięwzięcia - ryzyka wpływające na dostępność terenu przeznaczonego do realizacji przedsięwzięcia, w szczególności ryzyko:

związane ze stanem prawnym nieruchomości, odkryć archeologicznych lub innych związanych z dziedzictwem

kulturowym, wynikające z właściwości istniejącej infrastruktury, dostępności siły roboczej;

ryzyka związane z przekazywaniem składników majątkowych - ryzyka wpływające na warunki i terminy przekazywania składników majątkowych w ramach realizacji przedsięwzięcia, w szczególności ryzyko:

związane ze stanem składników majątkowych przed ich przekazaniem, związane z przepływem informacji dotyczących składników majątkowych

zaangażowanych w przedsięwzięcie, związane z wykonaniem obowiązków i egzekucją praw związanych

z dokonaniem przekazania,

122

wystąpienia wierzytelności lub innego prawa związanego z danym składnikiem majątkowym,

konieczności transferu siły roboczej; ryzyko związane z końcową wartością składników majątkowych - ryzyko wartości

materialnej składników majątkowych na dzień zakończenia realizacji umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym;

ryzyko związane z brakiem społecznej akceptacji - ryzyko protestów i sprzeciwów społeczności lokalnych, w szczególności podczas wdrażania i realizacji projektów infrastrukturalnych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.

Należy zwrócić uwagę, iż obowiązujące w Polsce prawo dotyczące analizy ryzyka projektów realizowanych w formule PPP faktycznie zawęża definicję ryzyka do wyłączenie jego negatywnego aspektu, podczas gdy ogólnie przyjęta definicja ryzyka odnosi się również do pozytywnych aspektów z nim związanych. Ogólnie ryzyko można zdefiniować jako możliwość wystąpienia faktycznych rezultatów innych niż pierwotnie zakładane, zarówno w sensie pozytywnym i negatywnym. Rozporządzenie wymaga również oceny prawdopodobieństw wystąpienia oraz wyceny ryzyka – jego wpływu na zobowiązania umowne oraz poziom długu publicznego oraz deficytu sektora finansów publicznych. Do podstawowych miar umożliwiających wycenę ryzyka można zaliczyć:

odchylenie standardowe / wariancja, odchylenie jednostronne, odchylenie przeciętne, prawdopodobieństwo wystąpienia, odchylenie maksymalne, wartość zagrożoną VAR (ang. value at risk) i jej podobne CFAR (ang. cash flow

at risk). Po oszacowaniu wartości oraz prawdopodobieństwa należy dokonać alokacji ryzyka pomiędzy sektor prywatny i publiczny oraz wskazać sposoby minimalizowania ryzyka. Warto zauważyć, iż to właśnie odpowiednia alokacja ryzyka może być jednym ze sposobów jego ograniczenia. Do innych metod minimalizacji ryzyka można zaliczyć ubezpieczenia. Podział ryzyka pomiędzy uczestników projektu powinien być dokonany:

z zastosowaniem zasady optymalnej alokacji danego ryzyka, uwzględnieniem możliwości i umiejętności zarządzania ryzykiem przez strony, w celu osiągnięcia jak największej wartości dodanej analizowanego

przedsięwzięcia w ramach PPP.

123

124

3.5. Jak przygotować ocenę oddziaływania na środowisko?

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (ooś) jest bardzo istotnym elementem procesu inwestycyjnego. Ma ono także duże znaczenie w procesie przygotowania projektu, który ubiega się o dofinansowanie z funduszy UE.

OOŚ warunkuje możliwość rozpoczęcia realizacji naszego przedsięwzięcia, gdyż wydanie decyzji w zakresie jego wpływu na środowisko musi nastąpić przed uzyskaniem zezwolenia na inwestycję27.

Musimy określić wpływ planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Przy czym określenie ‘środowisko’ rozumiemy nie tylko jako naturalne obszary, cenne przyrodniczo i krajobrazowo, ale także jako środowisko życia lokalnej społeczności, miejsce występowania zabytków, dóbr kultury. Wpływ realizacji przedsięwzięcia na środowisko badany ma być pod względem powstania możliwych interakcji pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska, z uwzględnieniem specyfiki danego regionu, a także ze wskazaniem sposobów minimalizacji oddziaływań negatywnych, które może spowodować nasza inwestycja. Prawidłowe przeprowadzenie postępowania ooś przed rozpoczęciem realizacji projektu jest istotne także z punktu widzenia pełnego oszacowania kosztów przedsięwzięcia, w tym kosztów wdrożenia ewentualnych rozwiązań minimalizujących lub kompensujących wpływ inwestycji na środowisko, których koszty poniesie inwestor, czyli my. Ze względu na duże znaczenie polityki ochrony środowiska, jako jednej z polityk horyzontalnych Wspólnoty, musimy się liczyć z tym, że KE zwraca szczególną uwagę na zapewnienie przez państwo członkowskie prawidłowości postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko oraz jego rzetelne dokumentowanie w procesie ubiegania się o dofinansowanie z funduszy unijnych. Z tego powodu na etapie weryfikacji wniosków o dofinansowanie IZ RPOWP sprawdzi, w jaki sposób wnioskodawca odniósł się do kwestii środowiskowych, tj. czy przeprowadził postępowanie, jeżeli rodzaj przedsięwzięcia tego wymagał, a także czy przedstawił wszystkie wymagane dokumenty. Nie zastosowanie się do wymogów w zakresie ooś może być przesłanką do odrzucenia projektu. Podpisanie umowy o dofinansowanie jest uzależnione od odpowiedniego przygotowania projektu, a więc także od wypełnienia wymogów środowiskowych.

27 Zezwolenie na inwestycję – zbiór niezbędnych decyzji koniecznych do uzyskania w procesie

inwestycyjnym warunkujących rozpoczęcie prac, którego ostatnim etapem jest pozwolenie na budowę (ewentualnie inna z decyzji administracyjnych kończących proces inwestycyjny, jeżeli dla danego przedsięwzięcia przepisy prawa nie przewidują możliwości uzyskania pozwolenia na budowę).

125

Nieprzestrzeganie przepisów związanych z ooś na etapie realizacji projektu może skutkować uznaniem części lub całości wydatków poniesionych na realizację projektu za niekwalifikujące się do refundacji (np. w trakcie kontroli na miejscu lub weryfikacji wniosku o płatność) i koniecznością ich zwrotu. Poniżej przedstawiony został opis procesu postępowania w sprawie ooś, na podstawie polskich i wspólnotowych regulacji prawnych. Na potrzeby wnioskodawców RPOWP postępowanie opisano w podziale na występujące w tych regulacjach grupy przedsięwzięć. Wymogi, dotyczące dokumentowania procesu dla potrzeb zachowania ścieżki audytu w projektach współfinansowanych z funduszy UE zostały przygotowane na podstawie odpowiednich dokumentów, przygotowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego28.

3.5.1. Jakie regulacje prawne obowiązują w zakresie postępowania w sprawie ooś?

Wymóg przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko określają zarówno przepisy wspólnotowe, jak również przepisy krajowe. Realizacja projektów inwestycyjnych musi spełniać wymogi wynikające z następujących dyrektyw Rady Europy,

1. w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dyrektywa w sprawie ooś)29,

2. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa siedliskowa)30,

3. w sprawie ochrony dzikich ptaków (Dyrektywa ptasia)31.

Dyrektywa w sprawie ooś określa sposób przeprowadzania postępowania ooś oraz rodzaje przedsięwzięć, dla których obligatoryjnie musimy je przeprowadzać (wymienione są w Aneksie I Dyrektywy). Definiuje także przedsięwzięcia, w których trzeba najpierw ocenić (wykonać tzw. screening) czy postępowanie ooś powinno zostać przeprowadzone (wymienione są w Aneksie II). Wskazuje ponadto wymogi dotyczące zawartości raportu ooś, jeżeli z przepisów wynika dla nas obowiązek jego przygotowania (Aneks IV). Dyrektywa kładzie przy tym duży nacisk na prowadzenie konsultacji planowanych przedsięwzięć z organami ochrony środowiska oraz z lokalną społecznością, jak również na sposób uwzględniania wyników tych konsultacji przy wydawaniu decyzji, warunkujących realizację danego przedsięwzięcia.

28 Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć

współfinansowanych z krajowych i regionalnych programów operacyjnych z dnia 3 czerwca 2008 r. oraz 5 maja 2009 r.

29 Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. nr 85/337/EWG, Dz. U. WE L 175 z 5.7.1985 r. z późn. zm. 30 Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1992 r. nr 92/43/EWG, Dz. U WE L 206 z 22.7.1992 r. z późn. zm. 31 Dyrektywa Rady z dnia 2 kwietnia 1979 r. nr 79/409/EWG, Dz. U. WE L 103 z 25.4.1979 r. z późn. zm.

Postanowienia Dyrektywy w sprawie ooś zostały przeniesione (transponowane) do polskich przepisów prawa m.in do Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Uooś).

3.5.2. Co to jest ocena oddziaływania na środowisko i jakie przedsięwzięcia jej wymagają?

Zgodnie z przepisami Uooś (art. 3 ust. 1 pkt. 8) poprzez ocenę oddziaływania na środowisko rozumie się postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmujące w szczególności:

a) weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, b) uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień, c) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.

Przedsięwzięcie, to zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegająca na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystywania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin. Przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty.

Przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Uooś art. 59 ust.1):

1) planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (tzw. I grupa);

2) planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (tzw. II grupa), jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1 (w wyniku przeprowadzenia screeningu).

Rodzaje przedsięwzięć, które można zaliczyć do I lub II grupy zostały określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymagane jest jedynie dla planowanych przedsięwzięć z I i II grupy (Uooś art. 71 ust. 2). Realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż określone w grupie I i II wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, jeżeli:

1) przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony;

126

2) obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 został stwierdzony na podstawie rozważenia przez organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia, innego niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.

Rodzaje decyzji, przed uzyskaniem których wymagane jest wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zostały wymienione i określone w Uooś art. 72 ust. 1 , a należą do nich m.in.:

− decyzja o pozwoleniu na budowę, decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzja o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych,

− decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,

− pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych,

− decyzja ustalająca warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych, a także robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych,

− decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów, − decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, − decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku

publicznego.

3.5.3. Jak przebiega postępowanie ooś w przypadku projektów należących do I grupy?

W przypadku przedsięwzięć należących do I grupy, a więc mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, takich jak drogi, linie kolejowe, napowietrzne linie elektroenergetyczne, instalacje do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztucznych zbiorników wodnych; dla przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych; realizowanych na obszarach morskich; dla zmiany lasu niestanowiącego własność Skarbu Państwa na użytek rolny; dla przedsięwzięć polegających na realizacji inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego, sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko jest obligatoryjne, organem wydającym decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach jest regionalny dyrektor ochrony środowiska (RDOŚ). W przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów organem właściwym jest starosta, w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny – dyrektor regionalnej dyrekcji LP.

127

W przypadku pozostałych rodzajów przedsięwzięć wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Składając wniosek o wydanie decyzji środowiskowych uwarunkowaniach możemy złożyć kartę informacyjną o przedsięwzięciu (zamiast raportu) wraz z wnioskiem o udzielenie zakresu raportu. Organ określa zakres raportu w stopniu uzasadnionym rodzajem, usytuowaniem przedsięwzięcia oraz skalą jego oddziaływania na środowisko.

W przypadku przedsięwzięć mogących transgranicznie oddziaływać na środowisko, zapytanie o zakres raportu jest obowiązkowe.

Przed wydaniem postanowienia określającego zakres raportu organ zasięga opinii RDOŚ, właściwego organu państwowej inspekcji sanitarnej (w przypadku przedsięwzięć wymagających m.in. pozwolenia na budowę, decyzji wzizt, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej).

Postanowienie określające zakres raportu powinno być wydane w terminie 30 dni od wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na postanowienie to nie przysługuje zażalenie.

Organ wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach do czasu przełożenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

3.5.4. Jak przebiega postępowanie ooś w przypadku projektów należących do II grupy?

W przypadku projektów należących do II grupy, tzn. mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, przeprowadza się screening (kwalifikację) w celu stwierdzenia czy przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko jest konieczne.

Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskach uwarunkowaniach w drodze postanowienia określa obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub braku takiej potrzeby uwzględniając łącznie następujące uwarunkowania (Uooś art. 63 ust. 1):

1. rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia,

2. usytuowanie,

3. rodzaj i skalę możliwego oddziaływania.

Obowiązek przeprowadzenia ooś stwierdza się obligatoryjnie, jeżeli możliwość realizacji przedsięwzięcia z grupy II jest uzależniona od ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów Ustawy Prawo ochrony środowiska (Uooś art. 135 ust. 1).

Organ przed wydaniem postanowienia jest zobowiązany do uzyskania opinii RDOŚ oraz właściwego organu państwowej inspekcji sanitarnej (w przypadku

128

przedsięwzięć wymagających decyzji m.in. takich jak pozwolenie na budowę, decyzji wzizt, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej).

Jeżeli organ stwierdzi konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w postanowieniu określa również zakres raportu.

W uzasadnieniu postanowienia zarówno o obowiązku przeprowadzenia ooś i o zakresie raportu lub o braku potrzeby przeprowadzenia ooś powinny się znaleźć informacje o uwarunkowaniach (Uooś art. 63 ust. 1), które były uwzględnione przy wydaniu postanowienia.

Postanowienie powinniśmy uzyskać w terminie 30 dni od dnia wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na postanowienie stwierdzające obowiązek przeprowadzenia ooś przysługuje zażalenie.

3.5.5. Jakie informacje powinien zawierać raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko?

Wymagana zawartość raportu została określona w art. 66 ust. 1 Uooś. Zgodnie z tym art. powinien zawierać m.in.: opis planowanego przedsięwzięcia, opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; opis analizowanych wariantów oraz oddziaływania ich na środowisko, w tym również w przypadku wystąpienia poważnych awarii przemysłowych, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko, uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, streszczenie w języku niespecjalistycznym. Raport jest podstawowym elementem oceny oddziaływania na środowisko.

Raport powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji lub użytkowania oraz likwidacji.

3.5.6. Konsultacje społeczne

Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do jej wydania zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w ramach którego przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Organ ten podaje do publicznej wiadomości informację o:

• przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko,

• wszczęciu postępowania,

• przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie,

• organie właściwym do wydania decyzji oraz organach właściwych do wydania opinii i dokonania uzgodnień,

• możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu;

• możliwości składania uwag i wniosków;

129

• sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin ich składania;

• organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków; • terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa; • postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli

jest prowadzone. Organ podaje również do publicznej wiadomości informację o wydanej decyzji i o możliwościach zapoznania się z jej treścią.

3.5.7. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Jeżeli została przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, to właściwy organ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach biorąc pod uwagę:

• wyniki uzgodnień i opinii (RDOŚ i PIS) • ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko; • wyniki postępowania z udziałem społeczeństwa; • wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko,

jeżeli zostało przeprowadzone. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach powinna być zgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony.

Jeżeli z ooś wynika zasadność realizacji przedsięwzięcia w wariancie innym niż proponowany przez wnioskodawcę, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach za zgodą wnioskodawcy, wskazuje w decyzji wariant dopuszczony do realizacji lub w razie braku zgody odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia.

Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Pełny zakres decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach określa art. 82 Uooś (w przypadku przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie oceny oddziaływania na środowisko) oraz art. 84 (w przypadku przedsięwzięć, dla których nie przeprowadzono postępowania oceny oddziaływania na środowisko).

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga uzasadnienia.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest ważna 4 lata od dnia, w którym stała się ostateczna – w tym terminie powinien zostać złożony wniosek o wydanie decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt. 1-13 Uooś. Możliwe jest przedłużenie tego terminu o dwa lata, jeżeli realizacja planowanego przedsięwzięcia przebiega

130

131

etapowo oraz nie zmieniły się warunki określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

3.5.8. Ponowne przeprowadzenie ooś

Konieczność przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć z I lub II grupy, wymagających decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej:

3. może wynikać z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;

4. może zostać przeprowadzona na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia, złożony do organu właściwego do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej;

5. jeżeli organ właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zkaresie lotniska użytku publicznego stwierdzi, że we wniosku o wydanie decyzji zostały dokonane zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Ponowną ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza regionalny dyrektor ochrony środowiska.

3.5.9. Jak przebiega postępowanie ooś z projektami mogącymi oddziaływać na sieć Natura 2000?

Utworzenie sieci Natura 2000 wynika z przepisów Dyrektywy Ptasiej oraz Dyrektywy Siedliskowej. Jest to spójna europejska sieć ekologiczna. Składa się z terenów, na których występują obszary specjalnej ochrony ptaków, specjalne obszary ochrony siedlisk oraz proponowane obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. . Jeśli skutki naszego przedsięwzięcia okażą się negatywne dla obszaru w sieci Natura 2000 i nie będzie możliwe opracowanie rozwiązań alternatywnych, przesłankami do realizacji przedsięwzięcia będą powody, wynikające z nadrzędności interesu publicznego, w tym także przesłanki o charakterze społecznym i gospodarczym. W takim przypadku państwo członkowskie musi podjąć działania kompensujące, pozwalające na zachowanie ogólnej spójności sieci Natura 2000 i poinformować o nich KE. Jeśli na danym obszarze występuje gatunek o znaczeniu priorytetowym32 uzasadnieniem do realizacji przedsięwzięcia w jego obrębie jest zapewnienie ochrony zdrowia ludzi, bezpieczeństwo publiczne, odniesienie korzystnych skutków dla środowiska lub inny zasadniczy powód wynikający z nadrzędnego interesu publicznego, po wyrażeniu wszakże opinii przez KE. Na gruncie prawa krajowego kwestię sieci Natura 2000 regulują przepisy ustawy o ochronie przyrody. 32 Zgodnie z art. 1 pkt h Dyrektywy Siedliskowej gatunek zagrożony, w odniesieniu do ochrony którego

Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości jego naturalnego zasięgu mieszczącego się w obrębie danego siedliska.

Zgodnie z przepisami art. 33 ustawy o ochronie przyrody zabronione jest podejmowanie działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności: 1. pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub 2. wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub 3. pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.

Odnosi się to również do obszarów projektowanych, do czasu ich zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia przez KE. Projekty planów oraz planowane przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną tych obszarów oraz mogą na nie znacząco wpływać wymagają przeprowadzenia postępowania ooś, zgodnie z przepisami ustawy ooś. Dla tej grupy projektów (grupa III), tj. mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 obowiązek oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 może być stwierdzony w wyniku tzw. „rozważenia” przez organ właściwy do wydania decyzji (wymienionych w Art. 96 ust. 2 Uooś) wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia. Organ ten wydaje postanowienie w sprawie nałożenia obowiązku przedłożenia właściwemu miejscowemu RDOŚ dokumentów (wymienionych w art. 96 ust. 3 Uooś) niezbędnych do przeprowadzenia tzw. „screeningu naturowego”, w wyniku którego stwierdza w drodze postanowienia:

• obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 (gdy przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na ten obszar) i przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, którą kończy wydaniem postanowienia uzgadniającego, wiążącego wydanie decyzji,

• brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 (przedsięwzięcie nie będzie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000).

Ponadto, dla przedsięwzięć należących do tej grupy zakres raportu jest ograniczony do określenia oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Jeżeli przedsięwzięcie, dla którego wydano już jedną z decyzji warunkujących rozpoczęcie procesu inwestycyjnego może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 wyznaczony po dniu wydania tych decyzji uprawniony podmiot powinien złożyć wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 w terminie roku od dnia wyznaczenia tego obszaru.

132

3.5.10. Postepowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko

Postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko przeprowadza się w razie stwierdzenia możliwości znacznego transgenicznego oddziaływania na środowisko, pochodzącego z terytorium RP lub na wniosek innego państwa, na którego terytorium może oddziaływać przedsięwzięcie albo realizacja projektu dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47 Uooś lub gdy możliwe oddziaływanie pochodzące spoza granic RP mogłoby ujawnić się na jej terytorium.

W przypadku postępowania w sprawie transgdanicznego oddziaływania na środowisko prowadzonego z udziałem państw niebędących państwamim członkowskimi UE przepisy Uooś stosuje się, o ile wynika to z umowy międzynarodowej i o ile umowa ta nie przewiduje inaczej.

3.5.11. Jak dokumentować postępowanie ooś w związku z przygotowywaniem wniosku o dofinansowanie?

W związku z finansowaniem przedsięwzięć ze środków pochodzących z budżetu Wspólnoty Europejskiej należy wykazać przeprowadzenie postępowania ooś przez właściwe organy z uwzględnieniem zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego oraz wraz z uwzględnieniem obowiązku pro wspólnotowej wykładni przepisów prawa krajowego. W szczególności należy zapewnić, że zostały uwzględnione wszystkie elementy ooś wymagane przez dyrektywę 85/337/EWG, dyrektywę siedliskową i dyrektywę ptasią, zgodnie z wykładnią ustaloną przez właściwe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, w szczególności:

• czy została przeprowadzona procedura tzw. screeningu dla przedsięwzięć wymienionych w Aneksie II dyrektywy 85/337/EWG przez właściwe organy administracji publicznej,

• czy treść raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko odpowiada wymogom określonym w art. 5 ust. 3 dyrektywy 85/337/EWG oraz w jej Aneksie IV, o ile raport był wymagany,

• czy planowane przedsięwzięcie zostało skonsultowane z właściwymi organami administracji publicznej – art. 6 ust. 1 dyrektywy 85/337/EWG,

• czy konsultacje ze społeczeństwem zostały przeprowadzone zgodnie z art. 6 ust. 2-6 dyrektywy 85/337/EWG, o ile były one wymagane,

• czy przeprowadzono postępowanie OOŚ w kontekście transgranicznym, o ile było ono wymagane – art. 7 dyrektywy 85/337/EWG

• czy organ wydający decyzję w sprawie przedsięwzięcia wskazał, w jaki sposób uwagi i informacje, o których mowa powyżej, zgromadzone w toku postępowania, zostały uwzględnione przy wydawaniu tej decyzji, bądź poinformował o braku uwag lub wniosków – art. 8 i 9 dyrektywy 85/337/EWG,

133

• czy wskazano, czy przedsięwzięcie może oddziaływać znacząco na gatunki i siedliska chronione w ramach sieci Natura 2000 i czy w związku z możliwością znaczącego oddziaływania zostało przeprowadzone stosowne postępowanie – zgodnie z art. 6 ust. 3 i 4 dyrektywy siedliskowej?

Do wniosku o dofinansowanie należy dołączyć dokumenty świadczące o przeprowadzonej ooś:

W przypadku dokumentacji ooś wydanej do 14.11.2008: • postanowienie organu o zakresie raportu o oddziaływaniu na środowisko –

dla przedsięwzięć z grupy I - wraz z opiniami właściwych organów (głównie: dawniej - wojewody/od 01.01.2008 - marszałka i PWIS)

• postanowienie o obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsięwzięcia oraz o jego zakresie - dla przedsięwzięć z II i III grupy - wraz z opiniami właściwych organów (głównie starosty/wojewody i PPIS),

• streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko w języku niespecjalistycznym,

• uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia przez właściwe organy (głównie starosty/wojewody/MŚ i PPIS/PWIS) - wydane w drodze postanowienia, w trybie art. 106 § 5 Kpa

• dokumentacja świadcząca o postępowaniu dotyczącym transgranicznego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko – jeżeli zostało przeprowadzone (w przypadku, kiedy państwo narażone nie wyraziło chęci uczestniczenia w procedurze oceny transgranicznej – odpowiednie stanowisko tego państwa w tym zakresie),

• decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wraz z uzasadnieniem (załącznikiem do decyzji jest charakterystyka całego przedsięwzięcia).

3.6. Jak poprawnie przeprowadzić procedurę udzielenia zamówienia publicznego?

Poprawne przeprowadzenie procedury udzielenia zamówienia publicznego wymaga prawidłowego zastosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, a w wielu wypadkach również znajomości orzecznictwa zespołów arbitrów oraz – powołanej na ich miejsce – Krajowej Izby Odwoławczej. W naszym podręczniku omówimy ogólne zasady, jakimi powinien kierować się zamawiający (beneficjent RPOWP) prowadząc postępowanie. Nie uda się nam, bo jest to niemożliwe, wskazanie krok po kroku, jak prawidłowo udzielić konkretnego zamówienia. . Zasady udzielania zamówień określone są w rozdziale 2 działu I Prawa zamówień publicznych. Tworzą fundament systemu zamówień publicznych, podczas gdy kolejne

134

przepisy ustawy stanowią ich rozwinięcie. Naruszenie którejkolwiek z nich pociąga za sobą daleko idące konsekwencje, z nieważnością umowy w sprawie zamówienia publicznego włącznie. Naczelne zasady zamówień publicznych to:

1) zasada uczciwej konkurencji; 2) zasada równego traktowania wykonawców; 3) zasada bezstronności i obiektywizmu; 4) zasada udzielania zamówień zgodnie z ustawą; 5) zasada jawności; 6) zasada prymatu trybów przetargowych.

Zasada uczciwej konkurencji polega na obowiązku zamawiającego do przygotowania i przeprowadzenia postępowania w sposób, który zapewnia zachowanie uczciwej konkurencji. Zasadę tę rozwijają w szczególności następujące przepisy ustawy:

art. 17, który nakazuje wyłączenie z wykonywania czynności w postępowaniu osób, których bezstronność może budzić wątpliwości,

art. 24 ust. 1, dotyczący wykluczenia z postępowania wykonawców, których rzetelność może budzić wątpliwości,

art. 89 ust. 1 pkt 3, który stanowi, iż oferta stanowiąca czyn nieuczciwej konkurencji podlega odrzuceniu,

art. 90 ust. 3, który nakazuje odrzucić ofertę wykonawcy zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do wartości przedmiotu zamówienia.

Zasada równego traktowania wykonawców oznacza, że wykonawcy mają być traktowani przez zamawiającego jednakowo. Żaden z nich nie może być ani dyskryminowany, ani też traktowany lepiej niż inni. I dlatego wykonawcy mają otrzymywać od zamawiającego wszelkie informacje określone przepisami ustawy na tych samych zasadach i w tym samym czasie. Ocena ofert i ocena spełniania warunków udziału w postępowaniu ma zaś być dokonana na podstawie tych samych kryteriów i wymagań w stosunku do każdego wykonawcy. Kolejną zasadą zamówień publicznych jest zasada bezstronności i obiektywizmu osób wykonujących czynności związane z przygotowaniem oraz przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia. Bezstronność oznacza brak faworyzowania oraz brak dyskryminacji któregokolwiek z wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia. Zasadę tę wyraża w szczególności przepis art. 17, który nakazuje wyłączenie z czynności dotyczących postępowania osób, które nie gwarantują bezstronności. Obiektywizm natomiast oznacza konieczność dokonywania czynności przez te osoby na podstawie obowiązujących przepisów oraz rzetelnej wiedzy dotyczącej zarówno formalnoprawnych, jak i ściśle merytorycznych kwestii związanych z udzielaniem zamówienia. Zasada udzielania zamówień zgodnie z ustawą oznacza, że zamówienie publiczne może być udzielone tylko z zastosowaniem przepisów i procedur określonych w ustawie Prawo zamówień publicznych. Oznacza to również, że tylko wykonawca wyłoniony zgodnie z ustawą może realizować dane zamówienie publiczne. Żaden podmiot nie może więc wejść w trakcie wykonywania umowy w sprawie zamówienia

135

publicznego w prawa i obowiązki wykonawcy, wyłonionego w wyniku przeprowadzenia postępowania. Postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Tak sformułowana zasada jawności znajduje odzwierciedlenie także w szczegółowych przepisach Prawa zamówień publicznych (art. 86 ust. 2, który przewiduje, że otwarcie ofert jest jawne; art. 96 ust. 3. Zgodnie z nim jawny jest protokół postępowania wraz z załącznikami). Zasada jawności realizowana jest również po zakończeniu postępowania o udzielenie zamówienia. Z mocy art. 139 ust. 3 jawna jest umowa w sprawie zamówienia publicznego, która zawierana jest właśnie wyniku przeprowadzenia jawnego postępowania o udzielenie zamówienia. Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji związanych z postępowaniem tylko w przypadkach określonych w ustawie. Zasada prymatu trybów przetargowych polega na tym, że przetarg nieograniczony oraz przetarg ograniczony stanowią podstawowe tryby udzielania zamówienia. Ich zastosowanie nie wymaga podawania podstawy prawnej. Pozostałe tryby udzielenia zamówienia mogą znaleźć zastosowanie jedynie wówczas, gdy występują szczególne okoliczności określone w ustawie. Przesłanki wyboru tych trybów znajdują się w następujących przepisach:

art. 55 ust. 1 (negocjacje z ogłoszeniem), art. 60b ust. 1 (dialog konkurencyjny), art. 62 ust. 1 (negocjacje bez ogłoszenia), art. 67 ust. 1 (zamówienie z wolnej ręki), art. 70 (zapytanie o cenę), art. 74 ust. 2 (licytacja elektroniczna).

Powinniśmy przy tym pamiętać, że możliwość zastosowania trybów innych niż przetargowe, może wynikać również z przepisu art. 5 ust. 1, jeżeli przedmiotem zamówienia są np.: usługi hotelarskie, restauracyjne, prawnicze, rekrutacyjne i szkoleniowe. Przestrzeganie zasad zamówień publicznych oraz ścisłe stosowanie szczegółowych przepisów Prawa zamówień publicznych pozwoli uniknąć błędów w udzielaniu zamówień publicznych i przyczyni się do zrealizowania założonego projektu z sukcesem.

3.7. Jak skutecznie prowadzić monitoring?

3.7.1. Czy jestem zobowiązany składać sprawozdania z realizacji projektu?

Tak, chociaż w obecnym okresie programowania 2007-2013 nie będzie odrębnych sprawozdań z realizacji projektów, jak miało to miejsce w okresie programowania 2004-2006. Każdy beneficjent będzie składał wniosek o płatność do IŻ RPOWP, w którym będzie część sprawozdawcza (przebieg realizacji projektu).

136

137

Co najmniej raz w kwartale, biorąc pod uwagę datę podpisania umowy o dofinansowanie, każdy beneficjent jest zobowiązany do monitorowania i sprawozdawania z realizacji projektu. Część sprawozdawcza wniosku o płatność należy złożyć nie później niż do 5 dnia po zakończeniu kwartału za który składana jest informacja dot. przebiegu realizacji projektu.

Jeżeli w kwartale nie ponieśliśmy żadnych wydatków, nie zwalnia nas to ze złożenia wniosku o płatność (w formie papierowej i elektronicznej) z wypełnioną częścią sprawozdawczą dotycząca przebiegu realizacji projektu.

Wniosek o płatność końcową beneficjent zobowiązany jest złożyć w terminie do 25 dni kalendarzowych od dnia zakończenia finansowego realizacji projektu. W przypadku gdy umowa została zawarta po zakończeniu realizacji projektu wniosek o płatność końcowa należy złożyć w terminie do 25 kalendarzowych dni od daty podpisania umowy. Sprawozdawczość i monitorowanie musi bowiem odbywać się terminowo przez cały okres programowania. Informacje dotyczące wyboru, pomiaru i dokumentowania źródeł wskaźników realizacji projektu zostały zamieszczone w rozdziale opisującym przygotowanie wniosku o dofinansowanie.

3.7.2. Jakie dane jestem zobowiązany zbierać w trakcie realizacji projektu?

Obowiązki beneficjenta dotyczące sprawozdawczości określa umowa albo decyzja o dofinansowanie.

ZZaakkrreess ddaannyycchh ww cczzęęśśccii sspprraawwoozzddaawwcczzeejj wwnniioosskkuu bbeenneeffiiccjjeennttaa oo ppłłaattnnoośśćć ((pprrzzeebbiieegg rreeaalliizzaaccjjii pprroojjeekkttuu))

Postęp rzeczowo-finansowy realizacji projektu;

Planowany przebieg rzeczowy realizacji projektu do czasu złożenia kolejnego wniosku;

Wskaźniki realizacji projektu;

Informacja na temat problemów napotkanych w trakcie realizacji projektu, zadań planowanych, a niezrealizowanych w okresie objętym wnioskiem, oraz przyczyn ewentualnego nieosiągnięcia zakładanego w projekcie poziomu wskaźników ;

Harmonogram wydatków na kolejne kwartały;

Informacja o zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych.

138

Dane uzyskane z wniosku o płatność w części sprawozdawczej (przebieg realizacji projektu) wykorzystywane są przez IZ RPOWP do przygotowania sprawozdań: okresowych, rocznych i sprawozdania końcowego.

3.8. W jaki sposób w praktyce promować i informować o projekcie?

Zaplanowane przez beneficjenta działania dotyczące informacji i promocji w ramach projektu będą realizowane na podstawie zapisów umowy o dofinansowanie projektu, na mocy której przyznane będzie beneficjentowi dofinansowane ze środków RPOWP. Kwestią podstawową, która musi znaleźć zastosowanie w praktyce jest jednolita identyfikacja wizualna Funduszy Europejskich, w naszym przypadku Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na poziomie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na poziomie projektu.

Jakie są wymagania dotyczące znaków graficznych?

Wszelkie materiały informacyjne i promocyjne tworzone w celu komunikowania wsparcia Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dla projektu realizowanego w ramach RPOWP powinny zawierać obowiązujący zestaw znaków graficznych33:

Logo Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013 w formie znaku programu regionalnego;

Emblemat Unii Europejskiej;

Logo Województwa Podlaskiego.

W konfiguracji z innymi znakami znak NSS należy umieszczać zawsze z lewej strony, emblemat Unii Europejskiej z prawej strony, natomiast logo Województwa Podlaskiego, jako identyfikacja RPOWP powinien znaleźć się przestrzeni pomiędzy wymienionym znakami. Dodatkowo mamy obowiązek zamieszczać odniesienie do Unii Europejskiej i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego .

Jakie są wymagania w odniesieniu do emblematu Unii Europejskiej?

Na tle niebieskiego nieba dwanaście złotych gwiazd tworzy krąg, reprezentujący unię narodów Europy. Liczba gwiazdek jest stała, ponieważ nie odnosi się ona do liczby państw członkowskich ale do symboliki liczby dwanaście, która oznacza doskonałość i jedność.

33 Zob. Załącznik nr 1 do Strategii Komunikacji Funduszy Europejskich w Polsce w ramach Narodowej

Strategii Spójności na lata 2007-2013: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności.

Opis heraldyczny: Na błękitnym tle, krąg dwunastu złotych pięcioramiennych gwiazd, nie dotykających się ramionami.

Opis Geometryczny: Emblemat ma formę niebieskiej prostokątnej flagi, której szerokość stanowi półtorej długości wysokości. Dwanaście złotych gwiazd rozmieszczonych w równych odstępach tworzy niewidzialny okrąg, którego środek jest punktem przecięcia się przekątnych prostokąta. Promień okręgu wynosi jedną trzecią wysokości flagi. Każda z gwiazd posiada pięć ramion położonych na obwodzie niewidzialnego okręgu. Promień okręgu równy jest jednej osiemnastej długości wysokości flagi. Wszystkie gwiazdy ustawione są w pozycji pionowej – co oznacza, że jedno ramię skierowane jest pionowo do góry, a dwa leżą na poziomej linii, prostopadłej do drzewca flagi. Gwiazdy rozmieszczone są na okręgu tak, jak godziny na tarczy zegara. Ich liczba pozostaje niezmienna.

Przepisowe kolory: Emblemat jest w następujących kolorach:

1. NIEBIESKI PANTONE REFLEX BLUE jest kolorem powierzchni prostokąta; 2. ŻÓŁTY PANTONE YELLOW jest kolorem gwiazd.

Źródło: http://europa.eu.int/abc/symbols/emblem/graphics1_pl.htm

W przypadku stosowania druku czterokolorowego, oba standardowe kolory odtwarza się w drodze procesu czterobarwnego. I tak PANATONE YELLOW uzyskuje się dzięki użyciu koloru 100% „Process Yellow” a PANTONE REFLEX BLUE uzyskuje się przez zmieszanie kolorów 100% „Process Cyan” i 80% „Process Magenta”.

Kolory w Internecie: W palecie kolorów komputerowych PANTONE REFLEX BLUE odpowiada kolorowi RGB:0/0/153 (w systemie szesnastkowym - hexadecimal: 000099) a PANATONE

139

http://europa.eu.int/abc/symbols/emblem/graphics1_pl.htm

YELLOW odpowiada kolorowi RGB:255/204/0 (w systemie szesnastkowym – hexadecimal: FFCC00).

Reprodukcja jednobarwna:

W przypadku użycia czarnego koloru prostokąt powinien posiadać czarną obwódkę, natomiast gwiazdy powinny być czarne na białym tle.

Reprodukcja na kolorowym tle: Zaleca się unikanie umieszczania emblematu UE na kolorowym tle. Jeżeli nie można uniknąć wykonywania reprodukcji na kolorowym tle, należy najpierw umieścić wokół prostokąta białą obwódkę o szerokości równej 1/25 wysokości tego prostokąta.

Informacje i wymogi w odniesieniu do emblematu Unii Europejskiej zostały zaczerpnięte z Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828 z dnia 8 grudnia 2006 r.

Jakie są wymagania w odniesieniu do logo Narodowej Strategii Spójności?

Opis symboliczny głównego znaku graficznego

Znak graficzny NSS jest zbudowany z układu połączonych gwiazd na tle trapezu. Symbolika gwiazd nawiązuje do flagi Unii Europejskiej poprzez kolor jednej z gwiazd, jak również niebieski kolor tła. Nawiązuje również do symboliki flagi Polski – kolory pozostałych dwóch gwiazd.

140

Znak w sposób symboliczny komunikuje o przepływie funduszy europejskich. Kierunek zachód – wschód został uzyskany poprzez nadanie dynamiki gwiazdom. Cała forma znaku graficznego tworzy złudzenie przestrzeni dzięki następującym zabiegom graficznym: − nadanie efektu trójwymiarowości poszczególnym gwiazdom, − wprowadzenie cienia rzuconego, − nadanie perspektywy prostokątnemu tłu, − „schowanie” fragmentu czerwonej gwiazdy w obrębie prawego boku trapezu oraz

wprowadzenie na jej powierzchni cienia rzucanego przez trapez. Niebieskie tło symbolizuje okno z widokiem na niebo, tworzy kadr przestrzeni, świata, w który lecą, wchodzą połączone gwiazdy. Połączenie gwiazd oraz ich symbolika poprzez kolor mówią nam o wspólnocie UE, jej trwałości i sile. Charakter graficzny gwiazd nasuwa skojarzenia z postaciami ludzi, wprowadzając tym samym w symbolikę aspekt ludzki. Mówi o zjawisku synergii, czyli kooperacji (współpracy) różnych czynników, której efekt jest większy niż suma ich oddzielnego działania.

Znak graficzny Narodowej Strategii Spójności.

Źródło: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności.

Opis heraldyczny głównego znaku graficznego Na niebieskim tle trzy pięcioramienne gwiazdy dotykające się ramionami. U góry gwiazda w kolorze białym, u dołu z lewej strony gwiazda w kolorze żółtym, u dołu z prawej strony gwiazda w kolorze czerwonym. Górne i dolne lewe ramiona gwiazdy żółtej wykraczają poza niebieskie tło. Górne i dolne prawe ramiona gwiazdy czerwonej są niewidoczne.

Wizualizacja znaku marki Forma podstawowa i uzupełniająca znaku marki jest zbudowana z zestawienia znaku graficznego z logotypem w ściśle określonych proporcjach. Możliwe jest stosowanie znaku graficznego bez logotypu.

141

Forma podstawowa znaku NSS dla programu regionalnego. Źródło: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności.

Forma uzupełniająca znaku NSS dla programu regionalnego. Źródło: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności.

Kolorystyka znaku Kolorystyka jest istotnym czynnikiem kształtującym tożsamość i sposób postrzegania marki. Kolory znaku oraz elementów systemu identyfikacji powinny być jak najbardziej zbliżone do kolorów określonych w CMYK, niezależnie od techniki reprodukcji. Parametry poszczególnych elementów sygnetu zostały określone w Księdze Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności.

Warianty kolorystyczne znaku Warianty kolorystyczne znaku mają zastosowanie w tych obszarach komunikacji, gdzie wykorzystanie wersji pełno kolorowej jest niemożliwe ze względów technologicznych (na przykład tłoczenie, grawerunek itp.). Poniżej przedstawiono warianty znaku w odcieniach szarości oraz warianty achromatyczne.

Znak NSS w odcieniach szarości.

142

Źródło: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności. Wariant achromatyczny znaku NSS – czarny, pozytyw.

Źródło: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności.

Wariant achromatyczny znaku NSS – czarny, negatyw.

Źródło: Księga Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności. System identyfikacji wizualnej dopuszcza stosowanie znaku w wariantach jednobarwnych – monochromatycznych, ale tylko w obrębie kolorystyki przedstawionej w Księdze Identyfikacji Wizualnej.

Szczegółowe wytyczne dotyczące stosowania znaku zawarto w Księdze Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności dostępnej na stronie internetowej http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/PROMOCJA.htm Na powyższej stronie dostępne jest również do pobrania logo Narodowej Strategii Spójności.

143

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/PROMOCJA.htm

Jakie są wymagania w odniesieniu do logo Województwa Podlaskiego.

Znak jest prawnie chroniony i stanowi element identyfikacji wizualnej regionu. Jest to

znak słowno-graficzny, barwny. Grafikę stanowi w podstawie i z prawej strony zielona

falista linia zwężająca się u góry. Po środku nad linią w podstawie znajduje się szara

postać żubra. Pod zieloną linią stanowiącą podstawę znaku jest czarny napis

PODLASKIE, pisany czcionka dużą autorską.

Logo Województwa Podlaskiego

Kolory Zielony Szary

CMYK (offset)– C 40% M 0% Y 20% K 40% C 0% M 0% Y 0% K 70%

Apla (offset) Pantone 5487C Pantone 425 C

Folia ORACAL 068 071

Układ i wzajemne proporcje logotypu i znaku zostały starannie dopasowane i nie powinny być zmieniane. Ze wyglądu na jakość odwzorowania znaku wskazane jest korzystanie z zapisu komputerowego.

144

Jeżeli materiały są przygotowywane w postaci czarno-białej należy używać logo województwa podlaskiego w wersji przedstawionej poniżej:

Wszystkie logotypy mające zastosowanie w informacji i promocji projektu

współfinansowanego w ramach RPO Województwa Podlaskiego są dostępne pod

adresem internetowym http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/

Przykłady złej praktyki w zastosowaniu logotypów.

W publikacjach promocyjnych zawierających opisane logotypy zabronione są następujące działania ingerujące w wygląd znaków:

Pozbawianie logotypów jakichkolwiek elementów składowych wersji podstawowej;

Stosowanie innych kolorów i czcionek niż wskazane w księdze identyfikacji wizualnej NSS na lata 2007-2013 w formie znaku programu regionalnego i dokumentacji logo;

Umieszczanie znaków na agresywnym, wielobarwnym tle;

Zniekształcanie proporcji znaków przez ściąganie i rozciąganie;

Zmiana proporcji elementów znaków;

145

Używanie skrótów UE, EFRR, NSS, RPOWP, gdyż nie są one powszechnie znane;

Kopiowanie dokumentów opatrzonych kolorową wersją znaku w kolorystyce czarno-białej.

Rodzaje działań informacyjnych i promocyjnych – przykłady dobrej praktyki.

W myśl regulacji unijnych cytowanych w niniejszym podręczniku beneficjent zobowiązany jest do stosowania tablic informacyjnych i pamiątkowych, tym nie mniej wskazane jest stosowania także innych form działań informacyjnych i promocyjnych, o których piszemy poniżej. Wymagania dotyczące umieszczania znaków graficznych mają zastosowanie w szczególności do:

Tablic informacyjnych;

Tablic pamiątkowych, ale także w odniesieniu do

Korespondencji w sprawach projektu, prowadzonej ze wszystkimi partnerami i instytucjami zaangażowanymi w jego realizację;

Dokumentacji przetargowej i ogłoszeń w procesie udzielania zmówienia publicznego

Umów z wykonawcami;

Umów o pracę z pracownikami zatrudnianymi w celu realizacji projektu, opisów stanowisk pracy, zakresów czynności, wizytówek, lokalizacji personelu w instytucji beneficjenta itd.;

Materiałów szkoleniowych, zaproszeń do udziału, certyfikatów uczestnictwa, prezentacji multimedialnych, broszur, ulotek i innych publikacji dotyczących projektu;

Materiałów prasowych;

Stron lub linków do stron www zawierających informacje o projekcie;

Oznakowania wszelkiego typu urządzeń, sprzętu zakupionego w ramach projektu;

Wszelkich innych instrumentów mających zastosowanie przy realizacji działań informacyjnych i promocyjnych w ramach projektu.

Każda forma promocji i informowania o projekcie powinna zawierać wyraźne wskazanie, że realizowany projekt został wybrany do współfinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 oraz że otrzymuje wsparcie w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Hasło określone przez IZ RPOWP podkreślające wartość dodaną pomocy Wspólnoty to „FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO ”

146

Szczegółowe informacje dotyczące przygotowania i stosowania tablic informacyjnych i pamiątkowych oraz innych działań informacyjnych znajdują się w WYTYCZNYCH INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO NA LATA 2007-2013 DLA BENEFICJENTÓW W ZAKRESIE INFORMACJI I PROMOCJI znajdujących się na stronie internetowej IZ RPOWP www.rpowp.wrotapodlasia.pl.

Konfiguracje znaków graficznych/logotypów W myśl zapisów Księgi Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności w zestawieniach z innymi znakami logo Narodowej Strategii Spójności powinniśmy umieszczać zawsze z lewej strony, znak Unii Europejskiej z prawej strony. W przestrzeni pomiędzy wymienionymi znakami umieścić należy logo województwa podlaskiego.

W trakcie realizacji projektu powinniśmy stosować znaki graficzne w konfiguracji zaprezentowanej powyżej na wszelkich materiałach, korespondencji i dokumentacji powstających w procesie wdrażania projektu. Wyjątek mogą stanowić gotowe druki i formularze, narzucone lub pochodzące od podmiotów zewnętrznych, np. faktury. Jeżeli w treści dokumentu znalazło się odniesienie do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dopuszczalne jest zastosowanie jedynie samego emblematu Unii Europejskiej. Wskazane jest aby beneficjent powiadamiał IZ RPOWP o rozpoczęciu realizacji projektu (np. uroczystość inauguracji, wmurowanie kamienia węgielnego itp.) oraz o zakończeniu realizacji projektu (oddanie obiektu do użytku, otwarcie obiektu dla społeczności itd.) Informacje te należy przesyłać pod adresem: Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Departament Zarządzania RPO 15-399 Białystok ul. Handlowa 6 Co do zasady IZ RPOWP zaleca, aby każdy etap realizacji projektu dokumentować za pomocą zdjęć, filmów. Powinniśmy także zadbać o to, by opinia publiczna była poinformowana o wszelkich ważnych wydarzeniach dotyczących projektu. Informacje te powinny dotrzeć do możliwie jak najszerszej grupy odbiorców. Realizując zaplanowane działania informacyjne i promocyjne musimy mieć świadomość, że będą one przedmiotem kontroli na miejscu realizacji projektu i/lub

147


kontroli w siedzibie beneficjenta, którą wykonuje IZ RPOWP. Kontroli zostaną poddane zarówno oryginały dowodów księgowych, dokumentujące rzeczywiste poniesienie wydatków, refundacji podlegają wydatki, które zostały zaksięgowane. Sprawdzeniu podlegać będzie również dostarczenie produktów i wykonanie usług zaplanowanych w kategorii wydatków informacja i promocja a więc protokoły odbioru, dokumentacja związana z ewidencją środków trwałych itd. W trakcie kontroli zweryfikowane zostanie także oznakowanie sprzętu zakupionego na potrzeby realizacji projektu.

3.9. Czy są możliwe zmiany w projekcie w trakcie trwania umowy?

3.8.1. Jakie zmiany mogę wprowadzać?

Beneficjent zobowiązany jest do realizacji projektu zgodnie z zapisami i postanowieniami umowy o dofinansowanie projektu - w oparciu o wniosek o dofinansowanie realizacji projektu oraz harmonogram rzeczowo – finansowy stanowiący integralną część umowy. W razie wystąpienia niezależnych od Beneficjenta okoliczności powodujących konieczność wprowadzenia zmian do projektu, strony uzgadniają zakres zmian niezbędnych do prawidłowej realizacji projektu. Zmiany w umowie o dofinansowanie projektu wymagają formy pisemnej, inaczej są nieważne. Zmianami, które dokonuje się w formie aneksu do umowy o dofinansowanie projektu są w szczególności:

zmiany dotyczące wielkości wskaźników, zmiany dotyczące budżetu projektu w wyniku przeprowadzenia postępowań

o udzielenie zamówienia w ramach projektu, zmiany dotyczące terminu realizacji Projektu, zmiany rachunku bankowego Beneficjenta, zmiany danych osób upoważnionych przez wnioskodawcę do podpisywania

umowy o dofinansowanie, zmiany formy zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy.

W przypadku, gdy IZ RPOWP wyrazi sprzeciw w stosunku do proponowanych przez Beneficjenta zmian, zostaje on o tym pisemnie poinformowany w ciągu 21 dni kalendarzowych od dnia ich zgłoszenia.

3.8.2. Kiedy mogę zgłaszać zmiany w realizacji projektu?

Wszelkie zmiany dotyczące realizacji projektu należy zgłaszać przed ich wprowadzeniem w życie, jednak nie później niż na 30 dni przed zakończeniem realizacji projektu.

148

Propozycje zmian oraz ich uzasadnienie, jak również nowa dokumentacja, są składane i rejestrowane w kancelarii departamentu

3.8.3. Kiedy zmiany powodują konieczność podpisania aneksu do umowy?

Wszystkie zmiany zapisów w umowie wprowadzane są w formie aneksu do umowy. Z propozycją aneksu wystąpić mogą obie strony. Beneficjent wnioskując (w formie pisemnej) o wprowadzenie aneksu do umowy zobowiązany jest uzasadnić konieczność dokonania zmiany realizacji projektu oraz wskazać punkty umowy, które jej dotyczą. Dokonanie jakiejkolwiek zmiany w zapisach umowy z inicjatywy Beneficjenta wymaga zgody IZ, wyrażonej w formie pisemnej. Po złożeniu dokumentów niezbędnych do przygotowania aneksu do umowy, tj uaktualnionego w punktach odnoszących się do zaproponowanych zmian wniosku o dofinansowanie projektu lub/i harmonogramu rzeczowo-finansowego realizacji projektu, w terminie nie dłuższym niż 14 dni roboczych zostaje przygotowany projekt aneksu (jeżeli dostarczona dokumentacja nie budzi żadnych zastrzeżeń). Dalsza procedura przebiega analogicznie do procedury podpisywania umowy.

3.10. W jaki sposób mam przechowywać dokumenty związane z realizacją projektu?

3.10.1. Dlaczego muszę przechowywać dokumenty po zakończeniu projektu?

Beneficjenci są zobowiązani do przechowywania dokumentacji związanej z realizacją projektów, ponieważ wynika to z przepisów prawa:

art. 90 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999;

art. 19 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju regionalnego;

przepisami krajowymi, w tym: art. 71 i 74 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 1994 r. Nr 121, poz. 591 z późn. zm.) dotyczącymi przechowywania dokumentacji księgowej.

149

3.10.2. Jak długo muszę przechowywać dokumenty?

Każdy beneficjent jest zobowiązany do archiwizowania i przechowywania dokumentacji związanej z wdrażaniem i finansowaniem projektu przez 3 lata od daty zamknięcia programu lub przez 3 lata od częściowego zamknięcia programu.

W przypadku postępowania sądowego lub na należycie umotywowany wniosek KE powyższy termin może zostać zawieszony. Oznaczać to będzie przedłużenie terminu przechowywania dokumentów. Oczywiście IZ RPOWP poinformuje zainteresowanych o tym fakcie na piśmie, z odpowiednim wyprzedzeniem, przed upływem wskazanego terminu. Ponadto dokumenty zawierające informacje wymagające ochrony przed nieuprawnionym ujawnieniem (jako stanowiące tajemnicę państwową lub służbową) są przechowywane i udostępniane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 1999 r. Nr 11, poz. 95 z późn. zm.). Dokumenty związane z realizacją projektu podlegają udostępnianiu na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.).

Wszystkie dokumenty muszą być dostępne na życzenie IZ RPOWP, a także innych instytucji uprawnionych do kontroli.

3.10.3. Czy projekty, w których udzielana jest pomoc publiczna, wymagają innych warunków przechowywania dokumentów?

Nie istnieją specjalne warunki przechowywania dokumentacji projektów objętych pomocą publiczną. Jeżeli beneficjent jest jednocześnie podmiotem udzielającym pomocy publicznej, ciąży na nim obowiązek przechowywania dokumentacji przez 10 lat od dnia jej przyznania. Przedsiębiorstwa, którym przyznane zostały przez państwo prawa specjalne lub wyłączne, albo którym powierzono świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym zgodnie z art. 86 ust. 2 Traktatu i które otrzymują pomoc państwa w jakiejkolwiek formie w odniesieniu do takiej usługi, a które prowadzą także inną działalność, powinny postępować zgodnie z zapisami ustawy z dnia 22 września 2006 r. o przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorstw.

150

4.Od zrealizowania do rozliczenia projektu

4.1. W jaki sposób mogę otrzymać zwrot wydatków poniesionych na realizację projektu?

4.1.1. Czy mogę otrzymać dofinansowanie na przyszłe wykonanie działań w projekcie?

Dofinansowanie realizacji projektu dokonywane jest w formie refundacji poniesionych przez beneficjenta wydatków kwalifikowalnych lub zaliczki. Zarówno refundacja poniesionych wydatków jak i zaliczka następuje po złożeniu przez beneficjenta wniosku o płatność.

4.1.2. W jaki sposób mogę złożyć wniosek o płatność?

Wydatki, poniesione w danym okresie rozliczeniowym, rozliczane są za pomocą wniosku o płatność, sporządzonego na odpowiednim formularzu. Wniosek beneficjenta o płatność sporządzany jest w wersji papierowej i elektronicznej zgodnej z formatem określonym przez IZ RPOWP. Wniosek może zostać przesłany pocztą lub złożony osobiście w Kancelarii Departamentu Zarządzania RPO. Formularz wniosku o płatność dostępny jest na stronie internetowej RPOWP www.rpowp.wrotapodlasia.pl. Formularze te uwzględniają w szczególności:

dane identyfikacyjne beneficjenta, nazwę i numer projektu/działania, zestawienie dokumentów potwierdzających poniesione wydatki, wykaz źródeł finansowania, uzyskane przychody, rozliczenie kwot dofinansowania w przypadku projektów które otrzymały

zaliczkę, postęp rzeczowo-finansowy, przebieg rzeczowy realizacji projektu, wskaźniki realizacji projektu, informacji na temat problemów napotkanych w trakcie realizacji projektu, zadań

planowanych a niezrealizowanych w okresie objętym wnioskiem, oraz przyczyn ewentualnego nieosiągnięcia zakładanych w projekcie poziomu wskaźników,

harmonogram wydatków na kolejne kwartały, informacji z zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych,

151


4.1.3. Kiedy należy złożyć wniosek o płatność?

Wniosek o płatność pośrednią Pamiętajmy: nie możemy składać do IZ RPOWP wniosku o płatność pośrednią lub końcową do dnia prawidłowego ustanowienia zabezpieczenia. Jeżeli złożymy wniosek o płatność przed tą datą, nie podlega on weryfikacji. Instytucja Zarządzająca RPOWP określa częstotliwość składania wniosków o płatność, przy czym zalecane jest przedkładanie wniosku o płatność nie częściej niż raz w miesiącu i nie rzadziej niż raz na kwartał, biorąc pod uwagę datę podpisania umowy o dofinansowanie. Nawet jeśli w określonym czasie beneficjent nie ponosi wydatków i tak powinien składać wnioski o płatność z wypełnioną częścią sprawozdawczą, dotyczącą przebiegu realizacji projektu. Wniosek o płatność końcową Beneficjent składa wniosek o płatność końcową do Instytucji Zarządzającej RPOWP do 25 dni od dnia zakończenia finansowego realizacji projektu, przy czym płatność końcowa wynosi co najmniej 5proc. łącznej kwoty dofinansowania.

4.1.4. Co dołączyć do wniosku o płatność?

Wniosek o płatność składamy wraz z kopiami dokumentów finansowych potwierdzających poniesienie wydatków, poświadczonych za zgodności oryginałem. Dokumentami potwierdzającymi poniesione wydatki są:

Potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie faktur lub dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej, wraz z dowodami zapłaty

Poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów potwierdzające odbiór/wykonanie prac.

Inne dokumenty, o ile są wymagane zgodnie z umową/decyzją* o dofinansowanie.

Ewidencja poniesionych wydatków we wniosku beneficjenta o płatność musi być sporządzona według kolejności i w podziale na główne kategorie kosztów/wydatków przyjętych we wniosku o dofinansowanie realizacji projektu. Każdy dokument (oryginał) powinien być opisany na odwrocie w taki sposób, aby widoczny był związek z projektem (numer umowy, tytuł projektu, rodzaj kosztu/wydatku, podpisany przez osobę uprawnioną. Do wniosku należy dołączyć kopie obu stron dokumentu. Obie strony muszą być poświadczone przez beneficjenta za zgodność z oryginałem. Prawidłowo potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia to podpis na każdej stronie np. z zapisem „potwierdzam za zgodność z oryginałem”/„zgodnie z oryginałem” lub podpis na pierwszej stronie z zapisem „potwierdzam za zgodność z oryginałem od

152

153

strony … do strony….” – dokument powinien mieć ponumerowane strony i być spięty, tak aby nie ulegało wątpliwości, co jest potwierdzane za zgodność z oryginałem

Oryginały faktur/innych dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej na odwrocie powinny zawierać opis: I. Pierwsza strona dokumentu

1. Zgodnie z wymogiem Komisji Europejskiej na pierwszej stronie oryginału faktury

powinna zostać umieszczona (przed jej skopiowaniem) adnotacja „Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa34”.

2. Na pierwszej stronie faktury powinna zostać umieszczona również adnotacja „Ujęto we wniosku o płatność z dnia …”.

II. Druga strona dokumentu

Każda faktura lub inny dowodów księgowy o równoważnej wartości dowodowej, potwierdzający dokonanie wydatków kwalifikowalnych powinien być opisany na odwrocie w taki sposób, aby wyraźnie widoczny był jego związek z projektem. Powyższe dokumenty powinny zawierać w opisie następujące informacje:

− numer i nazwę projektu, − nazwę Programu Operacyjnego oraz numer i nazwę działania, − numer umowy i datę jej zawarcia, − krótki opis wydatku wraz z podaniem nazwy kategorii budżetu wniosku o

dofinansowanie, do której odnosi się dany wydatek (wraz z datą, czytelnym podpisem/parafą i pieczęcią imienną osoby upoważnionej); jeżeli tylko część z wydatków wskazanych na fakturze dotyczyć będzie realizowanego projektu, należy wskazać także ich pozycje na fakturze,

− sprawdzenie/zatwierdzenie pod względem formalnym, rachunkowym i merytorycznym (wraz z czytelnym podpisem/parafą i pieczęcią imienną osoby upoważnionej),

− dekretacja na konta (może znajdować się na pierwszej stronie dokumentu), − dekretacja wg klasyfikacji budżetowej (w przypadku jst), − zatwierdzenie kwoty do wypłaty (wraz z czytelnymi podpisami/parafami i

pieczęciami imiennymi osób upoważnionych), − zgodność z Ustawą Prawo zamówień publicznych wraz z podaniem artykułu, na

mocy którego zamówienie zostało zrealizowane, także w przypadku, gdy dany zakup nie podlega pod zapisy przedmiotowej ustawy, np. art. 4 Pzp (wraz z czytelnym podpisem/parafą i pieczęcią imienną osoby upoważnionej), lub wskazanie podstawy zwolnienia podmiotowego,

− kategoria interwencji EFRR,

34 Zapis „oraz ze środków budżetu państwa” należy stosować tylko w sytuacji, gdy cześć dotacji pochodzi właśnie z tych środków.

− kwota wydatków kwalifikowalnych z kwotowym wyszczególnieniem wartości dofinansowania z EFRR,

− kwota wydatków niekwalifikowalnych (jeśli dotycz).

UWAGA: Dokumenty stanowiące załączniki do wniosku o płatność powinny być pogrupowane (do każdej z pozycji wykazanej w pkt 11 wniosku o płatność) w następującej kolejności: faktura lub rachunek, wyciąg bankowy, protokół odbioru, umowa z wykonawcą/dostawcą, itp. i ułożone w kolejności zgodnej listą dokumentów potwierdzających poniesione wydatki – pkt 11 wniosku o płatność. Pierwsza strona każdego z w/w załączników powinna zostać oznaczona nr pozycji z pkt 11 wniosku o płatność, a każdy z załączników powinien zostać trwale spięty. W przypadku braku możliwości (zbyt mało miejsca) umieszczenia wszystkich wymaganych zapisów na drugiej stronie faktury, dopuszcza się możliwość umieszczenia w/w informacji na kartce papieru – na stałe dołączonej do dokumentu księgowego – z nagłówkiem: „Załącznik do faktury nr … z dnia ….”. W takim przypadku na fakturze powinna znaleźć się także informacja, że dany dokument posiada załącznik. UWAGA: Rozliczeniu mogą podlegać wyłącznie w całości zapłacone dokumenty. Jeżeli np. faktura była płacona ratami, należy wskazać wszystkie daty płatności za daną fakturę. Dokument, który nie został w całości zapłacony nie może być umieszczany we wniosku o płatność. UWAGA: Wszystkie kopie dokumentów powinny być podpisane (niebieskim tuszem) za zgodność z oryginałem przez osobę do tego uprawnioną oraz opatrzone datą potwierdzenia. Prawidłowo potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia to podpis na każdej stronie z zapisem „potwierdzam za zgodność z oryginałem” lub podpis na pierwszej stronie z zapisem „potwierdzam za zgodność z oryginałem od strony …do strony….” – dokument powinien mieć ponumerowane strony i być spięty, tak aby nie ulegało wątpliwości, co jest potwierdzane za zgodność z oryginałem. UWAGA: Na wszystkich pozostałych dokumentach związanych z realizacją projektu powinien znaleźć się zapis: „Dotyczy projektu [Podać nr i nazwę] realizowanego w ramach umowy [Podać nr i nazwę umowy] zawartej dnia …………. W szczególnie uzasadnianych przypadkach za zgodą IZ RPOWP możliwe jest dołączenie do wniosku o płatność jedynie zestawienia dokumentów potwierdzających poniesione wydatki wraz z oświadczeniem o prawdziwości poniesionych wydatków np. w przypadku projektów realizowanych w ramach Pomocy Technicznej.

4.1.5. Jak przebiega weryfikacja wniosku o płatność?

154

Wnioski o płatność weryfikowane są pod kątem formalno-rachunkowym i merytorycznym.

Złożony przez nas wniosek o płatność do Kancelarii Departamentu Zarządzania RPO jest następnie przekazywany do odpowiedniego Referatu wdrożeniowego gdzie podlega weryfikacji. Po dokonaniu weryfikacji wniosek jest rejestrowany w KSI (SIMIK 2007-2013).

Celem weryfikacji wniosków o płatność jest uznanie i sprawdzenie przede wszystkim kwalifikowalności wydatków w ramach projektu, czy zostały one dokonane zgodnie z celami programu oraz zgodnie z przepisami prawa polskiego i prawa wspólnotowego.

Weryfikacja wniosków o płatność przeprowadzana jest zgodnie z zasadą ‘dwóch par oczu’ według kolejności wpływu. Proces weryfikacji formalno-rachunkowej i finansowej wniosku o płatność jest dokonywany w oparciu o listę sprawdzającą.

4.1.5.1. Kiedy można uzyskać płatność?

Płatności na rzecz beneficjenta dokonywane są przez IZ RPOWP. Płatność może być uzyskana dopiero po pozytywnej weryfikacji wniosku o płatność. Proces weryfikacji wniosku o płatność beneficjenta kończy się przekazaniem przez Departament Zarządzania RPO dyspozycji przelewu pieniędzy do Departamentu Finansów, który przelewa środki na rachunek beneficjenta wskazany w umowie o dofinansowanie projektu. Poświadczona kwota wydatków kwalifikowanych jest pomniejszana o wykazany przez beneficjenta dochód, zgodnie z art. 55 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady WE nr 1083/2006, o ile wspomniany dochód nie został wcześniej uwzględniony w trakcie oszacowania wysokości dofinansowania metodą luki w finansowaniu, o której mowa w Wytycznych w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód. IZ RPOWP ma prawo poświadczoną kwotę wydatków kwalifikowanych pomniejszyć o kwoty wydatków błędnie uznanych za kwalifikowalne w ramach weryfikacji poprzednich wniosków o płatność składanych w ramach danego projektu: - Kwoty nieprawidłowo wydatkowane, a przekazane wcześniej beneficjentowi, pomniejszyć o kwotę zatwierdzoną do wypłaty w ramach weryfikacji danego wniosku lub nakazać zwrot kwoty nieprawidłowo wydatkowanej przez beneficjenta;

155

W przypadku, gdy wysokość kwot nieprawidłowo wydatkowanych, a przekazanych na podstawie wcześniej zrealizowanych wniosków beneficjenta o płatność, jest większa niż kwota, jaką można zatwierdzić do wypłaty w wyniku weryfikacji danego wniosku o płatność IZ pomniejsza (o ile postanowienia umów o dofinansowania dopuszczają takie rozwiązanie) o wspomniana różnicę kwotę płatności dokonywanej w ramach innego projektu realizowanego przez danego beneficjenta lub żąda od beneficjenta zwrotu kwoty w wysokości odpowiadającej różnicy powyższych kwot. Zatwierdzając kwoty do wypłaty IZ RPOWP uwzględnia wielkość dokonanych wypłat celem zachowania poziomu dofinansowania ustalonego w umowie o dofinansowanie. IZ RPOWP przekazuje informację o kwocie zatwierdzonej do wypłaty, w formie pisemnej, niezwłocznie po zatwierdzeniu kwoty do wypłaty. Dodatkowo do informacji dołączone jest Uzasadnienie, jeśli istnieją rozbieżności między kwotą środków zatwierdzonych do wypłaty, a kwotą wnioskowaną przez beneficjenta. W ramach systemu monitorowania przepływów finansowych IZ RPOWP będzie monitorowała wysokość wydatków kwalifikowanych, w tym wydatków stanowiących współfinansowanie krajowe.

4.1.6. Czy płatności mogą zostać wstrzymane?

Niezłożenie przez Beneficjenta żądanych wyjaśnień lub nieusunięcie przez niego braków formalnych oraz merytorycznych powoduje wstrzymanie procedury weryfikacji wniosku o płatność oraz wstrzymuje procedurę przekazania środków dofinansowania do czasu złożenia wymaganych wyjaśnień oraz złożenia korekty wniosku o płatność.

4.2. Czy mój projekt będzie kontrolowany?

4.2.1. Jakich kontroli mogę się spodziewać?

W trakcie realizacji projektu można spodziewać się następujących kontroli:

kontroli dokumentacji, która dotyczy przede wszystkim wniosków o płatność, kontroli na miejscu, kontroli doraźnej.

Kontrola na dokumentach obejmuje w szczególności sprawdzenie ex ante i ex post, prawidłowość procedur udzielania zamówień publicznych i podpisywania umów z wykonawcami. Kontrolę na miejscu przeprowadza zespół kontrolujący (ZK). W skład każdego ZK wchodzi co najmniej dwóch upoważnionych pracowników. Członkowie zespołu kontrolującego wybierani są w sposób zapewniający uniknięcie konfliktu interesów.

156

4.2.2. Czy zostanę poinformowany o kontroli?

O terminie przeprowadzenia kontroli musimy zostać skutecznie poinformowani za pomocą pisma. Powinny się w nim znaleźć:

oznaczenie organu kontrolującego, podstawa prawna do przeprowadzenia kontroli, imię i nazwisko Kierownika zespołu kontrolującego, imiona i nazwiska osób wchodzących w skład zespołu kontrolującego, nazwa i siedziba podmiotu kontrolowanego, tryb, temat i zakres kontroli, termin rozpoczęcia czynności kontrolnych, podpis osoby upoważnionej.

W zależności od rodzaju kontroli możemy być o niej poinformowani:

przynajmniej 5 dni przed planowanym rozpoczęciem czynności kontrolnych – w przypadku planowej kontroli na miejscu,

najpóźniej na 1 dzień przed planowanym rozpoczęciem czynności kontrolnych – w przypadku kontroli doraźnej. Nie zawsze o kontroli doraźnej Beneficjent będzie informowany.

W szczególnych sytuacjach kierownik jednostki kontrolującej (IZ RPOWP) lub osoba przez niego upoważniona może wstrzymać przeprowadzenie kontroli. O przesunięciu wykonania czynności kontrolnych na miejscu lub w wyniku zmiany dokumentów dotyczących organizacji kontroli, IZ RPOWP informuje podmiot kontrolowany na bieżąco.

4.2.3. Jak przygotować się do kontroli?

Po otrzymaniu pisma zapowiadającego kontrolę należy przygotować dokumenty związane z obszarem i zakresem kontroli wskazanym w powiadomieniu. Warto powiadomić o planowanych czynnościach kontrolnych wszystkie osoby odpowiedzialne za dany obszar w projekcie oraz ustalić, kto oficjalnie a kto na roboczo będzie osobą do kontaktu dla ZK. Kontrolujący będą nam wdzięczni, jeśli przygotujemy odpowiednie pomieszczenie do pracy dla zespołu. Należy także przedsięwziąć odpowiednie środki w przypadku, gdy czynności kontrolne przebiegać będą w miejscu realizacji projektu (np. zorganizować wyjazd na teren budowy). W sytuacji, kiedy termin przeprowadzenia zapowiadanej kontroli jest niedogodny ze względu na obiektywne uwarunkowania związane z realizacją projektu (rozstrzygnięcie przetargu, okres urlopowy itd.) możemy wnioskować do IZ RPOWP o jego przesunięcie. Nasz wniosek prawdopodobnie nie będzie uwzględniony w przypadku kontroli doraźnej.

157

158

Zawsze też możemy się telefonicznie lub pisemnie zwrócić do IZ RPOWP z prośbą o wyjaśnienie niezrozumiałych kwestii zawartych w powiadomieniu o kontroli.

4.2.4. Co wolno kontrolującemu?

ZK ma nie tylko prawa, ale też obowiązki względem jednostki kontrolowanej. Przede wszystkim musi przed przystąpieniem do kontroli przedstawić upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. W takim upoważnieniu powinny znajdować się:

oznaczenie organu upoważnionego do kontroli; data i miejsce wystawienia upoważnienia; podstawę prawną przeprowadzenia kontroli; imię i nazwisko Kierownika Zespołu Kontrolującego; imiona i nazwiska, stanowiska służbowe osób wchodzących w skład zespołu

kontrolującego; nazwę i adres jednostki kontrolowanej; zakres kontroli; datę rozpoczęcia i zakończenia kontroli; podpis osoby udzielającej upoważnienia; termin ważności upoważnienia (termin ważności upoważnienia może być dłuższy

niż termin wykonania czynności na miejscu kontroli)35. Osoby kontrolujące muszą też, bo są do tego zobowiązane, obiektywnie ustalić stan faktyczny, określający poziom zaawansowania projektu pod względem rzeczowym i finansowym. Sprawdzają też zgodność faktycznej realizacji z zapisami umowy/decyzji o dofinansowanie projektu. Kontrolują prawdziwość poniesionych wydatków oraz to, czy beneficjent wywiązuje się z wynikających z umowy obowiązków oraz czy stosuje obowiązujące przepisy. Wszelkie skontrolowane dokumenty mogą zostać opatrzone datą i podpisami osób kontrolujących oraz, o ile to możliwe, pieczątkami.

Osoby kontrolujące mają prawo do żądania kopii i odpisów z dokumentów, które muszą być poświadczane za zgodność z oryginałem przez osobę do tego upoważnioną w jednostce kontrolowanej. Kontrolujący nie mają prawa do wynoszenia oryginałów dokumentów poza siedzibę jednostki kontrolowanej.

Należy pamiętać, iż przeprowadzana kontrola dotyczy całości realizowanego projektu, a więc również części finansowanej ze środków własnych (o ile takie finansowanie jest dla projektu przewidziane). Beneficjent nie może odmówić prawa wglądu

35 Dyrektor IZ może przedłużyć termin ważności upoważnienia. Bieg terminów dotyczących sporządzenia

informacji pokontrolnej następuje po zakończeniu okresu ważności upoważnienia. Po dokonaniu oględzin na miejscu, mogą mieć miejsce czynności wyjaśniające.

w dokumenty, związane z realizacją projektu, nawet uzasadniając to faktem, że konkretne wydatki zostały dokonane z jego środków własnych. W trakcie kontroli odbywa się wizyta na miejscu fizycznej realizacji projektu (np. miejscu budowy/modernizacji/szkolenia/kursu itd.). Zespół Kontrolujący może sprawdzić wszystkie dokumenty związane z projektem, albo wybrać ich reprezentatywą część, świadczącą o faktyczności i prawidłowości poniesienia wydatków. W przypadku kontroli przeprowadzanej po złożeniu wniosku o płatność końcową w ramach projektu, ZK dokonuje sprawdzenia całości dokumentacji zgromadzonej w trakcie realizacji projektu oraz potwierdza jej kompletność (lub stwierdza jej niekompletność). Po zakończeniu czynności kontrolnych, Kierownik Zespołu Kontrolującego może zwracać się do osoby wyznaczonej w jednostce kontrolowanej, o udzielenie pisemnych wyjaśnień i informacji, o uzupełnienie niezbędnych dokumentów. Wyznacza przy tym termin na ich udzielenie bądź przekazanie.

Pozytywny wynik kontroli jest jednym z warunków przekazania beneficjentowi płatności końcowej.

Płatność końcowa na rzecz projektu może zostać dokonana wyłącznie w przypadku wydania pozytywnej opinii nt. zrealizowania projektu i kompletności zgromadzonej przez beneficjenta dokumentacji.

4.2.5. W jaki sposób dowiemy się o wynikach kontroli?

Po skończonej kontroli ZK sporządza w formie pisemnej informację pokontrolną, która zawiera w szczególności:

oznaczenie jednostki kontrolowanej (kontrolowanego), skład Zespołu Kontrolującego, (osoby wymienione z imienia i nazwiska,

stanowisko w IZ oraz wskazanie Kierownika Zespołu Kontrolującego), termin kontroli (datę rozpoczęcia oraz zakończenia kontroli), miejsce kontroli (siedziba jednostki kontrolowanej lub miejsce realizacji

projektu), zakres oraz przedmiot kontroli (tytuł oraz numer projektu), opis stwierdzonego w wyniku kontroli stanu faktycznego, opis wykrytych lub podejrzewanych nieprawidłowości w realizacji projektu, wnioski wynikające z przeprowadzonej kontroli,

159

pouczenie o prawie jednostki kontrolowanej do zgłoszenia zastrzeżeń oraz uwag co do ustaleń zawartych w informacji, prawie do odmowy podpisania informacji pokontrolnej przez przedstawicieli jednostki kontrolowanej, a także o prawie do złożenia wyjaśnień oraz terminach i sposobie wykonania tych praw,

podpisy Członków Zespołu Kontrolującego i Kierownika jednostki kontrolowanej oraz datę podpisania informacji pokontrolnej.

Informacja pokontrolna przesyłana jest do jednostki kontrolowanej niezwłocznie po jej podpisaniu przez ZK. .

4.2.6. Jakie mogą być konsekwencje kontroli?

IZ przeprowadzająca kontrolę ma prawo żądać wyjaśnień i wydawać zalecenia pokontrolne. Zalecenia pokontrolne wydawane są w terminie 14 dni od dnia otrzymania od jednostki kontrolowanej podpisanej informacji pokontrolnej. IZ jest uprawniona także do określania terminów, w jakich zalecenia te mają zostać wdrożone przez jednostkę kontrolowaną.

Jednostka kontrolowana zobowiązana jest do udzielenia wyjaśnień, o jakie zwróci się jednostka kontrolująca lub Zespół Kontrolujący. Musi też podporządkować się zaleceniom oraz wdrażać je w określonym terminie. Jeśli z jakiś przyczyn jest to niemożliwe, to jednostka kontrolowana powinna niezwłocznie poinformować o tym i szczegółowo uzasadnić swoje postępowanie. Kierownik jednostki kontrolowanej, lub osoba przez niego upoważniona, ma prawo zgłoszenia, przed podpisaniem informacji pokontrolnej, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w informacji pokontrolnej. Zastrzeżenia należy zgłosić na piśmie w terminie do 14 dni od dnia otrzymania informacji pokontrolnej. W razie zgłoszenia zastrzeżeń co do treści informacji pokontrolnej, kontrolujący są zobowiązani dokonać ich analizy i, w miarę potrzeby, podjąć dodatkowe czynności kontrolne. Jeśli zaś uznają zasadność zastrzeżeń powinni zmienić lub uzupełnić odpowiednią część informacji pokontrolnej. Jeżeli nie uwzględnią zastrzeżeń, w całości lub w części, przekazują na piśmie stanowisko w tej sprawie podmiotowi zgłaszającemu zastrzeżenia. Konieczność podjęcia dodatkowych czynności kontrolnych wymaga akceptacji dyrekcji IZ. Kierownik jednostki kontrolowanej lub osoba przez niego upoważniona może odmówić podpisania informacji pokontrolnej, składając, w terminie do 7 dni od dnia jej otrzymania, pisemne uzasadnienie tej odmowy z jednym egzemplarzem niepodpisanej informacji pokontrolnej. Wzmianka o odmowie podpisania informacji pokontrolnej i o złożeniu wyjaśnienia musi znaleźć się w informacji pokontrolnej.

160

Odmowa podpisania informacji pokontrolnej nie stanowi przeszkody do podpisania informacji pokontrolnej przez kontrolujących i realizacji ustaleń pokontrolnych (w tym wydania i wdrożenia zaleceń pokontrolnych).

Kierownik Zespołu Kontrolującego, bądź osoba przez niego wyznaczona, w razie potrzeby, formułuje zalecenia pokontrolne, które zatwierdza kierownictwo IZ RPOWP lub osoba upoważniona. Zalecenia przekazywane są Kierownikowi jednostki kontrolowanej. Zalecenia pokontrolne zawierają ocenę kontrolowanej działalności, wynikającą z ustaleń opisanych w informacji pokontrolnej, a także uwagi i wnioski zmierzające do usunięcia stwierdzonych uchybień/nieprawidłowości.

Kierownik jednostki kontrolowanej jest zobowiązany, w terminie wyznaczonym w zaleceniach pokontrolnych, do poinformowania kierownictwo IZ o sposobie wykorzystania rekomendacji i wykonania zaleceń pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub o przyczynach niepodjęcia tych działań. Po to by sprawdzić czy zalecenia pokontrolne zostały zrealizowane jednostka kontrolująca może sprawdzić to na miejscu albo zażyczyć sobie odpowiedniej dokumentacji. W przypadku wykrycia w trakcie kontroli nieprawidłowości we wdrażaniu projektu, Kierownik ZK kwalifikuje nieprawidłowość jako podlegającą lub niepodlegającą raportowaniu i podejmuje odpowiednie czynności zgodnie z procedurami dotyczącymi raportowania o nieprawidłowościach. Raportowanie odbywa się zgodnie z obowiązującym Systemem informowania o nieprawidłowościach finansowych w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w latach 2007-2013.

161

5.Spis aktów prawnych

5.1. Przepisy UE

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999;

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady(WE) 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego;

Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999;

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) 1164/94;

Dyrektywa Rady nr 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa;

Dyrektywa Rady nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne:

Dyrektywa Rady nr 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych;

Dyrektywa Rady nr 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory;

Dyrektywa Rady nr 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza;

Dyrektywa Rady nr 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów;

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/81/WE w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczeń powietrza.

5.2. Polskie akty prawne

Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r., Nr 84, poz 712);

Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655);

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.);

162

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.);

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.);

Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, dziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227)

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7 września 2007 r. w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych (Dz. U. Nr 175, poz. 1232 z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 185, poz. 1317);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 185, poz. 1318 z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 193, poz. 1398 z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 193, poz. 1399 z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy na inwestycje w zakresie transportu multimodalnego w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 52, poz. 430);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 20 maja 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na wzmocnienie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 52, poz. 430);

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 października 2008 r. w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych (Dz. U. Nr 188, poz. 1153);

163

164

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 października 2008 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz. U. Nr 188, poz. 1154);

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz. U. Nr 241, poz. 1763);

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 87, poz. 605 z późn. zm.);

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (Dz. U. Nr 241, poz. 1762);

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 27 kwietnia 2007 r. w sprawie trybu kontroli realizacji projektów i programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (Dz. U. Nr 90, poz. 602);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko zmienione rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 maja 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769).

5.3. Dokumenty programowe

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013; Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013,

zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z 11 października 2007 r.; Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego

Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, przyjety Uchwałą Nr 167/2495/09 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 8 czerwca 2009 r..

5.4. Wytyczne36

Wytyczne ogólne opracowywania Studiów Wykonalności do projektów infrastrukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 /projekt z czerwca 2009 r./;

Wytyczne MRR w zakresie szczegółowego opisu priorytetów programu operacyjnego;

Wytyczne MRR dotyczące dokonywania przeglądu i renegocjacji z Komisją Europejską programów operacyjnych w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013;

Wytyczne MRR dotyczące komitetów monitorujących;

36 Wydawane na podstawie art. 35 ust. 3 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

Wytyczne MRR w zakresie sprawozdawczości; Wytyczne MRR w zakresie korzystania z pomocy technicznej; Wytyczne MRR w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007-

2013; Wytyczne MRR w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitorowania

projektów indywidualnych zgodnych z art. 28 ust. 1 Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju;

Krajowe wytyczne MRR dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013;

Wytyczne MRR w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wniosków o płatność do Komisji Europejskiej w Programach Operacyjnych w ramach NSRO na lata 2007-2013;

Wytyczne MRR w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym;

Wytyczne MRR w zakresie procedury odwoławczej dla wszystkich programów operacyjnych;

Wytyczne w zakresie wymogów, jakie powinny uwzględniać procedury odwoławcze ustalone dla programów operacyjnych dla konkursów ogłaszanych od dnia 20 grudnia 2008 r.;

Wytyczne MRR w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej;

Wytyczne MRR w zakresie informacji i promocji; Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych;

Wytyczne MRR w zakresie trybu dokonywania płatności i rozliczeń; Wytyczne MRR w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem

projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód; Wytyczne MRR w zakresie programowania działań dotyczących mieszkalnictwa; Wytyczne MRR w zakresie sposobów postępowania w razie wykrycia

nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007 – 2013;

Wytyczne MRR w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym;

Wytyczne MRR w zakresie zasad dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w ramach zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego w gospodarce odpadami.

6.Słowniczek pojęć

165

W słowniczku zamieściliśmy najważniejsze pojęcia, z jakimi może spotkać się Beneficjent przy przygotowywaniu i realizacji projektu w ramach RPOWP.

Pojęcie Definicja

Badania naukowe Badania naukowe: i) badania podstawowe są to prace teoretyczne i eksperymentalne, podejmowane przede wszystkim w celu zdobycia lub poszerzenia wiedzy na temat przyczyn zjawisk i faktów, nie ukierunkowane w zasadzie na uzyskanie konkretnych zastosowań praktycznych; ii) badania stosowane są to prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy mającej konkretne zastosowania praktyczne. Polegają one bądź na poszukiwaniu możliwych zastosowań praktycznych dla wyników badań podstawowych bądź na poszukiwaniu nowych rozwiązań pozwalających na osiągnięcie z góry założonych celów praktycznych. Wynikami badań stosowanych są modele próbne wyrobów, procesów czy metod.

Beneficjent Zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, realizująca projekty finansowe z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych, na podstawie umowy o dofinansowanie projektu.

Centrum badawczo-rozwojowe

Przedsiębiorstwo, które osiąganie co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wytworzonych przez siebie wyników badań lub prac rozwojowych, przy czym nie chodzi o firmy wdrażające innowacje, lecz o centra badawcze w znacznej mierze utrzymujące się ze sprzedaży wyników badań lub prac rozwojowych.

Centrum doskonalenia zawodowego

Placówka doskonalenia zawodowego zarówno osób pracujących jak i bezrobotnych; realizuje zadania w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach różnych form kształcenia: kursy, szkolenia, seminaria, doradztwo indywidualne oraz inne formy edukacji stacjonarnej i niestacjonarnej.

Centrum obsługi inwestora

Jednostka organizacyjna świadcząca wyspecjalizowane usługi w procesie obsługi inwestorów zagranicznych. Głównym celem COI jest działanie na rzecz rozwoju regionu poprzez aktywne uczestnictwo w poszukiwaniu odpowiedniej lokalizacji dla inwestycji; kojarzeniu dostawców i kooperatorów z partnerami dla projektów typu Joint Venture; wspomaganie procesów prywatyzacyjnych z udziałem inwestorów zagranicznych.

Centrum promocji Jednostka organizacyjna której celem jest informowanie, popularyzowanie, propagowanie, udzielanie wsparcia, kreowanie wizerunku, podnoszenie konkurencyjności określonych idei i inicjatyw, działań, grup społecznych, regionów w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej.

Centrum transferu technologii

Jednostka organizacyjna działająca na rzecz rozwijania różnych, w tym innowacyjnych formy transferu technologii z uczelni do przemysłu. Ogniwo łączące naukę z przedsiębiorczością poprzez doradztwo, szkolenia, certyfikacje, transfer i promocję nowych technologii, wykorzystanie potencjału naukowo-badawczego, reklamę, dostęp do źródeł informacji biznesowej oraz kojarzenie partnerów gospodarczych.

Centrum Konsorcjum naukowe składające się z jednostek naukowych,

166

zaawansowanych technologii (CZT)

prowadzących badania naukowe o uznanym poziomie światowym oraz innych jednostek, działających na rzecz badań naukowych i prac rozwojowych, innowacji i wdrożeń. Prowadzące ponadto działalność o charakterze interdyscyplinarnym, służącą opracowaniu, wdrażaniu i komercjalizacji nowych technologii, związanych z dziedzinami nauki uznanymi za szczególnie ważne dla gospodarki w założeniach polityki naukowej i innowacyjnej państwa.

Cross-financing Zasada elastycznego krzyżowego finansowania, mająca na celu ułatwienie wdrażania jednofunduszowych programów operacyjnych, polegająca na finansowaniu działań, które należą do obszaru interwencji innego funduszu strukturalnego z danego funduszu, zgodnie z art. 34 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Zasada ta stosuje się jedynie do działań, które są zarówno niezbędne dla pomyślnej realizacji projektu lub grupy projektów, jak i bezpośrednio powiązane z projektem lub grupą projektów. Udział środków możliwych do objęcia zasadą jest ograniczona do 10% na poziomie osi priorytetowej programu.

Duży projekt Projekt, którego koszt realizacji przekracza 25 mln euro (sektor ochrony środowiska) i 50 mln euro dla pozostałych sektorów. Projekty takie są notyfikowane KE w celu potwierdzenia przez nią wysokości wkładu Wspólnoty.

e-bezpieczeństwo Działania mające na celu zabezpieczenie danych w systemach przed nieuprawnionym dostępem, zniszczeniem, kradzieżą a także ochrona interesów i prywatności użytkowników mediów elektronicznych. Przejawy nieuprawnionej działalności w sieci mogą w szczególności przybierać formę: wirusów komputerowych, programów szpiegujących, ataku ze strony hakerów i intruzów, dialerów (programy realizujące połączenia na numery krajowe lub międzynarodowe o podwyższonej płatności) oraz phishingiem (wyłudzanie od użytkowników takich informacji jak: numery kart kredytowych, hasła do systemów bankowych, itp.) i spamem (rozsyłanie niezamawianych listów elektronicznych, najczęściej o charakterze komercyjnym).

e-business Narzędzie informatyczne, które pozwala znaleźć potrzebne dane, rozsiane po całym przedsiębiorstwie lub w jego wielu oddziałach, przetwarzać je i dostarczać na czas, by umożliwić podjęcie właściwej decyzji. Odpowiedzią na tę potrzebę są systemy BI (Business Intelligence). Jest to szeroka kategoria aplikacji i technologii do zbierania, gromadzenia, analizy i dostarczania dostępu do danych, aby umożliwić pracownikom firm podejmowanie lepszych decyzji biznesowych. Aplikacje BI obejmują systemy wspomagania decyzji DSS (Decision Support Systems), systemy pytająco-raportujące Q&R (Query And Reporting), systemy analizy i przetwarzania danych online OLAP (Online Analitical Processing), systemy analizy statystycznej, prognozowania i eksploracji danych.

e-government Jedna z części programu UE e-Europe, obejmującego niezbędne zmiany na płaszczyźnie społeczno-politycznej, prowadzące docelowo do powstania społeczeństwa globalnej informacji na obszarze Wspólnoty. To zastosowanie technologii komunikacji i informacji (ICT) do planowania, realizacji i monitorowania zadań administracji publicznej (rządowej i samorządowej). Ma służyć zminimalizowaniu czasu dostępu do usług administracji publicznej, zwiększeniu dostępu do informacji,

167

jak również zmniejszeniu kosztów związanych z działalnością administracji.

e-learning Zdalne kształcenie, zdobywanie wiedzy na odległość, kształcenie z wykorzystaniem nowoczesnych technik komunikacji. Umożliwia społecznościom lokalnym nabywanie wiedzy z zakresu, jaki je interesuje oraz stawanie się bardziej kreatywnymi, zwiększa szanse na znalezienie dobrej pracy oraz systematyczne przyswajanie nowych umiejętności.

e-zdrowie Zastosowania technologii teleinformatycznych w zapobieganiu chorobom, diagnostyce, leczeniu, kontroli oraz prowadzeniu zdrowego stylu życia. Służą m.in. komunikacji między pacjentem a usługodawcami z branży opieki zdrowotnej, przekazywaniu danych pomiędzy poszczególnymi instytucjami oraz bezpośrednim kontaktom zarówno między pacjentami, jak i pracownikami służby zdrowia. Mogą obejmować sieci informacji na temat zdrowia, elektroniczne kartoteki, usługi telemedycyny oraz nadające się do noszenia na sobie urządzenia komunikacyjne, służące do wspomagania pacjenta i monitorowania jego stanu zdrowia.

Efekt dźwigni Efekt zachodzący wówczas, gdy wraz z uruchomieniem środków publicznych na realizację pewnych działań wzrasta zaangażowanie sektora prywatnego w ich finansowanie. Efekt pożądany z punktu widzenia synergii działań współfinansowanych z funduszy strukturalnych.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

Z ang. European Regional Development Fund (ERDF) – fundusz strukturalny powołany w 1975 roku, jako reakcja na coraz głębsze dysproporcje w rozwoju europejskich regionów, spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii. Zadaniem EFRR jest zmniejszanie różnic w poziomie rozwoju regionów UE. W szczególności fundusz ten udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi infrastruktury, lokalnym inicjatywom rozwojowym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom. RPOWP jest w całości finansowany przez EFRR.

Europejski Fundusz Społeczny (EFS)

Z ang. European Social Fund (ESF) – fundusz strukturalny powołany, w 1957 roku na mocy traktatów rzymskich (wszedł w życie w 1960 r.), w celu wspierania wspólnotowej polityki społecznej. Finansuje działania państw członkowskich w zakresie przeciwdziałania bezrobociu i rozwoju zasobów ludzkich. Ze środków funduszu finansowane są głównie szkolenia zawodowe, stypendia, praktyki zawodowe, doradztwo i pośrednictwo zawodowe, analizy i badania dotyczące rynku pracy itd.

Ewaluacja Inaczej ocena efektywności, skuteczności interwencji funduszy strukturalnych i jej długofalowego oddziaływania na rozwój społeczno-gospodarczy kraju członkowskiego. Ma na celu poprawę jakości, skuteczności i spójności pomocy funduszy oraz strategii i realizacji programów operacyjnych w odniesieniu do konkretnych problemów strukturalnych dotykających dane państwa członkowskie i regiony, z jednoczesnym uwzględnieniem celu w postaci trwałego rozwoju i właściwego prawodawstwa wspólnotowego w obszarze oddziaływania na środowisko oraz strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Wykorzystuje kryteria skuteczności, efektywności, użyteczności, trafności i trwałości.

168

Fundusz poręczeniowy

Inicjatywa, której podstawowym celem jest wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw poprzez udzielanie poręczeń spłaty kredytów, zaciągniętych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Fundusz strukturalny Jeden z najważniejszych instrumentów polityki strukturalnej UE, którego zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE, poprzez wpływ na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Wspólnoty. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i tych regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE.

Foresight Z ang. przewidywanie, proces systematycznego patrzenia w przyszłość, którego celem jest wskazanie i ocena przyszłych potrzeb, szans i zagrożeń związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym oraz przygotowanie odpowiednich działań wyprzedzających z dziedziny nauki i techniki. W odróżnieniu od prognozy proces obejmuje także możliwość wpływu na bieg wydarzeń.

Impuls endogeniczny Impuls na rzecz rozwoju wynikający z edogenicznego potencjału istniejącego na danym obszarze, generowany z wewnątrz, wywołany przez czynniki wewnętrzne.

Inkubator przedsiębiorczości

Wyodrębniona organizacyjnie, budżetowo i lokalowo jednostka, która zapewnia początkującym przedsiębiorcom z sektora MSP pomoc w uruchomieniu i prowadzeniu firmy. Kluczowymi elementami procesu inkubacji przedsiębiorczości są: i) zarządzanie – organizowanie środków i rozwijanie powiązań biznesowych, marketingowych i menedżerskich odpowiednio do potrzeb przedsiębiorców – klientów; ii) wspólne usługi biurowe, szkolenie, zaplecze techniczne i wyposażenie; iii) dobór klientów i proces przyspieszonego rozwoju, w wyniku czego przedsiębiorstwa stają się bardziej samodzielne oraz przygotowane do wyjścia z programu; iv) pomoc w uzyskaniu środków finansowych niezbędnych dla rozwoju przedsiębiorstwa.

Inkubator technologiczny

Jednostka wyodrębniona organizacyjnie, budżetowo i lokalowo, zapewniająca wsparcie – pomoc początkującym przedsiębiorcom, przede wszystkim z sektora MŚP, obejmujące uruchomienie i prowadzenie firmy, oferującej produkt lub usługę powstałą w wyniku wdrożenia nowej technologii. Pomoc inkubatora opiera się przede wszystkim na udostępnianiu powierzchni biurowo–magazynowych, przystosowanych do rozwoju działalności gospodarczej, jak również obsługi administracyjno-biurowej, doradztwa biznesowego (kształtowanie profilu firmy, pomoc prawna, pomoc w pozyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania, wsparcie ekspertów oraz innych dostępnych zasobów), promocji firm działających w inkubatorze.

Innowacyjność Wprowadzenie czegoś nowego, nowatorstwo, reforma, ulepszenie. Może ono dotyczyć wszelkich dziedzin i sfer oddziaływań. Innowacyjne są ulepszenia maszyn i urządzeń, reformy systemów, tworzenie zupełnie nowych rzeczy, zjawisk lub wartości. Innowacje mogą dotyczyć zarówno zaawansowanych technologii, jak i elementów życia codziennego.

Innowacje organizacyjne

Obejmują szereg działań dotyczących organizacji firmy/instytucji – organizacji procesów służących realizacji zadań biznesowych lub statutowych, współpracy z innymi firmami/instytucjami. Innowacje organizacyjne mogą wywołane innowacjami technicznymi i aktywnie

169

współdziałających z nimi. Przyczyniają się one do wzrostu efektywności organizacji.

Innowacje procesowe Wdrożenie nowych lub znacząco ulepszonych metod produkcji albo dystrybucji produktów; mogą się z tym wiązać zmiany w zakresie sprzętu, zasobów ludzkich, metod pracy lub kombinacja tych zmian.

Innowacje produktowe

Wprowadzenie na rynek produktów o lepszym działaniu, mogących dostarczyć klientom nowych lub większych korzyści.

Innowacje technologiczne

Obejmują nowe produkty i procesy oraz znaczące zmiany technologiczne w produktach i procesach.

Innowacje marketingowe

Wprowadzenie nowej metody, zawierającej znaczące zmiany w wyglądzie produktu lub jego opakowania, pozycjonowania produktu, promocji oraz strategii cenowej. Innowacje marketingowe mają na celu lepsze zaspokojenie potrzeb klientów, wejście na nowe rynki, z uwzględnieniem wzrostu przychodów firmy.

Instytucja otoczenia biznesu (IOB)

Każda instytucja systemu finansowo-ubezpieczeniowego, organizacja wspierająca rozwój gospodarczy, rozwój przedsiębiorczości, ułatwiająca nawiązywanie kontaktów biznesowych, np. fundusz pożyczkowy, fundusz poręczeniowy, instytucja doradcza.

Instytucja Pośrednicząca (IP)

Jednostka publiczna lub prywatna podlegająca władzom właściwym ds. zarządzania lub płatności, na które instytucja zarządzająca deleguje część uprawnień. IP wykonuje obowiązki w imieniu tej instytucji w odniesieniu do beneficjentów, realizujących operacje. Instytucja zarządzająca lub instytucja certyfikująca ponosi odpowiedzialność za działalność IP.

Instytucja Wdrażająca (IW)

Podmiot publiczny lub prywatny, odpowiedzialny za realizację działania w ramach programu operacyjnego na podstawie umowy z instytucją zarządzającą.

Instytucja Zarządzająca (IZ)

Instytucja lub organ publiczny lub prywatny, wyznaczony przez państwo członkowskie na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym, lub też państwo członkowskie, o ile samo sprawuje funkcje zarządzania pomocą, odpowiedzialna za sterowanie i nadzorowanie procesu realizacji określonego programu operacyjnego.

Intensywność pomocy Oznacza kwotę pomocy, wyrażoną jako odsetek kosztów kwalifikowalnych.

Komitet monitorujący Podmiot kolegialny, powołany przez Instytucję Zarządzającą w celu opiniowania i konsultowania wyboru projektów kwalifikujących się do wsparcia z funduszy strukturalnych, także dla celów oceny i nadzorowania programu operacyjnego. Jego zadaniem jest w szczególności wypracowanie kryteriów i sposobu oceny programu, częstotliwości i zakresu analiz cząstkowych i końcowych oraz zapobieżenie jednostronnym ocenom.

Koszty kwalifikowalne Koszty, których poniesienie jest merytorycznie uzasadnione i które spełniają kryteria zasadności (‘nadawania się’ do współfinansowania z funduszy UE), wyznaczone przez instytucję zarządzającą. O kwalifikowalności kosztów decydują kolejno przepisy wspólnotowe, przepisy zawarte w uzupełnieniach programów operacyjnych oraz ewentualnie inne dodatkowe przepisy i wytyczne ustanowione przez instytucję zarządzającą.

Linia demarkacyjna Dokument zawierający kryteria wskazujące, dla określonych typów

170

projektów, miejsce (program operacyjny) ich realizacji w celu uniemożliwienia wielokrotnego finansowania ze środków pochodzących z różnych funduszy UE. Dokument stanowi tabelaryczne zestawienie zidentyfikowanych na etapie programowania wspólnych obszarów interwencji funduszy. Poprzez zawarte w nim kryteria demarkacyjne, rozdziela interwencje pomiędzy programami operacyjnymi. Kryteria odnoszą się do zasięgu terytorialnego/charakteru projektów, wartości (kosztów kwalifikowanych) projektów, rodzaju beneficjenta.

Luka finansowa Ta część zdyskontowanego kosztu pierwotnej inwestycji, która nie jest pokryta zdyskontowanym dochodem netto z projektu. Zgodnie z art. 55 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 luka finansowa z jednej strony gwarantuje, że projekt będzie miał wystarczające zasoby finansowe na jego realizację, z drugiej zaś pozwala uniknąć przyznania nienależnych korzyści odbiorcy pomocy, czyli finansowania projektu w wysokości wyższej niż jest to konieczne.

Małe przedsiębiorstwo Za małe przedsiębiorstwo uważa się przedsiębiorstwo, które w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniało średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnęło roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług a także operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu, sporządzonego na koniec jednego z tych lat, nie przekroczyły równowartości w złotych 10 mln euro (ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej). Oprócz kryterium wielkości firmy przy kwalifikacji bierze się pod uwagę również wskaźniki przedsiębiorstw, pozostających w określonych związkach z przedsiębiorstwem ubiegającym się o wsparcie, określonych w art. 110 cyt. ustawy.

Mikroprzedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo, które w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych, zatrudniało średniorocznie mniej niż 10 osób oraz osiągnęło roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro lub suma aktywów bilansu, sporządzonego na koniec jednego z tych lat, nie przekroczyła równowartości w złotych 2 mln euro. Oprócz kryterium wielkości firmy przy kwalifikacji bierze się pod uwagę również wskaźniki przedsiębiorstw, pozostających w określonych związkach z mikroprzedsiębiorstwem ubiegającym się o wsparcie, określonych w art. 110 wyżej ustawy.

Misja gospodarcza Wizyta zagraniczna, organizowana na ogół pod auspicjami promotora (ministerstwo, agenda rządowa, zrzeszenie przedsiębiorców, KE), której nadaje się określoną formułę, w zależności od charakteru misji, np. formułę giełdy kooperacyjnej, podczas której każdy z uczestników ma możliwość prezentacji swojej oferty handlowej, przeprowadzenia rozmów kooperacyjnych. Spotkania aranżowane są w oparciu o profile uczestników – organizator przeprowadza selekcję firm zainteresowanych udziałem na podstawie szczegółowej informacji zawartej w formularzu zgłoszeniowym uczestnika.

Monitoring finansowy Monitorowanie zarządzania środkami z funduszy strukturalnych, przyznanymi na realizację programów i projektów. Jest podstawą oceny sprawności ich wydatkowania.

Monitoring rzeczowy Monitorowanie postępu fizycznej realizacji programów i projektów

171

poprzez stały pomiar, raportowanie i rejestrowanie w systemie monitoringu i kontroli wskaźników określonych w programie operacyjnym.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO)

Dokument strategiczny, przygotowany przez poszczególne kraje członkowskie, określający priorytety i obszary wsparcia oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007-13. Dokument występuje także pod nazwą Narodowa Strategia Spójności (NSS).

Natura 2000 Program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu obszarów, objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa oraz szereg innych rozporządzeń i dokumentów wykonawczych. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy i wymienia w załącznikach Dyrektyw. Obszar Natura 2000 został w Polsce wprowadzony w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody i obejmuje obszary specjalnej ochrony ptaków i ich siedlisk.

Nowa inwestycja Inwestycja w aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne, związane z utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, rozbudową istniejącego bądź rozpoczęciem działalności, która wiąże się z zasadniczą zmianą produktu lub procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie. Oznacza również inwestycje w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nie opatentowanej wiedzy technologicznej. Może to również oznaczać zainwestowanie kapitału trwałego w formie kupna zakładu, który został zlikwidowany lub zostałby zlikwidowany, jeżeli nie zostałby kupiony, chyba że dany zakład należy do przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji.

Oś priorytetowa Jeden z priorytetów strategii zawarty w programie operacyjnym, obejmujący grupę powiązanych ze sobą operacji, posiadających określone mierzalne cele.

Park przemysłowy Kompleks gospodarczy o charakterze przemysłowym, który zapewnia warunki dla lokalizacji przedsiębiorstw, szczególnie korzystne dla firm wdrażających projekty nastawione na rozwój produktów, metod wytwarzania i usług w technologicznie zaawansowanych branżach; firm zajmujących się doradztwem technologicznym oraz małych technologicznych biur projektowych.

Park technologiczny Zainicjowany na ogół ze środków publicznych kompleks gospodarczy o charakterze naukowo-przemysłowym, w którego ramach realizowana jest polityka w zakresie: wspomagania projektów innowacyjnych i młodych innowacyjnych przedsiębiorstw, nastawionych na rozwój produktów, metod wytwarzania i usług w technologicznie zaawansowanych branżach, tworzenia warunków do rozwoju procesów transferu technologii i komercjalizacji rezultatów prac naukowo-badawczych z instytucji naukowych do praktyki gospodarczej. Podstawowym elementem działalności parku technologicznego jest zapewnienie warunków umożliwiających ścisłą współpracę między lokalnymi ośrodkami naukowymi, a zorientowanymi innowacyjnie przedsiębiorstwami.

172

Partnerstwo Publiczno Prywatne (PPP)

Jest formułą realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych, bazującą na współpracy jednostek sektora publicznego i sektora prywatnego. Realizacja projektów w formule PPP może polegać zarówno na projektowaniu, planowaniu, wykonaniu, jak również eksploatacji przedsięwzięć inwestycji o charakterze publicznym.

Pomiar SDR Oznacza średni dobowy ruch. Pomiar SDR jest pomiarem, który daje możliwość oszacowania ruchu w okresie perspektywicznym w przypadku stabilnej sieci drogowej w analizowanym obszarze. Przy opracowywaniu prognozy wykorzystuje się metodę badania trendów.

Pomoc publiczna Pomoc udzielana przez Państwo Członkowskie lub ze źródeł państwowych, w jakiejkolwiek formie, która narusza lub grozi naruszeniem konkurencji przez uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorstw lub produkcji niektórych wyrobów w zakresie, w jakim wpływa ona negatywnie na wymianę handlową pomiędzy Państwami Członkowskimi. Są to środki publiczne przeznaczane na wspieranie podmiotów, prowadzących działalność gospodarczą, w szczególności w formie: dotacji, ulg podatkowych, dokapitalizowania, pożyczek, kredytów oraz poręczeń lub gwarancji, udzielanych na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku,

Powiązania kooperacyjne

Powiązania pomiędzy przedsiębiorcami oraz pomiędzy przedsiębiorstwami a instytucjami otoczenia biznesu oraz jednostkami naukowymi generujące współpracę przyczyniającą się do łatwiejszego transferu wiedzy, wymiany doświadczeń, lepszego wykorzystania posiadanych zasobów, a także zmniejszenia kosztów działalności dzięki wykorzystaniu wspólnej infrastruktury, dostępowi do usług. Prowadzi do wzmocnienia pozycji konkurencyjnej partnerów.

Prace rozwojowe Prace wykorzystujące dotychczasową wiedzę, prowadzone w celu wytworzenia nowych lub udoskonalenia istniejących materiałów, wyrobów, urządzeń, usług, procesów, systemów lub metod.

Prace wdrożeniowe Etap cyklu życia projektu/systemu polegający na wprowadzeniu w życie czyli implementacji zaprojektowanych działań/rozwiązań. Poprzedzają go prace przygotowawcze np. przygotowanie dokumentacji, zapewnienie źródeł finansowania, wybór wykonawcy.

Produkt Oznacza konkretne przedsięwzięcia, zrealizowane w ramach danego programu lub projektu, a więc wszystkie rzeczy materialne i usługi, które otrzymuje beneficjent: w trakcie realizacji programu lub projektu, ze środków finansowych, przeznaczonych na dany program lub projekt, przy wykorzystaniu zasobów ludzkich, materialnych i organizacyjnych. Produkty mierzone są w: jednostkach fizycznych lub jednostkach finansowych.

Program Operacyjny Dokument realizowany w ramach polityki rozwoju państwa, przyjęty przez Radę Ministrów i Komisję Europejską, służący wdrażaniu strategii rozwoju kraju/województwa, składający się z zestawienia priorytetów oraz działań, które mogą być wdrażane przy wsparciu jednego z funduszy strukturalnych.

Projekt Sekwencja zadań, podjętych z zamierzeniem osiągnięcia unikalnych celów, w określonych ramach czasowych,

Renowacja Odświeżenie, odnowienie. W przypadku budownictwa może dotyczyć elewacji budynku, dachu lub innego elementu. Czasem wyrażenie

173

http://pl.wikipedia.org/wiki/Elewacja

http://pl.wikipedia.org/wiki/Dach

renowacja używane jest w odniesieniu do odrestaurowania. Restauracja (architektura) – zespół działań zmierzających do przywrócenia uszkodzonej lub zmienionej budowli jej dawniejszej formy architektonicznej, wartości artystycznej i użytkowej. Prace restauratorskie przeprowadzane są na podstawie zachowanych materiałów archiwalnych w postaci planów, zdjęć itp. Z użyciem oryginalnych detali i zachowaniem ocalałych fragmentów budowli.

Rewaloryzacja Nadanie pierwotnej wartości, odnowienie, przywrócenie świetności. W odniesieniu do pieniądza oznacza podwyższenie nominalnej wartości pieniądza wobec kursu złota; przywrócenie dochodom ich realnej wartości utraconej z powodu inflacji. Odnosi się to głównie do świadczeń socjalnych, takich jak płace, renty czy emerytury.

Rewitalizacja Przywrócenie do życia, ożywienie – działanie skupione na ożywieniu zdegradowanych obszarów miast, np. poprzemysłowych, którego celem jest znalezienie dla nich nowego zastosowania i doprowadzenie do stanu, w którym zmieniają swoją funkcję. Rewitalizacji nie można mylić z rekultywacją, rewaloryzacją. Są to elementy, które składają się na rewitalizację. Rewitalizacja jest pojęciem stosowanym najczęściej w odniesieniu do części miasta lub zespołu obiektów budowlanych, które w wyniku przemian gospodarczych, społecznych, ekonomicznych i innych, utraciły częściowo swoją pierwotną funkcję i przeznaczenie. Rewitalizacja jest w tym znaczeniu zespołem działań z zakresu budownictwa, planowania przestrzennego, ekonomii i polityki społecznej, których celem jest doprowadzenie do ożywienia, poprawy funkcjonalności, estetyki, wygody użytkowania i jakości życia w rewitalizowanym zespole.

Rezultat Oznacza bezpośrednie i natychmiastowe efekty programu lub projektu, dostarcza informacji o zmianach, jakie nastąpiły w wyniku wdrożenia programu lub projektu u bezpośrednich beneficjentów pomocy oraz bezpośrednio po przekazaniu tej pomocy. Wskaźniki rezultatu mogą przybierać formę wskaźników fizycznych oraz finansowych.

Rynek pokrewny typu upstream lub downstream

Za rynek pokrewny uważa się rynek dla danego produktu lub usługi znajdujący się bezpośrednio na poziomie upstream lub downstream w stosunku do odpowiedniego rynku. Przedsiębiorstwa partnerskie oznaczają wszystkie przedsiębiorstwa, które nie zostały zakwalifikowane jako przedsiębiorstwa związane w rozumieniu Artykułu 3 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 364/2004 z dnia 25 lutego 2004 r. i które pozostają w następującym wzajemnym związku: przedsiębiorstwo (typu upstream) posiada, samodzielnie lub wspólnie z jednym lub kilkoma przedsiębiorstwami związanymi 25 % lub więcej kapitału lub praw głosu drugiego przedsiębiorstwa (przedsiębiorstwa typu downstream).

Sfera B+R Działalność badawcza i rozwojowa (badania i eksperymentalne prace rozwojowe) są to systematycznie prowadzone prace twórcze, podjęte dla zwiększenia zasobu wiedzy, w tym wiedzy o człowieku, kulturze i społeczeństwie, jak również dla znalezienia nowych zastosowań dla tej wiedzy. Działalność B+R różni się od innych rodzajów działalności dostrzegalnym element nowości i eliminacją elementu niepewności. Obejmuje ona badania podstawowe i stosowane oraz prace rozwojowe. Prac wdrożeniowych nie zalicza się do działalności B+R.

Stopa referencyjna Stopa oprocentowania wykorzystywana do obliczania wartości pomocy

174

http://pl.wikipedia.org/wiki/Warto%C5%9B%C4%87

http://pl.wikipedia.org/wiki/Pieni%C4%85dz

http://pl.wikipedia.org/wiki/Doch%C3%B3d

http://pl.wikipedia.org/wiki/Inflacja

http://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82aca

http://pl.wikipedia.org/wiki/Renta

http://pl.wikipedia.org/wiki/Emerytura

http://pl.wikipedia.org/wiki/Degradacja

http://pl.wikipedia.org/wiki/Miasto

http://pl.wikipedia.org/wiki/Budownictwo

http://pl.wikipedia.org/wiki/Planowanie_przestrzenne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ekonomia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Polityka_spo%C5%82eczna

http://pl.wikipedia.org/wiki/Polityka_spo%C5%82eczna

publicznej udzielanej w formie: pożyczki, odroczenia terminu płatności, rozłożenia płatności na raty, jak również do dyskontowania pomocy. Jest ona okresowo ustalana przez Komisję Europejską na podstawie obiektywnych kryteriów i publikowana w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Funkcję stopy referencyjnej w okresie przed 21 września 2004 r. pełniła tzw. stopa odniesienia (WIBOR 6M + 4 punkty procentowe).

Strategia Lizbońska Program społeczno-gospodarczy Unii Europejskiej, mający na celu stworzenie do 2010 r. na terytorium Europy najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki na świecie, opartej na wiedzy, zdolnej do długotrwałego rozwoju, tworzącej większą liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującej się większą spójnością społeczną. Strategia została uchwalona w 2000 roku, podczas szczytu Rady Europejskiej w Lizbonie. Niektóre postanowienia strategii Lizbońskiej zostały zmienione w 2001 roku w Goeteborgu.

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW)

Dokument wspólnotowy, wyznaczający ogólne priorytety polityki spójności, określającej ramy programowania rozwoju na lata 2007-2013. Ideą tego dokumentu jest określenie generalnych wskazań dla polityki spójności w okresie programowania 2007-2013, które będą uwzględniane w planach rozwoju, opracowywanych w poszczególnych krajach członkowskich UE. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty zostały przyjęte Decyzją Rady z dnia 6 października 2006 r. (2006/702/WE).

Studium wykonalności

Opracowanie, którego celem jest pokazanie czy dany projekt jest możliwy do zrealizowania biorąc pod uwagę: opinię społeczną, aspekt techniczny i ekonomiczny, a także spodziewane oddziaływanie na środowisko naturalne. Ma ono na celu również udzielenie odpowiedzi na pytanie, który z rozpatrywanych wariantów realizacji jest najefektywniejszy pod względem skuteczności osiągnięcia zamierzonego celu.

SWOT Z ang. strenghts (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia) – uniwersalna metoda/narzędzie porządkujące informacje i pozwalające przeanalizować atuty i słabości danej organizacji, projektu, rozwiązania biznesowego, regionu - wobec szans i zagrożeń stwarzanych przez otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne.

System BackOffice Kompleksowa platforma procesowo - produktowa dla organizacji np. agencji pośrednictwa finansowego. Obsługuje najważniejsze obszary z zakresu operacyjnej i strategicznej działalności firmy, posiadając następujące obszary biznesowe: i) zarządzanie całym cyklem sprzedaży, obsługą klienta oraz siecią placówek (oddziałami); ii) baza wiedzy o pracownikach; iii) baza partnerów wraz z narzędziami optymalizacji współpracy z podmiotami zewnętrznymi oraz kontrolą wzajemnych rozliczeń; iv) zarządzanie czasem pracowników; v) narzędzia raportowe i tworzenia statystyk; vi) system zarządzania produktami; vii) portal korporacyjny i firmowa baza wiedzy; viii) serwisy internetowe. Podstawowy zakres systemu BackOffice podlega indywidualnym konfiguracjom oraz jest uzupełniany o dodatkowe elementy funkcjonalne, wynikające z indywidualnych potrzeb klientów. W całości działa z poziomu przeglądarki internetowej, zapewniając pracownikom pełną mobilność pracy z klientem, także poza siedzibą firmy.

175

System FrontOffice Stanowisko pierwszego kontaktu lub warstwa prezentacyjna portalu korporacyjnego, zbudowana w oparciu technologię portretową. Portrety umożliwiają użytkownikowi dostosowanie portalu do własnych, indywidualnych potrzeb. Są to komponenty internetowe, które spełniają określoną logikę biznesową (np. publikowanie ogłoszeń). Dostęp do każdego portretu zamieszczonego na stronach portalu może zostać ograniczony do wybranej grupy użytkowników.

Średnie przedsiębiorstwo

Za średnie przedsiębiorstwo uważa się przedsiębiorstwo, które w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniało średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnęło roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług a także operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu, sporządzonego na koniec jednego z tych lat, nie przekroczyły równowartości w złotych 43 mln euro. Oprócz kryterium wielkości firmy przy kwalifikacji bierze się pod uwagę również wskaźniki przedsiębiorstw, pozostających w określonych związkach z przedsiębiorstwem ubiegającym się o wsparcie, określonych w art. 110 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Teren inwestycyjny

Obszar pod działalność gospodarczą, posiadający kompleksowe uzbrojenie, obejmujące w szczególności sieci: wodociągowe, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe, drogi dojazdowe itp.

Termomodernizacja Poprawienie istniejących cech technicznych budynku, które w efekcie końcowym powinno zmniejszyć ilość energii, wysokość kosztów związanych z jego utrzymaniem oraz szkodliwe oddziaływania na środowisko. Obejmuje równocześnie zmiany w strukturze budowlanej, w systemach ogrzewania i wentylacji, a także w instalacjach ciepłej wody użytkowej.

Usługi elektroniczne Zdefiniowane w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1777/2005 z dnia 17 października 2005 r. i ustawie o VAT (art. 2 pkt 26) jako usługi świadczone za pomocą internetu lub podobnej sieci elektronicznej, których świadczenie z natury zależne jest od technologii informatycznej i które z reguły są zautomatyzowane, wymagają niewielkiej interwencji człowieka oraz niemożliwe jest ich wykonanie bez wykorzystania technologii informatycznej. Przykłady takich usług: tworzenie i utrzymywanie stron internetowych, zdalne zarządzanie programami i sprzętem, dostarczanie oprogramowania oraz jego uaktualnień, dostarczanie obrazów, tekstu i informacji oraz udostępnianie baz danych, dostarczanie muzyki, filmów i gier, w tym gier losowych i hazardowych, dostarczanie przekazów o charakterze politycznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym, naukowym i rozrywkowym oraz informacji o wydarzeniach, usługi kształcenia korespondencyjnego. Nie są natomiast w rozumieniu ustawy o VAT usługami elektronicznymi następujące kategorie usług: usługi nadawcze radiowe i telewizyjne, jeżeli ich program nie jest nadawany wyłącznie za pośrednictwem internetu lub podobnej sieci elektronicznej oraz usługi telekomunikacyjne.

Wskaźnik RLM Równoważna liczba mieszkańców, umowny parametr określający wielkość urządzeń do oczyszczania ścieków, oparty na założeniu, że każda osoba produkuje 160 dm3 ścieków na dobę. W budownictwie

176

http://www.arbet.com.pl/index.php?p=656

http://www.arbet.com.pl/index.php?p=656

mieszkaniowym RLM odpowiada liczbie mieszkańców. W przypadku oczyszczalni przyjmujących także ścieki specjalne każde źródło ścieków jest przeliczane na ilość mieszkańców, np. jeśli zakład produkcyjny wytwarza 1,6 m3 ścieków na dobę RLM wynosi 10 (tyle, ile wytwarzało by 10 osób).

Zadanie (cząstkowe projektu)

Przez zadanie rozumiemy część projektu, możliwą do wyodrębnienia z całości w kontekście funkcjonalnym, technologicznym i/lub czasowym. Jest to zatem wydzielony element projektu. Suma zadań składa się na całość projektu.

Zasada n+2 Zasada automatycznego anulowania zobowiązań (z ang. automatic decommitment). Jedna z reguł zarządzania finansowego środkami wspólnotowymi, stanowiąca, że KE anuluje automatycznie część zobowiązania, które nie zostało uregulowane przez płatność zaliczkową lub dla którego KE nie otrzymała wniosku o płatność, do końca drugiego roku po roku zaciągnięcia zobowiązania, lub po terminie późniejszej decyzji KE wymaganej do autoryzowania działania. Oznacza ona, że państwo członkowskie, które do końca roku n+2 złożyło wnioski o płatność, opiewające na kwotę niższą niż roczna transza środków alokowanych w roku n, bezpowrotnie traci różnicę tych kwot.

Zasada n+3 Zasada ta została wprowadzona dla funduszy w latach 2007-2010 co oznacza, ze rozliczanie alokacji z roku 2007, zgodnie z regułą automatycznego anulowania zobowiązań KE, będzie możliwe do końca roku 2010. Po roku 2010 obowiązywać będzie zasada n+2.

Zasada zrównoważonego rozwoju

Trwały rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.

Zinstytucjonalizowane powiązanie kooperacyjne

Branżowa sieć kooperacyjna - jednostka organizacyjna, świadcząca wyspecjalizowane usługi dla podmiotów z branży nie posiadająca cech klastra.

177

178

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013

Instytucja Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 Departament Zarządzania RPO

ul. Handlowa 6 15-339 Białystok

Województwa Podlaskiego · 2010-10-08 · ’, który trzymacie Państwo w rękach, jest pierwszym...

Documents

Transcript of Województwa Podlaskiego · 2010-10-08 · ’, który trzymacie Państwo w rękach, jest pierwszym...