Transeuropejskie Sieci Transportowe (TEN-T) a środowisko

Tezy do dyskusji dla przyszłej polityki TEN-T

Przewozy samochodowe tow. wzrosły od 75 do 210 mld tkm

Przewozy samochodowe osob. wzrosły od 150 do 285*2009 mld pkm

Przewozy kolejowe tow. spadły od 54 do 49 mld tkm

Przewozy kolejowe osob. spadły od 24 do 18 mld pkm

Przewozy transportem autob. spadły od 31 do 21 mld pkm

Liczba samochodów osobowych wzrosła z 10 do 17 mln szt.

Udział transportu samochodowego wzrósł z 71% do 86%

Budowa zrównoważonego (?) transportu w Polsce 2000-2010

2010 Opcja ZM APT

Przewozy samochodowe tow. kraj. (mld tkm) 86 90

Przewozy samochodowe osob. (mld tkm) 2852009 235

Przewozy kolejowe tow. (mld tkm) 49 115

Przewozy kolejowe osob. (mld pkm) 18 55

Przewozy transportem autob. (mld pkm) 21 65

Liczba samochodów osobowych (mln) 17,2 16,3

Lata 2000-2010, czyli wariant ZM- zdecydowanie promotoryzacyjnyAlternatywnej Polityki Transportowej

• Emisja 43 mln ton CO2, czyli więcej o 63% niż w 1990 roku. Transport to jedyny sektor ze wzrostem emisji.

• Ponad 270 kolizji planowanej sieci dróg z obszarami ochrony przyrody

• 65 na 170 stref ochrony powietrza z przekroczeniami PM10. Pył transportowy to 67% w Warszawie, 40% w Krakowie, Gdańsku

• Zajmujemy 3 od końca miejsce w Europie w liczbie ofiar wypadków drogowych na 1 mln mieszkańców2010

Efekty ekologiczne w 2008 roku

• Drogi w sieci TEN-T to główny wysiłek inwestycyjny od ponad 10 lat: autostrady A1, A2, A4 oraz trasa S8 - tu efekty widać!

• 85% wydatków Państwa na infrastrukturę transportową, to wydatki w sektorze drogowym, tylko 15% w kolejowym

• W 2010 roku zapewniono tylko 14% środków potrzebnych na remonty dróg krajowych w Polsce

• Ok. 40% dróg krajowych w stanie niezadowalającym. Ok. 50% dróg wojewódzkich wymaga natychmiastowej naprawy.

Rola TEN-T w tych osiągnięciach

• Koleje w sieci TEN-T to główny wysiłek inwestycyjny od ponad 10 lat: E-20, E-30, E-65 - tu efekty widać lub prace trwają!

• Jednocześnie od 2000 roku zamknięto blisko 3000 tys. innych linii kolejowych i planuje się zamknięcie kolejnych

• Tylko 20% sieci kolejowej zapewnia prędkość handlową większą niż 120 km/h

• Rzeczywiste nakłady na remont torów sięgają 1% potrzeb.

Rola TEN-T w tych osiągnięciach

• Polityka TEN-T powinna stać się elementem demonstracyjnym w zakresie:

- procedur realizacji inwestycji (by unikać kolejnej „Rospudy”)

- finansowania inwestycji i utrzymania infrastruktury

- jakości rzeczowej i środowiskowej wykonania

Tezy dla przyszłej polityki TEN-T

• Zmniejszyć polaryzację sieci transportowej, poprzez zwiększenie standardów i zapewnienie finansowania dla sieci uzupełniającej TEN-T, głównie w aglomeracjach miejskich, tj.:

- Węzłów przesiadkowych do komunikacji zbiorowej w miastach

- Centra przeładunkowe z transportu masowego na detaliczny

- Połączenia komunikacją zbiorową z węzłów TEN-T do miast

- Sieci dystrybucji towarów wewnątrz miast

Tezy dla przyszłej polityki TEN-T

• Zapewnić porównywalną jakościowo multimodalność w korytarzach TEN-T – np.: wyznaczenie wskaźników jakościowych (benchmarków) dla korytarzy, np.:

- zrównoważonego podziału zadań przewozowych

- maksymalnej liczby wypadków na każdą jednostkę przeniesionego ruchu

- obowiązkowy okresowy monitoring parametrów oddziaływania korytarza TEN-T na środowisko i ich odniesienie do norm

Tezy dla przyszłej polityki TEN-T

• Wprowadzić obowiązek płatnego dostępu do infrastruktury TEN-T i ewentualnych dróg równoległych dla każdego użytkownika.

• Środki z odpłatnego wykorzystania powinny być w odpowiednich procentach przeznaczane na:

- usuwanie efektów zewnętrznych transportu w korytarzu

- utrzymanie jakości rzeczowej korytarza (wyznaczenie procentowego minimum środków z opłaty na ten cel)

Tezy dla przyszłej polityki TEN-T

• Polska posiada szczególnie dobrze zachowaną przyrodę w siedliskach rzecznych i nadrzecznych. Z tych powodów udział żeglugi śródlądowej i rozbudowa szlaków tej żeglugi TEN-T w Polsce powinna być do maksimum ograniczana.

• Infrastruktura transportu lotniczego nie powinna być przedmiotem wsparcia w ramach realizacji polityki TEN-T, bo może samofinansować się.

• Koleje o prędkości powyżej 250km/h są mniej korzystne ekologicznie, niż koleje do 250km/h. Należy ograniczyć inwestycje w infrastrukturę bardzo szybkich kolej.

Tezy dla przyszłej polityki TEN-T

Wojciech SzymalskiInstytut na rzecz Ekorozwojuw.szymalski (at) ine-isd.org.pl