Władza sądownicza w Polsce - Trybunały

Jakub Lubański I b

Trybunał Stanu

Budynek w którym mieści się Trybunał Stanu

Przewodniczący Trybunału Stanu

Trybunał Stanu jest organem sądowym, którego głównym zadaniem jest egzekwowanie odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie Konstytucji lub ustawy. W jego skład wchodzą : przewodniczący, 2 zastępców przewodniczącego oraz 16 członków.

Podmioty odpowiedzialne przed Trybunałem Stanu

Przed Trybunałem Stanu mogą zostać postawieni jedynie przedstawiciele najwyższych władz państwowych, wymienieni w art. 198 Konstytucji. Są to:

Prezydent − za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale też za przestępstwa pospolite i skarbowe.

Premier i ministrowie − za naruszenie Konstytucji lub ustawy, oraz za przestępstwa związane z pełnioną przez nich funkcją.

Prezes NBP, Członkowie KRRiT, Kierownicy ministerstw, Naczelny dowództwa sił zbrojnych − za naruszenie Konstytucji lub ustawy.

Posłowie i senatorowie − za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, która polega na osiąganiu korzyści majątkowych ze skarbu państwa oraz za naruszenie zakazu nabywania majątku ze skarbu państwa lub samorządu terytorialnego.

Kto decyduje o postawieniu przed Trybunałem Stanu

O postawieniu przed Trybunałem Stanu decydują: Zgromadzenie Narodowe: (w odniesieniu do Prezydenta RP

wniosek w tej sprawie musi podpisać co najmniej 1/4 (140) członków ZN, a decyzja o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 2/3 członków ZN. )

Sejm: w odniesieniu do prezesa i członków Rady Ministrów, wniosek w tej

sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP, a decyzja o postawieniu członka Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu zapada jeśli zagłosuje za nią co najmniej 3/5 (276) posłów.

w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP (za kontrasygnatą), a decyzja o postawieniu przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów w Sejmie.

w odniesieniu do posłów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, a decyzja o postawieniu posła przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Sejmie.

Senat (w odniesieniu do senatorów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, a decyzja o postawieniu senatora przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Senacie.)

Wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu może złożyć też Sejmowa komisja śledcza w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK-u, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych, jeśli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 składu Komisji, w obecności co najmniej połowy jej członków. Aby któryś z wymienionych podmiotów stanął przed Trybunałem Stanu, podobnie jak w przypadku wniosku złożonego przez posłów, musi on zostać poparty w trakcie głosowania bezwzględną większością głosów w Sejmie.

Orzekane kary i charakter wyroków wydawany przez

Trybunał Stanu

Kary orzekane przez Trybunał Stanu: utrata czynnego i biernego prawa wyborczego, utrata wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów

honorowych, zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji

związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych

pozbawienie mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat) , utrata zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest

odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,

Charakter wyroków wydawanych przez Trybunał Stanu:Wyrok wydany przez Trybunał Stanu jest ostateczny (nie ma w Polsce innego organu władzy, który mógłby go ewentualnie wymazać), ponadto jest jedynym wydającym wyroki organem władzy sądowniczej, od których Prezydent RP nie może zastosować ułaskawienia wobec osoby skazanej.

Trybunał Konstytucyjny

Gmach Trybunału Konstytucyjnego w Warszawie

Prezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Andrzej

Rzepliński

Sala rozpraw

Trybunał Konstytucyjny – organ sądownictwa konstytucyjnego w Polsce. Jego podstawowym zadaniem jest kontrolowanie zgodności norm prawnych niższego rzędu z normami prawnymi wyższego rzędu, przede wszystkim z Konstytucją i niektórymi umowami międzynarodowymi.

Trybunał Konstytucyjny jest odrębnym od sądów, samodzielnym organem konstytucyjnym państwa. Składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Sędzią Trybunału może zostać osoba posiadająca kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego. Niezależność Trybunału zapewnia przede wszystkim zakaz wybierania sędziego na kolejną kadencję. Prezesa i Wiceprezesa Trybunału powołuje Prezydent RP spośród dwóch kandydatów przedstawionych na każde z tych stanowisk przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Do 17 października 1999 Sejm mógł odrzucić większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności ustaw uchwalonych przed wejściem w życie Konstytucji z 1997 roku. Nie dotyczyło to orzeczeń wydanych w następstwie pytań prawnych do Trybunału.

Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego

Do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego należą: orzekanie w sprawach zgodności ustaw i umów

międzynarodowych z Konstytucją (w tym wypadku z Konstytucją z 1997 roku)

orzekanie w sprawach zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

orzekanie w sprawach zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami

rozpatrywanie skarg konstytucyjnych orzekanie o zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii

politycznych rozpatrywanie pytań prawnych skierowanych przez sądy (art.

193 Konstytucji).

Składy orzekające Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał Konstytucyjny orzeka: W pełnym składzie w sprawach: sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi

organami państwa, o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta

Rzeczypospolitej oraz o powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,

zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, z wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej o stwierdzenie zgodności

ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją,

o szczególnej zawiłości, z inicjatywy Prezesa Trybunału lub gdy z wnioskiem o rozpoznanie zwróci się skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy albo w sprawach, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, a w szczególności gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie,

W składzie pięciu sędziów w sprawach: zgodności ustaw albo ratyfikowanych umów

międzynarodowych z Konstytucją, zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których

ratyfikacja wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, W składzie trzech sędziów w sprawach: zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją,

ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, zażaleń na odmowę nadania biegu wnioskom o stwierdzenie

zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami oraz skargom konstytucyjnym,

wyłączenia sędziego.

Warunki wnoszenia skarg do Trybunału

Konstytucyjnego Prawo skierowania skargi do Trybunału

Konstytucyjnego ma każdy, kto uzna, że jego prawa lub wolności zostały naruszone,

skargę może sporządzić wyłącznie adwokat lub radca prawny,

przedmiotem skargi może być tylko akt normatywny (np. ustawa),

rozpatrywane są tylko skargi dotyczące praw i wolności zagwarantowanych w Konstytucji RP,

skargę można wnieść pod warunkiem wyczerpania wszystkich możliwości odwoławczych.

Źródła:

http://teorud.com/ http://wikipedia.pl/

Dziękuję za obejrzenie prezentacji. :)