Idź do

Katalog ksiazek

Twój koszyk

Cennik i informacje

Spis tre�ci

Nowo�ci

Bestesllery

Zamów drukowanykatalog

Przykładowyrozdział

Dodaj do koszyka

Zamów cennik

Zamów informacjeo nowo�ciach

Wydawnictwo Helion SA44-100 Gliwicetel. 032 230 98 63e-mail: sensus@sensus.pl

W³adca czasu, czyliskuteczne zarz¹dzaniew³asnym ¿yciemAutor: Katarzyna LorekISBN: 978-83-246-1645-9Format: 122x194, stron: 192

Dzi� jest Twój dzieñ! Wykorzystaj ka¿d¹ chwilê!

� B¹d� mened¿erem ka¿dej sekundy � Zyskuj dodatkowe cenne godziny � Osi¹gaj pe³n¹ satysfakcjê z ¿ycia � Trenuj i zostañ W³adc¹ Czasu!

Jak najlepiej wykorzystaæ czas, który posiadasz? Ile razy zdarzy³o Ci siê z ca³ych si³ marzyæ o posiadaniu wehiku³u czasu, by móc przenie�æ siê w przesz³o�æ? Jak czêsto my�lisz o tym, ¿e mog³e� zrobiæ co� inaczej, choæ pó�niej znów pope³niasz stare b³êdy? Szkoda ¿ycia!

Niezale¿nie od tego, jak daleko w g³¹b kosmosu spogl¹dasz oczami wyobra�ni, i mimo ¿e g³owê nosisz wysoko w chmurach, pamiêtaj, ¿e nogami stoisz tu i teraz. Masz do dyspozycji okre�lony czas i okre�lon¹ przestrzeñ.

Dlatego dowiedz siê, jak wycisn¹æ z ka¿dej godziny, minuty i sekundy wszystko, co najlepsze. Prze¿yj je najpiêkniej, jak potrafisz, bo Twój pobyt na Ziemi wywiera wp³yw równie¿ na innych. Naucz siê zarz¹dzaæ ¿yciem i zacznij efektywnie gospodarowaæ ka¿dym momentem, ka¿d¹ my�l¹, ka¿d¹ decyzj¹.

Organizujesz tak wiele spraw � swój codzienny grafik, pracê zawodow¹, zajêcia domowe oraz obowi¹zki osób od Ciebie zale¿nych. Czy na pewno robisz to we w³a�ciwy sposób? Po�wiêæ kilka chwil na przeczytanie tej ksi¹¿ki i poznaj prawid³owo�ci, które rz¹dz¹ Twoim cyklem ¿ycia. Odnajd� swój w³asny rytm i rozci¹gaj dobê wed³ug w³asnego uznania!

� Zacznij postrzegaæ czas w zupe³nie nowy sposób. � Znajd� innowacyjne rozwi¹zania. � Realizuj swoje cele szybciej i skuteczniej. � Wygrywaj z ka¿dym �zabójc¹ czasu�. � Otwórz w sobie �ród³o w³asnej motywacji. � Naucz siê technik skutecznej relaksacji. � Zapomnij o stresie i ciesz siê ka¿d¹ chwil¹!

Spis treści

Wstęp 71 ZŁOTE WSKAZÓWKI 112 SPOSOBY POSTRZEGANIA CZASU 153 WEHIKUŁ CZASU 374 DZIEŃ ŚWISTAKA 475 KAMIENIE, PIACH I WIECZNOŚĆ 556 WSZYSTKIE DROGI PROWADZĄ

DO RZYMU? 657 JEDNA MAŁA DYGRESJA 758 CZWARTA NOGA STOŁU 819 NA WSZYSTKO JEST WYZNACZONY

CZAS POD SŁOŃCEM 8510 ZABÓJCY CZASU 8911 WYKORZYSTUJ CZAS

— MOTYWUJ SAM SIEBIE 13312 ODPOCZNIJ, ZANIM SIĘ ZMĘCZYSZ 13913 LEPSZY KRÓTKI PRZYKŁAD

NIŻ DŁUGI WYKŁAD 15114 TRENING CZYNI MISTRZA 15715 GOTOWY? RUSZAJ! POWODZENIA! 17516 POWTÓRKA NA RAZ, DWA, TRZY... 183

ROZDZIAŁ 2

SPOSOBYPOSTRZEGANIACZASU

„Każdą rzecz pięknie uczynił w jej czasie. Nawet czasniezmierzony włożył w ich serce, żeby człowiek nigdynie zgłębił dzieła, które prawdziwy Bóg uczynił odpoczątku do końca”.

Pismo Święte, Księga Kaznodziei 3:11

Nauczyliśmy się postrzegać i odmierzać czas. Jego upływwidzimy we wschodach i zachodach słońca, zmiennościpór roku, dorastaniu dzieci i starzeniu się rodziców.Nauczyliśmy się dzielić czas na części. Wiemy, iletrwają ułamki sekundy, i jesteśmy w stanie wyobrazićsobie miliony lat. Jednak „nasz czas” trwa przeciętnie70 – 80 wiosen.

I to właśnie ten czas jest nam dany, byśmy mogli odnieśćsukces. Od tysiącleci ludzie bezskutecznie próbują od-naleźć przepis na eliksir młodości i długowieczności.

16 W ŁA D C A C Z A S U

Nikt z nas, będąc przy zdrowych zmysłach i ciesząc sięwzględnie dobrym zdrowiem, nie chciałby ustalić datyswojej śmierci. Mamy pragnienie żyć nieustannie,wiecznie. Zawsze bowiem znajdziemy coś do zrobienia,poznania, osiągnięcia.

Nauczyliśmy się postrzegać i odmierzać czas, ale niemożemy nim w sposób absolutny zawładnąć. To onwłada nami, dodając nam lat i obdarzając nowymi do-świadczeniami życiowymi.

Nauczyliśmy się postrzegać i odmierzać czas, dzielącgo i niejako zamykając w sekundy, minuty, godziny, dni,tygodnie, miesiące, lata. Stworzyliśmy różne przyrządydo jego pomiaru oraz kalendarze umożliwiające przed-stawienie go niejako w formie zmaterializowanej.

Podział doby na 24 godziny, 12 godzin nocy i 12 godzindnia, przypisuje się starożytnym Egipcjanom. Cieka-wostką jest, że wraz ze zmianą pór roku zmieniała sięteż długość godzin. Latem słońce wschodziło wcześnieji zachodziło później, dlatego w ciągu dnia godziny byłydłuższe, a nocą krótsze. Wyjątek stanowił równik, naktórym dzień i noc zawsze miały i mają stałą długość:po 12 godzin.

Być może zastanawiasz się, dlaczego godzina dzieli sięna 60, a nie na 100 minut, tak jak dzielimy metr na 100centymetrów, kilogram na 100 dekagramów, złotówkęna 100 groszy. Tak „nietypowe” dla naszej kultury roz-

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 17

drobnienie godziny na 60 mniejszych części zwanychminutami zawdzięczamy Babilończykom. To oni w swejmatematyce posługiwali się systemem sześdziesiątko-wym i właśnie w ten sposób dzielili czas.

Wspominając o współczesnym podziale doby, nie mo-żemy zapomnieć również o starożytnych Rzymianach.To najprawdopodobniej oni wymyślili system liczeniagodzin od północy do północy. Zwyczaj ten pozwolił nawyeliminowanie bardzo uciążliwych zmian długości go-dziny związanych ze zmianą pór roku, pozorną drogąSłońca po orbicie i szerokością geograficzną.

Dzisiejszy podział czasu zawdzięczamy więc starożyt-nym Egipcjanom, Babilończykom oraz Rzymianom.

Potrafimy odmierzać czas na wiele różnych sposobów.Wiemy, jak działają klepsydry i zegary słoneczne, zna-my precyzyjne mechanizmy zwykłych zegarków oraztych o ultrazaawansowanej technicznie budowie. Jednaknikt z nas nie potrafi sprawić, by czas zatrzymał się lubcofnął chociażby o jedną sekundę.

Nauczyliśmy się postrzegać i odmierzać czas, dzielącgo i niejako próbując zamknąć w ryzach, opanować. Alenasze wysiłki są bezskuteczne, bo on dalej nieubłaganiebiegnie. Z upływem lat czas wydaje się skracać, przy-śpieszać i uciekać nam coraz szybciej. Jak to możliwe?

18 W ŁA D C A C Z A S U

W tym rozdziale spróbuję to wyjaśnić. Jednak zanim tozrobię, przypomnimy sobie, jak można opisać i podzielićczas.

Czym jest czas?

Niektórzy uważają, że czas to pieniądz, ale jak już wspo-minałam, te dwa pojęcia zdecydowanie różnią się odsiebie. Czasu nie możemy zaoszczędzić, pożyczyć, na-zbierać, odłożyć czy komuś podarować, by przedłużyćmu dobę choćby o minutę. Niewykorzystany czas prze-pada raz na zawsze, nie dając nam w zamian żadnej ko-rzyści. Przynosi tylko straty. Bardzo różni się więc odpieniędzy, które możemy podarować, pożyczyć, uzbieraći odłożyć na koncie, gdzie procentują i dają nam nagrodęw postaci odsetek.

Czas nie jest zatem pieniądzem w sensie dosłownym.

Często mówi się, że czas upływa lub płynie. W tym powie-dzeniu jest więcej racji, ponieważ faktycznie przypominaon rwącą, szeroką rzekę. Płynie ona tylko w jednym,niezmiennym kierunku: ciągle do przodu. Nieustanniesię zmienia. Heraklit z Efezu powiedział: „Nie możnawejść dwa razy do tej samej rzeki”. Nie możemy zatrzy-mać własnymi rękoma przepływającej wody ani płyną-cego czasu. Jednak zarówno wodę, jak i czas możnaspożytkować. Kiedyś ludzie wykorzystywali energięwodną do napędzania młynów oraz tartaków budowanych

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 19

nad rzekami. Obecnie przy zastosowaniu kół młyńskichtworzy się agregaty prądotwórcze. Podobnie czas mo-żemy wykorzystać w jakiś pożyteczny sposób. W jaki?To zależy tylko od Ciebie. Ponieważ to Ty jesteś panemswojego czasu.

Zasada 2. Czas jest jak rzeka. Ciągle się zmienia. Niemożesz jej zatrzymać, więc lepiej dobrze ją wykorzystaj.

Krok 3. Jako władca własnego czasu wykorzystajkażdą jego chwilę.

Podział czasu

Każdy z nas codziennie, patrząc na kalendarz, korzystaz podziału roku na miesiące, tygodnie i dni. Tarcza ze-gara dzieli dobę na godziny, minuty i sekundy. Ale tonie jedyny podział, z jakiego możemy skorzystać.

Generalnie czas możemy podzielić na dobrze spożytkowanyoraz bezpowrotnie stracony.

Ten pierwszy jest dla nas powodem do dumy. Wykorzy-staliśmy go odpowiednio i osiągnęliśmy szeroko rozu-miany sukces. Pojęcie to także jest bardzo indywidualne,bo dla każdego z nas sukcesem może być coś innego:dla naukowca to ważne odkrycie, jakiego dokonał, dlahandlowca podpisanie dobrego kontraktu, dla biznesmenapozyskanie nowych partnerów lub sponsorów, dla matkiwychowanie mądrych dzieci.

20 W ŁA D C A C Z A S U

Czasu, który stracimy, nie jesteśmy już w stanie odzy-skać. Możemy jedynie nauczyć się czegoś na swoichbłędach. Zapewne znasz zapisaną w Ewangelii według św.Łukasza przypowieść o synu marnotrawnym. Mężczyznaten przehulał część majątku stanowiącą całe jego dzie-dzictwo. Popadł w takie kłopoty finansowe, że zatrudniłsię jako pastuch i podjadał z koryt karmę dla świń. Leczgdy wrócił do domu i wyraził żal oraz skruchę, ojciecponownie wyznaczył mu miejsce u swego boku. Choćten młody człowiek mógł znowu korzystać z wielu dóbrmaterialnych swojego ojca, nikt jednak nie zwrócił mubezmyślnie straconych lat młodości.

Podobnie może być z nami. Wskutek źle podjętych de-cyzji i błędnych inwestycji możemy stracić czas i pie-niądze. Pocieszające jest to, że dzięki swej pracy i mą-dremu postępowaniu jesteśmy w stanie odzyskać dobramaterialne. Z takiego punktu widzenia większą szkodąjest więc strata czasu przez jego złe wykorzystanie. Źlezainwestowanego czasu nigdy już nie odzyskamy.

„Nad czas stracony nic bardziej nie boli”.

Michał Anioł

Zasada 3. Z dwojga złego lepiej stracić pieniądze niż czas.

Krok 4. Nie trać czasu na popełnianie błędów.Ucz się na przykładzie innych.

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 21

W szkole nauczono nas jeszcze innego podziału czasu:przeszły, teraźniejszy, przyszły... dokonany lub niedo-konany. Spróbujmy jeszcze raz, lecz trochę inaczej,przyjrzeć się tej klasyfikacji.

„Ludzie tacy jak my, wierzący w fizykę, wiedzą, żeróżnica między przeszłością, teraźniejszością i przy-szłością jest tylko uparcie obecną iluzją”.

Albert Einstein

Przeszły. Ten, którego już nie ma i nie możemy go od-zyskać. Jednak pozostały nam po nim pamiątki, zdjęcia,wspomnienia, doświadczenia i efekty dobrze lub źlepodjętych decyzji i działań. Nie zamartwiaj się nim. To,czego nie dokonałeś, lub to, co źle wykonałeś, niech niespędza Ci snu z powiek.

„Zmartwienie rodzi się z czasu, który upływa,a nie wydaje owocu”.

Antoine de Saint-Exupéry

Fred Fuller Shedd, będąc redaktorem naczelnym „Phi-ladelphia Bulletin”, stwierdził: „Nie piłuje się wiórów.Są przecież skutkiem piłowania. Tak samo jest z prze-szłością. Kiedy zaczynamy się martwić czymś, co jużminęło, to — ni mniej ni więcej — tylko próbujemy pi-łować wióry”. Jak to trafnie ujął mój mąż: „Zamartwia-nie się po fakcie tym, co już się zrobiło lub stało, jest poporostu niemądre. Nie przynosi żadnej korzyści, tylkoograbia z sił i zapału”.

22 W ŁA D C A C Z A S U

Teraźniejszy. Ten, który jest w danej chwili. Minionasekunda to już przeszłość, a kolejna, zanim stanie sięteraźniejszością, jest przyszłością. Jest to czas obecny,ale skutki działań podjętych lub zaniechanych terazbędą miały wpływ na naszą przyszłość. Być może bę-dziemy je odczuwać przez całe życie i błogosławić lubprzeklinać dzisiejszy dzień.

Nie potrafimy wpływać na czas, ale możemy wpływaćna jego efekty.

„Teraźniejszość obciążona jest przeszłością i brze-mienna w przyszłość”.

Gottfried Wilhelm Leibniz

Przyszły. Ten, którego jeszcze nie ma, ale który już sięrodzi w naszych głowach. To ten czas jest motorem na-pędowym naszego działania. Przecież często to, co ro-bimy dziś, robimy z myślą o lepszym jutrze. Teraz two-rzymy plany, bo chcemy mieć w przyszłości więcejpieniędzy, dóbr, prestiżu, szacunku, miłości, szczęścia,czasu, wiedzy.

Często zamartwiamy się tym, co może się wydarzyć.Gdy coś pójdzie nie tak, widzimy konsekwencje swojegodziałania w najczarniejszych barwach. Ale tak naprawdęte najgorsze scenariusze najrzadziej się sprawdzają. Sąone tylko wytworem naszej wyobraźni. Nie możemy się

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 23

zatem zamartwiać przyszłością, na którą nie mamywpływu. Większość rzeczy, którymi się zamartwiamy,nigdy nie nastąpi.

Kiedy wsiadasz do samolotu, być może przez ułameksekundy myślisz sobie: „Jej, co będzie, jeśli dojdzie dokatastrofy?”. To fakt, takie rzeczy się zdarzają. Wypadkunie można całkowicie wyeliminować. Jednak co Ci darozmyślanie przez cały czas o najgorszym? Lepiej wy-obraź sobie siebie, jak po szczęśliwym lądowaniu scho-dzisz na płytę lotniska. Wypadki samochodowe mająmiejsce codziennie, a mimo to wszyscy jeździmy samo-chodami. Z badań statystycznych wynika, że prawdopo-dobieństwo uczestnictwa w groźnym wypadku samocho-dowym jest takie samo jak to, że ktoś postrzeli nasz pistoletu na ulicy. Takie rzeczy też się zdarzają.

Jednakże zaakceptowanie pewnych zdarzeń lub pogo-dzenie się z nimi uwalnia nasz umysł. Dzięki takiemuoswobodzeniu myśli zdobywamy energię, która byłatłamszona przez zamartwianie się. Zdobyte siły i trzeź-wość umysłu pozwolą Ci znaleźć inne rozwiązania trud-nej sytuacji.

Gdy byłam jeszcze na studiach, pracowałam w banku.

Kiedyś fatalny stan klawiatury komputera był przyczy-ną bardzo przykrej pomyłki. Aż wstyd pisać, ale ów bank„oszczędzał” na wyposażeniu pracowników w niezbędnysprzęt. Na klawiaturze jednego z komputerów nie było

24 W ŁA D C A C Z A S U

widać już startych od księgowania cyfr, a w małym en-terze zrobiła się dziura. Mimo naszych próśb dyrekcjanie chciała wymienić nam klawiatury (może uważała,że jak nas czasem podczas używania tego entera kopnieprąd, to będzie to bodziec do lepszej pracy?). Pewnegodnia stała się rzecz naprawdę straszna. Koleżanka księ-gująca przelew chciała obciążyć konto kwotą kilku ty-sięcy (X000) złotych oraz pobrać jednocyfrową prowizję(Y złotych). Niestety, tym razem enter zawiódł i dziew-czyna, nie patrząc na ekran, zaakceptowała przelew.Wysłała szybkim przekazem kwotę ponad dziesięcio-krotnie wyższą, a mianowicie X000Y złotych. Różnicawynosiła kilkadziesiąt tysięcy. Gdy następnego dnia ranocała sprawa wyszła na jaw, nie można już było cofnąćtej operacji. Można było jedynie wysłać pismo do bankuadresata z prośbą o zwrot pomyłkowo wysłanej nadpłaty.

Całe zdarzenie miało miejsce na początku lipca, tuż przedzaplanowanym urlopem mojej koleżanki. Jednak dlaniej nie były to już wymarzone dwa tygodnie wolnego.Nie potrafiła cieszyć się wyjazdem i rozkoszować tym,że może spędzić czas z synkiem i mężem. Za to bezu-stannie zamartwiała się, że po powrocie do pracy napewno dostanie wypowiedzenie. Dodatkowo przytła-czała ją perspektywa konieczności zwrotu źle zaksięgo-wanej kwoty z własnej kieszeni. I tak dzień w dzieńobmyślała najgorszy scenariusz. Dyrektor zwolni ją dys-cyplinarnie i wystawi opinię najgorszą z możliwych.A przecież jak teraz straci pracę, to nie poradzą sobieze spłatą kredytu mieszkaniowego. Na pewno będą

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 25

musieli sprzedać samochód, a i tak to nie zagwarantujepoprawy ich płynności finansowej. Jeśli bank zajmiemieszkanie, to co się stanie z jej rodziną? I za co spłacitych kilkadziesiąt pomyłkowo wysłanych tysięcy? Scena-riusz, jak widać, był gotowy, i z każdym dniem nabierałnowych szczegółów.

Na szczęście gdy wróciła z urlopu, żadne wypowiedzeniena nią nie czekało. Po miesiącu nadpłata została zwró-cona z konta adresata na konto naszego banku, a na-stępnie na konto klienta.

Jednak to całe zdarzenie kosztowało moją koleżankęwiele nerwów i stresu. To był najgorszy urlop w jej ży-ciu. A przecież wcale nie musiała się tak zamartwiać.Nie musiała tego robić w ogóle. Mogła powiedzieć tak:„Pomyślę o tym później, po powrocie do pracy”. Jednakcała ta sytuacja miała też swoją dobrą stronę: w końcuwymieniono nam klawiatury!!!

Zatem jeśli będziesz w podobnej sytuacji, pogódź sięz prawdopodobieństwem najgorszego obrotu sprawyi przestań się zamartwiać. Nie zadręczaj się i zacznijnormalnie żyć.

Dokonany. W swej nazwie kryje myśl związaną zewszystkim, co zrobiliśmy lub na pewno zrobimy. Z tym,co zostało lub zostanie ukończone. Wiąże się z pracą,cierpliwością, determinacją, samodyscypliną, a częstorównież z dumą z tego, co osiągnęliśmy.

26 W ŁA D C A C Z A S U

Niedokonany. To czas, którego zabrakło lub zabraknie,by doprowadzić swoje plany i dzieła do końca. Czas po-konany ludzką niemocą, opieszałością, bałaganiarstwemi niestarannością. Jednak niekiedy jest to czas szczęśliwy,bo poprzez jego niedosyt i brak nie zdążyliśmy zrobićczegoś, co mogłoby okazać się dla kogoś krzywdzące.Choć już na usta cisnęły się raniące słowa, nie wymówi-liśmy ich. Choć do głowy przychodziły najokropniejszepomysły, nie pozwoliliśmy im ujrzeć światła dziennego.Właśnie wtedy niedokonanie nabiera mocy sprawczeji staje się dokonane.

Zasada 4. Czas miniony, teraźniejszy i przyszły wza-jemnie się zazębiają i oddziałują na siebie.

Krok 5. Nie skupiaj się na tym, co było, ale na tym,co jest.

Krok 6. Nie zamartwiaj się przeszłością ani przy-szłością.

Muszę przyznać, że zgodzę się z tekstem piosenki MarkaGrechuty: „Ważne są tylko te dni, których jeszcze nieznamy. Ważnych jest kilka tych chwil, tych, na któreczekamy”. Gdy przyszłość stanie się przeszłością, a nie-chybnie tak będzie, zapamiętamy tylko to, co było ważnei na co czekaliśmy z utęsknieniem. Zapamiętamy pierw-szy dzień w nowej szkole i wakacyjny wyjazd, któregonie mogliśmy się doczekać. Utkwi nam w pamięci dzieńobrony pracy dyplomowej, pierwszej wypłaty, zakupu

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 27

pierwszego samochodu, naszego ślubu, narodzin dziecka.Dlaczego zapamiętamy akurat te, a nie inne dni? Bo sąone ważne w naszym życiu. Często są długo i z ogromnąstarannością planowane, tak jak na przykład dzień ślubu.Są wyczekiwane, tak jak dzień narodzin dziecka. Roz-mawiając z moimi przyjaciółkami, upewniłam się, żetak jest. Każda z nich potrafiła bardzo obrazowo przed-stawić (oczywiście w sposób subiektywny) szczegóływłasnego ślubu lub porodu. Razem z mężem stwierdzi-liśmy, że nasze mamy całymi godzinami mogą opowia-dać o cudownym zdarzeniu z naszego i ich życia: naszymprzyjściu na świat.

Często wskutek źle podjętych decyzji zainwestowanyczas nie tylko nie przynosi nam pożytku, ale wręcz po-woduje szkody. W takich chwilach warto pomyśleć, żejeśli stracimy dobra materialne, to jesteśmy w stanieje odzyskać. Czasu natomiast już nie. Jednak właściwespojrzenie na tę sprawę przyda nam się do dalszegoprzemyślanego działania.

Nie zamartwiaj się. Nie rozmyślaj z troską o tym, czegonie możesz zmienić. Nie martw się, że straciłeś już tyleczasu lub że zostało Ci go tak mało. Po prostu żyj i cieszsię życiem. Każdy dzień zaczynaj uśmiechem, a zobaczysz,że wszystkie będą udane i wyjątkowe.

„Niejeden marnuje czas dany mu do przeżycia,ponieważ martwi się, że ma tego czasu tak mało”.

Tadeusz Kotarbiński

28 W ŁA D C A C Z A S U

Upływ czasu

Być może i Ty, drogi Czytelniku, zauważyłeś, że z upły-wem lat czas wydaje się biec coraz szybciej i szybciej.Zaczyna nam go coraz bardziej brakować. Dlaczego taksię dzieje? Przecież każdy z nas ma przed sobą kolejny720-minutowy dzień i 168-godzinny tydzień.

Pamiętam, jak w pierwszej klasie szkoły podstawowejczekałam na wakacje. Pod koniec maja tata powiedziałmi, że pozostały jeszcze tylko trzy tygodnie nauki. Jed-nak dla mnie ten okres ciągnął się okrutnie. Nie były towcale tylko trzy tygodnie, ale aż trzy tygodnie! Równieżwakacje zdawały się trwać bardzo długo. Pod koniec lipcazapytałam mamę, czy nie powinnam już iść do szkoły.

Pamiętam też ostatnie wakacje przed maturą. Były dośćchłodne i dżdżyste. Taka pogoda sprzyjała bardziej czy-taniu książek niż wycieczkom. Pomimo złej pogodyi zakradającej się nudy, którą próbowałam zwalczyćksiążkami, wakacje minęły nie wiadomo kiedy. Te prze-szło dwa miesiące wolnego zleciały mi o wiele szybciejniż wspomniane wyżej trzy tygodnie. Zupełnie inaczejpatrzyłam na czas. Moja dziecięca nieskończoność wa-kacji dziesięć lat później zamieniła się w moment.

Zastanawiałam się wtedy, dlaczego tak zmieniło się mojepodejście do odczuwania upływu czasu. Czyżby tydzieńjuż nie miał 168 godzin, a doba 720 minut?

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 29

Nie. Minuty i godziny pozostały na swoim miejscu. Toja je inaczej postrzegałam. I wówczas zrozumiałam, żepostrzeganie czasu zależy od naszego wieku. Im jeste-śmy starsi, tym „krótszy” staje się dla nas rok. I choćza każdym razem trwa on 365 lub 366 dni, to w naszymodczuciu mija coraz szybciej. Czas i długość naszego ży-cia zdają się istnieć w jakiejś tajemniczej dodatniej ko-relacji. Spróbujmy jednak wyjaśnić tę zagadkę.

Pozwól, że zilustruję to przykładem.

Wyobraź sobie długą, brązowo-rudą bieżnię i dwóchzawodników stających na starcie. Jednym z nich jestwysportowany dwudziestoletni mężczyzna. Drugim zaśdwuletni chłopczyk. Startują oni w tym samym czasiei biegną jak najszybciej przed siebie. Naszym zadaniemjest zmierzenie drogi, jaką pokonają w ciągu jednej mi-nuty. Zawodnicy startują, a my odliczamy: jedna sekunda,dwie, trzy... Obaj z wszystkich sił starają się biec jaknajszybciej. Naprawdę dają z siebie wszystko. Dwadzie-ścia pięć, dwadzieścia sześć sekund... Czas biegnie nie-ubłaganie. Cyfry stopera skaczą rytmicznie:0:00:31:46... 0:00:31:59... 0:00:32:14... Dwudziestolatekbez trudu pokonuje dystans sus za susem. Dwulatekprzebiera swoimi nóżkami tak szybko, jak tylko może.Po jego uśmiechniętej minie widać, że sprawia mu towiele radości. Tymczasem stoper pokazuje pięćdziesiątsześć... siedem... osiem sekund... MINUTA! KONIECBIEGU!

30 W ŁA D C A C Z A S U

Musimy teraz zmierzyć odległość, jaką pokonali zawod-nicy. Na pierwszy rzut oka możemy oszacować, że młodszyzawodnik przebiegł kilkadziesiąt metrów. Dwudziesto-latek natomiast przebiegł kilkaset metrów. Dokładniej-sze pomiary wykazały, że dorosły zawodnik pokonał drogęblisko dziesięć razy dłuższą niż dziecko! Nic dziwnego,przecież jest dziesięć razy starszy od dwulatka.

Dla małego chłopca jeden przebiegnięty metr to jednaz dziesiętnych części pokonanego dystansu. Natomiastdla mężczyzny jeden metr to jedna z setnych częścidrogi, jaką pokonał. I choć w obydwu przypadkach jed-nostką jest owe sto centymetrów, to sposób patrzeniaobu zawodników na tę odległość jest różny.

Podobnie jest z czasem. Rok to nie tylko 365 lub 366dni. Jest to swoisty dystans na „drodze” naszego życia.Niestety, jest to droga tylko w jednym kierunku.

Gdy mamy dwa lata, jeden rok to połowa naszego życia.Gdy mamy lat dwadzieścia, jest to już tylko 1/20 jego część.Natomiast dla pięćdziesięciolatka jeden rok stanowi zale-dwie 1/50 czasu, jaki przeżył, a dla stulatka już tylko 1/100.

Dlatego w miarę upływu lat patrzymy na czas inaczej.Wydaje nam się wtedy, że biegnie on o wiele szybciej.I choć fizycznie wskazówki zegara poruszają się z takąsamą prędkością, to jednak nasza subiektywna ocenaskłania nas do wysnucia wniosku, że życie nabiera corazwiększego tempa.

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 31

Zasada 5. Postrzeganie czasu zależy od naszego wieku.

Zasada 6. Czas jest jak droga, którą pokonujesz przezżycie. Niestety, prowadzi ona tylko w jednym kierunku.

Klasyfikacja czasu

Pozwól, że opowiem Ci o pewnym zdarzeniu z mojegożycia. Gdy miałam dwadzieścia jeden lat, zaczęłam pra-cować w szkole jako nauczycielka. Moi uczniowie bylimłodsi ode mnie zaledwie o jakieś 2 – 3 lata. Jednaknasze postrzeganie czasu różniło się bardzo. Prowadzącpierwsze zajęcia, zauważyłam, że lekcja dla mnie trwatylko 45 minut, podczas gdy dla uczniów aż 45 minut.Nie zdążyłam przekazać im wszystkiego, co miałam za-planowane, gdyż zadzwonił dzwonek. Zastanawiałamsię, dlaczego czas biegnie szybciej za biurkiem nauczy-ciela niż za szkolną ławką. Stwierdziłam, że przyczynąmusi być nastawienie, jakie mamy, gdy wykorzystujemyten czas. Ja chciałam przekazać uczniom jak najwięcejwiedzy. Oni zaś myśleli już o zakończeniu zajęć i zbli-żających się feriach zimowych. Dla mnie lekcja trwałazbyt krótko, ale oni, gdyby oczywiście mogli, skrócilibyją do kilku minut.

Jednak zasada dotycząca różnic w postrzeganiu czasuze względu na nasz wiek nie mogła mieć tu zastosowa-nia. Moi uczniowie byli przecież zaledwie rok lub dwalata ode mnie młodsi.

32 W ŁA D C A C Z A S U

Doszłam wtedy do wniosku, że postrzeganie naszegoczasu zależy od celu, jaki mamy po jego upływie osią-gnąć, lub zdarzenia, na jakie czekamy. Inaczej postrze-gają czas narzeczeni czekający na dzień ślubu, rodzicena narodziny dziecka i uczeń na upragnione wakacje.Wprost nie mogą się doczekać.

Jeszcze inaczej postrzega czas ktoś, kto czeka w celiśmierci na wykonanie wyroku. Taki więzień zapewnewolałby, aby jutro nie nastało nigdy. Ale gdyby miał od-być „zaledwie” kilkuletnią karę pozbawienia wolności,jego nastawienie byłoby zupełnie inne. Wolałby przy-śpieszyć czas lub wręcz oddać te lata, byleby móc jaknajszybciej osiągnąć swój cel: znowu rozkoszować sięwolnością.

Zupełnie inaczej mijają nam dwie godziny w miłym to-warzystwie, a inaczej w szpitalnej poczekalni, gdy wy-czekujemy na zakończenie operacji ukochanej osoby.W pierwszym przypadku czas płynie błyskawicznie,a w drugim zdaje się stać w miejscu.

„Godzina podarowana skazanemu na śmierć wartajest życie”.

Georg Christoph Lichtenberg

Zasada 7. Postrzeganie czasu zależy od celu, jaki chcemyosiągnąć, zdarzenia, do jakiego zmierzamy lub któregojesteśmy uczestnikami.

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 33

Jaki jest czas

„Czas jest także żywiołem”.

Johann Wolfgang Goethe

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak narysować czas? Jakon wygląda? Nie możemy go zobaczyć, podobnie jakwiatru, ale wszyscy odczuwamy konsekwencje jegodziałania.

Podobnie jak rwąca rzeka, on wciąż płynie naprzód.

Tak samo jak powietrze, jest wszechobecny i niezbędnydo życia.

Jest on wyznacznikiem długości sekund, minut, lati wieków. Lecz nie tylko, ponieważ jest także miarą dłu-gości. To w latach świetlnych podajemy odległości doty-czące galaktyk i wszechświata. Pojęcie to dotyczy drogi,jaką przebylibyśmy w jeden rok, poruszając się z pręd-kością światła. Czas więc jest również jak droga. Możeona prowadzić spokojnie przez nasze życie od linii star-tu, czyli poczęcia, aż do naszego celu lub mety. Może teżgnać jak strumień światła po orbitach, drogach i bezdro-żach wszechświata.

Czas może pozornie biec szybciej niż gepard, a innymrazem może wlec się wolniej od ślimaka. Jednak taknaprawdę nieustannie, w dzień i w nocy, kroczy on

34 W ŁA D C A C Z A S U

w tym samym tempie. Krok po kroku, sekunda po se-kundzie podąża naprzód. Nie ogląda się za siebie i nanikogo nie czeka. Czas nie idzie za szybko. To my nienadążamy.

Czas się nigdy nie spóźnia. To my przychodzimy zbytwcześnie. Chcemy go przyśpieszyć, by już zdarzyło sięcoś, na co bardzo czekamy.

Nie jesteśmy w stanie policzyć czasu. Możemy go za-mknąć w lata i wieki, ale nie możemy dokładnie okre-ślić ich liczby. To tak, jakbyśmy próbowali zamknąćwody wszystkich mórz świata w litrowych pojemnikach.

Tak naprawdę czas, oceany i nieboskłon nad nami sądo siebie bardzo podobne. Nie możemy ustalić konkret-nych granic, których nie mogłyby przekroczyć. Przecieżnawet starannie wykonany falochron nie zatrzymawzburzonego, rozzłoszczonego morza chcącego zabraćkolejny kawałek lądu. Patrząc na niebo lub na oceanw pogodny dzień, widzimy niezrównanie piękny błękit.Dlatego myślę, że gdybym miała narysować czas, ubranybyłby w nieskończony niebieski płaszcz. Majestatyczniei niestrudzenie szedłby na swych nogach, nie będąc przeznikogo poganianym. Nie ustawałby na swej drodzew skwarny dzień, w mroźną noc.

Czas jest doskonały, tylko my w niedoskonały sposóbz niego korzystamy. Musiał mieć genialnego Konstruk-tora. Nie wierzę, że wziął się znikąd lub powstał przez

SP O S O B Y P O S T R Z E G A N I A C Z A S U 35

przypadek na drodze ewolucji. Musi istnieć wspaniałyZegarmistrz, który precyzyjnie wykonał jego mechanizmoraz dał mu do dyspozycji pory dnia i roku. Tylko taOsoba jest Dystrybutorem czasu i ma nad nim nieogra-niczoną władzę. Jednak zamykając czas w niezmiennezasady powtarzalności dnia i nocy oraz wiosny, lata, je-sieni i zimy, Konstruktor sam zaczął przestrzegać tychreguł. Ma On jednak nad nami i czasem niezmiernąprzewagę. Jego plany zawsze zostaną wykonane i ukoń-czone w przewidzianym terminie. Nie opóźnią się. Nictemu nie przeszkodzi.

Czy i Ty chciałbyś móc tak korzystać z czasu? Czy chciał-byś okiełznać wieczność? Gdybyś mógł skorzystać z we-hikułu czasu, czy chciałbyś to zrobić?

Niestety, na razie nie mamy takich możliwości. Jednakjeśli na powyższe pytania odpowiedziałeś twierdząco,na pewno z zaciekawieniem przeczytasz kolejny roz-dział tej książki.

Zasada 8. Czas się nie spóźnia. To my chcemy miećwszystko natychmiast, czyli zazwyczaj zbyt wcześnie.